Module - ZorgvoorKennis

Handboek Medicijnen en gezondheid
Dit handboek bespreekt verantwoord medicijngebruik in de langdurige (thuis)zorg vanuit vijf thema’s:
verantwoord medicijngebruik, actueel medicatieoverzicht, en medicijnen in relatie tot mondzorg, eten en
drinken en bewegen. Per thema staan suggesties voor vragen, die de cliëntenraad het management van de
organisatie kan stellen om inzicht te krijgen in het medicatiebeleid van de organisatie. Ook is er aandacht voor
vragen die de cliëntenraad aan cliënten kan stellen om boven tafel te krijgen wat er goed gaat en waar
verbeteringen nodig zijn.
Geneesmiddelendistributiesystemen (GDS)
Steeds vaker gebruiken apothekers een geautomatiseerd distributiesysteem voor geneesmiddelen (GDS). Bij
gebruik van een GDS zijn de geneesmiddelen per toedientijdstip verpakt in zakjes, soms per medicijn. De
cliënt krijgt een medicatierol met zakjes afgeleverd. Deze werkwijze noemt men ook wel Baxteren naar het
eerste automatische verpakkingssysteem van de firma Baxter of ‘medicatie op de rol’.
Een GDS als uitzetsysteem is voor een zorgorganisatie minder arbeidsintensief en foutgevoelig dan
handmatige systemen. Maar het gebruik van een GDS stelt wel andere eisen aan de inrichting van het
medicatieproces. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een strakker tijdschema voor het aanleveren en wijzigen van
medicatie.
Geautomatiseerd geneesmiddeldistributiesysteem voor zorginstellingen
Deze handreiking, van het Instituut voor verantwoord Medicijngebruik (IVM), biedt praktische informatie met
betrekking tot het gebruik en invoeren van een geautomatiseerd geneesmiddelen distributiesysteem (GDS).
Denk aan: wanneer is een automatisch systeem wel of niet geschikt, aandachtpunten bij implementatie en
borging, welke partijen zijn hierbij betrokken, enzovoort.
Module Hoe ga ik om met een geautomatiseerd distributiesysteem?
Deze module is onderdeel van de digitale toolkit Zorg Zelf voor Betere Medicatieveiligheid. In deze toolkit zijn
kennis en ervaringen uit de Zorg voor Beter-trajecten Medicatieveiligheid gebundeld. De module ‘Hoe ga ik
om met een geautomatiseerd distributiesysteem?’ gaat kort in op de implementatie van een geautomatiseerd
distributiesysteem (GDS) en geeft tips om fouten in en naast het GDS-systeem te voorkomen.
Verantwoordelijkheden bij een geautomatiseerd distributiesysteem
Bij het gebruik van een geautomatiseerd distributiesysteem voor geneesmiddelen (GDS) is helderheid over de
verantwoordelijkheden van groot belang. In de Veilige principes zijn de verantwoordelijkheden en taken ten
aanzien van het vullen, leveren, beheer, aanreiken en registreren beschreven.
Afspraken over dubbele controle maken
Het verkeerd toedienen van medicijnen brengt risico’s met zich mee. Het risico op blijvend letsel bij verkeerde
dosering of toediening verschilt, afhankelijk van het medicijn. Bij morfine en cytostatica is het risico hoog. Ook
is de ene toedieningsweg risicovoller dan een andere. Dubbele controle van de medicatie is belangrijk voor de
veiligheid, met name bij risicovolle medicatie.