Visie 68 - ActionType

e w e g i n g s l e e r
19. uitstapje naar de
bewegingsleer
Voor wie zich wil verdiepen in de bewegingsleer heeft de Groninger wetenschapper Theo
Mulder een indrukwekkend boek geschreven. In ‘De geboren aanpasser’ beschrijft hij o.a.
hoe de mens zijn bewegingen aanstuurt. Dat komt goed uit want voor de verdere inhoud
van deze VISIE hebben we de ijkpunten voor de bewegingsaansturing van tafeltennisslagen
nodig. Met dat doel voor ogen destilleerden wij uit het werk van Mulder enkele belangrijke
conclusies die een recente stand van de wetenschap op dit gebied vertegenwoordigen.
30
VISIE 68 december 2009
deel 1
In onze zoektocht voert Theo Mulder ons eerst door een stukje geschiedenis en als zo
vaak ligt daarin de basis voor de huidige inzichten. Neem nu de decennialange strijd
tussen centralisten en periferalisten met als conclusie dat zowel centrale motorprogramma’s
als perifere sensorische informatie een rol speelt bij bewegingsaansturing
zonder dat er tussen beide een messcherpe scheiding valt te maken. Of de oplossingen
van het vrijheidsgraden-, het nieuwheids- en het opslagprobleem die verklaren hoe
organismen er in slagen om informatie uit het lichaam en de omgeving te benutten en
hoe zij zo flexibel en adaptief kunnen zijn. Het nodigt uit voor een vertaling naar onze
tafeltennispraktijk.
19.1
Bewegingsactie
Het is goed om eerst maar eens te definiëren wat we in tafeltennis precies onder een
beweging zouden moeten verstaan. Is dat alleen de feitelijke slagbeweging of pakken
we de actie al op vanuit de basispositie en het doorbewegen naar de juiste uitgangshouding?
We hebben geen keuze. Tafeltennis is een zodanig dynamische sport dat
we wel moeten uitgaan van de totale beweging vanuit en uiteindelijk (in theorie) weer
terugkerend naar de basispositie. Vereenvoudigd gezegd: het zich in rallies herhalende
principe van gaan (doorbewegen) – staan (uitgangshouding) – slaan (slagbeweging) –
gaan (doorbewegen) – etc. Wanneer we dit nu als de totale bewegingsactie van een
slag bestempelen dan kunnen we de drie genoemde onderdelen als deelbewegingen
benoemen.
In het verlengde hiervan benoemen we de verbinding tussen slagen als de verbinding
tussen bewegingsacties. Hierbij hoort de kanttekening dat de speler na de eerste slagbeweging
niet per definitie terugkeert naar de basispositie maar aan de hand van zijn
perifere waarnemingen zo efficiënt mogelijk doorbeweegt om daarmee alvast de volgende
bewegingsactie in gang te zetten.
Om onze benadering niet met te veel aanverwante aspecten te doorkruisen zien we in
dit hoofdstuk af van de service en de verbinding tussen de service en de eerste bal.
Niet omdat deze van ondergeschikt belang zouden zijn, integendeel. Het vraagt echter
om een specifieke benadering waarvoor we later graag nog eens de tijd nemen om die
vanuit meerdere invalshoeken te belichten.