de toekomst van werelderfgoed Beemster - SteenhuisMeurs

More documents

Recommendations

Info

agrarische schaalvergroting, waterberging, verpaarding, woningbouw en uitbreiding van de CONO kaasfabriek en aan de orde van de dag zijn. Vanaf het ontvangen van de werelderfgoedstatus in 1999 worden ontwikkelingsinitiatieven door de gemeente en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de nationale vertegenwoordiger van UNES- CO kritischer beoordeeld op hun gevolgen voor het werelderfgoed. Als sancties heeft UNESCO de plaatsing van het werelderfgoed op een bedreigde lijst, of zelfs het afvoeren van de lijst. Enkele jaren geleden gebeurde dit in Dresden, naar aanleiding van de bouw van een nieuwe brug in het Elbedal. Dit was een uitzonderlijke beslissing, want transformatie in en bij werelderfgoederen is aan de orde van de dag, waarbij doorgaans consensus over de aanpak gevonden wordt. De gemeente pakte haar rol als siteholder van het werelderfgoed buitengewoon gedegen aan. De bouw van de 26 meter hoge weipoederfabriek van kaasfabriek CONO in 2005 bracht de urgentie aan het licht. De werelderfgoedstatus van de droogmakerij werd bij dit gebouw zowel door voor- als tegenstanders als argument gebruikt. Een vakjury noemde het door architect Bastiaan Jongerius ontworpen gebouw een ‘gedicht in de polder’, terwijl actiegroepen vanuit de Beemster kritiek hadden op de aantasting van het werelderfgoed. Telkens stuitten politiek, ambtenaren, toetsers en adviseurs op een ‘grijs gebied’ in de interpretatie van de kernwaarden van de Beemster. De weipoederfabriek maakte de noodzaak van het formuleren van Beemster ontwikkelingsprincipes duidelijk, een lacune die in het nominatiedossier van de Beemster door UNESCO niet was opgevuld, eerder verder was gemythologiseerd. Het is precies deze spanning tussen de waarden van het werelderfgoed en de ruimteclaims van vandaag en morgen die in de Beemster een bijzonder proces op gang hebben gebracht waarbij interpretatie en borging van de kernwaarden hoofddoel zijn. De spankracht en het laadvermogen van dit unieke landschap staan daarbij voorop. Cultuurhistorie is niet een statisch geschiedenisverhaal, maar wordt dagelijks gemaakt. In opdracht van de gemeente Beemster, de provincie Noord-Holland en de Milieufederatie Noord-Holland onderzochten Bureau Venhuizen (conceptontwikkeling), REDscape (landschapsarchitectuur) en SteenhuisMeurs (cultuurhistorie) vanaf 2005 samen met gemeente, INTELLIGENT WATERBERGEN Voor de tien hectare waterberging die moet worden gerealiseerd, is de ‘kopergravure’ kaart uit 1643 als basis genomen. Agrariërs, gemeente en Hoogheemraadschap hebben gezamenlijk een innovatief waterbergingsconcept ontwikkeld en dat is in gezamenlijke sessies tot realiteit gebracht. Door het verlagen van verschillende waterpeilen en door het verplaatsen van dammen en stuwen wordt maar liefst 16 hectare waterberging extra gerealiseerd, zonder de cultuurhistorische structuur aan te tasten. Tegelijkertijd bereiken de agrariërs met de nieuwe waterpeilen een hogere gewasopbrengst. Het landschapsbeeld van het werelderfgoed blijft onaangetast en wordt zelfs op plaatsen gereconstrueerd. Het samengaan van de nuts- en lustfunctie in het landschap is hier na vier eeuwen opnieuw gerealiseerd. bewoners en andere betrokkenen naar de typische kenmerken en opgaven van de Beemster. Het resultaat werd gepresenteerd in een ontwikkelingsvisie des Beemsters, waarin op basis van onderzoek naar historische lijnen, actuele vraagstukken en toekomstige ontwikkelingen een richting werd geschetst voor ruimtelijke kwaliteit in het werelderfgoed. Eén van de instrumenten daarbij werd de Beemster Bouwdoos, een set van ruimtelijke spelregels om nieuwe bouwinitiatieven in het landschap in te passen. Bouwen in de Beemster kan bijdragen aan de kernwaarden van het werelderfgoed, mits GROEN 27 Uitsnede van de Kopergravurekaart uit 1643. Behoud van het historische slotenpatroon is uitgangspunt bij het realiseren van zestien hectare waterberging (gemeente Beemster). Kaart van de participerende gebieden, 2009 (gemeente Beemster).
Herinrichting van de N509 met nieuw wegdek, parkeerplaatsen, fi etsstroken, nieuw talud en (vernieuwing) laanbeplanting (Provincie Noord-Holland). 28 GROEN STANDAARDPROFIEL WERD BEEMSTERWEG In 2009 stuurde de provincie Noord-Holland het nieuwe wegprofi el voor de N 509 naar de gemeente Beemster. De weg had op tekening het volgens bepaalde ‘Beemster’ regels gebeurt. Er zijn vele typen bebouwing en vele typen beplanting in de Beemster. Toch behoren bijna alle vormen tot een ruimtelijke familie. Alle onderdelen werken mee aan de ruimtelijke samenhang die de Beemster haar wereldfaam bezorgde. Tot en met schijnbaar inwisselbare elementen als bedrijfsgebouwen, bruggen, hekken en voortuinen. Het gaat dus niet primair om regels die de uiterlijke vorm van gebouwen vastleggen, maar om regels die te maken hebben met de plaatsing van gebouwen op een kavel. Met de Beemster Bouwdoos werd de basis gelegd voor het objectiveerbaar maken van ontwerpprincipes voor ruimtelijke initiatieven in de droogmakerij. Daarbij kan het gaan om de verkaveling van een nieuwe woonwijk, de ruimtelijke gevolgen van schaalvergroting op boerenerven, om het gewenste profi el van een wegverbreding maar ook om de oplossing voor het vinden van tien hectare waterberging. Al deze opgaven waren in 2005 urgent, waardoor het project na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 binnen de gemeentelijke organisatie status en slagkracht verkreeg. Inmiddels is een groot aantal projecten gaande dan wel in fase van afronding. Het Kwaliteitsteam des Beemsters bewaakt sinds 2007 de samenhang en consistentie in de ontwerpen die voor de verschillende opgaven worden voorgesteld. een standaardprofi el gekregen, dat onder begeleiding van het Kwaliteitsteam en provinciaal adviseur Miranda Reitsma is veranderd in een Beemster weg. Zowel in procesmatig als ontwerpend opzicht zijn er nu verschillende voorbeelden van de slagkracht van een zeer klein gemeentelijk apparaat en uiterst betrokken wethouders, die samen streven naar transparantie en complementariteit van beleid en uitvoering. Het meest onzichtbare maar misschien wel grootste project van des Beemsters is het complementair en transparant maken van het nieuwe Bestemmingsplan Buitengebied, de omgevingsnota (voorheen welstandsnota) en de gemeentelijke structuurvisie. Niet zelden treft de burger in dit soort beleidsdocumenten een verschillende toon, inhoud en regelgeving aan. De gemeente Beemster benadert de ruimtelijke ontwikkeling vanuit één samenhangend verhaal en koers, een koers waarin de waarden van de Beemster zijn verankerd. De nieuwe regelgeving (WABO en BRO/borging van cultuurhistorische waarden in het bestemmingsplan) zijn hierin verwerkt. Zo kan de Beemster stap voor stap een internationaal voorbeeld worden van modernisering zonder verlies van de eigen identiteit. Op een symposium in het najaar van 2012, het jubeljaar waarin de Beemster haar 400-jarig bestaan viert, zullen de resultaten van dit proces van bestuurlijke en ruimtelijke vernieuwing centraal staan.
Page 1 and 2: Marinke Steenhuis Harry Roenhorst W
Page 3: Inrichtingsprincipes voor het agrar

de toekomst van werelderfgoed Beemster - SteenhuisMeurs

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?