Elsenerbeek - Landinrichting Rijssen

Figuur 4: Gebiedseenheden bron: Topografische dienst
Jonge veentontginningen
Deze gebieden zijn de laatst in gebruik genomen
gronden en bevinden zich op de laagste plekken
van de Rijssenervallei die bestaat uit een grote
dekzandvlakte. Zonder de huidige ontwatering
fungeerde de vallei als een grote afgesloten bad-
kuip waar veenontwikkeling in plaatsvond.
De verschillende stadia van ontginning hebben
gezorgd voor differentiatie in kleinere gebieds-
eenheden. De vroegste ontginningen hadden een
individueel karakter en waren kleinschalig.
Ze kenmerken zich door lange smalle percelen met
veel sloten en elzensingels als perceelsscheiding.
De eerste ontginningen zijn begonnen vanaf de
hogere en drogere randen waar al bewoning
plaatsvonden. Tot dit type horen de volgende
gebieden; Ligtenbergerveld, Zunasche Heide,
Middelveen en een deel van Overtoom.
De meer georganiseerde ontginningsmethodes
zijn veel grootschalig opgepakt en hebben een
rationeel en open karakter met grote blokken ver-
kaveling en weinig beplanting. Deze grootschali-
gere ontginning en verkaveling is te vinden in de
Norkerij, grote delen van de Overtoom en bij de
toekomstige benedenloop van de Elsenerbeek.
Ondanks de verschillen in verschijningsvorm zijn
de overeenkomsten zijn duidelijk.
8 Inrichtingsplan Elsenerbeek
Het zijn allen relatief lege gebieden met bebou-
wing op de rand van de hogere gronden. De
gronden zijn vochtig en hebben (van oorsprong)
kwelwater in de percelen. De wegen hebben
namen als Blokkendijk en Ligtenbergerdijk die de
vroegere natte omstandigheden aangeven.
In de huidige tijd zijn de verschillen aan het ver-
vagen en krijgen gebieden een nieuwe functie. In
het Ligtenbergerveld heeft de gangbare land-
bouw plaatsgemaakt voor kleine “hobbyboeren”.
Dit geeft een levendig beeld, maar zorgt soms
ook voor wat verrommeling door de aanleg van
vele kleine schuren. Ook de Zunasche Heide is
niet meer geschikt voor landbouw op wereld-
marktniveau en krijgt natuur als nieuwe functie.
De gebieden Overtoom en Middelveen voldoen
goed voor de landbouw en hebben enkele grote
bedrijven. Toch is er door de aanwezige natuur-
kansen voor gekozen om een deel van de gron-
den om te vormen naar natuur.
Uitloper stuwwal
Het gebied “De Leiding” ligt op de uitloper van
een lage smeltwaterheuvel en heeft daardoor een
duidelijk ander karakter dan de omliggende gron-
den. Het opvallendst is dat de dekzand hier aan
de oppervlakte komt en dat de heuvel ongeveer 2
meter boven de omgeving uitsteekt. Naast zand
komt ook grind uit een aanwezige puinwaaier in
maaiveld voor. De meeste wegen worden bege-
leid met laanbeplanting; Akkerdijk, Telgendijk,
Kedingen. In het gebied zijn meerdere steilranden
aanwezig. De boerderijen die voorkomen zijn
groot en aan de doorgaande wegen gelegen. Het
gebied heeft een relatief besloten karakter en
hoort qua uiterlijk nog bij de stuwwal.
Essen en kampengebieden langs de Regge
Binnen de invloedssfeer van de Regge ligt een
gebied dat duidelijk verschilt van de jonge veen-
ontginningen. De vlakke percelen en rechte
wegen maken plaats voor kleine kopjes met kron-
kelige vormen en bijbehorende wegen. De hoge-
re gronden op de oeverwal zijn als eerste ontgon-
nen waardoor dikke esdekken zijn ontstaan. Alles
is gerelateerd aan de Regge en richt zich daar
ook naar. De hoevenzwermen Zuna en Notter lig-
gen op essencomplexen aan beide zijden van de
Regge. Daarnaast komen kleinere eenmansessen,
de kampen, verspreidt in het gebied voor op klei-
ne kopjes en liggen de hooilanden op de lage
gronden die vroeger regelmatig overstroomden.
De Elsenerbeek mondt straks uit bij een kopje
midden in de hooilanden.