inTernisTendagen 2011 - NIV

NIV
Thema
80 jaar NIV
13 – 15 april 2011
Maastricht, NederlaNd
inTernisTendagen 2011
Magazine voor de internist
80 jaar NIV: Feestelijke
Internistendagen
We gaan voor de Oscar
Update in acute
geneeskunde en
medisch onderwijs
Uit de comfortzone
Verslag van twee
hands-on-sessies
Aan welke differentiaaldiagnose
denkt u?
Terugblik op de
Grand Rounds
Nederlandse Internisten Vereniging Kracht in diversiteit.

Voorwoord
Zeer geachte collega’s,
Voor u ligt het Congresnummer van de 23 e Internistendagen, die dit jaar wel
heel bijzonder waren vanwege het 80-jarig bestaan van de NIV.
Moe maar voldaan kunnen we terugkijken op een spetterend lustrum dat is
gevierd met een recordaantal deelnemers: bijna 1500. Het motto van de NIV,
‘Kracht in Diversiteit’, liep als een rode draad door het programma; gedurende
drie intensieve dagen werd een sterk medisch inhoudelijk programma afgewisseld
met ‘uitstapjes’ naar andere vakgebieden, muziek en cabaret.
Het programma kende een aantal belangrijke vernieuwingen. Zo waren de
populaire ‘Meet-the-expert’-sessies uitgebreid met de mogelijkheid om ‘handson’
te gaan. Ook de nieuwe sessie ‘Grand Rounds’ zorgde voor een verhoogde
interactie tussen podium en publiek. Wie nog steeds te veel het gevoel had op
congres te zijn in plaats van in het ziekenhuis, kon ‘live’ vanuit het MECC een
simulatietraining volgen in het Academisch Ziekenhuis Maastricht!
Maar de dagen boden niet alleen een mogelijkheid voor vakinhoudelijke verdieping.
Verspreid over de dagen werd ons vak voortdurend in een bredere
context geplaatst. Als u zich bijvoorbeeld afvraagt wat het verband is tussen
Interne Geneeskunde, de evolutie c.q. ontwikkeling van de Nederlandse volksmentaliteit
en het weerbericht, dan kunnen we u slechts antwoorden dat u er
eigenlijk bij had moeten zijn…
Uiteraard was er voldoende gelegenheid om met collega’s uit het hele land bij
te praten, en hun sportieve dan wel artistieke talenten te bewonderen. Ook
kunnen natuurlijk de NIV-loop gevolgd door een ludiek cabaret, diner en spetterend
feest niet onvermeld blijven.
Kortom, het waren drie fantastische dagen waarin veel geleerd, maar ook veel
gelachen en genoten kon worden. Na een unieke slotsessie, waarin onze ‘eigen
celebs’ Elsken van der Wall en Marcel Levi in discussie gingen onder leiding van
Matthijs van Nieuwkerk, kan er maar één ding geconcludeerd worden: internisten
zijn niet stoffig maar sexy!
Karin Kaasjager, voorzitter Commissie NIV-dagen
Johanneke Portielje, secretaris NIV
iNhoUd
Jos van der Meer geëerd 4
“Internisten zijn net
koekenbakkers” 4
Plenaire sessie Interne geneeskunde I
Uit de comfortzone 5
Verslag van twee hands-on-sessies
De NIV komt naar u toe! 6
Hoogtepunten van de algemene
ledenvergadering
We gaan voor de Oscar 7
Update in acute geneeskunde en
medisch onderwijs
80 jaar NIV – Kracht in diversiteit 7
Opening door Frank Bosch
Plenaire sessie Interne
geneeskunde II 7
De NIV-loop 8
Sportief, sportiever, sportiefst…
De grote visite – Aan welke
differentiaaldiagnose denkt u? 9
Terugblik op de Grand Rounds
Feiten en cijfers NIV 10
Dr.C.J.Roosprijs 2011 11
De nerd is sexy 12
Cabaret en De Internist Draait Door
Abstractpresentaties 13
JNIV-Opleidingsprijs 2011 13
Toppublicaties 14
inhoud
niV inTernisTendagen 2011 3

Woensdag 13 aPriL
jos van der Meer geëerd voor
onderzoek en oog voor jong talent
De uitreiking van de prestigieuze
Prof. dr. A.A. Hijmans van den Berghpenning
mocht uiteraard dit lustrumjaar
niet ontbreken. Elke vijf jaar
wordt deze penning toegekend aan
een Nederlandse internist wegens
zijn/haar verdienste op het gebied
van de Interne Geneeskunde.
Dit jaar reikte prof. dr. Mark Kramer
(VUmc) de penning uit aan prof. dr.
Jos van der Meer uit Nijmegen.
Voorafgaand aan de overhandiging
nam Kramer de zaal mee naar 1931,
het jaar waarin professor Hijmans van
den Bergh zijn collegezaal beschikbaar
stelde, met het doel de Nederlandsche
Specialisten Vereeniging van
internisten op te richten. In een kort
betoog benadrukte Kramer de belangrijke
bijdrage die Hijmans van den
Bergh aan de interne geneeskunde
heeft geleverd. Kramer voegde toe dat
Hijmans van den Bergh hierbij nooit
de patiënt uit het oog verloor.
Enthousiasme
Vervolgens richtte Kramer de aandacht
op de laureaat, prof. dr. Jos W.M.
van der Meer, internist en hoogleraar
aan het UMC St Radboud te Nijmegen.
Na een korte schets van Van der Meer
als jonge assistent in opleiding – “Hij
wist altijd briljant antwoord te geven
op zijn eigen vragen” – benadrukte
Kramer de bijzondere verdiensten
van Van der Meer op wetenschappelijk
gebied. Vanaf een publicatie in
de Lancet in 1984 tot een artikel in
de New England Journal of Medicine dit
jaar heeft Van der Meer belangrijk
onderzoek verricht met directe implicaties
voor de patiëntenzorg. Hiernaast
prees Kramer ook het feit dat Van der
Meer altijd oog voor jong talent heeft
gehad en op zijn inspirerende wijze
veelbelovende internisten in opleiding
enthousiast voor het onderzoek heeft
weten te maken.
Lezing
De laureaat begon zijn lezing met een
citaat van Isaac Newton: “If I have
seen further, it has been because I was
standing on the shoulders of giants”.
Van der Meer bedankte allereerst zijn
persoonlijke leermeesters die gedurende
de verschillende fasen van
zijn leven en opleiding tot internist
“hij WisT aLTijd brIljaNt aNtwoord
Te geVen oP zijn eigen Vragen”
een belangrijke rol hebben gespeeld.
Tijdens een enthousiast betoog
maakte Van der Meer het publiek
deelgenoot van zijn drie belangrijkste
‘bedside’­fascinaties. Van der Meer
vertelde hoe een opvallende casus
aanleiding gaf voor verder onderzoek.
De beschrijving van deze casus samen
met vijf andere patiënten leidde tot de
eerste publicatie over het Hyper­IgDsyndroom
(HIDS), die in 1984 in de
Lancet werd geplaatst. Van der Meer
beschreef hoe hij vanaf de ontdekking
van dit ziektebeeld betrokken
is geweest bij het achterhalen van de
onderliggende pathofysiologie tot aan
“iNterNisteN zijN Net koekeNbakkers”
de ontwikkeling van een effectieve
behandeling. Ook bij de beschrijving
van zijn andere twee fascinaties, het
chronischevermoeidheidssyndroom
en chronische mucocutane candidiasis,
kwam steeds naar voren hoe
de grote gerandomiseerde gecontroleerde
studies uiteindelijk altijd hun
oorsprong vinden in observaties aan
het ziektebed. Van der Meer eindigde
zijn lezing met een oud citaat over het
feit dat Hijmans van den Bergh nooit
de patiënt uit het oog verloor. “En dan
voel ik mij zeer met hem verwant”,
besloot hij, waarna hij een daverend
applaus ontving.
Voor de eerste plenaire sessie Interne Geneeskunde hadden twee sprekers met een
totaal verschillende achtergrond de opdracht gekregen te spreken over ‘Weer onvoorspelbaar’.
De eerste spreker, één van Nederlands meest bekende meteorologen, Erwin
Kroll, begon zijn lezing met het duiden van de verschillen tussen meteorologen en
artsen. “Kijk”, sprak Kroll, terwijl hij driftig over het podium heen en weer stapte,
“u kunt uw patiënt slecht nieuws geven, en daarna kunt u gewoon naar huis. Als ik
slecht weer voorspel, dan moet ik er zelf doorheen.” Maar volgens Kroll bestaan er
ook zeker overeenkomsten tussen beide beroepen, waaronder het diagnosticeren en
prognosticeren. Prof. dr. Yvo M. Smulders borduurde hierop voort met de opmerking
dat artsen, net als meteorologen, te veel tijd besteden aan het eerste. “Internisten
zijn net koekenbakkers”, aldus Smulders. Vanuit het perspectief ‘ziekten bestaan niet,
enkel zieken’ hield Smulders een helder pleidooi voor een flexibeler definitie van
ziektebeelden en een verschuiving in aandacht van diagnostiek naar prognose.
uit de comfortzone
Verslag van twee hands-on-sessies
Een nieuw onderdeel op de NIVdagen
was de toevoeging van drie
meer praktijkgerichte, interactieve
sessies aan het meet-the-expertsgedeelte
van het programma. Tijdens
deze hands-on-sessies kreeg het
publiek de kans actief mee te doen
met de gepresenteerde casuïstiek.
Hieronder volgt een verslag van
twee van deze sessies.
Nodale schildklierafwijkingen:
echografie door de
internist
“Wat willen jullie weten?” Met deze
vraag stapte dr. Arie Berghout van
het Maasstadziekenhuis (Rotterdam)
direct de zaal in. Om de discussie vervolgens
op gang te brengen presenteerde
dr. Romana Netea­Meier (UMC
St Radboud, Nijmegen) een casus van
een 16­jarig meisje met een nodus van
8 mm in de linkerschildklierkwab.
Na enige achtergrondinformatie te
hebben gegeven, richtte ze zich tot de
zaal: “Wat is uw beleid? Zou u echografie
overwegen?” Vervolgens liet
Berghout zien welke voordelen echografie
biedt bij de diagnostiek en het
bepalen van beleid in zulke situaties.
Berghout pleitte ervoor dat internisten
meer gebruik maken van deze techniek.
“Echografie is allang niet meer
voorbehouden aan de radioloog”,
aldus Berghout.
Do no further harm – het ABC
van de acute geneeskunde
Helemaal interactief werd het bij de
hands­on­sessie met het onderwerp
acute geneeskunde. Bij binnenkomst
werden deelnemers direct in kleine
groepjes opgedeeld om onder begeleiding
één van vier de cursusleiders
(dr. M.J. Blans, Ziekenhuis Rijnstate,
Arnhem, dr. P.W.B. Nanayakkara,
VUmc, Amsterdam, M.C.M. de Groot,
Spaarne Ziekenhuis, Amsterdam
en dr. Karin Kaasjager, Ziekenhuis
Rijnstate, Arnhem) een acute situatie
na te spelen. Rondom een bed met
een ‘echte’ patiënt kregen de deelnemers
verschillende rollen toebedeeld,
waaronder die van arts, verpleegster
en familielid.
Rollenspel
Na een korte schets van de acute casus
door Blans in de rol van ambulancebroeder
kon, gevolgd door een ‘succes
echografie is aLLang NIet Meer
VoorbehoudeN aaN de radIoloog
4 niV inTernisTendagen 2011
niV inTernisTendagen 2011 5
Woensdag 13 aPriL

Woensdag 13 aPriL
ermee’, het rollenspel beginnen. Het
actief deelnemen aan de simulatie,
waarbij alle stappen vanaf het opvangen
van de acuut zieke patiënt tot het
stabiliseren en overdragen werden uitgevoerd,
bleek niet alleen onderhoudend,
maar vooral uiterst leerzaam.
Tijdens de nabespreking van het rollenspel
kwam duidelijk naar voren
hoe simuleren van een acute situatie
inzichtelijk kan maken waar fouten
kunnen optreden. Een belangrijk aandachtspunt
tijdens de sessie betrof de
systematische toepassing van het ABC
van de acute geneeskunde. Deskundig
loodsten de cursusleiders de toehoorders
– van wie de een al meer bekend
was met het begrip dan de ander –
de NIV komt naar u toe!
door heT aBc Ben je geeN MINuut
laNger beZIg daN NodIg
door de verschillende stappen van het
ABC heen.
Strakke regie
Aan de hand van de casussen lieten de
cursusleiders zien hoe men door systematische
toepassing van het ABCbegrip
de regie strak in handen houdt
en bovendien geen seconde langer
bezig is dan nodig. Ook voorkomt
hooGtepUNteN VaN de alGeMeNe ledeNVerGaderiNG
men door toepassing van het ABC
dat belangrijke zaken zoals medicatie
of comorbiditeiten over het hoofd
worden gezien als de oorzaak van de
acute situatie duidelijk lijkt te zijn. “En
als je er niet uitkomt: 'get help', maar
zorg er wel voor dat je een duidelijke
boodschap hebt voor degene die je om
hulp vraagt” aldus één van de cursusleiders.
Tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering (ALV) kwam een aantal belangrijke zaken aan de orde. De voorzitter van de
NIV, dr. Frank Bosch, deed verslag van de in maart en april gehouden regiobijeenkomsten, die als een succes zijn ervaren. Bij
deze drukbezochte regiobijeenkomsten, waarbij bijna 90% van de ziekenhuizen was vertegenwoordigd, is veel waardevolle
input verkregen van de leden. Tijdens een levendige discussie wisselde Bosch vervolgens met de zaal van gedachten over
diverse ontwikkelingen en initiatieven binnen de vereniging. Na enkele ‘personele’ agendapunten, waaronder de benoeming
van prof. dr. Rijk Gans als voorzitter van het Concilium, lichtte de penningmeester, dr. Sophia de Rooij, de financiële status
van de vereniging toe. Een ander agendapunt was het initiatief om een werkgroep op te richten die een businesscase gaat
maken voor het opzetten van een Expertisecentrum Interne Geneeskunde. Tot slot gaf dr. Jan Derksen een overzicht van de
beroepsbelangenbehartiging.
“we gaan voor de oscar”
update in acute geneeskunde en medisch onderwijs
Een item dat dit jaar hoog op de
onderwijsagenda stond, was de rol
van scenario- en teamtraining in de
acute geneeskunde. Cor Postma,
Jan te Maten , Patricia Stassen en
Esther Coolen vertellen er meer over.
Tijdens zijn inleiding besprak dr. Cor
Postma (UMC St Radboud, Nijmegen)
hoe het medisch onderwijs is veranderd
van individueel en artsgericht in
de 20 e eeuw naar een meer team­ en
patiëntgeoriënteerde benadering in
de 21 e eeuw. In een parallel met de
luchtvaartindustrie benadrukte hij dat
hierbij teamtraining essentieel is.
Simulatietraining
Hoe zo’n teamtraining er dan dient
uit te zien, werd vervolgens toegelicht
door dr. Jan ter Maten (UMC
Groningen). Ter Maten begon zijn
lezing met een korte maar ontluisterende
schets hoe medische fouten in
de spoedeisende hulp kunnen optreden
door bijvoorbeeld het onderschatten
van de situatie door de arts en het
falen van de organisatie. Onderzoek
heeft echter aangetoond dat simulatietraining
het medisch handelen
aanzienlijk kan verbeteren, vergeleken
met traditionele scholing. Daarna
besprak Ter Maten enkele belangrijke
aspecten van de opzet, inhoud en
organisatie van de training, die nodig
zijn om tot een goede, geïntegreerde
80 jaar NiV – kracht
iN diVersiteit
De voorzitter van de NIV, dr.
Frank Bosch, opende officieel het
Internistencongres door kort te
schetsen hoe de vereniging zich
vanaf de oprichting 80 jaar geleden
tot op heden heeft ontwikkeld.
Behalve bij de belangenbehartiging
van internisten speelt de
vereniging een actieve rol bij het
stimuleren van wetenschappelijke
activiteiten en de kwaliteitsverbetering
in de zorg. Om in te spelen
op de veranderingen in de zorg,
benadrukte Bosch het belang van
de NIV om leiderschap te geven.
Input van de leden, zoals verkregen
bij de succesvolle regiobijeenkomsten,
zal hierbij essentieel zijn.
pleNaire sessie iNterNe GeNeeskUNde ii
Als eerste spreker voor deze plenaire sessie was emeritus hoogleraar Historische
Nederlandse Letterkunde prof. dr. Herman Pleij uitgenodigd. Met een ongekend
aantal woorden per minuut werd de zaal getrakteerd op een zeer herkenbare
en vermakelijke omschrijving van de Nederlandse volksaard. Pleij omschreef
hoe in de loop van de geschiedenis de Nederlandse mentaliteit zich heeft
ontwikkeld tot een unieke combinatie van saamhorigheid en individualisme die
een grote ideeënrijkdom mogelijk maakt. Waar we vandaan komen was ook
een belangrijk uitgangspunt in de tweede lezing, gegeven door prof. dr. Rudi
G.J. Westendorp (LUMC). In zijn lezing schetste Westendorp hoe – gezien onze
evolutionaire afkomst uit een milieu vol micro-organismen – de mens is geselecteerd
op een efficiënte pro-inflammatoire respons. Deze selectie leidt echter
tot nadelige effecten bij overgewicht of bij het bereiken van hoge leeftijd. Ten
slotte werden de uiteenlopende beweringen ten aanzien van vitamine-D in
wetenschappelijk perspectief geplaatst door prof. dr. P.Th. A.M. Lips (VUmc,
Amsterdam). “Met vitamine-D kun je alles voorspellen”, grapte hij. Hoewel
vitamine-D-waarden inderdaad aan een breed scala van afwijkingen zijn gerelateerd,
waarschuwde Lips dat tot nu toe niet is bewezen dat beïnvloeding van
vitamine-D-waarden deze ziekten ook daadwerkelijk zou kunnen voorkomen.
6 niV inTernisTendagen 2011
niV inTernisTendagen 2011 7
donderdag 14 aPriL

donderdag 14 aPriL
“hier Werk je VeIlIg of
je WerkT hier nieT”
teamtraining te komen. Hij benadrukte
het belang om de artsen en
verpleging een gestructureerde bena­
de NiV-loop
Sportief, sportiever, sportiefst…
De winnaars per categorie:
6 kilometer
Mannen: Joost Vermeulen (AMC, Amsterdam)
Vrouwen: Mariëlle Schroijen (LUMC, Leiden)
dering volgens het ABC­concept aan
te leren. “Treat first what kills first”,
aldus Ter Maten.
12 kilometer
Mannen: Guy Mustard (Atrium MC, Heerlen), 43:56 min.
Vrouwen: Yvonne Groenen (Maxima Medisch Centrum) 50.00 min.
Ziekenhuisprijs
Diaconessenhuis Leiden: Cees Clemens (46:35 min.), Rogier ten Hove (47:30 min.); Bart Hoppe (47:55 min.)
AZM live
Vervolgens nam dr. Patricia Stassen
(AZM Maastricht) het woord, om een
directe verbinding met het AZM tot
stand te brengen. Daar stond een team
van artsen klaar om onder leiding
van dr. Gerrit Schreij – “We gaan voor
de Oscar” – een scenariotraining live
uit te voeren. Af en toe van commentaar
voorzien door Stassen kon de zaal
volgen hoe een patiënt (een verwarde,
liedjeszingende pop) werd opgevangen
en gestabiliseerd, uiteraard
volgens het ABC­principe.
Effectiviteit
De uiterst informatieve sessie werd
afgesloten door dr. Ester Coolen
(UMC St Radboud, Nijmegen). Onder
het motto ‘ Hier werk je veilig of je
werkt hier niet’ besprak Coolen hoe
de effectiviteit van teamtraining in
verscheidende onderzoeken is aangetoond.
Coolen’s conclusie luidde dan
ook dat men niet alleen in hardware,
maar juist ook in mensen zelf dient
te investeren ter verbetering van de
zorg.
de grote visite
Terugblik op de grand rounds
Nieuw dit jaar in het programma van
de Internistendagen was de sessie
‘Grand Rounds’, naar analogie van
de case reports in de New England
Journal of Medicine. In dit artikel
leest u een verslag.
Voor een volle zaal kregen dr. Jan van
Laar (Erasmus MC, Rotterdam), dr.
Annelies Brouwer (UMC St Radboud,
Nijmegen), dr. Guus Smelt (LUMC,
Leiden) en prof. dr. Peter Pickkers
(UMC St Radboud, Nijmegen) door
dr. Paul L.A. van Daele (Erasmus MC,
Rotterdam) een onbekende casus
voorgeschoteld. Al snel was het auditorium
getransformeerd in een grote
ziekenhuiszaal waar achterhaald
moest worden wat er aan de hand
was met een 48­jarige man met hoofdpijn.
Panelleden werd gevraagd ofwel
een thoraxfoto te becommentariëren
ofwel hun overwegingen voor aanvullend
onderzoek nader toe te lichten.
Uiteraard liep de differentiaal diagnose
(DD) en het hierop in te stellen
beleid als een rode draad door de
casuspresentatie en discussie heen.
Ook vanuit de zaal werd actief meegedacht.
Telkens als Van Daele nieuwe
uitslagen onthulde, klonk ergens
een zacht “Dus toch!” of vertwijfeld
“Hé?” Meer ervaren internisten in de
NiV Variéte
zaal toonden minder schroom en op
menig moment werd het panel en de
zaal gewezen op een mogelijke alternatieve
diagnose danwel behandelmethode.
Tijdens een boeiend uur,
waarbij de conditie van de patiënt
verslechterde, deze multiorgaanfalen
ontwikkelde en helaas kwam te overlijden,
bleek duidelijk dat het intensief
“aan WeLke
dIffereNtIaaldIagNose
denkT u?”
bediscussiëren van een patiënt casus
niet alleen enorm onderhoudend
maar vooral uiterst leerzaam kan zijn.
Er werd al een oproep gedaan om na
te denken over de casus van volgend
jaar.
In het kader van het 80-jarig bestaan van de NIV is op donderdagavond
een variététheater in nostalgische stijl neergezet. Het NIV Variété liet
verschillende leuke en bijzondere optredens zien, met als speciaal
hoogtepunt het eigen NIV-cabaret. Internisten en AIOS uit ziekenhuizen
verspreid over het land waren er klaar voor om na wekenlang
repeteren in de spotlights te staan. Met rap, goede sketches, prachtige
liedjes en tot slot een NIV-meezinger kregen ze de zaal enthousiast.
Via het rad van fortuin is bepaald dat volgend jaar de regio Leiden
het cabaret zal verzorgen. Tussendoor werd goed gegeten, maar al
snel werd de tent letterlijk op zijn kop gezet en gingen de voeten
van de vloer met live muziek van de Coronas en de juiste mix van
de DJ. De volgende dag hebben de niet-aanwezigen aangegeven
volgend jaar zeker van de partij te zijn!
8 niV inTernisTendagen 2011
niV inTernisTendagen 2011 9
donderdag 14 aPriL

feiten en cijfers niV
Internisten
Praktiserende leden 1870
Rustende leden 180
Buitengewone leden 105
Rustende
leden
Buitengewone leden
Praktiserende leden
Verdeling differentiaties
400
350
300
250
200
150
100
50
0
73
14
Acute geneeskunde
Bloedtransfusiegeneeskunde
196
Endocrinologie
Praktiserende internisten
Man 1158
Vrouw 712
235
Hematologie
Vrouw (38%)
23
Klinische Immunologie
134
Infectieziekten
261
Intensive care
24
239
Medische Oncologie
Klinische Farmacologie
Inschrijvingen Internistendagen
Vrouw 52%
Man 48%
Vrouw (52%)
Man (62%)
Verdeling differentiaties
Man (48%)
291
AIOS
Man 235
Vrouw 543
161
Nefrologie
Vasculaire Geneeskunde
9
45
Allergologie
Ouderengeneeskunde
Vrouw (70%)
339
Algemene interne
Man (30%)
dr.C.j.roosPrIjs 2011
Op donderdag 14 april is tijdens
de Inter nisten dagen door de
Dr.C.J.Roos stichting in samenwerking
met de NIV voor de zevende keer de
Dr.C.J.Roos prijs voor het beste klinische,
patiëntgebonden promotieonderzoek
uitgereikt. In de zeer goed
bezochte sessie ‘Topproefschriften’
hebben de laureaten hun werk
gepresenteerd.
De jury, bestaande uit prof. dr. M.M.
Levi, prof. dr. A.E. Meinders, dr. J.C.
Roos,dr. H.A.H. Kaasjager en prof.
J.W.A. Smit heeft 19 proefschriften
beoordeeld. De eerste prijs, groot
1 4000,– ging naar dr. Alexander
P.J. Vlaar voor zijn proefschrift
“Transfusion­related acute lunginjury
in the criticallyill: a translational
approach”. Op de tweede plaats
eindigden ex aequo dr. Esther Meijer
met het proefschrift “Renal disease
progression in Autosomal Dominant
Polycystic Kidney Disease: a role for
vasopressin” en dr. Jolien Tol met het
proefschrift “Targeted therapy inmetastatic
colorectal cancer”. Zij ontvingen
ieder een bedrag van 1 1000,–.
Juryrapport
Naar de mening van de jury is het
winnende proefschrift een goed voorbeeld
van klinisch­wetenschappelijk
en patiëntgebonden onderzoek, met
praktisch­klinische implicaties. Het
juryrapport vermeldt onder meer het
volgende: “Het proefschrift onderscheidt
zich door de veelzijdige benadering
van een klinisch probleem dat
nog te weinig bekendheid geniet, de
transfusiegebonden acute longschade
(TRALI); deze ernstige complicatie
doet zich vooral voor op de intensive
care (2­5%) en draagt bij aan de mortaliteit.
In een dierexperimenteel model
werd de rol van antistoffen tegen
neutrofielen en leukocyten, van de
ouderdom van de getransfundeerde
erytrocyten en trombocyten en de rol
van bio­actieve lipiden aangetoond bij
het ontstaan van TRALI bij proefdieren
waarvan de longen al een eerste
schade hadden opgelopen door de
manier van beademen. Ook bij i.c.patiënten
is pre­existente schade aan
de longen door infarct, pneumonie,
trauma of sepsis, voorwaarde voor het
ontstaan van TRALI. Het uitsluiten van
donorplasma afkomstig van vrouwen
die een zwangerschap hadden doorgemaakt,
verlaagde de kans op deze complicatie.
In een prospectief onderzoek
bij hartchirurgiepatiënten was er een
correlatie tussen TRALI en de aanwezigheid
van antistoffen in donorplasma.
In dezelfde patiëntengroep bleek uit
analyse van bloed en longlavagemateriaal
dat TRALI gekenmerkt wordt door
hoge spiegels pro­inflammatoire cytokines
en geactiveerde neutrofielen, toegenomen
stolling en verminderde fibrinolyse
in het longvaatbed.”
De jury roemt de grondige en veelzijdige
aanpak van een belangrijk klinisch
probleem dat tot nu toe onvoldoende
aandacht heeft gekregen, maar
grote praktische consequenties heeft,
met name voor patiënten op de intensive
care. Het proefschrift benadrukt
nog eens dat het transfusiebeleid in
Nederland te ruim is en dat de indicatiestelling
voor het geven van bloedtransfusies
aangescherpt moet worden.
Deze overwegingen hebben de doorslag
gegeven de eerste prijs dit jaar toe
te kennen aan dr. Alexander Vlaar.
10 niV inTernisTendagen 2011
niV inTernisTendagen 2011 11

Vrijdag 15 aPriL
de nerd is sexy
de internist draait door met matthijs van nieuwkerk
“Het thema ‘imago’ vraagt om
behandeling heb ik begrepen.” Met
deze woorden opent Matthijs van
Nieuwkerk een bijzondere variant
van zijn programma De Wereld
Draait Door. Naast hem zitten aan
tafel: Elsken van der Wall, hoogleraar
UMC Utrecht, Bas Leerink,
lid van de Raad van Bestuur van
zorgverzekeraar Menzis, Frank de
Grave, voorzitter van de Orde van
Medisch Specialisten, Maarten Ploeg,
directeur van de Diabetesvereniging
Nederland en Marcel Levi, hoogleraar
en voorzitter van de Raad van
Bestuur van het AMC. Wat volgt is
een pittige discussie, waarbij een
aantal heikele onderwerpen niet
wordt geschuwd.
Imago(probleem)
Met het imago(probleem) van de internist
als eerste onderwerp komt de discussie
direct goed op gang. Levi legt
uit dat de internist toch als de ‘nerd’
van de specialisten wordt gezien. Van
der Wall voegt toe dat het cliché van
de internist inderdaad er een is van
eindeloos analyseren voordat een diagnose
volgt. “Omdat we nou eenmaal
willen weten waarom het kalium 3,6 en
niet 3,8. Daarom worden we als stoffig
gezien”, aldus van der Wall. “Nou, ik
vind je anders behoorlijk sexy”, is Van
Nieuwkerks directe repliek.
Nerds
Na een geanimeerde discussie concludeert
Van Nieuwkerk dat internisten
eigenlijk de slimste jongetjes van de
klas zijn. Terwijl hij de vergelijking
“inTerne geneeskunde is hèt Vak”
met de Silicon Valley trekt, merkt
hij op dat nerds tegenwoordig tot de
hipste mensen behoren. “Ja”, voegt
Levi toe, “eigenlijk is interne geneeskunde
hèt vak”, onder luid applaus
van de zaal.
Feminisering
Na een prachtig lied door tafeldame
en ‘imagoconsulente’ Sophie van
Hoytema wordt het volgende heikele
punt aangesneden, de feminisering
van de interne geneeskunde. Als Levi
opmerkt dat de tijd dat werd gezucht
en gesteund als een vrouwelijke arts
aankondigde zwanger te zijn voorbij
is, kan hij op veel ongelovige gezichten
rekenen. De gemoederen worden
pas weer bedaard door tafeldame
Sophie. Tijdens haar lied, waarin zij
een beeld schetst van de vrouwe­
lijke internist die op sexy hakken
kan multi tasken, zijn veel ontroerde
gezichten te zien.
Financiën
Direct hierna gaat de discussie lustig
voort, en wel over een aantal financiële
aspecten van de zorg, waaronder
de rol van de zorgverzekeraar en de
honorering van specialisten. Met een
feel­good­lied door Sophie, waarbij
de hele zaal als één geheel trots meezingt,
worden de Internistendagen uiteindelijk
op unieke wijze afgesloten.
Als Van Nieuwkerk na afloop om commentaar
wordt gevraagd, concludeert
hij: “Eigenlijk zijn internisten gewoon
ontzettend leuke mensen”, alvorens
hij haastig de auto naar Amsterdam
instapt voor opnames van De Wereld
Draait Door…
abstractpresentaties
Tot een belangrijk, vast onderdeel van de Internistendagen behoren uiteraard
de mondelinge abstractpresentaties. Dit jaar waren in totaal 259 abstracts ingestuurd,
die een breed scala aan onderwerpen besloegen. De hieruit geselecteerde
abstracts, 84 in totaal, werden verspreid over twee dagen in maar liefst
12 parallelsessies gepresenteerd. De abstractsessies gaven jonge artsen in opleiding
de kans de resultaten van hun onderzoek of opmerkelijke observaties uit
de kliniek te presenteren. Door de hoge kwaliteit van de presentaties was het
vaak lastig per parallelsessie een winnaar te kiezen. De juryleden zijn hier uiteindelijk
toch in geslaagd en de volgende onderzoekers mochten met een prijs
naar huis gaan:
Case reports
• R. Achterbergh – Walnut induced
thrombocytopenia
• Dr. A.B. Kramer – Tubulo­interstitial
nephritis as part of systemic IgG4­
related disease
• C.R. van Rooijen – Ain’t no sunshine
when she’s gone…
• A.M. Vondeling – Fishing for parasites
• I.J.H. Vriens – Unusual cause of
beta­thalassemia minor
Abstracts
• M.L. Grijsen – A randomized study
comparing no treatment with 24
or 60 weeks of antiretroviral treatment
during primary HIV infection
• A.M.T. Huijben – Instantaneous
blood pressure is a determinant
of aortic augmentation index and
pulse wave velocity: observations
in patients with autonomic failure
• L.S.J. Kamphuis – Somatostatin
receptor scintigraphy in sarcoidosis
• Dr. M.H.G. Langenberg – Patient
selection for oncology phase I
trials – a multi­institutional study
of prognostic factors
• J.M. Tromp – Tipping the Noxa/
Mcl­1 balance to overcome ABT­737
resistance in chronic lymphocytic
leukemia
jniV-opleidingsprijs 2011
Hoewel geen groot geheim meer,
werd tijdens de slotsessie van de Internisten
dagen de JNIV­Opleidingsprijs
uitgereikt door dr. Hans Westgeest.
De prijs, die bestaat uit een geldprijs
van v 5000,– vrij te besteden en een
• A.M.H. Vergeer – Genetic variant
of the scavenger receptor BI in
humans
• C.A. Wijsman – Familial longevity
is marked by enhanced insulin
sensitivity
fotoreportage van de AIOS met opleiders,
heeft als doel AIOS te stimuleren
tot een kritische beoordeling
van hun eigen opleiding, het identificeren
van excellente onderwijsinitiatieven
en bovendien van elkaar
te leren. Tijdens de JNIV­conferentie
van 28 januari jl. is de prijs toegekend
aan UMC Groningen. Uit drie
geselecteerde initiatieven was hun
opleidingsinitiatief, de SBMS­cursus
(Systematische Benadering Medische
Spoedsituaties) als winnaar uit de bus
gekomen. De andere twee geselecteerde
initiatieven waren de videoopname
van poli­consulten van het
Jeroen Bosch Ziekenhuis (Den Bosch)
en de incidenten­communicatiegroep
van het Bronovo Ziekenhuis (Den
Haag).
De verschillende ingestuurde initiatieven
zullen op de website van de
JNIV beschikbaar worden gesteld.
12 niV inTernisTendagen 2011
niV inTernisTendagen 2011 13
Vrijdag 15 aPriL

Vrijdag 15 aPriL
14
toppUblicaties
Langetermijneffecten van behandeling met metformine
op vitamine-B12
Tijdens deze sessie kregen drie onderzoekers de gelegenheid
hun ‘Toppublicatie’ toe te lichten. Als eerste spreker besprak
dr. Jolien de Jager (AMC) haar publicatie in het British
Medical Journal over de langetermijneffecten van behandeling
met metformine op vitamine-B12. De Jager toonde aan
dat behandeling met metformine bij één op de 14 patiënten
leidt tot een vitamine-B12-tekort. Bovendien is dit effect niet
van voorbijgaande aard maar blijft de hoeveelheid vitamine-
B12 progressief dalen. Gezien de potentieel ernstige
gevolgen van een vitamine-B12-tekort, zou men regelmatige
controle van vitamine-B12-waarden moeten overwegen bij
langdurig metforminegebruik, aldus De Jager.
Invloed van moleculaire factoren op sensorische perifere
neuropathie
Vervolgens presenteerde dr. Annemiek Broyl (Erasmus MC,
Rotterdam) haar onderzoek, dat recent is gepubliceerd in
Lancet Oncology. Broyl heeft onderzoek gedaan naar de
invloed van moleculaire factoren op het ontwikkelen van
sensorische perifere neuropathie bij het gebruik van bortezomib
bij patiënten met een multiple myeloom. Ze toonde
aan dat zowel de genetische constitutie van de patiënt als
myeloomgerelateerde factoren hierbij een rol spelen.
colofoN
Interne Geneeskunde,
magazine voor de internist
2 e jaargang, nummer NIV
Internistendagen 2011
Redactie:
Johanneke Portielje (hoofdredacteur),
Hans Ablij, Evert-Jan de Kruijf,
Claire van Nispen tot Pannerden,
Guido Hallie, Bas Oude Elberink,
Donald Mackay, Marina Kapteyn-Brus
niV inTernisTendagen 2011
Redactie-adres:
Van Zuiden Communications B.V.
Henri Dunantweg 40a
2402 NR Alphen aan den Rijn
E-mail: kapteyn@zuidencom.nl
Website NIV: www.internisten.nl
© NIV, 2011
Teksten: Joanne Schuijf, medical writer
Beelden: Jelle van der Helm
Randomized controlled trial voortijdig gestopt
Tot slot lichtte dr. Maarten van Eijk (UMC Utrecht) toe
waarom zijn randomized controlled trial naar de toevoeging
van rivastigmine bij de behandeling van een delirium,
voortijdig is gestopt. Tijdens een tussentijdse analyse van zijn
onderzoek, dat is gepubliceerd in de Lancet, zag Van Eijk een
oversterfte in de groep die werd behandeld met rivastigmine
in aanvulling op de standaardbehandeling, terwijl geen
positief effect op de opnameduur werd gezien. Op basis van
deze resultaten raadt van Eijk af om patiënten met een delirium
met rivastigmine te behandelen. Tijdens zijn presentatie
en de hierop volgende discussie kwam duidelijk het belang
naar voren om ook negatieve resultaten openbaar te maken.
Vormgeving en DTP:
HGPDESiGN,
Alphen aan den Rijn
Uitgever:
Van Zuiden Communications B.V.
Postbus 2122
2400 CC Alphen aan den Rijn
ISSN 2211-100X