Praktijkproef snoei & opkweek rode bes - DLV Plant

Snoeidemonstratie rode bes
29 november 2010, praktijkproef snoei & opkweek Rovada.
Doel: verkrijgen inzicht relatie dracht en vegetatieve groei tijdens opkweek Rovada. Meerdere jaren (2008-
2010) volgen snoeiingrepen én bijbehorende effecten. Invloed productie op vorming nieuwe productietakken.
Meer informatie over de activiteiten van DLV Plant vindt u op: www.dlvplant.nl (sector ‘fruitteelt’) of
www.KICKleinfruit.nl.
Nieuwe aanplant Rovada najaar 2006 op tweetal praktijklocaties
(bedrijven Tijsen en Van Maanen). Percelen jaarlijks gevolgd.
Seizoen 2010 dus 4 e groei-jaar struiken.
Takafstand 33 cm (3 gesteltakken per meter),
circa 4.000 meter rij per hectare.
Foto. Kleinfruittelers veelal (te) snel met streven naar (hoge)
producties nieuwe aanplant rode bes. Vaak te zuinige snoei met als
gevolg (te) weinig nieuw productiehout (en weer zuinige snoei).
Samenvatting conclusies 2008-2010:
• Duidelijke relatie tussen productie en vorming nieuw productiehout (meer productie, minder hout).
• Goede groeikracht tijdens opkweek van essentieel belang voor aanvangsproductie.
Streven eerste jaar circa 60-80 cm, tweede groei-jaar 60-80 cm en derde groei-jaar circa 60 cm.
• Vanaf 2 e groei-jaar 1 zijtak met kop aan te houden; voldoende hergroei nieuw productiehout (+/- 4 stuks).
• Snoei overmatige éénjarige scheuten (verdeeld over harttak) nodig voor stimulans nieuw productiehout.
• Tijdens snoei nieuw productiehout bij voorkeur goed verdelen. Naast luchtig gewas, betere oogstprestatie en
beter raken van de trossen (gewasbescherming), ook weer een optimale groei van nieuw productiehout (vlak
hout van circa 30-50 cm) op diverse leeftijden hout.
2 e groei-jaar Alleen bij voldoende groei t.b.v. productie aanhouden 1 zijtak + kop.
** Bij zwakke groei géén zijtak aanhouden!
3 e groei-jaar Alleen bij voldoende groei 2 à 3 vruchttakken + koptak aanhouden.
** Bij zwakke groei maximaal 1 zijtak + kop aanhouden!
4 e groei-jaar Alleen bij voldoende groei 4 à 5 dragende takken (incl. eventueel koptak), maximaal dus
15 dragende takken per meter rij (uitgangspunt: bewaarbessen).
** Bij zwakke groei 4 e en 5 e jaar maximaal 3 dragende takken aanhouden (incl. koptak)!
• Voorkomen groeiverzwakking: keuze goed plantmateriaal (m.n. wortelvolume), plantmoment, regelmatige
bemesting, watergift en gezondheid (voorkomen meeldauw, besseglasvlinder, Eutypa, luizen, wantsen e.d.).
• Stimuleren weggroei struiken (zie ook grafiek 1, praktijkproef KICK 2009 met diverse plantgatbehandelingen).
• Vruchttrossen wel of niet aanhouden op harttak heeft weinig / geen effect op vorming productiehout
rechtstreeks uit de harttak, uiteraard wel op (tros-) kwaliteit bij ouder worden van het hout (!).
• Geleiding gesteltakken bij voorkeur d.m.v. tonkinstokken (regelmatig kunnen vastzetten, groeistress).
• Met aanplant 2-takkers (t.o.v. 3-takkers) eenvoudiger (op termijn) voldoende groei te realiseren.
• Aanvullende maatregelen groeibevordering: effecten zomersnoei, kopbehandeling (nader onderzoek nodig).
• Vanaf aanplant perceel struiken goed en consequent ‘opschonen’ (50-80 cm, incl. verwijdering knoppen),
grotere wonden afdekken met een wondafdekmiddel ter voorkoming infecties (!). Naast groei-effect ook
eenvoudiger met opslagbestrijding, betere bewaarkwaliteit en arbeidsbesparing (door minder opbindwerk).
1

Grafieken seizoen 2010
Groei vitaal productiehout van 30 cm of langer, boven circa 80 cm vanaf de grond.
(M = perceel Van Maanen, T = perceel Tijssen), beide percelen 4 e groei-jaar (2010).
(1 = geen zijhout aan harttak, 2 = 2 of 3 zijtakken + koptak, 3 = maximaal 4 zijtakken + koptak).
(Aanvulling perceel M1 = ook geen koptak, M2 = maximaal 2 dragende zijtakken, geen koptak)
60
50
40
30
20
10
Meer informatie over de activiteiten van DLV Plant vindt u op: www.dlvplant.nl (sector ‘fruitteelt’) of
www.KICKleinfruit.nl.
0
60
50
40
30
20
10
0
productie 2010
(kg/gesteltak)
productietakken
2011 (aantal > 30
cm)
gemiddelde
taklengte 2011
(cm)
T1 1,3 14 59
T2 2 10,8 53
T3 2,8 8 59
productie 2010
(kg/gesteltak)
productietakken 2011
(aantal > 30 cm)
gemiddelde taklengte
2011 (cm)
M 1 0,5 15,2 51,8
M 2 1 8,9 47,3
M 3 1,1 5,4 44
* Bij perceel ‘Van Maanen’ ondanks lagere productie toch gemiddeld te weinig keuze in productiehout bij
aanhouden 5 productietakken in 2010. Groeiniveau perceel 2010 lager, opzet met 3 gesteltakken per struik.
VOORBEELDBEREKENING 0,9 kg per gesteltak (3 dragende takken) +/- 10,8 ton / ha
+/- 300 gram bessen per 1.2 kg (4 dragende takken) +/- 14,4 ton / ha
gestelzijtak, 25 gram per tros 1.5 kg (5 dragende takken) +/- 18,0 ton / ha
(maximaal +/- 18-20 ton/ha) 2.0 kg (6,6 dragende takken) +/- 24,0 ton / ha
2

Advies:
• Voorafgaande aan snoei groeikracht perceel bepalen, bepalen strategie aanhouden productiehout (!).
• Waar mogelijk stimuleren groeikracht en voorkomen groeistop tijdens opkweek bessenperceel
(folieafdekking, perceelskeuze, zomersnoei, water & bemesting e.d.).
• Tijdens wintersnoei maximaal 3 dragende gesteltakken per meter aanhouden.
• Dun de knoppen op het tweejarige en driejarig hout (aan de harttak) in de winter met de schaar uit en
verwijder overtollige bloemen in het voorjaar bij begin bloei (selectief) met de hand.
Opmerking vervangingssnoei Rovada
Bij toepassing vervangingssnoei nieuwe opkweek (scheuten) in het licht (!). Maximaal dan per meter rij 4
productietakken aanhouden (zie ook snoeidemo ‘vervanging aanplant’, bijlage 1).Doel; voorkomen problemen
(bewaar-) kwaliteit en groei/gezondheid nieuwe scheuten. Vervanging verzwakt hout (gesteltakken)
voorafgaande aan snoeironde, bij voorkeur kort na de oogst (!).
Grafiek 1. Praktijkproef weggroei Rovada (KICK-perceel 2009), groei in cm per gesteltak na één groeiseizoen.
Opmerking: grotere variatie in ‘onbehandeld’ en organische bodemverbetering voor aanplant.
100
80
60
40
20
0
Bron: KICK Randwijk
De praktijkproef snoei en opkweek Rovada is mede mogelijk gemaakt door het Productschap Tuinbouw (PT).
Mede dank aan de familie Tijssen en dhr. Van Maanen als deelnemende proeflocaties en uiteraard Adri van Eck.
Eindverslaglegging project: DLV Plant voorjaar 2011.
Meer informatie over de activiteiten van DLV Plant vindt u op: www.dlvplant.nl (sector ‘fruitteelt’) of
www.KICKleinfruit.nl.
conviro plantgat legro plantgat phc plantgat en
planten
voor aanplant onbehandeld
3

Overige actualiteiten
• Knelpunten gewasbescherming rode bessen (seizoen 2010);
Onder andere bladrollers, spint, cicaden en woldopluizen (schade: roetdauw). Extra aandacht KICK 2011;
(behoud) geïntegreerde gewasbescherming, residuen & MRL’s (maximale residu niveaus), motto: ‘voorkomen
beter dan genezen’. Ervaringen telers … !?
Doel DLV Plant 2011: met beschikbaar middelenpakket, maar ook met geldende etiketbeperkingen en jaarlijkse
invloeden naar goede kwaliteit bewaarbessen. Teelt wijze geïntegreerd met minimaal (aantal) residuen en
uiteraard onder de wettelijke MRL’s.
• Teeltbeschrijving kiwibes
De teelt van kiwibes of minikiwi (Actinidia arguta) staat in Nederland de laatste jaren in de belangstelling. De
consumentvriendelijke kleine, zoete én gezonde vrucht wordt al op diverse locaties in de wereld professioneel
geteeld. De gevoeligheid - van de diverse rassen - voor ziekten en plagen lijkt klein te zijn, waardoor de
hoeveelheid bespuitingen met bestrijdingsmiddelen beperkt kan blijven. Aspecten als oogstzekerheid, de lange
aanloopperiode en de hoge arbeidsbehoefte spelen echter een cruciale rol bij een verdere schaalvergroting in
Nederland. Zo is de rassenkeuze, bestuiving, het teeltsysteem, het bewaarpotentieel en de gevoeligheid voor
voorjaarsvorst en beurtjaren bepalend voor een commercieel interessante (nieuwe) teelt. De eerste ervaringen
in de praktijk, maar ook nader onderzoek (op KICK) zullen antwoorden moeten gaan opleveren voor de vele
vraagstukken welke er nog rond de teelt van kiwibes bestaan. Een uitgebreidere ‘teeltbeschrijving kiwibes’ is te
downloaden op de site van het Productschap Tuinbouw, of informeer bij DLV Plant.
• Verwarring besseglasvlinder
De besseglasvlinder (Synanthedon tipuliformis) is op vrijwel alle bessenpercelen aanwezig. In combinatie met
Eutypa-taksterfte vallen struiken weg en moet soms al in een vroeg stadium de keuze gemaakt worden een
aanplant te vernieuwen of (langzaam) te gaan vervangen. Bestrijding van de vlinder met chemische middelen is
heel lastig door het gebrek aan (selectieve) middelen en de beschermde levenswijze van het insect (veelal in
het hout). DLV Plant wil in 2011 dit insect samen met telers op een niet-chemische manier aan gaan pakken. De
‘verwarringstechniek’ (ISOMATE) biedt hiervoor perspectieven. Heeft u interesse in deze nieuwe (residuvrije)
methode en interesse in de praktijkproeven mee te gaan draaien, geef dit dan door aan één van de DLV-
teeltvoorlichters.
StonefruitConsult ®
Meer informatie over de activiteiten van DLV Plant vindt u op: www.dlvplant.nl (sector ‘fruitteelt’) of
www.KICKleinfruit.nl.
Heino van Doornspeek
29 november 2010
mobile 0612 970 561
h.vandoornspeek@dlvplant.nl
DLV Plant BV
4

Bijlage 1. Beschrijving praktijkproef vervanging aanplant Rovada (PT 2010-2013).
KICK - 10003P
Projecttitel Vervanging rode bes
Gewas Rode bes - Rovada
Omschrijving
Doelstelling
Proefopzet
Looptijd 2010 - 2014
Meer informatie over de activiteiten van DLV Plant vindt u op: www.dlvplant.nl (sector ‘fruitteelt’) of
www.KICKleinfruit.nl.
Indien een perceel wordt vervangen betekend dit voor een klein bedrijf wat anders,
dan voor een groot bedrijf. Het rooien / vervangen van een perceel kan op
verschillende manieren gebeuren en elke manier kent andere kosten.
Vergelijk methoden ter vervanging van aanplant Rovada.
a) geheel terugknippen planten en opnieuw terug opkweken.
b) vervanging d.m.v. nieuwe planten (plantmateriaal ‘kale wortel’).
c) deels terugsnoeien & opkweken; aanhouden 2 gesteltakken per meter, 1 nieuwe
grondscheut.
d) deels terugsnoeien & opkweken; aanhouden grondscheut, vervanging zodra zijhout
in productie.
e) vervangen d.m.v. ‘stekplant’; door in container jaar opkweekt langstek.
f) praktijk; regelmatige vervanging aangetaste stengels door nieuwe grondscheuten
tussen bestaande aanplant.
Alle planten zullen op dezelfde wijze water, meststoffen en gewasbescherming
krijgen, conform de standaard in de rest van het (praktijk-) perceel.
Locatie Op locatie - praktijkbedrijf
Uitvoering KICK / DLV Plant
Opdrachtgever(s) Productschap Tuinbouw (PT)
Opmerkingen:
• 2010: aanleg praktijkproef.
• Registratie effecten & (extra) kosten:
Opkweek, plantmateriaal, arbeid, materialen, oogstverliezen en (bewaar-) kwaliteit.
• Inclusief doorrekening financiële gevolgen vervangingsmethoden.
• Op perceel standaard bemesting, watergift & gewasbescherming.
• Bezichtiging proeflocatie en bespreking (tussentijdse) resultaten 2011-2012.
KICK = Kennis- en InnovatieCentrum Kleinfruit, een uniek samenwerkingsverband tussen PPO Fruit & DLV Plant.
5