Download PDF - Ipse de Bruggen

edereen
een bijzondere uitgave van Ipse de Bruggen
Schakenbosch:
een nieuw begin
“Eén kind, één plan”
nr. 3 - september 2012
1

Colofon
‘Iedereen’ is een uitgave voor alle
relaties van Ipse de Bruggen. Het
blad verschijnt vier keer per jaar.
Het volgende nummer komt eind
december uit.
Teksten
Leo van Marrewijk
Overige teksten: afdeling
Marketing & Communicatie
Ipse de Bruggen
Foto’s
Tom Pilzecker
Rogier van de Ree, Camelot
Fotografie
Herman Zonderland
Overige foto’s: afdeling
Marketing & Communicatie
Ipse de Bruggen
Eindredactie
Afdeling
Marketing & Communicatie
Ipse de Bruggen
Concept
Wubbe©©, Delft
Vormgeving
Koring Grafische Vormgeving
Druk
Artoos
Vragen?
redactie.iedereen@ipsedebruggen.nl
Voorpagina
Kees in ’t Veld (directeur) en
Katrien Raemdonck (manager
behandeling) vertellen op pagina
4 over Schakenbosch, het
nieuwe behandelcentrum Jeugd
van Jeugdformaat en Ipse de
Bruggen.
Disclaimer
Niets uit deze uitgave mag
worden overgenomen,
vermenigvuldigd of
gereproduceerd zonder
schriftelijke toestemming van
Ipse de Bruggen en/of andere
auteursrechthebbenden.
Ipse de Bruggen kan geen
aansprakelijkheid aanvaarden
door onjuistheid en
onvolledigheid van de inhoud
van deze uitgave.
2
650-53520-0911-1258
Met stoelen gooien
Je bent 13 en hebt al zeven mislukte hulpverleningstrajecten achter
de rug. Je bent 13 en al zal je het nooit toegeven, eigenlijk kun je
nauwelijks lezen, schrijven of klokkijken. Je bent 13, en je beste
vrienden zijn de dealers uit het portiek aan de overkant. Moet je
dan gestraft worden als je voor wat geld en een schouderklopje
rotklussen opknapt voor die dealers? Kan iemand je kwalijk nemen
dat je geen vertrouwen hebt in de zoveelste hulpverlener die zegt
wat je niet mag doen en wat je wel moet doen? En moeten we
boos worden als je met stoelen gooit omdat je niet weg mag?
Het zijn moeilijke vragen, zeker voor hulpverleners. Want ja, dit
soort jongeren vertoont onaangepast gedrag. Maar dat doen ze
om bij een groep te horen. En ja, deze jongeren plegen strafbare
feiten. Maar ze hebben een verstandelijke beperking en kunnen
nauwelijks inschatten wat de gevolgen van hun acties zijn. Voor
deze jongeren was tot een paar jaar geleden de jeugdgevangenis
de enige oplossing. Tegenwoordig komen ze terecht in een besloten
behandelcentrum. Op dit moment bouwen Jeugdformaat en Ipse
de Bruggen samen aan zo’n behandelcentrum. In Schakenbosch
in Leidschendam kunnen vanaf januari 2013 bijna 100 jongeren
met een verstandelijke beperking en een gedragsstoornis terecht.
Ze kunnen er in een veilige omgeving werken aan zichzelf en hun
problemen. Nee, ze mogen er niet met stoelen gooien. Maar de
medewerkers begrijpen wel waarom ze het doen.
Annemiek de Ruiter,
Eindredacteur

4
16
4 Schakenbosch:
één kind, één plan
9 ‘Ze hebben recht op een
prettige omgeving’
12 Kennis en expertise
‘Pinkies’ laat ouders groeien
14 Kennis en expertise
Op zoek naar een ingang
14
16 Kunst en cultuur
Knutselgroep wordt kunstgroep
18 Bijzondere berichten
- Goed gekist
- Acticomm vergroot de wereld
- Nieuw pand Roland Holstlaan
20 Vrienden van Ipse de Bruggen
- Uit logeren
18
10
21 ‘Ik ben verstandig gehandicapt’
22 Kort en breed
- Oude meesters voor het
nieuwe jaar
- Nieuwe expositieruimte
De Brugspin
De bus
komt eraan!
LOGEERHUIS
IPSE DE BRUGGEN
20
Donaties zijn welkom op
rekeningnummer 155773534
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
Mail voor meer informatie naar
marjolein.epping@ipsedebruggen.nl
- Sensorsticker: meer rust en
minder lekkages
- Henk over de vloer
12
3

4
Zuid-Holland krijgt behandelcentrum
Jeugdzorg Plus
Schakenbosch:
één kind, één plan

Jongeren met een verstandelijke
beperking en gedragsproblemen die
ondanks reguliere hulpverlening
vastliepen in hun leven, konden tot
een paar jaar geleden in de
jeugdgevangenis terechtkomen.
Voor hun eigen veiligheid en die van
hun omgeving kon de rechter
beslissen om deze kinderen even uit
hun leefsituatie te halen en
‘gesloten’ te plaatsen. Een opvallende
regeling, want zo kwamen ze
in dezelfde gevangenis als de
loverboys, drugsdealers en criminelen
waar ze vaak het slachtoffer van
waren. En dat, terwijl zij niet eens
gestraft hoefden te worden. Om
dat op te lossen, werd de gesloten
jeugdzorg opgezet. Jongeren gaan
volgens die regeling, nog steeds op
last van de rechter, verplicht naar
een behandelcentrum. Een veilige
locatie waar ze weer kunnen
wennen aan structuur en kunnen
werken aan zichzelf.
In Leidschendam bouwen Ipse de Bruggen en Jeugdformaat aan Schakenbosch, een
nieuw behandelcentrum voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking en
ernstige gedragsproblemen. De deuren gaan op 1 januari 2013 open. Directeur Kees in
’t Veld en manager behandeling Katrien Raemdonck over dit bijzondere project.
Geen ‘wij’ en ‘zij’
Schakenbosch biedt straks plaats
aan 98 jongeren. De helft van de
toekomstige cliënten komt met een
machtiging van de rechter. De
andere helft wordt na een lang
traject van hulpverlening op een
andere manier verwezen. Kees:
“Dat maakt voor ons wel verschil,
het zijn andere regelingen en een
andere manier van financieren.
Maar voor de kinderen en de
medewerkers mag het niet
uitmaken.”
Net zo min als het voor de kinderen
uit mag maken dat Schakenbosch
het project is van twee organisaties:
het op jeugdhulp en opvoeding
gerichte Jeugdformaat en het in
verstandelijke beperkingen
gespecialiseerde Ipse de Bruggen.
Kees (afkomstig van Jeugdformaat)
en Katrien (voorheen Ipse de
Bruggen) zien geen verschil meer.
Kees: “We vormen een nieuwe
organisatie: Schakenbosch. Dan kan
het geen ‘wij’ en ‘zij’ blijven.”
Praktijkonderwijs
De jongeren die in Schakenbosch
terecht komen, hoeven in principe
niet van het terrein af. De gemeente
Leidschendam laat op het terrein
een school bouwen, een dependance
van Horizon. Die zal zich
vooral gaan richten op praktijkonderwijs,
dat sluit het beste aan bij
de vaardigheden van de jongeren.
Katrien: “We gaan nauw samenwerken
met de leerkrachten. Wij
worden betrokken bij het onderwijs
en zij bij het behandelplan.”
Dat gebeurt vanuit het motto ‘één
kind, één plan’ dat bij Schakenbosch
hoog in het vaandel staat.
Voor elk kind wordt één behandelplan
opgesteld waar alle disciplines
van hulpverleners bij betrokken zijn.
Kees: “En vergeet de ouders niet,
we doen het zoveel mogelijk samen
5

6
met de ouders.” Katrien: “Want al
zal het niet altijd lukken, het streven
is toch dat een kind weer terug naar
huis kan.”
Alert zijn
Een heel belangrijke rol in de
behandeling is weggelegd voor de
medewerkers op de groepen. Waar
in hulpverlening en zorg vaak een
strikte scheiding is tussen behandeling
en begeleiding, worden in
Schakenbosch de begeleiders juist
als behandelaar gezien. Katrien:
“Zij hebben het contact. Zij zijn het
eerste aanspreekpunt voor de
jongeren, en ze moeten zorgen voor
de juiste, veilige en open sfeer op de
groepen die aansluit bij de rest van
de behandeling. Wij gebruiken de
ideeën van Peer van der Helm over
het pedagogisch klimaat, en vullen
die aan met ander methodieken.
Van der Helm zegt dat de begeleiders
het echte werk doen.
Ze zien het meest, ze praten met
de jongeren, corrigeren hun gedrag
maar prijzen hen ook als het goed
Leren fietsen
gaat. Daar moeten zij hun hele
werkdag alert op zijn en voor
openstaan. We gaan de begeleiders
hier allemaal in trainen en
in begeleiden.”
Elia Zweverink (locatiemanager Zwammerdam, Ipse de Bruggen) is
straks een van de leidinggevenden op Schakenbosch. Een logische
stap voor hem: “Ik ben nu locatiemanager van 2 groepen van het
behandelcentrum Jeugd in Zwammerdam. Dat wordt eigenlijk in zijn
geheel opgepakt en naar Schakenbosch overgebracht.” Elia’s locatie is
gevestigd op landgoed Hooge Burch in Zwammerdam maar past daar
eigenlijk niet. “Onze jongeren hebben een andere hulpvraag en zijn
met heel andere dingen bezig dan de overige bewoners van het
landgoed. En in Schakenbosch kunnen we ons alleen op hen richten.
Maar wij zijn blij met de gastvrijheid die we in Zwammerdam hebben
ervaren.”
Het verschil tussen het rustige, landelijke Zwammerdam en het drukke,
stadse Leidschendam maakt het werk volgens Elia niet anders.
“Misschien zijn er iets meer verleidingen voor de jongeren, maar wij
moeten ze toch leren om met die verleidingen om te gaan. Dat doen
we ook in Zwammerdam, dat hoort bij hun behandeling. Ze blijven
niet altijd bij ons en we willen toch dat ze zich kunnen handhaven,
ook in de grote stad. Behandelen is als iemand leren fietsen. Je zet
hem op de fiets, vertelt hoe het moet en moedigt hem aan, hij valt
eraf en je zet hem er weer op. Als het niet goed gaat op de stoep en
hij dreigt te hard te vallen, dan ga je naar een zacht grasveld. Maar
uiteindelijk moet hij ook op de straat kunnen fietsen. Zelf, helemaal
alleen. Omdat te bereiken moet je een veilig leerklimaat voor de
jongeren en je personeel creëren.”

Kees: “We hebben ook bewust
geen afgesloten kantoortjes laten
maken op de groepen. De pedagogisch
medewerkers zijn zo altijd
betrokken bij wat er op de
groep gebeurt.”
Nieuw begin
De jongeren krijgen in Schakenbosch
een korte en intensieve
behandeling. Lang niet alle
jongeren zullen na die behandeling
meteen weer naar huis kunnen om
een gewoon leven op te bouwen.
Veel van hen zullen korte of langere
tijd begeleiding nodig hebben.
En er zijn ook jongeren voor wie
een vervolgbehandeling nodig is in
bijvoorbeeld een open behandelcentrum
of een woongroep.
‘Jij mag er zijn’
Wie met Bert Stomphorst (manager behandelcentrum Jeugd locatie
Den Haag, Ipse de Bruggen) praat over wat er nou typerend is voor de
jongeren in een behandelcentrum, moet niet gek opkijken als hij
ineens naar buiten staart. Om vervolgens op een van ‘zijn’ jongeren te
wijzen: “Kijk, die loopt de boel een beetje uit te dagen. Maar dat gaat
wel goed.” Hij ziet er de humor van in; de jongeren hebben zijn hart
gestolen. “Ik heb groot respect voor de groepsleiders die elke dag met
deze uitdagende doelgroep werken. Want soms gaan ze echt ver hoor.
Soms worden mensen bedreigd, uitgescholden en er vliegt ook wel
eens een stoel door de lucht. Maar het zijn jongeren met een
verstandelijke beperking en een verleden dat maakt dat ze zich
gedragen zoals ze zich gedragen.”
“Eigenlijk zijn alle kinderen die bij ons komen heel kwetsbaar. Je ziet
hun verstandelijke beperking niet aan de buitenkant. En niemand wil
buiten de groep vallen, niemand wil uitgelachen worden. Dus hebben
deze kinderen zich aangeleerd om zich sociaal wenselijk te gedragen.
Zo lijkt het alsof ze prima kunnen volgen waar het om gaat of wat er
van hen gevraagd wordt. Het gevolg van deze kwetsbaarheid is dat ze
vervolgens slachtoffer worden van loverboys of van criminelen die het
vuile werk door hen laten opknappen.”
“Deze jongeren hebben al veel meegemaakt. Ouders die bij de
opvoeding van hun kinderen een beroep doen op de hulpverlening
met als gevolg dat veel verschillende hulpverleners zich bezig houden
met deze kinderen. Of ze hebben te maken gehad met mishandeling
of misbruik … Veel van onze jongeren zijn al zo vaak afgewezen in
hun leven dat ze er gewoon op zitten te wachten tot jij dat ook doet.
Dat verklaart hun houding. Daarom zeggen ze geen ‘goedemorgen’
als je binnenkomt, maar ‘rot toch op’. Maar wij gaan niet weg. We
blijven. We spreken ze aan op hun foute gedrag, en we leren ze dat
het anders kan. Hoe ze, met al hun problemen, hun handicap en hun
achtergrond, toch een leven op kunnen bouwen. En we leren hen dat
ze er mogen zijn. Hun gedrag tolereren we niet, maar zij mogen er zijn.”
7

8
Kees: “Een kind hoort bij zijn
ouders, en in zijn eigen omgeving
met zijn eigen netwerk. Dat is het
uitgangspunt. Maar als dat niet lukt,
hopen we voldoende andere
mogelijkheden te kunnen bieden.
Ik zeg bewust ‘hopen’, want
jongeren die in Schakenbosch zijn
behandeld, hebben wel een
stempel. Die zijn niet makkelijk
ergens te plaatsen. De buitenwereld
zal ook Schakenbosch gaan zien als
een laatste redmiddel en als een
eindstation. Terwijl het in onze
ogen een nieuw begin moet zijn.
Of in ieder geval een flinke stap in
de goede richting.”
Gezocht: 200 doorzetters
Voor de 98 jongeren die vanaf 1 januari 2013 terecht kunnen in
Schakenbosch, zijn ongeveer 200 begeleiders nodig. Ipse de Bruggen
en Jeugdformaat zoeken dan ook hard naar nieuwe medewerkers.
“Een enorme klus”, stelt Wouter Kindt (HRM Ipse de Bruggen) vast.
“Tweehonderd medewerkers tegelijk zoeken is sowieso niet eenvoudig,
maar dan ook nog voor deze moeilijke groep en op deze korte
termijn? Dat mag je best een uitdaging noemen.”
Niet iedereen kan met de doelgroep van Schakenbosch uit de voeten.
Wouter: “We zetten er niet zomaar iedereen neer. Je moet sterk in je
schoenen staan, ervaring met de doelgroep hebben, professioneel
genoeg zijn om afstand te houden en tegelijkertijd betrokken genoeg
zijn om het vol te houden.”
Schakenbosch vraagt dus nogal wat. Maar er staat ook veel tegenover.
Greta Mulder (HRM Ipse de Bruggen): “Voor veel begeleiders kan dit
een mooie volgende stap in hun carrière zijn. Het is een heel uitdagende
doelgroep waar je zelf veel van kan leren. En op deze plek, met
deze jongeren, kan je echt helpen. Zij kunnen zich nog ontwikkelen,
maar hebben een duwtje in de goede richting nodig. Je levert een
bijdrage waar ze de rest van hun leven iets aan kunnen hebben!”
Solliciteren bij Schakenbosch? Kijk op www.schakenbosch.nl

Huiselijke sfeer centraal in gebouwen Schakenbosch
“Ze hebben recht op
een prettige omgeving”
Een veilige woon- en leeromgeving, besloten, maar geen instelling waar je je opgesloten voelt.
Dat was de opdracht die architecte AnneMarie Eijkelenboom van EGM Architecten meekreeg toen
zij de nieuwbouw voor behandelcentrum Schakenbosch ging ontwerpen. “En ik moest met heel
veel dingen rekening houden.”
Wie de ontwerpen bekijkt voor Schakenbosch, constateert
meteen dat het inderdaad geen gesloten uitstraling heeft.
Het grote en het kleine verblijfsgebouw, allebei maar twee
lagen hoog, hebben door de afwisselende raampartijen en het
gebruik van baksteen in verschillende patronen het aanzicht
van een nieuwbouwwijk. Het gebouw ertussen, waar de
kantoren, behandelruimtes en spreekkamers van de hulpverleners
komen, oogt als een niet te grote school. Verder is het
terrein vooral vriendelijk en groen. “Fijn dat je dat zo ziet”,
reageert AnneMarie. “Want dat vond ik het belangrijkste deel
van mijn opdracht. We wilden absoluut geen institutioneel
gebouw met hoge hekken.”
Veiligheid voorop
“Het groen was er grotendeels al en dat houden we ook
bewust in ere. Het straalt rust uit. En het sluit, samen met de
sloten, het terrein ook op een heel natuurlijke manier af van de
rest van de omgeving. Zo wordt het al snel besloten, zonder
dat je met hoge hekken moet werken.”
Ook de huiselijke uitstraling is bewust nagestreefd. Toch zijn
9

10
wel de nodige ingrepen gedaan om het gebouw echt veilig te
maken. AnneMarie: “Bij deze doelgroep is veiligheid heel
belangrijk. Soms op vlakken waar je niet als eerste aan denkt.
Om een voorbeeld te geven: alle groepen hebben een eigen
buitenruimte. De groepen op de begane grond hebben een
tuin, de groepen boven een terras. Die buitenruimtes zijn zo in
het ontwerp geplaatst dat we confrontaties tussen de groepen
zoveel mogelijk vermijden.”
Een ander detail dat duidelijk laat zien dat de jongeren in
Schakenbosch geen lieverdjes zijn, zijn de ventilatiestroken in
de slaapkamers. AnneMarie: “Van een raam om open te zetten
kan hier nooit sprake zijn. Maar je wilt toch kunnen ventileren
natuurlijk. Daarom krijgen alle kamers een smalle ventilatiestrook
naast het raam. De bewoners bepalen zelf of ze die
open of dicht doen. Achter de strook zit wel gaas, zodat er
straks echt alleen frisse lucht van buiten naar binnen gaat.”
Losse stoelen
Dit soort ongebruikelijke eisen aan het gebouw maakten
nauw overleg noodzakelijk. AnneMarie: “Ik heb heel veel
input gekregen van de mensen die er straks gaan werken.
Soms zaten daar tegenstrijdigheden in en moesten we een
com promis zoeken. In het interieur bijvoorbeeld. Dat moet het
liefst sloopbestendig zijn. Dat zou betekenen dat je alles glad
en strak bekleedt en aan de vloer vastschroeft. Maar je bouwt
wel voor kinderen, die hier minstens een half jaar wonen.
Ze hebben recht op een prettige omgeving, met aandacht
en zorg ontworpen en gemaakt. Dat geeft een positieve
uitstraling. Dus werken we met gekleurde muren en gordijnen
in warme kleuren, en staan er gewoon lekkere banken in
de woonkamers.”
1
Afwisseling en warmte
1: het al aanwezige groen en de waterpartijen vormen een
duidelijke begrenzing van het terrein.
2: het gebruik van baksteen in verschillende patronen zorgt
voor afwisseling en een warme uitstraling. De ‘voortuintjes’
versterken het idee van een woonwijk.
3: de terrassen op de bovenverdieping kijken niet uit op de
tuinen van de benedenverdieping.
2
7
4
5

1
8
6
4: overal in het gebouw zijn de entrees, routes en functies heel
duidelijk te herkennen. Door het ontwerp zelf maar ook
door het gebruik van pictogrammen.
5: het binnenterrein van het grote verblijfsgebouw is heel
besloten. Zo kunnen de jongeren zonder problemen naar
buiten en naar het ‘verzamelgebouw’.
6: het verzamelgebouw heeft duidelijk een andere functie en
dus ook een andere uitstraling. Dat geeft de jongeren het
gevoel dat ze echt ergens heen gaan vanuit hun woning.
1
3
7: je hoeft je niet opgesloten te voelen, door de plaats van de
ramen en de schaal van het gebouw heeft iedereen zicht op
‘buiten’.
8: in het verzamelgebouw wordt ‘flex’ gewerkt. Geen gesloten
kantoortjes maar openheid. Ook op de groepen zijn geen
afsluitbare kantoortjes voor de medewerkers.
3
11

12
‘Pinkies’ laat ouders
‘Pinkies’ is een nieuw ambulant behandelaanbod ontwikkeld voor (aanstaande) ouders met een licht
verstandelijke beperking en/of psychiatrische problematiek. Bij de behandeling – de officiële naam luidt
LVG ouder-babybehandeling – leren ouders omgaan met hun baby en de nieuwe situatie. Tamara van
Tilborg en Heleen Bal vertellen hoe ouders plezier krijgen in hun nieuwe rol én hoe een gezonde
gehechtheidsrelatie kan groeien.
De handen van de kleine Gian-luca
graaien in de huiskamer vrolijk naar
het bezoek: zo’n krassende pen
vasthouden, dat lijkt ‘m wel wat.
Het tien maanden oude kereltje
straalt, en dat geldt ook min of meer
voor zijn Leidschendamse moeder
Marianne en vader Henk.
Bij LVG-cliënt Marianne zijn al twee
kinderen uit huis geplaatst, maar met
Gian-luca wil ze het niet zo ver laten
komen. Ze heeft immers, naast
financiële hulp, al maandenlang
ambulante hulp en dat betaalt zich uit.
“Ik heb ontzettend veel geleerd,
vooral over hechting”, zegt ze.
Ambulant begeleider Heleen Bal en
gedragsdeskundige Tamara van
Tilborg weten waar moeder
Marianne de grootste winst heeft
behaald. Heleen: “We werken veel

groeien
met video-opnames. Terwijl Marianne
bijvoorbeeld een luier verschoont of
een flesje geeft, maak ik opnames.
Daarna kijken we de beelden en
scoren we wat we zien met behulp
van de Ainsworths-schalen
(ouderlijk interactiegedrag).
Vervolgens kijken we de beelden
terug met Marianne. We bespreken
wat er goed gaat en wat nog beter
kan op het gebied van sensitiviteit
en coöperatie. In het begin zag je
bijvoorbeeld dat Marianne heel druk
was, heel veel praatte, maar niét
tegen Gian-luca. Nu is Marianne
veel rustiger en is er wel oogcontact.”
Inspiratiebron
De casus van Marianne is een
succesverhaal, maar daar ging wel
het nodige aan vooraf. Tamara:
“Zo’n 3,5 jaar geleden wilden we
hiermee al aan de slag. Dat gebeurde
naar aanleiding van een jonge
moeder van wie er al twee kinderen
uit huis waren geplaatst. We boden
haar bij het derde kind hulp, maar
op de een of andere manier bleek
het niet goed genoeg aan te sluiten.
We zijn gaan zoeken naar verdieping.
Tot onze verbazing was er weinig
informatie over moeders met een
lichte verstandelijke beperking.”
Een congres in Rotterdam met een
presentatie over hulp aan depressieve
moeders (Karin van Doesem
– Dimence) betekende een inspiratie-
bron én aanknopingspunt.
Na diverse brainstormsessies,
scholing, schrappen en schaven aan
het theoretisch kader, pilots en
testen en aanpassen in de praktijk
ligt er nu een behandelmethodiek
die helemaal is toegesneden op de
doelgroep. Tamara: “Het liefst
beginnen we al met de behandeling
als de aanstaande moeders zwanger
zijn, maar ouders met baby’s tot en
met 10 maanden kunnen worden
aangemeld. De behandeling richt
zich op de ouders van nog niet
verbaalvaardige kinderen.
De behandeling kan daarom
gegeven worden tot dat de baby
ongeveer 18 maanden oud is.
Mocht de ouder na die tijd nog
steeds een zorgvraag hebben,
dan kan het team een passend
vervolg aanbod doen.”
Vrolijk en geduldig
Marianne lijkt die frustraties voorbij.
Zij en partner Henk roemen de hulp
van ambulant begeleider Heleen.
“Ze is altijd vrolijk en heel geduldig.
Of ik het nu al op eigen kracht zou
kunnen? Moeilijke vraag, maar ik
denk het wel.” Heleen: “Het gaat nu
goed, maar er kunnen ook mindere
periodes komen. En kun je dan nog
terugvallen op de vaardigheden die
je hebt geleerd? Dat is de vraag.”
De ambulant begeleiders kunnen
altijd ergens op terugvallen: naast
het videomateriaal werken Heleen
en haar collega’s met scorelijsten.
Die lijsten geven tot in detail weer
wat de moeder goed beheerst en
wat niet. De ambulant begeleiders
registreren, maar het beoordelen
doet de gezinsvoogd. Dat oordeel
kan ook negatief uitvallen.
Tamara: “Het is niet per se het doel
dat kind en moeder altijd bij elkaar
blijven wonen. Het kan dus
gebeuren dat een gezinsvoogd
oordeelt dat een cliënt ‘niet goed
genoeg moeder’ is. Maar alle
technieken en vaardigheden die de
moeder heeft geleerd, zijn dan zeker
niet voor niks geweest: bij bezoekregelingen
en in sociaal opzicht
hebben cliënten er ook baat bij.”
Gemotiveerd
Belangrijke succesfactor is het
inzetten van het netwerk van de
cliënt. “Wat dat betreft heeft
Marianne het geluk dat ze in Henk
een goede partner heeft. Bovendien
heeft ze een dak boven haar hoofd
én ze is heel gemotiveerd om te
leren. Ze werkt hard om een goede
moeder te zijn en haar leven op de
rails te krijgen.” De ‘beloning’ zit in
de box: met Gian-luca gaat het
uitstekend. Tamara: “Hij doet alles
wat-ie moet doen, heeft geen
achterstanden. Bij het consultatiebureau
zijn ze ook heel tevreden.”
13

14
Speltherapie
Op zoek naar
een ingang
Het klinkt leuk, de hele dag spelen en daar dan ook nog eens het mooiste speelgoed
voor mogen aanschaffen. Maar bij het werk van een speltherapeut komt meer kijken.
Marian van Groeningen en Marijke de Vos, speltherapeuten bij Ipse de Bruggen in
Nieuwveen, vertellen graag over hun werk. “Het is leuk werk, maar zeker niet vrijblijvend.”
Stel je voor, je hebt iets heel ergs meegemaakt. Maar door je
verstandelijke beperking of doordat je een trauma hebt
opgelopen, kun je de woorden niet vinden om erover te praten.
Hoe kun je dan je schrik, je pijn of je trauma verwerken?
Dat kan door te spelen. Marijke: “Zo kwam ik er in een
spelsituatie eens achter dat een cliënt heel veel moeite had
met het overlijden van haar vader. Die man was al jaren dood.
Haar begeleiders dachten dat ze daar destijds al snel weer
overheen was omdat ze zich niet uitte. Maar in de therapie werd
het alsnog duidelijk. En toen konden we ermee aan de slag.”
Marian: “Zo’n doorbraak kan komen door de andere omgeving,
de indirecte benadering van het probleem, de een op een
aandacht, door het feit dat ze er tijdens het spel zelf mee kan
komen als het haar uitkomt – je weet nooit helemaal zeker
waarom jij op dat moment de cliënt wel bereikt. Maar het
belangrijkste is dát je de cliënt bereikt.”
Speltherapeuten hebben verschillende technieken om met een
cliënt te werken en gebruiken verschillende materialen. Marijke:
“Poppen in allerlei soorten en maten, knutselspullen, spelletjes,
dieren… je kunt het zo gek niet verzinnen of het is er.”
“Je moet ook wel veel materiaal hebben”, vult Marian aan.
“Want niet alles werkt bij elke cliënt. De een pakt meteen een
pop en zegt: ‘Jij was de draak en ik was de ridder.’ Terwijl een
ander met bijvoorbeeld een spelletje gestimuleerd moet
worden om aan de slag te gaan.” Het is dan wel zaak om
alleen te stimuleren en niet te sturen. Marijke: “Het moet altijd
uit de cliënt zelf komen. Die bepaalt het spel. We gaan niet
leiden. Al geven we wel eens een klein duwtje. We zeggen
nooit: ‘Joh, vertel eens over je vader’. Maar als er in het spel een
kind en een moeder voorkomen vragen we soms wel ‘Was er ook
een vader?’ We zoeken naar een ingang.”
Kofferbak
Marijke en Marian hebben een spelkamer in Nieuwveen,
waar ze cliënten van landgoed Ursula behandelen. Maar
daarnaast werken ze ambulant, en gaan ze met een kofferbak
vol speelgoed naar scholen voor speciaal onderwijs om daar
kinderen te behandelen. Marijke: “En dat werkt eigenlijk heel
goed. Natuurlijk heb je wel eens iets niet bij je, maar dan
improviseer je gewoon. Een hele zand- en watertafel past niet
in de auto. Maar op een dienblad met een hoge rand kun je
ook prima met zand en water spelen.”
Marian: “Ambulant werken heeft veel voordelen. De kinderen

hoeven niet helemaal met een busje naar ons te komen.
Nu rijden wij en kan het kind in zijn vertrouwde omgeving
blijven.” Als het kind toch in zijn vertrouwde omgeving blijft,
zou de ambulante speltherapie dan ook bij kinderen thuis langs
kunnen gaan? Marijke: “Nee, dat gaat niet werken. Thuis aan
de keukentafel terwijl de ouders op de bank zitten voelt zo’n
kind zich toch niet vrij om voluit te spelen.”
Ouders spelen wel een belangrijke rol in de speltherapie, al zijn
ze niet bij de sessies aanwezig. Marian: “We houden natuurlijk
ook nauw contact met begeleiders, leerkrachten en hulpverleners
maar zeker met de ouders. Daarbij gaan we altijd uit van het
positieve. Ook al heeft een kind nog zo’n problematisch
verleden, met verwaarlozing of mishandeling of noem maar op,
in de grond houden alle ouders van hun kind. En zijn ze dus blij
dat wij hun kind proberen te helpen.”
Marijke: “Al snappen ze dan nog niet altijd wat we doen hoor.
Dat begrijpen zelfs hulpverleners niet altijd. Het beeld blijft
bestaan dat je lekker de hele dag spelletjes doet en verder niks.
Maar een spelsessie heeft altijd resultaat, al is dat de ene keer
misschien meer dan de andere keer. Spelen is zo ontzettend
belangrijk voor de ontwikkeling.”
15

16
Kunst en Cultuur

Knutselgroep wordt
Kunstgroep
Drie jaar geleden startte op Centrum voor Arbeid en Training
Netwerk in Spijkenisse een kunstgroep. Deze groep ontstond uit de
woensdagmiddag-knutselgroep voor cliënten die het leuk vonden
creatief bezig te zijn. Er bleek voldoende talent en animo voor een
kunstgroep waar cliënten dagelijks aan de slag konden.
De kunstgroep vond een geschikte
ruimte in de voormalige opslagruimte
van NetWerk en kreeg alle medewerking
van de toenmalige managers.
Materialen werden aangeschaft, de
ruimte ingericht en zelfs van thuis
werden ezels en dergelijke meegenomen.
De eerste kunstgroep van
Ipse de Bruggen op de Zuid-Hollandse
Eilanden was een feit!
Oude meesters
Colinda Ducardus is een van de
enthousiaste begeleiders die
dagelijks zes tot acht wisselende
deelnemers begeleidt. “Het hoeven
niet direct grote kunstenaars te
zijn”, zegt Colinda. “De passie
waarmee wordt gewerkt is
belangrijker. De cliënten worden,
zonder druk, wegwijs gemaakt in
de mogelijkheden en krijgen les in
bepaalde technieken. Zo kun je op
allerlei manieren omgaan met
acrylverf, draadjes, zand, houtsnippers
of een lijmkam, alles kan.”
Vaak heerst er een relaxte sfeer en
zijn de kunstenaars zeer
geconcentreerd.
Toen de ‘Oude Meesters’ centraal
stonden, werden Vermeer, Dali en
Picasso vakkundig nageschilderd.
Het exposeren van de kunstwerken
komt een paar keer per jaar voor.
3D-kunst
Colinda geeft aan dat niet alleen
schilderkunst wordt gemaakt maar
ook voorwerpen van papier-maché,
cadeauverpakkingen, lampions,
mozaïekwerken en kunstwerken
van verpakkingsmaterialen.
Nieuw is de 3D-kunst. Vóór een
schilderij worden in dezelfde stijl,
losse onderdelen aangebracht.
Op die manier ontstaat diepte.
Buiten de kunstgroep heeft
NetWerk nog twee groepen. Op de
textielgroep wordt met ‘schoon’
materiaal gewerkt zoals het
borduren van slabbetjes. Aan de
andere kant, op de houtbewerking,
wordt met minder schoon materiaal
gewerkt zoals hout en verf.
Deze groepen en de kunstgroep
werken apart maar hebben zij
elkaar nodig, dan is samenwerken
geen probleem.
Geïnteresseerd in een kunstwerk
van NetWerk? Kijk dan op netwerk.
ipsedebruggen.nl voor de openingstijden
en adresgegevens.
17

18
Er heerst bedrijvigheid alom op de houtbewerkings-
groepen van zowel Palet in de Lier als bij de
houtgroep in Zwammerdam. Zagen, schuren, lijmen,
timmeren. Waar je kijkt ligt hout, grote en kleine
planken en stapels halve en hele kratjes. Een order van
1750 kistjes houdt de cliënten bezig.
Vol aan de bak voor 1750 kistjes
De order kwam binnen bij Jan-Piet de Wit, locatiemanager
dagbesteding in Zwammerdam. Vorig jaar ontmoette hij Ton
Scheerder, ondernemer in onder meer kerstpakketten. Het
Dagactiviteitencentrum Zwammerdam had al eerder inpakwerk
voor hem gedaan en kistjes voor wijnflessen en kaas gemaakt.
Jan-Piet en Ton raakten aan de praat. Al snel kwam het idee
om kistjes voor de kerstpakketten te maken. Jan-Piet wilde die
uitdaging in samenwerking met de andere grote houtafdelingen
binnen Ipse de Brugge wel aangaan. Daarom zocht hij
contact met collega Pim Romein, locatiemanager van Palet en
de Werkplaats in het Westland. Pim had al vaker met dit bijltje
gehakt. “Gewoon aannemen”, zei hij. “Hoeveel wil je er, 100,
500, 1000? Dan maken we die toch.” Het bleken er 1750, die
in september 2012 af moesten zijn.
Medewerkers van beide houtafdelingen gingen aan de slag om
te zien hoe ze dat voor elkaar konden krijgen. Eerst werden er
mallen gemaakt, want de kistjes moeten er natuurlijk wel
allemaal hetzelfde uitzien. Daarna konden de cliënten starten
met de productie. Afgesproken werd dat Palet er 1000 voor
hun rekening zouden nemen en Zwammerdam 750.
Ton Scheerder is een enthousiaste ondernemer, die het leuk
vind om de jongens in de houtwerkplaats aan het werk te zien.
Toen hij de opdracht gaf had hij de kistjes nog niet allemaal
verkocht. Dat is best wel spannend, want wat doe je met al die
houten kistjes als ze niet verkocht worden. Maar daar ziet het
niet naar uit. Ton heeft al orders binnen en Jan-Piet en zijn
collega Raymond van Zijl bieden de kistjes ook aan aan
gemeenten en bedrijven in de omgeving. Ton: “Het leuke ervan is
dat er ook weer werk uit voortvloeit. De kistjes moeten natuurlijk
gevuld worden en ook daar kunnen de cliënten iets in betekenen.”

Acticomm vergroot de wereld
Als cliënte Tracey de Acticomm
computer ziet, stapt ze er meteen
op af. Hoewel ze door haar
Nieuw pand
Roland Holstlaan
Delft
ontwikkelingsniveau van negen
maanden niet met woorden kan
vertellen wat ze wil, is het duidelijk
dat ze het apparaat herkent en wil
spelen. Met één tik op het beeldscherm
tovert ze haar favoriete
spelletje tevoorschijn: gekleurde
spiralen die over het beeld bewegen.
Aan haar lichaamstaal zie je
dat ze geniet.
“Het is een ideale computer” vertelt
begeleider Arjanneke Notenboom
van dagactiviteitencentrum
Aspergeakker in Zoetermeer.
“De computer zit in een ombouw
die we over een (rol)stoel heen
kunnen rijden, zodat cliënten
Burgemeester Bas Verkerk van Delft verricht op 27 september
de officiële openingshandeling van de Ipse de Bruggenlocatie
aan de Roland Holstlaan in Delft. Het nieuwe pand bestaat uit
twee woonlagen. Op de bovenverdieping, waar je met de lift
naar toe kan, zijn de slaapkamers met eigen badkamer.
Beneden zijn de huiskamers met open keuken, die direct aan
de grote gezamenlijke tuin liggen, en een snoezelruimte.
De bewoners van de Oude IJsbaan in Delft zijn dit voorjaar al
verhuisd naar hun nieuwe onderkomen aan de Roland Holstlaan.
gemakkelijk bij het scherm kunnen.
En voor elke individuele cliënt
kunnen we spelletjes en programma’s
downloaden. Van eenvoudige
tot moeilijke, alles kan.” De spiralen
zijn Tracey’s favoriet, een goede
tweede is een busje dat van links
naar rechts rijdt en ‘toet’ laat horen.
“Het mooie is dat cliënten ons nu
laten zien wat zij interessant vinden
en wat ze niet leuk vinden.
Omdat ze op de computer willen
spelen komen cliënten zelf in actie
waardoor ze meer bewegen.
We kunnen beter communiceren,
waardoor wij hen beter kunnen
begeleiden. Hierdoor vergroten we
de wereld voor onze cliënten!”
19

20
Ergens logeren kan een verfrissende ervaring
zijn voor een kind met een verstandelijke
beperking. Het kind is even in een andere
omgeving, ontmoet nieuwe mensen en doet
andere dingen dan thuis. Maar het ontlast ook
de ouders, die hun aandacht dan even op iets
anders kunnen richten. Ipse de Bruggen heeft
voor deze kinderen verschillende mogelijkheden.
De logeerhuizen variëren van een
boerderij in de polder tot een huis in de stad
met een speeltuin.
Een van onze logeerhuizen staat in Delft.
Kinderen uit Delft, Naaldwijk en omstreken
logeren in dit huis. Zij komen een paar dagen,
een week of een weekend. Dat is per kind
verschillend. De ouders zorgen dat het kind
gebracht en gehaald wordt. Sinds enige tijd
krijgen zij het vervoer van en naar de logeerwoning
niet meer vergoed, waardoor een
aantal kinderen niet meer komt. De ouders
hebben niet de middelen om het relatief dure
aangepaste vervoer zelf te betalen.
Omdat het voor deze kinderen en het gezin
erg belangrijk is dat zij kunnen logeren, heeft
een aantal vrijwilligers zich beschikbaar gesteld
om de kinderen door de weeks en in het
weekend naar de logeerlocatie te vervoeren.
Maar dan hebben zij wel een bus nodig die
geschikt is voor rolstoelvervoer.
De inzamelingsactie ‘De bus komt eraan’
moet het logeerhuis in Delft aan een (rolstoel)
busje helpen.
Op het moment dat dit blad ter perse gaat is
er al € 8.000 binnengekomen. Het einddoel
van € 10.000 per 1 oktober 2012 moet dus te
halen zijn. Dan kunnen alle ‘logeerkinderen’ in
Delft van hun logeerpartijtjes blijven genieten.
Wilt u een steentje bijdragen aan de
logeerbus? Donaties zijn welkom op
rekeningnummer 155773534
De bus
komt eraan!
LOGEERHUIS
IPSE DE BRUGGEN
Donaties zijn welkom op
rekeningnummer 155773534
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
DATUM BEDRAG
Mail voor meer informatie naar
marjolein.epping@ipsedebruggen.nl

Collega Samira schrijft boek
voor starters in de zorg
Wordt ‘Ik ben verstandig gehandicapt’ verplichte kost voor verzorgenden en verpleeg-
kundigen in opleiding? Als het aan schrijfster Samira Elmahi ligt zeker. In haar boek
schetst ze op luchtige toon alledaagse situaties. Ze rekent af met vooroordelen en geeft
tips en tricks voor starters in de zorg. Het boek is bedoeld voor iedereen die overweegt
in de zorg te gaan werken en een aanvulling op wat mensen al weten over de zorg.
“Of wat zij denken te weten, want
er zijn nog veel vooroordelen over
het begeleiden van mensen met een
verstandelijke beperking. Nog
steeds hoor ik regelmatig dat het
werk ‘zo zwaar’ is, of ‘dat je zoveel
geduld moet hebben.’ Ik heb als
begeleider andere ervaringen. Hoe
leuk mijn werk is wil ik delen, vooral
met mensen die net starten in de
zorg. Of overwegen dat te doen.
Als ik vijftien jaar geleden had
geweten wat ik nu weet, dan had
ik het vooral in het begin veel
gemakkelijker gehad.”
Verstandig gehandicapt
Samira werkt als begeleider in het
activiteitencentrum Noorderlicht van
Ipse de Bruggen in Waddinxveen.
Ze vroeg haar collega’s waarom zij
begeleider zijn geworden, wat zij het
(het minst) leuk vinden aan hun werk.
Ouders vertelden haar hoe het is om
de zorg voor hun kind over te dragen
aan vreemde begeleiders. Al die
bevindingen en de tips die ze kreeg,
gebruikte ze als ingrediënten voor
haar boek. “Toen ik cliënten vroeg
wat een verstandelijke beperking is,
kwam één van hen met de opmerking:
Ik ben verstándig gehandicapt.
Daarmee was de titel geboren.”
Samira deelt haar ervaringen en
neemt vooroordelen weg.
Zo schrijft ze in het hoofdstuk
‘Zorgmensen; van die roodharige
types in fleecevesten, op crocs en
met ongeschoren oksels’: Ik zal niet
ontkennen dat ik wel eens van die
types ben tegengekomen. Voordat
de crocs waren uitgevonden waren
dit trouwens Teva’s, ik weet niet
wat ik erger vind, maar dat terzijde.
Goed, dit is geen reden om dit werk
niet te gaan doen, laat ik vooropstellen
dat je gewoon je oksels kunt
blijven scheren en als je niet van
crocs houdt: je kunt alles dragen
al zou ik over Manolo Blanics wel
even twee keer denken…
Uitgeverij gezocht
Het geraamte van het boek is af, het
fijnslijpen is begonnen. “In het boek
staan mijn ervaringen. Er zullen
ongetwijfeld mensen zijn die anders
denken dan ik. Dat mag. Ik zeg niet
dat ik alles weet, of dat ik het het
beste weet.” De onderhandeling
met uitgevers is in volle gang.
Samira hoopt dat haar boek eind
dit jaar in drukvorm verschijnt,
zodat ze het aan Mbo-scholen kan
gaan aanbieden.
Weten hoe ze vordert? Kijk dan
op puurtekst.com of
www.puursamira.nl
21

22
Oude meesters voor
het nieuwe jaar
De kunstagenda 2013 is weer te bestellen. De negende editie
alweer, en daar zijn de Vrienden van Ipse de Bruggen trots op.
Ook in 2013 kunt u al uw afspraken weer noteren in onze
bijzondere agenda, tussen de afbeeldingen van kunst gemaakt
door cliënten van Ipse de Bruggen.
Voor de agenda van 2013 hebben de kunstenaars van Ipse de
Bruggen kunstwerken van oude meesters in een verrassende
nieuwe jas gestoken. Klassiekers als de Nachtwacht natuurlijk,
maar ook de vele geportretteerde vrouwen van onze oude
meesters waren een geliefd onderwerp.
Met de aanschaf van de agenda steunt u Vrienden van Ipse de
Bruggen. De Vrienden willen het leven voor de kunstenaars en
andere cliënten van Ipse de Bruggen wat aangenamer maken
met bijvoorbeeld uitstapjes, computers, aangepast spel- en
speelmateriaal, een belevingstuin, sport- en beweegprojecten
en vakanties.
Wilt u de Kunstagenda 2013 bestellen of meer weten over de
Vrienden van Ipse de Bruggen?
Kijk dan op www.vriendenvanipsedebruggen.nl
Nieuwe expositieruimte De Brugspin
Atelier Verfstreken Alphen a/d Rijn
Atelier Uit de Kunst Nieuwveen
Galerie
De Brugspin
Atelier Klassewerk Waddinxveen
Atelier De Brugspin Ter Aar
De bovenverdieping van cadeauwinkel
De Brugspin in Ter Aar is veranderd in
een expositie- en promotieruimte.
Deze ruimte biedt mogelijkheden aan
kunstenaars van diverse ateliers van Ipse
de Bruggen, maar is ook interessant voor
particulieren en bedrijven.
Kunst
Agenda 2013
Oude meesters
Kunstenaars kunnen exposeren in de
galerie, waar de samenwerking en
ontmoeting tussen cliënten en reguliere
kunstenaars centraal staat. Vrijdag 7
september werd de galerie geopend met
de expositie ‘Oude meesters’, wat ook het
thema is van de Kunst agenda 2013.

Sensorsticker: meer rust en minder lekkages
Drie zorgorganisaties in Delft en
omstreken, waaronder een locatie
van Ipse de Bruggen, werken sinds
juni met de Sensotive van Salusion.
Deze sensorsticker met draagbare
scanner geeft op een eenvoudige
manier aan wanneer het tijd is om
een incontinentieverband te
verschonen. Sensotive is een
hulpmiddel bij de zorg aan mensen
die zelf niet kunnen aangeven dat
hun incontinentiemateriaal moet
worden vervangen, zoals ouderen
met dementie en verstandelijk en
lichamelijk gehandicapten.
Het verschonen van incontinentieverbanden
neemt veel tijd in beslag
en is belastend. De Sensotive
Henk over de vloer
De medewerkers van Ipse de Bruggen in Vlaardingen
gaven enkele malen voorlichting op basisscholen over de
locaties en de cliënten. Ze vertellen over het hebben van
een verstandelijke handicap en wat dat betekent voor je
dagelijkse leven. En wie kan dat beter overbrengen dan
een cliënt? Op de leerlingen van groep acht van CBS Het
Anker maakte het verhaal van cliënt Henk in ieder geval
precies de indruk waar we op hoopten.
HET BEZOEK VAN HENK EN ZIJN
BEGELEIDERS
IPSE is een zorgcentrum voor geestelijk
gehandicapte mensen die niet goed voor
zichzelf kunnen zorgen, waaronder mensen die
autistisch zijn.
sensorsticker en scanner helpen
hierbij en maken het voor zorgverleners
gemakkelijk om incontinentieverbanden
op het juiste moment te
verschonen. Hierdoor worden
lekkages voorkomen, wat cliënten
meer rust en comfort geeft en
zorgverleners tijd bespaart.
Sensotive werkt als volgt: een
begeleider plakt een dunne
sensorsticker van zacht materiaal in
het incontinentieverband.
Deze wegwerpbare sensorsticker
meet de verzadiging van het
verband. De begeleider controleert
met een draagbare scanner snel of
het verband verzadigd is. Dat kan
gewoon over de kleding heen, met
minimale belasting voor zowel de
cliënt als de zorgverlener. Via een
discreet lampje laat de scanner zien
of het incontinentiemateriaal
vervangen moet worden.
Er waren pas nog begeleiders gekomen met een
gehandicapte jongen met autisme en hij heette
Henk.
Ze gaven ons veel informatie over het dagelijks
leven van een geestelijk gehandicapte.
Het was interessant om er iets over te leren.
We leerden dat je niet op gehandicapte mensen
moet neerkijken, maar als een gelijke moet
beschouwen en dat ze veel meer kunnen dan je
denkt.
We hebben er nu een heel andere kijk op.
Dankzij hun.
Bedankt voor jullie bezoek.
Namens groep 8 van CBS Het Anker,
Noah en Jesse
23

24
iedereen iedereen
een een een bijzondere bijzondere bijzondere uitgave uitgave uitgave van van van Ipse Ipse Ipse de de de Bruggen
Bruggen
Bruggen
Schakenbosch:
Schakenbosch:
een nieuw begin
“Eén “Eén kind, kind, één één plan” plan”
nr. 3 - september 2012
Iedereen in het kort
“Een kind hoort bij zijn ouders”
Kees in ’t Veld, Schakenbosch, pagina 4
“Geen institutioneel gebouw met hoge hekken”
AnneMarie Eijkelenboom, EGM Architecten, pagina 9
“De beloning zit in de box”
Tamara van Tilborg, Pinkies, pagina 12
“Het is leuk werk, maar zeker niet vrijblijvend”
Marian van Groeningen, ambulante speltherapie, pagina 14
“De passie waarmee gewerkt wordt is het belangrijkst”
Colinda Ducardus, NetWerk, pagina 16
“Je kunt gewoon je oksels blijven scheren”
Samira Elmahi, activiteitencentrum Noorderlicht, pagina 21
Iedereen is het relatiemagazine van Ipse de Bruggen.
Het magazine verschijnt vier keer per jaar. Wilt u tussentijds op de
hoogte blijven van nieuws van Ipse de Bruggen? Dan kunt u terecht
op onze website www.ipsedebruggen.nl
U kunt ons ook volgen op Twitter onder de naam @ipsedebruggen.
i