Zwaveldynamiek in het West-Nederlandse laagveengebied - ORAS ...

We kunnen dus concluderen dat het beheersgebied zelf de belangrijkste bronnen van
sulfaat herbergt, en dat is met name het uitgeslagen polderwater en daarna het RWZI
effluent. Het totale van elders ingelaten water is verantwoordelijk voor ongeveer 19%
van de sulfaatvracht op Rijnlands boezem, RWZIs voor 11% en de polders dragen 70%
bij. Het sulfaat in het polderwater is niet alleen afkomstig van oxidatie van het veen. Met
name de Haarlemmermeer (Fig. 15) zal ook een belangrijke bijdrage leveren door kwel
uit de diepere ondergrond.
3.6 Ruimtelijke patronen: zwavel in ondergrond en oppervlaktewater
3.6.1 Werkwijze
Gemeten sulfaat en chloride concentraties in oppervlaktewater voor het studiegebied zijn
beschikbaar gesteld door Waternet/AGV, Rijnland, Schieland/Krimpenerwaard. Hoewel
Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaal officieel niet tot het studiegebied
hoort, was er zo’n uitgebreide dataset beschikbaar dat besloten is (op 18 april tijdens de
workshop) deze gegevens toch mee te nemen in de analyse.
Gemiddelden per locatie zijn uitgerekend voor groeiseizoen (april t/m oktober) en nietgroeiseizoen
(rest van het jaar) ongeacht de lengte van de beschikbare tijdreeks. Dit
betekent dus dat voor sommige punten het gepresenteerde getal een langjarig gemiddelde
is, maar andere punten gebaseerd zijn op slechts enkele sporadische gegevens.
Er is geen koppeling tussen sulfaatconcentraties in het oppervlaktewater en het
bodemprofiel gemaakt omdat de bodemkaart te grof bleek te zijn om verklarende waarde
te hebben. De locaties met kattenklei bleken zeer fijnmazig over het gebied verdeeld te
zijn (zie Van Wallenburg, 1972) en niet goed weergegeven te worden in de digitale
bodemkaart. De beschikbare meetgegevens van pyrietgehaltes (bijv. bij BWARE) waren
te fragmentarisch verdeeld over het gebied om een goede ruimtelijke analyse mogelijk te
maken. Hierdoor is ervoor gekozen om te kijken naar het algemene ruimtelijke patroon
van sulfaat in het oppervlaktewater in het studiegebied en daarbij verder in te gaan op de
mogelijke correlatie tussen sulfaatconcentratie vs. chloride en hoogte van het maaiveld.
3.6.2 Resultaten en discussie
De overzichtskaarten met sulfaat en chloride concentraties in het studiegebied laten een
aantal ruimtelijke patronen zien (Fig. 19 en 20):
• Noord-Holland boven het Noordzeekanaal heeft relatief hoge sulfaatgehaltes. Dit
komt waarschijnlijk door de vroegere zee-invloed in dit gebied. Hoewel de chloride
gehaltes in een deel van het gebied ook relatief hoog zijn, is dit patroon niet zo
duidelijk terug te vinden in de chloride gehaltes als bij sulfaat. Opvallend zijn de
lagere sulfaat en chloride concentraties langs de duinen, wat vermoedelijk te maken
heeft met de kwel van sulfaat en chloride arm duinwater. Overigens worden lagere
sulfaat en chloride concentraties ook gevonden langs de duinen in Zuid-Holland.
• Rondom het Noordzeekanaal zijn duidelijk hogere sulfaat- en chlorideconcentraties te
vinden. Een logische verklaring hiervoor is de invloed van (sulfaatrijk) zeewater in dit
gebied via het Noordzeekanaal.
37