Politie en bezettingstijd - Nederlands Politie Museum

Een wervingsfilm voor het P.O.B. toont ferme blonde knapen, die de “Germaanse groet” brengen en op
hun politie-uniform trots Duitse onderscheidingen dragen, die aan het Oostfront verdiend zijn. De film
eindigt met het motto “Politiedienst is eredienst aan het volk.”
De Politie-Officiersschool ( P.O.S.) werd in juni 1942 opgericht en gehuisvest in het voormalige Depot van
de Koninklijke Marechaussee aan de Zwolseweg te Apeldoorn. Tot in 1941 was daar de School Opleiding
Officieren Marechaussee ( S.O.O.M) ondergebracht.
De officieren in opleiding te Apeldoorn hadden grotendeels een nationaal-socialistische inslag gemeen
en waren lid van de NSB, het Rechtsfront of de Nederlandse (later Germaanse) SS.
De eerste leergang startte met 102 cursisten en aan de tweede leergang namen 65 cursisten deel. In juni
1943 verhuisde de POS naar Het Apeldoornse Bos, nadat de patiënten en het personeel van deze joodse
psychiatrische inrichting waren gedeporteerd.
Volgens K.H. Broekhoff, waarnemend korpschef in Amsterdam na de bevrijding, had de leider van de
officiersschool in Apeldoorn vóór zijn benoeming met gedresseerde apen kermissen afgereisd. Broekhoff
stond niet bekend als een man van subtiele uitspraken. Archivalia en ooggetuigenverklaringen duidden
erop dat zowel bij het opleidingsbataljon als de officiersschool nare interne verhoudingen heersten met
bullebakken als instructeurs, incompetente docenten en leidinggevenden, die geselecteerd waren op
hun Duitsgezinde houding in plaats van geschiktheid voor hun functie. Drankmisbruik kwam veel voor.
Een derde opleiding was de rechercheacademie in Overveen (gemeente Bloemendaal), maar deze
opende pas in maart 1944 haar deuren. Deze rechercheschool was het geesteskind van E.W.
Beekman, commissaris van rijkspolitie en hoofd van de afdeling Opleiding en Vorming van
Rechercheambtenaren. Hij had in januari 1942 al een uitvoerig ontwerp voor een rechercheschool
klaar. Door onenigheid tussen het Directoraat-Generaal van Politie, de Rijksgebouwendienst en het
departement van Financiën duurde het twee jaar voor de opleiding startte.
Na Dolle Dinsdag en de geallieerde luchtlandingen bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem in september
1944, liepen de opleidingen leeg. De staf van de bevelhebber van de Ordnungspolizei, die ijlings uit
Nijmegen was vertrokken, vestigde zich in Schalkhaar.
De overname van het vakbondswezen
In het begin van de bezetting ontstond door samenwerking van de grootste vakbonden voor
politiemensen de Centrale Politie Federatie (CPF). De aangesloten bonden hoopten dat het maken
van één gezamenlijk front in de vorm van een overkoepelende federatie een “gelijkschakeling” naar
Duits voorbeeld, waarbij de onafhankelijke vakbonden onder dwang waren opgegaan in een
nationaal-socialistische eenheidsbeweging, zou kunnen voorkomen.
Van één gezamenlijk front bleek echter in de volgende maanden geen sprake. De vooroorlogse
tegenstellingen tussen “confessionele”, “rode” en “neutrale” vakbonden, tussen lokale en landelijke
organisaties en tussen de vertegenwoordigingen van lager personeel en hoger personeel, bleven
bestaan. Zo ook het onderlinge wantrouwen. Machinaties en onvoorspelbare fusies volgden.
In augustus 1940 richtte een drietal Amsterdamse inspecteurs van politie het Rechtsfront op. Een
beroepsorganisatie onder het vaandel van de NSB voor rechters, advocaten, politiemensen en
anderen wier beroep te maken had met de “rechtsbedeling en opsporing”.
Hoewel het nationaal-socialistische Rechtsfront wist te bereiken dat politiemensen lid mochten
worden van deze beroepsgroepenorganisatie blokkeerden Rauter en Broersen haar pogingen om een
eenheidsbeweging voor de politie te worden en zo de invloed van de NSB in de politie te vergroten.
Met dwang zetten Rauter en Broersen de eenwording van de vakbeweging door. Eind augustus 1941
beval Rauter dat alle politievakorganisaties op uiterlijk 1 december 1941 deel moesten uitmaken van
de CPF en hun banden met vakfederaties, politieke partijen en kerkorganisaties moesten verbreken.
De Christelijke politiebond (BCPN) besloot prompt tot opheffing.
15