PASSANO - OPZ Geel

Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum
Activiteitenkalender Depressieve stoornissen
LENTE 2007
Woensdag 28 maart (OPZ forum):
avondseminarie om 20.15u:
Dr. Dirk Van den Abbeele
De impact van cognitieve symptomen
op de majeur depressieve episode
en correlatie met functionele beeld-
vorming
Bij depressieve stoornissen is een adequate
diagnosestelling volgens de DSM-IV classificatie
noodzakelijk, aangevuld met inzicht
in de pathogene bio-psycho-sociale factoren
en in het systeem waarin de betrokkene
leeft of leefde. Het risico op zelfdoding
moet bij behandeling mee bekeken worden
en afgewogen bij de voor- en nadelen
van een opname in een psychiatrisch
ziekenhuis. De beslissing tot opname vergt
professionele deskundigheid en geschiedt
in samenspraak met de betrokkene en zijn/
haar vertrouwenspersonen.
Vele depressieve toestanden kunnen
ambulant behandeld worden. Lichtere
toestanden genezen vanzelf, zwaardere
depressies hebben steeds een biologisch
correlaat ter hoogte van de neurotransmissie
die de hersencircuits reguleert. Het is
gebleken dat de combinatie van adequate
farmacotherapie met gesprekstherapie
superieur is aan enkelvoudige therapieën.
Wanneer depressieve toestanden als klinische
syndromen kunnen worden beschreven
en het verloop kan worden gevolgd, wordt het
moeilijker zo depressies chronifiëren (meer
dan twee jaar duren) of recidiveren of een
deel uitmaken van een bipolaire aandoening
of van een onderliggende diepgaande geestesstoornis
zoals een psychose.
De verwevenheid met de persoonlijkheid is
een ander gegeven dat een meer langdurende
benadering vraagt. Soms gebeurt dat op
een gespecialiseerde eenheid omdat een
suïcidale, depressieve stijl van leven een
Driemaandelijks tijdschrift: januari-februari-maart 2007
Afgiftekantoor 2400 Mol 1 - Erkenningsnr. P6080670
OPZ Geel, Dr. Sanodreef 4, 2440 Geel
PASSANO
Nieuwsbrief voor professionele partners
copingmechanisme wordt. Risicovol zijn
afhankelijke personen, dwangmatige rigide
personen met onvoldoende veerkracht,
somatiserende personen die emoties in
lichaamstaal vertalen en vereenzaamden.
Een bijzondere en moeilijke categorie
zijn borderline persoonlijkheden, waar
affectlabiliteit, impulscontrolestoornissen
en suïcidaliteit vrijwel steeds prominent
aanwezig zijn met veelal het onvermogen
om hechte, stabiele relaties aan te gaan. Wij
behandelen persoonlijkheidsstoornissen met
ernstige en depressieve symptomatologie op
de leefeenheid Angst en depressie.
Ten slotte is er de ouder wordende mens
die in het senium veelal geconfronteerd
wordt met een andere rol, dikwijls ook met
verliessituaties van dierbaren en met eigen
somatische en geestelijke beperkingen en/
of ziekten. Bovendien is het voor sommigen
zeer moeilijk autonomie te moeten opgeven
en de ingeperkte levensverwachtingen te
aanvaarden of een zin te geven.
Jef Wouters
Medisch Directeur
België-Belgique
P.B. 2400 Mol 1
12/17003
Hans Verbiest
Wnd. Administrateur-generaal
OPZ Geel 2007 / 1

Behandeleenheid Angst & Depressie
2 / OPZ Geel 2007
Dr. Roland Malfroid heeft als psychiater de
medische leiding van de behandeleenheid A&D.
Welke patiënten komen in de leefeenheid A&D terecht?
Dr. Malfroid: Hier behandelen we vooral mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Het
gaat over patiënten die meerdere keren gedecompenseerd zijn en al een geschiedenis
van kortere opnames achter de rug hebben. De verwijzer die naar A&D doorverwijst, is
meestal tot het besluit gekomen dat er iets veel fundamenteler moet gebeuren vooraleer
de patiënt terug op het goede spoor zit. In tegenstelling tot leefeenheden die vooral
crisissituaties aanpakken en aan observatie en diagnosestelling doen, werken wij op
langere termijn. De nadruk ligt op het bereiken van een blijvend resultaat en een blijvende
positieve verandering in de persoonlijkheidsstructuur van de opgenomen patiënt.
Welke rol speelt u als psychiater?
Dr. Malfroid: Mijn taak bestaat er om te beginnen in de juiste mensen via de intake in
onze leefeenheid binnen te brengen en in samenspraak met de verwijzers en het team
te werken aan hun resocialisatie. Een tweede rol is het contact met de patiënt tijdens
de opname. Elke opgenomen patiënt krijgt in principe de kans mij wekelijks te spreken.
Belangrijk daarbij is uiteraard het bijstellen van medicatie, maar we bekijken ook samen
hoe de behandeling evolueert. Ik speel op dat moment de rol van coach die aan de zijlijn
staat en onafhankelijk van het team de voortgang bekijkt. Ik neem zelf niet deel aan
het behandelingsproces en kan de patiënt dus vanuit een andere positie aanmoedigen,
ondersteunen en desgevallend bijsturen.
Ten slotte sta ik bij manier van spreken ook aan de uitgangspoort om te beslissen over
ontslag en verdere begeleiding van de patiënt.
Op welke manier onderhoudt u contact met verwijzers?
Dr. Malfroid: Een arts kan telefonisch met mij contact opnemen vooraleer iemand door
te verwijzen of om informatie vragen wanneer hier iemand is opgenomen. Huisartsen
kunnen een patiënt hier ook komen bezoeken. Bij ontslag is er steeds binnen de eerste
48 uur een voorlopige ontslagbrief bij de behandelende huisarts. Binnen de vier weken
volgt een omstandige ontslagbrief.
Overigens is het zo dat een huisarts steeds telefonisch contact kan opnemen met mij of
met de arts van wacht in dit ziekenhuis om informatie te vragen of over een rechtstreekse
doorverwijzing te praten.
Wat is de sterkte van deze leefeenheid?
Dr. Malfroid: Het belang van deze leefeenheid is dat wij op termijn werken. Mensen met
onderliggende persoonlijkheidsstoornissen moeten bepaalde structuren veranderen, in
zichzelf en/of in hun relaties. We zijn zowel ik-versterkend als ik-explorerend bezig.
Wij willen de persoon in kwestie resocialiseren en hem of haar terug in het normale
maatschappelijke circuit brengen, los van de psychiatrie. We proberen het therapeutische
proces tot het einde toe te volbrengen en beogen een blijvend resultaat. Dat is onze
belangrijkste sterkte, maar het betekent ook dat we tijd nodig hebben: maanden, maar
soms ook jaren.
Johan Claeys
De therapeutische leefeenheid A&D
richt zich op mensen met psychische
problemen die gemotiveerd zijn om
gedurende een langere periode via
een residentiële opname therapeutisch
aan de slag te gaan. Meer
specifiek gaat het om mensen met
hechtingsmoeilijkheden; mensen die
misschien al langere tijd problemen
ondervinden in hun relaties en
contacten met anderen; die moeilijk
contacten kunnen leggen of onderhouden,
of heel vaak dezelfde
gevoelens tegenkomen wanneer ze
een langere tijd met iemand omgaan.
Vaak is er in de voorgeschiedenis
sprake van moeilijke relaties met de
primaire verzorgers, waardoor een
aantal vaardigheden onvoldoende
ontwikkeld werden om met anderen
om te gaan.
Aanmelding
Patiënten komen bij A&D terecht,
ofwel via interne doorverwijzing
van een andere leefeenheid, ofwel
via een externe aanmelding. Bij
een externe aanmelding kan het
initiatief van de patiënt zelf, of van
een behandelende arts, therapeut
of psycholoog komen. Eerst wordt
er een afspraak gemaakt voor een
infogesprek, waarbij men uitleg krijgt
over de werking van A&D. Indien de
vraag voor opname blijft bestaan na
dit infogesprek, wordt er een intake
georganiseerd. Tijdens deze intake
ziet de patiënt achtereenvolgens de
teamcoördinator, de psychologe en
de psychiater van de leefeenheid.
Zij peilen onder andere naar zijn/
haar motivatie, voorgeschiedenis,
probleemgebieden, mogelijkheden,
verwachtingen…

Gemotiveerde beslissing
De teamcoördinator, psychologe en psychiater overleggen achteraf
samen en nemen een gemotiveerde beslissing over een opname.
Bij een eventuele afwijzing wordt gezegd waarom de patiënt niet
toegelaten wordt en kan hij/zij een advies krijgen over een andere,
meer aangewezen weg. Tegenindicaties voor opname zijn onder
andere: primaire verslaving, groot suïciderisico, crisisgevallen.
Het team hecht veel belang aan een gefundeerde beslissing: er
wordt duidelijk afgewogen of de kandidaten met hun specifieke
noden en wensen aan de slag kunnen binnen het specifieke
aanbod en de werking van onze leefeenheid. Medewerkers en
deelnemers aan de therapieprogramma’s moeten immers kunnen
werken op basis van wederzijds vertrouwen. Belangrijk is dat de
verwachtingen van de patiënt en het aanbod van A&D met elkaar
in overeenstemming te brengen zijn. Deelnemers moeten over
een zekere mate van stabiliteit en zelfstandigheid beschikken en
voldoende potentieel hebben om na opname te functioneren in de
maatschappij.
Aanpak
Psychologe Annick De Ceulaer licht de aanpak toe: “De problemen
kunnen zich situeren zowel aan de binnenkant van de persoon
(gedachten, gevoelens, ervaringen…), als aan de buitenkant (wonen,
werken…). Met deze problemen kan er op verschillende manieren
worden gewerkt. Binnen onze leefeenheid werken we met een
ik-explorerend en een ik-versterkend therapieprogramma, met
als doelstellingen inzicht verwerven en resocialiseren. A&D biedt
de mogelijkheid om de eigen vaardigheden bij te sturen en uit te
breiden zodat men zich op eigen tempo kan voorbereiden om terug
de stap naar de maatschappij te zetten. Dat wordt multidisciplinair
in kaart gebracht en ondersteund.”
Principes
Kernbegrippen in de behandeling zijn verantwoordelijkheid,
vertrouwen en engagement. We vinden het belangrijk dat de
deelnemers van A&D zoveel mogelijk worden aangesproken op
hun gezonde kanten en mogelijkheden; ze kunnen meepraten
over hun behandeltraject, nemen zelf bepaalde engagementen op
en krijgen voldoende vrijheid om te experimenteren.
Oriëntatie
De eerste vier weken vormen een oriëntatie- en pre-therapeutische
fase. Objectieven zijn:
1° de patiënt kan acclimatiseren en zich inpassen in de ruimte
en leefregels; hij/zij maakt kennis met de groep en met het
therapieaanbod.
2° het team leert de patiënt kennen, observeert hem/haar – ook
buiten de therapeutische sessies – en heeft enkele gesprekken
om hem/haar bij verdere oriëntatie te helpen. Hieruit volgt een
multidisciplinair behandelvoorstel dat in samenspraak met de
patiënt wordt geconcretiseerd. Op regelmatige basis wordt de
lopende behandeling geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd,
steeds in overleg met de patiënt.
Bruggen bouwen
Een degelijk ontslagmanagement is cruciaal bij de opname van
een patiënt, zegt teamcoördinator Jos Nicasi: “Eigenlijk starten
we het ontslagmanagement al bij de opname. We stellen ons de
vraag: welke voorwaarden moeten voldaan zijn om die patiënt met
succes te kunnen reïntegreren? En daar werken we naartoe. De
laatste fase van de behandeling staat dan volledig in het teken
van het bouwen van bruggen naar de maatschappij. De noden
van de patiënt worden in kaart gebracht en meegenomen in de
behandeling. Belangrijk is dat de omgeving van de patiënt en
voor hem/haar belangrijke derden mee betrokken worden bij de
resocialisatie. Het is echter steeds de patiënt die zelf bepaalt of
iemand anders betrokken moet worden en wie dat eventueel moet
zijn.”
Verblijfsduur
Het verblijf op de leefeenheid A&D duur ten hoogste tien maanden
en kan met drie maanden daghospitaal worden verlengd. Er
wordt gewerkt met behandelperioden van drie maanden zodat er
voldoende tijd en ruimte is om rond de eigen doelstellingen gericht
te werken.
Team
Naam Functie
Roland Malfroid Psychiater
Jos Nicasi Teamcoördinator
Annick De Ceulaer, Sabrina Nijs Psychologen
Francis Peeters Sociale dienst
Contactgegevens
Tel. 014 57 91 11 fax: 014 58 04 48
OPZ Geel 2007 / 3

Depressie bij kinderen en jongeren
Een depressie bij kinderen of jongeren blijft vaak
onopgemerkt. Toch hebben 2% van de lagereschoolkinderen
en 5% van de leerlingen in het middelbaar onderwijs, last van
depressieve gevoelens die dieper gaan dan een ‘dipje’.
Depressies bij jongeren hangen onder meer samen met
ingrijpende veranderingen in de puberteit, maar deze
veranderingen zijn nooit de enige oorzaak. De depressie wordt
veroorzaakt door een combinatie van sociale, psychische en
biologische factoren.
Oorzaken
De belangrijkste sociale factoren zijn schokkende traumatische
ervaringen. Echtscheiding van de ouders, het verlies van een
familielid of goede vriend of vriendin, een ernstige ziekte,
seksueel of lichamelijk geweld of langdurige pesterijen op
school… Het kan allemaal leiden tot een depressie. Hetzelfde
geldt voor een verhuizing, verandering van school, slechte
schoolresultaten, leven in twee culturen of discriminatie. Ook
een gezinssituatie waar een jongere geen steun, waardering of
aandacht krijgt, kan een rol spelen.
Psychische factoren – Persoonlijke eigenschappen van
de jongere zijn ook van invloed op het ontstaan van een
depressie. Depressieve jongeren besteden meer aandacht aan
negatieve informatie. Zij leggen de schuld van mislukkingen en
teleurstellingen vaak bij zichzelf. Zij hebben vaak een negatief
zelfbeeld, maken soms niet gemakkelijk contact en weten niet
goed hoe ze problemen kunnen oplossen.
Als laatste zijn biologische factoren van invloed. Kinderen
van depressieve ouders hebben meer kans op een depressie
dan andere kinderen. Erfelijke belasting speelt daarbij een
belangrijke rol.
Signalen
Ook jonge kinderen kunnen depressief zijn. Deze kinderen
zeggen zich rot of leeg te voelen en zijn moeilijk op te vrolijken.
Zij hebben geen zin in leuke dingen en geen plezier in dingen
die een ander kind leuk vindt. Ze barsten soms zo maar in
huilen uit, zijn afwezig en trekken zich terug. Ze denken vaak
dat iets ze toch niet zal lukken en denken ook dat niemand ze
aardig of lief vindt. Maar kinderen met een depressie zijn vooral
prikkelbaar en onrustig in plaats van somber en lusteloos. Ze
zijn opstandig, opvliegend of driftig zonder dat ze zelf weten
waarom.
Bij kinderen kan de depressie verborgen blijven achter
verschijnselen als angsten, hangerigheid, afhankelijk gedrag,
bedplassen en slechte schoolprestaties. Kinderen met een
depressie hebben weinig vriendjes en worden regelmatig
gepest. Zij hebben vaker last van slaapproblemen en
nachtmerries. Ze eten slecht en hebben vage klachten doordat ze
zich rot voelen (buikpijn, rugpijn, hoofdpijn).
Sommige kinderen krijgen een keer in hun leven een depressie,
maar de kans op herhaling is heel groot. Zonder behandeling is
de kans op herhaling bij jongeren wel 40%. De periode tussen
twee depressies kan variëren van weken tot jaren. De ernstige
vorm van een depressie bij kinderen duurt gemiddeld 9 maanden.
Een ‘minder’ ernstige vorm (dysthyme stoornis) duurt gemiddeld
vier jaar.
Behandeling
Een behandeling bij kinderen met depressie moet beginnen
bij het onderkennen van de problemen. Dat is moeilijk,
omdat de klachten vaak verborgen blijven achter bijvoorbeeld
gedragsproblemen die niet op een depressie wijzen. Bij pubers die
zich losmaken van de thuissituatie, kan hulp bieden erg lastig zijn.
Depressies bij kinderen/jongeren zijn te behandelen met
gesprekstherapie (bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie). Ook
gezinstherapie en groepstherapie kunnen zinvol zijn. Medicatie
bij depressieve kinderen wordt alleen voorgeschreven als andere
therapieën onvoldoende werken. Het gebruik van psychofarmaca
bij de behandeling van depressie bij kinderen en adolescenten is
niet goed onderbouwd. Enerzijds is voor de meest gebruikelijke
middelen aangetoond dat antidepressiva bij kinderen tussen
de 6 en de 17 jaar bij een depressie niet of nauwelijks beter
werken dan placebo. Slechts voor een enkel middel (fluoxetine,
citalopram, sertraline) werd enig effect waargenomen. Ook
dan is de werkzaamheid gering, in de zin dat van 6 (of zelfs nog
meer) met een middel behandelde patiënten er slechts één
beter wordt van dat middel. Aan de andere kant van de balans
staan de bijwerkingen. Vooral psychiatrische bijwerkingen zoals
vijandigheid, zelfbeschadigend gedrag en suïcidale gedachten
en gedragingen dienen in de gaten gehouden te worden. Al met al
is de toepassing van antidepressiva een van de laatste keuzes bij
de behandeling. De Serotonine Heropname Remmers (SSRI’s) zijn
dan de eerste keuze en dan met name het fluoxetine.
In geval van stemmingsstoornissen kan niet altijd volstaan worden
met een poliklinische behandeling. Vooral suïcidaliteit kan een
reden zijn voor (al dan niet vrijwillige) klinische behandeling.
Dr. Joke Joossens
Kinder- en Jeugdpsychiater
OPZ Geel 2007 / 4

Depressie bij ouderen
Depressie op oudere leeftijd komt
zeer frequent voor. 2,5% van de 65plussers
zou aan een syndromale
depressie lijden, maar zoveel als 20%
van de 65-plussers heeft depressieve
symptomen (subsyndromale depressie,
mineure depressie of dysthymie).
Zowel syndromale als subsyndromale
depressies houden een hoog risico in van
complicaties op lange termijn, en beide
zijn geassocieerd met een verhoogd risico
op morbiditeit en mortaliteit. Ook is er
een belangrijke relatie tussen depressie
en suïcide bij ouderen.
Depressies bij ouderen worden echter nog
onvoldoende onderkend. Verschillende
factoren spelen hierbij een rol, zoals het
vooroordeel dat depressieve gevoelens bij
het ouder en/of ziek worden zouden horen,
en soms een zeker therapeutisch nihilisme
van de kant van de hulpverleners.
5 / OPZ Geel 2007
Symptomen
Depressies presenteren zich bij ouderen
echter ook dikwijls anders dan bij jongere
patiënten en de diagnostische criteria van
de DSM zijn onvoldoende van toepassing
voor depressieve beelden bij ouderen. Zo
zouden symptomen die toe te schrijven
kunnen zijn aan fysieke aandoeningen,
niet meegerekend mogen worden bij het
diagnosticeren van een depressie. In de
praktijk echter kunnen er bij een depressie
nieuwe of bijkomende somatische
symptomen optreden, of kunnen de
somatische klachten van een fysieke
aandoening verergeren. De typische
klachten van een depressie kunnen
zo overschaduwd worden door allerlei
lichamelijke klachten, zoals pijnklachten,
benauwdheid, duizeligheid… waarbij men
ook vaker geconfronteerd wordt met het
gelijktijdig voorkomen van lichamelijke
ziekten.
Een depressie kan ook gepaard gaan
met achteruitgang op cognitief vlak,
waardoor de indruk kan ontstaan van
een dementieel beeld (de zogenaamde
‘pseudodementie’). Daarnaast kan een
depressie gesuperponeerd voorkomen op
dementie. Ook zijn er vaker dan bij jongere
leeftijdsgroepen, psychotische kenmerken
aanwezig: schuld-, zonde-, armoede-,
nihilistische en hypochondrische en
paranoïde wanen.
Depressieve stoornissen kunnen ook
gemist worden doordat ouderen gevoelens
van somberheid dikwijls minimaliseren,
wat waarschijnlijk onder andere te maken
heeft met het feit dat hun generatie
niet opgegroeid is met de gewoonte
naar de dokter te gaan met emotionele
problemen. Daarom is het erg belangrijk
dat de hulpverlener zorgvuldig polst
naar anhedonie (de onmogelijkheid nog
plezier te beleven en te genieten) en
depressieve gedachten als verminderd
zelfwaardegevoel, schuldgevoelens, gevoelens
van waardeloosheid en suïcidale
ideaties. Ook niet-verbale signalen, zoals
psychomotore redardatie, sociale isolatie
en zelfverwaarlozing zijn een punt van
aandacht.
Risicogroepen
Hoewel vaak wordt verondersteld dat
leeftijd op zich een risicofactor is voor
depressie, is dit niet zo voor fysiek
gezonde ouderen. Wel kan men, op basis
van een aantal gekende biologische,
psychische en sociale risicofactoren,
bepaalde risicogroepen onderscheiden,
zoals oudere alleenstaande vrouwen met
een gering inkomen en lage opleiding,
weduwen en weduwnaars, ouderen met
ernstige somatische ziekten in combinatie
met een geringe financiële draagkracht
en een beperkt netwerk, ouderen met
lichamelijke beperkingen en ouderen
die in een rusthuis worden opgenomen
(wegens lichamelijke en/of psychische
beperkingen, afscheid van vertrouwde
omgeving en bezittingen).
Behandeling
Voor de behandeling van depressie bij
ouderen zijn farmacologische en nietfarmacologische
interventies beschikbaar.
Veranderingen in farmacodynamiek
en kinetiek met de leeftijd, maken een
zorgvuldig voorschrijfgedrag noodzakelijk,
met eveneens aandacht voor het risico
op medicamenteuze interacties. Dit
betekent echter geenszins een excuus
voor onderbehandeling. Dikwijls wordt
er gestart aan een lagere dosis, maar
na verloop van tijd dient men voldoende
hoog te doseren. De keuze van een
antidepressivum dient op individuele basis
te gebeuren, met oog voor de individuele
behoeften en noden van de oudere. Ook
de werkzaamheid van interpersoonlijke
therapie, cognitieve gedragstherapie en
psychodynamische groepstherapie zijn
wetenschappelijk bewezen, waarbij echter
de combinatie van farmacotherapie en
psychotherapie als optimale behandeling
wordt weerhouden.
Dr Maaike Zijlstra
Psychiater divisie Ouderen

Seminarie voor professionele partners
Woensdag 28 maart om 20u15
Dr. Dirk Van den Abbeele (Universiteit Gent)
‘De impact van cognitieve symptomen op de majeur depressieve episode en
correlatie met functionele beeldvorming’
OPZ Forum, Dr. Sanodreef 4 te 2440 Geel
Accreditering (Psychiatrie) is aangevraagd
Abstract
Een majeur depressieve episode gaat vaak gepaard met cognitieve symptomen, stoornissen in
aandacht, concentratie en executieve functies. Vaak is dat gecorreleerd met de ernst van het
ziektebeeld en het type van depressie (vb. meer bij melanchole en psychotische depressieve
syndromen dan bij het niet-melanchole type). Men rapporteert frequent afwijkingen op
structureel en functioneel beeldvormend onderzoek in hersenregio’s die verantwoordelijk
zijn voor bepaalde cognitieve functies en er is meer en meer evidentie dat een stoornis
van specifieke cortico-subcorticale circuits verantwoordelijk zou zijn voor de cognitieve
symptomatologie van een majeure depressieve episode. Het al dan niet aanwezig zijn van
een cognitieve disfunctie zou de keuze van behandeling en de behandelingstrategie van een
depressieve episode kunnen beïnvloeden
Dr. Van den Abbeele geeft een stand van zaken van het huidige onderzoek en het onderzoek van
zijn dienst en illustreert hoe hun bevindingen praktisch worden vertaald naar de kliniek en de
behandeling van patiënten.
Personalia
Dr. Dirk Van den Abbeele is werkzaam aan de universitaire dienst Psychiatrie van de
Universiteit Gent. Hij is er als adjunct-kliniekhoofd verantwoordelijk voor het centrum voor
angst- en stemmingstoornissen. Zijn hoofdactiviteit is vooral klinisch werk. Onderzoeksmatig
is dr. Van den Abbeele vooral bezig met functioneel beeldvormend onderzoek (SPECT en PET)
bij angst- en stemmingsstoornissen. Zijn huidig onderzoek richt zich vooral op het verband
tussen cognitieve variabelen, neuropsychologisch onderzoek en hersenperfusie bij majeur
depressieve patiënten.
Doelgroep
Het avondseminarie richt zich tot huisartsen, psychiaters, neurologen, psychologen,
therapeuten en andere geïnteresseerde professionals.
Inschrijven
Deelnemen is gratis. Aanmelden kan per e-mail: leen.mostmans@opzgeel.be of telefonisch
op het nummer 014 57 90 80.
Volgende seminaries in 2007
27 juni: Dr. Mathieu Vandenbulcke: Gedragsstoornissen bij dementie
10 oktober: Dr. Sofie Michels: Gezinsdagbehandeling
22 november: Studiedag Klinische Psychotherapie
13 december: Dr. Mineke Viaene en Griet Vermeir: Van metalen tot dioxines: effecten van het
milieu op de neuropsychologische functies bij jong en oud.
6 / OPZ Geel 2007
Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum
Dr. Sanodreef 4
2440 Geel
Tel +32-(0)14 57 91 11
Fax +32-(0)14 58 04 48
E-mail: info@opzgeel.be
www.opzgeel.be
Redactieleden
Jef Wouters (medisch directeur), Walter
Krikilion (paramedisch directeur), Mieke
Mondelaers (coördinator verpleegkundig
departement), Mieke Celen (psychiater),
Nadine De Wachter (psychologe), Anita
Van den Plas (divisiecoördinator Ouderen),
Julienne Aerts (maatschappelijk werker),
Johan Claeys (communicatieadviseur)
Eindredactie
COLOFON
Johan Claeys en Jef Wouters
Bladmanagement en productiebegeleiding
Marina Nys, Hilde Daniels
Redactieadres
Bijdragen voor of reacties op dit
blad kunnen gestuurd worden naar:
Redactiesecretariaat Passano
Cel Marketing en Communicatie
Dr. Sanodreef 4 – 2440 Geel
Telefoon: +32(0)14 57 91 98
E-mail: johan.claeys@opzgeel.be
Verantwoordelijke uitgever:
Hans Verbiest
Dr. Sanodreef 4 - 2440 Geel