NIET MEER WERKEN OM DEN BRODE J. P. KUIPER Een te ... - IFOH

NIET MEER WERKEN OM DEN BRODE Pag.13
9. Hoewel het karakter van de ritmen mee bepaald wordt door de situatie, mogen we aannemen dat na de lange evolutiegeschiedenis voor
de huidige individuen de schommelingen in activiteit overwegend endogeen zijn. Voor de mens als organisme geldt dit het sterkst. Als
psychisch wezen en als zingever zal zijn actuele relatie tot de wereld vaak een grote rol spelen dan zijn endogene ritmiek.
10. Naar mijn mening hangt deze tendens samen met de in de gehele geneeskunde nog overheersende opvatting dat de geneeskunde een
toegepaste natuurwetenschap is, geen toegepaste menswetenschap.
11. Bijvoorbeeld het vermogen tot opname van zuurstof, tot verwerking van informatie, tot ontgifting van het organisme.
12. Voor de fysiologische behoeften die op materieel-energetische wijze bevredigd moeten worden is deze limiet gemakkelijker aan te
geven dan voor de relationeel-informatieve behoeften. Hoe lang een mens zonder zuurstof kan of zonder beschutIiI)g tomen kou, is of
bekend of vrij gemakkelijk te onderzoeken. Hoe lang een mens zonder koestering kan of zonder bepaalde informatie is veel moeilijker
vast te stellen.
13. Van een diner mag men iets anders verwachten dan van een voetbalwedstrijd, van een huwelijk iets anders dan van de arbeid.
14. Op pagina 135 van de Nederlandse vertaling van het Tweede rapport aan de Club van Rome (Mesarovic en Pestel, 1974) worden enige
feiten vermeld ten aanzien van de zonne-energie.
15. Dat zich door alle tijden heen een zekere elite boven deze maatschappelijke overtuiging heeft gesteld laat ik hier verder onbesproken.
16. Ik wil hier nogmaals wijzen op de paradoxale situatie dat enerzijds miljoenen mensen een „vergoeding" krijgen zonder dat zij er iets
voor doen, terwijl anderzijds miljoenen (de huisvrouwen) deze „vergoeding" niet krijgen voor wat zij wel doen.
17. Hoe groot hun potentie om de „kost" te winnen nog is, laat ik buiten beschouwing. In een samenleving waar arbeid en
levensonderhoud nog onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn is ook voor gewezen kostwinners de mogelijkheid om deel te nemen
aan de maatschappelijke consumptie veelal minder dan aanvaardbaar minimaal.
18. Voor hoeveel in dienstverband werkende personen met een vast in praktisch onaantastbare positie (bijv. Rijksambtenaren) bestaat er
overigens ook nu reeds nauwelijks een verband tussen arbeidsprestatie en levensononderhoud? Voor hoevelen heeft de wijze waarop
zij aan hun arbeid gebonden zijn me van een consentive dan van een marketive? (zie p. 22).
19. Het is interessant waar te nemen dat ook op een ander zeer belangrijk terrein van het menselijk leven en beleven een ontkoppeling
tussen twee aspecten van mens en samenleving heeft plaats gevonden. Ik doel op de ontkoppeling van voortplanting.
20. Ecofacts zijn economische goederen of diensten.
21. Vrije maatschappij betekent niet dat de overheid geen belangrijke bij de sociaal economische ordening. Uiteraard zal het ook tot de
overheid behoren om op nationaal niveau te waken over de mondiale energie-materie balans.
Ik moge in dit verband vermelden de taken die door Noordzij e.a. (1974, p. 82) aan de overheid worden toegedacht:
a. de overheid dient initiatieven te nemen om te komen tot een reële berekening van onze welvaart;
b. de overheid moet maatregelen treffen om een rechtvaardige van een verminderde materiële welvaart te bewerkstelligen;
c. de overheid moet maatregelen bevorderen ter vergroting van het welzijn, d.w.z. meer geluk en hogere „quality of life". Ik wil
hier, om misverstand te voorkomen, van mijn kant wel aan toevoegen, dat welzijn o.a. inhoudt het bevorderen van de
participatie van de bevolkingin zaken die haar rechtstreeks aangaan. Het onmisbare complement van een krachtig centraal
beleid is een bewuste en consequente doorvoering van het decentralisatiebeginsel.
22. Men denke bijvoorbeeld aan experimenten op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg. Naar mijn mening zouden de organisaties
van de gezondheidszorg altijd het karakter van consentives moeten hebben.
23. Het zal in elk geval niet meer nodig zijn dat het levensonderhoud van een theoloog wordt bedreigd die door zijn opvattingen in strijd
komt met de grof oorspronkelijk verbonden was.
24. Uiteraard met aftrek van de logieskosten.
25. Ik interpreteer hier arbeidsbestel als het „geïdeologiseerde bedrijfsleven”.
26. In bepaalde kringen wordt stereotypisch gesproken over het afromen van het inkomen door de fiscus. Onlangs hoorde ik voor de radio
een VVD spreken over het „structurele geweld" van ons belastingsysteem. Het is duidelijk dat mensen die deze term voor onze
belasting„druk" gebruiken weinig benul zullen hebben van het structurele geweld dat miljoenen wereldburgers arm houdt en
ondervoed (zie punt 2 op p. 23).
27. Afgezien dan van de lonen die in een marketive zullen worden verdiend.
28. Het valt mij op dat artsen wanneer zij zelf in dienstverband zijn gaan werken - bijvoorbeeld als sociaal geneeskundige - dit argument
blijven hanteren. Dit wijst m.i. op het ideologische karakter ervan.
Literatuur
Dippel, C. J., Het andere schema; Over de eenheid van woord en arbeid In: Wending, 16, 696, 1961.
Dippel, C. J., Techniek en cultuur in Verkenning en verwachting. Boekencentrum, 's-Gravenhage, 1962.
Hueting. R., Nieuwe schaarste en economische groei. Agon Elsevier, Amsterdam/Brussel, 1974.
Kruse, F.H. A. M., De veranderende arbeidsmarkt en de andersgeschikte in WAO balans en perspectief. Uitgave GMB, Amsterdam, 1974.
Kuiper. J.P., De vraag naar de zin van de arbeid als uitgangspunt voor bedrijfsgeneeskundig denken en handelen. In: T. Soc. Gen., 43, 840,
1965.
Kuiper. J.P., Het zal ónze zorg zijn. Inleiding tot de gezondheidkunde: basis van een inclusieve gezondheidszorg. Van Gorcum, Assen,
1975.
Kwant, R. C., Filosofie van de arbeid. De Nederlandse Boekhandel, Antwerpen, 1964.
Lanfant, M. F., Sociologie van de vrije tijd. Aula boeken 515, Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen, 1974.
Luttenberg, G., Proeve van onderzoek omtrent het Armenwezen in ons Vaderland. W.C.J. Tjeenk Willink, Zwolle, 1841.
Mésarovic, M. en E. Pestel, De mensheid op een Kruispunt. Tweede Rapport aan de Club van Rome. Agon Elsevier, A'dam/Brussel, 1974.
J. P. KUIPER uit: Werken en werken in een veranderende samenleving (red. M.R. van Gils,) 1975, ISBN 90 265 0226 5