Verantwoordingsdocument - IBKI

Verantwoordingsdocument IBKI
Wijze van uitvoeren
Proeve van Bekwaamheid
door IBKI
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 1 van 28

Inhoud
1. Inleiding ............................................................................................ 3
2. Verloop van de Proeve van Bekwaamheid (PvB) .......................... 4
3. Stichting examens mobiliteitsbranche (Stem) .............................. 6
a. Producten Stem ..................................................................................................... 6
b. Ontwikkeltraject .................................................................................................... 7
4. Relatie tussen het kwalificatiedossier, het toetsplan en de PvB . 8
5. Toezicht ............................................................................................ 9
a. ISO9001 .................................................................................................................. 9
b. Examenstandaarden KCE / Inspectie van het Onderwijs ................................... 9
c. Excenter ................................................................................................................. 9
6. Examencommissie ........................................................................ 10
a. Secretaris ..............................................................................................................10
b. Voorzitter ..............................................................................................................10
c. Beoordelaars ........................................................................................................11
d. Coaches ................................................................................................................11
7. Beoordelaars opleiden, begeleiden en beoordelen .................... 13
8. Toegepaste documenten .............................................................. 15
a. Opdrachtformulier deelnemer .............................................................................15
b. Instructieblad beoordelaar ..................................................................................15
c. Beoordelingsformulier kerntaak .........................................................................15
d. Examenverslag .....................................................................................................16
e. Examenobjectenbegeleidingsformulier ..............................................................16
9. Slot ................................................................................................. 17
10. Bijlagen .......................................................................................... 18
a. Werkinstructie IBKI examensecretaris en examenvoorzitter ............................19
b. Beoordelingsformulier beoordelaar ....................................................................21
c. Lijst met onderwerpen .........................................................................................22
d. Werkorder, opdrachtformulier deelnemer ..........................................................23
e. Instructieblad werkorder beoordelaar ...............................................................23
f. Beoordelingsformulier PvB voor de deelnemer .................................................24
g. Invulinstructie beoordelingsformulier PvB ........................................................25
h. Examenverslag .....................................................................................................26
i. Examenobjectenbegeleidingsformulier ..............................................................28
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 2 van 28

1. Inleiding
IBKI voert voor uw ROC de Proeve van Bekwaamheid uit (hierna te noemen: PvB).
In dit document geven wij aan hoe de PvB tot stand is gekomen, welke documenten gebruikt
worden voor de opbouw en uitvoering van de PvB en hoe deze documenten ontstaan zijn.
Ook lichten wij het proces rond beoordelaars toe. Wij hopen u hiermee bekend te maken met
de wijze waarop IBKI een PvB uitvoert.
Van alle gebruikte documenten treft u in de bijlagen een voorbeeld aan. Voor de gebruikte
documentatie van de door u aangevraagde PvB verwijzen wij u naar de internetsite van
Stem zodat u per opleiding (Crebo code) de exacte documentatie kunt nazien.
Tevens is de relatie aangegeven van de beschrijving in het kwalificatiedossier en de daarop
gebaseerde opdracht bij de betreffende kerntaak.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 3 van 28

2. Verloop van de Proeve van Bekwaamheid (PvB)
„s Morgens meldt de deelnemer zich bij het servicepunt met zijn uitnodiging voor de PvB.
Nadat hij zich heeft omgekleed en zijn veiligheidsschoenen heeft aangetrokken, drinkt hij op
zijn gemak een kopje koffie met zijn collega-examenkandidaten. De examensecretaris haalt
de deelnemers op en brengt ze naar de ruimte waar de secretaris en de voorzitter de
deelnemers legitimeren en informatie geven. Bij het legitimeren moet de deelnemer een
geldig legitimatiebewijs kunnen overleggen. Vervolgens begeleiden de examensecretaris en
de examenvoorzitter de deelnemers naar de examenhal. De deelnemers worden aan de
beoordelaars voorgesteld en de PvB vangt aan met een voorgesprek met de beoordelaar.
De PvB vindt plaats in een garagesetting. Deze is gesitueerd in de praktijkhal van IBKI op de
Structuurbaan 2 te Nieuwegein.
De inrichting van de praktijkhal is zodanig dat dit overeenkomt met een garagebedrijf. Zowel
de werkplek voor de deelnemer als de inrichting van het magazijn en de milieuhoek zijn
vergelijkbaar met een garagebedrijf.
Iedere deelnemer heeft de beschikking over een eigen gereedschapswagen met een set
basisgereedschap. Tijdens de uitvoering van zijn opdracht krijgt de deelnemer (een deel van)
het werkplaatshandboek schriftelijk danwel digitaal ter beschikking, ook de handleidingen
van de te gebruiken apparatuur is voor hem beschikbaar. Speciaal gereedschap is aanwezig
in aparte gereedschapskasten. Alle benodigde vervangingsdelen zijn aanwezig in het
magazijn. In het magazijn haalt de deelnemer zelf, volgens de opdracht, de benodigde
materialen. In de milieuhoek kan de deelnemer afgetapte “oude” vloeistoffen opslaan zoals
dat ook in een garagebedrijf gebeurt.
Tijdens de uitvoering van de opdrachten observeert en bevraagt de beoordelaar de
deelnemer. Alle waarnemingen legt de beoordelaar vast op een beoordelingsformulier. Dit
beoordelingsformulier is door Stem goedgekeurd.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 4 van 28

Na afronding van de werkzaamheden vindt er tussen de beoordelaar en de deelnemer een
nagesprek plaats. Het resultaat bespreekt de beoordelaar met de deelnemer en zowel de
deelnemer als de beoordelaar ondertekenen het beoordelingsformulier.
De deelnemer kan daarna in het restaurant even bijkomen tot de examencommissie het
resultaat van zijn PvB heeft vastgesteld en verwerkt. Vervolgens haalt de voorzitter de
deelnemers weer op en in een aparte ruimte deelt hij het vastgestelde resultaat mede en
reikt hij eventueel het behaalde certificaat uit. Vervolgens kan de deelnemer moe maar
voldaan naar huis gaan.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 5 van 28

3. Stichting examens mobiliteitsbranche (Stem)
Stem levert examenproducten aan ROC‟s en IBKI biedt examendiensten aan. IBKI maakt
voor de uitvoering van een PvB alleen gebruik van door Stem ontwikkelde en vastgestelde
producten. Dit om een kwalitatief goed examen te garanderen. Stem stelt deze producten
ook voor alle ROC‟s beschikbaar. De examenproducten zijn ontwikkeld door Stem in overleg
met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, ROC‟s, brancheorganisaties en kenniscentra
uit de mobiliteitsbranche. Stem maakt kwalitatief goede examens waar alle partners achter
staan. IBKI levert dus geen examenproducten aan ROC‟s, maar gebruikt voor de uitvoering
van examendiensten wel de door Stem ontwikkelde producten.
Stem is een leverancier van goede examens voor alle MBO-opleidingen in de
mobiliteitsbranche. Stem bestaat uit een partnerschap van:
ROC‟s met opleidingen in de motorvoertuigen-, tweewieler- en carrosserietechniek;
bedrijven in de mobiliteitsbranche;
brancheorganisaties BOVAG en FOCWA;
kenniscentra Innovam en VOC.
Door samen te werken, zorgt Stem voor:
een forse efficiencyslag voor de ROC’s.
Stem biedt goede examenproducten en -diensten aan alle aangesloten ROC‟s. Hierdoor
hoeft een school niet individueel de examens vorm te geven. Stem ontzorgt ROC‟s hierin
en neemt het ontwikkelwerk voor haar rekening. Alle instrumenten van Stem zijn
beschikbaar voor deelnemende ROC‟s, dus zij boeken veel tijdwinst.
ontwikkelkracht voor álle opleidingen.
Beoordelingsinstrumenten zelf ontwikkelen kost geld. Instrumenten ontwikkelen voor de
kleinere en minder voorkomende opleidingen is relatief nog duurder. Stem zorgt voor
ontwikkelkracht, óók voor de opleidingen die minder voor komen. De samenwerking van
de partners in Stem, zowel financieel als inhoudelijk, maakt dit mogelijk.
de beste examenkwaliteit.
De examens van Stem voldoen aan het Toezichtkader van de Inspectie van het
Onderwijs (voorheen: KCE-standaarden). Hier wordt bij de ontwikkeling en vaststelling
van de beoordelingsinstrumenten op gestuurd.
verbinding tussen bedrijven en onderwijs.
Zowel ROC‟s als bedrijven zijn in Stem vertegenwoordigd. De wensen en belangen van
beide partijen zijn terug te vinden in de examens en diensten van Stem. Efficiency,
kwaliteit en draagvlak in de hele branche staan bij Stem voorop.
a. Producten Stem
Stem biedt de volgende examenproducten aan, waarmee scholen efficiënt kunnen werken:
Toetsplan / verantwoordingsdocument per kwalificatie;
exameninformatie voor deelnemers, beoordelaars en organisatoren;
Proeven van Bekwaamheid. Inclusief beoordelingsformulieren en handleidingen voor
deelnemers en beoordelaars;
BPV-beoordelingsinstrumenten, inclusief handleidingen voor deelnemers en
beoordelaars;
theorietoetsen voor de mobiliteitsbranche;
toetsen Nederlands.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 6 van 28

. Ontwikkeltraject
Het ontwikkeltraject verloopt als volgt:
Stem stelt jaarlijks vast voor welke kwalificaties er producten worden ontwikkeld. De
meest voorkomende opleidingen komen ieder jaar aan bod. Op aanvraag wordt
ontwikkeld voor de kleine opleidingen die minder voor komen.
Stap 1: Ontwikkeling
beoordelingsinstrument
-
Ontwikkelaar
Stem draagt zorg voor de ontwikkeling van de beoordelingsinstrumenten. Belangrijke
basis voor de ontwikkeling van de instrumenten is het kwalificatiedossier. Dit dossier
vormt het uitgangspunt voor de beoordelingsinstrumenten. Waar mogelijk werken ROC‟s
en bedrijven inhoudelijk samen met de ontwikkelaars. Stem houdt de regie.
Daarnaast ontwikkelen ROC‟s eigen instrumenten, waarin Stem kan ondersteunen.
Elk examenproduct wordt gelegitimeerd. Het proces van legitimering verloopt
schematisch als volgt:
Stap 2: Inventarisatie
beoordelingsinstrument
–
Ontwikkelaar
(deel I Meta-B)
Stap 3: Preadvies
beoordelingsinstrument
-
Stem (deel II Meta-B)
Stap 4: Definitieve
erkenning
beoordelingsinstrument
-
Legitimeringscommissie
Vertegenwoordigers van ROC‟s en bedrijven in de branche hebben zitting in de
legitimeringscommissie van Stem. De legitimeringscommissie werkt met een zogenaamd
Meta-B-instrument (Meta-B staat voor metabeoordeling). Dit betekent systematisch kijken
naar:
o praktijkrelevantie
o relatie met het kwalificatiedossier
o voldoen aan examenstandaarden
o uitvoerbaarheid
Er is een minimale vertegenwoordiging van drie ROC‟s en drie bedrijven vereist voor een
definitief oordeel.
Geeft de legitimeringscommissie een positief advies? Dan gaat het examenproduct naar
het Stem-bestuur met een positief advies van de legitimeringscommissie. Het product
wordt daar definitief vastgesteld.
Stem zorgt dat het product beschikbaar komt bij de ROC‟s.
Stap 5: Vaststelling
beoordelingsinstrument
-
Bestuur Stem
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 7 van 28
Stap 6: Plaatsing
beoordelingsinstrument op
Toetscenter
-
Stem

4. Relatie tussen het kwalificatiedossier, het toetsplan en de PvB
Alle beoordelingsinstrumenten hebben een direct verband met het bijbehorende
kwalificatiedossier. Als verantwoording worden per kwalificatie de werkprocessen,
competenties en criteria in een matrix geplaatst waarin is aangegeven met welk
beoordelingsinstrument het betreffende item wordt beoordeeld. Deze verantwoording wordt
door Stem gelegitimeerd. Voor een volledige dekking van het kwalificatiedossier kan dus het
beste gebruik gemaakt worden van ALLE beoordelingsinstrumenten.
Voor het uitvoeren van de PvB wordt per kwalificatie een keuze gemaakt welke
werkzaamheden door de deelnemer worden uitgevoerd om de werkprocessen, competenties
en criteria te beoordelen. In de bijlage (c) treft u een voorbeeld van deze werkzaamheden
aan.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 8 van 28

5. Toezicht
a. ISO9001
IBKI hanteert een kwaliteitssysteem waarbij alle formulieren, procedures en werkinstructies
zijn vastgelegd. IBKI vindt het belangrijk om de kwaliteit en betrouwbaarheid aantoonbaar te
maken. Daarom worden onze producten en diensten regelmatig beoordeeld door derden. Dit
geeft een objectief bewijs van onze kwaliteit en betrouwbaarheid.
Sinds 1999 is IBKI ISO-gecertificeerd. BSI Management Systems B.V. voert jaarlijks de
controle- en certificeringsonderzoeken uit. Het ISO-certificaat heeft betrekking op:
het ontwikkelen en verzorgen van examens;
het verstrekken van persoons- en bedrijfscertificeringen en diploma‟s;
het beheren van de bijbehorende registers.
U kunt het BSI-rapport inzien op de internetsite van IBKI.
b. Examenstandaarden KCE / Inspectie van het Onderwijs
IBKI was sinds 2003 door het Kwaliteitscentrum examinering (KCE) gecertificeerd als
examenleverancier voor het beroepsonderwijs. In 2007 is het toezicht overgeheveld naar de
Inspectie van het Onderwijs. In 2009 heeft de Inspectie de examenuitvoering door IBKI voor
het eerst beoordeeld. Alle relevante examenstandaarden zijn als voldoende beoordeeld. Dat
betekent dat ROC‟s met vertrouwen gebruik kunnen maken van de examenuitvoering door
IBKI. Op basis van de overeenkomst met IBKI kunnen zij aan de Inspectie aantonen dat ze
hoogwaardige examenuitvoering hebben ingekocht.
Naar het zich laat aanzien zal de Inspectie zich voor het toezicht steeds meer richten op de
ROC‟s, omdat examenleveranciers zoals IBKI formeel geen partij zijn. Dat betekent dat IBKI
zich zal richten op de volledige ontzorging van ROC‟s in hun verantwoording tegenover de
Inspectie. Wanneer een ROC de examenuitvoering (diensten) inkoopt, blijft het ROC wel
verantwoordelijk, maar vindt het toezicht fysiek gesproken bij IBKI plaats. De Inspectie komt
echter niet meer op voorhand met een oordeel over IBKI als examenleverancier.
c. Excenter
Onlangs heeft IBKI deelgenomen aan de pilot van Excenter om te komen tot een keurmerk
voor examenleveranciers. De ROC‟s krijgen daarmee weer vooraf zekerheid over de
kwaliteit van de door IBKI afgenomen examens. Het keurmerk is uiteraard volledig in lijn met
het toezichtkader van de Inspectie en hecht daarbij grote waarde aan de betrokkenheid van
het beroepenveld. Het auditrapport van Kiwa kunt u op de internetsite van IBKI inzien.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 9 van 28

6. Examencommissie
De examencommissie van het ROC is verantwoordelijk voor de examinering van hun
leerlingen. Het ROC kan de PvB laten uitvoeren door IBKI maar de examencommissie van
het ROC beslist of de leerling voldoet aan alle eisen van de gevolgde opleiding.
Bij elke PvB die IBKI uitvoert is er een subexamencommissie aanwezig die bestaat uit een
examensecretaris, een voorzitter, de beoordelaars en een begeleidende coach. Al deze
IBKI-examencommissieleden zijn opgeleid om een examenevenement op een correcte wijze
te begeleiden.
Ieder commissielid heeft een geheimhoudingsverklaring ondertekend. Deze geheimhouding
geldt voor de volgende onderwerpen:
persoonlijke gegevens van cliënten en relaties van IBKI;
gegevens betreffende examenitems, -opdrachten en –matrijzen;
wachtwoordbeveiligingen van de bij het IBKI in gebruik zijnde media;
toets- en examenresultaten;
gegevens betreffende offertes;
relaties met deelnemers betreffende opleiden als voorbereiding op een PvB.
a. Secretaris
Bij ieder evenement is er een secretaris aanwezig die verantwoordelijk is voor de
administratieve afhandeling van het evenement. Zijn werkzaamheden betreffen onder meer:
zorgdragen dat de locatie en de documenten tijdig beschikbaar zijn, het informeren van de
beoordelaars over de gang van zaken en de van toepassing zijnde regels. De secretaris
legitimeert en informeert de deelnemers voorafgaand aan de PvB. Tijdens de PvB begeleidt
hij de administratieve gang van zaken en na afloop rondt de secretaris het evenement af.
Zijn werkzaamheden zijn vastgelegd in het kwaliteitssysteem. De werkinstructie van een
examensecretaris is als bijlage (a) toegevoegd.
b. Voorzitter
Bij ieder evenement is er een voorzitter aanwezig die er voor verantwoordelijk is dat de PvB
verloopt volgens de daarvoor geldende reglementen. Deze voorzitter is een technisch
onderlegde vertegenwoordiger uit het beroepenveld. Veelal zijn dit werkplaatsmanagers,
leidinggevenden, directeuren/eigenaren van garagebedrijven/ondernemingen. De voorzitter
heeft naast het voorzitterschap geen commerciële binding met IBKI.
De voorzitter is het aanspreekpunt van de deelnemers. Als een deelnemer vragen heeft over
het verloop van de PvB dan kan hij zich tot de voorzitter wenden. Mocht er onenigheid
tussen een beoordelaar en een deelnemer ontstaan dan is de voorzitter hierbij bemiddelaar.
De werkinstructie van de examenvoorzitter is als bijlage (a) toegevoegd.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 10 van 28

c. Beoordelaars
Bij een PvB worden maximaal twee deelnemers gelijktijdig beoordeeld door een
beroepsgericht beoordelaar. De ingezette beoordelaars zijn werkzaam in het bedrijfsleven en
zodoende op de hoogte van de vereisten die gesteld worden aan werknemers op de diverse
niveaus in de mobiliteitsbranche. De beoordelaars zijn door hun dagelijkse werkzaamheden
voldoende bekend met moderne ontwikkelingen binnen de branche, ze weten wat er binnen
het bedrijf speelt.
Toekomstige beoordelaars melden zich met de vraag of zij als beoordelaar kunnen gaan
optreden. De selectieprocedure van toekomstig beoordelaars is als volgt:
zodra een verzoek binnenkomt van een extern persoon wordt bepaald of op dat moment
uitbreiding van de beoordelaarspoule relevant is;
de toekomstige beoordelaar ontvangt een introductiepakket. Dit pakket bestaat uit een
begeleidende brief, een formulier voor persoonlijke gegevens en curriculum vitea, een
geheimhoudingsverklaring en een overzicht van evenementtypen;
op grond van de door de toekomstig beoordelaar ingevulde en teruggestuurde
bescheiden wordt bepaald of de aanvrager aan de gestelde criteria voldoet;
de toekomstig beoordelaar wordt uitgenodigd om eerst eenmaal vrijblijvend mee te lopen
met een PvB, als dit wederzijds bevalt wordt het vervolgtraject in gang gezet;
de toekomstig beoordelaar wordt opgeleid als beroepsgericht beoordelaar;
zodra de beoordelaar gecertificeerd is wordt er een overeenkomst aangegaan en een
dossier van de beoordelaar aangemaakt;
de beoordelaar wordt ingeschreven als beoordelaar.
d. Coaches
Tijdens iedere PvB is er een kwaliteitsbegeleider aanwezig. Deze “coach” is aangesteld om
de uitvoering van de PvB op een kwalitatief hoog niveau te houden.
Het beroepsgericht beoordelen is dusdanig veelzijdig dat een kwaliteitsbegeleider er voor
kan zorgen dat de beoordelaar de voorbereidingen, gesprekken, beoordelingen en
administratieve handelingen correct kan uitvoeren.
De beoordelaar is verantwoordelijk voor de daadwerkelijke beoordeling en indien de
beoordelaar daar behoefte aan heeft ondersteunt de coach hem daarbij. Tevens heeft de
coach een begeleidende en informerende rol voor de examensecretaris en –voorzitter.
De coach wijst, indien dit nodig blijkt, de beoordelaars onder andere op de volgende punten:
PvB op de juiste wijze laten aanvangen;
aanvullende informatie in de beoordelaarsmap lezen;
aanwezigheid van voldoende werkorders en beoordelingsformulieren controleren;
examenobjectenbegeleidingsformulier invullen;
wijze van uitvoeren PvB;
de deelnemer over het magazijn, de milieuhoek en het speciaal gereedschap inlichten;
wijze van uitvoeren voorgesprek;
de deelnemer het gebruik van het beoordelingsformulier uitleggen;
wijze van uitvoeren eindgesprek;
wijze van invullen beoordelingsformulier;
begin- en eindtijden laten noteren van de werkzaamheden;
toepassen rooster;
juiste opdrachten uitreiken en juiste beoordelingsformulieren gebruiken;
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 11 van 28

dynamisch aanwezig zijn tijdens het beoordelen, vragen stellen, eruit halen wat erin zit;
wijze van open vragen stellen;
wijze van vastleggen van de motivatie op het beoordelingsformulier;
wijze van ondertekening van het beoordelingsformulier;
gedragsregels tijdens het beoordelen.
De coach begeleidt de nieuwe beoordelaar zodat de beoordelaar op correcte wijze na het
behalen van zijn certificaat zelfstandig beoordelingen kan uitvoeren. De coach is dus het
aanspreekpunt en de vraagbaak voor zowel nieuwe als ervaren beoordelaars.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 12 van 28

7. Beoordelaars opleiden, begeleiden en beoordelen
Om beoordelaars met de beroepsgerichte manier van beoordelen bekend te maken en gelet
op de eisen die aan beoordelaars gesteld worden, geeft IBKI een training beroepsgericht
beoordelen. In deze training worden de beoordelaars de kennis, vaardigheden en houding
bijgebracht om de deelnemers op één en dezelfde wijze te beoordelen.
De training omvat een avondsessie, ongeveer een week later één theoriedag en enige tijd
later een praktijkdag.
Tijdens de praktijkdag wordt de aankomend beroepsgericht beoordelaar gecoacht door een
ervaren beoordelaar. Op de praktijkdag loopt de beoordelaar ‟s ochtends mee met een
gecertificeerde beoordelaars en „s middags zal hij zelf onder begeleiding van een
gecertificeerd beoordelaar een beoordeling uitvoeren. Aan het eind van dit praktijkgedeelte
voeren de gecertificeerd beoordelaar, de kwaliteitsbegeleider en de voorzitter een evaluatie
uit en beslissen ze of de beroepsgericht beoordelaar aan de gestelde eisen voldoet en zich
heeft gekwalificeerd als beroepsgericht beoordelaar. In dat geval ontvangt de beoordelaar
een certificaat.
Om de training te kunnen volgen heeft een aankomend beroepsgericht beoordelaar:
minimaal vijf jaar praktische technische ervaring op het betreffende niveau of hoger;
binding en betrokkenheid met het begeleiden van leerlingen.
Na afloop van de training kan de beroepsgericht beoordelaar:
de kenmerken van beroepsgericht beoordelen noemen;
de rol, taken en verantwoordelijkheden van de beoordelaar benoemen;
observatietechnieken toepassen;
een beoordeling afstemmen met betrokkenen;
gesprekstechnieken toepassen;
een eindgesprek voorbereiden en uitvoeren;
het beoordelingsproces correct afronden;
reflecteren op training en eigen ontwikkeling;
observatie- en gesprekstechnieken toepassen in de praktijk;
objectieve en betrouwbare beoordelingen uitvoeren;
zelfstandig beoordelen.
Als de beoordelaar eenmaal gecertificeerd is zal hij zelfstandig beoordelingen mogen
uitvoeren.
Om de kwaliteit van de beoordelaars te blijven monitoren controleert de voorzitter zijn
ingevulde beoordelingsformulieren. Als er onvolkomenheden in deze formulieren staan dan
zal de voorzitter dit met de betreffende beoordelaar bespreken en indien nodig door hem
laten aanpassen.
Ook de coach is tijdens het uitvoeren van een beoordeling continu bezig om de kwaliteit van
de, door de beoordelaar uitgevoerde, beoordeling te monitoren. Iedere beoordelaar wordt bij
iedere PvB dus gecontroleerd door de subexamencommissie.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 13 van 28

In het kwaliteitssysteem van IBKI is vastgelegd dat iedere beoordelaar eens per twee jaar
ook zelf beoordeeld wordt. De beoordelaars zijn bij hun aanmelding als beoordelaar op de
hoogte gebracht van het feit dat er volgens vastgestelde eisen beoordelingen zullen
plaatsvinden.
Op de dag van beoordeling maakt de examensecretaris aan het begin van de PvB bekend
aan de betreffende beoordelaar dat er een beoordeling zal plaatsvinden. Tijdens het
uitvoeren van de werkzaamheden wordt de beoordelaar geobserveerd door de
examensecretaris en de coach. De conclusie over deze beoordeling wordt op het
beoordelingsformulier „Commissieleden‟ vermeld.
Na afsluiting van het examenevenement bespreekt de examensecretaris het
beoordelingsresultaat met de beoordeelde. Bij een negatief beoordelingsresultaat deelt de
examensecretaris de beoordeelde mee dat hij bij zijn eerstvolgende optreden als
beoordelaar opnieuw beoordeeld zal worden.
Een beoordelaar komt na een onvoldoende beoordeling in aanmerking voor maximaal één
herbeoordeling. Bij een negatief herbeoordelingresultaat deelt de beoordelaar de
beoordeelde mee dat hij niet meer in aanmerking komt voor het vervullen van de functie
waarvoor hij beoordeeld is.
De resultaten van de beoordelingen worden opgenomen in het dossier van de beoordelaar
en opgeslagen in het kwaliteitssysteem van IBKI. Een voorbeeld beoordelingsformulier voor
beoordelaars is als bijlage (b) toegevoegd.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 14 van 28

8. Toegepaste documenten
a. Opdrachtformulier deelnemer
Zodra een deelnemer start aan de PvB ontvangt hij van de beoordelaar een
opdrachtformulier.
IBKI gebruikt alleen door Stem ontwikkelde en goedgekeurde formulieren en hier valt het
opdrachtformulier voor de deelnemer ook onder. Dit formulier is vergelijkbaar met een
werkorder zoals de deelnemer deze ook in zijn leerbedrijf kan ontvangen. Op dit formulier
staan alle gegevens die de deelnemer nodig heeft om aan de PvB te starten, hierbij kan
gedacht worden aan: het soort kerntaak, het merk en type van het voertuig waaraan gewerkt
gaat worden, de tijdsduur van de kerntaak, punten waarop de deelnemer beoordeeld wordt
en welke opdrachten de deelnemer moet uitvoeren. Ook is er ruimte op het formulier waarop
de deelnemer de gewerkte tijd, de gebruikte onderdelen en overige opmerkingen kan
noteren.
Door Stem ontwikkelde en goedgekeurde werkorders zijn voor beroepsgerichte opleidingen
per dossierdatum voor het ROC toegankelijk via de Stem website. Een voorbeeld van een
werkorder is als bijlage (d) toegevoegd.
b. Instructieblad beoordelaar
Zoals er een opdrachtformulier voor de deelnemer is zo is er ook een instructieblad voor de
beoordelaar. Op dit formulier staan dezelfde werkzaamheden als op de werkorder van de
deelnemer, de uit te voeren klussen, het gebruikte voertuig, de betreffende kerntaak en
beschikbare tijd. Naast deze punten staat er op het instructieblad ook beschreven welke
taken de beoordelaar heeft en wat hij mondeling bij het uitreiken van de werkorder aan de
deelnemer moet toelichten. Dit instructieblad is gecombineerd met de werkorder van de
deelnemer en voor het ROC toegankelijk via de Stem website. Een voorbeeld van een
instructiebad is als bijlage (e) toegevoegd.
c. Beoordelingsformulier kerntaak
Tijdens het uitvoeren van de PvB observeert de beoordelaar de deelnemer. Tijdens de
observatie vult de beoordelaar een door Stem ontwikkeld en goedgekeurd
beoordelingsformulier in. In dit formulier legt de beoordelaar vast welke prestatie-indicatoren
de deelnemer Voldoende of Onvoldoende heeft aangetoond, deze voldoendes en
onvoldoendes worden opgeteld en vormen het uiteindelijke resultaat per competentie.
Onvoldoendes worden altijd gemotiveerd in een kort verslag onderaan het
beoordelingsformulier. Tevens bespreekt de beoordelaar het behaalde resultaat met de
deelnemer tijdens een eindgesprek en legt hij dit vast in een kort verslag van het gesprek op
het beoordelingsformulier. Zowel de beoordelaar als de deelnemer ondertekenen het
beoordelingsformulier na afloop van de PvB.
Na afloop van de PvB zal IBKI de beoordelingsformulieren scannen en per e-mail versturen
naar het ROC, hierdoor is voor het ROC inzichtelijk wat de deelnemer tijdens de PvB
voldoende heeft aangetoond en waarbij hij nog wat bijscholing kan gebruiken. Per opleiding,
dossierdatum en kerntaak zijn beoordelingsformulieren en beoordelaarsinstructies voor het
ROC toegankelijk via de Stem website. Een voorbeeld van een beoordelingsformulier en een
invulinstructie zijn als bijlage (f en g) toegevoegd.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 15 van 28

d. Examenverslag
Om te monitoren wat er zich tijdens een evenement afspeelt vult de secretaris bij ieder
evenement een examenverslag in. Hierin noteert hij de namen van de beoordelaars, de
naam van de voorzitter en de namen van de overige aanwezigen. Ook noteert hij welke
PvB‟s er afgenomen worden, of alle voertuigen, objecten, examenbescheiden, opdrachten
en dergelijke in orde zijn. Zaken zoals het aantal opgeroepen en aanwezige deelnemers,
afwijkingen van examentijden en deelnemers welke extra aandacht behoeven vermeldt de
secretaris ook in het examenverslag. Na afloop van de PvB ondertekenen de secretaris en
de voorzitter het verslag en de opmerkingen uit het verslag worden opgenomen in een lijst
met verbeterpunten. De betreffende afdelingen (planning, uitvoering examens,
deelnemersadministratie, ontwikkeling examens) worden van de in het verslag genoemde
punten op de hoogte gebracht zodat de afdelingen vervolgens de punten kunnen aanpakken.
Een voorbeeld van een examenverslag is als bijlage (h) toegevoegd.
e. Examenobjectenbegeleidingsformulier
Om een kwalitatief goede PvB uit te kunnen voeren is het van belang dat de
examenobjecten (voertuigen, objecten, gereedschappen en equipement) in een goede staat
verkeren. Voor iedere deelnemer moet de uitgangspositie van het object eenduidig kunnen
worden vastgesteld. Het materiaal dat tijdens de uitvoering van een PvB wordt gebruikt,
wordt in een zo goed mogelijke staat gehouden door de technische medewerkers.
Gedurende het examen kan het echter voor komen dat een voertuig of object een
mankement gaat vertonen, zodanig dat de opdracht niet meer op de juiste wijze kan worden
uitgevoerd. Ook de gereedschappen en equipement zijn aan slijtage en/of storingen
onderhevig.
Om van iedere examenopdracht aan het begin, tijdens iedere examenronde en aan het
einde van een examendag de kwaliteit te garanderen, maakt IBKI binnen het
kwaliteitssysteem gebruik van een examenobjectenbegeleidingsformulier dat door de
beoordelaar per examenronde wordt ingevuld. Hiermee wordt voorkomen dat bij aanvang
en/of herstart van het evenement bepaalde objecten niet inzetbaar zijn. Tevens kan door
registratie een juist beeld gevormd worden omtrent het verloop van het examenevenement.
De verslaglegging kan tevens gebruikt worden voor afhandeling van eventuele
informatieverzoeken. Het begeleidingsformulier is een middel waarmee de beoordelaar moet
vastleggen hoe de toestand van examenobjecten op elk examenmoment is. Hierdoor is met
zekerheid te zeggen dat de kwaliteit van het examenevenement gewaarborgd blijft. Dit
resulteert in een blijvend operationeel evenement zowel bij aanvang als tijdens het
evenement. Het begeleidingsformulier wordt als volgt ingezet:
de onderwerpen worden gecontroleerd en afgetekend met zo nodig een toelichting;
een ontstaan mankement wordt in de betreffende kolom in de betreffende ronde
genoteerd, en doorgegeven aan de secretaris;
als een opdracht niet af is, wordt dit vermeldt in de betreffende kolom en doorgegeven
aan de secretaris;
de secretaris licht direct de technische dienst in;
de technische dienst verhelpt het mankement en meldt dit bij de secretaris en
beoordelaar;
aan het einde van het evenement worden alle onderwerpen nogmaals gecontroleerd;
de laatste alinea wordt ingevuld en het formulier wordt door de beoordelaar ondertekend;
ingevulde formulieren worden ingeleverd bij de secretaris;
de secretaris overhandigd de formulieren aan de technische dienst en bespreekt
gemelde mankementen;
de technische dienst verhelpt de mankementen en legt dit vast op het formulier.
Een voorbeeld van een examenobjectenbegeleidingsformulier is als bijlage (i) toegevoegd.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 16 van 28

Slot
Uw ROC draagt zelf de verantwoording voor de waarborging van de kwaliteit van de
examinering. Met dit document maakt IBKI voor u inzichtelijk hoe en waarmee wij een PvB
uitvoeren, welke instrumenten hierbij ingezet worden en op welke wijze de beoordeling
ingericht is. Hiermee hopen we u een hulpmiddel te bieden voor het waarborgen en
aantonen van de kwaliteit van de voor u uitgevoerde PvB. Mocht u tijdens het lezen van dit
document ervaren dat er informatie toegevoegd of aangepast dient te worden wilt u dit dan
aan ons bekend maken via onderstaand e-mailadres?
IBKI verklaart alle Proeven van Bekwaamheid uit te voeren zoals hiervoor is beschreven en
alleen de door Stem goedgekeurde formulieren en opdrachten toe te passen. Hebt u naar
aanleiding van dit schrijven nog vragen of wilt u graag IBKI eens bezoeken om zelf te
ervaren hoe een PvB wordt uitgevoerd dan verzoeken wij u om ons dit te melden via:
info@ibki.nl
IBKI is als exameninstelling bij DUO geregistreerd onder BRIN-nummer 30EC.
Namens IBKI:
J.A. Schouten
Directeur IBKI
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 17 van 28

9. Bijlagen
a. Werkinstructie examensecretaris en examenvoorzitter
b. Beoordelingsformulier beoordelaar
c. Lijst met onderwerpen
d. Werkorder, opdrachtformulier voor de deelnemer
e. Instructiebad werkorder voor de beoordelaar
f. Beoordelingsformulier PvB voor de deelnemer
g. Invulinstructie beoordelingsformulier
h. Examenverslag
i. Examenobjectenbegeleidingsformulier
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 18 van 28

a. Werkinstructie IBKI examensecretaris en examenvoorzitter
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 19 van 28

Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 20 van 28

. Beoordelingsformulier beoordelaar
c.
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 21 van 28

c. Lijst met onderwerpen
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 22 van 28

d. Werkorder, opdrachtformulier deelnemer
e. Instructieblad werkorder beoordelaar
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 23 van 28

f. Beoordelingsformulier PvB voor de deelnemer
Naam deelnemer:
__________________________________________________
Datum: Nummer:
__________________________________________________
Naam beoordelaar:
__________________________________________________
(indien van toepassing) naam 2e beoordelaar:
1.1 Werkproces: Bereidt onderhoudsopdracht aan personenauto voor
De deelnemer leidt van de werkorder af wat hij moet doen
• geschikte gereedschappen/(hulp)middelen
De deelnemer heeft alle relevante informatie, materialen, onderdelen, procedures en
voorschriften verzameld
1.2 Werkproces: Voert inspectie uit aan personenauto
De deelnemer gebruikt op de juiste wijze de juiste (hand) gereedschappen
De deelnemer werkt snel met (hand)gereedschappen
De deelnemer houdt zich aan de wettelijke voorschriften
De deelnemer vergelijkt gemeten waarden met de voorgeschreven waarden
De deelnemer schrijft gevonden afwijkingen op
De inspectie is volgens de checklist van de fabrikant of importeur en volgens de wettelijke
voorschriften uitgevoerd
1.3 Werkproces: Voert onderhoudsbeurt uit aan personenauto
De deelnemer zet materialen op de juiste manier in
De deelnemer noteert accuraat op de werkorder:
• de uitgevoerde werkzaamheden
Gebreken zijn opgemerkt en genoteerd
1.4 Werkproces: Monteert accessoires aan personenauto
De deelnemer monteert accessoires volgens de montagevoorschriften
De deelnemer schrijft de gebruikte accessoires op de werkorder
De uitgevoerde werkzaamheden, bevindingen en gebruikte accessoires zijn genoteerd op de
werkorder
1.5 Werkproces: Controleert zijn onderhoudswerkzaamheden en rondt opdracht af
De deelnemer controleert het resultaat van zijn inspectie zorgvuldig
De deelnemer voert de afvalstoffen volgens voorschriften af
De deelnemer controleert en verzorgt het gebruikte gereedschap
De deelnemer ruimt het gereedschap netjes en veilig op
De deelnemer noteert op de werkorder:
• de gewerkte tijd
Restmateriaal en afvalstoffen zijn volgens voorschrift afgevoerd
Resultaat
Formuleren en
rapporteren
Vakdeskundigheid
toepassen
Materialen en middelen
inzetten
Analyseren
Kwaliteit leveren
RES J K L M S T
Maximum score 5 4 2 5 1 1 3
Score per kolom (aantal voldoende)
Minimaal benodigde aantal voldoendes 5 3 2 3 1 1 2
Oordeel werkprocessen en competenties (V/O)
Eindoordeel Proeve van Bekwaamheid
ONVOLDOENDE *
De deelnemer heeft voor deze Proeve van Bekwaamheid een voldoende behaald indien alle competenties en de resultaten van de werkprocessen met een voldoende beoordeeld zijn. De
resultaten zijn voldoende als voor alle te beoordelen resultaten een voldoende is gescoord. Een competentie is voldoende als minimaal 51% van de bijbehorende prestatie-indicatoren
voldoende is.
Laat de deelnemer zijn handtekening zetten onder 'deelnemer' en laat hem aangeven of hij akkoord is met uw beoordeling of dat hij tekent voor gezien. Zet uw handtekening onder
beoordelaar. Laat dit, indien aanwezig ook doen door een 2e beoordelaar.
Deelnemer: Beoordelaar:
2e Beoordelaar: ROC:
Akkoord / gezien *
NAAM:
* Doorhalen wat niet van toepassing is
Opmerkingen / aandachtspunten / vragen
VOLDOENDE *
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 24 van 28
Instructies en procedures
opvolgen

g. Invulinstructie beoordelingsformulier PvB
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 25 van 28

h. Examenverslag
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 26 van 28

Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 27 van 28

i. Examenobjectenbegeleidingsformulier
Uitvoering Examens IBKI
Versie: 3.9 Pagina 28 van 28