Pentagram 2004 nr. 6 - Lectorium Rosicrucianum

derschap van het licht is onze vergankelijke
wereld een duister oord. Maar waar
de zielen van de mensen ontwaken, en
deze mensen hun weg naar de geestziel
zoeken, tekenen zich in dit duister lichtpunten
af, die een lichtnet vormen dat de
wereld omspant. Dat zijn de gouden punten
en lijnen die Christiaan Rozenkruis
op de landkaart waarneemt.
Wat heeft dit nu met de reuzenglobe in
Gottorf te maken?
De reuzenglobe in Gottorf
Het slot Gottorf in Sleeswijk-Holstein
was in de eerste helft van de 17 e eeuw het
belangrijkste culturele en spirituele centrum
in Noord-Duitsland. Hertog Frederik
iii van Sleeswijk-Holstein-Gottorf had
een brede belangstelling en een grote algemene
ontwikkeling. Hij was net zo thuis
in de astronomie, astrologie, chronologie
en geografie als in de optiek, geluidsleer
en burgerlijke en militaire bouwkunst.
Bovendien had hijin het slot een laboratorium,
een kunstzaal en een belangrijke bibliotheek
met enkele duizenden boeken
die de wetenschap van die tijd vertegenwoordigden.
Deze werd met de bibliotheek
van Wolfenbu« ttel als de belangrijkste
verzameling in Duitsland beschouwd.
Bovendien was Gottorf in de
17 e eeuw bekend om zijn klokkenmakers,
die een techniek beheersten die vooral in
het Duitsland van het einde van de 16 e
eeuw een bloeiperiode beleefde.
De roem van Gottorf als levendige residentie
en bolwerk van wetenschap was
echter niet alleen gebaseerd op de veel geroemde
kunstzaal en de bibliotheek. Meer
nog werd de noordelijk van het slot aangelegde
tuin in barokstijl bewonderd, die vijf
terrasvormige niveaus besloeg, de ‘Neu-
werk-tuin’. In het midden van deze tuin
bevond zich de beroemde wereldbol.
Het blijkt dat de manifesten van deRozenkruisers
Broederschap die in de jaren
1614-1616 gepubliceerd werden, zowel in
Duitsland als in de rest van Europa
enorm opzien baarden. In de bibliotheken
van veel vorstenhoven waren gedrukte
exemplaren aanwezig, ook in de bibliotheek
van het hof van Dresden, waar Frederik
iii opgroeide. Men kan er zeker van
uitgaan dat hij de rozenkruisersmanifesten
kende. Helaas kan thans niet meer
achterhaald worden of zich in de bibliotheek
van Gottorf een gedrukt exemplaar
van de Alchemische Bruiloft bevond. De
overeenkomst van de reuzenglobe met
het exemplaar dat in de Chemische Bruiloft
beschreven wordt is echter opvallend.
Ook Hans Sievert wijst daarop in zijn beschrijving
van de Geschiedenis van deRozenkruisers
in Noord-Duitsland.
Tussen hemel en aarde
Frederiks bouwmeester, Adam Olearius,
construeerde de globe tussen 1650-
1664. De beschrijving van de constructie
en zelfs de plaatsing van de globe in de
Neuwerk-tuin lopen parallel met de beschrijving
van Andreae. De globe te Gottorf
was in een zaal van het speciaal gebouwde
globehuis, de ‘Frederiksburcht’
geplaatst. De Frederiksburcht stond op
het hoogste punt van een halfcirkelvormige
ommuring waarin zich twaalf nissen
voor beelden bevonden. Ervoor lag
een vierkant meer, met een groot beeld
van Hercules. Op het terrein bevonden
zich voorts ‘kunst’objecten, als beeldhouwwerken,
waterspelen, een optisch
kabinet, een oranjerie, een verzameling
exotische dieren en men vermoedt dat er
27