Infoblad over Gezond Leven - 5de jaargang - nummer ... - BioGezond

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
Infoblad over Gezond Leven - 5de jaargang - nummer 3 - juni 2008
Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659
Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

Nieuw: met okinawa omega “perilla”
schenkt amanprana je balans
Balans betekent gezondheid. Sun Si
Miao, voor velen de vader van de Chinese
geneeskunde, gebruikte voeding
als medische therapie. Chinezen hechten
nog steeds veel belang aan het voeden
van onze ‘jing’ die we meekregen
bij onze geboorte. Deze oerenergie
(jing) moeten we voeden en koesteren
zo niet raken we uit balans.
Volgens Oosterse
wijsheid
draait alles om
de balans tussen yin en yang. Tegengestelde
maar aanvullende krachten. In
Japan heeft men het woord “Sanpaku”.
Iemand is Sanpaku als zijn hele doen
uit evenwicht is zowel lichamelijk als
geestelijk. Sanpaku ben je als je in de
spiegel kijkt en als je dan onder, links
en rechts van de oogiris, wit ziet. In
Japan vindt men nog steeds dat ieder
verantwoordelijk is voor zijn eigen gezondheid.
Ieder van ons moet het heft
in eigen handen nemen om uit Sanpaku
te komen. Genees jezelf vooraleer
je op iets of iemand anders gaat
steunen was een uitspraak van George
Ohsawa. De balans vinden tussen yin
en yang is de sleutel tot vitaliteit. Ook
Ayurveda streeft naar evenwicht. Is het
evenwicht van de mens verstoord dan
wordt het lichaam bedreigd. Dan is
het terugvinden van balans de sleutel.
Zo gaat de Ayurveda ervan uit dat de
natuur intelligent is. Dat de mens een
onderdeel is van de natuur. Beiden,
zowel natuur als mens, zijn doordrongen
van dezelfde intelligentie. In elk
van ons zit een natuurarts. Gun jezelf
voldoende tijd en de juiste voeding
en het lichaam kan zichzelf in balans
brengen.
Het lichaam streeft naar homeostase.
Homeostase is het natuurlijk proces
waarbij het lichaam streeft om terug
gezond te zijn. Ook Hippocrates was
overtuigd dat het menselijk lichaam
zichzelf kon genezen. Hij was er zelfs
van overtuigd dat dit zelf-genezingsproces
kon plaats vinden zonder de
hulp van een arts. Hij geloofde dat de
voornaamste taak van de arts was in het
vermijden van medische handelingen
die het zelfherstellende vermogen van
het lichaam in de weg zouden staan of
die het lichaam zouden schaden. Een
goede dokter kan goed luisteren naar
zijn patiënt. Leren luisteren naar je lichaam
en geest is het begin van genezing
of van blijvende gezondheid.
Okinawa omega met perilla helpt je om
aan je dagelijkse behoefte van omega’s
te geraken. Perilla olie wordt bekomen
door het koud persen van de zaden van
de plant “Perilla Frutescens”. Perilla is
afkomstig uit het verre Oosten. Perilla
olie bevat meer omega-3 dan lijnzaad
en is rijk aan plantaardige helende
stoffen. Perilla wordt in het Oosten al
eeuwen lang gebruikt in het streven
naar balans van lichaam en geest en
om ‘chi’ je innerlijke levenskracht te
herstellen door innerlijke rust te brengen.
Perilla olie heeft ook een herstellend
vermogen op de spijsvertering en
allergieën. Laat perilla van Amanprana
je balans schenken voor beter zijn,
denken en handelen. Verkrijgbaar in
biowinkels in 3 soorten.
ontsporing
0
evenwicht evenwicht
+100 YANG
[
-100 YIN
Polariteitstherapie volgens Marc Elsen:
‘Okinawa Omega oliën zijn goed in
evenwicht omdat de opbouwende yangkracht
en de activerende yin-kracht gelijkwaardig
aanwezig zijn. Ze zijn zeker aan
te bevelen voor mensen in en rond het
stofwisselingsevenwicht. Het is een gebalanceerde
olie die licht yang of yin is
naargelang uw keuze en behoefte’, aldus
Marc Elsen die reeds 2 boeken over therapie
schreef: ‘Voedsel als medicijn’ en
‘Ziekte als vervuiling’.
info en dichtsbijzijnde winkel:
ontsporing
www.noble-house.tk
AMAN
PRANA
SERENE LEVENSKRACHT

colofoon
pag.6
Inhoud
Hoe zit dat met….. koffie?
Er bestaan een aantal levensmiddelen, genotmiddelen of voedingsgroepen,
waarvan het gebruik voor een goede gezondheid vaak ter discussie
staat, zoals koffie, melk, rood vlees, verzadigde vetten, boter, chocolade,
alcohol…. We laten deze middelen in een aantal edities de revue passeren en
proberen telkens tot een consensus te komen, te beginnen met koffie.
Luteïne en zeaxanthine,
pag.10
toppers voor het gezichtsvermogen
Bijna iedereen kent vitamine A en bètacaroteen, vitamines die behoren tot de groep van
de carotenoïden. Tot deze grote familie behoren ook twee minder gekende, maar daarom
niet minder interessante bio-actieve stoffen: luteïne en zeaxanthine, twee antioxidanten
vooral ter hoogte van het netvlies van de ogen een belangrijke beschermende werking
hebben met langer behoud van een goed gezichtsvermogen.
Rhodiola rosea stimuleert lichaam en geest
Wie volop meedraait in de mallemolen van het jachtige, westerse leven loopt zichzelf al
eens voorbij. Zowel op lichamelijk als op geestelijk vlak is een ruggensteun dan meer
dan welkom. Met Rhodiolia rosea of de “wonderwortel” bestaat in de kruidengeneeskunde
een adaptogene plant, die ons aanpassingsvermogen aan ongunstige omstandigheden
verbetert en zowel op fysiek als psychisch vlak de juiste stimulans geeft.
Natuurlijke hulp bij
een zwakke leverfunctie
Met zijn gewicht van 1,5 à 2 kg is de lever niet alleen de grootste
klier van ons lichaam, dit orgaan vervult voor ons ook tal
van levensbelangrijke functies. Het spreekt dan ook vanzelf
dat een “leverinsufficiëntie” zich zowel op het gebied van het
algemene welbevinden, van het energiepeil als van de spijsvertering
zal laten voelen. Hoe kunnen we op een natuurlijke
manier weer de leverwerking op het goede
spoor zetten?
BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant
EINDREDACTIE
P. Desmyter
ADRES
Evolution Media Group
Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
Tel. 056-60 73 33
Fax 056-61 05 83
PUBLICITEIT
Peter Verbeke
Tel. 051-22 02 22
Fax 051-22 66 54
Voor Wallonië: Bio Info,
Patricia de Moffarts,
02-534 43 30
Verantwoordelijke uitgever
P. Desmyter
Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
Advertenties kunnen zonder enige motivering
worden geweigerd. De uitgever
wijst elke aansprakelijkheid voor de
inhoud van de advertenties af.
De inhoud van elke advertentie valt
onder de verantwoordelijkheid van de
adverteerder.
pag. 20
en verder
PHYTAL-CREA bvba,
Jozef Plateaustraat 33
B-9000 Gent
tel 09/224.16.71
fax 09/223.57.45
pag.12
Bio heeft toekomst… 4
BioGezond koken 16
Bachbloesemtherapie 26
Gemmotherapie 27
Wijntip van de maand 28
Geerts hoekje 28
BioGezond Info 29
Aankondigingen 30
ALTISA ®
Sinds 1970
BioGezond • juni 2008 3

Om het stempel ‘bio’ te krijgen moet een
product in de eerste plaats het lastenboek
van de biologische landbouw eerbiedigen
(zie kader). Alle lidstaten van de Europese
Unie zijn immers onderworpen aan dezelfde
basiswetgeving die, sinds 1991 voor plantaardige
producten (Verordening 2092/91) en
sinds 1999 voor dierlijke (Verordening
1804/99), bepaalt welke normen gelden voor
Bio heeft toekomst…
Bio heeft de wind in de zeilen en de - verplichte - controles beantwoorden aan een reële nood-
zaak. Om dat te beseffen volstaat een blik op de rekken in onze grootwarenhuizen.
‘Streekproducten’, ‘natuurlijk’, ‘naar oud recept’ of ‘authentiek’: de marketing laat zonder tegen-
zin een zekere verwarring bestaan in de geest van de verbruiker. Zoeken naar meer smaak of wil-
len verbruiken met meer respect voor milieu en gezondheid: de verschillende mogelijke redenen
om voor biologisch te kiezen zijn tegenwoordig verkoopargumenten geworden voor heel wat
producten die op de markt komen, zonder dat ze daarom ook echt als ‘biologisch’ kunnen wor-
den bestempeld. In die context is certificatie dé troef van echte biologische levensmiddelen.
4 BioGezond • juni 2008
iedere fase binnen de productieketen.
In België wordt die regelgeving aangevuld
door gewestelijke en federale regels die
beantwoorden aan de specifieke plaatselijke
omstandigheden.
Controle en nog eens controle
Om de naleving van dat lastenboek te waarborgen
legt de Europese Unie controles op,
die worden toevertrouwd aan onafhankelijke
instanties die door elke lidstaat zijn erkend.
In België zijn Integra bvba (afdeling Blik) en
Certisys bvba (voorheen Ecocert Belgium
bvba) de twee organisaties die de overheid
heeft geaccrediteerd voor controle en certificatie
van producten uit de biologische landbouw.
Ieder product met bio-certificaat heeft een
reeks controles ondergaan tijdens alle onderdelen
van de productieketen. Die controles
slaan dus op alle factoren, van producent via
verwerker tot verdeler, en zowel op de
geteelde planten als op de boekhouding, de
veeboeken, de infrastructuur, de stalen voor
analyse, enz. Elk bedrijf wordt systematisch
ten minste één keer per jaar na afspraak
gecontroleerd en vaak nog een tweede keer
zonder verwittigen. Als uit die controle blijkt
dat het lastenboek niet wordt nageleefd, mag
de gehele betrokken productie of een deel
ervan niet verkocht worden onder de benaming
‘biologische landbouw’. Zijn de vastgestelde
inbreuken ernstiger, dan kan het
bedrijf geschorst worden en mag het gedurende
een bepaalde periode geen biologische
producten meer verkopen.
De verpakking van een biologisch product
dient te vermelden dat het afkomstig is uit de
biologische landbouw en als zodanig werd
gecontroleerd. Het certificatieorgaan staat er
voluit op vermeld of is herkenbaar aan de
hand van een code. Om biologische levensmiddelen
beter te laten opvallen gaan die vermeldingen
veelal vergezeld van een logo, dat
kan verschillen van land tot land of afhankelijk
van de producenten- en verwerkersvereniging
die er een beroep op doet: in België
vindt men meestal het logo van Biogarantie ®
/ Ecogarantie ® .
Beter inspelen op het lokale
De onafhankelijkheid van Certisys is bedoeld
om te vermijden dat de beslissingen ver van
huis worden genomen. “Wij willen de biologische
spirit eerbiedigen en tegelijk de sector
verstevigen”, verklaart Blaise Hommelen,
directeur van Certisys. “Al 25 jaar lang versterkt
ons team voortdurend zijn knowhow
op het vlak van controle en certificatie van
bioproducten. Wij willen dicht bij onze
plaatselijke marktdeelnemers blijven en het
specifieke van de biosector vrijwaren maar
blijven intussen onze knowhow en onze
dienstverlening uitbreiden dankzij samenwerking
en uitwisseling met andere onafhan-

kelijke instanties.” Vanuit die optiek heeft
het controleorgaan niet op de verandering
van naam gewacht om aan te sluiten bij
Certibionet. Deze internationale vzw overkoepelt
over heel de wereld certificatieorganen
in de biologische landbouw die dezelfde
ernst en zin voor ethiek gemeen hebben
(www.certibionet.org). Het lidmaatschap
van dit netwerk komt sinds 2005 tot uiting
door het gebruik van het label van
Certibionet: ‘Certi Bio ® ’.
Reeds sinds 2004 is Certisys (toen nog
Ecocert) erkend voor controle en certificatie
van de producten met het label Ecogarantie ®
… Het lastenboek van dit label was aanvankelijk
voorbehouden voor cosmetica maar
geldt sinds 2006 ook voor schoonmaakmiddelen.
Het label Ecogarantie ® bestaat bij ons
op biologische cosmetica, wasmiddelen,
reinigingsproducten en zeezout: stuk voor
stuk zijn dat, net als biologisch textiel, producten
die nog niet door wetgeving worden
gedekt… Bio heeft nog toekomst!
Van teelt tot distributie,
over verwerking en controle: het bio-lastenboek
De toegelaten landbouwtechnieken zijn haarfijn bepaald en geven voorrang
aan ‘zachte’ methodes: geen kunstmest maar natuurlijke bemesting, teeltwisseling,
thermische of mechanische onkruidbestrijding, keuze voor soorten en
rassen die van nature resistent zijn en ecologisch verantwoord omgaan met
plagen en ziektes… In de veeteelt moeten de dieren afkomstig zijn uit een volkomen
biologisch circuit. Ook het voeder moet grotendeels afkomstig zijn van
de biologische productiewijze. Niet-grondgebonden veehouderij is verboden,
antibiotica mogen alleen curatief worden gebruikt en ook voortplantingsen
geboortemethodes zijn natuurlijk: er is geen sprake van keizersnedes,
behalve in klinische gevallen! Bij het verwerken van producten moeten alle
gebruikte bestanddelen afkomstig zijn uit gecontroleerde biologische teelten
(voor producten die niet in een biologische versie beschikbaar zijn, kan echter
een afwijking worden toegestaan voor maximum 5% niet-biologische
ingrediënten). Kleurstoffen zijn verboden, alleen bepaalde additieven zijn toegestaan
en aroma’s moeten natuurlijk zijn. Biologische en niet-biologische
grondstoffen en afgewerkte producten moeten afzonderlijk gestockeerd worden
om vermenging te voorkomen. Het gebruik van ioniserende stralen (een
conserveertechniek die in de gangbare productie wordt toegepast) en GGO’s
is verboden… Ten slotte is ook de distributie gereglementeerd: sedert 1 juli
2005 is controle van de biologische producten verplicht voor producten die in
bulk worden verkocht in bio-kruidenierszaken (verordening 392/2004).
NOISERAIE Productions
Biologische choco- en notenpasta’s
Een zeer smakelijk product op basis van speciaal samengestelde ingrediënten, op
lage temperatuur bereid en verfijnd zodat alle aroma’s volledig tot hun recht komen.
hazelnoot-cacao
hele hazelnoten 100%
zonder suiker
hazelnoot-cashewnoten-cacao
zonder lecithine
et zonder melk
hazelnoot-praliné
Distributie
NIEUW
zeer smeuïg en
heerlijk van smaak
hazelnoot-kokosnoot
Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en bio winkel
enkel
plantaardige
ingrediënten
hazelnoot-sinaas
hele amandelen 100%
zonder suiker
Oostjachtpark 3 - 9100 Sint-Niklaas • Tel. 03 780 53 00 - Fax 03 778 14 13 • email: info@hygiena.be • www.hygiena.be
BioGezond • juni 2008 5

BG_0806_04_koffie 29-05-2008 09:22 Pagina 1
Even voorstellen
Koffie is de drank die meestal warm wordt
genuttigd en gemaakt wordt van de
gedroogde, gemalen en geroosterde zaden
van de koffieplant. Vooral de planten
Coffea arabica (“Arabische koffiestruik”
genoemd, maar eigenlijk afkomstig uit
Ethiopië) en de minder ziektegevoelige
Coffea canephora of Coffea robusta (oorspronkelijk
afkomstig uit het Afrikaanse
regenwoud van Senegal tot Oeganda) worden
hiervoor gebruikt, minder de Coffea liberica.
In de literatuur duikt het gebruik van koffie voor
het eerst op in de Arabische geschriften (rond 900)
en het bruinzwarte goedje werd door de Arabieren aanvankelijk
als een stimulerend geneesmiddel aanzien. De woorden
"koffie" en "café" zijn trouwens afgeleid van het Arabische woord
"qahwa" dat staat voor “dat geeft sterkte” of “macht”.
Na de islamitische landen drong het gebruik van koffie eerst door
tot Europa om later de rest van de wereld te veroveren. En geleidelijk
werd de koffieplant ook wereldwijd in tropische gebieden
gecultiveerd.
Belangrijke antioxidantenbron!
Wat veel mensen niet weten is dat koffie een niet te onderschatten
bron van antioxidanten is! Want naast de groep van de stimulerende
methylxanthines, met voorop de overbekende stof cafeïne, bevat koffie
met polyfenolen (waaronder chlorogeenzuur), oligomere procyaniden
(OPC’s) en dimethylsulfoxide heel wat stoffen met een antioxidante
werking, die helpen schadelijke vrije radicalen te neutraliseren.
Een Amerikaans onderzoek rekende uit dat mensen die gemiddeld per
dag een grote beker koffie (of ongeveer 2 kopjes) drinken via die weg
ongeveer 1 g flavonoïden (waartoe de voornoemde OPC’s behoren) tot
zich nemen. Koffie is dan ook voor veel mensen met een klassieke,
verarmde westerse voeding met een gebrek aan groenten en fruit een
niet te onderschatten bron van antioxidanten! Hierbij mag natuurlijk
niet al te voorbarig de conclusie getrokken worden dat hoe meer kof-
6 BioGezond • juni 2008
Hoe zit dat met ... koffie?
Er bestaan een aantal levensmiddelen, genotmiddelen of voedingsgroepen, waarvan het
gebruik voor een goede gezondheid vaak ter discussie staat. Denk maar aan koffie, melk,
rood vlees, verzadigde vetten, boter, chocolade, alcohol…. : sommige bronnen raden deze
middelen volledig af, andere menen dat ze helemaal niet over het hoofd mogen gezien worden.
We laten deze middelen in een aantal edities van BioGezond de revue passeren en
proberen telkens tot een consensus te komen. We beginnen met koffie, volgens de enen
een onmisbare stimulerende en gezondheidsbevorderende drank, volgens de anderen een
te vermijden boosdoener. De waarheid zal natuurlijk een stuk meer genuanceerd zijn en zal
vooral afhankelijk zijn van de dagelijks genuttigde hoeveelheid.
fie men drinkt, hoe beter men af
is, want er zijn heel wat mogelijke
negatieve gevolgen verbonden
aan het overmatige gebruik
van koffie (zie verder). Dat koffie inderdaad,
waarschijnlijk voor een groot deel
door een antioxidantenwerking, mee helpt
beschermen tegen bepaalde aandoeningen
zou volgens een aantal studies vaststaan
voor: de ziekte van Alzheimer en andere vormen
van dementie, de ziekte van Parkinson,
darmontstekingen, mond-, slokdarm-, dunne
darm- en leverkanker, galstenen, levercirrhose,
hart- en vaatziekten, diabetes, melanoma bij vrouwen…
Een grootschalige studie die een grote groep vrouwen
tussen de 55 en 69 jaar volgde, toonde aan dat het gebruik
van 1 à 3 tassen koffie per dag leidde tot 28 % daling van de sterfte
door ontstekingsziekten en 24 % daling van sterfte door hart- en vaatziekten.
Belangrijk hierbij is dat meer drinken dan 3 tassen geen bijkomend
voordeel oplevert!
Geestelijke stimulans en mild antidepressief
Dat koffie een gunstige uitwerking heeft op onze geest, blijkt uit het
feit dat heel wat mensen graag een “bakje troost” tot zich nemen of
koffie als een geestelijk oppepmiddel gebruiken.
Inderdaad, de methylxanthines als cafëine, theobromine en theofylline
stimuleren het centrale zenuwstelsel en veel koffiedrinkers passen
deze werking bij ondermeer toe bij slaperigheid, vermoeidheid, verminderde
alertheid, verminderde concentratie en traag denkvermogen.
Het is alvast bewezen dat koffie het korte termijngeheugen verbetert,
de aandacht vergroot en de reactietijd verbetert.
Niet dat men er dus “slimmer” of intelligenter van wordt, maar het
denkproces wordt er wel door versneld en men is meer geconcentreerd.
Omdat koffie ook de afscheiding verhoogt van de neurotransmittor
serotonine en van bèta-endorfines, krijgt men er vaak een
betere stemming (een eufoor gevoel) en een gevoel van ontspanning
door.

BG_0806_04_koffie 29-05-2008 09:22 Pagina 2
Beter fysiek prestatievermogen?
Minder duidelijk is het feit of koffie wel degelijk het fysieke prestatievermogen
vergroot. Hij wordt in elk geval door veel sporters om die
redenen gebruikt. Van koffie mag men stellen dat het slagvolume
van het hart vergroot (= positief inotroop) en het hartritme verhoogt
(= positief chronotroop). Samen met het verhogen van de vetverbranding
en een toename van de afscheiding van bijnierhormonen (de
catecholamines w.o. adrenaline, die ondermeer het contractievermogen
van de spieren vergroten), zou dat een prestatieverhogende werking
met zich meebrengen. Anderzijds is in bepaalde onderzoeken aangetoond
dat koffie de bloedcirculatie in de hartspier bij inspanningen
vermindert, wat de voornoemde voordelen mogelijk opheft. Opvallend
is wel het feit dat koffie spierpijn door inspanningen vermindert.
Nog andere pluspunten
Er zijn nog een aantal andere zaken die een gematigd gebruik van
koffie rechtvaardigen:
- door het doen vernauwen (vasoconstrictie) van de hersenbloedvaten
is koffie een hulpmiddel bij spanningshoofdpijn, waarbij het
effect van aspirine vergroot, en bij migraine, waarbij het effect van
ergotamine ondersteund wordt
- door een luchtwegenverwijdend (bronchodilaterend) effect en het
verhogen van het ademritme kan koffie helpen astmatische klachten
verlichten
- door het verbeteren van de vetverbranding, het stimuleren van het
calorieverbruik en een mild eetlustremmend effect, kan koffie het
afvallen te bevorderen. Maar koffie verhoogt wel de secretie van
insuline, een hormoon dat de vetaanmaak bevordert als er teveel
geconcentreerde koolhydraten worden gegeten!
De mogelijk minpunten van koffie
Natuurlijk zijn er aan het (overmatige) gebruik van koffie ook heel
wat negatieve aspecten verbonden. Bij het doornemen van de
literatuur zijn dit de zaken die het meest op de voorgrond treden:
1. Overmatig gebruik van koffie, zeker vanaf gemiddeld 5 à 6
kopjes per dag leidt tot overprikkeling van het zenuwstelsel
met als mogelijke gevolgen slapeloosheid, rusteloosheid,
zenuwachtigheid, paniekgevoelens, beven, te snelle hartslag,
hartkloppingen….
2. Hoewel hoger gewezen werd op een mogelijke bescherming
tegen hart- en vaatziekten door de antioxiderende werking,
blijkt koffie wel al bij gebruik van één kopje te leiden tot verhoging
van de bloeddruk: de vaatwanden worden strakker
aangespannen of “stijver”.
Bij hoge bloeddruk of het stadium ervoor (prehypertensie),
moet dus zeker koffie beperkt worden. Ook vlak voor het
sporten, wat op zich al leidt tot een hogere bloeddruk, is koffie
niet aan te raden.
3. Niet gefilterde koffie (zoals Turkse koffie, koffie verkregen
wordt door een kookproces of “cafétière”, expressokoffie),
waarvan de diterpene vetstoffen kahweol en cafestol dus niet
door een koffiefilter worden afgefilterd, veroorzaakt een lichte
stijging van het cholesterolgehalte vanaf 5 kopjes per dag
4. Hoewel hoger op een mogelijke antioxidante werking van koffie
werd gewezen, blijkt koffie aan de andere kant wel het
vrije radicaal “homocysteïne” te verhogen. Zeker bij mensen
die een door een verarmde voeding (met vooral een gebrek
aan vitamines B6, vit B9 en vit B12) al neigen naar een verhoogde
homocysteïne, kan hierdoor de kans op hart- en vaatziekten,
reumatische ontstekingen en diabetes verhogen.
KOFFIE
- koffie heeft een urinedrijvend (vochtafdrijvend) effect
- koffie bevordert de secretie van maagsappen (stomachicum) bij
gebrek aan maagzuur en werkt spijsverteringsbevorderend (digestief),
gedronken na de maaltijd.
- door het doen samentrekken van de bloedvaten (vasoconstrictie)
werkt koffie ook bloeddrukverhogend en wordt het aangewend bij
neiging tot flauwvallen en duizeligheid door lage bloeddruk
- door de samentrekkende (astringerende) polyfenolen is koffie ook
inzetbaar bij diarree en keelpijn
- koffie, vooral nuchter gedronken, stimuleert de darmen tot stoelgang
Ook ontstekingsfactoren als interleukine-6, C-reactief proteïne,
amyloïde A en tumor necrosis alfa verhogen door koffiedrinken
5. Omdat bestanddelen van koffie zich binden met calcium en
dus de opname van dat mineraal verminderen en omdat koffie
ook de uitscheiding van calcium via de nieren verhoogt, kan
een overmatig gebruik van koffie osteoporose of botontkalking
in de hand werken
6. Koffie vermindert de opname van ijzer met meer kans op ijzergebreksanemie
en dus vermoeidheid
7. Koffie vermindert de opname van vitamine C met ondermeer
meer kans op een verminderde immuniteit en infecties, met
een minder goede aanmaak van collageen en dus eerdere
huidveroudering
8. Koffie verhoogt de uitscheiding van vitamine B1 (thiamine),
inositol, kalium, zink en magnesium
9. Koffie tijdens de zwangerschap het verhoogt het risico op
miskraam en vroeggeboorte, op een lager geboortegewicht
en op gezondheidscomplicaties bij de baby na de geboorte.
Bovendien wordt door een zwangere vrouw cafeïne minder
snel gemetaboliseerd (de halfwaardetijd of de tijd om de
cafeïnespiegel te halveren bedraagt 7,5 à 12,5 uur in tegenstelling
van 3 à 5 uur voor een volwassene)
10. Hoewel sommigen melden door koffie goed in te slapen (dit op
basis van een ontspannende werking die de stimulerende
werking voorafgaat), is het helemaal niet zo goed koffie te
drinken tijdens de avonduren: koffie verstoort namelijk de
aanmaak van melatonine, een hormoontje dat ons beter en
dieper doet slapen, dat een belangrijke antioxidantenwerking
heeft en ons immuunsysteem stimuleert
BioGezond • juni 2008 7

BG_0806_04_koffie 29-05-2008 09:22 Pagina 3
KOFFIE
11. Koffie verhoogt de kans op calciumoxalaatnierstenen
12. Koffie bij de maaltijd bemoeilijkt de regulering van diabetes
type 2: zowel de glucosespiegel als de insulinespiegel stijgen
meer na de maaltijd in vergelijking met een maaltijd zonder
koffie
13. Koffie verergert de symptomen van hypoglycemie of te lage
bloedsuikerspiegel, waardoor klachten als beven, zweten en
hartkloppingen in de hand worden gewerkt. Vooral mensen
die veel suiker en geraffineerde koolhydraten gebruiken, zijn
hier gevoelig aan
14. Koffie verhoogt de plasklachten door benigne prostaathypertrofie
(BPH) of goedaardige prostaatvergroting
15. Koffie verhoogt de kans op goedaardige borsttumoren
16. Overmatig gebruik van koffie verhoogt de kans op kanker van
de blaas en de urineleiders
17. Er treedt in een zekere mate gewenning op voor koffie, waardoor
men de neiging kan krijgen er steeds meer te drinken en
er dus van een bepaalde vorm van verslaving kan gesproken
worden.
De tolerantie is individueel
Uit al het voorgaande is het dus duidelijk dat verstandig genieten van
koffie vooral neerkomt op een matig gebruik. Nu is het zo dat het verdragen
of de tolerantie voor koffie individueel zeer verschillend is en
ondermeer afhangt van factoren als genetische factoren, lichaamsgewicht,
voeding, roken, medicijnengebruik, aard van het zenuwstelsel
(dominantie van de orthosympaticus of de parasympaticus), leverfunctie….
Sommige mensen geven aan dat ze al van één kopje niet
goed meer slapen, rusteloos worden, hartkloppingen krijgen of koffie
eenvoudigweg niet verdragen. Zij kunnen dan ook maar beter afzien
van het gebruik ervan. Anderen verdragen daarentegen ogenschijnlijk
grote hoeveelheden cafeïne, maar daaruit mag zeker niet afgeleid worden
dat ze er ongebreideld mogen aan toegeven!
Hoe geniet je op een verstandige
manier van koffie?
- Hou het bij 1 à maximum 3 kopjes per dag. Eén kopje koffie bevat
gemiddeld 75 à 80 mg cafeïne.
- Drink geen koffie in de avonduren om de slaap niet te verstoren en
om de aanmaak van het belangrijke hormoon melatonine niet af te
remmen
- Kies voor een koffie met een bio-certificaat en van een goede kwaliteit:
niet te sterk en op een goede manier gebrand, niet bewerkt met
chemische glansmiddelen, eventueel gestoomd voor een betere verteerbaarheid
- Hou ermee rekening dat er naast koffie met thee, chocolade, cola
en cacao nog andere bronnen van cafeïne bestaan, die dus een
additief effect kunnen hebben qua negatieve gevolgen
- Kies voor filterkoffie, maar vermijd plastic filters die ondermeer
xeno-oestrogenen (vreemde oestrogenen) en dioxineverbindingen
bevatten
- Vermijd cafeïnevrije koffie, want die bevat residuen van extractiemiddelen
als ethylacetaat, dichloormethaan of benzeenverbindingen
- Vermijd suiker in je koffie
- Drink geen koffie op de nuchtere maag als je gevoelig bent voor
maagzuur
- Drink per tas koffie gemiddeld één glas water om uitdroging van
het lichaam te vermijden
- Neem je medicijnen of je supplementen met mineralen niet samen
in met koffie
- Hou ermee rekening dat koffie voor interacties met medicijnen kan
zorgen en deze minder of meer werkzaam kan maken. Vraag raad
aan je arts, therapeut of apotheker
8 BioGezond • juni 2008
18. Overmatig gebruik van koffie vergroot de kans op zure oprispingen,
maagontstekingen tot maagzweren. Vooral koffie op
de nuchtere maag verhoogt de kans op zuurbranden
19. Omdat koffie de bijnieren stimuleert tot de afscheiding van
catecholamines (adrenaline, noradrenaline…), zal hij bij
overmatig en langdurig gebruik op de duur de bijnieren uitputten
met meer kans op overgewicht, lusteloosheid, mentale
klachten, vermoeidheid en burnout
20. Overmatig gebruik van koffie leidt door een diuretisch effect
tot een “uitdroging” van het lichaam
21. Overmatig gebruik van koffie verzwakt de blaasspieren bij de
vrouw met meer kans op incontinentie of onwillekeurig verlies
van urine
22. Overmatig gebruik van koffie kan leiden tot “cafeïnisme” met
als mogelijke symptomen: verlies van eetlust, gewichtsverlies,
geïrriteerdheid, slapeloosheid en een gloeiende huid
Interessantere bronnen van cafeïne
De koffieplant is niet de enige bron van cafeïne in de natuur is uiteindelijk
misschien wel de minst interessante. De cafeïne in koffie, die
normaal gebonden is aan chlorogeenzuur, wordt namelijk door het
roosteren vrijgesteld. Op die manier leidt koffie als directe bron van
vrije cafeïne sneller tot pieken en daaropvolgende dalen van cafeïne
in het bloed met eerder en meer nevenverschijnselen in vergelijking
met andere cafeïnebronnen zoals groene thee (Camellia sinensis), de
kolanoot (Cola nitida), guarana (Paullinia cupana) en maté (Ilex
paraguariensis). In deze planten komt de cafeïne inderdaad meer
gebonden voor en ze zorgt daardoor voor een mildere en langer aanhoudende
werking met minder kans op nevenwerkingen.
Groene koffie
De laatste jaren wordt meer het gebruik van groene, ongeroosterde
koffie aangeraden als voedingssupplement. Groene koffie zou vooral
een topbron van antioxidanten zijn (met vooral meer chlorogeenzuur,
tot 10 %), die vrije radicalen als zuurstof- en hydroxylradicalen
onschadelijk maken en zo (nog) beter helpen beschermen tegen
degeneratieve aandoeningen als diabetes en tegen vroegtijdige
ouderdomsverschijnselen. Ze zou bovendien, net zoals de hierboven
opgesomde planten, tot een meer constante cafeïnespiegel zonder
pieken en dalen zorgen. Sommigen zien dan ook in groene koffie -
meer dan in geroosterde koffie - een ideaal stimulerend middel in
(voor sporters en bij fysieke en geestelijke vermoeidheid), een ondersteuning
bij overgewicht (door een betere vetverbranding en een verminderde
opname van glucose in de darm) en een middel om het
effect van pijnstillers te verbeteren bij o.a. migraine. Merkwaardig is
de hypotensieve (bloeddrukverlagende) werking van groene koffie in
dierenproeven bij hypertensie. Dit waarschijnlijk door het bevorderen
van de verwijding van bloedvaten (vasodilatatie) door het beschermen
van de vasodilaterende stof stikstofoxide (NO) tegen vrije radicalen.
Groene koffie zou vooral een
topbron van antioxidanten zijn

De natuurlijke
kr acht van
F Y TOSTA R
afslankers
Optimaal gewicht
Platte buik
Slanke lijn
Fytostar 12 + 12 Slank
SLANK DE KLOK ROND
24 uur dag en nacht formule
die de vetverbranding en
eliminatie stimuleert
30 ‘dag’ - en 15 ‘nacht’ capsules
Fytostar Bodystyler
FIGUURCORRECTIE
1 capsule per dag tegen
sinaasappelhuid en
overtollige centimeters
30 capsules
Ga langs bij uw natuurwinkel of contacteer OCE BIO 03 366 21 21 - info@ocebio.com - www.fytostar.be

Maculaire degeneratie,
hoofdoorzaak slechtziendheid
Maculaire degeneratie of Age Related Macular Degeneration
(ARMD) is een leeftijdsgebonden, degeneratieve aandoening van de
macula lutea of de “gele vlek” in het netvlies of de retina. Maculaire
degeneratie komt in onze leefwereld, ondermeer door het vergrijzen
van de bevolking, de verarming van de voeding en de toegenomen
vrije radicalendruk in het milieu, steeds meer voor. De macula lutea
of gele vlek ligt ongeveer in het centrum van het netvlies en bestaat
uit een sterke concentratie van fotoreceptoren of lichtgevoelige cellen,
vooral de zogeheten kegeltjes die instaan voor een gedetailleerd en
gekleurd beeld. De macula is dan ook voor een groot verantwoordelijk
voor het centrale deel van ons gezichtsveld. Leeftijdsgebonden
maculaire degeneratie of de achteruitgang in kwaliteit van de gele
vlek is één van de hoofdoorzaken van centrale slechtziendheid (met
behoud van zijzicht) en blindheid, waarvoor eigenlijk nog geen
afdoende behandeling bestaat. Steeds meer mensen krijgen vanaf de
leeftijd van 50 jaar af te rekenen met de eerste verschijnselen van deze
aandoening. Maculaire degeneratie moet wel onderscheiden worden
van een andere belangrijke oorzaak van gezichtsafname: diabetische
retinopathie. Bij deze aandoening ontstaat door diabetes een abnormale
proliferatie (woekering) van haarvaten in het netvlies, waardoor
lichtstralen moeilijker de fotoreceptoren bereiken.
Oorzaken
Maculaire degeneratie berust in hoofdzaak op de aantasting van de
10 BioGezond • juni 2008
Luteïne en zeaxanthine
toppers voor het gezichtsvermogen
Bijna iedereen kent vitamine A en bètacaroteen, vitamines die behoren tot de
groep van de carotenoïden. Tot deze grote familie behoren ook twee minder
gekende, maar daarom niet minder interessante bio-actieve stoffen: luteïne en
zeaxanthine. De laatste jaren is steeds meer gebleken dat deze twee antioxidanten
vooral ter hoogte van het netvlies van de ogen een belangrijke beschermende
werking hebben met langer behoud van een goed gezichtsvermogen.
Luteïne en zeaxanthine oefenen namelijk een preventieve werking uit tegen
maculaire degeneratie, de hoofdoorzaak van achteruitgang van het zicht
voorbij de leeftijd van 50. Tijd dus voor een grondige voorstelling.
Voedingsbronnen van zeaxanthine
Zeaxanthine is een groen pigment, dat vooral wordt
aangetroffen in:
- donkergroene groenten: spinazie, boerenkool, broccoli;
ook in erwten, spruitjes
- fruit: bosbes, kiwi, peer, appel, sinaasappel, perzik, druif
- algen: spirulina, chlorella, kelp, blaaswier
retina door vrije radicalen, gekoppeld aan een gebrek aan voldoende
antioxidanten ter bescherming daartegen. Dit verklaart waarschijnlijk
voor een deel de toename van dit beeld de laatste decennia:
aan de ene kant is de vrije radicalendruk bij de westerse mens groter
geworden door de toename van schadelijke en lichaamsvreemde
stoffen in milieu en voeding en door de toename van stralingsschade,
aan de andere kant is de aanvoer van antioxidanten via een volwaardige
voeding en verse groenten en fruit verminderd. Maar in het
ontstaan van maculaire degeneratie spelen ook nog andere factoren
een rol zoals blootstelling aan zonlicht, roken, blootstelling aan rook,
hoge bloeddruk en alcoholgebruik.
Dubbele beschermende werking
De laatste jaren is gebleken dat de bijzondere carotenoïden luteïne en
zeaxanthine, die normaal gezien in een hoge concentratie voorkomen in
de macula lutea, een bijzondere rol spelen in het beschermen ervan. Ze
doen dat op een tweeledige manier. Vooreerst fungeren deze carotenoïden
ter hoogte van de gele vlek als “indirecte” antioxidanten, omdat ze
als UV-filters zorgen voor de absorptie van blauw licht, dat de fotoreceptoren
of lichtgevoelige cellen kan beschadigen. Daarnaast staan ze als
“directe” antioxidanten centraal in de bescherming van het netvlies
tegen oxidatieve schade door het neutraliseren van vrije radicalen. Meer
en meer worden deze stoffen dan ook aangeraden als de belangrijkste
Voedingsbronnen van luteïne
Luteïne is een geelgroen pigment dat vooral wordt
aangetroffen in:
- groenten: vooral donkergroene bladgroenten (boerenkool,
spinazie, groene kool), alsook in broccoli en
andere koolsoorten, in erwten en spruitjes
- fruit, in volgorde van afnemend gehalte: bosbessen,
kiwi, peer, appel, sinaasappel, perzik, druif
- algen: spirulina, chlorella, kelp, blaaswier
- maïs, eigeel

Leeftijdsgebonden maculaire degeneratie of de achteruitgang in kwaliteit
van de gele vlek is één van de hoofdoorzaken van centrale slechtziendheid
antioxidanten die via de voeding en eventueel via voedingsupplementen
kunnen bijdragen tot de preventie, het afremmen en zelfs voor een
beperkt deel terugschroeven van de leeftijdsgebonden maculadegeneratie,
de belangrijkste oorzaak van gezichtsafname en blindheid bij
ouderen.
Risicogroepen voor tekorten
Bepaalde mensen vertonen sneller tekorten aan luteïne en zeaxanthine
of hebben een verhoogde behoefte eraan:
- rokers
- alcoholgebruikers: vooral bij meer dan 2 glazen per dag
- zonnekloppers
- adolescenten
- ouderen
- mensen met spijsverteringsstoornissen en dus verminderde
absorptie
Bijkomende gunstige werkingen
Luteïne en zeaxanthine vervullen niet alleen een beschermende rol
in de ogen. Aangetoond is dat ze ter hoogte van het oog ook helpen
cataract of grijze staar, de vertroebeling van de lens, af te remmen.
Verder helpen ze beschermen tegen huidkanker onder invloed van
ultraviolet licht, tegen darmkanker (colorectale kanker) en vermoedelijk
ook tegen borstkanker en tegen aandoeningen van de kransslagaders
van het hart.
Bijkomende hulp bij maculaire degeneratie
Dagdoses van 30 mg luteïne en 4000 microgram zeaxanthine, ingenomen
als voedingssupplementen, worden beschouwd als de ideale
hoeveelheden bij of ter preventie van maculadegeneratie. Luteïne
en zeaxanthine kunnen hierbij bijgesprongen worden door de volgende
middelen:
- andere antioxidanten, die synergetisch werken met luteïne en
zeaxanthine, zoals: coenzyme Q10, bètacaroteen en vitamine
A, lycopeen, zink, selenium, vitamine C, vitamine E, bioflavenoïden
- DHA of docosahexaeenzuur: dit meervoudig onverzadigde vetzuur,
dat behoort tot de omega-3-vetzuren, zorgt als onderdeel
van de fosfolipiden in het membraan van fotoreceptoren voor
de nodige fluïditeit of vloeibaarheid en dus voor een beter
opvangen van lichtsignalen
- Bosbessen (Vaccinium myrtillus): dit zijn niet alleen bronnen
van luteïne, zij dragen door hun gehalte aan de bijzondere oligomere
procyaniden (OPC’s) ook bij tot de antioxidante
bescherming van het netvlies en tot een betere bloedcirculatie
in de fijne haarvaten van het netvlies
- Wijnpitten/wijnblad (Vitis vinifera): zijn ook bronnen van oligomere
procyaniden (OPC’s)
Natuurlijk gezond met planten
- Biologische kruidenextracten
- Zonder alcohol of bewaarmiddelen
- In handige ampullen
- Met de beste formuleringen
PHYTABEAUTY
Voor een reine, frisse huid op tienerleeftijd
of voor een gezonde huid op
elke andere leeftijd is het in de eerste
plaats belangrijk om van binnenuit
het lichaam te zuiveren. Phytabeauty
is dan ook de aanrader bij een rode,
gevoelige of schrale huid:
• Kliswortel en brandnetel zijn
de huidreinigers bij uitstek
Teunisbloem brengt de huid tot rust
Wortelsap en komkommersap doen
de huid weer stralen
Verkrijgbaar in alle
natuurvoedingswinkels
Info Mannavita:
056 43 98 52
info@mannavita.be
www.mannavita.be
Uw terechte keuze
PHYTABEAUTY voor
een stralende en frisse huid
BioGezond • juni 2008 11

Nadere kennismaking
De botanische naam van Rhodiola rosea is eigenlijk een tautologie:
“Rhodiola” is afgeleid van het Griekse “rhudon” (“roos”) en verwijst
naar de onmiskenbare rozengeur van de wortel van deze plant, terwijl
“rosea” als soortnaam ook “roos” betekent en eveneens op de rozengeur
slaat. In het Nederlands wordt deze plant naast “rhodiola” ook
“rozenwortel” en “wonderwortel” genoemd. De laatste naam duidt
inderdaad op het potentieel dat ze in zich draagt om een sterke stimulerende
werking uit te oefenen. Rhodiola is afkomstig van het
Himalayagebergte en verspreidde zich van daaruit over bijna het
ganse noordelijke halfrond. Nu is hij vooral te vinden in koude
Noordelijke landen (Groenland, Alaska, Lapland….), Scandinavië,
Rusland (vnml. Siberië) en in berggebieden boven de 2000 m (o.a. in
de Alpen). Deze plant verkiest als habitat droge en hooggelegen toendra’s,
hellingen, rotswanden en vochtige kliffen. Ze staat bij voorkeur
in de volle schaduw op een niet te sterk gedraineerde, vochtige en
licht zurige grond met een laag gehalte aan organische stoffen.
12 BioGezond • juni 2008
Rhodiola rosea
“wonderwortel” stimuleert lichaam en geest
Wie volop meedraait in de mallemolen van het jachtige, westerse
leven loopt zichzelf al eens voorbij. Zowel op lichamelijk vlak, met
vermoeidheid en burnout, als op geestelijk vlak met ondermeer stemmingsstoornissen
en prikkelbaarheid, is een ruggensteun dan meer
dan welkom. Met Rhodiolia rosea of de “wonderwortel” bestaat in de
kruidengeneeskunde een adaptogene plant, die ons aanpassingsvermogen
aan ongunstige omstandigheden verbetert en zowel op fysiek
als psychisch vlak de juiste stimulans geeft.
Rhodiola is afkomstig van het Himalayagebergte en verspreidde
zich van daaruit over bijna het ganse noordelijke halfrond.
Beschrijving
De rozenwortel is een tot 70 cm hoge en 30 cm brede, vaste, winterharde
en eenhuizige plant. Ze draagt op vertikaal groeiende,
geschubde stengels vlezige, zittende, elliptische bladeren, die alternerend
geplaatst staan. Op het einde van het voorjaar tot het begin
van de zomer verschijnen met roze knoppen volgepakte schermen.
Deze bloeien vervolgens open tot kleine, stervormige bloemen met
een kastanjebruine tot vaalpaarse kleur (de mannelijke bloemen) of
een rode, roze of gele kleur (de vrouwelijke bloemen). Ondergronds
is er een naar rozen geurende, diep reikende penwortel, die net onder
de grond horizontaal verlopende zijtakken vertoont, waar de jaarlijkse
scheuten uit groeien. Het is de wortel die in de fytotherapie aangewend
wordt.
Geschiedenis en traditioneel gebruik
Rhodiola wordt al heel lang gebruikt in de volksgeneeskunde van
Rusland, Oost-Europa, Scandinavië en Azië en dit ondermeer bij mentale
en fysieke stress, bij depressiviteit, bij vermoeidheid en energiege-

ek, om ouderdomsverschijnselen tegen te gaan, om het koude klimaat
beter te verdragen, ter preventie van verkoudheden en grippale
syndromen, om het libido en de vruchtbaarheid te verhogen…..
Tot de bekendste gebruikers behoorden de Vikings, die rhodiola meenamen
tijdens hun zware veroveringstochten, alsook Chinese keizers,
Russische kosmonauten en - atleten. Het was trouwens de Russische
geleerde Dr. Nicolai Lazerev die de term “adaptogeen” lanceerde om de
aansterkende eigenschappen van planten zoals Rhodiola, Ashwaganda
(Withania somnifera), Ginseng (Panax ginseng) en Eleutherococcus of
Siberische ginseng (Eleutherococcus senticosus) te omschrijven als
“het verhogen van de weerstand tegen chemische, fysische en biologische
stressoren, zonder normale biologische parameters te verstoren”.
Sinds 1960 zijn veel studies verschenen betreffende de werkzaamheid
van Rhodiola. Maar vermits die vooral van Scandinavische en
Russische origine zijn, is Rhodiola in het westen lang onbekend gebleven.
In 1975 werd een alcoholisch rhodiola-extract als geneesmiddel en
tonicum geregistreerd in de Sovjetunie. Verder is Rhodiola in Zweden
en Denemarken een erkend kruidengeneeskundig product.
Belangrijke inhoudsstoffen
Zoals bij vele planten berust de werkzaamheid van de wortel van rhodiola
vooral op de synergie van de verschillende componenten.
Vooral de fenolglycosiden (fenylethaanderivaten) behoren hierbij tot
de belangrijkste actieve componenten met salidroside (ook rhodioloside
of rhodosine genoemd) en p-tyrosol. Elementaire werkstoffen
zijn ook de fenylpropanoïden (fenylpropaanderivaten), waartoe
behoren: kaneelalcoholvicianosiden of rosavines (vooral rosavine,
rosine en rosarine), kaneelalcoholglycosiden en kaneelzuren. Naast
deze twee voornaamste groepen van stoffen is de rozenwortel ook rijk
aan flavonoïden zoals catechines en proanthocyanidinen (met rho-
dioline, rhodionine, rhodiosine, acetylrodalgine, tricine), bevat ze de
niet onbelangrijke fenolzuren koffiezuur, chlorogeenzuur en
hydroxykaneelzuur en is er ook een kleine hoeveelheid etherische
olie.
Vooral een adaptogeen
Rhodiola rosea is in de eerste plaats een adaptogene plant. Dat wil
zeggen dat ze het lichaamseigen aanpassingsvermogen verhoogt om
beter aan chemische, fysieke, biologische en psychologische
stressfactoren te weerstaan. Ze verhoogt hierdoor de stressbestendigheid
en heeft een algemeen versterkende werking. Concreet claimt
men van deze plant dat ze de alarmfase bij stress vermindert, de adaptatiefase
ondersteunt en de uitputtingsfase uitstelt. Eén en ander
heeft vooral te maken met de hoger vernoemde fenylethaan- en
fenylpropaanderivaten: deze stoffen hebben een structurele verwantschap
met de catecholamines zoals dopamine, noradrenaline en adrenaline,
dat zijn voor de mens bij stress zeer belangrijke neurotransmittors
of signaalstoffen. Rhodiola vangt het tekort aan die catecholamines
bij stress op, verbetert de permeabiliteit van de bloedhersenbarrière
voor precursoren (voorlopers) van de neurotransmittors
en vermindert de negatieve impact van stress op de as hypothalamus-hypofyse-bijnier.
Daarbij komt dat rhodiola, vooral op basis van
de flavonoïden, een sterke antioxiderende werking heeft, waardoor
ze vrije radicalen neutraliseert, de zuurstofvoorziening van de weefsels
verhoogt, de vetverbranding verhoogt en het hart, de longen, de
lever beschermt. Al bij al kan rodiola dan ook aangeraden worden bij:
- Vermoeidheid die niet wordt veroorzaakt door ernstige onderliggende
aandoeningen, Burnout, Vermoeidheid na infecties en bij
chronische ziekte, Geestelijke vermoeidheid, Grote behoefte aan
OPTIMAAL GEHEUGEN &
DENKVERMOGEN
EXAMENS
Speciale nutriënten voor een goede concentratie,
een optimaal geheugen en een scherpe alertheid.
Om het behoud van een goede werking van het geheugen en het denkvermogen te
waarborgen, vooral op gevorderde leeftijd, is het belangrijk dat o.a. alle essentiële
stoffen hiervoor aangevoerd worden, eventueel door suppletie. NewroVit van
ALTISA is een uitgekiende combinatie van specifieke nutriënten die bijzonder
waardevol zijn om zowel op jonge als gevorderde leeftijd het behoud van een goede
concentratie te ondersteunen. Samenstelling per 1/2 tablet: o.a.
Choline/Inositol van
ALTISA is een combinatie
van, per capsule,
250mg choline (bitartraat)
en 250mg inositol,
twee essentiële stoffen
Vitamine B1 ........... 3,75 mg
Vitamine B2 .......... 3,75 mg
Vitamine C............. 55 mg
Niacinamide (B3)... 3,75 mg
Foliumzuur............. 100 μg
Soja lecithine ......... 17,5 mg
Ginkgo biloba, extr.
stand. (blad) ......... 7,5 mg
L-Fenylalanine........ 85 mg
L-Tyrosine .............. 85 mg
L-Glutamine ........... 85 mg
van de B-complex vitaminegroep belangrijk voor een goede werking van bepaalde mechanismen die het behoud van een goede concentratie
en een optimale geheugenwerking bevorderen.
CHOLINE/INOSITOL 250/250, aanbevolen verkoopprijs cons.: 100 capsules: €17,20
ALTISA maakt enkel gebruik van ingrediënten van de allerbeste kwaliteit en zuiverheid in fyto GMP (Good Manufacturing Practices) richtlijnen en/of andere farmacopee-/productiestan-
actieve doseringen, met als resultaat een gewaarborgde doeltreffendheid. Al onze prodaarden. Voor meer informatie over de ALTISA-producten, bel 03/321 67 19. Te verkrijgen
ducten zijn vrij van bewaar-, smaak- en kleurstoffen, suiker, zout, zetmeel, gist,
tarwe, maïs, melk (-derivaten), soja, gluten, talk, lactose en dierlijke derivaten,
in alle reform- en dieetwinkels. Een product van DIEXIMPORT.
Een gevarieerde en evenwichtige voeding en een gezonde le-
®
en worden geproduceerd volgens de internationaal erkende en zéér strenge vensstijl zijn belangrijk.
Sinds 1970
BioGezond • juni 2008 13
NewroVit, aanbevolen consumentprijs: 50 tabletten: €13,99

RHODIOLA ROSEA
slaap
- Herstel na ziekte en operaties
- Stress, Chronische stress, Geringe stressbestendigheid, Werkdruk,
Examenkoorts
- Gevolgen van stress zoals: hoofdpijn, hypertensie (hoge bloeddruk),
anorexie (gebrekkige eetlust), stress-ulcus (maagzweer),
aritmieën (hartkloppingen)
- Zware fysieke inspanningen, Verminderd prestatievermogen op het
werk en in de sport
- Voor meer uithouding, Herstel na zware inspanningen, Nachtwerk
- Nevenverschijnselen van chemotherapie
- Preventie van vroegtijdige ouderdomsverschijnselen
Zenuwsterkend en mild antidepressief
Rhodiola heet ook een “neurotonicum” te zijn, dat wil zeggen dat
deze plant het zenuwstelsel algemeen ondersteunt en versterkt.
Hierdoor verbetert ze de cognitieve functies zoals het concentratievermogen,
het geheugen en het aanlerende vermogen en bevordert ze
het mentale prestatievermogen, alsook de psychomotorische functies.
Heel interessant hierbij is een milde antidepressieve en psychostimulerende
werking, alsook een rustgevende en mild slaapbevorderende
werking. Rhodiola heeft namelijk het vermogen om tekorten aan te
vullen van de belangrijke neurotransmittors (signaalstoffen) zoals
serotonine, dopamine en noradrenaline in de hersenschors, hersenstam
en hypothalamus. En deze stoffen zijn van belang voor het cognitieve
vermogen, de alertheid, een goede gemoedstoestand, het kunnen
ervaren van vreugde… Rhodiola werkt zo omdat ze de enzymes
afremt die deze neurotransmittors in de hersenen afbreken en omdat
ze tevens het transport van neurotransmittors bevordert. Ook zou
deze wortel de werking verbeteren van de neurotransmittor acetylcholine
en de de synthese bevorderen van opioide peptiden (bètaendorfines)
en de centrale en perifere receptoren voor die opioide
activeren. De wortel is dan ook inzetbaar bij:
- Neurasthenie of “zwakke zenuwen”
- Verminderd geheugen en concentratievermogen, Mentale vermoeidheid,
Verminderde coördinatie
- Geestelijk belasting, Studie, Examens, Verminderde aanleercapaciteit
- Depressiviteit en Seasanol Affective Disorder (de zogeheten
“Winterblues”)
- Prikkelbaarheid, Stemmingswisselingen, Angst, Gebrek aan motivatie
- Insomnia (Slapeloosheid), Nervositas (Zenuwachtigheid),
Rusteloosheid
Bijkomende gunstige effecten
Omdat hij de natural killer cellen stimuleert (welbepaalde witte
bloedcellen die geïnfecteerde cellen herkennen en vermietigen) en de
productie van T-cellen door de thymus bevordert, heeft rhodiola ook
niet te onderschatten weerstandsverhogende eigenschappen, die
kunnen aangewend woeden bij de preventie en aanpak van verkoud-
Verwerkingsvormen en doses
Net zoals bij andere adaptogene planten wordt aangeraden de
inname van Rhodiola af en toe te onderbreken: bv. 3 maanden
innemen en dan 2 à 3 weken stoppen. Rhodiola wordt best niet ’s
avonds ingenomen; ideaal is de inname nuchter voor het ontbijt en
een half uur voor het middagmaal.
Kies bij voorkeur voor preparaten, gestandaardiseerd op rosavine,
een specifieke inhoudsstof voor de Rhodiola rosea, want soms
wordt gestandaardiseerd op salidroside, dat evenwel ook in andere,
14 BioGezond • juni 2008
heden en grippale verschijnselen. Er zijn ook antitumorale eigenschappen
aangetoond, die samen met de hoger vernoemde adaptogene
eigenschappen ervoor zorgt dat rhodiola kan ingezet worden om
de effectiviteit te verhogen en tegelijk de nevenwerkingen te verminderen
van chemotherapie. Sommige artsen en therapeuten zetten de
rozenwortel ook in om de geslachtsdrift te verhogen bij frigiditeit en
om de vruchtbaarheid te verhogen bij man en vrouw. Tenslotte
ondersteunt rhodiola volgens bepaalde bronnen de afslanking door
de vetverbranding te bevorderen.
Combinaties met andere kruiden
Rhodiola rosea laat zich ook combineren met andere kruiden voor
een optimale synergie:
- Met rustgevende en/of angstwerende kruiden als Passiflora incarnata
(Passiebloem, kruid) en Valeriana officinalis (Echte valeriaan,
wortel), bij depressiviteit, negatieve stemming…
- Met andere adaptogene kruiden als Panax ginseng (Ginseng, wortel),
Eleutherococcus senticosus (Siberische ginseng, wortel),
Withania somnifera (Ashwaganda, wortel), Astragalus membranaceus
(Astragalus, wortel), bij stress, verminderd prestatievermogen,
vermoeidheid, burnout…
- Met leverbeschermende en leverherstellende kruiden als
Schisandra sinensis (Schisandra, bessen) en Silybum marianum
(Mariadistel, zaden) bij leveraandoeningen, vermoeidheid…
- Met Paullinia cupana (Guarana, zaden) of Cola nitida (zaad), bij
vermoeidheid, energiegebrek, verminderd prestatievermogen…
Waarschuwingen, nevenwerkingen, toxiciteit
- Zorg ervoor dat je wel degelijk preparaten met de correcte species
Rhodiola rosea gebruikt en niet aanverwante, minder werkzame
Rhodiola-species
- Bij de hoger aangegeven doses zijn er meestal geen nevenwerkingen
te verwachten
- Nevenwerkingen beginnen als men bvb. van het extract, gestandaardiseerd
op 2 % rosavine, 1,5 à 2 g of meer gebruikt: hierbij kan
prikkelbaarheid en slapeloosheid optreden
- Rhiodiola kan in de eerste weken aanleiding geven tot levendige
dromen (geen nachtmerries)
- Bij sommigen kan een milde allergische reactie optreden onder
de vorm van een huiduitslag
- Rhodiola niet geven aan mensen die al klassieke antidepressiva
innemen: dat zou kunnen leiden tot een “serotoninesyndroom”
met spierstijfheid, overmatige reflexen, verwardheid en rusteloosheid
- Rhodiola kan op voorschrift gegeven worden om het antitumorale
effect van bepaalde medicijnen te ondersteunen
- Rhiodiola niet geven bij bipolaire stoornissen (manisch depressiviteit)
en bij manieën
- Rhiodiola niet geven aan zwangere of zogende vrouwen, vanwege
een gebrek aan studies betreffende de veiligheid
minder werkzame rhodiolasoorten voorkomt.
Qua dosis raadt men aan:
- bij chronische toediening als adaptogeen, bij stress,
bij vermoeidheid, bij depressiviteit….:
- extract, gestandaardiseerd op 1 % rosavine: 360 à 600 mg/dag
- extract, gestandaardiseerd op 2 % rosavine: 180 à 300 mg/dag
- extract, gestandaardiseerd op 3,6 % rosavine: 100 à 170 mg
- in acute condities, bv. voor een examen, sportprestatie:
de hierboven vermelde doses verdrievoudigen

Menthol Classic
normale huid - 30ml
CNK: 1550-813
2 in 1 Scheerfluïdum
Zonder Menthol
zware baard - 30ml
CNK: 2330-926
& After-Shave
Scheerfluïdum + After-
Shave samen in één product:
• zonder schuim, de huid is
goed zichtbaar tijdens het
scheren
• het risico op kwetsuren en
irritaties vermindert
Aloë Vera
gevoelige huid - 30ml
CNK: 2330-892
met etherische olien
3 druppels druppels
volstaan
PHYTAL-CREA bvba, tel +32(0)9-224 16 71 • www.phytal-crea.be
Miss Shave
2 inn 1
Werkt volgens hetzelfde
principe als Scheerfluïdum
+ After-Shave
• speciale samenstelling die de
zachtheid van de huid verhoogt
• kan ook worden gebruikt als
voorbereiding op het epileren
Miss Shave - 30ml
CNK: 1587-716
BEL GRATIS VOOR
INFORMATIE EN
DOCUMENTATIE
0800 13969
Extra weerstand nodig?
Gelukkig is er Kindervital!
Kindervital geeft energie, weerstand en meer eetlust
aan kinderen vanaf 6 maanden
Kindervital is een lekkere vloeibare multivitamine in
een goede dosering wat makkelijk in te
nemen is, ook met vruchtensap
Kindervital bevat vitamine D en calcium voor de
botten en het gebit
Kindervital bevat geen kunstmatige conserveringsmiddelen
en is lactosevrij
Kindervital is verkrijgbaar bij apotheek, drogist en
gezondheidswinkel
Salus Benelux – +31 (0) 346 575084 – www.salus.nl
Kindervital maakt je beresterk en geeft energie
van maandag
tot vrijdag
van 9u - 13u
KINDERVITAL ®
Het geheim voor meer weerstand
s i n d s 1 9 1 6
Verstand van
natuurlijke oplossingen

Lentesla met
asperges en pecorino
Ingrediënten:
• Bio slamix
- Bio asperges
- Bio tomaat
- Bio wortel
- Bio courgette
- Bio rode ui
- Bio gedroogde kerstomaatjes
- Bio pecorinokaas
Voor de vinaigrette:
• Bio mosterd
• Bio basilicum olie
• Bio kruidenazijn
• Bio sjalot
• Bio bieslook
Tip:
Is het lekkerst wanneer de asperges nog lauwwarm
16 BioGezond • juni 2008
BioGezond koken
Een lentefris menu ditmaal, met verse seizoengroenten en aandacht voor de vergeten
aardpeer. Met een licht Indisch kruidenaccent bij de kip en voor de zoetebekken een
variant op de klassieke aardbeien met slagroom en een lactosevrij ijsroom.
Voor elk wat wils dus! –Ludo Slaets-
Bereidingswijze:
- Schil en kook of stoom de asperges
en snij in 3
- Wortel en courgette schillen en
met een dunschiller in dunne
plakken snijden
- Tomaat in partjes en ui in ringen
snijden
- Maak een vinaigrette van de
mosterd, olie en azijn en meng er
het fijngehakte sjalotje onder en
een beetje gesnipperde bieslook.
- Meng alle groenten luchtig door
mekaar, garneer met de pecorino
kaas en overgiet met vinaigrette.
Veloute van aardpeer
met garnaal en hijiki
Ingrediënten:
• 2 bio uien
• 1 wit van bio prei
• 1/2 bio courgette, geschild
• 3 stengels van bio witte selder
• 400 gram aardpeer
• 1 soeplepel bio kokosvet
• Bio kokosroom
• Bio groentenbouillon
• Handvol bio hijiki
• 50 gr bio garnalen
Bereidingswijze:
- Snij de uien, de prei en de courgette
grof en stoof aan in kokosvet.
- Bevochtig met 3 liter water en voeg
de grofgesneden selder toe.
- Laat een half uurtje sudderen en
voeg dan de geschilde aardpeer
toe.
- Zachtjes verder koken tot aardperen
gaar zijn, mixen en groentenbouillon
toevoegen naar eigen
smaak.
- Hijiki even opkoken in water om
verkleuring van de velouté te vermijden.
- Afwerken met garnaaltjes en
kokosroom

Waarom zit Extra Virgin Cocos olie van Amanprana in glas?
Omdat vissen niet graag zwemmen in een zee van plastiek
ZEE VAN PLASTIEK - Op het strand van Oostende
loopt Rita Van Eersel elke ochtend met haar
hond. Ze raapt alle plastiek op die aanspoelde.
Jaak Hermsma doet net hetzelfde op het strand
van Scheveningen. En elke ochtend is er opnieuw
een lading plastiekafval. Rita Van Eersel werpt
thuis de plastiek in de afvalbak. Na jaren beseft
ze echter dat de plastiekafval nooit van de aarde
verdwijnt.
Wij leven in een plastieken gemakscultuur. Kan
je je de berg plastiek voorstellen die we met zijn
allen jaarlijks wegwerpen? 60 miljard ton per
jaar is de raming. Plastiek kan men niet blijven
recycleren. Na elke recyclage wordt het minder
waardig en komt uiteindelijk als een blijvend
belastend product in het ecosysteem terecht.
Daardoor groeit de berg snel. Waar gaat al die
plastiek naar toe? Er zijn slechts 3 mogelijkheden:
op aarde, in de lucht of in de oceanen. Zelfs op
de meest afgelegen diepten van de Stille en de
Atlantische Oceaan vinden onderzoekers plastiek
terug. Zes keer meer plastiekdeeltjes dan plankton.
Tijdens het trage afbraakproces komt plastiek
steeds opnieuw in microscopische partikels in
het milieu terecht. Daar richten ze de volgende
eeuwen dodelijke schade aan.
Zeevogels en vissen eten plastiek gewoon op en
worden ziek en sterven. In Alaska werden zelfs
vogels gevonden met hun maag vol onverteerbare
plastiek. Het sterftecijfer bij jonge pinguïns
op de stranden van Zuid-Afrika ligt hierdoor heel
hoog. Een plastiek zakje lijkt voor schildpadden
sterk op een kwal. Ze slikken het in en schildpadden
kunnen het niet uitspuwen. Ze sterven
de hongerdood. In de Middellandse Zee neemt
BAH!!!
Plastiek... BL .. bLL ...
plastiek in groeiende mate de plaats in van grassen
en algen.
Plastiek is een polymeer waar monomere componenten
worden aan toegevoegd. Juist deze
monomeren komen vrij in voeding. Overdracht
van plastiek molecules in voeding treedt vooral
tussen plastiek en vethoudende levensmiddelen
op, zoals olie, margarine, kaas, boter, chocolade.
Sommige van deze stoffen geven smaak- en
geurafwijkingen maar zijn ook vaak toxisch.
Eens opgenomen worden ze opgeslagen in het
vetweefsel van mensen en dieren waar zich een
cocktail van chemische stoffen opstapelt. Stoffen
zoals bisfenol-A, ftalaten, EDC’s,PFOA’s,PVC,
PBDE’s, etc... Vele van deze stoffen gedragen
zich als xeno-oestrogenen. ‘Op onvoorspelbare
manier kunnen zelfs triljoenste plastiekdeeltjes
onze voortplanting, ontwikkeling en evenwicht
ontregelen en mede oorzaak zijn van kanker.’
Aldus Colbron, Dumanoski, Myers, in hun boek
‘Our Stolen Future’. Xeno-oestrogenen in plastiek
zijn medeverantwoordelijk voor de toenemende
onvruchtbaarheid bij mannen. Dat zegt Deborah
Cadbury in haar aangrijpend boek ‘Stervend
Sperma’.
Plastiek is een wereldprobleem. De oplossing
begint echter bij onszelf. Hoe minder we kopen
in plastiek, des te beter voor milieu, dier en mens.
Amanprana probeert het gebruik van plastiek tot
een minimum te beperken. Daar waar mogelijk
gebruiken we glas, gerecycleerd papier of andere
snel bio-composteerbare verpakkingsmaterialen.
Zeg nu zelf, bio en plastiek gaan moeilijk samen.
Samen moeten we zoeken naar meer ecologische
en gezondere oplossingen.
3 Tips om plastiek in
voeding te vermijden:
1. Verwarm nooit in plastiek.
In geen enkele soort.
2. Geen warme dranken of
voeding in plastiek.
3. Koop nooit olie of vetrijke
producten in plastiek.
Glas is beter voor milieu,
smaak en gezondheid.
Verkrijgbaar in bio-winkels:
www.noble-house.tk
Onderwaterfotografi e Dos Winkel
100%
AMAN
PRANA
SERENE LEVENSKRACHT

18 BioGezond • juni 2008
Gegrilde
kipfilet tandoori
met rabarberchutney,
appelchutney en
rode rijst
Ingrediënten:
• Bio kipfilet
• Bio tandoori kruiden
• Bio rode rijst
• Bio olijfolie
Rabarberchutney:
• 500 gr. bio rabarber
• 1 rode bio ui
• 1 kl. geraspte bio gember
• 1 el. bio komijn gedroogd
• 1 el. bio koriander gedroogd
• 100 ml bio dille azijn
• 300 gr. bio rijstsiroop
Appelchutney:
• 4 lichtzure bio appelen
• 1/2 bio ui
• 1 kl. geraspte bio gember
• 50 gr. bio rozijnen
• 2 dl. bio ciderazijn
• 3 bio kruidnagel
• 1 kl. bio kaneel
• bio cayennepeper
• 100 gr bio cristallino rietsuiker
Bereidingswijze:
- Kipfilet nachtje marineren in olijfolie en tandoori
kruiden
- Zachtjes grillen en regelmatig draaien.
- Rijst koken volgens voorschrift op verpakking
Rabarberchutney:
- Rabarber, ui, gember en azijn zachtjes laten sudderen
- Komijn en koriander kleuren in pan met anti-aanbaklaag,
vervolgens in mortier fijnstampen en bij de
rabarber voegen.
- Langzaam laten inkoken tot vocht verdampt is.
- Zoeten met rijstsiroop naar eigen smaak.
Appelchutney:
- Stamp de kruidnagel fijn in een vijzel en breng alle
ingrediënten, zonder de rietsuiker samen aan de kook.
- Zachtjes laten koken tot alle vocht verdampt is en dan
zoeten naar eigen smaak.
- Warm of koud serveren.

Meringuetaartje met
slagroom en aardbeien
Ingrediënten:
• 4 bio eiwitten
• 250 gr bio bloemsuiker
• 1/4 liter bio slagroom
• 250 gr bio aardbeien
• 125 gr bio braambessen/aardbeien (diepvries)
• 100 gr bio ruwe rietsuiker
Bereidingswijze:
- Klop de eiwitten stijf en meng er dan voorzichtig de bloemsuiker
onder.
- Spuit in de gewenste vormen en bak af gedurende 1 uur op
100°
- Slagroom opkloppen, zoeten naar eigen smaak en in de meringue
taartjes spuiten.
- Verdeel de aardbeien over de taartjes.
- Maak een coulis van braambes en aardbei door deze zachtjes in
te koken, mixen en zoeten naar eigen smaak.
- Serveer bij de taartjes (met eventueel muntblaadjes)
Ijsroom van geitenmelk
met speculaas
Ingrediënten:
• 1/2 liter bio geitenmelk
• 1 bio vanillestok
• 200 gr. bio ruwe rietsuiker
• 4 bio eigelen
• 8 bio speculaas
Bereidingswijze:
- Kook de melk op met de overlangs doorgesneden vanillestok
en laat 10 minuten zachtjes koken.
- Klop de eigelen met de suiker tot een wit schuimige massa.
- Voeg hier beetje bij beetje de melk bij (zonder de vanillestok)
en warm terug op tot 85 graden. (gebruik termometer!)
- Laat minstens 12 uur koelen tot 2 à 3 graden.
- Giet in ijsmachine en voeg na een kwartiertje de fijngebrokkelde
speculaas toe (recept speculaas zie BioGezond
december)
BioGezond • juni 2008 19

De lever vervult voor ons
tal van levensbelangrijke
functies.
20 BioGezond • juni 2008
Natuurlijke hulp bij
een zwakke leverfunctie
Met zijn gewicht van 1,5 à 2 kg is de lever niet alleen de grootste klier van ons lichaam, dit orgaan
vervult voor ons ook tal van levensbelangrijke functies. Het spreekt dan ook vanzelf dat een zwakke
leverfunctie of “leverinsufficiëntie” zich zowel op het gebied van het algemene welbevinden, van
het energiepeil als van de spijsvertering zal laten voelen. Wat doet de lever precies voor ons, wat
zijn de mogelijke klachten bij een verminderde leverfunctie en hoe kunnen we op een natuurlijke
manier weer de leverwerking op het goede spoor zetten?
Centrale rol in de spijsvertering
De lever is een ingenieus orgaan dat we het best zouden kunnen
omschrijven als een ingewikkelde chemische fabriek die door talrijke
functies als opslaan, verwerken, verdelen en zuiveren centraal staat
voor een goede gezondheid. Voorop speelt de lever uiteraard een
voorname rol in de spijsvertering: ze ontvangt namelijk via de poortader
alle stoffen die in de darm worden opgenomen, verwerkt deze
en slaat ze vervolgens op of verdeelt ze verder via de bloedbaan. Zo
worden suikers die niet verbrand worden, omgezet in het reservesuiker
glycogeen, dat vervolgens bij een lage bloedsuikerspiegel in
omgekeerde zin weer wordt afgebroken tot suikers en wordt vrijgegeven
in de bloedbaan. Uit de opgenomen aminozuren en peptiden, die
vrijkomen bij de vertering van onze voedingseiwitten in de darm,
worden in de lever een gans scala van lichaamseigen eiwitten aangemaakt.
En uiteraard worden er in de lever ook vetten verwerkt en
eventueel opgeslagen, met ondermeer de vorming van cholesterol,
vetzuren en fosfolipiden.
Gal voor de vetvertering
Verder maakt de lever met de gal een gele, bittere vloeistof aan die via
de galwegen in de dunne darm wordt afgescheiden. In die gal zitten
om te beginnen galzouten, emulgerende stoffen die belangrijk zijn
voor de vertering en opname van vetten, voor de opname van de
vetoplosbare vitamines A, D, E, K en calcium, alsook voor de omzetting
van bètacaroteen in vitamine A. Interessant om weten is dat via
de gal en de galzouten ook heel wat cholesterol in de darm wordt
afgegeven. Indien er voldoende vezels in onze voeding zitten, binden
deze de overmaat cholesterol, die vervolgens via de stoelgang het
lichaam verlaat. Wat ook in de gal zit is bilirubine, dit is een afbraakproduct
van oude rode bloedlichaampjes die in de lever worden afgebroken
en waarbij het beste materiaal wordt gerecycleerd voor de
aanmaak van nieuwe rode bloedcellen. Op te merken valt dat de gal
tijdelijk kan worden opgeslagen in de galblaas om bij een vethoudende
maaltijd in een vrij grote hoeveelheid te worden afgescheiden in
de dunne darm. Een goede, vloeibare kwaliteit van de gal en een
goede beweeglijkheid van de galwegen zijn hierbij nodig om geen
galstenen te laten uitkristalliseren.
Andere stofwisselingsfuncties
Verder heeft de lever nog een heel aantal andere stofwisselingsfuncties.
Zo worden een teveel aan hormonen zoals oestrogenen, adrenaline,
aldosteron, cortisol en insuline afgebroken in de lever. Indien
nodig, wordt het schildklierhormoon thyroxine of T4 er omgezet in
het metabool nog actievere schildklierhormoon triiodothyronine of
T3. Dan zijn er een aantal nutriënten die in de lever worden opgeslagen
en bij noodwendigheid worden afgegeven: vitaminen (vooral vit
A, D, E, K en vit B12), mineralen (zoals ijzer voor de bloedaanmaak,
zink en koper), eiwitten en vetten. In de lever worden ook diverse
bloedstollingsfactoren aangemaakt en dit orgaan speelt ook een rol
in het zuur-base evenwicht en de waterhuishouding
Zeer belangrijke ontgifting
Misschien wel de allerbelangrijkste functie en zeker de functie die bij
de westerse mens steeds meer in het gedrang komt is de detoxificatiefunctie.
De lever haalt toxische stoffen (PCB’s, dioxines, DDT,
milieugiften, nicotine, nitroverbindingen, ammonium, benzeen,
zware metalen, azokleurstoffen, voedingsadditieven, medicijnen,
alcohol...) uit de bloedbaan om deze te neutraliseren en te elimineren
via de gal en de urine. De lever is hiervoor uitgerust met een reeks
hooggespecialiseerde enzymen. Door fase I - enzymen worden veel
lichaamsvreemde stoffen door o.a. oxidatie, reductie, hydroxylatie,
hydrolyse, methylatie of disulfiratie omgezet tot wateroplosbare stoffen,
die klaar zijn om via de urine af te elimineren. Maar een deel van
de toxische stoffen leveren na het doorlopen van fase I nog steeds
toxische tussenmetabolieten op, die vaak nog giftiger zijn dan het uitgangsproduct
en die dan ook aansluitend zo snel mogelijk nog fase II

moeten doorlopen om onschadelijk gemaakt te worden. Door fase II
- enzymen worden vervolgens toxische stoffen “geconjugeerd” met
ondermeer glucuronzuur, glycine, cysteïne, sulfaten of het zeer
belangrijke gluthation tot minder toxische stoffen die vervolgens via
de nieren of gal en de darm worden uitgescheiden. Een goede uitvoering
én opeenvolging van fase I en fase II is dan ook zeer belangrijk
voor een goede gezondheid, zoniet dreigen intermediaire toxische
stoffen zich op te hopen en kunnen zij ondermeer bijdragen tot het
ontstaan van kanker. In de praktijk blijkt helaas bij heel wat mensen
fase II vertraagd te werken.
Westerse lever zwaar onder druk
Uit al het bovenstaande kunnen we afleiden dat door een klassieke
westerse levenswijze de leverfunctie sterk gecompromitteerd kan
worden. Niet alleen is er door de verarmde, geraffineerde voeding een
verminderde aanvoer van nutriënten, zoals van de voor de lever zeer
belangrijke vitamines B en zwavelhoudende aminozuren, er komen
ook via de verwerkte voeding steeds meer lichaamsvreemde stoffen
binnen via voedingsadditieven zoals conserveermiddelen, kleurstoffen,
geurmiddelen, herbiciden, pesticiden en hormonale residu’s.
Bovendien bulkt de huidige doorsneevoeding van geraffineerde vetten
en schadelijke transvetzuren. Tel daarbij op dat we via het milieu
steeds meer met PCB’s, dioxine, aromatische koolwaterstoffen, uitlaatgassen,
zware metalen en fijnstof worden opgezadeld en dat heel
veel mensen medicijnen innemen of overdrijven met alcohol, dan
begrijp je dat de druk op lever vaak immens groot is en dat de leverfunctie
vaak verstoord is.
Vervelende klachten
Bij leverinsufficiëntie worden meerdere van de voormelde taken niet
naar behoren uitgevoerd. Mogelijke symptomen zijn dan ondermeer
spijsverteringsklachten zoals een zwaar en vol gevoel na het eten,
misselijkheid, winderigheid, hardnekkige constipatie, een bittere of
slechte smaak in de mond, afkeer van of niet verdragen van gebakken
of vette spijzen (chocolade, eieren, volle melk, sauzen…), gebrek
aan eetlust of juist een overdreven eetlust waarbij men desondanks
vermagert. Soms wordt er pijn aangegeven ter hoogte van de rechter
bovenbuik, de rechterschouder of schouder-blad. Ook abnormale
vermoeidheid, geelverkleuring van het oogwit of de huid, hevige
dorst of net dorstloosheid, jeuk, lusteloosheid en depressiviteit kun-
Ondersteunende voedingsadviezen
De hoofdaccenten bij een leversparend en leverondersteunend dieet
liggen natuurlijk op het zoveel mogelijk kiezen van onbewerkte en
ongeraffineerde voeding met ondermeer verse groenten, volle granen,
vers fruit, peulvruchten, noten en zaden, zure melkproducten,
vis en met mate biologisch gevogelte en kwaliteitsvlees. Hoewel de
plantaardige voeding zeer belangrijk is en de absolute basis vormt
voor een gezonde leverfunctie, is een strikt vegetarisch of veganistisch
dieet niet aan te raden. Ook een strikt vetloos dieet is zeker
niet aan te raden, want we hebben goede vetten en essentiële vetzuren
nodig voor een gezonde leverfunctie.
Af te raden:
- Alcohol, cola, koffie, zwarte thee, chocolade: deze cafeïnebronnen
belasten bij overmaat allen de lever. Bescheiden gebruik van
koffie (1 à 2 tassen) kan eventueel, als ze goed wordt verdragen.
- Geraffineerde suikers (suiker, biet- en rietsuiker, frisdranken,
snoep, gebak…): zijn niet alleen nutriëntenrovers, zij zijn ook
rijk aan fructose, die door leverenzymen moeten omgezet worden
tot glucose en dus bij overmaat de lever belast
- Alle witmeelproducten: zijn ontdaan van vezels die ondermeer
nen mogelijk wijzen op
een verzwakte leverwerking
optreden. Een juiste
diagnose kan worden
gesteld via bloedonderzoek,
waarbij ondermeer
de verschillende leverenzymen
en bilirubine worden
gecontroleerd.
Natuurlijke hulp
Er bestaan heel wat
natuurlijke maatregelen
om de leverfunctie te verbeteren.
De tips die we
hierna opsommen kunnen
ook worden toegepast bij
leveraandoeningen als
hepatitis (virale of alcholische
leverontsteking met
al dan niet geelzucht), galproblemen
(galstenen, galblaasontsteking),
steatose
(vetlever), beginnende
levercirrhose (ontaarding
, verharding en verschrompelen
van de lever)
Ook abnormale vermoeidheid, lusteloosheid
en depressiviteit kunnen wijzen op een verzwakte
leverwerking.
Algemene adviezen
- Zorg ervoor voldoende lichaamsbeweging te nemen in de frisse
buitenlucht: dat verbetert de bloedcirculatie in het poortadersysteem
en in de lever
- Vermijd zoveel mogelijk stress, jachtigheid en negatieve emoties
zoals kwaadheid en ergernis, want die kunnen een negatieve
invloed uitoefenen op de lever
- Vermijd absoluut roken, want dat legt een zware druk op het ontgiftingssysteem
van de lever
- Vermijd zoveel mogelijk contact met milieugiften, uitlaatgassen,
verven, oplosmiddelen, lijmen..
- Vermijd zoveel mogelijk de onnodige inname van medicijnen
helpen een overmaat aan cholesterol uit de gal via de darm af te
voeren en darmwerking stimuleren; zijn ook armer aan essentiële
vetzuren, vitamines en mineralen
- Alle voedingsmiddelen met additieven (geur-, kleur-, smaak- en
bewaarmiddelen), alle ingeblikt voedsel, alle junkfood, tavernekost:
belasten de ontgiftingsfunctie van de lever
- Alle voedselbronnen die een behandeling met pesticiden of herbiciden
ondergaan hebben: belasten de ontgiftingsfunctie van
de lever
- Alle voedingsbronnen met antibiotica en hormonen (veeteelt!):
belasten de ontgiftingsfunctie van de lever
- Alle bronnen van “slechte” vetten:
- alle geraffineerde supermarktoliën: zijn ontdaan van de vetoplosbare
vitamines (A,D,E,K), van fosfolipiden, lecithines,
alfaliponzuur
- alle verhitte, gebakken en gefrituurde oliën, die rijk zijn aan
meervoudig onverzadigde, plantaardige vetzuren (zonnebloemolie,
maïsolie, sojaolie, distelolie, lijnzaadolie, koolzaad
olie…): want hierbij ontstaan de storende transvetzuren
- alle producten met geharde, gehydrogeneerde en/of omgeësterde
vetten zoals margarines, sauzen, mayonaise, banketgebak,
verwerkte voeding: zijn ook bronnen van transvetzuren
BioGezond • juni 2008 21

ZWAKKE LEVERFUNCTIE
- Varkensvlees, charcuterie, worst, paté, gerookte en gepekelde
vleeswaren, orgaanvlees: zijn vaak bronnen van teveel verzadigde
vetten, van transvetzuren, van storende voedingsadditieven,
van nitrieten
- Belegen, oude en scherpe kazen: belasten de lever
- Melkproducten, met uitzondering van zure zuivel: om intolerantie
op melkeiwitten en lactose zoveel mogelijk te vermijden
- Citrusvruchten, behalve pompelmoes: om intoleranties zoveel
mogelijk te vermijden
- Azijn en specerijen (tenzij gember, wat zwarte peper en kruiden
als rozemarijn, tijm…)
- Strikt vegetarische of veganistische diëten: bevatten minder cysteïne
en precursoren van het ontgiftende glutathion; leiden vaak
tot een gebrek aan ijzer, zink, selenium
- Grote maaltijden, overeten: belasten de lever
- Alle voedingsmiddelen waarvoor een gekende intolerantie of
allergie bestaat: bv. tarwegluten, tomaten, sinaasappels, koemelk,
amandelnoten
- Groene paprika: vaak intolerantie ervoor, verteert moeilijk
- Schaal- en schelpdieren: zijn doorgaans sterk vervuild door
zware metalen, PCB’s, dioxine…
- Overmaat fruit en fruitsappen: omdat teveel fructose de lever
belast; vooral beperken van steenvruchten en exotisch fruit
- Overmaat peulvruchten en bonen: omdat zij niet zo gemakkelijk
te verteren zijn
- Overmaat gekookte koolsoorten: zijn doorgaans lichter als ze
rauw gegeten worden
- Overmaat aardappelen: zijn vezelarm, doen de bloedsuikerspiegel
snel stijgen
- Overmaat eieren
Aan te raden:
- Bronnen van cepaenen, welbepaalde ontgiftende zwavelverbindingen:
knoflook, prei, ui, daslook, bieslook
- Bron van sulforafaan en 1,2 dithiol-3-thion, organische zwavelverbindingen
die belangrijk zijn voor de leverontgifting: broccoli
- Bronnen van glucosilinaten, eveneens ontgiftende zwavelverbindingen:
broccoli, spruiten, rauwe bloemkool, rauwe kolen, waterkers,
mierikswortel, rapen, mosterdzaad
- Bronnen van gluthathion, de belangrijkste leverontgifter: knoflook,
meloen, avocado’s, asperges
- Bronnen van cysteïne, een zwavelhoudend aminozuur dat een
bouwsteen is van glutathion: zure zuivel, mager kwaliteitsvlees,
eieren (met mate!), knoflook
- Bronnen van methionine, een zwavelhoudend aminozuur dat een
voorloper is van glutathion en dat giftige stoffen als lood en kwik
helpt te neutraliseren: zure zuivel, mager kwaliteitsvlees, vette vis,
sojabonen, zaden (vooral sesamzaad)
- Bronnen van taurine, een aminozuur dat belangrijk is voor de
aanmaak van gal van een goede kwaliteit: mager vlees, vette vis,
zure zuivel, eieren
- Bronnen van choline, een stof die behoort tot het vitamine Bcomplex
en die de vetstofwisseling in de lever en de aanmaak
22 BioGezond • juni 2008
van gal bevordert: eidooier, mager kwaliteitsvlees, zure zuivel, vis,
soja, groene bladgroenten, volle granen (in de kiemen)
- Bronnen van inositol, een stof die behoort tot het vitamine B-complex
en die zeer belangrijk is voor leverfunctie en voor de verwerking
van vetten: gekiemde bonen en granen, alfalfa, biergist,
meloen, kantaloep, asperges, tarwekiemen, noten
Verder:
- Koolhydratenbronnen:
- volop verse, biologische groenten: rauw (als ze verdragen
worden) of gestoomd: vooral witlof, andijvie, wortelen, selder,
jonge prei, rode biet, spinazie, venkel, sla en de hoger vernoem
de groenten als knoflook, prei, ui, daslook, bieslook, broccoli,
spruiten, rauwe bloemkool, rauwe kolen, waterkers, mieriks
wortel, rapen, asperges
- volle granen: bij voorkeur de glutenvrije granen quinoa, zilver
vliesrijst, gierst; ook spelt en rogge
- met mate vers biologisch fruit: vooral lokale fruitsoorten als
appels, peren en alle soorten bessen, op voorwaarde dat ze goed
verdragen worden en in bescheiden porties; ook papaja en
pompelmoes
- Eiwittenbronnen, zo mogelijk van een biologische kwaliteit:
- Zure zuivelproducten: rechtsdraaiende yoghurt, kwark,
biogarde, kefir
- Soja en andere peulvruchten
- Noten en zaden
- Kip, kalkoen, mager rood vlees
- Vette vissoorten
- “Goede” vetten, ongeraffineerd en verkregen door
eerste koude persing:
- met mate koudgeperste plantaardige olie met mono-onverzadigde
vetten, koud of éénmalig te verhitten: vooral olijfolie
- met mate, niet te verhitten, bronnen van meervoudig
onverzadigde vetzuren; bij voorkeur de omega-3-vetzurenrijke
oliën als lijnzaadolie en koolzaadolie; minder soja-, maïs-,
zonnebloem of saffloerolie
- met mate verse hoeveboter, niet geharde of - omgeësterde
margarines
- ongeraffineerd kokosvet: interessante plantaardige bron van verzadigde
vetten, die door de korte ketenlengte (meduim chain
triglyceriden) veel gemakkelijker te verteren zijn dan lange
vetzuren en daarom zeker thuis horen in een leverdieet
- bakken: in wat olijfolie of sesamolie (éénmalig gebruik), in
kokosolie, palmolie of wat boter
- Gember: maakt vooral eiwitten lichter verteerbaar
- Zoetmiddelen: bescheiden gebruik van ongeraffiineerde zoetmiddelen
zoals ahornsiroop, agavesiroop, granenensuikers, echte
honing, ongezwavelde rozijnen, abrikozen en vijgen
- Dranken: bronwater, granenkoffie, verdunde melkwei, verse of
melkzuurvergiste groentesappen (wortel, rode biet), kruidenthee
(paardenbloem, mariadistel, artisjokblad….)
- Kies uit de “aan te raden” voedingsmiddelen vooral degene die je
het best passen volgens het bloedgroependieet van Dr. Peter
d’Adamo.
broccoli asperges daslook venkel miriekswortel

Alcohol, vetrijke
snacks, snoep…
Draag zorg voor je lever!
We genieten allen graag van het leven en houden op
tijd van lekker eten en drinken. Helaas wordt hierdoor
onze lever onder druk gezet! Geen wonder dat we
ons soms futloos voelen, de eetlust te wensen overlaat
en vetten niet goed verteren. Met Hebafyt ® van
BIONAL bestaat een natuurlijk combinatiepreparaat
dat de reinigende en verterende functie van de lever
ondersteunt.
Hebafyt ® bevat o.a.:
• Mariadistel: beschermt
tegen alcohol en
lichaamsvreemde stoffen.
• Artisjok: bevordert de
vertering van vetten en
helpt cholesterol beheersen.
• Kurkuma: ondersteunt
de reinigende werking
van de lever.
Weer fris van de lever dankzij Hebafyt ® .
Hebafyt ® is verkrijgbaar in uw natuurvoedings- en kruidenzaak.
Voor meer informatie:
Mannavita bvba, Wevelgem
Tel. 056 - 43 98 51
info@mannavita.be
www.bional.nl
Gejaagd en gespannen?
Prestatiedruk op het werk? Rusteloos?
Liggen woelen in bed? Examenvrees?
Weer vast in de file?
Koud zweet voor een sollicitatie?
Plankenkoorts?
Kom tot rust met Nevrovit ®
Nevrovit ® is een droogextract van de valeriaanwortel.
Valeriaan is de natuurlijke rustgever bij uitstek, die ons
overdag helpt ontspannen én toch geconcentreerd
presteren, en die ’s avonds de geest tot rust brengt
voor een gezonde slaap.
Nevrovit ® dragées geven U
de innerlijke rust en de zelfzekerheid
op belangrijke
momenten.
Nevrovit ® … laat je
niet verraden door
de zenuwen.
Nevrovit ® is verkrijgbaar in uw natuurvoedings- en kruidenzaak.
Voor meer informatie:
Mannavita bvba, Wevelgem
Tel. 056 - 43 98 51
info@mannavita.be
www.bional.nl

ZWAKKE LEVERFUNCTIE
kliswortel curcuma artisjok
Fytotherapie
De leverwerking, de afscheiding en de kwaliteit van de gal en de leverontgifting kunnen
zeer goed ondersteund worden met de gepaste kruiden. Vooral de synergie mariadistel,
artisjok en curcuma is een ideale basisformule.
- Mariadistel (Silybum marianum) is de
leverbeschermer en – hersteller bij uitstek.
Dit kruid beschermt de lever
tegen de inwerking van allerlei toxische
stoffen (o.a. alcohol en medicijnen),
helpt toxines in fase II ontgiften,
bevordert de regeneratie van levercellen
en de portale circulatie.
Schisandra sinensis uit de Chinese
geneeskunde en Picrorhiza kurroa uit
de Ayurveda hebben een wat analoge
werking
- Planten die de afscheiding van gal door
de levercellen bevorderen (choleretica)
en/of de contractie van de galblaas
bevorderen (cholagoga) en op die
manier de leverwerking en de vetvertering
bevorderen zijn: Artisjok (Cynara
scolymus), Curcuma/Javaanse geelwortel
(Curcuma longa/xanthorrhiza),
Paardenbloem (Taraxacum officinale,
vooral de wortel), Boldo (Peumus
boldo), Rozemarijn (Rosmarinus officina-lis,
vooral het glycerinemaceraat
van jonge loten), Kliswortel (Arctium
lappa), Cichorei (Cichorium intybus)
en Pepermunt (Mentha X piperita)
- Helpen de galwegen te ontspannen en
Voedingsupplementen
ook de galafscheiding te verbeteren:
Stinkende gouwe (Chelidonium
maius), Lindespint (Tilia cordata) en
Ramenas/Zwarte radijs (Raphanus
sativus var. nigra)
- Chrysantellum americanum: leverbeschermer,
helpt galstenen voorkomen,
verlaagt triglyceriden en cholesterol,
voorkomt atherosclerose
- Gefermenteerde knoflook (Allium sativum):
ontgift de lever en ondersteunt
hierbij sterk fase twee; bevat cysteïne,
glutathion en bijzondere zwavelverbindingen
(S-allyl-cysteïne)
- Spirulina: rijk aan het ontgiftende
chlorofyl, bevat alle basisnutriënten,
ondersteunt de leverontgifting
Opgepast: vermijd bij leverlijden zeker de
inwendige inname van Smeerwortel
(Symphytum officinale), Groot en Klein
hoefblad (Tussilago farfara en Petasites
officinalis), Tanacetum officinale
(Boerenwormkruid), Levensboom
(Thuya), alsook hoge doses Salie (Salvia
officinalis) en niet-gefermenteerde knoflook
(Allium sativum, te beperken tot
max. 2 teentjes per dag
Ook met supplementen kan men de leverfunctie stimuleren. Belangrijk hierbij is eerst het accent te leggen op middelen die fase II van de leverontgifting
bevorderen, omdat de intermediaire stoffen, die reeds fase I hebben doorlopen en “wachten” op fase II, soms heel giftig zijn
- stoffen die de fase II van de ontgifting stimuleren: de glutathionprecursoren
(- voorlopers) cysteïne, acetylcysteïne en methionine;
glutathion zelf; choline en taurine; de mineralen methylsulfonylmethaan
of MSM (organisch zwavel), selenium, zink, magnesium,
mangaan, chroom; de vitamines niacine (vit B3), vit B1 en B2,
vit C, vit E; glycine
- stoffen die de fase I van de ontgifting stimuleren: vit C, vit B1, B2
en B3, ijzer, magnesium, molybdeen, de bronnen van omega-3-vetzuren
visoliën en lijnzaadolie
- Spijsverteringsenzymen: bevorderen de vertering van de ingenomen
voedingsstoffen en ontlasten aldus de lever
- Taurine: dit aminozuur bepaalt mede de samenstelling van de galvloeistof
en zorgt voor een goede kwaliteit ervan; voorkomt de vorming
van cholesterolgalstenen
- Lecithine of fosfatidylcholine, afkomstig uit lecithine: de gezond-
24 BioGezond • juni 2008
Aromatherapie
Ook met etherische oliën kan hulp geboden
worden bij een zwakke leverfunctie. Gebruik
evenwel nooit oraal etherische oliën zonder
voorschrift van een arts of een aromatherapeut.
Tot de belangrijkste oliën om een zwakke leverfunctie
te stimuleren behoren: Pepermunt
(Mentha X piperita), Citroenschil (Citrus limonum),
Witte tijm (Thymus vulgaris CT thujanol),
Selder (Apium graveolens), Rozemarijn
(Rosmarinus officinalis CT verbenon) en Wortel
(Daucus carota). Een eenvoudige formule is van
een mengsel van 60 % pepermuntolie en 40 %
citroenschilolie dagelijks 2 à 4 maal 2 à 3 druppels
in te nemen onder de tong of in wat olijfolie.
Iets ingewikkelder is 30 % pepermuntolie,
25 % olie van witte tijm, 25 % olie van rozemarijn
CT verbenon, 10 % wortelolie en 10 % selderolie
te mengen, daarvan 300 mg per gelule te
laten stoppen en er ’s avonds en ‘s morgens na de
maaltijd een gelule in te nemen.
Is het probleem vooral terug te brengen tot een
gebrekkige aanmaak van gal, dan kan veel verwacht
worden van de synergie Pepermunt
(Mentha X piperita), Basilicum (Ocimum basilicum
spp basilicum) en Geurig ijzerhard /
Citroenverbena (Lippia citriodora / Aloysia triphylla):
van een mengsel van 50 % pepermuntolie,
40 % basilicumolie en 10 % olie van geurig
ijzerhard, worden dan 2 maal per dag 3 druppels
ingenomen op wat olijfolie, wat honing, wat
ahornsiroop of een suikerklontje.
pepermunt selder
heid van de levercellen hangt in grote mate af van de hoeveelheid
lecithine/fosfatidylcholine die zij in hun celwand bevatten; lecithine
vermindert tevens de vetopbouw in de lever, houdt het cholesterol
vloeibaar en verhindert zo de vorming van galstenen
- Co-enzyme Q10: zorgt voor meer zuurstofaanvoer in lever,
beschermt als antioxidans de levercellen
- Nog andere Vitamines van het B- complex: vit B12, vit B9 (foliumzuur),
inositol
- L-carnitine: vermindert de vetopslag in de lever
- Darmflorapreparaten (o.a. Lactbacillus acidophylus en bifidus)
voor een goede darmflora: ontgiften de darm en ontlasten zo de
lever; bevorderen de opname van nutriënten, produceren vit K
(voor bloedstollingsfactoren) en vit B12

Bescherm uw gezin thuis en op
INFANT’S BLEND
Voor zuigelingen en
peuters 0-5 jaar
reis met de juiste probiotica
CHILDREN’S BLEND
Voor kinderen
5-15 jaar
UW DARMFLORA IN BALANS MET DE JUISTE GOEDE BACTERIËN
In onze darmen leven meer dan 400 soorten
en in totaal meer dan 100.000 miljard
bacteriën. De totale bevolking noemen we de
darmfl ora. Daaronder zitten zowel ‘nuttige’
als ‘schadelijke’ bacteriën. Zodra die ‘schadelijke’
of ‘ziekmakende’ bacteriën de overhand
krijgen, is het delicate evenwicht verstoord en
worden we ziek.
Diverse factoren kunnen het aantal nuttige
bacteriën drastisch verminderen: leeftijd,
stress, slechte eetgewoonten, alcoholgebruik
en te weinig beweging. Ook een bevalling met
een keizersnede, chloorhoudend drinkwater,
bacteriële infecties en het gebruik van vele
medicijnen zoals o.a. antibiotica doen irritaties
zoals gasvorming en een opgeblazen
gevoel ontstaan.
ADULT’S BLEND
Voor volwassenen
16-60 jaar
ADVANCED ADULT’S
Voor senioren
60 plus
Onderzoek toont het belang van supplementering
met de juiste probiotica aan. Een
consequent gebruik versterkt het immuunsysteem,
produceert antioxidanten, verbetert
de opname van de voeding door de verhoogde
afbraak en opname van vitaminen, mineralen
en aminozuren én synthetiseert de B vitaminen
die noodzakelijk zijn voor een gezond
zenuwstelsel.
Probiotica zijn heilzame, nuttige bacteriën
die voorkomen in het spijsverteringskanaal,
waarbij hun effectiviteit afhangt van de juiste
samenstelling en concentratie. Die zijn bij
zuigelingen, peuters en kleuters verschillend
van volwassenen of senioren. Daarom heeft
Dr. Udo Erasmus nu voor elke leeftijd en conditie
een specifi eke probiotica ontworpen.
VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL EN DE APOTHEEK.
SUPER 8 HI-POTENCY
Om gistoverwoekering in de
darmen tegen te gaan
SUPER 5 ZUIGTABLET
Voor een goede mond-
en darmhygiëne
U D O’S C H O I C E ®
PROBIOTICA
• verbeteren de weerstand tegen
slechte bacteriën
• optimaliseren de spijsvertering
• verbeteren de opname van vitaminen,
mineralen en aminozuren
• bevorderen een regelmatige stoelgang
• verhinderen de woekering van
gisten en schimmels
• versterken de immuniteit
voor meer informatie over
de probioticaproducten
Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00
www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be

Bio-bloesemremedies
bereid volgens de
methode van Dr. Bach
van La Drôme Provençale:
> Bloesems uit de ongerepte
Oostelijke Pyreneeën
> Aangemaakt volgens de
kwaliteitseisen van Dr. Bach
> Gestabiliseerd met een
biologische cognac (Ecocert)
La Drôme Provençale: uw vertrouwen waard !
Ook uw leverancier van biologische verse kruidentincturen,
essentiële oliën, plantenthees, fyto-aromatische complexen.
Te verkrijgen in elke goede natuur- en kruidenwinkel
Info: Mannavita tel.: 056-43 98 52
26 BioGezond • juni 2008
Bachbloesemtherapie
STAR OF BETHLEHEM
(Vogelmelk)
Helpt je een schokkende
gebeurtenis verwerken
Bijna iedereen ondergaat in zijn leven één of meerdere schokkende
gebeurtenissen en helaas worden die niet altijd zo goed verwerkt.
Zowel of fysiek als op geestelijk vlak kan een negatieve impact lang
blijven nazinderen en zijn tol eisen op ons functioneren als mens. Pas
wanneer we de traumatische belevenis op energetisch vlak te boven
komen, kunnen we weer als bevrijd inspelen op de mens en het milieu
rondom ons. Met Star of Bethlehem (Vogelmelk) ontwikkelde Dr.
Bach hiervoor de passende bloesemremedie.
Onverteerde fysieke of geestelijke schok
Slecht nieuws, een fincanciële tegenslag, het verlies van een dierbare,
het ondergaan van agressie, een zware ruzie….. dit is maar een
greep in de mogelijke schokkende gebeurtenissen op geestelijk vlak
die iemand van zijn “melk” kunnen brengen en lange tijd hun tol
kunnen eisen. In sommige gevallen kan er zich als gevolg daarvan
een organische stoornis ontwikkelen, wat in het medische vakjargon
als een “psychosomatische aandoening” wordt omschreven.
Vervelende gevolgen
De gevolgen van een onverwerkte schok kunnen sterk variëren naargelang
het individuele geval. In veel gevallen gaat het om een lichamelijk
klachtenbeeld zoals hoofpijn, migraine, maagklachten,
gewrichtsontstekingen of psoriasis. Maar de betrokkene kan ook een
versufte, verdoofde indruk maken, waarbij hij langzamer dan normaal
handelt, te stil spreekt of abnormaal aangetrokken is tot alles
wat een mystieke of magische ondertoon heeft. Opmerkelijk is vaak
het feit dat de persoon in kwestie geen troost accepteert. Belangrijk
voor de therapeut om aan Vogelmelk te denken als bloesemremedie
is het verband inzien met de schokkende gebeurtenis. Soms zal
iemand zelf vrij snel aangeven dat zijn klachten begonnen zijn na
deze of gene nare gebeurtenis.
Verwerking leidt tot bevrijd bestaan
Vogelmelk kan als “trooster en verzachter van pijn en zorgen” of als
“balsem voor de ziel” helpen een negatieve gebeurtenis uit het verleden
te verwerken. Ze heft energetische blokkades op waardoor niet alleen
fysieke gevolgen verdwijnen; men wordt ook geestelijk helder van
geest, ervaart een gevoel van innerlijke vitaliteit en beschikt weer over
de nodige veerkracht om toekomstige nare ervaringen te verwerken.
Wanneer kan men aan vogelmelk denken?
- bij het nawerken van een lichamelijke of geestelijke schok, ongeacht
die recent of lang geleden (vb. in de kindertijd) heeft plaatsgegrepen
- bij een onverwerkte schok zoals het verlies van een job, een fincanciële
tegenvaller, het afbreken van een relatie, een sterfgeval,
een ongeval, een overval, een jobstijding, een val, brandwonden,
een plotse schrik, een zware teleurstelling….
- bij vele psychosomatische aandoeningen die ontstaan zijn door
een niet opgeloste energetische schok: huidziekten zoals psoriasis,
constipatie, maagzweren, gewrichtsontstekingen, …
- na de geboorte bij het kind
- bij vrouwen tijdens en na de bevalling of bij vrouwen met hevige
menstruele bloedingen

Gemmotherapie
Knoppen voor een
goede bloedsomloop
Zorg dragen voor ons hart!
Volgens het principe van de gemmotherapie bezit de knop van de meidoorn
het geheel van de geneeskrachtige eigenschappen van elk deel, dus zowel
de eigenschappen van de bloem (hartritme, bloeddruk) als van de vrucht
(hartspier).
De knop van de meidoorn is een algemeen
middel ter bestrijding van allerhande hartklachten:
hoge/lage bloeddruk, de meidoorn
is een ambivalente plant, tweefazig, met een
normaliserende invloed op de bloeddruk en
de mogelijkheid om in tegengestelde richtingen
te werken, in functie van de noden van
het organisme.
De nutritherapie van het hart omvat drie componenten
met een synergetische werking:
1. Magnesium, een krachtig herstellend middel
2. L-carnitine bevordert de vetverbranding en
de omzetting ervan in energie voor het
hart (50% van de energie van het hart is
afkomstig van vetzuren)
3. Selenium veroorzaakt de samentrekking
van het hart, verzekert de elektrische
startpuls en speelt dus zowat de rol van de
ontstekingskaars in een motor.
Hoe chronische aderinsufficiëntie
verhelpen op een doeltreffende
en duurzame wijze?
Vaak verslapt de wand van de aders en zet uit
ten gevolge een gebrek aan tonus, elasticiteit
en weerstand. Hierbij speelt silicium een
vooraanstaande rol. Bij een verzwakt aderweefsel
spelen de kleppen slecht hun rol en
ontstaat stuwing in de aderen.
De verwikkelingen ten gevolge van de stuwing
in de aderen kunnen de vorm aannemen
van spataders die de huid vervormen,
huidletsels zoals eczema, maar ook bruine
pigmentatie.
De meest voorkomende symptomen zijn een
zwaar gevoel in de benen, gevolgd door een
opgezwollen gevoel, kriebelende benen, jeuk
en zelfs een branderig gevoel en pijn daar
waar de aders voorbijkomen.
De hyper-permeabiliteit van de wand van de
haarvaten leidt tot een ander risico: aderbreuk
(cerebro vasculaire accidenten, netvliesaandoeningen,
overgevoeligheid aan
blauwe plekken). Dank zij de gemmotherapie
beschikken we over drie complementaire
knoppen die een complex vormen met een
gunstige invloed op de bloedsomloop: paardenkastanje,
lijsterbes en tamme kastanje.
Het regelmatig innemen van dit complex
zorgt voor een snelle verlichting van het
zwaartegevoel en bij congestieve verschijnselen
van overbelasting.
De drie geconcentreerde glycerinemaceraten
die aanwezig zijn in het complex zorgen voor
de nodige synergetische werking met het
lymfesysteem, wat leidt tot een snelle verlichting
van zware benen. Dit is hoofdzakelijk te
danken aan de knop van de tamme kastanje,
die trouwens heel efficiënt is bij open been.
Koude handen en voeten worden er eveneens
beter door, naast een ganse reeks symptomen
die veroorzaakt worden door de bloedsomloop
(hoogteziekte, cellulitis, hypertensie,
oorsuizingen, duizeligheid, ...).
Om de werking van dit gemmotherapeutisch
complex te versterken kan men er bromelase
aan toevoegen. Dit enzymatisch complex heeft
een drievoudige metabolische werking, met
als twee belangrijkste:
- een proëteolytische werking: door de vloeibaarheid
van het bloed te bevorderen lost
bromelase de fibrine op en wordt alle aanslag
verwijderd in aders en slagaders.
- een ontstekingwerende werking die nuttig
is bij pijn van diverse oorsprong, meer in
het bijzonder wanneer die pijn het gevolg
is van een slechte bloedsomloop.
Hoe deze voedingssupplementen
gebruiken?
Sommige knoppen zijn beschikbaar onder de
vorm van een gebruiksklaar complex.
In het algemeen starten we met 5 druppels 1maal
per dag gedurende de eerste drie dagen;
nadien overschakelen op 5 druppels 2-maal
per dag om na een week te komen tot 5 druppels
3-maal per dag. Rekening houdende met
de richtlijnen van uw therapeut kan de inname
verhoogd worden tot dagelijks 20 tot 30
druppels van het geconcentreerde glycerinemaceraat.
Wat betreft de bromelase: niet combineren
met een antistollingsmiddel en niet innemen
tijdens de maaltijden.
Voor de nutritherapie van het hart worden
deze drie elementen (magnesium, selenium
en L-carnitine) vaak gecombineerd in een
capsule. De richtlijnen van de fabrikant
opvolgen.
BioGezond • juni 2008 27

28 BioGezond • juni 2008
Biologische wijn
van de maand
CHILI
De Martino
De natuur in uw glas!
Het grootste aanbod
van biologische wijnen uit :
Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal,
Australië, Argentinië, Chili en Zuid Afrika.
BIOTIEK
Invoerder Klein- en Groothandel
220 wijnen van 65 biologische en
biodynamische wijnbouwers
Degustatiedagen
in Zoersel en Galmaarden-Vollezele
Vraag vrijblijvend uitnodiging,
prijslijst en wegbeschrijving
OF kijk voor alle info op
www.biotiek.be
Adres ZOERSEL : BIOTIEK
Ten Hoflaan 22 2980 Zoersel Tel. 03-312 24 38
Adres Huis Pelsenbroek
Langestraat 6 1570 Vollezele Tel. 054-56 91 21
Ook in Chili groeit de interesse voor het maken
van wijn uit de biologische teelt en komen er
regelmatig nieuwe wijnboeren bij die deze
milieuvriendelijke methode toepassen.
Immers, in dit land is dat niet moeilijk waar, door
het droge klimaat, ziektes quasi niet voorkomen.
De regio van de Isla de Maipo op een 50-tal km.
van Santiago de Chili is toonaangevend. Deze
streek ligt perfect gesitueerd tussen het Andes
gebergte en de Stille Oceaan . De ooit machtige
Maipo rivier werd door klimatologische omstandigheden
en een grote aardbeving in begin 20ste
eeuw grotendeels droog gelegd. De wijnteelt
gebeurt nu langs een brede bijrivier.
De wijngaard werd door Don Pietro De Martino
opgericht in 1934 en wordt nog steeds uitgebaat
door dezelfde familie die al aan de derde
en vierde generatie toe is.
De Martino heeft, naar Chileense normen, een
middelgroot bedrijf van een 300 Ha en werkt
volledig biologisch. Voorlopig zijn er 2 wijnen
die geleverd worden met de bio-certificatie
(BCS Öko-Garantie Deutschland)
Ondertussen heeft dit huis een grote reputatie
opgebouwd en werd in 2007 volledig doorgelicht
door het wijntijdschrift met wereldfaam
Decanter. Hieruit onthouden wij dat de wijnen
een echte expressie van hun “origine” en hun
“terroir” tonen. Geen massawijntjes waarmee
onze markt heden - ook uit Chili - overspoeld
wordt. Goedkoop, vlot drinkend, maar zonder
enig karakter.
hoekje hoekje
Geert’s Geert’s
De witte Sauvignon is een voorbeeld van een
frisse typische wijn van deze druif zowel in
aroma als smaak. De geur van witte perziken en
groene appel, zelfs vers gemaaid gras springt
uit het glas. In de mond komen de pittige tonen
van citrus, wat groene peper en vooral veel sappigheid
met wat mineraliteit tot hun recht.
Deze wijn leent zich perfect bij alle visgerechten
en schaaldieren, uiteraard ook als aperitief
om de honger aan te scherpen. Ook bij kip en
zachte kazen komt deze wijn tot zijn recht.
Drinken op 10 à 11 graden.
De donkerrode Cabernet/Malbec hoort bij de
categorie van eerder stevige wijnen die tegen
wat jaartjes veroudering kunnen maar ook nu
al prettig wegdrinken. In de neus een rijk boeket
met ruime aroma’s van rode bosvruchten
en kruiden. De mond is complex en gecorseerd
waarbij de onderliggende body begeleid wordt
door soepele tannine en vanille. De afdronk is
lang en aangenaam.
Deze wijn past perfect bij alle vlees, wild en
gemarineerd gevogelte (bv. coq au vin) maar
ook bij wat stevigere kazen. Drinken op 18°C.
Alweer een “Nieuwe wereld” biowijn uit het
gamma van Biotiek.
Website wijnboer: www.demartino.cl
Antoon DE PAEPE
Wie zijn zomer niet wil laten vergallen
door vervelende insecten en daarbij gebruik wil
maken van niet-chemische en veilige middelen, kan
beroep doen op de formules Dr. Mehlhorn. Deze
wereldvermaarde parasitoloog heeft er zijn levenswerk
van gemaakt om op basis van natuurlijke
ingrediënten, vooral etherische oliën, met PICKSAN
MUGGEN STOP en PICKSAN TEKEN STOP de meest
efficiënte afweersprays te ontwikkelen tegen muggen
en teken. Door een speciale “slow release”
basis zijn deze sprays bovendien urenlang (6 uur)
werkzaam.
Interessant om insecten af te houden is ook “HALT’
INSECT” (van ladrôme, op basis van etherische
oliën) te verstuiven op de ontblote lichaamsdelen.
Is het euvel al geschied dan is de “KALM’ PRIK” in
een handige roller, ideaal om de huid te verzachten
bij insectenbeten.

Nieuw gamma bio-producten
Michel Montignac ®
nu te koop
in België!
Om beter te kunnen inspelen op de noden van de Montignaccers in meer dan 54 landen ter wereld, heeft
Michel Montignac een nieuw gamma BIO-voedingsproducten ontwikkeld onder de merknaam Michel
Montignac ® . Met deze producten, die voor 100% aansluiten bij de voedingsfilosofie van Montignac,
gaan voedingsevenwicht en smaak hand in hand. Net wat u nodig hebt om te genieten van lekker eten
en het aantal kilootjes onder controle te houden nu de zomer eraan komt! Dit nieuwe gamma is nu ook
in België in de meeste biologische- en natuurvoedingswinkels verkrijgbaar.
Bijna alle producten zijn verkrijgbaar als BIO-product (90%), zijn rijk aan vezels, zonder toegevoegde suikers,
geur- of smaakstoffen en bevatten biologisch volkorengraan, waarvan de glykemie-index laag tot
zelfs heel laag is.
“Met dit nieuwe productengamma heb ik geprobeerd een antwoord te bieden op de reële behoeften van
de personen die de principes van de Montignac-methode toepassen,” legt de uitvinder uit. “Het is echt
mijn bedoeling om voeding in het algemeen te promoten, en in de mate van het mogelijke producten uit
de biologische landbouw voor te stellen”.
Het productengamma bestaat uit 44 verschillende producten, met o.a confituren, kant-en-klare gerechten,
een snoepassortiment, enz.
Meer informatie op www.montignac.com, of op de website van de verdeler www.hygiena.be
Extra sterke Japanse Q10
200mg in one a day capsule
Q10 is een lichaamseigen stof en speelt een belangrijke rol bij de energievoorziening
in het lichaam. Q10 zorgt ervoor dat we over voldoende energie beschikken.
Bovendien heeft het een gunstige invloed op het cholesterolgehalte. Q10 is een
antioxidant die gedeeltelijk door onze voeding in het lichaam komt en gedeeltelijk
door het lichaam zelf wordt aangemaakt. De beschikbaarheid is afhankelijk van
voeding en de mogelijkheid van het lichaam om zelf Q10 aan te maken. De aanmaak
van het lichaamseigen Q10 wordt door verschillende factoren bepaald.
De 3 e druk van
het “Groot handboek
geneeskrachtige planten”
Het “Groot Handboek Geneeskrachtige Planten” is meer dan
ooit het Nederlandstalige standaardwerk voor de fytotherapie. Na
de uitgebreide inleiding tot de kruidengeneeskunde met inhoudsstoffen,
werking en bereidingswijzen, bevat dit werk niet minder
dan 203 uitgebreide monografieën van kruiden, gebaseerd op
meest recente wetenschappelijke literatuur. Hierbij komen alle
belangrijke kruiden aan bod die tegenwoordig in de moderne
fytotherapie worden toegepast. Daarnaast wordt door middel van
een 200-tal meer compacte kruidenfiches ook aandacht geschonken aan minder gekende doch
veelbelovende kruiden, aan kruiden die in vergetelheid zijn geraakt en aan de “gevaarlijke” kruiden
die met de nodige omzichtigheid moeten gebruikt worden. Tenslotte is er achteraan het boek
een uitgebreid repertorium terug te vinden. Het werk is geïllustreerd met talrijke kleurenfoto's. Voor
wie die de 1 e of de 2 e druk van het ”Groot Handboek Geneeskrachtige Planten’ in zijn bezit heeft is
de "Bijlage bij 1ste en 2de druk” een echte aanrader! In die bijlage staan in de eerste plaats 41 nieuwe,
uitgebreide monografiën van planten.
Verkoopprijs 3de druk: 145 euro; Bijlage: 39 euro.
BIOLOGISCH PAPAJA
VOEDINGSSUPPLEMENT
voor een betere
spijsvertering en transit
naar het originele recept van het
Lotus Boeddhistisch klooster
in Hawaï
Caricol is geen extract, maar
“compleet” met alle actieve bestanddelen
waaronder papaïne, een enzym
dat eiwitten afbreekt, wat de spijsvertering
bevordert en de schadelijke residuen
van de spijsvertering verwijdert.
Door het uniek productieproces is
de enzymatische activiteit van Caricol
4 keer hoger dan van een verse papaja
of een simpel papajaconcentraat!
Verpakt in sticks van 20 ml, ideaal om
overal mee te nemen, ook op reis!
✓
✓
✓
bevordert de spijsvertering
stimuleert een
goede darmwerking
draagt bij tot
een regelmatige stoelgang
Exclusieve import: GDI nv
Distributie: Sanvita
T&F 02 522 77 82
gdi@skynet.be
www.martera.com
BioGezond • juni 2008 29
BG-jun08-K

ADHD onderzoek
Wij ontvingen zopas het bericht dat onderwijzers
een significante verbetering bemerken
bij kinderen met ADHD die behandeld worden
met PlusEPA (Minami Nutrition/Helapharma).
Op een gerandomiseerde, dubbelblinde wijze
gebruikten 82 kinderen (leeftijd 7-12 jaar) met
Attention Deficit Hyperactivity Disorder
(ADHD, DSM-IV) gedurende 15 weken ofwel
500 mg EPA/dag ofwel een placebo. Acht
Zweedse onderzoekscentra namen deel aan
dit multicenter onderzoek. Onderwijzers evalueerden
de ADHD-symptomen op een objectieve
manier met behulp van de gestandaardiseerde
Conners Teacher Rating Scale (CTRS).
Dit is de eerste klinische studie in zijn soort
die nauwkeurig werd opgevolgd door de
Zweedse Medical Board. Een controle waar
doorsnee studies met voedingssupplementen
niet aan onderworpen worden. EPA is een
omega-3 vetzuur, en werd ter beschikking
gesteld door Minami Nutrition als een éénper-dag
maagsapresistente PlusEPA capsule
(500 mg EPA, 0 mg DHA). Raapzaadolie werd
gebruikt als placebo.
De vernieuwende studieresultaten werden
voorgesteld op de achtste tweejaarlijkse
Internationale Wetenschappelijke Bijeenkomst
van ISSFAL (International Society for
the Study of Fatty Acids and Lipids) die plaats
vond in het Hyatt Regency Crown Center te
Kansas City, Missouri (VSA) op 17-22 mei
2008. In een volgende editie gaan wij hier
nader op in.
SYMPOSIUM
ADEMHALINGSPROBLEMEN
Overleven in een vervuild milieu
Zaterdag 7 juni 2008, van 9 tot 18 u.
ANTWERPEN-BERCHEM
Huis van de Sport,
Boomgaardstraat 22
Programma prachtige lezingen!
• Milieu & Gezondheid, Jan Dries
• ADHD-ADD, Dr. Jacqueline Conings
• Biologische tandheelkunde,
Alex Abeling
• Elektrosmog en gezondheid,
Peter Wydooghe en Greet Claeys
• Allergie en natuurgeneeskunde, Jan Dries
• Visuele mensenkennis, Gudrun Feys
• Fibromyalgie, Wouter Genoe
• Vergeten groenten, Bart Belmans
• Depressie en vervuiling, Jan Margodt
• Oorkaarsen en Relaxatie ,
Albert Verherstraeten
Inkom: 8 euro
Gratis infofolder
Tel. 089-355246
europeseacademie@skynet.be
www.europeseacademie.be
30 BioGezond • juni 2008
BG-jun08-K
Nieuw bij Mannavita
Mannavita brengt opnieuw
enkele nieuwe producten op
de markt, waaronder BIO
THAI CHIPS CASSAVE-
MANIOC 75g YAKSO
(ingr.: Cassave (41%), tapiocabloem,
palmolie, prei, rietsuiker, paprika,
kruiden, zout)
BIO-TRIPLE 8% - 75 cl JESSENHOF-
KE, een kruidenbier met positieve
smaakevolutie door nagisting op fles
(ingr.: water, mout, hop, ongeraffineerde
rietsuiker, kruiden, gist), info op
www.jessenhofke.be
BIO BELGISCH WIT BIER BRUNE-
HAUT terroir 5% 33 cl & 75 cl, een
natuurlijk troebel wit bier nagisting
in de fles, zeer koel te schenken
(ingr.: mout, tarwe, specerijen,
hop), info op www.brunehaut.com
BIO én FAIR TRADE CHOCO-IJS-DRINK
250 ml SCHWEITZER, HEERLIJK IJSKOUD
GEDRONKEN
(ingr.: 66%volle melk, (3,5%vet), 26% ontroomde
melk, 6% suiker, 1,8% sterk ontolie-
Nieuw bij Altisa
LUTEÏNE 20mg (goudsbloem)
Dit is een belangrijke carotenoïde die een
essentiële rol speelt in de bescherming van de
ogen en het behoud van een goed zichtvermogen.
Luteïne is een krachtig antioxidant tegen de
schadelijke vrije radicalen en is onontbeerlijk
voor het behoud van een klare lens en een optimaal
zichtvermogen (dag en nacht), vooral op
gevorderde leeftijd. Uit een studie is gebleken
dat personen die veel spinazie aten of luteïnesupplementen
innamen, een verbetering vaststelden
in sommige tekenen van vroegtijdige
maculaire degeneratie.
SUPER OMEGA 3 EPA 360mg/DHA 240mg
Volgens onderzoek verlagen de omega-3 VET-
ZUREN het risico op coronaire vaatziekten.
Tevens zouden de omega 3 vetzuren een lichte
daling van de bloeddruk teweegbrengen.
OVER TE NEMEN: NATUUR &
DIEETVOEDING DE KAASHOEVE
G. Gezellelaan 16 - 3550 Heusden - Reeds 26
jaar - Wegens pensioen. Afspr. Tel.: 011-42 34
30 - 0497-89 91 71 nà 18 u.
DISTRIBUTEUR MANGOSTEEN
Katleen Bastaens, 2980 Zoersel.
Gsm 0494-343 774.
PRENATAAL ZWEMMEN : ZWANGEREN
BABY-MASSAGE - MASSAGES
www.geboortecentrumhetei.be, Tel. 02/532 53
47, Pepingen
de cacao, stabilisatoren:
carrageen) - FAIRTRADE
ingrediënten 39,1%
info op www.chocobio.com
HOODIA SLIM Afslank-en
Anticellulitisgel 200 ml
VEDAX: bevat het ingrediënt
Hoodia Gordonii dat afkomstig
is uit de Afrikaanse
Kalahari woestijn. Daarnaast
volgende werkzame stoffen:
Heermoes, Muizedoorn, Blaaswier en
Klimop. Alsook volgende werkzame etherische
oliën die het bindweefsel versterken en
activeren (huid trekt strak, lichaamsomvang
neemt af): cederhoutolie (zeer werkzaam),
palmarosa, patchouli, venkel en lemongrass.
Hoodia Slim gel dringt na het aanbrengen
meteen diep door in de huid, breekt
overtollig vet af in het onderhuidse bindweefsel
en maakt de huid weer gezond en
veerkrachtig. Afvalstoffen (o.a. losgeweekte
vetdeeltjes) worden afgevoerd via de onder
huidse bloedvaten en uitgescheiden via de
urine- en ontlastingwegen. Info op
www.hoodiaslim.eu
CHOLINE 250mg / INOSITOL 250mg
Choline is belangrijk voor een goede opbouw
van het celmembraan, voor het methylmetabolisme,
de cholinergische neurotransmissie, en
het transport en metabolisme van cholestrol en
lipiden. Inositol is de precursor van fosfolipiden,
waaruit het celmembraan grotendeels opgebouwd
is. Een gezonde celmembraan zorgt voor
een goede geleiding van zenuwimpulsen.
Inositol zorgt voor een goede transmissie van
nutriënten en elektrische energie doorheen het
celmembraan.
Inositol helpt ook voor het behoud van een
goede gemoedstoestand.
VOOR KRUIDENWANDELINGEN IN HET
VOORJAAR IN DE VLAAMSE ARDENNEN-
STREEK. zich wenden tot Capiau Andre,
Brakel.Tel. 055-42 13 40.
Op voorhand bellen!
TRANSFORMERENDE LEZING- EN MEDITA-
TIEAVONDEN. Tweede en vierde dinsdag van
de maand. Gne-nessinstituut Aalter
Info: 09-375 17 44. Inkom: 10 euro
VERKOOP VAN WEBER-BIO-PRODUKTEN als
bescherming tegen elektrosMOG. Info: 09-330
46 43 of rudy.vervaet@gmail.com

VANAF NU VERKRIJGBAAR
Sur Plus ® Clinical Breast Grow-Serum is een revolutionaire
crème en hulpmiddel, die de borst haar jeugdigheid
weer teruggeeft. Niet alleen heeft dit hulpmiddel de bijzondere
werking om de borst te liften, maar bezit ook ingrediënten
om de borst meer stevigheid te geven en zelfs
te vergroten.
Revolutionair
serum dat
borstoperaties
overbodig maakt
70 ml € 74, 00
Voor iedereen die liever geen dure operaties ondergaat of pillen wenst te slikken, is er nu dit
hulpmiddel voor een cosmetische behandeling als alternatief voor borstoperaties. Dit spectaculaire
serum zorgt met een kuur voor een vergroting van minimaal 1 cupmaat en remodelleert
bovendien de contouren van de borsten.
Het klinisch geteste ingrediënt C-Volexten stimuleert en
ontwikkelt een onderhuids vetlaagje die plaatselijk de huid voller
maakt, waardoor de borsten groter worden. Het eveneens
toegevoegd C-Fermexten is het actief cosmetisch ingrediënt
dat klinisch getest is op borstlifting.
DIT PRODUCT IS VERKRIJGBAAR
IN ALLE NATUURWINKELS
MEDICAL DEVICE

De Chronobiologie bestudeert
de effecten van biologische
ritmes op de menselijke gezondheid.
Recente wetenschappelijke
studies in dat
verband wijzen uit dat onze
biologische klok van cruciaal
belang is voor onze geestelijke en fysieke gezond-
heid.
Volgens chronobiologische metingen heeft ons
lichaam op verschillende tijdstippen verschillende
voedingsstoffen nodig.
De 5 Slank plus-producten (blokker, vetverbranden,
tonicum, vezelblokjes en biobuiltjes) ondersteunen
deze natuurlijke, chronobiolo gische
cyclus van je lichaam en zijn dan ook ideaal om op
een verantwoorde wijze je optimale gewicht terug
te vinden.
f Meer info hierover vind je op
www.slankplus.com
je natuurlijke bron van gezondheid
3
3
3
NIEUW
Afslanken volgens het
Chronobiologische Principe
De Slank Plus producten zijn verkrijgbaar
in de betere natuurwinkel,
Bioshop, Bioplanet en Essenza.