It Brechje - Opeinde

WONENDE TE OPEINDE ? ( vervolg )
door Jan Bijlsma, Peter Terpstra, Max Veenstra
JAN KUIK is op 31 januari 1922 geboren in Berghuizen, Gemeente Oldenzaal. Als jongen verhuisde hij met
zijn ouders naar Enschede.
In de zomer van 1941 ontmoette hij Baukje Veenkamp met wie hij zich in december 1943 verloofde. Baukje
kwam oorspronkelijk uit Opeinde, waar haar vader smid was.
In hetzelfde jaar ( 1943 ) deed Jan Kuik in Enschede bij dominee de Wolff belijdenis van zijn geloof in de
Vrijgemaakt Gereformeerde Noorderkerk. Om principiële en godsdienstige redenen gingen de twee niet
samenwonen, maar wilden trouwen zodra de oorlog dat toeliet of – nog beter – beëindigd werd.
Volgens inlichtingen van een 85-jarige broer uit Winnipeg ( Canada ) is Jan Kuik nooit verzetsstrijder
geweest; zijn broer Gerrit echter wel. Deze Gerrit vroeg in augustus 1944 aan broer Jan of hij enige
vervalste persoonsbewijzen wilde afgeven aan ene Jan ten Heuw. Toen broer Jan Kuik dat had gedaan
werd ten Heuw op dezelfde dag of de dag daarop gearresteerd door de Duitsers. Bij een zeer hardhandig
verhoor bekende Jan ten Heuw dat de gebroeders Kuik bij deze zaak betrokken waren.
Om die reden werd Jan Kuik op zijn werk in Enschede door de Duitsers opgepakt en opgesloten in een
politiecel. Dit gebeurde op 25 augustus 1944.
Ook zijn broer Gerrit werd gearresteerd en op het politiebureau verhoord door de Duitsers.
Omdat hij geen belastende papieren bij zich had, werd hij vrijgelaten en voordat de Duitsers meer over hem
zouden kunnen vernemen, dook hij onder.
Jan Kuik werd enige dagen in een cel op het politiebureau vastgehouden, waarna een politieagent de
familie meedeelde dat hij naar het gevangenkamp in Amersfoort zou worden vervoerd.
Op de dag van vertrek mocht de familie op het treinstation van Enschede hem enige noodzakelijke zaken,
zoals kleren meegeven. Daar gaf Jan zelf aan de familie zijn horloge en verlovingsring in bewaring.
Vanuit Amersfoort werd hij op 8 september 1944 vervoerd naar Neuengamme en sindsdien is nooit meer
enig teken van Jan Kuik gehoord of vernomen.
Pas eind juni 1945 ontvingen zijn ouders het bericht, dat hun zoon op 26 november 1944 in kamp
Neuengamme ( nederzetting Schwesing ) was overleden.
Het bericht aan de ouders bewijst ook dat Jan en verloofde Baukje Veenkamp niet zelfstandig een
postadres hadden.
Op 2 juli 1945 verzond Baukje Veenkamp een rouwbrie omtrent het omkomen van haar verloofde Jan Kuik
f aan familie en bekenden:
Als correspondentieadres gebruikte Baukje het adres van haar ouders in Opeinde. Dit kan de heer Jack
Kooistra of zijn informanten de indruk hebben gegeven, dat dit het huisadres van Baukje Veenkamp en Jan
Kuik is geweest.
Zoals al eerder is aangegeven, is dit niet juist. Jan Kuik is nooit inwoner van Opeinde geweest.
Op 1 december 1950 trouwde Baukje Veenkamp in Enschede met Henk Lamain.
Zoon Paul Lamain heeft ons het grootste deel van bovenstaande informatie bezorgd met daarbij de
inlichtingen van de geëmigreerde familie Kuik vanuit Canada.
MARTINUS DE JONG
is als zevende kind van vader Remmelt en moeder Sijtske Helbig geboren in Nijega aan de Hegewei op
27 augustus 1924. Hij ging – evenals zijn broers en zussen naar de Christelijke lagere school in Opeinde en
bezocht de kerk “oan it útein fan de Tsjerkereed yn é Pein.” ( Gereformeerde kerk )
Op 12 december 1935 gebeurde er in het gezin de Jong een geweldig drama.
Toen moeder Sijtske op haar 45-ste levensjaar haar elfde kind probeerde ter wereld te brengen, ging het
mis en zowel moeder als kind kwamen te overlijden.
Vader Remmelt de Jong treft dan Beeuwke Talsma van Oppenhuizen. Eerst is ze zijn huishoudster , maar
is 4 juni 1938 trouwden ze met elkaar.
Omdat Beeuwkje graag naar haar geboortegrond terug wilde, verhuisde het gezin de Jong van Nijega naar
Sneek en wel op 8 mei 1939.
Een aantal oudere kinderen was toen de deur al uit. Dat was ook het geval met Martinus.
Hij was boerenhulp bij Jasper Noordenbos te Nijega en hoewel deze boer aan de Hegewei als de buurman
van het gezin de Jong kon worden gezien, woonde Martinus niet thuis maar kreeg hij kost en inwoning bij
de familie Noordenbos. Dat scheelde thuis weer een mond!
24