MKB Doe MEE 2.0 - Syntens
MKB Doe MEE 2.0 - Syntens
MKB Doe MEE 2.0 - Syntens
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2006<br />
2007<br />
2008<br />
2009<br />
2010<br />
2011<br />
2012<br />
<strong>MKB</strong> <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong><br />
In deze uitgave kunt u aan de hand van zeven succesvolle<br />
cases zelf constateren dat <strong>MKB</strong> <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong> een positief<br />
effect heeft gesorteerd op ondernemers.<br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum, innovatienetwerk voor ondernemers,<br />
ondersteunt steeds meer bedrijven die ‘groener’ willen worden<br />
en op die manier ook zakelijk aan de weg timmeren. Deze uitgave<br />
bevat zeven voorbeelden van bedrijven, die mede dankzij <strong>Syntens</strong><br />
innovatiecentrum mooie stappen op dit vlak hebben gezet. Deze<br />
bedrijven kunnen als inspiratiebron fungeren voor ondernemingen,<br />
die ook kansen willen grijpen op het vlak van duurzaamheid.
2<br />
VOOR<br />
WOORD<br />
Volhoudbaarheid<br />
De maatschappij vraagt om duurzame oplossingen op uiteenlopende gebieden. Van mobiliteit<br />
tot zorg en van leefomgeving tot infrastructuur. De bouwsector heeft een belangrijke<br />
sleutel in handen om het proces van verduurzaming te versnellen. Sterker dan waar ook<br />
moet in deze sector de vertaalslag plaatsvinden van nieuwe ideeën of producten naar tastbare,<br />
geïntegreerde totaaloplossingen. Er liggen twee belangrijke redenen ten grondslag<br />
aan het feit dat de thema’s duurzaamheid, energiebesparing en MVO sterk in de belangstelling<br />
staan in de bouw. Aan de ene kant zien bouwers zelf het belang terwijl aan de andere<br />
kant opdrachtgevers er steeds explicieter om vragen. De genoemde maatschappelijke<br />
ontwikkelingen zullen echter ook steeds meer invloed uitoefenen op de logistieke stromen<br />
tussen bedrijven. Denk hierbij niet alleen aan de toenemende schaarste aan fossiele brandstoffen<br />
en aan de groeiende congestie op het wegennet, maar ook aan acute problemen<br />
als de CO2-emissie, het klimaat, het ruimtebeslag, de veiligheid en geluidsbelasting. De<br />
hiervoor genoemde ontwikkelingen onderstrepen het belang van het thema duurzaamheid<br />
voor de logistieke sector.<br />
Sinds het najaar van 2010 kan <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum - dankzij het Ministerie van Infrastructuur<br />
en Milieu - ondernemers met groene ambities uit de bouw en logistieke sector<br />
verder stimuleren en ondersteunen. Het innovatienetwerk voor ondernemers doet dit onder<br />
de vlag van ‘<strong>MKB</strong> <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong>’. Het begrip <strong>MEE</strong> staat voor milieu, energie, economie. Winst<br />
op het ene vlak betekent winst op het andere vlak. De ondernemer die bijvoorbeeld efficiënter<br />
omgaat met zijn grondstoffen, zal minder vergen van moeder<br />
natuur en bespaart tegelijkertijd op zijn inkoop.<br />
In deze uitgave kunt u aan de hand van zeven succesvolle<br />
cases zelf constateren dat <strong>MKB</strong> <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong> een positief effect<br />
heeft gesorteerd op ondernemers. Daarnaast is de werkwijze<br />
van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum en haar innovatieadviseurs<br />
er ook door veranderd. Onze boodschap luidt nu: ‘Zorg dat<br />
u “volhoudbaar” blijft!’ Deze Zuid-Afrikaanse vertaling van<br />
duurzaamheid geeft prachtig weer waar het om gaat: zorg er<br />
voor dat u kunt volhouden te blijven ondernemen. Niet<br />
over een periode van 3, 5 of 10 jaar, maar over een<br />
periode van 20, 30 of 50 jaar!<br />
Voorheen was ons doel om toegevoegde waarde<br />
te creëren voor een ondernemer en zo zijn<br />
omzet op peil te houden of uit te bouwen. Nu<br />
maken we ook duidelijk dat je dit alleen kunt<br />
volhouden als je ‘duurzaamheid’ een belangrijke<br />
en structurele plek geeft in je bedrijfsvoering.<br />
Ik hoop dat u zich laat inspireren.<br />
Koen Knol<br />
namens <strong>Syntens</strong> projectleider <strong>MKB</strong> <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong>
inhoud<br />
MKb<br />
WERK-<br />
WIJZE <strong>MKB</strong><br />
DOE <strong>MEE</strong><br />
<strong>2.0</strong><br />
>4 MKb<br />
>5<br />
MKb<br />
>22<br />
MKb<br />
>20<br />
>10<br />
SUCCES-<br />
VOLLE<br />
VOOR-<br />
BEELDEN<br />
>10<br />
MKb<br />
>18<br />
DOE <strong>MEE</strong><br />
<strong>2.0</strong> FILM<br />
>24<br />
MKb<br />
>12<br />
MKb<br />
>16<br />
MKb<br />
>14<br />
>3
4<br />
01<br />
FACTS<br />
SyntenS en het <strong>MKB</strong><br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum, innovatienetwerk voor ondernemers,<br />
werkt in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken,<br />
Landbouw en Innovatie, andere ministeries en overheidsorganisaties,<br />
aan innovatiebevordering in het <strong>MKB</strong>. <strong>Syntens</strong> is<br />
14 jaar geleden door het toenmalige Ministerie van Economische<br />
Zaken opgericht om de dikwijls ervaren kloof tussen markt en<br />
kennis te dichten, of in elk geval te verkleinen. Destijds werden<br />
de volgende onvolkomenheden geconstateerd:<br />
- Een tekortschietende wisselwerking tussen private en publieke<br />
kennis. Daarnaast sloten beide kennisdomeinen onvoldoende<br />
op elkaar aan;<br />
- Kwantitatieve en kwalitatieve tekorten aan menselijk kapitaal;<br />
- Ontoereikend kennismanagement;<br />
- Netwerken die niet goed genoeg functioneren. Hierbij valt te<br />
denken aan afwijkende informatie en aan een gebrekkige<br />
interactie tussen spelers in de waardeketen.<br />
De paradox op dat moment was dat er weliswaar veel kennis<br />
aanwezig was, maar dat er slechts weinig sprake was van toegepaste<br />
kennis. Deze kennisparadox wordt ook vandaag de dag<br />
nog vaak ervaren. Het is de taak van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum<br />
om - op basis van vragen uit het <strong>MKB</strong> - een bijdrage te leveren<br />
aan de oplossing van deze paradox.<br />
Als onafhankelijke partij is <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum in staat<br />
om, samen met ondernemers, innovatie in bedrijven<br />
te bevorderen. De innovatieadviseurs van <strong>Syntens</strong> helpen de<br />
<strong>MKB</strong>-ondernemer een duidelijke innovatievraag te formuleren.<br />
Via een integrale bedrijfsanalyse wordt vastgesteld wat de kern<br />
en de bedrijfscontext zijn van deze vraag. Dit alles vormt het<br />
uitgangspunt voor de dienstverlening van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum,<br />
die veelal is gericht op verbetering van de strategie,<br />
structuur en cultuur binnen de onderneming. Uiteindelijk<br />
moeten deze inspanningen leiden tot Het realiseren van<br />
de innovatiewens van de ondernemer.<br />
Als het nodig is, brengt <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum het bedrijf in<br />
contact met partijen of diensten uit haar innovatienetwerk. Dit<br />
kunnen publieke kennisinstellingen zijn, maar bijvoorbeeld ook<br />
subsidieregelingen of commerciële kennisleveranciers, die<br />
helpen om de bedrijfsvraagstukken verder uit te werken.<br />
Op deze manier zet <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum aan tot succesvol<br />
innoveren op het gebied van product, proces, technologie, dienst,<br />
organisatie of markt. Zo versterkt de organisatie het innovatievermogen<br />
van ondernemend Nederland en wordt een bijdrage<br />
geleverd aan economische groei. <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum heeft<br />
een jaarlijks <strong>MKB</strong>-bereik van zo’n 15.000 innovatieadviezen.
<strong>MKB</strong><br />
DOE<br />
<strong>MEE</strong><br />
<strong>2.0</strong><br />
WeRkWijze MkB DOe Mee!<br />
01 >5<br />
<strong>Syntens</strong>, innovatienetwerk voor<br />
ondernemers, ondersteunt steeds<br />
meer bedrijven die ‘groener’ willen<br />
worden en op die manier ook<br />
zakelijk aan de weg timmeren.<br />
deze uitgave bevat zeven voorbeelden<br />
van bedrijven, die mede<br />
dankzij <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum<br />
mooie stappen op dit vlak hebben<br />
gezet. deze bedrijven kunnen als<br />
inspiratiebron fungeren voor ondernemingen,<br />
die ook kansen willen<br />
grijpen op het vlak van duurzaamheid.<br />
de zeven in deze publicatie<br />
opgenomen bedrijven boekten<br />
progressie onder de vlag van<br />
‘MKb doe Mee <strong>2.0</strong>’. om ook andere<br />
ondernemers te stimuleren in hun<br />
voetsporen te treden, worden in<br />
het hierna volgende gedeelte de<br />
achtergronden en de werkwijze<br />
van het project geschetst.
oorgaande 06geeft<br />
op hoofdlijnen aan waar de Innovatie Quick Scan (IQS) voor staat<br />
r informatie: www.iqs.nl). Normaal gesproken begint een adviestraject van <strong>Syntens</strong> met<br />
digitale scan. Als het globale beeld duidelijk is, kunnen concrete adviestrajecten van sta<br />
>6<br />
<strong>Syntens</strong> DOe maakt Mee daarbij onderscheid tussen de behandeling van operationele en<br />
gische vraagstukken. Bij operationele vraagstukken gaat het om de werkvorm van de<br />
atievraag of advisering. Bij strategische vraagstukken staat de werkvorm van het<br />
atieactieplan, ofwel IAP, centraal.<br />
WERKWIJZE <strong>MKB</strong> DOE <strong>MEE</strong>!<br />
<strong>MEE</strong> Het innovatiestimuleringsproces start veelal met een zeer laagdrempelige scan. Het invullen<br />
ealiseren ervan van kost een de ondernemer sterkere slechts kennisbasis circa tien op minuten. het gebied Het resultaat van is duurzaamheid een globale analyse is van een<br />
het innovatievermogen van het bedrijf. aan de hand van de resultaten van deze scan gaat de<br />
telling die voortvloeit uit <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong>, evenals het tot stand brengen van duurzame<br />
syntens innovatieadviseur met de ondernemer in discussie over diens innovatieambities en<br />
atie. Beide de implementatie aspecten ervan gaan in diens deel bedrijfsvoering. uitmaken van de reguliere werkzaamheden van <strong>Syntens</strong>.<br />
ie reden heeft <strong>Syntens</strong> haar standaard werkwijze verrijkt met een tweetal tools. De<br />
brengen van duurzame innovatie. Beide aspecten<br />
rzaamheid Quick Scan’ (DQS) is een methodiek gaan deel in de uitmaken geest van van de reguliere de Innovatie werkzaamQuick<br />
. Het ‘Duurzaamheid Innovatieactieplan’ (DIAP) heden is van een <strong>Syntens</strong> methodiek innovatiecentrum. in de Om lijn die van reden het<br />
heeft <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum haar standaard<br />
atieactieplan. De doelgroep voor <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> bestaat werkwijze uit verrijkt 100 met toonaangevende een tweetal tools. <strong>MKB</strong>rnemingen<br />
uit de bouw en de logistiek. Bij de selectie van deze koplopers heeft <strong>Syntens</strong><br />
samengewerkt met de betreffende brancheorganisaties, respectievelijk Bouwend<br />
rland en TLN. In onderstaande figuur is een en ander schematisch weergegeven.<br />
Het voorgaande geeft op hoofdlijnen aan waar de<br />
Innovatie Quick Scan (IQS) voor staat (meer informatie:<br />
www.iqs.nl). Normaal gesproken begint een<br />
adviestraject van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum met<br />
zo’n digitale scan. Als het globale beeld duidelijk<br />
is, kunnen concrete adviestrajecten van start gaan.<br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum maakt daarbij onderscheid<br />
tussen de behandeling van operationele<br />
en strategische vraagstukken. Bij operationele<br />
vraagstukken gaat het om de werkvorm van de<br />
innovatievraag of advisering. Bij strategische<br />
vraagstukken staat de werkvorm van het innovatieactieplan,<br />
ofwel IAP, centraal.<br />
<strong>Doe</strong> Mee<br />
Het realiseren van een sterkere kennisbasis op<br />
het gebied van duurzaamheid is een doelstelling<br />
die voortvloeit uit <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong>, evenals het tot stand<br />
Bouw (Bouwend<br />
Nederland)<br />
Eigen <strong>Syntens</strong><br />
Klanten Bouw &<br />
Logistiek<br />
De ‘Duurzaamheid Quick Scan’ (DQS) is een<br />
methodiek in de geest van de Innovatie Quick<br />
Scan. Het ‘Duurzaamheid Innovatieactieplan’<br />
(DIAP) is een methodiek in de lijn van het<br />
innovatieactieplan. De doelgroep voor <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong><br />
bestaat uit 100 toonaangevende <strong>MKB</strong> ondernemingen<br />
uit de bouw en de logistiek.<br />
Bij de selectie van deze koplopers heeft <strong>Syntens</strong><br />
innovatiecentrum nauw samengewerkt met de<br />
brancheorganisaties met name Bouwend Nederland.In<br />
onderstaande figuur is een en ander<br />
schematisch weergegeven.<br />
<strong>Doe</strong>lgroep en werkwijze <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong><br />
50 DIAP <strong>MKB</strong> bouw & logistiek<br />
DQS<br />
DIAP<br />
+ QW<br />
(ca.50)<br />
Quick<br />
Wins<br />
(ca.50)<br />
Figuur 1. <strong>Doe</strong>lgroep en werkwijze in het project <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong><br />
Meerjarenplannen<br />
duurzaam<br />
innoveren<br />
activering<br />
voorlichting<br />
Figuur 1. <strong>Doe</strong>lgroep en werkwijze in het project <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong>
e deelnemende bedrijven.<br />
Uitgevoerd<br />
Wordt aan gewerkt<br />
Wordt overwogen<br />
Geen acties<br />
Realisatie<br />
Figuur 2. Grafische weergave van de uitkomst van de DQS<br />
Duurzaamheid Quick Scan<br />
De DQS geldt zowel als een intakemoment als<br />
een meting van het uitgangsniveau. De DQS kan<br />
als prikkel fungeren en de ondernemer inspireren<br />
tot verdere verduurzaming van zijn bedrijf. De<br />
uitkomst van de DQS maakt zijn ambitieniveau<br />
zichtbaar op de vier belangrijkste werkgebieden.<br />
Dit zijn product & dienst, markt & marketing, technologie<br />
& ICT en tot slot organisatie & processen.<br />
Tevens geeft deze scan een kwalitatief beeld van<br />
het gat tussen de ambitie en realisatie (zie figuur<br />
2.) De DQS is daarnaast geschikt om resultaten<br />
met elkaar te vergelijken. Een voorbeeld is een<br />
nulmeting voor een meerjarenplan of een benchmark<br />
met andere deelnemende bedrijven.<br />
Product & Dienst. Voorbeelden: grondstoffenkeuze,<br />
algeMene werKwijze >7<br />
De uitkomst van de DQS opstap DIAP<br />
Output: kwalitatief grafisch<br />
Product & Dienst<br />
Markt & Marketing<br />
Technologie & ICT<br />
Organisatie & Processen<br />
Figuur 2. Grafische weergave van de uitkomst van de DQS<br />
Integratie<br />
Omzetgroei<br />
Realisatie<br />
Ambitie<br />
Besparen<br />
Conformeren<br />
Ambitie<br />
dematerialisatie, anders verpakken, vermindering<br />
van het energieverbruik tijdens de levensduur en<br />
omgang met end of life (is het mogelijk te recyclen?);<br />
Markt & Marketing. Voorbeelden: de duurzaamheidsbehoeftes<br />
binnen de markt (nog) beter leren<br />
kennen, evenals optimale communicatie met<br />
bestaande en potentiële nieuwe klanten over het<br />
duurzaamheidprofiel van het bedrijf;<br />
technologie & ICt. Voorbeelden: optimalisatie van<br />
de productietechniek, investering in duurzame<br />
technologie, vermindering van het energieverbruik,<br />
digitalisering van werkstromen en toepassing van<br />
slimme technologie (functieintegratie).<br />
Organisatie & Processen. Vermindering van<br />
verspillingen, optimalisatie van transport, initiatief<br />
tot duurzame ketensamenwerking, regionale<br />
samenwerking en borging in bedrijf.<br />
itkomst van de scan kan de basis vormen voor een gesprek over kansen tussen de<br />
rnemer en de innovatieadviseur van <strong>Syntens</strong>. Op vier gebieden worden de mogelijkhed<br />
anzien van kostenbesparing of omzetgroei ingeschat:<br />
Product & Dienst. Voorbeelden: grondstoffenkeuze, dematerialisatie, anders<br />
verpakken, vermindering van het energieverbruik tijdens de levensduur en omgang<br />
met end of life (is het mogelijk te recyclen?);<br />
Markt & Marketing. Voorbeelden: de duurzaamheidsbehoeftes binnen de markt<br />
(nog) beter leren kennen, evenals optimale communicatie met bestaande en potentiël<br />
nieuwe klanten over het duurzaamheidprofiel van het bedrijf;<br />
Technologie & ICT. Voorbeelden: optimalisatie van de productietechniek,<br />
investering De uitkomst in van duurzame de scan kan de technologie, basis vormen voor vermindering van het energieverbruik,<br />
digitalisering een gesprek over van kansen werkstromen tussen de ondernemer en toepassing van slimme technologie (functie-<br />
en de innovatieadviseur van <strong>Syntens</strong> innovatiecenintegratie).trum.<br />
Op vier gebieden worden de mogelijkheden<br />
Organisatie ten aanzien van & kostenbesparing Processen. of Vermindering omzetgroei van verspillingen, optimalisatie van<br />
transport, ingeschat: initiatief tot duurzame ketensamenwerking, regionale samenwerking en<br />
borging in bedrijf.<br />
Als de ondernemer primair gericht is op kostenbesparing<br />
en quick wins, kan <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum<br />
de ondernemer verwijzen naar maatregelenlijsten<br />
van Agentschap NL, het Energiecentrum<br />
<strong>MKB</strong> of milieuadviesbureaus als Stimular en Beco.
8<br />
DOe Mee<br />
Duurzaamheid Innovatieactieplan<br />
Als de ambitie van de ondernemer verder reikt<br />
dan kostenbesparing, kan worden overgegaan<br />
tot het DIAP. Vaak spelen er dan meer vraagstukken,<br />
die kunnen worden geïnventariseerd en<br />
geanalyseerd met behulp van de DIAP-scan van<br />
ls de ondernemer primair gericht is op kostenbesparing en quick wins, kan <strong>Syntens</strong> de<br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum. Dikwijls gaat het om Daarnaast worden de bedrijfsstructuur, -cultuur<br />
ndernemer strategische verwijzen en tactische naar vraagstukken. maatregelenlijsten van en Agentschap -strategie belicht. NL, Bij dit het proces Energiecentrum beschikt de in- <strong>MKB</strong><br />
f milieuadviesbureaus als Stimular en Beco.<br />
De DIAP-scan biedt inzicht in het vermogen van<br />
een onderneming om zich te ontwikkelen tot<br />
uurzaamheid een duurzamer Innovatieactieplan<br />
bedrijf. Deze kennis vormt de en ontwikkelingen op het vlak van duurzaamheid<br />
ls de basis ambitie om een van gedetailleerder de ondernemer duurzaamheids- verder reikt dan in de kostenbesparing, desbetreffende sector. kan Als worden onderdeel overgegaan<br />
van<br />
ot het profiel DIAP. van Vaak het bedrijf spelen te maken. er dan De meer blik wordt vraagstukken, het DIAP die stelt kunnen de innovatieadviseur worden geïnventariseerd ook hulpvra- en<br />
gericht op de positie in de keten. Er wordt hierbij gen aan de ondernemer. Op deze manier wordt<br />
eanalyseerd met behulp van de DIAP-scan van <strong>Syntens</strong>. Dikwijls gaat het om strategische en<br />
een analyse gemaakt van de sterke en zwakke<br />
actische vraagstukken.<br />
punten van het bedrijf, evenals van de kansen<br />
Branche kaarten:<br />
Branche -trends<br />
Wetgeving<br />
Convenanten<br />
Technologie<br />
Energie<br />
Samenwerking<br />
Figuur 3. De DIAP-scan<br />
Figuur 3. De DIAP-scan<br />
Figuur 3. De DIAP-scan<br />
en bedreigingen. Daarnaast wordt er ingezoomd<br />
op de belangrijkste bedrijfskenmerken. Hierbij<br />
worden vragen beantwoord als hoe het primaire<br />
proces en de financiële situatie van het bedrijf er<br />
uit zien en wordt vastgesteld hoe de doelstelling<br />
van de onderneming luidt.<br />
novatieadviseur van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum als<br />
hulpmiddel over zogeheten branchekanskaarten.<br />
Een voorbeeld hiervan is een overzicht van trends<br />
helder op welk vlak de ondersteuning het meest<br />
noodzakelijk is.<br />
Handleiding:<br />
Strategie<br />
Organisatie<br />
Productieprocessen<br />
Kennis<br />
Financiering<br />
(subsidie)<br />
14<br />
14
Het resultaat van het DIAP is het vertrekpunt voor<br />
verdere ondersteuning door <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum<br />
en door eventuele andere partijen. In een<br />
DIAP wordt per activiteit altijd een vaste set aan<br />
variabelen vastgelegd. Dit zijn de doelstelling, de<br />
activiteiten en het beoogde resultaat, evenals de<br />
doorlooptijd en de taakverdeling van de betrokken<br />
partijen. Een DIAP is een meerjarenplan,<br />
met een maximale looptijd van drie jaar. Binnen<br />
deze periode worden concrete adviestrajecten<br />
uitgevoerd.<br />
Balans<br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum heeft binnen <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong><br />
<strong>2.0</strong> met 50 bedrijven een Duurzaam Innovatie<br />
Actieplan (DIAP) opgesteld. De ondernemingen<br />
vormen een selectieve groep. Ze opereren in<br />
de Logistiek en Bouwsector en zijn gemiddeld<br />
innovatiever dan andere bedrijven in hun sector.<br />
Onderzoeksbureau Panteia/EIM maakte de balans<br />
op van <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong>.<br />
Het blijkt dat tijdens het consult van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum<br />
gemiddeld drie van de vier onderwerpen<br />
uit het rijtje ‘product & dienst, technologie<br />
& ICT, organisatie & processen én markt & marketing<br />
besproken worden. Ruim negen van de tien<br />
ondernemers geven aan dat de adviezen van<br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum op deze aspecten van<br />
duurzaam innoveren belangrijk zijn voor hun<br />
bedrijf. Zij gaan er zeker mee aan de slag in hun<br />
onderneming. Daarnaast is duidelijk geworden<br />
dat er - in vergelijking met <strong>MKB</strong> <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> in 2009<br />
- een flinke inhaalslag heeft plaatsgevonden voor<br />
wat betreft adviezen rond de marktaspecten van<br />
duurzaam innoveren. Waar toen nog 8 van de 10<br />
adviezen over marktaspecten rondom duurzaamheid<br />
werden opgevolgd, is dit percentage bij <strong>MKB</strong><br />
<strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> <strong>2.0</strong> dus substantieel gestegen. Al met<br />
al betreft het stuk voor stuk hoge scores, die de<br />
waarde van <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> onderstrepen.<br />
effect<br />
Onderzoeksbureau Panteia/EIM heeft tevens<br />
onderzocht wat het effect is van de DIAP’s. Vier van<br />
de tien <strong>MKB</strong>-ondernemers geven aan voordeel te<br />
hebben gehad van het advies, vooral om de juiste<br />
duurzame informatie, kennis en technologie te<br />
algeMene werKwijze >9<br />
verwerven. Daarnaast meldt ruim dertig procent<br />
van de ondernemers veel baat te hebben ondervonden<br />
bij de advisering van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum,<br />
die was gericht op het genereren van nieuwe<br />
ideeën over duurzaam innoveren en de omzetting<br />
daarvan in concrete resultaten. Bijna tweederde<br />
van de bedrijven beoordeelt de adviezen van<br />
<strong>Syntens</strong> innovatiecentrum met een acht of hoger.<br />
Daarnaast geeft nog eens 36 procent een zeven.<br />
Ruim 43% van de ondervraagde ondernemers<br />
geeft aan een hoger cijfer te hebben toegekend<br />
dan dat zij voor het consult hadden verwacht.<br />
Gezien de nog korte doorlooptijd van de trajecten<br />
zijn dit prachtige waarderingscijfers. De werkelijke<br />
effecten kunnen pas op langere termijn worden<br />
gemeten, nadat de adviezen zijn toegepast en<br />
uitgekristalliseerd in de bedrijven. De innovatieadviseurs<br />
van <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum bouwen<br />
doorgaans een langdurige relatie op met de bedrijven<br />
die zij adviseren. Daarvan mag een positief<br />
effect worden verwacht op de resultaatverwachtingen.<br />
succesvolle voorbeelden<br />
Het zijn mooie resultaten. Ze<br />
tonen aan dat <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum<br />
met de binnen <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong><br />
ontwikkelde dienstverlening goed<br />
aansluit bij de behoeften van het<br />
<strong>MKB</strong>. Maar hoe ziet een DIAP er<br />
uit in de praktijk? Om hier meer<br />
zicht op te krijgen, treft de lezer<br />
hierna zeven succesvolle praktijkvoorbeelden<br />
aan. Zo komen nut<br />
en meerwaarde van de <strong>Syntens</strong><br />
DIAPwerkwijze tot leven voor<br />
ondernemers, die (verder) aan de<br />
slag willen gaan met duurzaam<br />
innoveren.
10<br />
CASe<br />
Martin Kranse Krans.B.V.<br />
Van oudsher is Krans B.V. gespecialiseerd in de<br />
handel in en verhuur van materieel en materialen<br />
bestemd voor de grond-, weg- en waterbouw. “De<br />
laatste vijf jaar hebben we ons steeds meer toegelegd<br />
op het treffen van verkeersmaatregelen op en<br />
langs autowegen,” zo licht directeur Martin Krans<br />
de introductie van de mobiele afzetting toe. De<br />
mobiele afzetting rijdt als het ware ‘mee’ met de<br />
wegwerkzaamheden en waarschuwt weggebruikers<br />
tijdig voor het naderende ongemak. “Doordat<br />
er geen wegafzettingen hoeven te worden op- en<br />
afgebouwd, neemt de productiviteit van de werkzaamheden<br />
toe,” aldus Krans. “Daarnaast wordt<br />
de overlast beperkt, doordat kan worden volstaan<br />
met een korter werkvak. Het verkeer reageert hier<br />
erg goed op en past de snelheid eerder en beter<br />
aan dan bij stationaire afzetteingen.<br />
Open Dag Rijkswaterstaat<br />
Volgens innovatieadviseur Koen Knol van <strong>Syntens</strong><br />
Innovatiecentrum vormt de mobiele wegafzetting,<br />
KRaNS B.V. tIMMER<br />
DUURZaME RIJDEN<br />
“MaRtIN WaS DIRECt ENthOUS<br />
pROJECt DOE <strong>MEE</strong> VOOR ZIJN<br />
- Koen Knol<br />
Files en milieuverontreiniging zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. bij een lange stoet stilstaand<br />
en langzaam rijdend verkeer is de co2-uitstoot niet van de lucht. Handels- en verhuurbedrijf krans<br />
bedacht een mobiele wegafzetting voor de nacht, waarmee de filevorming bij onder meer onderhoudswerkzaamheden<br />
beperkt kan worden. deze innovatie bleek voor het bedrijf uit assen de opmaat naar<br />
een breder programma om een bijdrage te leveren aan co2-reductie.<br />
met als resultaat een betere doorstroming van<br />
het verkeer, ook een goede basis voor het verder<br />
reduceren van de CO2-uitstoot. Knol en Krans<br />
ontmoetten elkaar tijdens een Open Dag van Rijkswaterstaat.<br />
“De rijdende wegafzetting van Krans<br />
B.V. werd daar beloond met een oorkonde vanwege<br />
de nominatie voor ‘Beste Innovatieprijs Rijkswaterstaat’,”<br />
herinnert Knol zich de aanleiding voor de<br />
ontmoeting met Martin Krans. Tijdens het gesprek<br />
tussen Krans en Knol werd al snel duidelijk dat de<br />
directeur van Krans B.V. de aandacht voor CO2reductie<br />
dieper in zijn bedrijf wilde verankeren.<br />
Knol: “Martin was direct enthousiast over wat wij<br />
vanuit het project <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> voor zijn bedrijf konden<br />
betekenen.”<br />
Reduceren CO2-uitstoot<br />
Een Duurzaamheid Quick Scan bracht aan het licht<br />
dat er op een breed vlak ruimte was om binnen<br />
Krans B.V. met het thema CO2-reductie aan de slag<br />
te gaan. “Op aanraden van Koen heb ik samen met<br />
mijn broer Peter een training van een dag bij de
handelS- en Verhuurbedrijf KranS b.V. >11<br />
t aaN DE WEg MEt<br />
DE WEgaFZEttINg<br />
IaSt OVER Wat WIJ VaNUIt hEt<br />
BEDRIJF KONDEN BEtEKENEN.”<br />
stichting Stimular gedaan. Tijdens deze dag hebben<br />
we de CO2-footprint van ons bedrijf vastgesteld<br />
en een plan ontwikkeld om de CO2-uitstoot in ons<br />
bedrijf in 2016 met 10% terug te dringen.” Veel<br />
zaken uit dit plan zijn inmiddels al in werking gezet<br />
door de gebroeders Krans. “Bij vervanging van ons<br />
wagenpark letten we bijvoorbeeld zeer scherp op<br />
brandstofverbruik. Nieuwe bestelbussen rijden 1<br />
op 9 tegenover 1 op 5 voor de oude bestelbussen,”<br />
aldus Krans. “Hetzelfde geldt voor emissie, nieuwe<br />
voertuigen voldoen aan de Euro 6 norm.”<br />
Zonne-energie in plaats van aggregaten<br />
Ook informatiepanelen en ander materieel werd<br />
energiezuinig gemaakt. “Veel van ons materieel<br />
draaide op een aggregaat. Nu rusten we ons bewegwijzeringsmaterieel<br />
uit met zonnecellen om de<br />
accu’s op te laden. Daarnaast zijn we druk bezig<br />
met de ontwikkeling van materieel waarin meerdere<br />
functies zijn samengevoegd, terwijl hiervoor tot nu<br />
toe nog afzonderlijk materieel moet worden ingezet.”<br />
Ook binnen het kantoor werd een duurzaamheidsslag<br />
gemaakt en is gestart met een bewustwordingstraject<br />
van de medewerkers. “Interne urenstaten<br />
verspreiden we niet meer via papier, maar per mail.<br />
En ons personeelsuitje combineren we binnenkort<br />
met een cursus Het Nieuwe Rijden.”<br />
Samen met <strong>Syntens</strong> is de aandacht voor duurzaamheid<br />
zorgvuldig verwoord in de externe communicatie<br />
van Krans B.V.<br />
www.krans.nl
12<br />
12<br />
CASe<br />
directeur bert van vuuren van van vuuren<br />
wegenbouw uit beverwijk is zeer stellig over<br />
het belang van duurzaamheid. “als je ziet wat<br />
er in de wereld gebeurt, is het duidelijk dat we<br />
zo niet door kunnen gaan.” Het is dan ook geen<br />
toeval dat van vuuren’s betrokkenheid bij het<br />
milieu ten grondslag lag aan de ontwikkeling<br />
van een aantal zeer duurzame producten.<br />
Het bedrijf ontwikkelde onder meer biologisch<br />
afbreekbare peilbuizen, anti-onkruidvlies en een<br />
biologisch afbreekbare ondergrondse boomverankering.<br />
Hiervoor wordt gebruik gemaakt van<br />
biopolymeren. “Dit wordt gedestilleerd uit restafval<br />
van de voedselindustrie,” licht Van Vuuren<br />
toe. Dankzij de ondergrondse boomverankering<br />
zijn er geen palen meer nodig, die normaal<br />
gesproken - in combinatie met een leren band -<br />
de boom op zijn plaats houden. De ondergrondse<br />
boomverankering verteert na verloop van tijd tot<br />
aarde. “Het is esthetisch mooier, iets goedkoper<br />
en de boom groeit 20 tot 30% beter. Maar het<br />
scheelt bovenal CO2-uitstoot.” Het biologisch<br />
afbreekbare sheet wordt gebruikt als wortelscherm<br />
en als watergeefsheet. Het anti-onkruidvlies<br />
wordt toegepast op plekken waar onkruidgroei<br />
niet gewenst is. “Deze sheets zijn minimaal<br />
lichtdoorlatend waardoor onkruidgroei wordt<br />
verhinderd. Vooral op moeilijk bereikbare plekken<br />
is dit een uitkomst.” Dit volledig natuurlijke vlies<br />
breekt binnen 5 à 10 jaar af en vermengt zich als<br />
humus met de ondergrond.<br />
Duurzame stimulator<br />
Van Vuuren Wegenbouw is dan weliswaar al bijna<br />
100 jaar actief binnen de grond-, weg- en water-<br />
“ONZE<br />
DUURZaME<br />
OpLOSSINgEN<br />
gaaN NU<br />
DOOR hEt<br />
MINIStERIE<br />
gEpROMOOt<br />
WORDEN”<br />
- Bert van Vuuren
ouw, het vierde generatie familiebedrijf ontbeert<br />
de expertise om de nieuw ontwikkelde duurzame<br />
producten succesvol te vermarkten. Het contact<br />
met <strong>Syntens</strong> Innovatiecentrum ontstond<br />
voor directeur Van Vuuren dan ook<br />
precies op het juiste moment.<br />
“<strong>Syntens</strong> heeft ons uitstekend op<br />
weg geholpen. Van het aanvragen<br />
van patent tot het slim in de<br />
markt zetten van onze duurzame<br />
oplossingen. Ik zie <strong>Syntens</strong> als<br />
een duurzame stimulator.”<br />
Als onderdeel van het project<br />
<strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> werd het bedrijf van<br />
Van Vuuren doorgelicht met<br />
behulp van een Duurzaamheid<br />
Quick Scan en een<br />
Duurzaamheid Innovatie<br />
Actie Plan-scan.<br />
Bewustwording<br />
medewerkers<br />
Innovatieadviseur<br />
Koen Knol van <strong>Syntens</strong><br />
adviseerde Van Vuuren<br />
om deel te nemen aan<br />
de mobiliteitsvoucher<br />
van het Ministerie van<br />
Infrastructuur en Milieu,<br />
waardoor adviesbureau<br />
Stimular kon worden<br />
ingehuurd. Van Vuuren:<br />
“Stimular heeft voor ons in<br />
kaart gebracht hoe groot<br />
onze CO2-uitstoot is en<br />
geadviseerd hoe we<br />
Van Vuuren wegenbouw >13<br />
gEZONDE VOEDINgSBODEM VOOR<br />
BIOLOgISCh aFBREEKBaRE pRODUCtEN<br />
VaN VUUREN WEgENBOUW<br />
deze uitstoot kunnen terugbrengen. En dat is niet<br />
alleen goed voor het milieu, maar ook voor onze<br />
portemonnee. Het levert een flinke financiële besparing<br />
op.” De waardevolle inzichten van Stimular<br />
brachten Van Vuuren op het idee om te gaan werken<br />
aan bewustwording onder zijn medewerkers. “Wij<br />
hebben bijvoorbeeld veel busjes op de weg. Je moet<br />
je continu afvragen of je voldoende kritisch omgaat<br />
met energie en grondstoffen. Kan de rittenplanning<br />
bijvoorbeeld efficiënter? En realiseert iedereen zich<br />
wat de impact is als bij stilstaande wagens de motor<br />
blijft draaien?” In overleg met <strong>Syntens</strong> wordt een<br />
speciale bewustwordingssessie van een halve dag<br />
voor de medewerkers van Van Vuuren voorbereid.<br />
Gerichte marktbewerking<br />
Een ander uitvloeisel van de sparringsessies tussen<br />
ondernemer en innovatieadviseur was dat Van<br />
Vuuren zich op advies van Knol aanmeldde voor<br />
deelname aan een ondernemerskring ‘Duurzame<br />
marketing’ in het kader van het Noord-Hollandse<br />
project KansenKanon. “Het was zeer nuttig en<br />
leerzaam om kennis en ervaringen uit te wisselen<br />
met andere ondernemers uit geheel andere sectoren.<br />
Ook de professionele begeleiding van <strong>Syntens</strong><br />
tijdens de Kring was waardevol voor ons. Dit heeft<br />
ons doen inzien dat we eigenlijk met hagel schoten<br />
bij onze benadering van gemeentes.<br />
We richten ons nu in eerste instantie op de meest<br />
interessante gemeentes en organisaties.” Deze<br />
nieuwe aanpak werpt vruchten af getuige de Green<br />
Deal die wordt afgesloten met het Ministerie van<br />
Infrastructuur en Milieu. “Onze duurzame oplossingen<br />
gaan nu door het Ministerie gepromoot<br />
worden,” stelt Van Vuuren tevreden.
14<br />
14<br />
CASe<br />
DEURLOO aaNNEMINgSBEDRIJF ZEt DE<br />
NORM MEt hEt DUOBO-KEURMERK<br />
ondernemer paul deurloo uit het zeeuwse tholen<br />
moet met zijn aannemingsbedrijf nog weleens<br />
tegen vooroordelen opboksen. de sporen van de<br />
bouwfraude-affaire en een gebrek aan transparantie<br />
zijn volgens deurloo nog steeds niet<br />
helemaal uitgewist. zelf koos de bouwondernemer<br />
er tien jaar terug al voor om zich te richten op een<br />
duurzame manier van bouwen. met de recente<br />
lancering van duobo, een keurmerk voor duurzaam<br />
bouwen, hoopt deurloo dat zijn gedachtengoed<br />
verder uitwaaiert over de bouwsector.<br />
“Duurzaamheid wordt steeds meer een business,”<br />
signaleert Paul Deurloo. “Toen ik jaren geleden<br />
startte met duurzaam bouwen, was dat puur<br />
pionieren. Gelukkig zie ik de laatste jaren veel<br />
ten goede veranderen. Vooral op het gebied van<br />
materialen wordt er steeds duurzamer gebouwd.<br />
En overheden houden bij bouw-aanbestedingen<br />
steeds meer rekening met het duurzame karakter<br />
van de inschrijvingen.” Toch ziet Deurloo nog<br />
veel ruimte voor progressie, verwijzend naar een<br />
recent bouwproject. “Wij hebben net tien starterswoningen<br />
opgeleverd, die zijn uitgevoerd met<br />
warmtepompen. Op dit moment hebben we zes<br />
woningen in de verkoop, die 100% energieneutraal<br />
zijn. Dit betekent dat de huiseigenaren straks geen<br />
energie-gerelateerde maandlasten hebben. Bij het<br />
verstrekken van een hypotheek wordt hier echter<br />
onvoldoende rekening mee gehouden.”<br />
Duurzame materialen en producten<br />
Deurloo is niet alleen een fervent voorstander van<br />
duurzaamheid, maar streeft ook naar maximale<br />
transparantie bij bouwprojecten. Om die reden<br />
introduceerde de Zeeuwse ondernemer twee<br />
jaar terug het DuoBo-concept. DuoBo staat voor<br />
Duurzaam Ondernemen en Bouwen. Speerpunten<br />
binnen dit concept zijn het gebruik van duurzame<br />
materialen en producten, samenwerking met<br />
lokale bedrijven en de realisatie van energiezuinige<br />
woningen. “Maar ook opleidingsmogelijkheden<br />
voor jonge vaklieden zijn een belangrijk aspect,”<br />
aldus Deurloo. De geestelijk vader van het nieuwe<br />
keurmerk realiseerde de website www.duobo.<br />
nl, die op dit moment vooral gebruikt wordt als<br />
een platform om informatie te verstrekken over<br />
duurzaam bouwen, in al haar facetten. In het kader<br />
van maximale transparantie en objectiviteit richtte<br />
Deurloo een stichting op, die de verdere uitrol van<br />
het DuoBo-keurmerk voor haar rekening neemt.<br />
Samenwerking goed regelen<br />
<strong>Syntens</strong> innovatieadviseur Willy Reijniers bracht<br />
Deurloo in contact met Alliance Experts, een<br />
deskundige organisatie op het gebied van samenwerkingen.<br />
“Het is belangrijk om dit soort<br />
samenwerkingen op een zakelijke manier goed te<br />
regelen,” aldus Reijniers. “Het uitgangspunt is dat<br />
de deelnemende bedrijven, met behoud van hun<br />
individuele zelfstandigheid, op een uniforme wijze
te werk gaan bij bouwkundige projecten.” Op dit<br />
moment worden de exacte voorwaarden uitgewerkt<br />
waaraan gebruikers van het DuoBo-keurmerk<br />
moeten voldoen. Hiervoor maakt de stichting<br />
volgens Deurloo gebruik van een stagiaire van de<br />
Hogeschool Zeeland. “<strong>Syntens</strong> heeft daar goede<br />
contacten. We hebben nu de beschikking over een<br />
student Bouwkunde.”<br />
Ambassadeursfunctie<br />
Adviseur Reijniers is enthousiast over de manier<br />
waarop Deurloo Aannemingsbedrijf invulling geeft<br />
aan duurzaamheid. “De bouwwereld heeft ambas-<br />
“DUURZaaMhEID<br />
WORDt StEEDS <strong>MEE</strong>R<br />
EEN BUSINESS”<br />
- Paul Deurloo<br />
deurloo aanneMingSbedrijf >15<br />
sadeurs als Paul hard nodig. Het is hartstikke<br />
belangrijk dat initiatieven als het DuoBo-keurmerk<br />
navolging krijgen.” Het is dan ook geen toeval<br />
dat Reijniers Paul Deurloo voordroeg om een<br />
workshop voor Bouwend Nederland te verzorgen.<br />
Ten overstaan van zo’n 70 collega’s deelde de<br />
Zeeuw zijn kennis en ervaring op het gebied van<br />
duurzaamheid en ging hij dieper in op het DuoBoconcept.<br />
Zijn bijdrage werd goed ontvangen.<br />
“Het heeft ons in elk geval een nieuwe partner<br />
opgeleverd,” aldus Deurloo. “Met dit bedrijf<br />
werken we nu veel samen op het gebied van<br />
duurzaam bouwen.”
16<br />
16<br />
CASe<br />
MERCUUR SMaRt LOgIStICS SChaKELt NaaR<br />
hOOgStE VERSNELLINg Op MVO-gEBIED<br />
door buitenstaanders wordt de transportsector nog weleens gezien als één van de belangrijkste<br />
veroorzakers van co2-uitstoot. toch vinden juist in de logistieke sector steeds meer initiatieven<br />
plaats om zo ‘schoon’ mogelijk te rijden. mercuur smart logistics uit son en breugel hoort in dit<br />
rijtje thuis. een analyse door syntens bracht aan het licht dat het bedrijf zich reeds veel inspanningen<br />
op dit vlak getroostte, maar zich hier niet bewust van was.<br />
Samen met <strong>Syntens</strong> innovatieadviseur Fabienne<br />
Schoesetters vulde directeur Peter Simmer van<br />
Mercuur Smart Logistics de Duurzaamheid Quick<br />
Scan in. “We bleken best al behoorlijk duurzaam te<br />
opereren, zonder het zelf te weten,” herinnert Simmer<br />
zich. Zo had de Brabantse ondernemer met<br />
vier collega-bedrijven - onder de naam Greenport<br />
Logistics - een samenwerkingsverband gerealiseerd<br />
voor retourlogistiek in de sierteeltsector.<br />
“Hiermee proberen we te voorkomen dat wagens<br />
leeg terug moeten rijden. In 2011 hebben we het<br />
aantal ‘lege’ kilometers hierdoor met 45% teruggebracht.<br />
Op sierteeltvrachten scheelt dit zo’n 75.000<br />
‘lege’ kilometers.” Daarnaast heeft het transportbedrijf<br />
door vrachten naar Overijssel, Drenthe,<br />
Groningen en Friesland uit te besteden, nog eens<br />
150.000 ‘lege’ kilometers voorkomen. “Hiermee<br />
besparen we 37.500 liter diesel.”<br />
Veel quick wins<br />
Samen met Schoesetters werkte de directeur<br />
van Mercuur Smart Logistics aan een Duurzaamheid<br />
Innovatie Actie Plan, waarin nog meer<br />
acties werden gepland om het bedrijf verder te<br />
verduurzamen. “Denk dan bijvoorbeeld aan het in<br />
gebruik nemen van nieuwe software om slimmer<br />
te plannen, maar ook aan quick wins als het<br />
installeren van spaarlampen en het gaan werken<br />
met bewegingsmelders in vergaderruimtes,<br />
zodat lampen niet onnodig blijven branden,” licht<br />
Schoesetters toe. “Daarnaast is er een scorebord<br />
gekomen met het brandstofverbruik per chauffeur.<br />
Door hier een wedstrijd met kleine prijsjes aan te<br />
verbinden, maak je het voor chauffeurs leuk om<br />
te proberen zuiniger dan hun collega’s te rijden.”<br />
Dit heeft er toe geleid dat één van de chauffeurs<br />
op de 3e plaats eindigde in de onlangs gehouden<br />
competitie ‘Meest brandstofefficiënte chauffeur van<br />
Nederland.’<br />
Sociale innovatie<br />
Hoewel momenteel nog een aantal verbeteracties<br />
loopt, weet Simmer al wat de volgende stap is:<br />
binnen het ‘People-Planet-Profit’-model nog meer<br />
aandacht te besteden aan de P van People. “We zijn<br />
gestart met het in beeld brengen van de competenties<br />
en de opleidingsbehoefte van onze medewerkers<br />
en vertalen dit nu naar een opleidingsplan.<br />
Daarnaast proberen we met behulp van de Kaizen<br />
methodiek, een relatief nieuwe vergadertechniek<br />
uit Japan, onze medewerkers meer bij zaken te<br />
betrekken. We vinden het belangrijk dat zij meedenken<br />
en zelf met oplossingen voor mogelijke<br />
knelpunten komen.” De ambitie van Simmer is om<br />
met Mercuur Smart Logistics de beste werkgever<br />
van de logistieke sector te zijn. “Mensen moeten<br />
het leuk vinden om voor je bedrijf te werken.<br />
Als werkgever moet je mensen de vrijheid en<br />
verantwoordelijkheid durven geven om het beste in<br />
zichzelf naar boven te halen.”
Vermarkten van duurzaamheid<br />
Simmer is zich als geen ander bewust van<br />
de delicate balans tussen duurzaamheid en<br />
business. “In de transportsector is prijs het<br />
belangrijkste criterium om een bepaald transportbedrijf<br />
te kiezen. Gelukkig helpen veel<br />
acties om duurzamer te worden ook om kosten<br />
te besparen. Voor wat betreft sociale innovatie<br />
denk ik dat de kost voor de baat uit gaat.<br />
Maar ik zie dat investeren in maatschappelijke<br />
verantwoordelijkheid werkt.” De directeur<br />
van Mercuur Smart Logistics ervaart dit nu al.<br />
“Door duurzaamheid en aandacht voor mensen<br />
op de agenda te zetten, verbeter je de prestaties<br />
en zorg je er voor dat je het met klanten<br />
niet uitsluitend over de prijs van het transport<br />
hebt.” De volgende stap is om duurzaamheid<br />
als het handelsmerk van Mercuur Smart Logistics<br />
op de kaart te zetten. Simmer: “Nu we<br />
weten dat we duurzaam zijn, is het belangrijk<br />
om dit ook actief naar buiten uit te dragen.”<br />
Adviseur Schoesetter bracht Simmer in contact<br />
met een marketingbureau dat in duurzaamheid<br />
is gespecialiseerd en Mercuur op dit onderdeel<br />
inmiddels terzijde staat.<br />
“NU WE WEtEN Dat WE<br />
DUURZaaM ZIJN, IS hEt<br />
BELaNgRIJK OM DIt<br />
OOK aCtIEF NaaR BUItEN<br />
UIt tE DRagEN.”<br />
- Peter Simmer<br />
Mercuur SMart logiSticS >17
18<br />
18<br />
CASe<br />
Met hulp van <strong>Syntens</strong> innovatieadviseur Kim Rekko<br />
werd het bedrijf doorgelicht op de mate van duurzaam<br />
ondernemen. “In het kader van het project<br />
<strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> hebben we hiervoor enkele gesprekken<br />
gevoerd en samen de Duurzaamheid Quick Scan<br />
ingevuld,” aldus Rekko. “Helwig bleek er al goed<br />
voor te staan op het gebied van maatschappelijk<br />
verantwoord ondernemen,” herinnert adviseur<br />
Rekko zich. “Het bedrijf besteedde al veel aandacht<br />
aan opleidingen voor de medewerkers, onder meer<br />
in de vorm van een eigen Leermeester. Daarnaast<br />
had Helwig op dat moment reeds mensen in dienst<br />
met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar ook<br />
aan kleine zaken, zoals bijvoorbeeld fruit voor de<br />
medewerkers, was gedacht.”<br />
Cradle-to-cradle aanhanger<br />
Ook op het gebied van duurzaamheid scoorde<br />
Helwig Timmerfabriek al goed, zo bleek uit een<br />
analyse van gebruikte materialen en van het<br />
DUURZaME FILOSOFIE<br />
VaN hELWIg tIMMER-<br />
FaBRIEK SNIJDt hOUt<br />
Helwig timmerfabriek bv uit Geleen timmert al meer dan tachtig jaar succesvol aan de weg als<br />
betrouwbare en innovatieve producent van houten raamkozijnen. Het laatste decennium heeft het bedrijf<br />
zich sterk toegelegd op het verduurzamen van haar bedrijfsactiviteiten.<br />
begin 2011 bood syntens innovatiecentrum het limburgse bedrijf aan om met behulp van een<br />
duurzaamheid Quick scan vast te stellen hoe duurzaam het bedrijf eigenlijk was.<br />
productieproces. “Wij zijn een aanhanger van<br />
de cradle-to-cradle filosofie,” licht directeur Wil<br />
Helwig toe. “We hebben het productieproces zo<br />
ingericht dat zoveel mogelijk houtresten worden<br />
hergebruikt.” Zo worden overgebleven stukken<br />
hout gebruikt voor spouw- en glaslatten of na<br />
vingerlassen gebruikt in binnenkozijnen.<br />
Daarnaast wordt het bedrijf verwarmd met de<br />
vrijgekomen spaanders. “We verstoken hier geen<br />
kubieke meter gas,” aldus Helwig. De directeur<br />
van Helwig Timmerfabriek maakt zich al jaren<br />
sterk voor gebruik van duurzame houtsoorten. “In<br />
bestekken wordt bijna altijd standaard uitgegaan<br />
van tropisch hardhout. Ook als het gaat om plekken<br />
waar dit totaal niet functioneel is, zoals bijvoorbeeld<br />
bij binnenkozijnen. De meeste mensen<br />
zijn zich er niet van bewust dat dit hout, net als<br />
alle loofbomen, er 100 jaar over doet voordat het<br />
geschikt is om verwerkt te worden.”
Duurzaam naaldhout<br />
Wil Helwig ervaart dat zijn pleidooi voor de toepassing<br />
van het veel sneller groeiende naaldhout<br />
steeds vaker gehoor vindt. “Hoe sneller het hout<br />
groeit, hoe duurzamer. Daarnaast isoleert hout<br />
beter naarmate het sneller groeit. Naaldbomen<br />
zijn al na twintig jaar kaprijp.” Wel moet de Limburgse<br />
ondernemer nog weleens opboksen tegen<br />
het vooroordeel dat naaldhout vaker geschilderd<br />
moet worden en meer onderhoud vraagt. “Dat is<br />
een puur emotioneel verhaal en is inmiddels echt<br />
achterhaald. Er zijn naaldhoutsoorten die dankzij<br />
een speciale fabrieksmatige verfapplicatie zelfs<br />
minder onderhoud nodig hebben dan hardhout.”<br />
De aanvankelijke scepsis over de levensduur van<br />
naaldhout was voor directeur Helwig aanleiding<br />
om een onderhoudsconcept te introduceren.<br />
Hierbij neemt Helwig tegen een vooraf overeengekomen<br />
jaarlijkse vergoeding de opdrachtgever al<br />
het onderhoud uit handen. “Deze contracten kunnen<br />
een looptijd hebben tot 20 jaar,” aldus Helwig.<br />
“Per saldo betekent het voor de opdrachtgever bovendien<br />
dat zijn onderhoudskosten lager uitkomen<br />
dan als hij zou kiezen voor ad hoc onderhoud.”<br />
helwig tiMMerfabrieK >19<br />
Bamboe kozijnen<br />
Een relatief nieuwe ontwikkeling binnen Helwig<br />
Timmerfabriek betreft de productie van bamboe<br />
kozijnen. Helwig: “Dit is een zeer snel groeiende<br />
grassoort en daardoor zeer duurzaam.” Omdat de<br />
verbinding van de bamboe kozijnen nog gebeurt<br />
met een niet duurzame lijmsoort bracht adviseur<br />
Rekko de directeur van Helwig Timmerfabriek in<br />
contact met de stichting Houtresearch. “We zijn<br />
nu bezig met testen, waarbij gebruik wordt gemaakt<br />
van schroeven en van duurzaam IVM-folie.<br />
Dit gaat de goede kant op,” stelt Helwig enthousiast.<br />
Mede met hulp van Rekko werd de aandacht<br />
voor duurzaamheid ook beleidsmatig verankerd<br />
binnen Helwig Timmerfabriek en werd een start<br />
gemaakt met het consistent communiceren van<br />
het duurzame karakter van zowel het bedrijf als<br />
van de producten.<br />
Alle MVO-inspanningen van Helwig Timmerfabriek<br />
zijn niet onopgemerkt gebleven. In december<br />
2011 mocht het Limburgse bedrijf de MVOprijs<br />
voor Sittard-Geleen in ontvangst nemen.<br />
“WE VERStOKEN hIER gEEN KUBIEKE MEtER gaS”- Wil Helwig
20<br />
20<br />
CASe<br />
aRCONIKO MaaKt<br />
WERK VaN hEt<br />
VERMaRKtEN<br />
VaN DUURZaaMhEID<br />
Het rotterdamse architectenbureau arconiko streeft naar architectuurprojecten, waarbij esthetiek,<br />
duurzaamheid en innovatieve techniek hand in hand gaan. de laatste jaren vormt duurzaamheid<br />
steeds meer de handtekening van door arconiko gerealiseerde projecten. ondanks deze heldere<br />
focus ondervond arconiko problemen bij het bewerkstelligen van een onderscheidende marktpositie,<br />
gebaseerd op duurzaamheid.<br />
“Duurzaamheid is steeds meer een containerbegrip<br />
geworden,” stelt Frido van Nieuwamerongen<br />
van Arconiko. “Het wordt steeds moeilijker om<br />
je op dit aspect te onderscheiden van andere<br />
aanbieders.” Omdat de oprichter van het Rotterdamse<br />
architectenbureau Arconiko juist op dit<br />
aspect onderscheidend wilde profileren, zocht hij<br />
hulp bij <strong>Syntens</strong> Innovatiecentrum.<br />
Goed klankbord<br />
Van Nieuwamerongen bewaart goede herinneringen<br />
aan eerdere contacten met <strong>Syntens</strong>. “<strong>Syntens</strong><br />
is in het verleden een prima klankbord voor mij<br />
geweest in het kader van een project, waarbij<br />
<strong>Syntens</strong> architecten begeleidde bij het ontwikkelen<br />
van een zakelijke aanpak. Deelnemen aan het<br />
project ‘<strong>Doe</strong> Mee’ is voor mij dan ook een logisch<br />
vervolg.” De eerdere klankbordsessies met<br />
<strong>Syntens</strong> hebben Van Nieuwamerongen geholpen<br />
om meer focus aan te brengen binnen zijn bedrijf.<br />
<strong>Syntens</strong> innovatieadviseur Sybren Steensma<br />
maakte tijdens deze sessies gebruik van de<br />
zogenaamde Propositiehuis-methodiek. “Dit is<br />
een model dat ondernemers helpt om hun belofte<br />
naar de markt scherp te krijgen,” aldus Steensma.<br />
“Deze exercities hebben toen uitgewezen<br />
dat Arconiko zich het best kon richten op scholen,<br />
duurzaamheid en transformatie.” Met het laatste<br />
aspect wordt bedoeld het hergebruik van oude,<br />
leegstaande gebouwen.<br />
eerste cradle-to-cradle woning<br />
In samenwerking met architect Jouke Post<br />
realiseert Arconiko op dit moment in Bergschen-
“hEt WORDt StEEDS MOEILIJKER<br />
OM JE Op DIt aSpECt tE ONDERSChEIDEN<br />
VaN aNDERE aaNBIEDERS.”<br />
- Frido van Nieuwamerongen<br />
hoek een bijzonder project. Aan de oever van de<br />
Rotte krijgt de eerste cradle-to-cradle woning van<br />
Nederland gestalte. Het doel van Van Nieuwamerongen<br />
is om het concept van de cradle-tocradle<br />
woning straks op te schalen. “We hebben<br />
dadelijk een prachtig voorbeeld aan de oever van<br />
de Rotte. Uiteindelijk willen we wijken van vijftien<br />
à 20 woningen volgens dit concept realiseren.”<br />
Zich bewust van de noodzaak om vervolgopdrachten<br />
voor cradle-to-cradle woningen binnen te<br />
halen, werkt Van Nieuwamerongen samen met<br />
<strong>Syntens</strong> aan een onderscheidende marktbewerkingsstrategie.<br />
“Het is verhelderend om te zien<br />
dat <strong>Syntens</strong> vanuit een breed perspectief naar de<br />
markt kijkt. Deze benadering heeft me geleerd<br />
om meer vanuit de wensen en behoeften van de<br />
mogelijke opdrachtgever te redeneren. Het is<br />
hierbij essentieel dat je als het ware in de huid<br />
van de klant kruipt.”<br />
Luisteren naar de klant<br />
Deze nieuwe manier van naar de markt kijken,<br />
heeft de oprichter van Arconiko er bewust van<br />
arconiKo >21<br />
gemaakt dat het cruciaal is om goed naar de<br />
klant te luisteren. “Je kunt als architect wel een<br />
schitterend schoolgebouw willen realiseren, maar<br />
een schooldirectie vindt het vooral belangrijk dat<br />
ze zo weinig mogelijk sores heeft, voorafgaand<br />
aan en na oplevering van het gebouw,” ondervond<br />
Van Nieuwamerongen. “Tevreden ouders, dat is<br />
waar men naar streeft. En als je je goed verdiept<br />
in de wensen van woningcoöperaties, dan merk je<br />
dat ze vooral geen toxische materialen willen in<br />
hun woningen.”<br />
Vanuit de filosofie dat klantwensen leidend moeten<br />
zijn, werkt Van Nieuwamerongen samen met<br />
een door <strong>Syntens</strong> aangedragen extern marketingbureau<br />
aan een onderscheidende communicatiestrategie.<br />
Recentelijk heeft Van Nieuwamerongen,<br />
op verzoek van <strong>Syntens</strong>, tijdens twee workshops<br />
voor Bouwend Nederland zijn visie op duurzaamheid<br />
gedeeld met tientallen aannemers. Deze<br />
sessies leerden <strong>Syntens</strong> dat veel aannemers nog<br />
maar aan het begin staan van het verduurzamen<br />
van hun bedrijf. Er valt hier nog een wereld te<br />
winnen.
22<br />
22<br />
CASe<br />
CERFONtaINE B.V. Op WE<br />
cerfontaine b.v. in het limburgse berg en terblijt<br />
is van oorsprong een gemengd landbouwbedrijf.<br />
op 135 hectare akkerbouwgrond worden<br />
diverse gewassen geteeld, waaronder maïs,<br />
aardappelen, suikerbieten, wintertarwe, peen<br />
en zaaduien. Het familiebedrijf breidde haar<br />
bedrijfsactiviteiten in 1965 uit met agrarisch<br />
loonwerk, waarna hier in 1985 grondverzet bij<br />
kwam. in de jaren negentig volgde een uitbreiding<br />
van de wegtransportactiviteiten.<br />
Het feit dat Cerfontaine B.V. een breed scala aan<br />
bedrijfsactiviteiten onderneemt, maakt het wat<br />
lastiger om over de volle breedte met duurzaamheid<br />
aan de slag te gaan. <strong>Syntens</strong> innovatieadviseur<br />
Wim Heldens adviseerde het Limburgse<br />
familiebedrijf dan ook om de verduurzaming van<br />
het bedrijf in afgebakende blokken op te splitsen.<br />
“Als je dit niet doet, loop je het risico dat het<br />
proces verzandt,” aldus Heldens. In het kader<br />
van het project <strong>Doe</strong> <strong>MEE</strong> werden de activiteiten<br />
van Cerfontaine B.V. tegen het licht gehouden<br />
middels het invullen van een Duurzaamheid<br />
Quick Scan.<br />
Goed voor milieu en portemonnee<br />
Directeur Daniël Cerfontaine is van mening dat<br />
het mes aan twee kanten snijdt bij de verduurzaming<br />
van zijn bedrijf. “Het is goed voor het milieu,<br />
terwijl je door de juiste maatregelen te treffen<br />
bovendien ook kostenbesparingen kunt realiseren.<br />
Zeker in de transportsector is dit laatste<br />
toch wel een must.” Het is dan ook geen toeval<br />
dat de verduurzaming van het familiebedrijf zich<br />
vooral toespitst op de transporttak. Een belangrijke<br />
component hierbij vormt de deelname aan<br />
het project ‘Duurzame Logistiek’, waarop adviseur<br />
Heldens Cerfontaine attent maakte. Door<br />
deelname aan het stimuleringsprogramma ‘Lean<br />
and Green’ hoopt Cerfontaine zich te voegen bij<br />
de 250 koplopers in het netwerk van verladers,<br />
vervoerders en gemeenten in Nederland, die<br />
zich verbinden aan de doelstellingen van het
g NaaR LEaN aND gREEN StatUS<br />
programma. “Het belangrijkste doel is om de CO2uitstoot<br />
voor 2020 met minimaal 20% te reduceren<br />
en tegelijkertijd de winstgevendheid te vergroten,”<br />
legt Heldens uit.<br />
Juiste bandenspanning<br />
“We zijn vorig jaar met dit programma gestart en<br />
zitten bijna in de afrondende fase,” aldus Daniël<br />
Cerfontaine. Er is inmiddels een breed gamma aan<br />
maatregelen getroffen om de ambitieuze reductie<br />
ten aanzien van CO2-reductie te realiseren. Zo is<br />
er een Transport Management Systeem geïmplementeerd<br />
en wordt zowel het brandstofverbruik als<br />
het rijgedrag van de chauffeurs gemonitord. “Ook<br />
zijn we gestart met een chauffeurstraining,” aldus<br />
Cerfontaine. “Hierbij proberen we de chauffeurs<br />
zo veel mogelijk handvatten te geven om zo zuinig<br />
mogelijk te rijden. Het gaat dan onder meer om<br />
tips and trics om bijvoorbeeld de bandenspanning<br />
zo slim mogelijk op het juiste niveau te houden.”<br />
Ook bij de aanschaf van nieuwe vrachtwagens<br />
wordt nadrukkelijker dan in het verleden rekening<br />
gehouden met het milieu. “Waar we vroeger vooral<br />
cerfontaine b.V. >23<br />
aandacht hadden voor de aanschafprijs, kijken we<br />
nu veel meer naar het brandstofverbruik en de<br />
CO2-uitstoot.”<br />
Andere brandstof maïsdrooginstallatie<br />
Volgens Heldens wordt ook gekeken naar de<br />
mogelijkheid om andere technische hulpmiddelen<br />
te implementeren. “Denk dan bijvoorbeeld aan een<br />
systeem dat de vrachtwagenmotor automatisch<br />
uitschakelt als deze meer dan 5 minuten stationair<br />
draait.” Alhoewel het accent bij de verduurzaming<br />
ligt op de transporttak, heeft Cerfontaine ook oog<br />
voor de verduurzaming van de andere bedrijfsactiviteiten.<br />
“Onze nieuwste tractoren zijn technisch<br />
toegerust om Adblue in te spuiten in de hete uitlaatgassen,”<br />
legt Cerfontaine uit. “Hierdoor rijden<br />
ze schoner.” Ook wordt volgens Heldens gekeken<br />
naar mogelijkheden om de maïsdrooginstallatie<br />
milieuvriendelijker te maken. “Nu is er 160.000 liter<br />
diesel nodig om het vocht uit de maïs te halen.”<br />
Cerfontaine: “We onderzoeken of we gebruik kunnen<br />
maken van mest om biogas uit te produceren.<br />
Dit zou een prachtalternatief zijn voor de diesel.”<br />
“WE ONDERZOEKEN OF WE gEBRUIK KUNNEN MaKEN<br />
VaN MESt OM BIOgaS UIt tE pRODUCEREN. DIt ZOU<br />
EEN pRaChtaLtERNatIEF ZIJN VOOR DE DIESEL.”<br />
- Daniël Cerfontaine
24<br />
24<br />
FiLM<br />
colofon<br />
Eindredactie en <strong>Syntens</strong> innovatiecentrum,<br />
projectleiding Koen Knol<br />
Communicatie marzo | concepten + communicatie, René Bastiaans<br />
Grafische vormgeving andersdoen.nl, Steven Schravezande<br />
Tekst Blitz Communicatie, Jan Hendriks<br />
Fotografie Totally Eye Photography, Anouska van Slegtenhorst<br />
Video Alex Pitstra Audiovisuele Communicatie<br />
doe Mee <strong>2.0</strong> filM