Radio 4 presenteert... Radio Kamer Filharmonie - Muziekcentrum ...

“Dat Schubert een kind van zijn tijd was die meevoer op de
golven van de populariteit van Rossini in die dagen is goed te
beluisteren in de levenslustige en wervelende inhoud van de
symfonie. In de goed geluimde Finale lijken we verzeild in de
kapperszaak van de Barbier van Sevilla. Het is er een drukte van
belang. Er wordt ingezeept, geknipt en geschoren. Praatjes.
Gepoch. De roddels van alledag. Een lach…’
Het is waar dat die laatste twee symfonieën
veel volwassener zijn en verder
reiken dan hun voorgangers.
Maar vooral de Vijfde en Zesde zitten
vol prikkelende ideeën, vaak herinnerend
aan zijn liedkunst, soms vooruitwijzend
op die meesterlijke Achtste
en Negende, en altijd doorkijkjes biedend
naar de heersende muzikale
trends van dat moment.
Zo klinkt in de Zesde symfonie de invloed
van Rossini door, de Italiaanse
operacomponist die op dat moment
alleen al met zijn kekke ouvertures
een zaal plat kreeg – en die Schubert
al had geïnspireerd tot twee Ouvertures
‘in Italiaanse stijl’. Hier is Rossini’s
grillige vraag- en antwoordspel,
met korte staccato-frasen, vooral
hoorbaar in het eerste en laatste deel.
In de tussenliggende delen blijft
Schubert dichter bij huis. De melodische
gegevens van het Andante zijn
ronduit lied-achtig, en zouden – voorzien
van een tekst, die je je bij bijna
elke frase kunt voorstellen – niet hebben
misstaan op één van die huislijke
zang-avonden waarvan Schubert de
spil was.
En natuurlijk zit er ook iets van Beethoven
in – daar kon een componist
in het vroeg-negentiende-eeuwse Wenen
niet omheen. Vooral in het
Scherzo klinkt diens invloed door, in
de manier waarop de houtblazers
aan de haal gaan met een melodisch
motiefje en de kiem leggen voor een
nieuw thema. Het is slechts één voorbeeld;
Beethovens invloed voedde
Schuberts hele ontwikkeling als symfonicus,
en zorgde dat elke symfonie
hechter en samenhangender klonk.
Michiel Cleij
Franz Schubert
5