Noordzee-weekdieren: Gastropoda - Strandvondsten

Patella Linnaeus, 1758
Patella aspera Röding, 1798
(syn. athletics Bean, 1844)
Afb. 12 Patella aspera. Boven-, onder- en zijaanzicht;
kopziide boven, x 0,7.
Globaal komt deze soort sterk overeen met
P.vulgata. In een aantal kenmerken echter duidelijk
verschillend. De tophoek is veel konstan-
ter: 110-120°. De top ligt op 2/5 tot 1/3 uit de
voorrand. De ribbels vrij scherp en aan de achterzijde
altijd drievoudig. Op de kruispunten met
de groeilijntjes staan vaak duidelijke stekels of
schubjes, die de schelp een ruwer uiterlijk geven.
L.B.H. = 55.45.25 mm. De mondopening is
aan de voorzijde vrij sterk toegespitst; de schelp
maakt over het algemeen een wat plattere indruk.
Buitenzijde lichtgrijs of cremekleurig, de groeven
soms bruin of zelfs tegen zwart aan. Binnenzijde
wit of gelig met soms doorschemerende
bruine of zwarte stralen. De evenwijdig aan de
schelprand lopende iriserende streepjes geven
soms een blauwe weerschijn. Fel gekleurde
exemplaren kunnen gemakkelijk met depressa
verward worden, maar missen de chocoladebruin
gekleurde streepjes in de groeven aan de
buitenzijde van die soort.
De soort komt voor van Zuid-Engeland tot aan de
Middellandse Zee, niet ten noorden van Norman-
dië.
Hij wordt af en toe aan wiervoetjes aangevoerd
op het Nederlandse strand.
Patella depressa Pennant, 1777
(syn. intermedia Jeffreys, 1865)
Afb. 13 Patella depressa. Boven-, onder- en
zijaanzicht; kopzijde boven, x 0,8.
De soort lijkt op beide voorgaande soorten, doch
verschilt altijd wel in een aantal kenmerken.
Tophoek van 110-130°. De top ligt op ca. 1/3 tot
114 vanaf de voorrand. De ribbels zijn vrij laag en
onregelmatig, meestal enkelvoudig. Op sommige
kruispunten met de groeilijnen staan stekelachtige
knobbels.
Schelp over het algemeen platter dan beide andere
soorten. Mondopening ovaal maar vaak onregelmatig
van vorm. L.B.H. = 40.35.16 mm.
Buitenzijde heeft dezelfde kleur als P.vulgata,
echter met chocoladebruine streepjes in de
groeven. Vaak met een afgesleten oranje doorschemerende
top.
De binnenzijde is de meest kleurrijke van de drie
soorten. De topregio vaak met een oranje en/of
zwarte vlek. Tussen het hoefijzervormige spierindruksel
en de schelprand veel of weinig zwart
met smallere of bredere gele of oranje kleurstralen
afgewisseld. Het dier heeft een zwarte voetzool.
Een zuidelijke soort, die zijn verspreidingsgebied
heeft van Noord-Afrika tot de westkust van Engeland;
niet ten noorden van Normandië.
Zoals aspera, incidenteel op de Nederlandse
kust.
vita m arina zeebiologische dokum entatie nov.-dec. 1985 noordzee-weekdieren