15.Inspanningsastma ManaMa.pdf
15.Inspanningsastma ManaMa.pdf
15.Inspanningsastma ManaMa.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ademhalingsmoeilijkheden en<br />
Sport:<br />
is het astma ?<br />
Anne Malfroot<br />
Kinderlongziekten – UZ Brussel<br />
Overzicht<br />
Astma veroorzaakt door inspanning =<br />
inspanningsastma<br />
Exercise Induced Asthma / Bronchospasm -- EIA / EIB<br />
- Korte, soms ernstige episode van acute<br />
luchtwegvernauwing ontstaan na of<br />
tijdens een (matige) inspanning<br />
Niet-astmatische<br />
ademhalingsmoeilijkheden<br />
Anafylactische reactie geïnduceerd<br />
door inspanning<br />
Inspanningsastma (EIA) : voorkomen<br />
Prevalentie: 15 000 Belgische lagere school<br />
kinderen :<br />
Groups of children Prevalence of + FRAST (6min)<br />
in %<br />
All<br />
Unknown asthma/<br />
current asthma<br />
♂/♀<br />
Urban/ rural<br />
7.4<br />
6.6/<br />
29.6 *<br />
6.4/ 8.5 *<br />
8.9/ 7.0 *<br />
*Significant<br />
De Baets et al. Ped Pulmonology 2005;39: 301-305
Inspanningsastma (EIA) : voorkomen<br />
frekwentie :<br />
70 à 90 % kinderen met astma<br />
40 % niet astmatische-allergische kinderen<br />
35% bij atleten<br />
prevalentie<br />
Pollutie omgeving<br />
sedentair leven en obesitas jeugd<br />
hyperkinesie<br />
Mashalane MB et al. S Afr Med J 2006; 96: 67-70<br />
Kukafka DS et al. Chest 1998; 114: 1613-1622<br />
EIA : fysiopathologische mechanismen<br />
Hypothesen: thermisch – osmotisch - inflammatoir<br />
Versnelde ademhaling<br />
Afkoeling luchtwegen<br />
Osmotische veranderingen<br />
Afkoeling + uitdroging<br />
Vrijstelling van mediatoren uit mastcellen<br />
Luchtwegvernauwing sympathische tonus<br />
prostaglandines (30-60 min na insp)<br />
EIA : bevorderende factoren<br />
Intensiteit inspanning<br />
verhoogd inspiratoir debiet<br />
« verplichte » mondademhaling<br />
diepere inhalatie allergenen en polluenten<br />
Aantal en diameter uitgedroogde bronchi<br />
dehydratatie > 10-12 e generatie EIA zelfs bij nietastmaticus<br />
diameter van de uitgedroogde bronchi ernst<br />
EIA
EIA : noodzakelijke factoren<br />
Duur inspanning<br />
inspanning < 1 minuut geen EIA (niet > 10 e<br />
generatie bronchi)<br />
goede tolerantie anaerobie<br />
Mondademhaling-> koude & droge lucht<br />
indien inspiratoir debiet te groot voor neuspassage<br />
overbrugging voorverwarming en bevochtiging<br />
ingeademde lucht (normaal via goed<br />
gevasculariseerde neusmucosa)<br />
karakteristieken ingeademde lucht :<br />
EIA bij droge lucht EIA bij koude lucht<br />
EIA : noodzakelijke factoren<br />
Structurele veranderingen luchtwegen<br />
Verdikking basale membraan<br />
Vertraagde rehydratatie<br />
Hyperreactiviteit gladde bronchiale spieren<br />
Graad van bronchiale inflammatie<br />
EIA bij inflammatie ( inhalatiecorticoiden zijn<br />
efficiënt)<br />
astma<br />
virale aandoening (RSV)<br />
blootstelling pollutie en aeroallergenen<br />
EIA : klinische aspecten<br />
Typische vorm<br />
Initiële bronchodilatatie<br />
Bronchiale obstructie = wheezing + hoest 5 à 10<br />
minuten na stop inspanning<br />
Spontane resolutie in 15 à 40 minuten<br />
↔ Ademhalingsmoeilijkheden bij kind met « gebrek<br />
aan conditie » ontstaan tijdens inspanning en<br />
stoppen bij stopzetten inspanning, geen hoest<br />
Longfunctie in rust kan N<br />
« Refractaire » periode (40 minuten à 2 h) bij 40 à<br />
50 %
FEV 1 l/min<br />
Inspanning<br />
Tijd in<br />
min<br />
Herstel<br />
Refractaire<br />
periode ong. 1h<br />
(40 à 120 min)<br />
Area under the<br />
curve (AUC) =<br />
evaluatie ernst<br />
EIA : evolutie FEV 1 of ESW /piekstroom<br />
EIA : klinische aspecten<br />
Atypische vorm<br />
« kortademigheid »<br />
Ademhalingsproblemen niet in verhouding tot inspanning<br />
Hoestbuien<br />
Thoracale pijn<br />
Verminderde prestaties gelijken<br />
Soms geen symptomen zelfs bij longfunctie<br />
longfunctie bij slechts 42 % astmatici (volw) met<br />
klachten van EIA (dyspnoe hyperventilatie)<br />
EIA :diagnose<br />
Vrij lopen buiten: FRAST (Free Running<br />
Asthma Test) of 6MFRT<br />
Geen inspanning 3 uur vóór test<br />
6 minuten<br />
VC > 80 % theor max<br />
Traag 1 e minuut<br />
Nadien zo snel mogelijk lopen gedurende 5 minuten (pols<br />
160-180/min)<br />
meten FEV 1 of piekstroommeting: vóór, na, 1, 3, 5,<br />
10, 15 min na inspanning<br />
≥ 15 % tov initiële waarde (vóór) = positief<br />
gevoeligheid 43 % - specificiteit 90 %
EIA :diagnose<br />
Piekstroommeting: vóór, na, 1, 3, 5, 10, 15<br />
min na inspanning<br />
≥ 15 % tov initiële waarde (vóór ) = positief<br />
EIA :diagnose<br />
Diagnose in longfunctielaboratorium<br />
stop medicatie op voorhand (β2 mim) -- ESW > 75 % of<br />
VC > 80 à 90 % max theor waarde in rust bij aanvang<br />
geen inspanning 3 uur vóór test<br />
roltapijt (lopen + snel stijgen ventilatoir debiet) ><br />
cycloergometer (cardiologie)<br />
Maximale inspanning 4 minuten volhouden (hartritme 160-<br />
180/min)<br />
Verhogen sensibiliteit test door inhalatie droge & koude<br />
lucht<br />
ESW > 15 % (10 % kan als significant worden<br />
beschouwd))<br />
Test mogelijk vanaf 8 jaar<br />
vanaf 8 jaar mogelijk
EIA : preventieve (nood)behandeling<br />
Medicatie : bronchodilatoren via inhalatie<br />
Keuze goed aangepast device (spacer, DPI…)<br />
SABA (kortwerkende β2 mimetica) –aanbev. A*<br />
bescherming 2 h<br />
doeltreffendheid 80 %<br />
15 minuten vóór inspanning te nemen<br />
LABA (langwerkende β2 mimetica) –aanbev. A*<br />
bescherming 9 à 12 h<br />
doeltreffendheid ± 90 %<br />
15 à 30 minuten vóór inspanning te nemen<br />
leeftijd ? (weinig studies bij kind < 12 jaar)<br />
Ipratropium-parasympatolytica-cholinergica ( aanbeveling B)*<br />
*Grzelewski. Drugs 2009; 69: 1533-53<br />
EIA : preventieve behandeling<br />
In principe geen bronchodilatoren in<br />
monotherapie<br />
Medische basisbehandeling (chronische θ)<br />
Inhalatiesteroiden: 1 e keuze - behandeling onderliggend<br />
astma (richtlijnen: basisbehandeling indien 2x/week noodmedicatie)<br />
Leukotriene-antagonisten -LTRA<br />
doeltreffend maar non responders<br />
bescherming vanaf 1 e h en volgende 24 h<br />
vermindert het EIB chronisch – additioneel effect<br />
aanbeveling B<br />
Cromonen: 15 minuten vóór inspanning (bescherming ± 2 h)<br />
Ipratropium-parasympatolytica-cholinergica<br />
Grzelewski. Drugs 2009; 69: 1533-53<br />
EIA : preventieve behandeling<br />
Astmapatiënten: basisbehandeling voor<br />
optimale controle<br />
Niet – medicamenteuze preventie EIA<br />
Verbetering fysische aanpassing<br />
Regelmatige training om drempel waarbij astma verschijnt<br />
te verleggen<br />
- Langzame opwarming<br />
- Controle hyperventilatie – relaxatieoefeningen<br />
- Zelfvertrouwen – beter aanvaarden ziekte<br />
- Sporten in groep<br />
- Opvoeren fitheid
EIA : preventieve behandeling<br />
Andere maatregelen<br />
« Controle » omgeving (masker)<br />
Keuze minder astmogene sport:<br />
- Korte inspanningen zijn weinig astma-verwekkend<br />
- Verlengde inspanningen(> 15 minuten) maar weinig intens<br />
zijn weinig astma-verwekkend<br />
- Intensieve inspanningen van 6 à 8 minuten zijn wel<br />
astmogeen<br />
Hulp kinesitherapeut (nasale ademhaling- relaxatieademhalingsoefeningen)<br />
Gebruik refractaire periode<br />
Bij astma is geen enkele sport verboden behalve<br />
diepzeeduiken<br />
Niet-astmatische respiratoire klachten bij<br />
inspanning<br />
15 000 Belgische lagere school kinderen :<br />
Vroegtijdig stoppen inspanningstest : 21% EIA (↔<br />
echte groep EIA: 89% met + FRAST hielden test vol).<br />
Klachten: “ademhalingsmoeilijkheden”, pijn in thorax,<br />
moe, pijn in gewrichten, benauwdheid, buikpijn,<br />
weigering verder te lopen, val, dysfagie, prikkelhoest…<br />
Meest waarschijnlijke oorzaak: gebrek aan conditie,<br />
hyperventilatie, disfunctioneel ademen<br />
BESLUIT: vroegtijdig stoppen of “klachten” zijn GEEN<br />
goede indicatoren (“predictors”) voor EIA<br />
De Baets et al. Ped Pulmonology 2005;39: 301-305<br />
Jessica - 10 jaar<br />
59 kg – 150 cm<br />
astma ?<br />
ademhalingsproblemen bij inspanning<br />
Seretide – Singulair => geen effect<br />
inspanningsproef
Jessica<br />
Niet-astmatische respiratoire klachten bij<br />
inspanning: stemband-dysfunctie<br />
Studie bij topatleten:<br />
Onderzoek naar stembanddysfunctie – inspiratoire<br />
stridor – meestal verkeerd beschouwd als EIA<br />
Minder frequent : 5% IS / 30% EIA<br />
Ontstaat tijdens inspanning (eerder dan EIA)<br />
Stopt snel (5 min na inspanning)<br />
Geen respons op astmamedicatie<br />
Diagnose tijdens provocatie<br />
Rundell KW & Spiering BA. Chest 2003;123: 468-474<br />
Inspannings-Anafylaxie<br />
Exercise Induced Anaphylaxis « EIA !» (↔EIB):<br />
Huidsymptomen 30 à 45 min na begin inspanning:<br />
jeuk, urticaria, ventilatiemoeilijkheden,<br />
benauwdheid, syncope, zweten, intestinale<br />
malaise, vasculaire collaps<br />
Alle leeftijden – meer bij ♂ ts 25-35 jaar.<br />
Vormen:<br />
1. Inspanning<br />
2. Allergische reactie op voeding<br />
(bepaalde voedingsstoffen)<br />
3. Na ingestie maaltijd<br />
4. Idiopathisch (geen verklaring)
Inspannings-Anafylaxie<br />
↔ inspanningsastma (EIA)<br />
Vooral tijdens uithoudingswedstrijden, joggen, fietsen,<br />
zwemmen, aerobics….<br />
Onderscheid met andere complicaties<br />
hypoglycemie<br />
dehydratatie<br />
rhabdomyolyse<br />
hartritmestoornissen<br />
Laryngospasme<br />
Literatuur:<br />
MatsuoH et al. Clin Exp Allergy 2005; 35: 461-466<br />
Matsuo H et al. J Immunol 2005; 15: 8116-8122.<br />
Besluit<br />
Objectiveer klacht: test<br />
Maak juiste diagnose<br />
Maak onderscheid met andere<br />
mogelijkheden alvorens te behandelen<br />
Aandacht voor niet-medicamenteuze<br />
maatregelen
Change language