Beoordelingsschalen in praktijktoetsen - Toetswijzer - Kennisnet

2.4 Hoe train ik beoordelaars?
Met goede beoordelingsinstructies, -criteria en -instrumenten en een oplettende houding
ten opzichte van mogelijke fouten kunnen docenten beoordelingsfouten een heel eind
terugdringen. Daarnaast kan een beoordelaarstraining nuttig zijn. Een training kan in
sectieverband worden gegeven, bijvoorbeeld aan de hand van leerlingproducten die via
een gemeenschappelijke praktijktoets zijn verkregen. De leiding van de training kan in
handen zijn van de sectieleider, een vakdocent of een externe trainer (bij voorbeeld van
de Citogroep). Hieronder laten we zien hoe men zo’n training kan opzetten.
Stap 1 Oriëntatie op de beoordelingstaak
Geef de deelnemers informatie over het doel van de training, de verschillende stappen,
de opdrachten voor de leerlingen, de criteria, de beoordelingsschalen en de relatie met
de onderwijsdoelstelling waarvan men de beheersing wil vaststellen.
Stap 2 Verduidelijk de beoordelingscriteria
Stel het beoordelingsinstrument in een groepsdiscussie aan de orde. Bespreek de
beoordelaarsinstructies, de beoordelingsaspecten, de schaalpunten en de omschrijvingen
van de schaalpunten. Verhelder de schaalpunten zo nodig nog verder aan de hand van
voorbeelden van concreet leerlingwerk (ankers). Zorg ervoor dat de belangrijkste
interpretatieverschillen uitgediscussieerd zijn voordat de docenten gaan oefenen met het
toepassen van de criteria op concreet werk van leerlingen.
Stap 3 Oefen het beoordelen
De kern van iedere beoordelaarstraining is het oefenen met 'echt' werk van leerlingen.
Begin eenvoudig. Neem eerst producten waarin de onderscheiden kenmerken van een
zwakke, middelmatige of goede prestatie zo zuiver mogelijk vertegenwoordigd zijn. Stel
a-typische of anderszins moeilijk te beoordelen leerlingwerken pas aan de orde als het
eenvoudige werk geen problemen meer oplevert.
Stap 4 Reviseer zo nodig het instrument
Tijdens het oefenen moet men soms vaststellen dat de beoordelingsregels niet helemaal
sluitend zijn. Een deel van de leerlingen heeft de opdracht bijvoorbeeld op een andere
manier geïnterpreteerd dan de bedoeling was, zonder dat hun interpretatie als helemaal
fout gerekend moet worden. Men kan dan beslissen het beoordelingsinstrument aan te
passen.
Stap 5 Bepaal de overeenstemming
Bepaal regelmatig de overeenstemming tussen de beoordelaars. Vergelijk de oordelen
van de verschillende docenten en bespreek eventuele discrepanties. Stop met het
oefenen van het desbetreffende beoordelingsaspect als er een aanvaardbaar niveau van
overeenstemming bereikt is. In het geval van een vijfpuntsschaal kan men bijvoorbeeld
afspreken te stoppen op het moment dat de oordelen nooit meer dan één punt uit elkaar
liggen.
22