Radio 4 presenteert... Radio Kamer Filharmonie - Muziekcentrum ...

4
Sergej Prokofjev
Ook Prokofjev zelf was achteraf ontevreden.
Hij was gewend aan premières
waarbij de inkt van de
bladmuziek nog nat was – in stukken
voor en met piano soleerde hij zelf
– en in Parijs hoorde hij “iets wat ik
zeven jaar later totaal anders zou
aanpakken.” Behalve het tweede deel
dan: een Scherzo dat de ‘romantische’
sfeer tijdelijk uiteen rijt met de typische
prokofjeviaanse staccato-motoriek.
En dat terwijl je aan dit concert geen
noot veranderd zou willen zien. Prokofjev
componeerde gewoonlijk op
basis van her en der genoteerde invallen,
om die later aaneen te smeden.
En sommige van zijn stukken klinken
inderdaad als een patchwork van losse
ideeën. Dat ook dit Vioolconcert fragmentarisch
ontstond is niet te horen.
Amper had hij het beginthema genoteerd
(onder invloed van een hevige
verliefdheid) of er brak politieke onrust
uit. Prokofjev was geen opponent van
revolutie zolang hij maar ongestoord
kon doorwerken, en dat kon niet in
het tumultueuze St. Petersburg. En
zo ontstond het werk grotendeels tijdens
een bootreis over de Wolga, om
ergens in de ongerepte nabijheid van
het Oeral-gebergte voltooid te worden.
Misschien verklaart die ‘vlucht in de
natuur’ het karakter van de muziek;
in elk geval zou hij nooit weer zulke
openlijk romantische muziek schrijven.
Schubert: Zesde symfonie
“Schubert is een genie! Hij kan alles
aan: liederen, missen, strijkkwartetten…”
Antonio Salieri, Schuberts leraar,
noemde uitdrukkelijk geen orkestmuziek,
terwijl zijn pupil dat
genre wel degelijk verkende: op zijn
twintigste had Schubert zes symfonieën
voltooid. Erkenning voor de
symfonicus Schubert kwam pas na
zijn dood, zij het vooral voor de
Achtste (‘Onvoltooide’) en de postuum
ontdekte Negende symfonie. De
opwaardering van stukken waar
men tijdens het leven van de componist
nauwelijks naar omkeek is nu
eenmaal een gangbaar ritueel in de
muziekgeschiedenis, en heeft soms
– als het om tweederangs werk gaat
– bijna necrofi ele trekjes, maar bij
Schubert is het een kwestie van onwennigheid.
Als puber trok hij zozeer
de aandacht met kleinere, intiemere
genres (en met kerkmuziek,
die per defi nitie intiemer is dan concertzaalmuziek)
dat zijn omgeving
geen oog had voor zijn grootsere ambities.
En Schubert verkeerde in literaire
kringen, waar zijn enorme talent
voor het verklanken van poëtische
teksten enorm gewaardeerd en
gestimuleerd werd.