Rapport - Veiligheidsregio Zeeland

Als enige van de wettelijke termen ten aanzien van de risico-inventarisatie, is het begrip
‘risicovolle situaties’ niet nader gedefinieerd in het wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s. Ten
aanzien van het eerste deel van dit begrip ‘risicovol’ bestaan in de literatuur vele verschillende
definities. Een veel voorkomende definitie van risico is “de kans op een ongewenst effect” 5 . In
veel risicomodellen wordt dit vervat in de formule: Risico (R) = Kans (K) * Effect (E). 6 In de
Nationale Risicobeoordeling wordt dit traditionele “kans maal effect” juist expliciet vermeden.
Reden is dat deze formule een strikt kwantitatieve invulling van het begrip risico suggereert. 7 Het
roept ten onrechte het beeld op dat bij de bestuurlijke oordeelsvorming over risico’s de kans en
het effect even zwaar meewegen dat niet vanzelfsprekend is. Bovendien suggereert de formule
dat risico’s naar ernst kunnen worden gerangschikt op basis van één maatgevende score.
Belangrijk is dat bij de weging van risico’s zowel de kans als het effect wordt meegenomen en los
van elkaar wordt gewogen. Om de valkuil van de risicoformule te omzeilen en het beeld weg te
nemen dat risico‘s in puur kwantitatieve zin kunnen worden uitgedrukt, is in de Nationale
Risicobeoordeling gekozen voor afwijkende termen voor kans en effect, namelijk
‘waarschijnlijkheid’ en ‘impact’. Het begrip ‘risico‘ wordt gedefinieerd als “een samenstel van de
waarschijnlijkheid dat zich een brand, ramp of crisis (of dreiging daarvan) voordoet en de
mogelijke impact die dat kan hebben”.
Om vervolgens het begrip risicovolle situatie (die kan leiden tot een brand, ramp of crisis) te
kunnen definiëren, is het van belang dat zowel risicoveroorzakers (risicobronnen) als risicoontvangers
(kwetsbaarheden) in ogenschouw worden genomen. Risicoveroorzakers zijn
omgevingen (natuurlijke en door de mens gemaakte leefomgeving), voorzieningen
(infrastructuur), objecten (bedrijven, instellingen) en personen (saboteurs, extremisten) die
inherent een risico met zich meedragen. Risico-ontvangers zijn dezelfde omgevingen,
voorzieningen, objecten en personen (bevolking in het algemeen), die de impact van een crisis
kunnen ondervinden. 8
Een risicovolle situatie kenmerkt zich veelal door de combinatie van de aanwezigheid van
enerzijds een risicoveroorzaker die kan leiden tot een bepaalde impact en anderzijds risicoontvangers
die deze impact kunnen ondervinden. Het begrip risicovolle situatie wordt daarom
gedefinieerd als “een samenstel van een of meerdere risicobronnen en kwetsbaarheden die
kunnen leiden tot een brand, ramp of crisis.” Overigens kan een risicobron tevens een
kwetsbaarheid zijn en andersom.
5 Het Risicocontextmodel, Politieacademie, 2007.
6 Bergman, J., Basisboek veiligheid en economie, 2009.
7 Leidraad Methode Nationale Risicobeoordeling, BZK, conceptversie 2009.
8 Het Risicocontextmodel, Politieacademie, 2007.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.0, november 2009
9