Maatschappijleer schoolexamen 11 februari - SchoolSamenvatting.nl

http://www.schoolsamenvatting.nl/ - De site voor samenvattingen
De belangrijkste klassieke grondrechten(Deze stellen grenzen aan het optreden van de
overheid):
- vrijheid van godsdienst;
- vrijheid van drukpers/ meningsuiting;
- vrijheid van vereniging, vergadering en demonstratie;
- onaantastbaarheid van het lichaam;
- bescherming tegen willekeurige huiszoeking;
- brief-, telefoon-, telegraafgeheim.
Algemeen belang: Gaat over welvaart, veiligheid, onderwijs en gezondheidszorg.
Sociale mensenrechten: recht op eten, onderdak, werk, onderwijs, en gezondheidszorg. De
overheid heeft hier wel een inspanningsverplichting.
Rechters corrigeren af en toe besluiten van bestuurders en ambtenaren. Burgers kunnen zich
met klachten over overheidsoptreden ook wenden tot de ombudsman. Deze onderzoekt of de
klacht terecht is. Als dat het geval is adviseert hij de overheid de fout te herstellen. Vrijheid van
meningsuiting wordt niet zozeer bedreigd door de overheid, maar door de inwoners onderling.
Mensen zijn voorzichtiger nadat zij zijn bedreigd. Sinds 2001 worden individuele grondrechten
ingeperkt, voor sommige mensen is dit aantasting van de rechtstaat. Andere vinden veiligheid
van velen belangrijker dan individuele rechten.
Je kan als burger ook terecht bij het Europese hof voor de rechten van de mens in staatsburg.
Deze heeft verdrag met alle landen in Europa, bevat klassieke mensenrechten. Zij hebben
schending van het verdrag vastgesteld waardoor Nederland wet moest veranderen. Landen
hebben internationale verdragen ondertekend waardoor misdrijven ook in een ander land kunnen
worden berecht dan plaatsgevonden zijn. Bekendste mensenrechtenorganisatie is Amnesty
International.
Paragraaf 3
Criminaliteit is door de overheid in een bepaald land in een bepaalde tijd strafbaar gesteld
gedrag. Het gaat om delicten, stafbare handelingen. Deze staan omschreven in het Wetboek
van Strafrecht. Ernstige delicten worden misdrijven (diefstal) genoemd, minder ernstige
delicten worden overtredingen (te hard rijden) genoemd. Voor een misdrijf krijg je een strafblad
die 4 of 8 jaar van kracht blijft. Hierdoor kan je moeilijk een baan krijgen.
Bij het opsporen, vervolgen en berechten van delicten geldt het legaliteitsbeginsel. Ook bij
opsporing en berechting van misdaad moeten bepaalde regels in acht worden genomen, deze
staan in het Wetboek van Strafvordering. Vervolging is de taak van het Openbaar Ministerie,
een onderdeel van het Ministerie van Justitie, dus van de staat. Veel praktisch opsporingswerk
wordt gedaan door de politie, o.l.v. officieren van justitie, ambtenaren van het OM. Ook politie
moet zich bij opsporing en aanhouding aan regels houden. Politie mag alleen iemand arresteren
bij een redelijk vermoeden dat de persoon zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. De
wettelijke bevoegdheden van de politie om de waarheid te achterhalen worden dwangmiddelen
genoemd. (politie neemt arrestant mee naar bureau -> vasthouden voor verhoor -> mag 15 uur
duren -> waarvan 6 uur verhoor -> geen recht op advocaat maar hij is niet verplicht te
antwoorden -> als ze denken dat die schuldig is houden
ze hem langer vast -> verdachte kan advocaat vragen of krijgt er een toegewezen. Bij deze
dwangmiddelen moeten de regels strikt worden gevolgd.
Uiteindelijk moet de officier van justitie beslissen of hij wil vervolgen (voor rechter brengen),
seponeren of de zaak afdoen met een transactie. Bij seponeren wordt de zaak afgesloten zonder
veroordeling (niet genoeg bewijs). Bij een transactie (schikking) biedt de officier van justitie bij
niet ernstig delict aan een vergoeding te betalen zodat de verdachte niet voor de rechter hoeft te
komen en dus niet veroordeeld wordt. Gedogen, sommige overtredingen worden niet vervolgd
omdat met verwacht meer nadelige gevolgen te hebben (drugsbeleid).
Zodra het vooronderzoek is afgerond en de officier van justitie voldoende bewijsmateriaal heeft,
volgt een openbare terechtzitting. De rechter ondervraagt de verdachte en eventuele getuigen en
deskundigen. Ook de officier van justitie en de advocaat van de verdachte kunnen vragen stellen.
Daarna houdt de officier van justitie als openbare aanklager een toespraak, waarin hij alle
http://www.schoolsamenvatting.nl/ - De site voor samenvattingen