PASSANO - OPZ Geel
PASSANO - OPZ Geel
PASSANO - OPZ Geel
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Depressie bij kinderen en jongeren<br />
Een depressie bij kinderen of jongeren blijft vaak<br />
onopgemerkt. Toch hebben 2% van de lagereschoolkinderen<br />
en 5% van de leerlingen in het middelbaar onderwijs, last van<br />
depressieve gevoelens die dieper gaan dan een ‘dipje’.<br />
Depressies bij jongeren hangen onder meer samen met<br />
ingrijpende veranderingen in de puberteit, maar deze<br />
veranderingen zijn nooit de enige oorzaak. De depressie wordt<br />
veroorzaakt door een combinatie van sociale, psychische en<br />
biologische factoren.<br />
Oorzaken<br />
De belangrijkste sociale factoren zijn schokkende traumatische<br />
ervaringen. Echtscheiding van de ouders, het verlies van een<br />
familielid of goede vriend of vriendin, een ernstige ziekte,<br />
seksueel of lichamelijk geweld of langdurige pesterijen op<br />
school… Het kan allemaal leiden tot een depressie. Hetzelfde<br />
geldt voor een verhuizing, verandering van school, slechte<br />
schoolresultaten, leven in twee culturen of discriminatie. Ook<br />
een gezinssituatie waar een jongere geen steun, waardering of<br />
aandacht krijgt, kan een rol spelen.<br />
Psychische factoren – Persoonlijke eigenschappen van<br />
de jongere zijn ook van invloed op het ontstaan van een<br />
depressie. Depressieve jongeren besteden meer aandacht aan<br />
negatieve informatie. Zij leggen de schuld van mislukkingen en<br />
teleurstellingen vaak bij zichzelf. Zij hebben vaak een negatief<br />
zelfbeeld, maken soms niet gemakkelijk contact en weten niet<br />
goed hoe ze problemen kunnen oplossen.<br />
Als laatste zijn biologische factoren van invloed. Kinderen<br />
van depressieve ouders hebben meer kans op een depressie<br />
dan andere kinderen. Erfelijke belasting speelt daarbij een<br />
belangrijke rol.<br />
Signalen<br />
Ook jonge kinderen kunnen depressief zijn. Deze kinderen<br />
zeggen zich rot of leeg te voelen en zijn moeilijk op te vrolijken.<br />
Zij hebben geen zin in leuke dingen en geen plezier in dingen<br />
die een ander kind leuk vindt. Ze barsten soms zo maar in<br />
huilen uit, zijn afwezig en trekken zich terug. Ze denken vaak<br />
dat iets ze toch niet zal lukken en denken ook dat niemand ze<br />
aardig of lief vindt. Maar kinderen met een depressie zijn vooral<br />
prikkelbaar en onrustig in plaats van somber en lusteloos. Ze<br />
zijn opstandig, opvliegend of driftig zonder dat ze zelf weten<br />
waarom.<br />
Bij kinderen kan de depressie verborgen blijven achter<br />
verschijnselen als angsten, hangerigheid, afhankelijk gedrag,<br />
bedplassen en slechte schoolprestaties. Kinderen met een<br />
depressie hebben weinig vriendjes en worden regelmatig<br />
gepest. Zij hebben vaker last van slaapproblemen en<br />
nachtmerries. Ze eten slecht en hebben vage klachten doordat ze<br />
zich rot voelen (buikpijn, rugpijn, hoofdpijn).<br />
Sommige kinderen krijgen een keer in hun leven een depressie,<br />
maar de kans op herhaling is heel groot. Zonder behandeling is<br />
de kans op herhaling bij jongeren wel 40%. De periode tussen<br />
twee depressies kan variëren van weken tot jaren. De ernstige<br />
vorm van een depressie bij kinderen duurt gemiddeld 9 maanden.<br />
Een ‘minder’ ernstige vorm (dysthyme stoornis) duurt gemiddeld<br />
vier jaar.<br />
Behandeling<br />
Een behandeling bij kinderen met depressie moet beginnen<br />
bij het onderkennen van de problemen. Dat is moeilijk,<br />
omdat de klachten vaak verborgen blijven achter bijvoorbeeld<br />
gedragsproblemen die niet op een depressie wijzen. Bij pubers die<br />
zich losmaken van de thuissituatie, kan hulp bieden erg lastig zijn.<br />
Depressies bij kinderen/jongeren zijn te behandelen met<br />
gesprekstherapie (bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie). Ook<br />
gezinstherapie en groepstherapie kunnen zinvol zijn. Medicatie<br />
bij depressieve kinderen wordt alleen voorgeschreven als andere<br />
therapieën onvoldoende werken. Het gebruik van psychofarmaca<br />
bij de behandeling van depressie bij kinderen en adolescenten is<br />
niet goed onderbouwd. Enerzijds is voor de meest gebruikelijke<br />
middelen aangetoond dat antidepressiva bij kinderen tussen<br />
de 6 en de 17 jaar bij een depressie niet of nauwelijks beter<br />
werken dan placebo. Slechts voor een enkel middel (fluoxetine,<br />
citalopram, sertraline) werd enig effect waargenomen. Ook<br />
dan is de werkzaamheid gering, in de zin dat van 6 (of zelfs nog<br />
meer) met een middel behandelde patiënten er slechts één<br />
beter wordt van dat middel. Aan de andere kant van de balans<br />
staan de bijwerkingen. Vooral psychiatrische bijwerkingen zoals<br />
vijandigheid, zelfbeschadigend gedrag en suïcidale gedachten<br />
en gedragingen dienen in de gaten gehouden te worden. Al met al<br />
is de toepassing van antidepressiva een van de laatste keuzes bij<br />
de behandeling. De Serotonine Heropname Remmers (SSRI’s) zijn<br />
dan de eerste keuze en dan met name het fluoxetine.<br />
In geval van stemmingsstoornissen kan niet altijd volstaan worden<br />
met een poliklinische behandeling. Vooral suïcidaliteit kan een<br />
reden zijn voor (al dan niet vrijwillige) klinische behandeling.<br />
Dr. Joke Joossens<br />
Kinder- en Jeugdpsychiater<br />
<strong>OPZ</strong> <strong>Geel</strong> 2007 / 4