Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

Gouda en de Moderne Devotie Afb. 1. Plattegrond van Gouda door Jacob van Deventer getekend in het midden van de 16e eeuw. 1. Minderbroederklooster; 2. Klooster der Collatiebroeders; 3. Margarethaklooster; 4. Catharina- klooster; 5. Cellebroedersklooster; 6. Clarissenklooster; 7. Agnietenklooster; 8. Maria-Magdalena- klooster; 9. Mariaklooster; 10. Regulierenklooster (tot 1551 Brigittenklooster); 11. Barbarakapel, -gast huis, en -klooster. Uit: J. Taal, De Goudse kloosters in de Middeleeuwen (diss. Nijmegen; Hilversum 1960). 120
Gouda en de Moderne Devotie Maar de ontluiking van het kloosterleven in deze stad was slechts één aspect van een breed godsdienstig reveil dat zich ook op andere terreinen uitte. Die opleving deed zich bovendien tegelijkertijd ook in andere <strong>Holland</strong>s steden voor. Het geval Gouda is dus niet meer dan een casestudy binnen een algemeen verschijnsel. Het geven van een verklaring voor dit <strong>Holland</strong>se reveil van 1380 en volgende jaren is bij de huidige stand van het onderzoek nog niet goed mogelijk. Een poging om het probleem duidelijk te formuleren kan alvast worden gewaagd. Achtereenvolgens komen dus aan de orde: de verbindingen van de Goudse kloosters met personen en instellingen in de sfeer van de Moderne Devotie, de lokale omstandigheden bij de vroege Goudse kloostergeschiedenis en het algemeen godsdienstig reveil op de achter grond. Chronologie van de kloosterstichtingen Het is niet de bedoeling van dit artikel gedetailleerd in te gaan op de chronologie van de oudste Goudse kloosters: dat wordt elders gedaan. 7 In een halve eeuw tijd signaleren we vier kloosterstichtingen die met de Moderne Devotie in verband kunnen worden gebracht. De voorgeschiedenis van het Margarethaklooster reikt terug tot 1386. De bewoners van dit con vent leefden als Zusters des Gemenen Levens tot 1399, werden toen tertiarissen, lieten zich in 1412 'besluiten' zodat ze het klooster niet meer mochten verlaten, en namen in 1423 de Augustijnerregel aan. 'IJver voor een volmaakter leven' deed hen deze opeenvolgende stap pen zetten. 8 In het voorjaar van 1424 sloot Sint Margaretha zich aan bij het nieuw gestichte kapittel van de Regulieren van Den Hem bij Schoonhoven, Sint Hieronymusdal in Delft en Emmaüs in het Land van Stein, het latere kapittel van Sion. 9 Broeders des Gemenen Levens worden voor het eerst gesignaleerd in 1398. In dat jaar stelt de Goudse magistraat nieuwe accijnzen vast op in de stad geconsumeerd bier. Tot de vrij gestelden behoren onder anderen de 'broeders' en de 'begaven': de meest waarschijnlijke interpretatie is dat met de 'broeders' de Cellebroeders zijn bedoeld en dat voor 'begaven' 'begar(d)en' moet worden gelezen, als aanduiding voor de Broeders des Gemenen Levens. 10 Op een onbekend tijdstip nemen ook zij de derde regel van Franciscus aan, en in 1419 verhui zen ze naar het Land van Stein, bij welke gelegenheid ze tot de regel van Augustinus over gaan. Via de schenking van heer Dirk Florisz van 1425 is de geschiedenis van deze broeders bovendien verbonden met die van de later in Gouda gevestigde Collatiebroeders. 11 In 1419 blijken nog twee andere zusterconventen te bestaan. In een door de magistraat vastgestelde keur voor de linnenwevers komt de bepaling voor dat de 'susteren op die Viver' niet meer dan vier linnentouwen in werking mogen hebben en de 'arme susteren' niet meer dan drie. 12 De 'arme susteren' bewonen een klooster direct ten zuiden van het Margarethaconvent. Ze nemen kort na het Margarethaklooster eveneens de regel van Augustinus aan, en omstreeks 7 K. Goudriaan, 'De vroegste kloosterstichtingen in Gouda', in de loop van 1995 te verschijnen. 8 Kroniek van Sint Margaretha in het oudste cartularium van dit klooster, StrAHM, Archief kloosters, inv. 95, f. 5 (hierna kortweg: Kroniek). Vergelijk E. Ypma OESA, Het generaal kapittel van Sion. Zijn oorsprong, ontwikkeling en inrichting (Nijmegen en Utrecht 1949) passim. 9 Ypma, Generaal kapittel, 38. 10 StrAHM, Oud Archief stad Gouda (OA), inv. 288 (Eerste verhuurboek), f. 62; L.M. Rollin Couquerque en A. Meerkamp van Embden, Rechtsbronnen der stad Gouda, Werken OVR 2e reeks 18 (Den Haag 1917) 24. 11 Voor deze schenking zie hierna in de tekst. 12 StrAHM, OA, inv. 288, f. 93. 121
Page 2 and 3: Holland, regionaal-historisch tijds
Page 6 and 7: Gouda en de Moderne Devotie 1428 ve
Page 8 and 9: Gouda en de Moderne Devotie (Pouwel
Page 10 and 11: Gouda en de Moderne Devotie het fra
Page 12 and 13: Gouda en de Moderne Devotie regel a
Page 14 and 15: Gouda en de Moderne Devotie werd, k
Page 16 and 17: Gouda en de Moderne Devotie fraterh
Page 18 and 19: Gouda en de Moderne Devotie heerlij
Page 20 and 21: Gouda en de Moderne Devotie Holland
Page 22 and 23: Gouda en de Moderne Devotie het pla
Page 24 and 25: Gouda en de Moderne Devotie In de l
Page 26 and 27: Marieke van Delft 'Ist schip van Ha
Page 28 and 29: 'Ist schip van Haarlem, latet varen
Page 48 and 49: Jos W.L. Hilkhuijsen Plateelbakkeri
Page 50 and 51: Plateelbakkerij De Porceleyne Bijl
Page 52 and 53: Plateelbakkerij De Porceleyne Bijl
Page 54 and 55:
Plateelbakkerij De Porceleyne Bijl
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Paul Knevel Gustav Mahler in Amster
Page 76 and 77:
Gustav Mahler in Amsterdam Afb. 2.
Page 78 and 79:
Gustav Mahler in Amsterdam Afb. 3.
Page 80 and 81:
Gustav Mahler in Amsterdam Met Mahl
Page 82 and 83:
Gustav Mahler in Amsterdam dat Meng
Page 84 and 85:
Museumnieuws L Afb. 2. Hoorn vanaf
Page 86 and 87:
Boekennieuws Boeken in het kort lem
Page 88 and 89:
Boekennieuws niet laten vermijden.
Page 90 and 91:
Boekennieuws baan als advocaat of r
Page 92 and 93:
Boekennieuws meenten in tal van and
Page 94 and 95:
Boekennieuws mening dat de slavenha
Page 96 and 97:
Boekennieuws Wat duidt Kerkhoven mi
Page 98 and 99:
Uitgeverij Verloren in samenwerking
show all

Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?