De Bomentaal van Slotervaart - Stadsdeel Nieuw-West - Gemeente ...

De wijze waarop straat- en laanbomen zijn toegepast in de
naoorlogse woonwijken is een uitdrukking van de toenmalige
stedelijke cultuur. Hierin verschilt de aanpak in Den Haag van
Rotterdam en van Amsterdam. Landelijk gezien is er een rijk
palet aan verschillen, die het resultaat zijn van de ideeën en
opvattingen uit die periode.
Deze wijze van toepassing beschrijven is een eerste stap om
de specifieke en eigen werkwijze in elke stad te herkennen.
Het is de opgave om, zelfs bij verdichting van de woningbouw
in het kader van stedelijke vernieuwing, deze eigen toepassingswijze
te hanteren. De eigen karakteristiek per stad
blijft op die manier in stand gehouden, zodat landelijk gezien
de veelkleurige schakering behouden blijft.
Daarnaast zijn de modernistische wijken van na de Tweede
Wereldoorlog ook een eigen tijdsvak in de ontwikkeling van
elke stad. De Westelijke Tuinsteden in Amsterdam zijn stedenbouwkundig
verschillend ten opzichte van de dichtbebouwde
wijken rond de binnenstad, het Nieuw Zuid van Berlage en van
recent ontwikkelde woongebieden.
• 14
Toepassing van
straat- en laanbomen
De plaatsing van straat- en laanbomen speelt hierbij een onlosmakelijke
rol, zoals de voorbeelden uit Den Haag, Rotterdam en
Amsterdam-West aantonen. De bomen zijn een aanvulling van
de woonblokken en spelen compositorisch een verfijnd
samenspel met de bouwvolumes. Omdat de bouwblokken in
elke stad op een eigen karakteristieke wijze zijn gepositioneerd,
kan hetzelfde gesteld worden voor de boombeplanting.
Bij bestudering van de profielen in de Westelijke Tuinsteden
van Amsterdam valt bovendien op dat de straat- en laanbomen
niet gecombineerd worden met parkeerplaatsen. In de dichte
wijken rond de binnenstad worden bomen door ruimtegebrek
tussen de parkeerplaatsen aangeplant. In de ruim opgezette
tuinsteden daarentegen hebben de bomen steeds een eigen
plek in het profiel. In de ruime verkeersprofielen van het Raamwerk
staan de bomen in een grasberm. In de straten van de
Woonvelden staan de bomen op een zelfstandige plaats in het
trottoir, in een plantsoen of groenstrook. Het lijkt erop alsof de
modernistische functiescheiding van Wonen, Werken, Verkeer
en Recreatie tot in het straatprofiel is doorgevoerd.
Deze combinatie van ingrediënten in het openbaar gebied
hebben tot een karakteristiek idioom geleid.
Vernieuwing van dit idioom is mogelijk en gezien de gewijzigde
sociaal-maatschappelijke verhoudingen ook onvermijdelijk.
Voor een cultuurhistorisch verantwoorde vernieuwing is inzicht
noodzakelijk in de oorspronkelijke compositorische kenmerken.
Voor de bomen kan hierbij gesproken worden van de eigen
bomentaal in de Westelijke Tuinsteden. •