Het Bowlingcentrum in beeld - Van Spronsen & Partners
Het Bowlingcentrum in beeld - Van Spronsen & Partners
Het Bowlingcentrum in beeld - Van Spronsen & Partners
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Het</strong><br />
Jaargang: 2013<br />
<strong>Bowl<strong>in</strong>gcentrum</strong> <strong>in</strong> <strong>in</strong> <strong>beeld</strong><br />
<strong>beeld</strong><br />
‘<strong>Het</strong> <strong>Bowl<strong>in</strong>gcentrum</strong> <strong>in</strong> <strong>beeld</strong>’ is een gratis publicatie van<br />
<strong>Van</strong> <strong>Spronsen</strong> & <strong>Partners</strong> horeca-advies
Even Even voorstellen voorstellen…<br />
voorstellen<br />
<strong>Van</strong> <strong>Spronsen</strong> <strong>Spronsen</strong> & <strong>Partners</strong> horeca horeca-advies<br />
horeca advies<br />
<strong>Van</strong> <strong>Spronsen</strong> & <strong>Partners</strong> horeca-advies is onderdeel van de <strong>Van</strong><br />
<strong>Spronsen</strong> & <strong>Partners</strong> Groep. Hiertoe behoren tevens de volgende<br />
onafhankelijke bedrijven: horeca-salarisadm<strong>in</strong>istratie, horecaadm<strong>in</strong>istratie<br />
en gastvrije tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen. Onder het motto “Anders<br />
denken, anders doen” zijn wij 25 jaar actief b<strong>in</strong>nen de horeca- en<br />
leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal.<br />
Werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het<br />
uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, bedrijfsdoorlicht<strong>in</strong>gen en<br />
rendementsverbeter<strong>in</strong>gen, het ontwikkelen van nieuwe<br />
horecaconcepten, het opstellen van market<strong>in</strong>g en<br />
communicatieplannen en het geven van managementondersteun<strong>in</strong>g.<br />
<strong>Het</strong> brancheonderzoek ‘<strong>Het</strong> <strong>Bowl<strong>in</strong>gcentrum</strong> <strong>in</strong> Beeld’ is één van de<br />
onderzoeken die wij gratis op onze website www.spronsen.com<br />
publiceren. Wij schrijven onderzoeken, zoals ‘<strong>Het</strong> Wellnesscentrum<br />
<strong>in</strong> <strong>beeld</strong>’, ‘De 1- en 2-sterrenhotels <strong>in</strong> <strong>beeld</strong>’ en ‘<strong>Het</strong><br />
Sterrenrestaurant <strong>in</strong> <strong>beeld</strong>’. Kijk voor meer publicaties op<br />
www.spronsen.com/nl/branche<strong>in</strong>formatie. Kijk voor meer <strong>in</strong>formatie<br />
over onze andere afdel<strong>in</strong>gen op www.salaris-spronsen.nl,<br />
www.rollemapartners.nl en www.tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g-spronsen.nl<br />
2<br />
43<br />
4<br />
5<br />
6<br />
8<br />
9<br />
11<br />
Inleid<strong>in</strong>g Inleid<strong>in</strong>g<br />
Inleid<strong>in</strong>g<br />
Ontwikkel<strong>in</strong>gen b<strong>in</strong>nen de branche<br />
Sportbowl<strong>in</strong>g<br />
Interview met Rick Visscher - BCE<br />
Consument<br />
Concepten<br />
Buitenland<br />
Trends & ontwikkel<strong>in</strong>g<br />
Toekomstvisie<br />
1
Ontwikkel<strong>in</strong>gen Ontwikkel<strong>in</strong>gen b<strong>in</strong>nen b<strong>in</strong>nen de de de branche<br />
branche<br />
Ontwikkel<strong>in</strong>gen<br />
Ontwikkel<strong>in</strong>gen<br />
In dit onderzoek zijn de bowl<strong>in</strong>gcentra<br />
meegenomen die bij de Nederlandse<br />
Bowl<strong>in</strong>g Federatie geregistreerd staan als<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum, plus recent geopende<br />
centra. In deze studie wordt met<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum het bedrijf bedoeld, en<br />
met bowl<strong>in</strong>gbaan de banen <strong>in</strong> een<br />
centrum.<br />
Aantal Aantal bowl<strong>in</strong>gcentra bowl<strong>in</strong>gcentra licht licht licht gegroeid<br />
gegroeid<br />
S<strong>in</strong>ds 2009 (peildatum vorige editie<br />
brancheboekje) is het aantal<br />
bowl<strong>in</strong>gcentra licht toegenomen tot 141<br />
bedrijven. Overijssel (-19%) en Zeeland<br />
(-35%) zijn de enige prov<strong>in</strong>cies waar een<br />
afname <strong>in</strong> het aantal bowl<strong>in</strong>gcentra te zien<br />
is. In Zuid-Holland (+7%) en Noord-<br />
Brabant<br />
bedrijven.<br />
(+11%) groeide het aantal<br />
Lichte Lichte Lichte stijg<strong>in</strong>g stijg<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>in</strong> aantal aantal banen<br />
banen<br />
Over de afgelopen vier jaar is een lichte<br />
stijg<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het aantal banen van 3%<br />
zichtbaar. In 2009 waren dit er 1.418, <strong>in</strong><br />
2012 zijn dit er 1.452. <strong>Het</strong> gemiddeld<br />
aantal banen per centrum is hiermee ook<br />
iets gestegen van 10,2 naar 10,3 banen.<br />
Met name <strong>in</strong> Flevoland is een grote<br />
stijg<strong>in</strong>g zichtbaar waar één nieuw centrum<br />
van 24 banen bij is gekomen, wat gelijk<br />
het gemiddeld aantal banen per centrum<br />
<strong>in</strong> Flevoland laat stijgen van 6,7 banen<br />
naar 11.<br />
De grootste bowl<strong>in</strong>gcentra zijn te v<strong>in</strong>den<br />
<strong>in</strong> Noord- en Zuid-Holland, Flevoland en<br />
Limburg met gemiddeld ruim 11 banen<br />
per centrum.<br />
Prov<strong>in</strong>cie Prov<strong>in</strong>cie<br />
Banen<br />
Banen<br />
Bowl<strong>in</strong>g- Bowl<strong>in</strong>g- Bowl<strong>in</strong>g-<br />
centra<br />
centra<br />
Aantal Aantal banen banen<br />
banen<br />
per per centrum<br />
centrum<br />
Zuid-Holland Zuid-Holland<br />
362 31 11,7<br />
Lim Lim burg burg<br />
70 6 11,7<br />
Noord-Holland Noord-Holland 269 24 11,2<br />
Flevoland Flevoland<br />
44 4 11,0<br />
Noord-Brabant Noord-Brabant 213 20 10,7<br />
Overijssel Overijssel<br />
50 5 10,0<br />
Gelderland Gelderland<br />
138 14 9,9<br />
Utrecht Utrecht<br />
108 12 9,0<br />
Gron<strong>in</strong>gen Gron<strong>in</strong>gen<br />
42 5 8,4<br />
Drenthe Drenthe<br />
58 7 8,3<br />
Friesland Friesland<br />
62 8 7,8<br />
Zeeland Zeeland<br />
36 5 7,2<br />
Nederland Nederland<br />
1.452 1.452 1.452 141 10,3 10,3<br />
10,3<br />
Dichtheid Dichtheid per per 100.000 100.000 <strong>in</strong>woners<br />
<strong>in</strong>woners<br />
Drenthe Drenthe<br />
11,8<br />
Flevoland Flevoland<br />
11,1<br />
Zuid-Holland Zuid-Holland<br />
10,2<br />
Noord-Holland Noord-Holland 9,9<br />
Friesland Friesland<br />
9,6<br />
Zeeland Zeeland<br />
9,4<br />
Utrecht Utrecht<br />
8,7<br />
Noord-Brabant Noord-Brabant 8,6<br />
Gron<strong>in</strong>gen Gron<strong>in</strong>gen<br />
7,2<br />
Gelderland Gelderland<br />
6,9<br />
Lim Lim burg burg<br />
6,2<br />
Overijssel<br />
Overijssel Overijssel<br />
4,4<br />
Nederland<br />
Nederland Nederland<br />
8,7<br />
8,7<br />
Bron: <strong>Van</strong> <strong>Spronsen</strong> &<br />
<strong>Partners</strong> horecaadvies<br />
Dichtheid<br />
Dichtheid<br />
De dichtheid geeft het aantal bowl<strong>in</strong>gbanen per<br />
100.000 <strong>in</strong>woners weer.<br />
Nederland telt gemiddeld 8,7 bowl<strong>in</strong>gbanen per<br />
100.000 <strong>in</strong>woners, gelijk aan 2009. De prov<strong>in</strong>cie<br />
Drenthe beschikt met 11,8 banen per 100.000<br />
<strong>in</strong>woners over de hoogste dichtheid. In totaal zijn er <strong>in</strong><br />
Drenthe 58 banen te v<strong>in</strong>den. De prov<strong>in</strong>cie Overijssel<br />
beschikt over de laagste dichtheid met 4,4<br />
bowl<strong>in</strong>gbanen per 100.000 <strong>in</strong>woners, en een totaal<br />
van 50 banen. Theoretisch gezien is hier dus de<br />
meeste ruimte voor uitbreid<strong>in</strong>g.<br />
Bedrijfstypen<br />
Bedrijfstypen<br />
Steengrillen en bowlen gaan <strong>in</strong> Nederland al vele<br />
jaren samen.<br />
Ruim 80% van de bowl<strong>in</strong>gcentra biedt<br />
steengrillmogelijkheden of vergelijkbare alternatieven,<br />
zoals tafelbarbecue. Dit aantal is 5%<br />
gestegen ten opzichte van 2009.<br />
Verder is bij 70% van de bowl<strong>in</strong>gcentra de<br />
mogelijkheid tot discobowlen.<br />
Ongeveer 15% van de bowl<strong>in</strong>gcentra maakt deel uit<br />
van een multifunctioneel centrum, <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met<br />
bijvoor<strong>beeld</strong> tennis of squash.<br />
Dit is een dal<strong>in</strong>g van 9% ten opzichte van de<br />
afgelopen drie jaar.<br />
Bowl<strong>in</strong>g Bowl<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>in</strong> de de de randstad<br />
randstad<br />
De meeste bowl<strong>in</strong>gcentra zijn buiten de vier grote<br />
steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht<br />
te v<strong>in</strong>den. In deze vier steden zijn totaal 11 centra te<br />
v<strong>in</strong>den, bijna 8% van het totaal aantal centra <strong>in</strong><br />
Nederland.<br />
2
Sport Sport bowl<strong>in</strong>g<br />
bowl<strong>in</strong>g<br />
Sport Sport Sport Bowl<strong>in</strong>g<br />
Bowl<strong>in</strong>g<br />
De Nederlandse Bowl<strong>in</strong>g Federatie (NBF) organiseert<br />
als overkoepelende organisatie regionale en nationale<br />
bowl<strong>in</strong>g toernooien. Hierbij zijn 123 verenig<strong>in</strong>gen<br />
aangesloten.<br />
Daarnaast handhaven zij samen met de Nederlandse<br />
Verenig<strong>in</strong>g voor Bowl<strong>in</strong>gondernemers (NVB) de kwaliteit<br />
van de bowl<strong>in</strong>gbanen <strong>in</strong> Nederland en proberen zij<br />
bowlen als sport beter op de kaart te zetten.<br />
Er zijn circa 13.750 geregistreerde bowlers aangesloten<br />
bij de NBF. In 1994 waren dit er nog 24.000. Dit<br />
betekent dat er <strong>in</strong> 18 jaar een dal<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het aantal leden<br />
is geweest van ruim 43%.<br />
In 1995 was de sportdeelname van de totale bevolk<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> Nederland 66%. In 2007 is dit percentage gestegen<br />
naar 76%. Deze ontwikkel<strong>in</strong>g betekent dat de<br />
populariteit van bowl<strong>in</strong>g als sport sterk is gedaald.<br />
Bron:<br />
www.mauritsgroep.nl<br />
Bowlen Bowlen voor voor voor m<strong>in</strong>dervaliden<br />
m<strong>in</strong>dervaliden<br />
Jaarlijks organiseert sticht<strong>in</strong>g Prisma samen<br />
met een steeds wisselend bowl<strong>in</strong>gcentrum<br />
het NK bowlen voor verstandelijk<br />
gehandicapten. Sticht<strong>in</strong>g Prisma organiseert<br />
en ondersteunt <strong>in</strong> Amsterdam en directe<br />
omgev<strong>in</strong>g activiteiten voor mensen met een<br />
(verstandelijke) beperk<strong>in</strong>g. <strong>Het</strong> afgelopen jaar<br />
vond het NK plaats <strong>in</strong> bowl<strong>in</strong>gcentrum Dani <strong>in</strong><br />
Amsterdam. Steeds meer centra organiseren<br />
bowl<strong>in</strong>gactiviteiten voor m<strong>in</strong>der validen.<br />
De E<strong>in</strong>dhovense Gehandicapten<br />
Sportverenig<strong>in</strong>g (EGS) organiseert twee keer<br />
per maand bowlen voor m<strong>in</strong>der validen. Ook<br />
bowlen voor mensen <strong>in</strong> een rolstoel is<br />
mogelijk met een speciale rolschans. En<br />
ouderen kunnen met een rowler makkelijker<br />
bowlen, omdat ze niet hoeven te bukken.<br />
3
Interview Interview met met Rick Rick Visscher Visscher - BCE<br />
Met Met Met ruim ruim 25 25 jaar ervar<strong>in</strong>g ervar<strong>in</strong>g realiseert realiseert BCE BCE verschillende<br />
verschillende<br />
bowl<strong>in</strong>gprojecten<br />
bowl<strong>in</strong>gprojecten bowl<strong>in</strong>gprojecten en en ondersteunt ondersteunt zij zij ondernemers<br />
ondernemers ondernemers bij bij het<br />
het<br />
realiseren realiseren hiervan hiervan. hiervan Dit Dit reikt reikt reikt van bouwteken<strong>in</strong>g bouwteken<strong>in</strong>g tot<br />
tot<br />
haalbaarheidsonderzoek<br />
haalbaarheidsonderzoek. haalbaarheidsonderzoek Wij spraken spraken Rick Rick Rick Visscher Visscher<br />
ontwikkel<strong>in</strong>gen ontwikkel<strong>in</strong>gen b<strong>in</strong>nen b<strong>in</strong>nen de de markt markt. markt<br />
over over over de de<br />
de<br />
Hoe staat staat de bowl<strong>in</strong>gsector bowl<strong>in</strong>gsector ervoor? ervoor?<br />
ervoor?<br />
Er komen steeds m<strong>in</strong>der nieuwe bowl<strong>in</strong>gcentra zoals we die van<br />
vroeger kennen, we vrezen dan ook dat deze bowl<strong>in</strong>gcentra het<br />
zwaarder gaan krijgen <strong>in</strong> de toekomst. We zien echter een<br />
omslagpunt, veel ondernemers geven het stokje over aan de<br />
volgende generatie. Deze generatie ondernemers staat meer<br />
open voor <strong>in</strong>novatie en vernieuw<strong>in</strong>g.<br />
Welke Welke <strong>in</strong>novatie <strong>in</strong>novaties <strong>in</strong>novatie zullen zullen we we tegenkomen?<br />
tegenkomen?<br />
tegenkomen?<br />
De <strong>in</strong>novaties zullen we voornamelijk <strong>in</strong> het <strong>in</strong>terieur zien. Witte<br />
bowl<strong>in</strong>gbanen hebben volgens ons de toekomst. Met<br />
lichteffecten kunnen veel verschillende sferen gecreëerd worden<br />
en dus <strong>in</strong>gezet worden voor verschillende doele<strong>in</strong>den.<br />
Verschillende Verschillende doele<strong>in</strong>den? doele<strong>in</strong>den? Waar Waar moeten moeten moeten we we dan aan denken?<br />
denken?<br />
Hierbij valt te denken aan bijvoor<strong>beeld</strong> congressen of andere<br />
evenementen, maar ook aan modeshows. De banen zijn hier<br />
perfect voor en ondernemers vergroten op deze manier hun<br />
omzeturen en dagbezett<strong>in</strong>g. Bowl<strong>in</strong>gcentra hebben veel<br />
vierkante meters ter beschikk<strong>in</strong>g welke goed benut kunnen<br />
worden als de ondernemer het goed aanpakt. Samenwerk<strong>in</strong>g is<br />
hierbij van groot belang.<br />
Ondernemers Ondernemers kunnen kunnen hier hier dus dus kansen kansen pakken pakken. pakken Waar kunnen<br />
kunnen<br />
ondernemers ondernemers nog nog meer meer kansen kansen pakken?<br />
pakken?<br />
Belev<strong>in</strong>g en gastvrijheid is een heel belangrijke key voor de<br />
gasten en persoonlijk aandacht is gewenst. Dit is een punt waar<br />
ondernemers altijd een grote slag kunnen maken. Door hier op<br />
<strong>in</strong> te spelen kunnen ze zich echt profileren. Dit zien we ook <strong>in</strong> de<br />
mate van <strong>in</strong>novatie. Ondernemers blijven hier<strong>in</strong> toch vaak<br />
terughoudend, en nemen een afwachtende houd<strong>in</strong>g aan.<br />
Wat Wat Wat verwachten jullie jullie van van de de de toekomst toekomst? toekomst<br />
Wij verwachten een stijg<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het aanbod. Dit zijn dan wel centra <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met<br />
andere activiteiten. Dus bijvoor<strong>beeld</strong> bowl<strong>in</strong>gbanen <strong>in</strong> een recreatiepark of bij een<br />
zwembad. Maar ook bowl<strong>in</strong>gbanen <strong>in</strong> een leisurecentrum. Wij gaan er ook vanuit dat het<br />
aanbod <strong>in</strong> leisurecentra zal stijgen, bowl<strong>in</strong>g sluit hier perfect op aan.<br />
Doelgroepen zoals k<strong>in</strong>deren en families blijven ook <strong>in</strong> de toekomst een belangrijke en<br />
grote doelgroep. Maar ook de senioren mogen zeker niet over het hoofd gezien worden.<br />
Dit is een steeds groter wordende doelgroep.<br />
En de horeca? horeca? Blijven Blijven Blijven we we we steengrillen steengrillen met met z’n allen?<br />
allen?<br />
<strong>Het</strong> wordt tijd dat we naast het steengrillen op zoek gaan naar samenwerk<strong>in</strong>gsverbanden<br />
voor de horeca. <strong>Het</strong> horeca-gedeelte van een bowl<strong>in</strong>gcentrum of leisurecentrum is<br />
tenslotte van zeer groot belang, hier worden vaak de hoogste omzetten mee b<strong>in</strong>nen<br />
gehaald. De horeca zal los komen te staan van de bowl<strong>in</strong>gcentra, maar wel een<br />
belangrijke functie behouden b<strong>in</strong>nen de leisurecentra. Samenwerk<strong>in</strong>g zal een belangrijke<br />
functie b<strong>in</strong>nen de bowl<strong>in</strong>gcentra krijgen.<br />
4
Consument<br />
Consument<br />
Zeeland Zeeland goedkoopste goedkoopste om om om te te bowlen bowlen<br />
Zeeland hanteert de laagste prijzen om te bowlen, voor zowel<br />
doordeweeks als <strong>in</strong> het weekend*. De duurste prov<strong>in</strong>cie is<br />
Overijssel, daar wordt doordeweeks het hoogste tarief<br />
gehanteerd van € 21,40 overdag en € 23,60 voor ‘s avonds.<br />
De gemiddelde prijs <strong>in</strong> Flevoland heeft de grootste stijg<strong>in</strong>g<br />
ondervonden; vergeleken met 2009 is deze ruim 15%<br />
omhoog gegaan, voornamelijk dankzij een nieuw groot<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum, geopend <strong>in</strong> 2012. Verder is het opvallend dat<br />
de prov<strong>in</strong>cie Utrecht als enige is gedaald (-2%) ten opzichte<br />
van 2009. Zij waren toen nog de koploper wat betreft de<br />
gemiddelde prijs voor een uur bowlen, zowel doordeweeks<br />
als <strong>in</strong> het weekend.<br />
In Nederland ligt het gemiddelde tarief voor doordeweeks<br />
overdag op € 19,03 en ‘s avonds op € 21,55. In het weekend*<br />
wordt een gemiddeld tarief van € 24,09 gehanteerd.<br />
Doordeweeks zijn de tarieven gestegen met circa 4%, <strong>in</strong> het<br />
weekend met 6,4%.<br />
Arrangementen<br />
Arrangementen<br />
Circa 85% van de bowl<strong>in</strong>gcentra <strong>in</strong> Nederland biedt één of<br />
meerdere arrangementen aan, waarbij bijvoor<strong>beeld</strong> een d<strong>in</strong>er<br />
wordt gecomb<strong>in</strong>eerd met een bepaalde tijd bowlen. De<br />
arrangementen verschillen sterk per centrum, het ene<br />
centrum biedt ‘maar’ twee arrangementen en het andere<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum biedt bijna 20 verschillende arrangementen.<br />
De prijzen verschillen dan ook sterk per centrum van € 11,=<br />
tot ruim € 60,= per persoon.<br />
*De gehanteerde prijzen voor het weekend, zijn de prijzen van de<br />
zaterdagavond.<br />
Gem Gem iddelde<br />
iddelde<br />
prijzen<br />
prijzen<br />
Week Week<br />
Week<br />
overdag overdag<br />
overdag<br />
Week Week Week 's<br />
's<br />
avonds avonds Weekend Weekend<br />
Weekend<br />
Bron: <strong>Van</strong> <strong>Spronsen</strong> & <strong>Partners</strong><br />
Gem Gem iddelde<br />
iddelde<br />
2009<br />
2009<br />
Gem Gem iddelde<br />
iddelde<br />
2012<br />
2012<br />
Overijssel<br />
Overijssel Overijssel<br />
€ 21,40 € 23,60 € 24,80 € 21,33 € 23,27<br />
Flevoland Flevoland<br />
€ 20,25 € 23,38 € 25,38 € 19,95 € 23,00<br />
Utrecht Utrecht<br />
€ 20,13 € 22,29 € 24,61 € 22,80 € 22,34<br />
Zuid Zuid Holland Holland € 18,64 € 22,12 € 24,63 € 20,95 € 21,80<br />
Noord Noord Holland Holland € 19,44 € 21,53 € 24,31 € 20,53 € 21,76<br />
Friesland Friesland<br />
€ 18,81 € 22,56 € 23,75 € 20,98 € 21,71<br />
Gelderland Gelderland € 19,64 € 21,57 € 23,75 € 21,03 € 21,65<br />
Noord Noord Brabant Brabant € 18,28 € 20,55 € 24,20 € 20,09 € 21,01<br />
Drenthe Drenthe<br />
€ 19,07 € 20,57 € 23,07 € 20,07 € 20,90<br />
Lim Lim burg burg<br />
€ 18,71 € 20,58 € 21,76 € 20,28 € 20,35<br />
Gron<strong>in</strong>gen<br />
Gron<strong>in</strong>gen Gron<strong>in</strong>gen € 17,80 € 20,70 € 23,50 € 20,63 € 20,67<br />
Zeeland Zeeland<br />
€ 16,38 € 17,75 € 20,63 € 18,07 € 18,25<br />
Nederland<br />
Nederland Nederland € € 19,03 19,03 € € 21,55 21,55 € € 24,09 24,09 € € 20,56 20,56 20,56 € € 21,56<br />
21,56<br />
5
Concepten<br />
Concepten<br />
B<strong>in</strong>nenland<br />
B<strong>in</strong>nenland<br />
Bowl<strong>in</strong>gpo<strong>in</strong>t Bowl<strong>in</strong>gpo<strong>in</strong>t Breda<br />
Breda<br />
Op 1 juni 2011 is Bowl<strong>in</strong>gpo<strong>in</strong>t <strong>in</strong> Breda geopend. Door het gebruik van<br />
de verschillende kleuren led-verlicht<strong>in</strong>g <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met de witte banen<br />
wordt er een <strong>in</strong>drukwekkende atmosfeer gecreëerd. <strong>Het</strong> bowl<strong>in</strong>gcentrum<br />
focust zich op duurzaamheid en <strong>in</strong>novatie. Bowl<strong>in</strong>gpo<strong>in</strong>t won de<br />
<strong>in</strong>novatieprijs <strong>in</strong> 2011, een unieke prijs waarmee duurzaamheid <strong>in</strong> de<br />
bowl<strong>in</strong>gwereld <strong>in</strong> de spotlight is gezet.<br />
Foto’s:<br />
www.avon-<br />
Foto: www.bcebowl<strong>in</strong>g.com Claus Claus Event Event Center<br />
Center<br />
Avontuurfabriek<br />
Avontuurfabriek<br />
Foto: www.claus.nl<br />
Claus Event Center is een allround partycentrum met verschillende<br />
faciliteiten waarbij bowlen, eten, slapen en uitgaan naast elkaar bestaan.<br />
<strong>Het</strong> hotel is onderdeel van Marriott en beschikt over 148 kamers. Aan het<br />
Haarlemmermeerse Bos ligt de buitenlocatie, Papa’s Beachhouse, deze<br />
wordt onder meer gebruikt voor bedrijfsfeesten en bruiloften.<br />
De Avontuurfabriek, gevestigd <strong>in</strong> Loosdrecht, omvat 10.000m² aan <strong>in</strong>door en outdoor activiteiten,<br />
waaronder LED bowl<strong>in</strong>g en disco bowl<strong>in</strong>g. Overige activiteiten zijn bijvoor<strong>beeld</strong> lasersquash, glowgolf,<br />
segway, pa<strong>in</strong>tball, solex rijden en buggy rijden.<br />
Wat betreft food & beverage zijn er verschillende mogelijkheden van bittergarnituur tot Spaans en<br />
Afrikaans warm en koud buffet.<br />
tuurfabriek.nl 6
Concepten<br />
Concepten<br />
Buitenland Buitenland<br />
Buitenland<br />
Foto: www.allstarlanes.co.uk Foto: www.askmissa.com<br />
Foto: www.splitsvillelanes.com<br />
All Star Star Lanes Bayswater, Bayswater, Londen<br />
Londen<br />
Chic Bowlen<br />
Bowlen<br />
Splitsville<br />
Splitsville<br />
All Star Lanes Bayswater heeft zes bowl<strong>in</strong>gbanen<br />
en een privé bowl<strong>in</strong>gkamer <strong>in</strong> Amerikaanse stijl<br />
met cocktailbar. Dit bowl<strong>in</strong>gcentrum <strong>in</strong> Londen<br />
heeft een Amerikaans restaurant en een<br />
cocktailbar geïnspireerd op de jaren 20.<br />
Daarnaast heeft All Star Lanes één van de<br />
grootste selecties Amerikaanse whisky's. De bar<br />
van het bowl<strong>in</strong>gcentrum staat bekend als één van<br />
de beste cocktailbars <strong>in</strong> Londen.<br />
Bij bowl<strong>in</strong>gcentra zal ‘chic’ niet meteen de eerste<br />
associatie zijn. Dat is een ander verhaal bij The<br />
Spare Room dat gevestigd is op de<br />
tussenverdiep<strong>in</strong>g van het Hollywood Roosevelt<br />
Hotel <strong>in</strong> Los Angeles. Hier zijn de speciaal door<br />
George Equivel ontworpen bowl<strong>in</strong>gbanen en<br />
schoenen helemaal <strong>in</strong>.<br />
Tevens zijn hier andere spellen te spelen, zoals<br />
schaken en dammen.<br />
Foto: www.bowlluckystrike.com<br />
Lucky Lucky Strike Strike Hollywood Hollywood<br />
Hollywood<br />
Splitsville focust zich op plezier. <strong>Het</strong><br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum heeft een <strong>in</strong>novatieve aanpak<br />
voor enterta<strong>in</strong>ment. Bowlen, biljarten, d<strong>in</strong>eren,<br />
muziek en het nachtleven worden met elkaar<br />
gecomb<strong>in</strong>eerd. <strong>Het</strong> bowl<strong>in</strong>gcentrum heeft een<br />
bar met kleurrijke bowl<strong>in</strong>gelementen en een retro<br />
<strong>in</strong>gericht restaurant. Overdag zijn ouders met<br />
k<strong>in</strong>deren welkom, maar <strong>in</strong> de avonduren wordt<br />
het bowl<strong>in</strong>gcentrum bezet door jongeren.<br />
Splitsville bowl<strong>in</strong>g is een keten en beschikt over<br />
vier verschillende locaties <strong>in</strong> Miami, Texas en het<br />
westen van Amerika.<br />
Lucky Strike Hollywood was de eerste Lucky Strike vestig<strong>in</strong>g van de totaal 21<br />
vestig<strong>in</strong>gen. <strong>Het</strong> bowl<strong>in</strong>gcentrum heeft 12 bowl<strong>in</strong>gbanen, pooltafels, een privé-kamer,<br />
een privé-lounge met uitzicht op de bowl<strong>in</strong>gbanen en ruimte voor feesten tot 40<br />
personen. Voor de avonduren organiseert Lucky Strike verschillende themafeesten.<br />
Lucky Strike staat bekend om de vele bekende Amerikaanse sterren die komen<br />
bowlen of feesten.<br />
7
Buitenland<br />
Buitenland<br />
Bowlen Bowlen <strong>in</strong> <strong>in</strong> Amerika<br />
Amerika<br />
Meer dan 71 miljoen mensen van alle<br />
leeftijden en verschillende demografische<br />
afkomst hebben het afgelopen jaar op een<br />
bowl<strong>in</strong>gbaan gestaan. Daarvan waren<br />
ongeveer 52 miljoen volwassenen, 9 miljoen<br />
tieners en 10 miljoen k<strong>in</strong>deren. De verdel<strong>in</strong>g<br />
van mannen en vrouwen is gelijk aan<br />
elkaar. Een consument verblijft gemiddeld<br />
2,5 uur <strong>in</strong> een bowl<strong>in</strong>gcentrum.<br />
Twee van de grootste amateur<br />
sportevenementen wereldwijd zijn<br />
bowl<strong>in</strong>gevenementen. Meer dan 100.000<br />
bowlers doen mee aan deze evenementen,<br />
wat meer dan 150 miljoen dollar genereert.<br />
<strong>Het</strong> bowlen <strong>in</strong> Amerika heeft een positief<br />
effect op de Amerikaanse economie, het<br />
levert gemiddeld 10 miljoen dollar per jaar<br />
op. Bowlen is de nummer 1 bestemm<strong>in</strong>g<br />
voor k<strong>in</strong>derverjaardagen voor k<strong>in</strong>deren<br />
onder de 12 jaar. Jaarlijks vieren ongeveer<br />
10 miljoen k<strong>in</strong>deren hun verjaardag bij een<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum.<br />
Bron: Your Brand + Bowl<strong>in</strong>g,<br />
Bowl<strong>in</strong>g Proprietors' Association Of America<br />
Verwacht wordt dat deze trend zich <strong>in</strong> de<br />
toekomst zal doorzetten, omdat een<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum niet afhankelijk van het weer is,<br />
als veilig wordt gezien en omdat het een leuke<br />
omgev<strong>in</strong>g creëert voor k<strong>in</strong>deren om niet alleen<br />
te spelen maar ook te eten en om contacten te<br />
leggen.<br />
Bowlen is niet alleen populair onder de jongeren<br />
maar het wordt ook één van de snelst groeiende<br />
sporten <strong>in</strong> High Schools. Er zijn ongeveer 4.800<br />
High Schools over 47 staten <strong>in</strong> de USA die<br />
bowl<strong>in</strong>gprogramma’s <strong>in</strong> de ochtenduren<br />
aanbieden. Niet alleen onder de schoolk<strong>in</strong>deren<br />
is bowlen populair, maar steeds meer collega’s<br />
gaan als activiteit met elkaar bowlen. Verwacht<br />
wordt dat deze trend zich voort zal zetten.<br />
Bowlers zijn loyaal, jaarlijks verzamelen<br />
bowl<strong>in</strong>gcentra over de 225 miljoen dollar voor<br />
verschillende goede doelen.<br />
FIQ<br />
FIQ<br />
Fédération Internationale Des Quilleurs (FIQ) is<br />
opgericht <strong>in</strong> 1952. De organisatie bestaat uit<br />
twee sub-organisaties; de WNBA (n<strong>in</strong>ep<strong>in</strong>) en<br />
de WTBA (tenp<strong>in</strong>). Samen met de opricht<strong>in</strong>g is<br />
de eerste FIQ Championship georganiseerd. In<br />
1988 is bowl<strong>in</strong>g éénmalig een demonstratiesport<br />
geweest tijdens de Olympische Spelen.<br />
<strong>Het</strong> totaal aantal aangesloten bowl<strong>in</strong>g federaties<br />
bij de FIQ staat op 141 <strong>in</strong> 2010. Dit is een groei<br />
van zeven organisaties ten opzichte van 2007,<br />
maar is de laagste groei s<strong>in</strong>ds 1991. S<strong>in</strong>ds de<br />
opricht<strong>in</strong>g is het aantal aangesloten organisaties<br />
altijd gegroeid.<br />
8
Trends Trends & & ontwikkel<strong>in</strong>gen<br />
ontwikkel<strong>in</strong>gen<br />
Wii bowl<strong>in</strong>g bowl<strong>in</strong>g<br />
bowl<strong>in</strong>g<br />
De Wii bowl<strong>in</strong>g staat <strong>in</strong> onze<br />
publicatie van 2009 al aangegeven<br />
als trend. Met deze bowl<strong>in</strong>gbal, die<br />
<strong>in</strong> 2009 ontwikkeld is, worden de<br />
mensen enthousiast gemaakt voor<br />
bowlen. In de hoop dat ze<br />
daadwerkelijk bij een<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum gaan bowlen.<br />
Reserveer Reserveer via via de de app<br />
Bowl<strong>in</strong>gpo<strong>in</strong>t Breda is het eerste<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum <strong>in</strong> Nederland met<br />
een eigen app waarmee je een<br />
baan kan reserveren vanuit je luie<br />
stoel. De app is beschikbaar voor<br />
Apple en Android.<br />
BowlTV BowlTV.com<br />
BowlTV com com<br />
Bron: www.n<strong>in</strong>tendo.com<br />
In Amerika kunnen de mensen<br />
zich abonneren op BowlTV.<br />
BowlTV is onderdeel van USBC,<br />
een bowl<strong>in</strong>gorganisatie. Deze<br />
zender brengt bowl<strong>in</strong>gacties <strong>in</strong><br />
<strong>beeld</strong> voor leden van USBC over<br />
de hele wereld. In Nederland<br />
hebben we bowltv.nl, onderdeel<br />
van NBF. Deze zender is alleen<br />
m<strong>in</strong>der ontwikkeld dan <strong>in</strong> Amerika. Bron: www.bowl.com<br />
Bowl<strong>in</strong>gbal Bowl<strong>in</strong>gbal Bowl<strong>in</strong>gbal accommodatie<br />
accommodatie<br />
<strong>Het</strong> Friend House eco-hotel <strong>in</strong><br />
Oekraïne is een duurzaam,<br />
milieuvriendelijk hotel. <strong>Het</strong> hotel is<br />
volledig samengesteld uit<br />
natuurlijke materialen. Elke kamer<br />
is bolvormig en verbonden met de<br />
andere kamers. <strong>Het</strong> hotel heeft<br />
verschillende ramen die vanaf<br />
buitenaf lijken op de v<strong>in</strong>gergaten<br />
van een bowl<strong>in</strong>gbal. Bron: www.trendhunter.com<br />
Transparante Transparante bowl<strong>in</strong>gbaan<br />
bowl<strong>in</strong>gbaan<br />
Altijd al benieuwd geweest naar de<br />
techniek achter een bowl<strong>in</strong>gbaan?<br />
Bij Powerzone Lovers Bowl<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
Amsterdam is vanaf de straat te<br />
zien hoe de kegels worden<br />
opgetild achter de baan. Alle<br />
muren zijn van glas en de witte<br />
banen, blacklights en kleurrijke<br />
LED verlicht<strong>in</strong>g creëren een<br />
futuristische sett<strong>in</strong>g.<br />
Waarom Waarom geen geen geen bowl<strong>in</strong>gtoilet<br />
owl<strong>in</strong>gtoilet<br />
owl<strong>in</strong>gtoilet?<br />
owl<strong>in</strong>gtoilet<br />
Laat uw gasten niet alleen op de<br />
bowl<strong>in</strong>gbaan een spel spelen,<br />
maar ook tijdens het ur<strong>in</strong>eren.<br />
Creëer op het toilet een<br />
bowl<strong>in</strong>gbaan en krijg een sportieve<br />
ur<strong>in</strong>oir. Geïnspireerd op deze<br />
basketbaltoilet.<br />
Bron: www.bet365.com<br />
9
Trends Trends & & ontwikkel<strong>in</strong>gen<br />
ontwikkel<strong>in</strong>gen<br />
GamePods<br />
GamePods<br />
De GamePods bieden gamers een<br />
<strong>in</strong>tieme spelervar<strong>in</strong>g. In de Pod<br />
kunnen een aantal mensen<br />
plaatsnemen aan de speeltafel en<br />
diverse <strong>in</strong>teractieve games spelen.<br />
Deze Pods kunnen gemakkelijk <strong>in</strong><br />
de bowl<strong>in</strong>gcentra geplaatst worden<br />
en het biedt de gasten de<br />
mogelijkheid andere spellen te<br />
spelen.<br />
Bowl<strong>in</strong>gfoto’s<br />
Bowl<strong>in</strong>gfoto’s<br />
Bij bowl<strong>in</strong>gcentrum Olround <strong>in</strong><br />
Nijmegen kunnen foto’s van de<br />
bezoekers gemaakt worden. De<br />
bezoekers kunnen zelf hun lay-out<br />
bepalen en vervolgens wordt de<br />
foto gemaakt. Deze foto’s worden<br />
op de Facebook pag<strong>in</strong>a van<br />
Olround gezet. Een leuke en<br />
creatieve market<strong>in</strong>gactie.<br />
Hot Pot<br />
Pot<br />
Na fondue, steengrillen,<br />
gourmetten en andere doe-het-zelf<br />
belev<strong>in</strong>gen, maakt de Mongolian<br />
Hot Pot opgang <strong>in</strong> de VS. De gast<br />
kan zijn eigen groenten, vlees, vis<br />
en andere <strong>in</strong>grediënten koken <strong>in</strong><br />
verschillende bouillons <strong>in</strong> de Hot<br />
Pot die midden op tafel staat. De<br />
bouillon uit de Hot Pot kan<br />
eventueel als soep gegeten<br />
worden.<br />
Bron: www.hollandcas<strong>in</strong>o.nl<br />
Bron: www.facebook.com/Olround<br />
Speelkasten<br />
Speelkasten<br />
Speelkasten<br />
In New York bij bowl<strong>in</strong>gcentrum<br />
Threehunderd is er een gamehall<br />
met 30 speelkasten en een w<strong>in</strong>kel<br />
waar de bonnen <strong>in</strong>geruild kunnen<br />
worden voor prijzen.<br />
Threehunderd creëert hiermee<br />
meerdere speelmogelijkheden dan<br />
alleen bowlen.<br />
iBowl<strong>in</strong>g iBowl<strong>in</strong>g <strong>in</strong>teractief <strong>in</strong>teractief bowlen<br />
bowlen<br />
Deze <strong>in</strong>teractieve projector volgt<br />
(bowl<strong>in</strong>g)ballen en geeft een extra<br />
dimensie aan het bowlen. In<br />
Nederland past BCE Bowl<strong>in</strong>g de<br />
techniek toe. Bekijk de video op<br />
www.horecatrends.com of bekijk<br />
de website.<br />
Samenwerken Samenwerken met met kunstenaars<br />
kunstenaars<br />
Bowl<strong>in</strong>gcentra Lucky Strike <strong>in</strong><br />
Amerika is gepassioneerd <strong>in</strong> het<br />
ondersteunen van kunstenaars en<br />
wil hen de kans geven om hun<br />
kunst te laten tonen. Kunstenaars<br />
mogen hun kunstwerken op de<br />
website plaatsen of <strong>in</strong> het<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum ophangen. Een<br />
leuke samenwerk<strong>in</strong>g tussen een<br />
bowl<strong>in</strong>gcentrum en kunstenaar.<br />
Bron: www.threehundred.com<br />
Bron: www.bcebowl<strong>in</strong>g.com<br />
Bron: www.bowlluckystrike.com<br />
10
Toekomstvisie<br />
Toekomstvisie<br />
Stabiel Stabiel aanbod<br />
aanbod<br />
De afgelopen drie jaar is het aanbod <strong>in</strong> Nederland stabiel gebleven. Voor<br />
de komende jaren verwachten we geen verander<strong>in</strong>g hier<strong>in</strong>. Hoewel<br />
bowl<strong>in</strong>g altijd een populair uitje zal blijven voor verschillende<br />
doelgroepen, zal vanuit de doelgroepen de vraag niet stijgen. Er zijn<br />
overigens wel voldoende kansen hier<strong>in</strong> te v<strong>in</strong>den.<br />
Echter ontstaat er wel een duidelijkere splits<strong>in</strong>g tussen de kle<strong>in</strong>e<br />
plaatselijke centra en de grotere regionale centra. Centra worden<br />
gebouwd met diverse leisureactiviteiten zoals (laser)gamen, poolen,<br />
glowgolf, k<strong>in</strong>derspelparadijzen, bioscoop ect. Bowl<strong>in</strong>g staat hierbij niet<br />
meer centraal.<br />
Volop Volop kansen kansen voor voor de de sector<br />
sector<br />
Met de bestaande en doorgroeiende vergrijz<strong>in</strong>g <strong>in</strong> zicht, is de<br />
seniorendoelgroep een belangrijke doelgroep die niet uit het oog<br />
verloren mag worden. Waar bowlen vooral als avondvullend uitje wordt<br />
gezien, ligt er juist een kans de dagbezett<strong>in</strong>g te vergroten met behulp<br />
van deze doelgroep. Denk hierbij wel aan enkele ‘aanpass<strong>in</strong>gen’, zoals<br />
verlicht<strong>in</strong>g, menukaart, maar ook bijvoor<strong>beeld</strong> aan technieken waarbij de<br />
baan verhoogd kan worden.<br />
Bowl<strong>in</strong>g is altijd een goedkope vorm van enterta<strong>in</strong>ment geweest en zal<br />
dit ook blijven. De huidige economische situatie moet daarom benut<br />
worden.<br />
Maar ook liggen er volop kansen bij de grote groepen. In Amerika is<br />
bijvoor<strong>beeld</strong> het schoolbowlen populair, wat <strong>in</strong> Nederland beperkt<br />
voorkomt. Bowl<strong>in</strong>gcentra kunnen hiermee wel (nieuwe) doelgroepen<br />
aanspreken en aan zich kunnen b<strong>in</strong>den <strong>in</strong> de toekomst.<br />
Sportbowlers Sportbowlers verdwijnen<br />
verdwijnen<br />
<strong>Het</strong> aantal sportbowlers is al enige tijd aan het dalen. Deze dal<strong>in</strong>g zet<br />
door en bowlen zal <strong>in</strong> Nederland langzaam als sport verdwijnen. <strong>Het</strong> is te<br />
overwegen om, zoals <strong>in</strong> Amerika de gewoonte is, een competitie tussen<br />
locale scholen op te zetten. Twee vliegen <strong>in</strong> één klap, bezett<strong>in</strong>g overdag<br />
buiten de vakantieperiode en de kans om jonge mensen voor de sport te<br />
enthousiasmeren.<br />
Gourmetten Gourmetten en steengrillen steengrillen blijven blijven verbonden verbonden aan aan de de bowl<strong>in</strong>g<br />
bowl<strong>in</strong>g<br />
Dit gaat al jaren hand <strong>in</strong> hand, en dit zal <strong>in</strong> de toekomst ook zo blijven, maar <strong>in</strong><br />
de toekomst verwachten we wel een vernieuwd horeca-aanbod b<strong>in</strong>nen de<br />
bowl<strong>in</strong>gcentra. Zeker wanneer grotere leisurecentra zich meer zullen laten zien.<br />
Naar verwacht<strong>in</strong>g zullen voornamelijk (gezonde) fastserviceconcepten, gericht<br />
op snelheid en zelfservice <strong>in</strong> deze centra verschijnen. Ook de shop-<strong>in</strong>-shop<br />
concepten zullen opkomen; leisurecentra met keuze uit verschillende<br />
eettentjes.<br />
In Nederweert werd <strong>in</strong> het najaar van 2012 een bowl<strong>in</strong>gcentrum met een<br />
vestig<strong>in</strong>g van een Tex-Mex Chi Chi restaurant gebouwd. Chi Chi restaurants<br />
waren al <strong>in</strong> België, Duitsland en Luxemburg te v<strong>in</strong>den, en nu dus ook <strong>in</strong><br />
Nederland. Nieuwe concepten doen hun <strong>in</strong>trede.<br />
Belev<strong>in</strong>g<br />
Belev<strong>in</strong>g<br />
Hoewel deze ontwikkel<strong>in</strong>g al langer gaande is b<strong>in</strong>nen de horeca, zal dit ook een<br />
steeds grotere rol spelen <strong>in</strong> de bowl<strong>in</strong>gcentra. Aspecten zoals een VIP baan of<br />
een privé-biertap aan de bowl<strong>in</strong>gbaan zullen niet misstaan <strong>in</strong> het<br />
toekomstplaatje en de centra naar een hoger level liften.<br />
Guido Verschoor<br />
11
Bronnenlijst<br />
Bronnenlijst<br />
Bedrijfschap Horeca en Cater<strong>in</strong>g<br />
Nederlandse Bowl<strong>in</strong>g Federatie<br />
Kon<strong>in</strong>klijke Horeca Nederland<br />
Centraal Bureau voor de Statistiek<br />
Bowl<strong>in</strong>g Proprietors Association of America<br />
Sticht<strong>in</strong>g Prisma<br />
E<strong>in</strong>dhovense Gehandicapten Sportverenig<strong>in</strong>g<br />
www.bcebowl<strong>in</strong>g.com<br />
www.bowlen.nl<br />
www.food<strong>in</strong>spirationmagaz<strong>in</strong>e.nl<br />
www.nicetyball.cn<br />
www.bowl<strong>in</strong>gramps.com<br />
www.claus.nl<br />
www.chandrabowl<strong>in</strong>g.nl<br />
www.bisonbowl<strong>in</strong>g.nl<br />
www.gva.be<br />
www.bowl<strong>in</strong>gcentrum.nl<br />
www.amf.com<br />
www.mauritsgroep.nl<br />
www.allstarlanes.co.uk<br />
www.askmissa.com<br />
www.facebook.com/Olround<br />
www.threehundred.com<br />
www.n<strong>in</strong>tendo.com<br />
www.splitsvillelanes.com<br />
www.bowlluckystrike.com<br />
www.bet365.com<br />
www.hollandcas<strong>in</strong>o.nl<br />
www.bowl.com<br />
www.oliverpa<strong>in</strong>t.de<br />
Met Met Met dank aan Rick Rick Visscher Visscher van van BCE<br />
BCE<br />
Bekijk Bekijk ook ook ook andere andere branche brancheonderzoeken<br />
branche onderzoeken op<br />
op<br />
www.spronsen.com/nl/branche<strong>in</strong>formatie<br />
www.spronsen.com/nl/branche<strong>in</strong>formatie<br />
12