1997 - 3 - Orchideeën Vereniging Vlaanderen

Psyglllorchis plisilllilll in een sinaasappelplantage.
(vcrvoig van pagina 53)
Ecologie
Humus, schors- en tak-epifyten kunnen zich bij ongunstige
groei-omstandigheden niet hieraan onttrekken, hetgeen
beperkingen oplegt aan hun voorkomen in de natum. De
temperaturen moeten altijd boven de 5 - 9° liggen en de
groeiplaatsen moetcn een vrij regeJmatige vochtvoorziening
hebben. De tropen en subtropen zijn daarom de gebieden
waar epifytische plantengroei mogelijk is. Als een gebied een
droogteperiode kent, zuJlen orchideeen daar aileen voorkomen
als de luchtvochtigheid uitgesproken hoog blijft en op
plaatsen die lang of albjd vochtig blijven zoals rivieroeve.rs en
drangwaterhellingen. Dus op plaatsen waar '5 nachts dauw
optrredt.
Centraal belang van de temperatuur
Om goed te groeien stellen planten sp ifieke eisen aan hun
om gevingstemperatullf. Aile processen in een plant worden
gestuurd door de temperatuur. Zowel dag- als nachttemperaturen
zijn van invloed. Bepaalde processen, zoals de 20
belangrijke assimilatie (fo tosynthese, suikeropbouw) vinden
aileen plaats als er licht is.
Zetmeelproduktie
Koolhydraten - suikers - worden overdag gemaakt en voorlopig
als zetmeel in de bladeren opgeslagen. 's Nachts wordt dit
zetmeel weer omgezet in suikers en afgevoerd naar stengel en
wortds. Als alles verloopt zoals het behoort zijn de bladeren
's morgens "leeg" en kan het assimilatieproces weer volop verlopeno
Een "lange" dag, die d e tropen niet kent, met voldoende
l.icht zal niet tot een veel grotere suikerproduktie leiden
dan een dag van 12 uur. De bladeren zullen na 12 uur "vol"
zijn. Maar een korte nacht zal onvoldoende tijd bieden am alle
assimilaten af te voeren. Dit heeft tot gevolg dat de bladeren 's
morgens niet leeg zijn en d e plant deze dag minder goed kan
assimileren. In de zomer groeien vee! orchideeen daarom minder
vlot dan in het voorjaar of najaar, waarbij niet het licht
maar de nachttemperatuur en de leng te va.n d e dag beperkend
zijn. De veel vermelde regel: geef orchideeen in de teelt
dezelfde omstandigheden en lichthoeveelheden als in de
natuLlf is onjuist, omdat de lengte van dag en nacht en de
daaIiP ij behorende temperaturen niet nagemaakt kunnen
worden. Bij vitrineteelt kan dit natuurlijk weI.
Planten ingedeeld naar hun temperatuurbehoefte
Omdat de temperatuur in de plantengroei zo'n centrale plaats
inneemt wordt voor orchideeen wei een indeling in drie
groepen gemaakt.
- WaJ"m te kweken orchideeen vragen een nachttemperatuur
van tenminste 16°. De dagtemperatuur mag zonder schade
tot 35° oplopen. Deze planten komen uit de tropische
laaglanden; bijvoorbeeld Vanda-soorten.
- Gematigd te kweken orchideeen. Deze komen uit de
tropische berglanden, tussen 900 en 2000 meter, en reageren
gunstig op temperaturell van '5 nachts minimaal 10° en
overdag tot 30°. Veel gekweekte orchideeen behoren tot
deze groep. Bijvoorbeeld Cattleya, en veel Paphiopcdilul1lsoorten.
- Koel te kweken sOOl"[en. Voorkomend in de tropische
hooglanden. 's Nachts 6 - 7° en overdag tot 25°.
OdOlltOgiosSlIlIl, Masdcva lLia.
Licht
Naast temperatuur is ook licht van veel belang voor planten.
Het reeds genoemde assimilatieproces verloopt alleen als er
Licht is en geeft pas een bijdrage aan de plantengroei ills er
voldoende licht is. Te veellicht is uit den boze. Het helpt niet
met de assimiIatie en laat de planten veel te warm worden.
Planten moeten zoveellicht krijgen dat ze goed groeien
De gewenste hoeveelheid licht wordt mede bepaald door het
feit of de planten in de natuur "zonneplanten" zijn, die op
zonnige plaa tsen goed groeien of "schaduwplanten", die hun
hele groei-activiteit bij relatief weinig licht laten verlopen. Het
feit dat planten licht nodig hebben, betekent dus beslist niet
dat de planten altijd een zo licht mogelijke standplaats moeten
hebben. Bekende zonneplanten zijn Cymbidium, Cailicya,
OClldrobiwll. Bekende schaduw planten zijn OdOlllogiosS lIlII,
Papiliopcdilu111. "Tussen"-planten, planten die goed groeien
zowel bij vrij veel licht als onder wat minder Licht zijn er ook:
Calanthe, Oncidiulfl. Als men dus eens veel o f juist erg weinig
licht geeft zuJIen deze planten toch nog goed groeien en ze
zijn, wat dit aspect betreft, dus makkelijke planten. Door deze
wat ingewikkelde reactie van orchideeen op licht is het
moeilijk regels te geven hoeveellicht ze precies nodig hebben.
Zonneplanten kunnen tegen een grote hoeveelheid licht. [n
kassen kunnen ze bijna ongeschermd geteeld worden, mits ze
d e met het licht meekomende hoeveelheid warmte kunnen
verdragen. Maar bij kamerteelt is het gewenst midden overdag
op zonnige dagen zo'n 25% va n het licht weg te nel11en.
Schaduwplanten moeten goed beschermd worden. In kassen
soms wei tot 75% in de zomer. Zonnevensterbanken komen
VoO[ deze planten niet in aanmerking. Een vensterbank op het
noord en in de zomer en in de w inter op het zuiden voldoet
goed . "Tussen"-planten staan in hun eisen, zuJt Ll begrijpen,
tussen bove.ngenoemde groepen in. Het is eigenlijk ondoenJijk
gewenste lichtsterkten te geven, zoals dit wei voor de
temperaturen mogelijk was. De veelal gebruikte eenheid van
licht, de "lux", is voor planten een verkeerde maat omdat
d eze uitgaat van de menselijke ooggevoeLigheid. De plantenfysiologisch
betere eenheid, de ca lorie of joule, spreekt echter
niet aan.
Luchtvochtigheid
De invloed van luchtvochtigheid op de groei van orchideeen
is ingewikkeld, vooral ook omdat d e luchtvochtigheid
normaalniet op een voor de plant zinvolle wijze beschreven
55 Orchideeen 3/97