de toekomst van werelderfgoed Beemster - SteenhuisMeurs

UITBREIDING CONO MELKFABRIEK:
EEN UNESCO PROOF ONTWERP
Kaasmaken hoort bij de Beemster. In 1901
werden twintig kleine kaasfabriekjes verenigd
in de coöperatie CONO Kaasmakers. Tegenwoordig
telt de coöperatie 500 boeren uit
de Beemster en directe omgeving. Er is een
wederkerige verbintenis met de Beemster: de
beschermde merknaam Beemsterkaas moet ook
echt uit de Beemster komen, terwijl de fabriek
voor de gemeente naast werkgelegenheid een
belangrijk beeldmerk is. Toen de CONO in 2007
met het voorstel voor de bouw van een nieuwe
kaasfabriek kwam, verankerde de gemeente in
nauwe samenwerking met het Kwaliteitsteam
de borging van de cultuurhistorische waarden
in een proces. De CONO op zijn beurt was zich
bewust van de hoge kwaliteitsambitie door een
meervoudige ontwerpopdracht uit te schrijven
en deze door een vakjury te laten beoordelen.
Bastiaan Jongerius architecten en DS landschapsarchitecten
maakten het meest overtuigende
ontwerp, dat inmiddels met positief
advies van het Kwaliteitsteam, de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed en de Welstandscommissie
door de Nederlandse regering, met
complimenten voor het zorgvuldige proces, is
aanvaard. De bouw van de nieuwe kaasfabriek
is aangegrepen om het verrommelde terrein
voor de weipoederfabriek op te ruimen en de
kenmerkende afstand tot de weg te herstellen.
De fabriek zelf staat op de naastgelegen nieuw
verworven kavel en verhoudt zich in maat,
schaal en hoogte tot het Beemster landschap.
De fabriek is opgevat als één groot abstract
volume (224 x 56 meter) waarin alle techniek
is opgelost, maar dat ondanks de enorme
afmetingen als een paviljoen in het gras staat.
De goothoogte van 7.10 meter en de colonnade
zijn cruciaal om het gebouw daadwerkelijk in
de maat en schaal van de Beemster kavel te
kunnen accepteren, terwijl het transparante en
gelaagde gevelontwerp met een houten colonnade
het gebouw zachtheid geven. Bomen als
beplantingsmiddel ontbreken – dan zou er een
erf gesuggereerd worden, terwijl de volumes te
groot zijn om een samenhangend erf te kunnen
maken.
GROEN 29
Het nieuwe fabrieksterrein
van CONO kaasmakers,
2011. Goed te zien is de vrij
te spelen groene zone vóór
de bestaande weipoederfabriek
(Bastiaan Jongerius
architecten).
Aanzicht van het nieuwe
fabrieksgebouw (Bastiaan
Jongerius architecten).