Ga naar hoofdstuk 9 - van Haaff

Hoofdstuk 9.
9-1
XVa. Hendrikus Wilhelmus van HAAFF [104] is de zoon van Jacobus Joannes van Haaff
XIVa, p. 8-1 ) Hij werd RK gedoopt te Boxmeer op zondag 21 nov. 1751 en zijn doopheffers
waren Henrica Molmans (tante) en Mechtildis Wijenberghs (oudtante; zuster van
grootmoeder Wilhelma van de Wijenbergh), loco was Aldegunda Hermes), H.W. was
gedurende zijn leven schepen, herbergier en bouwman.
Willem overlijdt op maandag 20 okt. 1823 om elf uur 's avonds op 71 jarige leeftijd te
Boxmeer. Hij wordt begraven te Boxmeer op donderdag 23 okt. 1823.
Het kerk.huw. wordt voltrokken te Boxmeer op donderdag 31 juli 1788. Trouwgetuigen waren
Ruthger Raab (In Kalkar wordt de 40 jarige Rutgerus Raab genoemd, goudsmid, die van
Kalkar naar Boxmeer vertrekt en daar sedert 7 jaren getrouwd is met Wilhelmina Sweeren),
met Petronella Johanna SWEEREN [105], dochter van Cornelis SWEEREN [382] en
Dorothea VERHAERT [383], RK gedoopt te Boxmeer op zondag 28 juli 1765. Doopheffers
waren: Johannes Henricus van Dijck en Johanna Vermaesen.
Zij overlijdt na slechts 7 huwelijksjaren als 29 jarige te Boxmeer op maandag 23 mrt. 1795 en
wordt daar begraven op donderdag 26 mrt. 1795.
Zoals we in het vorige hoofdstuk hebben kunnen zien is Hendrikus Wilhelmus, die ook wel
Willem wordt genoemd, de enige zoon die de stamlijn voortzet. We gaan eens op onderzoek
uit om te zien wat er van deze Willem is geworden nadat hij is opgegroeid in een gezin waar
hij de “commer” van zijn ouders meemaakte en daar zelfs deel van uitmaakte. De eerder
geschetste onduidelijkheid betreffende het (dis)functioneren van zijn vader zal ook op hem
een duidelijke wissel hebben getrokken.
Zeer waarschijnlijk heeft Willem veel steun gehad van zijn heerom Caspar Molmans. Ze
trekken ook samen op als het erfdeel van zijn moeder (afkomstig van oma Maria Kroefs)
noodzakelijkerwijs onder de hamer wordt gebracht. (Zie vorig hoofdstuk) Zijn eerste zoon
wordt dan ook Caspar genoemd wat eens temeer een bewijs is dat hij het goed kon vinden
met de pastoor uit St. Anthonis. Volgens mij is de naamgeving van Caspar tevens ook een
indirect bewijs voor het feit dat zijn grootvader dan nog niet is overleden. Anders is dat in
oktober 1790 als Jacoba Joanna wordt geboren. Zij is zeker wel vernoemd naar haar
grootvader. Ik denk in dit verband dan ook dat opa Jacobus (Joannes) tussen april 1789 en
okt. 1790 is overleden.
Uit de 7 huwelijksjaren van Willem en Petronella Johanna spruiten 4 kinderen voort:
1. Caspar [106], ged. RK te Boxmeer op zaterdag 25 apr. 1789. Doopheffers: R.D.
Caspar Molmans, loco Johannes van Bree en Dorothea Verhaert (grootmoeder).

9-2
Plaats en datum overlijden van Caspar zijn onbekend. Ook zijn er geen bronnen die
iets over zijn leven vertellen, dus is het aannemelijk dat Caspar jong is overleden.
Maar ook daarvan is vreemd genoeg geen bewijs gevonden.
2. Jacoba Joanna [107] wordt RK gedoopt te Boxmeer op zondag 24 okt. 1790.
Doopheffers waren Joannes van Bree en Anna Mathea Molmans (grootmoeder).
Vrijwel zeker komen haar doopnamen van grootvader Jacobus Joannes van Haaff.
Jacoba overlijdt 67 jaar oud te Boxmeer (zie fig.) op dinsdag 14 sept. 1858. Zij trouwt
te Boxmeer op 27 apr. 1823 met Martinus CRUIJSEN, geb. Linden 18 juli 1800 en
overleden te Boxmeer op 6 febr. 1852.
Op 23 mrt. 1795 overleed te Boxmeer, tien dagen na de geboorte van haar jongste
broertje, haar moeder Petronella Sweeren. Of e.e.a. met elkaar te maken heeft gehad?
Vervolgens duurt het 25 jaar voor we weer iets terugvinden in de archieven over dit
echtpaar Cruysen-van Haaff. In het doopregister van de RK-gemeente Linden staat
dat op 18 juli 1800 is gedoopt Martinus, zoon van Petrus Cruysen en Maria Martens,
echtelieden.
Ruim twee maand voor zijn trouwen, op 12 febr. 1823 wordt een certificaat afgegeven
waaruit blijkt dat Martinus Cruijssen bij loting nummer dertien ten deel is gevallen,
“hetwelk hem tot geenen dienst bij de Nationale Militie verplicht heeft”. Zijn signalement
ontbreekt.
"Den Schout Ambtenaar van den Burgerlijken stand van Linden verklaard dat de
huwelijksproclamatien ingevolge de wet alhier te Linden op zondag den dertiende en
twintigste april dezes jaars zijn vergaan van Martinus Cruysen ongehuwd, van beroep
bouwman, oud twee en twintig jaren, geboren en wonende te Linden, meerderjarige
zoon van Petrus Cruysen en Maria Martins, bouwlieden, wonende te Linden en Jacoba
Johanna van Haaff ongehuwd, zonder beroep, oud twee en dertig jaren, geboren en

9-3
wonende te Boxmeer, meerderjarige dochter van Willem van Haaff, van beroep
bouwman, wonende te Boxmeer en van wijlen Petronella Sweeren egtelieden, en dat
daartegen geene oppositie is gedaan. Linden den vier en twintigste april 1823".
Nog hetzelfde jaar, vier dagen voor haar 33 e verjaardag, op 20 okt. 1823 overlijdt om
elf uur 's avonds te Boxmeer haar vader Wilhelmus Hendrikus op 68-jarige leeftijd. Als
beroep staat bouwman vermeld. Jacoba is dan net getrouwd met Martinus en zij
betrekken een pand op het Zand in Boxmeer. Komt dit “erfgoed” van haar vader
aangezien hij ook op het Zand woonde?
Martinus Cruijsen bouwman te Boxmeer op het Zand, benoemd op 3 juni 1824 zijn
vrouw Jacoba van Haaff tot universele erfgename.
1. In dit jaar wordt ook hun dochter Petronella Cruijsen geboren en gedoopt. Zij
huwt 6 juni 1848 te Boxmeer met Reinier Crouwers, geb. en gedoopt te
Sambeek en zoon van Albert Crouwers en Theodora Melsen. Ze krijgen een
zoon Theodorus. Petronella overlijdt jong op 26 juni 1851 te Sambeek.
Een vonnis van 28 sept. 1826 van de ontvanger van ’s lands belastingen, domicili
kiezende ten huize van Martinus Cruijsen, tapper te Boxmeer eiser en J. Gerdts
likeurstoker te Vierlingsbeek aangaande f 24,-- voor geleverd hooi. Gerdts wordt bij
verstek verooordeeld.
2. In 1828 wordt hun tweede kind geboren. Zijn naam is Petrus Wilhelmus
Cruijsen. Hij trouwt later met Gerardina van den Hoven en overlijdt 15 juni 1866
te Boxmeer op 38 jarige leeftijd.
Martinus wordt in januari in een akte genoemd als zijnde koopman, terwijl in juni
daarop volgend als beroep brouwer wordt opgegeven.
Brouwerij op het Zand.
Martinus Cruijsen de echtgenoot van Jacoba Joanna wordt als bierbrouwer, tapper,
bouw- of koopman tussen 1826 en 1836 zeer regelmatig genoemd. Hij participeert
in de diverse familieraden waarin vergaderd werd over wie de voogd en wie de
toeziend voogd van
achtergebleven minderjarige
kinderen (wezen) diende te
worden.
Als tapper-herbergier werd
hij kennelijk veel gevraagd
om binnen de diverse
familieraden op te treden.
Ook het feit dat dergelijke
bijeenkomsten kennelijk in
zijn herberg werden
gehouden, waarschijnlijk met
een goed glas erbij, kan
verklaren dat hij er veel bij
gevraagd wordt als vriend of
als bekende.
Uit de eerste kadastrale
kaart blijkt dat Martinus Cruysen een aanzienlijk bezit heeft verworven. Zeer
waarschijnlijk ook door overerving van zijn vrouw Jacoba Joanna. In 1823 overlijdt
haar vader terwijl haar moeder in 1795 al was overleden.

9-4
Martinus Cruysen heeft in 1832 onder Boxmeer een flink stuk grond met twee
huizen, schuren en een brouwerij in eigendom. (sectie B nr. 539-542 + 534) Deze
huizen liggen aan Het Zand en zijn op oude foto’s en ansichten goed te zien. Het
zijn panden die liggen tegenover het huis met de Adelaar. Verder bezit hij nog twee
grote kavels (sectie B 373 en 572) van resp. 1.17.50 en 2.42.0 ha.)
Uit de bronnen weten we dat Jacobus van Haaff en Anna Mathea Molmans (de
grootouders van Jacoba Joanna) rond 1770 (dus 60 jaar eerder) ook op het Sandt
bij de linden woonden. Het is dus niet ondenkbaar dat zij via haar vader die in
oktober 1823 komt te overlijden het ouderlijk huis met brouwerij erft. (Het betreft
beide eerste panden rechts) Hierdoor zouden we tevens weten waar haar ouders en
grootouders hebben gewoond en geleefd. In 1850 wordt het betreffende pand met
Zand 203 aangeduid. (Verder uitzoeken)
De weide achter hun huis werd door grootvader Jacobus rond 1770 gepacht van de
O.L.Vr. broeders uit Boxmeer.
Getuigenverhoor van 21 juni 1834
Tegen A. Molmans en J. van der Berg.
“Johannes van Oorschot, 23 jaar, ongehuwde broodbakkersknecht te Boxmeer,
verklaart dat hij, een weinig bedronken met de gebroeders de Rijk van het Kleinveen
komend, in drift Willem de Rijk tegen de grond had geslagen en ten huize van de
kastelein de zaak hadden gemiddeld.
Daarna zijn zij naar herbergier Cruijsen gegaan (op het Zand dus!), dat er daar twee
onbekende personen hem hadden beledigd. Driftig had hij gezegd dat als zij hem
zochten, dat hij buiten was. Kastelein Cruijsen had tot stilte gemaand en declarant
heeft hierna met Piet van Putten en Jan van Wel het huis verlaten.
Onderweg kregen ze weer woordtwist met Godefridus Janssen en Gerardus van de
Bungelaer, welke beiden voor de gebroeders de Rijk opkwamen. Hierop kwam de
beschuldigde Molmans tussenbeide. Van Oorschot werd door Molmans geslagen,
terwijl Petrus van den Berg er was bijgekomen die met een stok begon te slaan, tot
bloedens toe.
Cornelis van Haaff oud 42 jaar uit Boxmeer, aangehuwd broer van Molmans, verklaart
niets te weten. Mechelina Molmans vrouw van Cornelis van Haaff; Willem van den

9-5
Heuvel 28 jaar, molenaar uit Boxmeer; Aldegonda Molmans 27 jaar particuliere te
Kleef; Johannes van Wel, 23 jaar molenaarsknecht te Boxmeer; Petrus van Putten 26
jaar ongehuwd, bakkersknecht uit Boxmeer leggen een verklaring af.”
Uit het bevolkingsregister van Boxmeer uit 1840 blijkt dat het gezin Cruijsen op het
Zand in huis nr. 179 woont. Er worden twee volwassenen en twee kinderen genoteerd.
Waarschijnlijk betreft het hier de kinderen Petrus Wilhelmus en Petronella Cruijsen en
verder een 46-jarige dienstknecht Gerardus Elbers en een 19-jarige dienstbode
Jacoba Jacobs. Zou dit hetzelfde pand zijn als het Zand nr.203 dat in 1850 als
woonlocatie wordt aangeduid? De huisnummering wilde in het verleden nog wel eens
veranderen.
Op 15 mei 1842 overlijdt haar broer Cornelis Wilhelmus van Haaff te Boxmeer 's
avonds om zeven uur, op 49 jarige leeftijd, "zijnde de overledene van beroep
particulier".
Op 21 aug. 1843 verklaren Martinus Graat, winkelier en Martinus Cruijsen, herbergier,
beiden te Boxmeer, zich voor een bedrag van f 1000,-- borg te stellen voor Willem van
den Heuvel, koopman in gedestilleerd te Boxmeer, in verband met accijnzen op het
doorlopend crediet, verplicht volgens de wet van 28 febr. 1822.
Memorie van aangifte der nalatenschap van Martinus Cruijsen op den 6e februari
1852 te Boxmeer overleden.
De ondergeteekenden:
1e Reinier Crouwers landbouwer te Sambeek in hoedanigheid van wettelijke voogd
over zijnen minderjarigen zoon genaamd Theodorus bij wijlen zijn huisvrouw Petronella
Cruijsen in echt verwekt en
2e Willem Cruijsen landbouwer te Boxmeer, ten effecte dezer domicilie kiezende ten
kantore van notaris Johannes Josephus Verbunt te Boxmeer, verklaren:
Dat Martinus Cruijsen op den 6e februari 1852 is overleden te Boxmeer, alwaar
hij was gedomicilieerd. Dat den overledene bij olographisch testament, berustende
onder de minuten van voorgenoemden notaris Verbunt, blijkens eene daarvan
opgemaakte akte van bewaargeving in dato 4 feb. 1852, behoorlijk geregistreerd aan
laatstgenoemde aangever, een derde gedeelte zijner nalatenschap heeft
vooruitgemaakt.
Dat de onroerende goederen door de overledene nagelaten bestaan in de helft van:
Onder Boxmeer:
sectie A nr. 713 bouwland groot 75 roeden en 50 ellen
sectie B nr. 350 bouwland groot 29 roeden en 70 ellen.
Verder een zesde in vier percelen heide te zamen groot 3 bunder, 74 roeden en 10
ellen gelegen te St. Anthonis in sectie C nr. 1122, 1657, 1659 en 1661.
Dat in geval van overlijden, den overledene tot erfgenamen zou hebben nagelaten,
gemelden Willem Cruijsen voor de helft en den minderjarigen Theodorus Crouwers
voor de wederhelft en dat door dit overlijden geen vruchtgebruik vervallen is. Boxmeer
den 6e mei 1852.
Deze memorie van aangifte (soort testament) is een beetje vreemd te noemen
aangezien zijn vrouw en kinderen nog in leven zijn op het moment van zijn overlijden.
Bovendien benoemd hij op 3 juni 1824 zijn vrouw Jacoba van Haaff tot universele
erfgename. Wellicht dat e.e.a. met goedkeuring van Jacoba gebeurt?
Het betreft hier namelijk een derde deel van zijn nalatenschap. Dit betekent dat zijn
broer Willem Cruijsen en zijn kleinkind Theodorus (kind van zijn in 1851 overleden
dochter Petronella Cruijsen) de in de acte genoemde percelen moeten verdelen en dat
tweederde bij zijn vrouw Jacoba en zijn zoon en kleinzoon blijft. We zien dit ook
bevestigd als in september 1858 moeder Jacoba komt te overlijden en haar zoon en

9-6
kleinzoon de gehele overige nalatenschap erven.
Op de 15e der maand september 1858 zijn voor ons ambtenaar van de burgerlijke
stand van Boxmeer verschenen Antoon Pieter Buning, van beroep bakker, oud 42 jaar,
wonende te Boxmeer, nabuur van de na te noemen overledene en Gerardus Linsen,
van beroep tuinman oud 64 jaar, wonende te Boxmeer en nabuur van de overledene,
welke ons hebben verklaard dat op gister (14 sept.) des namiddags ten vier ure binnen
deze gemeente is overleden Jacoba Johanna van Haaff, landbouweres, weduwe van
Martinus Cruysen, in de ouderdom van 67 jaar, geboren te Boxmeer en dochter van
Willem van Haaff en van zijne huisvrouw Petronella Sweeren, beiden overleden.
Memorie van aangifte der nalatenschap van Jacoba van Haaff overleden te
Boxmeer den 14e september 1858.
De ondergetekenden:
1. Petrus Wilhelmus Cruijsen landbouwer, wonende te Boxmeer,
2. Reinier Crouwers landbouwer wonende te Sambeek, in hoedanigheid als wettelijken
voogd over zijnen minderjarigen zoon Theodorus in huwelijk verwekt bij nu wijlen
Petronella Cruijsen, dochter van natemeldene overledene, beiden domicilie kiezende
ten woonhuize van Petrus Wilhelmus Cruijsen voornoemd, verklaren: dat Jacoba van
Haaff, weduwe van Martinus Cruijsen, laatst gewoond hebbende te Boxmeer, aldaar
op den 14e sept. 1858 is overleden, nalatende tot hare eenige erfgenamen, genoemde
Petrus Wilhelmus Cruijsen als haren zoon, voor de helft, en genoemde minderjarigen
Theodorus Crouwers, als haar kleinkind voor de wederhelft.
Dat de nalatenschap van de overledene bestaat uit de navolgende onroerende
goederen.
Onder Boxmeer: Een tweede gedeelte in
sectie A nr. 713, bouwland
groot 75.50 ellen
sectie B nr. 350, idem groot 29.70 ellen
Onder Oploo: Een twaalfde gedeelte in
sectie C nr. 1122 heide
groot 59.90 ellen
sectie C nr. 1657 idem groot 55.00 ellen
sectie C nr. 1659 idem groot 1.62.00 ellen
sectie C nr. 1661 idem groot 97.20 ellen
Onder Boxmeer: voor het geheel in
sectie A nr. 875 hooiland
groot 56.20 ellen
sectie A nr. 876 idem groot 1.19.50 ellen
sectie B nr. 373 bouwland groot 98.00 ellen
sectie B nr. 534 idem groot 96.90 ellen
sectie B nr. 539 huis groot 04.29 ellen
sectie B nr. 540 huis, schuur en erf groot 16.40 ellen
sectie B nr. 541 tuin groot 10.10 ellen
sectie B nr. 542 idem groot 13.60 ellen
sectie B nr. 572 bouwland groot 1.17.50 ellen
Onder Sambeek: voor het geheel in
sectie C nr. 693 bouwland
groot 84.90 ellen
Wijders dat door dit overlijden geen vruchtgebruik is vervallen. Boxmeer den 28e april
1859.
In 1824 wordt Martinus Cruijsen al genoemd als bouwman op het Sand. Gaat het
hier om twee woonlocaties op het Zand? Want in 1822 wordt ook gesproken over
“van Haaff, kasteleijn op het Zandt”. Willem van Haaff en zijn zoon (C.W.) worden

9-7
als “bierbrouwers” aangemerkt. Het gaat hier zeer waarschijnlijk om twee huizen
naast elkaar in bezit van resp. van Haaff en Cruijsen.
In 1834 wordt over kasteleijn Cruysen gesproken en in 1850 woont hij op Het Zand
203. In febr. 1852 overlijdt hij waarbij op 16 dec. 1753 zijn testament wordt geopend.
Hieruit blijkt nog eens het aanzienlijke bezit van Martinus en Jacoba Joanna dat
uiteindelijk terecht komt bij de zoon en de kleinzoon van dit echtpaar en daarmee
volledig uit de analen van de familie van Haaff verdwijnt.
Maar uit het testament blijkt ook nog dat zijn schoonmoeder, de wed. Maria
Mechtildis Molmans in het hoekhuis aan de Steenstraat in Boxmeer woont. Zij heeft
dus kennelijk niet op het Zand gewoond bij haar dochter en schoonzoon. Het bezit
op het Zand verdwijnt verder helemaal richting de families Cruysen en Crouwers.
3. Cornelis Wilhelmus [86], ged. te Boxmeer op donderdag 26 juli 1792. Doopheffers:
Joannes van Bree, loco Wilhelmus Manders en Wilhelmina Sweeren, ovl. (49 jaar
oud) te Boxmeer op zondag 15 mei 1842, (volgt XVIa, p. 9-14). C.W. is opnieuw de
enige zoon die de stamlijn continueerd.
4. Hermannus Marianus [109], RK ged. te Boxmeer op vrijdag 13 mrt. 1795
(doopheffers: Hermanus Sweeren en Maria Raab), ovl. datum en plaats onbekend.
Ook van deze Hermanus wordt niets meer vernomen en tien dagen na zijn geboorte
overlijdt zijn moeder Petronella Johanna.
Nadat hier de vier kinderen van Hendrikus Wilhelmus de revue zijn gepasseerd wordt hier het
vervolg van zijn biografie weer opgepakt en weergegeven.
Zoals we al eerder zagen wordt op 21 nov. 1751 te Boxmeer geboren en RK gedoopt
Hendrikus Wilhelmus, zoon van "Jacobi van Hove et Annae Mathiae Mollemans". Doopheffers:
Henricus Mollemans en Mechtildis Wijenberghs, loco matrina Aldegunda Hermes.
Willem is op 2 febr. 1766
samen met zijn zus
Jacoba [112] (geb.1753!)
te Boxmeer trouwgetuige
bij het huwelijk van
Gerardus Vaessen en
Johanna Maria de Vedht.
Hij is dan nog geen 15
jaar (!!) Zou dit wel juist
zijn op deze jonge leeftijd?
Ik heb de bron
gecontroleerd en het staat
er echt!
Vervolgens is het een hele tijd stil rond Hendricus Wilhelmus en pas 15 jaar later in 1781 zien
we dat Willem van Haaff op een openbare verkoping enige zaken van huishoudelijke aard
koopt, te weten:
Een vergulde lijst met spiegel f 8- 2- 0
Een kruiwagen f 1- 8 0
Zes messen f 0- 7- 0
Een ijzeren pot f 0-12-0
Totaal f 9-17-0

9-8
In 1783 en in 1794 heerst er in deze contreien een dyssenterie-epidemie die veel slachtoffers
eist. Vijf jaar later vinden we pas weer een volgende vermelding: Willem van Haaff en Catharina
Lamers zijn op 18 december 1786 doopheffers te Boxmeer.
Op 31 juli 1788 trouwt Wilhelmus van Haaff voor de kerk met Petronella Sweeren na de drie
daaraan voorafgaande afkondigingen. Trouwgetuigen waren Ruthger Raab en Wilhelmina
Sweeren.
Hieronder volgen een hele serie rekeningen die te maken hebben met de legering van Franse
troepen in de herberg van Willem. Om te beginnen passeerde op 28 december 1792 een heel
garnizoen Boxmeer vanuit Venlo, om naar Grave te gaan. Zij trokken door het dorp van half vier
tot half zes en gingen later richting Nijmegen. Een dag of tien eerder op 18 december 1792 was
er ook al een compagnie Franse jagers van 100 man komende uit Goch hier gepasseerd. In
1793 werd het gehele Land van Cuijck door de Fransen bezet.
"Ter ordonantie der Ed. Agtbaare Gerigte deser Hooge Vrij Heerlijkheijd Boxmeer. Gelogeert in
1793 drij a vier franse dragonders bij H.W. v. Haaff.
Van den 18e febr. tot den 1 meert gedronken 33 flessen rooden wijn a 4 st.
de fles
f 16-10- 0
gedronken 30 kanne bier a 2 st. de kan f 3- 0- 0
gedronken 40 dobbelbakskens genever f 2- 0- 0
Van den 18e febr. tot den 1 meert ider peert 12st. in hooij f 19-16- 0
Voor middag en avondeten per man 12 st. f 19-16 -0
Voor coffij en ontbeijt ider persoon 4 st. f 6-12- 0
Voor nagtlogiment voor ider persoon 2st f 3- 6- 0
Dito nog een dragonder 3 keere gegeten f 0-18- 0
Drie malder 1 spint haver a 7gld. malder f 21- 4- 0
Voor vrij kamer, vuur en ligt per dag 10 st f 5-10- 0
Door ordinantie van den officier mijne knegt met mijn peert voor zijtsman
mee gesonden (lijkt als tolk op te treden?)
f 2- 0- 0
Een vragt vouragie naar Venrooij f 2- 0- 0
Drie mijne sakken gelevert a 1 gld. per sak f 3- 0- 0
f 105-12-0
Hieraf voor de vragt naar Venrooij f 2- 0-0
f 103-12-0
Deze rekening wordt op de 12e apr. 1793 door de lokale overheid voldaan. De Franse
dragonders leefden er vrolijk op los en waren 14 dagen “te gast” bij Hendrikus Wilhelmus. De
wijn, het bier en de dubbele genevertjes en brandewijntjes “liepen er dun door”.
1793 "Ter order der Ed. Agtbaare Gerigte deser Hooge Vrijheerlijkheijd Boxmeer gelogeert drij
franse dragonders bij H. W. van Haaff.
Van den 2e meert tot den 5e dito per man van eten 12 st f 5- 8- 0
van coffij en ontbijt f 1-16- 0
van slapen f 0- 6- 0
gedronken 11 flesse roode wijn f 5-10- 0
gedronken 19 kanne bier f 1-18- 0
gedronken 6 dobbebaktiens f 0- 6- 0
voor camer, vuur en ligt f 1-10- 0
Totaal f 16-14- 0

1794 " Ter ordonantie der Ed. gerigten deser Hooge Vrijheerlijkheijd aan W. van Haaff."
9-9
Den 17e febr. gelogeert met een billet vier franse dragonders. Verteert f 0 -16- 0
des middags gegeten f 1 - 4- 0
agt spinthaver f 1 -10- 0
tot den 18e in hooij en haver f 6 - 2- 0
in wijn, genever en bier f 3 -10- 0
van slapen en coffij en ontbijt f 1 - 0- 0
Totaal f 14- 2- 0
1794 "Ter ordonantie van den Hoog Ed. Gestr. Heer
Drossard deser Hooge Vrijheerlijkheijd Boxmeer, aan
W. van Haaff. Van den 8 augusti tot den 19e dito
gelogeert den Heer commessaire wagtmeester van
het Corps Damas. Per dag 1 gulden hollands, 2
dagen absent geweest, rest 10 dage en twee
paarden gestalt van 8 tot den 13 e voor fl. 10-18- 0.
Uit een belastingcohier van 1794 blijkt dat er ten
huize van Wilhelm van Haaff twee mannen, twee
vrouwen en vier kinderen woonden.
Ditzelfde jaar was Hendrik Molmans eigenaar van
logement "In het Hof van Boxmeer", later hotel De
Boomgaard Essers. En Willem Molmans was de
waard van de herberg “Het Rad". Deze Hendrik en
Willem Molmans zijn broers en Maria Mechtildis
Molmans, de vrouw van Cornelis Wilhelmus van
Haaff (de tweede zoon van Hendrikus Wilhelmus) is
dochter van deze Hendrik Molmans die gehuwd was
met Anna Gertudis Clabbers.
1794 "Ter ordinantie van den Hoog Ed. Heer Colonel
Damas aan W. van Haaff.
Van den 12 augusti tot den 19e dito gelogeert twee
domestiques met seve paarden van den voorschrevene Heer Colonel Damas.
Voor ieder persoon van morgen ontbijt, middagmaal, soupée en slapen
veertien stuijvers
f 11- 4- 0
Voor ieder voorschr. paard 3 st. stalgeld f 8- 8- 0
f 19-12-0
Hieraf voor 2 paarden stalgelt voor 7 dgn. f 2- 2- 0
Totaal f 17-10-0
1794 "Ter ordonantie der Heere Borgemeesters van Boxmeer aan W. van Haaff".
Van den 19e augusti tot den 4e sept., twee man gelogeert van den Colonel
Damas, maakt 16 dagen per dag 14 st. per man
f 22- 8- 0
Seve overpaarden per dag 3st. f 16-16- 0
Van den 10e sept. tot den 17e dito, gelogeert, 1 man, 5 paarden, 14 st. per
dag
f 4-18- 0
4 overpaarden per dag 3 st. f 4- 4- 0
Van den 11e tot den 16e dito, 1 man f 3-10- 0
3 overpaarden f 2- 5- 0

9-10
Van den 29e augusti tot den 16e sept. gelogeert den wagtmeester f 12-12- 0
1 overpaart f 2-14- 0
Totaal f 69- 7- 0
“ Rekening (1794) van inquartiring ter ordonantie der Agtbaare Heere Gerigten Aan W: van
Haaff".
De rekening loopt van 8
oktober t/m 5 november
1794 en van 2 jan. t/m 8
juli 1795 en men kan
zien dat men het zich
goed liet smaken. De
rekening specificeert het
ontbijt, het middageten
en het avondeten, het
slapen "in een aparte
camer met caggel, vuur
en ligt" kostte f 1-12-0.
Voor stalgeld werd f 0-
12-0 voor vier paarden in
rekening gebracht.
Ook toen al werd er ruim "coffij, dobbele genever, brandewijn, bier en rode en witte wijn“ ge-
schonken voor (en gedronken door) de dragonders
(souvegarde), wagtmeesters, wageknegts,enz.
Duidelijk is dat de herberg die Willem drijft, een
goed lopende zaak is waar man en paard een goed
onderkomen kunnen vinden. Het totaal der rekening
groot 12-9-0 wordt op 30 oktober 1795 voldaan.
Alleen blijft helaas (nog steeds!) de naam van de
herberg verscholen.

9-11
Omstreeks 1795 was Casper Molmans veerman op het kleine Masenburgse Vheer te Boxmeer
en Peter Schoofs had toen de pacht van het grote Maesveer. In 1793 vielen de Fransen
Nederland binnen dat vanaf die tijd toebehoorde aan de Republiek Frankrijk (1793-1800).
Vervolgens ontstond de Bataafse Republiek (1800-1805) en het Bataafse Gemenebest (1805-
1806). Het Koninkrijk Holland (1806-1810) had eerst nog een status aparte, maar ging later op
in het Keizerrijk Frankrijk (1810-1814). De politie viel in die tijd onder de Franse Gendarmerie.
Vanaf 1795 was het dus na eeuwen
van onafhankelijkheid gedaan met
de vrijheerlijkheid Boxmeer.
Boxmeer werd onderdeel van de
Franse republiek en werd na de
Franse tijd ingedeeld bij het
Koninkrijk der Nederlanden. De
vrijheerlijkheid bezat hooge,
middelbare en lage jurisdictie, welke
werden uitgeoefend door een college van schepenen, dat door den Heer van Boxmeer werd
aangesteld. Onder de vrijheerlijkheid Boxmeer behoorden behalve het dorp van die naam ook
het Kerspel St. Anthonis en half Sambeek. Boxmeer en St. Anthonis telden 2313 inwoners in
1805.
Een paar jaar later zien we dus dat H.W. van Haaff in 1800 schepen en secretaris is van de
Boxmeerse Schepenbank. Zijn eerste periode loopt van 1800 t/m 1803 en van 1803-1806 is
Willem raadslid. Zijn laatste periode als schepen is waarschijnlijk van 1807-1809 waarbij hij ook
als president optreedt. In 1810 komt Willem voor in het bevolkingsregister van Boxmeer als
"cabareter avec fortune" ofwel een gefortuneerde kroegbaas. Samen met zijn zoon Corneille
[86] en dochter Jaqueline [107]. Tevens wordt vermeld dat W. van Haaff in de Hoolsteeg te
Boxmeer woont. Deze Hoolsteeg is op een heel andere locatie in Boxmeer gelegen dan de
huizen aan het Zand of aan de Steenstraat die tot nu toe –zij het uit latere tijd- bekend waren.
Pas in maart 1822 wordt Willem van Haaff genoemd als “kasteleijn op het Zand”. Deze
informatie klopt overigens uitstekend met de feiten. Zijn vrouw leeft dan niet meer, Jacoba (=
Jacqueline) is dan 20 en Cornelis Wilhelmus 18 jaar oud en beiden zullen ongetwijfeld hun
vader bijgestaan hebben in de herberg. De andere twee kinderen (Caspar en Hermannus – zie
hieronder) worden niet meer genoemd dus ik vermoed toch dat deze beiden jong overleden
zijn. Het blijft een beetje een raadsel waar deze twee kinderen blijven.
Op 13 mrt. 1795, dus tijdens de Franse bezetting wordt geboren en gedoopt; Hermannus
Marianus van Haaff. Doopheffers zijn Hermannus Sweeren en Maria Raab.
Maar 10 dagen later overlijdt zijn moeder Petronella Sweeren. Dus kort na de geboorte van
haar jongste zoon. Gelijktijdig breekt er in Boxmeer rond die tijd opnieuw een dyssenterieepidemie
uit. Zou deze ziekte haar fataal geworden zijn? Of is zij bezweken aan de
kraamvrouwenkoorts?
Op 18 december 1797 werd de regio Boxmeer tot Frans gebied verklaard en werden de
schepenen F. van den Boogaard en F. Hoctin regenten. Henricus Wilhelmus van Haaff is in
1800 voor het eerst schepen en loco secretaris van Boxmeer. Op 2 juli 1802 zijn schout en
schepenen van Boxmeer; Drossaard Hendrik Anthoon Verheijen, Johan Willems en W. van
Hoof (moet dus zijn van Haaf) schepenen en Johan van Dijck bekleedt de functie van
secretaris. De laatste vermelding van schepen H.W. van Haaff, (ook als loco-secretarius)
dateert van 2 november 1802. In december wordt hij niet meer als zodanig vermeld maar in
1803 echter wel weer.

9-12
Vermelding d.d. 20.9.1803 tot en met 1806 van W.
van Haaff, gemeenteraadslid en president. In 1807
wordt H.W. van Haaff verder niet meer als schepen
genoemd, maar in 1809 is hij echter weer terug.
Op 5 jan. 1805 treffen we de volgende akte aan. “Wij
Peter van den Heuvel, president Schepen, loco den
Heere Drossard en ondergeschreven Schepenen der Rechtbank van Boxmeer certificeeren dat
voor ons is gecompareerd Anna Mathea Molmans, weduwe van Jacob van Haaff, wonende
alhier en geassisteerd met den schepen G. Martens welke verklaarden te cederen en
transporteeren in volle en vrijen eigendom op te dragen en over te geeven aan en ten behoeven
van haaren zoon Hendrik Willem van Haaff en van haar kinds kind Helena Manders door wijlen
Willem Manders bij wijlen haar comparantes dochter Jacoba van Haaff in echte verweckt, alle
haar comparantes gereede en meubilaire goederen welcke sij is besittende mitsgaders alle
sodanige ontilbare goederen als de comparante onder de jurisdictie van deser Rechtbank
hebbende en posiderende is. En heeft de comparante alle de voorschreven goederen alzoo
aan haar zoon en haar kindskind opgedragen en overgegeven, in mindering van derzelve filiale
portie, soodat het vonisse geweesen is, belovende de comparante guarantie en vrijwaaringe
jaarendag zooals recht is.
Aldus gepasseerd tot teeken van waarheit hebben wij gerichtspersoonen beneffens de
comparante ondertekent en door onse secretaris contrasigneere laten. Boxmeer den 5 januari
1805 A.Matheija Molmans de weduwe J. van Haaff”.
Op 16 febr. 1810 komt de familieraad bijeen i.v.m. een te regelen voogdijkwestie: Gerard
Hermans, herbergier, Antoon Derks, bouwman; Adriaan van den Heuvel, koperslager; Willem
van Haaff, bouwman, Hendrik Molmans, herbergier; Caspar Molmans, molenaar, allen
achterneven. Toeziend voogd wordt Joseph Smits, metselaar te Boxmeer.
Op 15 okt.1811 wordt Willem van Haaff als belending genoemd van een weiland van Jan
Baptist de Raet en op 27 apr. 1814 komt Willem van Haaff; herbergier, voor in een acte als lid
van de familieraad i.v.m. benoeming tot toeziend voogd over Theodorus, de zoon van Jan
Hulsman.
Op 16 juni 1816 overlijdt Anna Mathea Molmans de moeder van Willem. Waarschijnlijk heeft zij
al die tijd samengewoond met en bij haar zoon of dochter. Na een lang en bewogen leven
sterft zij op 92-jarige leeftijd. Het moet een sterke vrouw zijn geweest want zij heeft veel verdriet
gekend en veel te stellen gehad met haar echtgenoot Jacobus. Het faillissement van haar
ouderlijke herberg, het onder curatele stellen van Jacobus. Ook het feit dat we zijn overlijden
niet hebben kunnen vinden geeft aan dat er op z’n minst bijzondere factoren zijn rond zijn
overlijden.
Op 8 apr. 1818 vindt de benoeming tot toeziend voogd plaats over de twee minderjarige
kinderen van Hermanus Zweeren, bouwman te Boxmeer en Maria Nabben, overleden Boxmeer
28 febr. 1817. De familieraad bestaat uit: Willem van Haaff, toeziend voogd; Gerardus Nabbe;
Jan Willems; Theodorus Tukken; allen bouwlieden, Theodorus Hermans, koperslager en
Jacobus Klaassens, bakker allen te Boxmeer. Op 16 mei 1818 treedt Willem van Haaff,

9-13
bouwman te Boxmeer op als toeziend voogd over deze minderjarige kinderen Gerardus en
Theresia Zweeren.
Op 4 mrt. 1822 vindt er ten overstaan van notaris van Odenhoven een houtverkoping plaats:
"Aan van Haaff, kasteleijn op het Zandt, vier slagen voor vier gulden, vijftien cents" en op 17 mei
maken Hendrikus Wilhelmus en zijn zoon Cornelis Wilhelmus van Haaff deel uit van de
familieraad als naburen, bierbrouwers te Boxmeer.
Procuratie voor Willem van Haaf te Boxmeer en (zijn volle neef) Johan Bockmeulen te Kevelaer
om onroerende goederen te verkopen. De melding is afkomstig uit het repertorium, maar er is
geen akte aangetroffen. (4 mrt.1823)
Dit is alles wat er in de archieven te vinden was over Hendricus Wilhelmus van Haaff. Het is
een hele serie losse feiten die weliswaar het nodige over hem vertellen, maar die lastig tot
een gestructureerd beeld zijn samen te smeden.
Zaken als huwelijk en overlijden zijn wel duidelijk. Maar het aantal kinderen? Er worden er
vier geboren en mijn idee dat er wellicht twee jong overlijden lijkt niet echt te kloppen als we
naar de “volkstelling” van 1794/95 kijken. Hier staan 4 kinderen vermeld (overigens zonder
naam) en 4 volwassenen (twee mannen en twee vrouwen).
In elk geval zijn dat de ouders Willem en Petronella, maar zeer waarschijnlijk ook Anna
Matthea de moeder van Willem die dan nog in leven is. Zij zal naar alle waarschijnlijkheid
nog steeds in de herberg bij haar zoon verblijven.
Wie de tweede volwassen man dan zou moeten zijn? Het lijkt zeer aannemelijk dat het een
inwonende knecht betreft. In 1793 wordt namelijk in een rekening gesproken over “mijne
knecht”. Rond 1810 (het eerste bevolkingsregister) worden dus alleen Cornelis en Jacoba

9-14
genoemd als kinderen. Dit doet vermoeden dat de andere twee; Caspar en Hermannus toch
zijn overleden ofschoon hun overlijden niet blijkt uit het begraafboek van Boxmeer. Van
Willem wordt dit jaar (1810) gemeld dat hij in de Hoolsteeg woont.
Als we vervolgens kijken naar het beroep en de woonlocatie van het echtpaar van Haaff-
Sweeren, dan kunnen we het volgende optekenen. In 1811 en 1814 wordt gesproken over
herbergier van Haaff en in 1822 over “van Haaff, kasteleijn op het Zandt”. Willem en zijn
zoon (C.W.) worden als “bierbrouwers” aangeduid.
Petronella overleed –we schetsten het al eerder- in maart 1795 kort na de geboorte van hun
jongste zoon Hermannus Marianus. Is zij slachtoffer geworden van de dyssenterie-epidemie
die rond deze tijd (1794-95) de kop op steekt of was het kraamvrouwenkoorts? In het
begraafboek vermeld de pastoor geduurende deze periode het ene dyssentrie-overlijden na
het andere. In korte tijd wordt de bevolking van Boxmeer behoorlijk gedecimeerd.
(Overlijdensacte) "In het jaar duizend acht honderd drie en twintig, den een en twintigsten der
maand october te tien ure des voormiddags, compareerde voor ons schout, Beambte van den
burgerlijken stand der Gemeente van Boxmeer, provincie Noord-Braband, Johannes Gerardus
Hermans; zonder beroep, oud zeven en twintig jaren, nabuur van den overledene en Frederik
Collenbach, particulier, oud een en dertig jaren, nabuur van den overledene, beide wonende
binnen deze Gemeente, welke ons verklaard hebben dat Hendrikus Wilhelmus van Haaff, van
beroep bouwman en weduwnaar van Petronella Johanna Sweeren, oud acht en zestig jaren,
geboren te Boxmeer, Provincie Noord-Braband, wonende te Boxmeer, zoon van Jacobus van
Haaff en van Anna Matthea Molmans beiden overleden, is overleden binnen deze gemeente
den twintigsten deser maand ten elf ure des avonds.
Nadat aan de comparanten van deze acte voorlezing is gedaan, hebben dezelve met ons
geteekend".
XVIa. Cornelius Wilhelmus van HAAFF [86], is de zoon (het derde kind) van de
hierboven beschreven Hendrikus Wilhelmus (XVa, p. 9-1).
Hij wordt RK gedoopt te Boxmeer op donderdag 26 juli 1792. Doopheffers waren: Joannes
van Bree en Wilhelmus Manders, meter was Wilhelmina Sweeren. Voor Cornelis worden
verschillende beroepen genoemd; bouwman, herbergier, logementhouder, bakker en
particulier. Voor bouwman moet denk ik agrariër of boer worden gelezen en particulier wil
zoveel zeggen als rentenier, niet meer actief deel uit makend van de werkende klasse.
Opnieuw is hij de enige zoon in deze generatie die de stamboom continueerd. Hij overlijdt,
49 jaar oud te Boxmeer op zondag 15 mei 1842. Hij trouwde te Boxmeer op
dinsdag 8 nov. 1825 voor de wet met Maria Mechtildis MOLMANS [87] waarbij Carel
Muller, H.C.Gobel, P.van den Bergh en W. van den Berg als getuigen optraden.
Het RK kerkelijk huwelijk wordt dezelfde dag te Boxmeer voltrokken. Maria Mechtildis is de
dochter van Hendrik MOLMANS [373] (herbergier/logementhouder) en Anna Gertrudis
CLABBERS [374]. Zij werd gedoopt te Boxmeer op woensdag 5 juli 1797 en ze overleed 63
jaar oud te Arnhem op vrijdag 18 jan. 1861 waar ze werd begraven op 21 jan. 1861.
Maria Mechtildis was voor zij met Cornelis trouwde eerder getrouwd. Een jaar eerder huwde
ze op 3 mei 1824 te Boxmeer met Theodorus BOUWMANS [88], zoon van Theodorus
Bouwmans sr. en Hendrina Martens.
In 1832 bezit de wed. van Hendrik Molmans (= Anna Gertrudis Clabbers) drie stukken grond
ten zuiden van de Hoolsteeg. (sectie B 355, 358 en 359)

9-15
Theodorus Bouwmans overlijdt echter binnen
een jaar na hun huwelijk. Hij werd 50 jaar. Hij
was op zijn beurt eerder getrouwd met
Wilhelmina Kusters en wordt eigenaar van het
huis sectie B 685 op de hoek van de Keistraat
(Steenstraat) en de Schippersstraat. Dus dit
pand komt via de erfenis van Maria Mechtildis
in bezit van de familie. In 1853 zien we dat
kavel met dit huis verkocht wordt door
Martinus Cruijsen, maar dat het nog steeds
bewoond is door Maria Mechtilis, de wed. van
Cornelis (maar dus ook van Theodorus
Bouwmans).
Opmerkelijk is ook dat er wederom getrouwd
wordt met een Molmans-dame. Was het eerst
grootvader Jacobus die met Anna Mathea
Molmans trouwde (haar vader heette ook
Hendricus en was ook herbergier), nu zien we
dat de kleinzoon opnieuw met een Molmans trouwt. Ook haar vader heet Hendrik en is
eveneens herbergier/logementhouder. Dit keer van het Hof van Boxmeer! Maria Mechtildis
komt dus ook uit logementsferen en zal daar als kind al vroeg mee te maken hebben gehad.
Ook zien we hoe klein de sociaal-maatschappelijke kring is waarbinnen de families zich
bewegen. Al eerder gaven we aan dat bij voortduring binnen de eigen sociale klasse werd
getrouwd waarmee tevens het “vakmanschap” van herbergier of logementhouder werd
gecontinueerd.
Uit dit huwelijk spruiten 7 kinderen voort:
1. Wilhelmus Hendrikus van HAAFF [91] wordt RK gedoopt te Boxmeer op
vrijdag 27 okt. 1826 (Doopheffers: Hendrik Clabbers en Peter Jansen), overleden te
Arnhem op woensdag 16 nov. 1842. Deze jongen overleed op z'n 16e jaar!
(1826) "Den acht en twintigsten der maand october, te tien ure des voormiddags,
compareerde voor ons Burgemeester, Beambte van den Burgerlijken stand der
gemeente Boxmeer, provincie Noord-Braband, Cornelis Wilhelmus van Haaff, oud drie
en dertig jaren, van beroep logementhouder, wonende te Boxmeer, welke ons vertoond
heeft een kind van het mannelijk geslacht, geboren den zeven en twintigsten dezer te elf
ure des avonds, van comparant voornoemd en van Mechtildis Maria Molmans zijne
huisvrouw, oud acht en twintig jaren, zonder beroep, mede wonende te Boxmeer en aan
hetwelk hij verklaard heeft te geven de voornamen van Wilhelmus Hendrikus; welke
verklaring en presentatie is geschied in bijwezen van Hendrik Clabbers, oud zeven en
dertig jaren van beroep smid en van Peter Jansen oud vier en dertig jaren van beroep
koperslager, beide alhier woonachtig.
Na dat aan de comparanten van deze acte voorlezing is gedaan, hebben dezelve met
ons geteekend".
(1842) "Op heden compareerde voor ons Theodorus Coenradus Casparus Veeren,
wethouder der stad Arnhem, provincie Gelderland, ambtenaar van den burgerlijken
stand, Martin Werson, oud twee en vijftig jaren, stucadoor en Pieter Antonius Spaan oud
negen en twintig jaren, koffiehuishouder beide wonende in de Paauwstraat, welke ons
hebben verklaard dat Wilhelmus Hendrikus van Haaff, zoon van wijlen Cornelis
Wilhelmus van Haaff en van Maria Megtilda Molmans, zonder beroep, wonende te
Boxmeer, geboren aldaar, den zestienden dezer des avonds ten acht ure, ten huize van
de eerste comparant in den ouderdom van zestien jaren is overleden. Waarvan wij deze

9-16
acte hebben opgemaakt die na voorlezing door de comparanten, benevens ons is
geteekend".
De aangever van dit overlijden, Martin Werson is de hieronder genoemde latere
echtgenoot van de zus van Wilhelmus Hendrikus; Gertrudis Petronella. Hij is stucadoor
en woont in de Pauwstraat te Arnhem. Hij is naar mijn idee verantwoordelijk voor de
beroepswijziging van een aantal van Haaff’s die zich tot het beroep van stucadoor laten
“omscholen”. Wellicht valt er in de eerste helft van de 19 e eeuw een betere boterham te
verdienen in dit vak.
Kennelijk verblijft haar broer Wilhelmus Hendrikus bij Werson thuis in Arnhem waar hij
komt te overlijden. Je vraagt je af welk “drama’ zich hier heeft afgespeeld. Misschien
een ongeval? Of was het broertje van Getrudis Petronella het slachtoffer van ziekte of
een epidemie?
2. Gertrudis Petronella van HAAFF [92], wordt RK gedoopt te Boxmeer op
woensdag 16 jan. 1828. Zij overlijdt (minstens 23 jaar oud) te Rotterdam na 1869. Op
de geboorteakte staat dat haar vader C.W. logementhouder is. De twee getuigen die bij
de aangifte aanwezig zijn, t.w. Hendrikus Zwarts; brouwer en Matthijs Derks; tapper
komen dus uit dezelfde herbergierskringen. Zij trouwt 30 apr. 1852 te Boxmeer met
Gerardus Martinus WERSON, zoon van Gerardus Martinus WERSON [1725] * 1792
(stucadoor) en +1843 en Joanna van der PORTEN [1726] (wasvrouw), ged. RK te
Utrecht op vrijdag 2 aug. 1822, stucadoor, ovl. (65 jaar oud) te Rotterdam op
donderdag 14 juni 1888.
Geertruida verlaat volgens het bevolkingsreg. 30 apr. 1852 Boxmeer en gaat naar
Utrecht. Werson is afkomstig van Utrecht. In 1843 overlijdt haar oudste broer in
Arnhem bij deze Martin Werson. Zij is dan nog niet getrouwd met Werson, maar leert
hem mogelijk wel kennen door het noodlottig overlijden van haar broer. Haar eerste
twee kinderen worden in Arnhem geboren. De andere 5 in Rotterdam.

9-17
Geboorteacte van Gertrudis:
“Op 17 januari 1828 te negen uur des voormiddags, compareerde voor ons ambtenaar
van de burgerlijke stand der gemeente Boxmeer, Cornelis Wilhelmus van Haaff, oud 34
jaren, wonende te Boxmeer, welke ons heeft vertoond een kind van het vrouwelijk
geslacht, geboren de 16e januari te zeven ure des 's morgens van comparant
voornoemd en van Maria Mechtildis Molmans zijne huisvrouw, oud 30 jaar, zonder
beroep en wonende te Boxmeer en aan hetwelk hij heeft verklaard te geven de
voornamen Gertrudis Petronella; welke verklaring en presentatie zijn geschied in
bijwezen van Hendrikus Zwarts, oud twee en dertig jaren, van beroep brouwer en van
Matthijs Derks oud vijf en dertig jaren van beroep tapper beiden alhier woonachtig”.
Uit het huwelijk met Martinus Werson worden 7 kinderen geboren:
1. Maria Mechtilda Reinera WERSON [2614], geb. en RK ged. te Arnhem in 1853,
ovl. (ongeveer 2 jaar oud) te Arnhem op woensdag 17 okt. 1855, begr. te Arnhem
op zondag 21 okt. 1855.
2. Gerardus Casper Antonius WERSON [2352], geb. en RK ged. te Arnhem op
dinsdag 6 mrt. 1855, stucadoorsknecht, ovl. (67 jaar oud) te Rotterdam op
vrijdag 17 nov. 1922, begr. te Rotterdam op dinsdag 21 nov. 1922, trouwt te
Rotterdam op woensdag 9 okt. 1878 met Agnes STOFFELS [2353], ged. RK te
Rotterdam op maandag 20 mrt. 1854.
3. Antoinetta Hendrika Maria WERSON [2354], geb. en RK ged. te Rotterdam op
woensdag 26 aug 1857.
4. Wilhelmina Johanna Maria WERSON [2355], geb. en RK ged. te Rotterdam op
donderdag 10 nov. 1859 om 21.00 uur, ovl. (79 jaar oud) te Rotterdam op
woensdag 1 feb. 1939, begr. te Rotterdam op maandag 6 feb. 1939, tr. te
Rotterdam op woensdag 25 mei 1887 met Hendricus Arnoldus Antonius
DAMEN [2356] ged. RK te Zwijndrecht op maandag 11 mei 1863, ovl. (87 jaar
oud) te Rotterdam op maandag 11 dec. 1950, begr. te Rotterdam op
vrijdag 15 dec. 1950.
5. Allegonda Hendrika Maria WERSON [2357], geb. en RK ged. te Rotterdam op
woensdag 11 juni 1862 om 14.00 uur, trouwt te Rotterdam op
woensdag 28 mei 1884 met Johannes George BOHL [2358], geb. te Zierikzee op
maandag 5 juni 1854, ged. RK te Zierikzee op maandag 5 juni 1854,
brievenbesteller en zoon van Joannes George Bohl en Johanna Thans.
6. Anna Maria Hendrika WERSON [2359], geb. en RK ged. te Rotterdam op
zaterdag 5 aug. 1865 om 13.00 uur, trouwt te Rotterdam op
woensdag 17 juli 1895, met Adrianus VERSTRAETEN [2360], geb. te
Hilligersberg 30 jan. 1871, ged. RK te Hilligersberg op 30 jan. 1871, huisschilder.
Zoon van Pierre Verstraeten en Boukje Houtman.
7. Reinier Willem WERSON [2361], geb. en RK ged. te Rotterdam op
donderdag 13 mei 1869, stucadoor, overleden (92 jaar oud) te Rotterdam op
woensdag 4 apr. 1962, begr. te Rotterdam op maandag 9 apr. 1962, trouwt (1 e
huw.) te Rotterdam op woensdag 13 mei 1896, met Willemina Maria BOUWMAN
[2362], geb. te Weesp op zondag 12 jan 1868, RK ged. te Weesp op
zondag 12 jan 1868, huisvrouw, ovl. (28 jaar oud) te Rotterdam op
woensdag 4 nov. 1896 en begr. te Rotterdam op maandag 9 nov. 1896, trouwt
voor de tweede keer te Rotterdam op woensdag 31 okt. 1906, met Wilhelmina
Maartje WEEBER [2363], geb. en RK ged. te Rotterdam op
woensdag 20 mrt. 1867, huisvrouw, ovl. (83 jaar oud) te Rotterdam op
zondag 10 dec. 1950 en begr. te Rotterdam op donderdag 14 dec. 1950.
Op 15 mei 1842 overlijdt haar vader Cornelis Wilhelmus te Boxmeer ‘s avonds om zeven
uur, "zijnde de overledene van beroep particulier".

Verhuizing van Boxmeer naar Arnhem.
9-18
Volgens het bevolkingsregister van Boxmeer vertrekt haar broer Caspar [94] op 30
dec.1851 als timmermansleerling naar Arnhem. Maar in 1842, negen jaar eerder, was
haar oudste broer al naar Arnhem vertrokken. Hij overleed hier echter veel te jong (16
jaar) in het huis van Martinus Werson, die ook aangifte doet van dit overlijden.
In 1852 zien we dezelfde Martinus Werson trouwen met Gertudis Petronella en het
echtpaar Werson-van Haaff woont vanaf april 1852 dan in Arnhem. Martinus werkte daar
als meester-stucadoor.
Tussen 1855 en 1857 verhuizen ze echter naar Rotterdam. De eerste twee kinderen
worden nog in Arnhem geboren, maar de andere 5 echter in Rotterdam. Net op het
moment dat haar moeder (samen met haar broer en zus) zich op 20 nov. 1857 in
Arnhem gaan vestigen en in Boxmeer worden uitgeschreven verhuist Getrudis Petronella
met haar echtgenoot naar Rotterdam.
Nog eens in Rotterdam kijken hoe het verder gaat met dit echtpaar want Martinus overlijdt
daar in 1888 en alle kinderen lijken zich daar ook te vestigen.
Wat de reden is dat alle pijlen ineens op Arnhem en later Rotterdam gericht zijn heeft
ontegenzeggelijk te maken met de economische ontwikkelingen van Nederland. Het
ziet ernaar uit dat er in het brouwers- en kastelijnsvak minder emplooi is en dat
uitgeweken moet worden naar andere plaatsen en beroepen. Vanaf hier komen er
stucadoors in de familie en Martinus Werson lijkt degene te zijn die de verschillende
familieleden overhaalt om in het stucadoorsvak te stappen.
Na eeuwen op allerlei manieren het herbergiers- en brouwersvak uitgeoefend te
hebben, wordt dit beroep rond deze tijd losgelaten. Er wordt dan naar een andere
manier gezocht om aan een belegde boterham te komen. Tevens is de grootste kans
op een goed betaalde baan in en rondom de grote steden.
Op 30 apr. 1852 zijn voor de ambtenaar van de burgerlijke stand der gemeente Boxmeer
verschenen: “Gerardus Martinus Werson, oud 29 jaren, stucadoor, geboren te Utrecht op
2 augustus 1822 en wonende te Arnhem, meerderjarige zoon van wijlen Gerardus
Martinus Werson (overl. Utrecht 24 febr. 1843) en van Joanna van der Porten, zonder
beroep, wonende te Utrecht, ter eenre en Gertrudis Petronella van Haaff, oud 24 jaren,
zonder beroep, geboren en wonende te Boxmeer, meerderjarige dochter van wijlen
Cornelis Wilhelmus van Haaff en van Maria Mechtildis Molmans, zonder beroep,
wonende te Boxmeer, ter andere zijde, welke ons verzocht hebben, tot het voltrekken van
hunlieder voorgenomen huwelijk over te gaan, waarvan de afkondigingen in deze
gemeente, overeenkomstig de wet, zonder eenige verhindering zijn geschied, t.w. op 11
en 18 april van dit jaar.
En hebben zij tot dat einde aan ons overlegd:
1. De geboorteakte van de bruidegom (2 aug.1822),
2. De overlijdensakte van de vader des bruidegoms (24 febr.1843),
3. Het certificaat van voldoening aan de Nationale Militie door de bruidegom waaruit blijkt
dat hij uit hoofde van gebreken finaal is vrijgesteld. Zijn signalement: aangezicht: ovaal,
voorhoofd: rond, ogen: blaauw, neus: dik, mond: gewoon, kin: rond, haar en
wenkbrauwen: bruin.
4. De geboorteakte der bruid,
5. De overlijdensakte van de vader des bruids (15 mei 1842),
6. Het bewijs dat de huwelijksafkondigingen te Arnhem zonder stuiting zijn afgelopen.
De moeder van de bruidegom en die der bruid alhier tegenwoordig, verklaren hunne
toestemming tot dit huwelijk te verlenen.
Getuigen waren: Johannes Peters, brievenbesteller oud 45 jaren, Joseph van Cuijck,
bakker oud 35 jaren, Antoon van Cuijck, horlogiemaker oud 29 jaren en Hendrik Jansen,
oud 23 jaren zonder beroep, allen wonende te Boxmeer zijnde geen nabestaanden des
partijen echtgenooten.

9-19
En is hiervan door ons opgemaakt deze akte, welke na voorlezing, door ons, den
bruidegom, de bruid, de moeder des bruidegoms, die der bruid en de vier getuigen is
onderteekend.
In een kleine advertentie in de Prov. Gelderse en Nijmeegse Courant van 28 maart 1855
staat het volgende:
De ondergeteekenden VERLANGEN ten spoedigste 10 a 12 STUKADOORS.
Arnhem, 24 maart 1855. Wed. M. Werson & C. van Haaff .
Hieruit kunnen we afleiden dat Martinus Werson, haar echtgenoot is overleden en broer
en zus zetten gezamenlijk dus kennelijk het stucadoorsbedrijf voort. Tot nu toe ging ik
ervan uit dat Martinus Werson op 14 juni 1888 te Rotterdam was overleden. Er lijkt in elk
geval een flinke klus aangenomen te zijn waarvoor een groot arsenaal aan stucadoors
nodig is.
Haar moeder Maria Mechtildis Molmans overlijdt op 18 jan. 1861 te Arnhem op 63-jarige
leeftijd.
Zie ook de biografie van haar broer Cornelis Wilhelmus [86] (zie p. 9-14 en 20 ) in
verband met verkoop van het familie-eigendom aan huizen en landerijen. Ook daar zijn
Gertrudis en haar echtgenoot Gerardus Martinus Werson (met zijn vader) steeds bij
betrokken.
3. Caspar Cornelis Wilhelmus van HAAFF [94], de tweede zoon wordt RK ged. te
Boxmeer op donderdag 31 dec. 1829. Hij overlijdt (47 jaar oud) te Arnhem op
donderdag 18 jan. 1877 en wordt te Arnhem begraven op maandag 22 jan. 1877, (volgt
XVIIa, p. 10-1).
4. Hendrikus Theodorus van HAAFF [95], RK ged. te Boxmeer op vrijdag 2 mrt. 1832,
ovl. (30 dagen oud) te Boxmeer op zondag 1 apr. 1832, begr. te Boxmeer op
woensdag 4 apr. 1832.
5. Petronella Wilhelmina van HAAFF [96], RK ged. te Boxmeer op
maandag 23 nov. 1835, ovl. (9 maanden oud) te Boxmeer op woensdag 21 sept. 1836,
begr. te Boxmeer op zaterdag 24 sept. 1836.
6. Henricus Johannes van HAAFF [44], ged. RK te Boxmeer op vrijdag 10 mei 1839.
Doopheffers: A. Molmans en M. Zweeren. ovl. (76 jaar oud) te Amsterdam op
zaterdag 22 mei 1915, (volgt XVIIb, p. 10-6 ). Deze Hendricus zorgt voor de
continuering van de stamboom door maar liefst tien kinderen te krijgen waarvan twee
zonen de stamlijn voortzetten.
7. Wilhelmina Theodora Maria van HAAFF [97], geb. en RK ged. te Boxmeer op
woensdag 3 nov. 1841, ovl. (65 jaar oud) te Arnhem op zondag 10 mrt. 1907, begr. te
Arnhem op donderdag 14 mrt. 1907, otr. (1 e huw.) te Culemborg. tr. in 1863 te
Tiel (Echteld) met Jan PEEK [2367], geb. te Utrecht 1 jan. 1840, RK., zoon van
Cornelis Peek en Evertje van Woerden. Overl. na 1864. Hun zoon Hendrik Peek is
geboren op maandag 13 juni 1864 in Culemborg en hij trouwde 28 december 1885 in
Culemborg met Hendrika de Beus, geboren op maandag 14 nov. 1864 in Culemborg,
dochter van Dirk de Beus en Maria de Jong. Hendrika de Beus is overleden op dinsdag
20 juli 1937 in Utrecht, 72 jaar oud.
Uit het bevolkingsregister van Boxmeer blijkt dat zij 20 nov.1857 met haar moeder en
haar broer Henricus naar Arnhem verhuist. Op 9 jan. 1863 -haar moeder is dan

9-20
inmiddels ook overleden- vertrekt zij met haar broer Henricus [44] vanuit Arnhem naar
Tiel.
Wilhelmina Theodora Maria van HAAFF [97], tr. voor de tweede keer te Ubbergen op
dinsdag 10 nov. 1868 met Hermanus JANSSEN [2508], geb. en RK ged. te Ubbergen
op zondag 24 apr. 1831, zoon van Joannes Janssen en Anna Maria van Aalst,
winkelier, ovl. (71 jaar oud) te Arnhem op maandag 9 febr. 1903 en begr. te Arnhem.
Uit dit huwelijk 2 dochters:
1. Maria Mechtilda Hendrica Janssen [2509], geb. en RK ged. te Ubbergen?, ovl.
(ongeveer 55 jaar oud) te Arnhem op donderdag 29 jan. 1925. Oud 55 jaar, begr.
te Arnhem op maandag 2 febr. 1925.
2. Wilhelmina Megchelina Bartholomea Janssen [2510], geb. en ged. te
Ubbergen circa 1875. Zij trouwt op 24 jan. 1906 te Arnhem met Cornelis Petrus
Johannes van Hilst, boekdrukker die in 1875 is geboren te Waalwijk. Hij is zoon
van gelijknamige sr. en Hendrika Berdina Kemperman. Wilhelmina ovl. (ongeveer
55 jaar oud) te Arnhem bij overlijden was zij weduwe van Cornelis Petrus
Johannes van Hilst en 55 jaar oud. Op zondag 17 aug 1930, begr. te Arnhem.
We keren weer terug naar de biografie van Cornelis Wilhelmus. Van zijn 7 kinderen overlijden
er dus drie op jonge leeftijd. Twee vrij kort na hun geboorte en de oudste zoon overlijdt zoals we
zagen op z’n 16 e jaar in Arnhem. Twee dochters huwen en alleen Caspar Cornelis Wilhelmus
en Henricus Johannes zorgen voor nageslacht, waarbij alleen de lijn van de laatste zoon
doorgaat. Andermaal is dit een generatie waar slechts één zoon zorgt voor de continuering van
de stamreeks. Opnieuw hangt de afstamming aan een zijden draadje, maar het komt toch weer
goed!
Cornelis Wilhelmus wordt dus gedoopt op 26 juli 1792 als zoon van Wilhelmus Hendrikus van
Haaff [104] en Petronella Sweeren [105] die in het eerste deel van dit hoofdstuk uitgebreid aan
bod zijn gekomen.
Op 23 mrt. 1795 -tien dagen na de geboorte van zijn jongste broer- overlijdt zijn moeder
Petronella Sweeren te Boxmeer.
Corneille van Haaff (uiteraard in het Frans!) wordt genoemd in het eerste bevolkingsregister
uit 1810 als zoon van Hendricus Wilhelmus. Ook zijn zus Jacoba Joanna [107] wordt hier
met naam genoemd.
Burgerlijke stand
In het door Napoleon ingevoerde Burgerlijk Wetboek (en Burgerlijke Stand) werden zaken als
bevolkingsregistratie, voogdij, echtscheiding, naamgeving, enz. met de invoering van de Code
Napoléon vanaf 1 maart 1811 wettelijk geregeld. Pas vanaf die periode werd het dragen van
een familienaam (=achternaam) verplicht en ook de registratie van geboorte, huwelijk,
overlijden, enz. werden vanaf dat moment keurig wettelijk bijgehouden en door het
Vredegerecht geregeld.
In de Zuidelijke Nederlanden en in Zeeuws-Vlaanderen was de Burgerlijke Stand al tussen
1796 en 1804 ingevoerd.
In de vrije gebieden Gemert en Ravenstein werd eind 18e eeuw ook al met de Burgerlijke Stand
geëxperimenteerd., maar de feitelijke invoering verschilt van plaats tot plaats.

9-21
Zo werden de eerste huwelijksaktes in Amsterdam opgemaakt op 3 maart 1811. De
overlijdens- en geboorteaktes beginnen daar echter op 23 juli van datzelfde jaar. In Friesland
zijn er ook gemeenten waarvan de registers pas in 1812 beginnen.
Napoleon voerde de
Burgerlijke Stand ook in om
o.a. de dienstplicht ten
behoeve van zijn leger beter
te kunnen afdwingen en om
een efficiëntere
belastingheffing in te
kunnen voeren. Om
dezelfde redenen werden
zijn hervormingen door de
overheden ook na zijn
bewind gehandhaafd in de
eertijds door hem bezette
gebieden.
Achternaam
Bij de invoering van de
Burgerlijke Stand werd
iedere Nederlandse burger
(in Noord en Zuid) die nog
geen vaste achternaam had,
met een apart decreet van
Napoleon van 18 augustus 1811, verplicht er een te kiezen. Op die manier ligt de schrijfwijze
van achternamen 'vast' en wordt vanaf die periode vrijwel altijd korrekt gespeld. Ofschoon
schrijffouten toch nog wel eens eens voorkomen, zelfs vandaag de dag nog. In de
kerkboeken, waarin daarvoor de doop-, trouw- en begraafgegevens werden geregistreerd
waren de schrijfvarianten van de achternaam niet van de lucht. Soms werd de naam alleen
maar fonetisch weergegeven. In Brabant kwam ik bijv. van Hôff tegen. Je hoort het
uitgesproken worden!
Dat sommige mensen bij wijze van protest een belachelijke naam als Naaktgeboren of
Zondervan zouden hebben gekozen, is een hardnekkige mythe. Toch bleven er nog geruime
tijd mensen over die geen achternaam voerden. Op 17 mei 1813 werd een nieuw decreet
uitgevaardigd waarin bepaald werd dat men toch echt voor 1 januari 1814 een achternaam
moest kiezen. Maar ook dat werd niet overal opgevolgd. Veel later, toen het Verenigd
Koninkrijk der Nederlanden alweer enige tijd een feit was, vaardigde koning Willem de Eerste
op 8 november 1825 nogmaals een Koninklijk Besluit uit waarin werd bepaald dat wie nog
geen (vaste) achternaam had vastgelegd, daar nog 6 maanden de tijd voor kreeg.
Op 30 juli 1814 passeert een acte van niet-vereniging voor het Vredegerecht te Boxmeer.
Johannes Baudoin, baron van Hugenpoth tot den Beerenklaauw, burgemeester van
Boxmeer, geassisteerd door mr. M.J. de Man, advocaat te Nijmgen, eisers, en Caspar
Molmans bouwman, Hendrik Molmans herbergier; weduwe Casper Molmans herbergier,
allen te Boxmeer en Hendrik Wilbers bouwman te Vortum, gedaagden. Het betreft de
betaling van pacht van de windmolen gelegen onder Sambeek. Partijen komen niet tot
overeenstemming.
Vredegerechten
Na de aanhechting van onze gewesten bij Frankrijk in 1795 werden de eerste vrederechters
in elk kanton aangesteld. Aanvankelijk hoefde de vrederechter geen jurist te zijn. Hij werd
verkozen uit de notabelen door de “l’assemblée du canton”. Later geschiedde de benoeming

9-22
door de Keizer en nadien door de Koning. Uit recent onderzoek blijkt dat vanaf 1833 het
ambt van vrederechter systematisch aan juristen werd toegewezen.
De vrederechters hadden drie belangrijke functies: een gerechtelijke, een verzoenende en
een buiten-gerechtelijke functie. Hun bevoegdheden werden in de loop der jaren geregeld
aangepast. De vrederechters moesten oordelen over kleine geschillen: in sommige
geschillen mochten zij steeds oordelen, ongeacht het bedrag, in andere slechts wanneer een
door de wetgever vastgesteld bedrag niet wordt overschreden. Vrederechters moesten
vooral trachten de verzoening tussen partijen te bewerkstelligen. Tot 1911 voorzag de
wetgever in een verplichte voorafgaandelijke verzoeningsprocedure voor alle zaken die de
vrederechter te buiten ging. De vrederechters werden bovendien met talloze administratieve
taken belast. In de vakliteratuur spreekt men van de willige rechtsmacht. Vooral bekend is
het optreden van de vrederechter als voorzitter van familieraden. Van elke familieraad werd
proces-verbaal opgemaakt. In het kader van die taak worden ook de akten van bekendheid
afgeleverd, de verklaringen voor de adoptie van kinderen ontvangen, scheidsrechters
aangesteld in successiezaken, enz. Alle vrederechters waren aanvankelijk ook bevoegd in
strafzaken en in die hoedanigheid waren zij politierechters. In de loop van de 19e en 20e
eeuw werden afzonderlijke politierechtbanken opgericht zodat geleidelijk aan minder
vrederechters de dubbele taak van vrederechter en politierechter hadden.
Op 16 febr. 1817 verhuurt Hendrik Molmans, molenaar te Boxmeer, zijn rosmolen gelegen te
Boxmeer aan Johannes van Sambeek, korenmolenaar te Boxmeer voor de tijd van 11 jaar!
Op 22 november 1817 verklaren Hendrik Molmans en Johanna Geertruij Clabbers f 1500,--
schuldig te zijn aan R. Haerkens te Gelder. Als borg stellen zij een weide te Sambeek.
Cornelius van Haaff is in 1818 getuige bij het huwelijk van Henricus Clabbers en Lamberdina
Maria Bodenstaff. Henricus is waarschijnlijk een aangetrouwde oom, een broer van zijn
schoonmoeder
Op 11 nov. 1820 verklaart Cornelis van Haaf, 28 jaar, particulier, met enkele anderen dat de
moeder van Theodorus Hulsman (toekomstige bruidegom); Cornelia Schenck is en niet
Cornelia Holt zoals foutief in haar overlijdensacte is vermeld.
Cornelius is in 1822 wederom getuige, nu bij het huwelijk van Petrus Schoofs en Jacoba van
der Ligten en hetzelfde jaar maken Hendrikus Wilhelmus en Cornelis Wilhelmus van Haaff,
(vader en zoon) bierbrouwers te Boxmeer op 17 mei 1822 deel uit van de familieraad als
naburen bij de benoeming van een voogd en een toeziend voogd.
Familieraad
Rond 1811 werd een begin gemaakt met het instellen van familieraden. De op Corsica
geboren Napoleon gaf de familieraad groot gezag over familieleden. In het zuiden van
Nederland was dit al aan het eind van de 18e eeuw geregeld en liep men wat voor op de
komende wettelijke regelingen.
Meestal bestond zo’n raad uit 6 mannen uit de familie of uit de directe vrienden– of
kennissenkring, die met elkaar overlegden over familiezaken waarbij de voogdij over kinderen
een belangrijke rol speelde. Vrouwen speelden daarbij nog geen rol ook al ging het over hun
eigen kinderen. Zelfs na het overlijden van één der ouders werd soms al een familieraad bij
elkaar geroepen om een voogd en een toeziend voogd aan te wijzen.
Met name in deze periode zien we Cornelis Wilhelmus dan ook regelmatig terugkomen in de
geschreven verslagen van allerlei familieraden. Soms door een directe relatie met de
betreffende kinderen, in andere gevallen als “openbaar figuur” die een herberg runde of als buur
of vriend van de betrokken (overleden) ouders. In het archief van het Vredesgerecht van
Boxmeer, komen we een aantal voorbeelden tegen van familieraden waarin Cornelis zitting
had.

9-23
In een transport van 28 jan. 1823 verkopen Henricus Molmans, molenaar te Boxmeer en zijn
vrouw Anna Gertrudis Clabbers, voor f 125,- aan Joannes Bouwmans, landbouwer te Boxmeer,
een perceel bouwland aan de Sambeekse weg.
De volgende vest dateert van 24 april 1798. “Wij F. Hoetin Agent municipaal van Boxmeer en
F. van den Bogaerd Adjoint van deselve gemeente doen cond en certificeeren dat voor ons
gecompareerd zijn Mattis Hermerel en Joanna Hermans egtelieden om te vesten, te stedigen
aan en ten behoeven van Hendrik Molmans en Gertruy Klabbers egtelieden en erfgenaamen
een perceel bouwland schietende van den Sambeekse weg aan den Linsenweg en eenen hoek
over de Linsen weg groot eenen morgen, seventien roeden, sijnde hofgoed genaamt, jaarlijks
beswaart met ses vetjes haever aan het hof alhier, paalende noortwaarts coopers erf,
oostwaarts den Sambeek weg, zuidwaarts de wed. P. van den Bogaerd sijn erf verders het
contingent in de gemeenslasten, de betaaling moet bij de opdragt gedaan worden, waar voor
den cooper ook genieten sal den pagt die vervalt in ’t jaar 1798. Welk bouwland alsoo
opgedraagen sijnde soo hebben de transportanten als regtens, waar na wij agenten na
manissen hebben gevonnist voor regt dat de transportanten voorsz. van voorsz. land zullen zijn
ontgoed en onterft van nu tot in eeuwigen dag en dat in tegendeel Hendrik Molmans en Gertruy
Klabbers egtelieden en erfgenaamen daaraan sullen zijn gegoed en geerft vast, stedig en
erfelijk beloovende de transportanten vrijwaaringe jaar en dag in teken der waarheid hebben wij
agenten municipaal dese betekent tot Boxmeer op het raadhuis den 24 e April 1798”.
1823 (28 apr.) Cornelis Willem van Haaff maakt als bekende deel uit van de familieraad bij de
benoeming tot toeziend voogd over de vijf kinderen van Hendrik Rutten en Anna Maria Geurts.
Peter Peters, particulier uit Sambeek, heeft op 1 mei laten dagvaarden Hendrik Molmans,
herbergier te Boxmeer, teneinde zich te verenigen met Hendrik en diens vrouw Geertruij
Klabbers omtrent een grutmolen of rosmolen en het mogen breken van koorn. Partijen niet
verenigd!
Op 20 okt. overlijdt te Boxmeer op 68-jarige leeftijd Wilhelmus Hendrikus; de vader van C.W.
om elf uur 's avonds. Als beroep staat bouwman vermeld.
Op 11 mrt. 1824 maken Cornelis Willem van Haaff, koopman en Martinus Cruijsen uit Boxmeer
als bekenden deel uit van de familieraad die de benoeming tot toeziend voogd regelt over de
drie minderjarige kinderen van Peter Zwarts en Catharina Kersten.
Op 7 mei 1824 vindt te Sambeek het volgende transport
plaats: Hermanus Zweeren, particulier te Vierlingsbeek;
Wilhelmina Zweeren particuliere; Cornelis van Haaff
particulier; Martinus Cruijsen bouwman gehuwd met Jacoba
van Haaff, allen te Boxmeer, verkopen voor f 270,-- aan
Theodorus Johannes Hermans koperslager en diens vrouw
Maria Zweeren te Boxmeer; ¾ deel in een perceel bouwland
aan de Molenweg en op den Urling te Sambeek en een
weiland te Boxmeer. Kopers bezitten reeds ¼ van deze
percelen.
Tussen 1825 en 1831 wordt de waarde van de huizen in
Boxmeer geschat. Er worden 11 huizen geschat in de tiende
categorie (huurwaarde f 45,-). Onder kadastrale sectie B
685 is het eigendom van Cornelis van Haaff aangegeven.
Alleen het huis op de hoek van de Steenstraat en de
Schippersstraat (zie fig.) is van alle eigendommen
overgebleven.

9-24
Johannes Gerardus Hermans, procureur te Boxmeer namens de erfgenamen van Peter
Antoon Jurgens; Cornelis Leonardus Jurgens, kleermaker te Boxmeer, Johannes van
Boekeld, bouwman te Sambeek namens de erfgenamen van Christiaan Simons, eisers en
Cornelis van Haaf, particulier en Martinus Cruijsen, tapper en logementhouder gehuwd met
Jacoba van Haaf te Boxmeer, gedaagden. Partijen zijn niet verenigd. (17 febr. 1825)
1825 (26 mrt.) Openbare verkoop d.d. 26 maart.
Voor notaris Gijsbert Joseph van Crimpen op verzoek van Cornelis van Haaff, particulier te
Boxmeer, wordt ten huize van Arnold Bos, landbouwer te Boxmeer openbaar verkocht hooi,
stro en aardappelen.
Op 1 juni verklaren Cornelis Willem van Haaft, bouwman; Martinus Cruijsen, herbergier en
nog een aantal getuigen dat i.v.m. het toekomstige huwelijk van Frederik August Bell, dat hij
in 1796 in de stad Dresden is geboren en daar niet in het register is ingeschreven. Verder
verklaren ze dat de moeder van Bell reeds geruime tijd in Boxmeer woont (en ze
vriendschappelijke omgang hebben).
In een inventarisatie van 29 oktober vinden we een aanwijzing aangaande de woonplaats van
Maria Mechtildis die dan net weduwe is geworden. Acte gepasseerd voor notaris Gijsbert
Joseph van Crimpen op verzoek van Mechtilda Molmans, particuliere te Boxmeer aan de
Steenstraat, weduwe van Theodorus Bouwmans, in leven verwer en op 7 januari j.l. overleden,
als moeder en voogd over haar minderjarige zoon Theodorus Henricus Bouwmans met
Gerardus Gerrits, particulier te Cuijk, als toeziend voogd, wordt een inventaris opgemaakt. De
activa bedragen fl.1600,74 en de passiva fl.150,--. Deze inventaris evenals de hieronder
genoemde huwelijkse voorwaarden zijn interessant om nog eens op te zoeken en nader te
bestuderen.
Voor notaris Gijsbert Joseph van Crimpen worden huwelijkse voorwaarden beschreven tussen
Cornelis van Haaff particulier te Boxmeer ter eenre zijde en Mechtildis Molmans, particuliere te
Boxmeer, weduwe van Theodorus Bouwmans ter andere zijde. (29 okt. 1825)
Op 8 nov. 1825 huwt Cornelis Wilhelmus van Haaff met Maria Mechtildis Molmans (dochter van
Hendrik Molmans, tapper en van Anna Gertudis Klabbers, beiden wonende te Boxmeer en bij
het huwelijk aanwezig.
Als bijlagen bij deze huwelijksakte vinden we de volgende bescheiden:
1. Geboorte-akte van Cornelis Wilhelmus,
2. Geboorte-akte van Maria Mechtildis,
3. Akte van afkondiging van trouwbelofte met afkondigingen van 23 en 30 okt. 1825,
4. Akte van overlijden van Theodorus Boumans, eerste echtgenoot der bruid. (Dit huwelijk werd
op 3 mei 1824 te Boxmeer gesloten).
5. Akte van overlijden van Petronella Johanna Sweeren, moeder van de bruidegom
6. Akte van overlijden van Hendrikus Wilhelmus van Haaff, vader van de bruidegom,
"hebbende de bruidegom en de vier genoemde getuigen aan ons onder eede verklaard, dat de
laatste woonplaats of die van het overlijden van de grootouders van de bruidegom onbekend
is".
Op 20 apr.1826 vindt de benoeming tot toeziend voogd plaats over de 5 minderjarige kinderen
van Abraham Johannes Severijn en Elisabeth Johanna Horn te Boxmeer.
De familieraad bestaat uit: Cornelis Wilhelmus van Haaf, herbergier, toeziend voogd; Caspar
Hendrik Molmans, brouwer; Martinus Cruijsen, herbergier; Wilhelmus Arnoldus van den Berg,
schoenmaker; Peter van den Berg, schoenmaker en Hendrik Clabbers, hoefsmid, allen naburen
en vrienden te Boxmeer.
Verzoek tot verkoop d.d. 22 maart 1826. De kinderen van Hendricus Molmans doen een
verzoek tot openbare verkoping van roerende goederen zoals huisraad, gereedschap en
planken. Deze verkoop levert in totaal f 192,-- op.

Eedsprestatie successie van 24 sept. 1827.
9-25
Cornelis Wilhelmus van Haaff, logementhouder, als vader en voogd over zijn zoon Wilhelmus
en Maria Mechtildis Molmans, echtgenote van eerstgenoemde, beiden wonende te Boxmeer,
zijn erfgenamen van Henricus Bouwmans, overleden te Boxmeer op 29 januari 1827. Maria
Mechtildis was eerder gehuwd met Theodorus Bouwmans, waarschijnlijk betreft het hier een
broer van deze Henricus.
Acte d.d. 12 dec. 1827 gepasseerd voor notaris Gijsbert Joseph van Crimpen in het openbaar
verkocht op verzoek van Cornelis van Haaf, herbergier te Boxmeer, huisraad, hout, stenen en
vensters voor f 29,15.
Namens een groot aantal personen (veel Molmansen) waaronder ook Maria Mechelina
Molmans gehuwd met Cornelis van Haaff, herbergier te Boxmeer, wordt een weikamp aan de
Gruuskes en een weikamp aan de Veerstraat te Boxmeer verkocht. (24 sept. 1828)
Openbare verkoop voor notaris Gijsbert Joseph van Crimpen en op verzoek van Jacob
Minkenhof, koopman te Amsterdam, ten huize van Cornelis van Haaff, herbergier te Boxmeer,
openbaar te verkopen een partij zeer diverse goederen. De twee erop volgende dagen idem.
(27, 28 en 29 jan. 1829.)
"Ten overstaan van notaris A.G. Rink te Vierlingsbeek is gecompareerd Cornelis Wilhelmus van
Haaff, landbouwer te Boxmeer, welke bekende schuldig te zijn aan de Weleerwaarde Heer
Mels Peeter Cremers; pastoor te Overloon een som van 1000 gulden "tegen vijf gelijke guldens
pro cento", voor het eerst op 25 juli 1830.
Debiteur van Haaff verklaart hieraan te verbinden, zijn persoon hebbende en verkrijgende
goederen en tot een speciaal onderpand te stellen een stuk weiland in de gemeente Sambeek
gelegen, ongeveer een en een halven bunder, palende ten zuiden Steven Stevens en ten
noorden Godefridus Jansen. Verklarende de comparant debiteur, dat hem deze weijkamp in
eigendom toebehoort en vrij van hypotheken is, "op straf bij het stillionaat bepaald, welke wet
hem door mij notaris is
verklaard en die hij
dientengevolge declareert wel
te kennen". Geregistreerd te
Boxmeer den 8e juli 1829,.
Op 25 juni 1830 verklaart
Cornelis Wilhelmus van Haaff;
landbouwer, ten overstaan van
notaris A.G. Rink te Boxmeer
opnieuw schuldig te wezen aan de Weleerwaarde Heer Melchior Peeter Cremers, pastoor te
Overloon een som van twee honderd en vijftig Ned. guldens tegen vijf gelijke guldens pro cento
voor het eerst te voldoen op 25 juni 1831. Als onderpand voor deze lening stelt Cornelis
Wilhelmus een stuk weiland in de Gemeente Boxmeer "aan de Maze bij het pontgat gelegen,
ongeveer ses en vijftig roeden groot, palende met een eind aan dat van Heiligers en van beide
zijden Francis van den Bogaardt", dat hem in eigendom toebehoort en vrij van hypotheek is.
Voor notaris Gijsbert Joseph van Crimpen en op verzoek van Johanna Broens, weduwe van
Geurt Kusters; Geertruij Kusters; beiden particulieren, Johannes en Peter Kusters beiden
landbouwers en Marten Kusters dienstbode, allen te Beugen; Mechelina Molmans gehuwd met
Cornelis van Haaff, logementhouder te Boxmeer, Hendrikus Arts bouwman te Beugen als
voogd over Dorothea, Martinus, Dina, Henrica en Wilhelmina Verdijk, kinderen van wijlen Jan
Verdijk en Maria Kusters, beiden overleden te Beugen en in bijzijn van Petrus Kusters
voornoemd als toeziend voogd; verkopen publiekelijk een huis, schuur, moestuin en bouwland
te Beugen. (30 mrt. 1831)

9-26
Op 2 mrt. 1832 wordt te Boxmeer geboren en gedoopt een zoon Hendrikus Theodorus [95]. Dit
kind is echter een kort leven beschoren, want op 1 april daaropvolgend overlijdt het al weer.
Voor notaris Gijsbert Joseph van Crimpen passeert op 25 april het verzoek van Cornelis
Wilhelmus van Haaff, particulier te Boxmeer, om in het openbaar een serie roerende goederen
waaronder huisraad en vee te verkopen. De opbrengst bedraagt f 148,70.
Cornelis Wilhelmus van Haaff, particulier te Boxmeer doet op 24 juli een vergelijkbare openbare
verkoop van te veld staand koren, voor f 137,--.
Verkoop van een huis met erf, tuin en rosmolen.
In 1833 verkoopt Cornelis van Haaff volgens de kadastrale
legger een huis met erf, tuin en rosmolen. Het betreft de
kadastrale percelen B 675 (tuin), 679 (tuin), 680 (erf), 681 (huis
en erf) en 682 (rosmolen en erf). Op het kaartje zijn deze
percelen aangegeven zodat het totale bezit van Cornelis en
Maria Mechtildis Molmans is te zien. Een rosmolen is een
inpandig door een paard aangedreven molen om meel te malen
of bijvoorbeeld te karnen. Het resterende onroerend goed (sectie
B 676, 677 en 678, 682, 683, 684, 685) werd twintig jaar later in
1853 verkocht door zijn weduwe. Vanaf dat moment resteerde
alleen nog een groot perceel bouwland van 31 roeden en 90
ellen aan de westzijde van de Schippersstraat iets zuidelijker bij
de Althof (sectie B 726).
In aug. 1833 koopt Cornelis van Haaff voor f 17,50 bij een
openbare verkoping "een kagchel " en in oktober van dat jaar is
er overleg over de kinderen van Willem Hubert Molmans en
Christina Smits. De familieraad wordt gevormd door Antoon
Boekmeulen, aangetrouwd oom, zilversmid; Marianus van den
Heuvel, ook aangetrouwd oom, bakker; Cornelis van Haaf,
aangehuwd neef, particulier; Johannes Josephus Linssen, neef,
winkelier; Willem van den Berg, neef schoenmaker, allen te
Boxmeer. Er wordt gedelibereerd over het feit of erfenis moet
worden aangenomen. Men besluit deze te aanvaarden.
Testament van Cornelis van Haaff en Maria Mechtilda Molmans
d.d. 5 sept. 1834 die elkaar tot universeel erfgenaam benoemen.
(alleen uit repertorium). Acte niet aangetroffen. Cornelis van
Haaff wordt in december genoemd als belending van een perceel grond " in het Neerveld ".
Een jaar later wordt op 23 nov. 1835 hun dochter Petronella Wilhelmina van Haaff [96] geboren
en gedoopt. Helaas overlijdt zij op 21 sept. Tien maanden na haar geboorte moet men dit kleine
meisje alweer begraven.
Op 1 sept.1836 passeert een verkoopacte door Cornelis Wilhelmus van Haaff, broodbakker,
wonende te Boxmeer. Hij verkoopt aan Joannes Janssen en Godefridus Fransen, beiden
landbouwers mede aldaar woonachtig een perceel weiland gelegen nabij het Kleine Veer onder
de gemeente Boxmeer, groot 29 roeden voor een somme van f 220,-.
Op dezelfde dag laat Cornelis Wilhelmus van Haaff, broodbakker te Boxmeer Johannes
Jordens, landbouwer te Rijkevoort dagvaarden. Waar dit over gaat is niet bekend.
Cornelis Wilhelmus van Haaff, zonder beroep , (hij is dan 45 jaar oud) wonende te Boxmeer
verkoopt op 2 aug. 1837 aan Antoon Teunissen, bouwman te Boxmeer, een perceel bouwland
(30 roeden en 90 ellen) aldaar aan de Hoogeweg sectie B nr. 322 voor f 140,-- .

9-27
Volgens de gegevens van het kadaster wordt er tussen 1833 en 1837 dus flink wat onroerend
goed verkocht. Daarnaast bezit C.W. buiten dit kavel nog de kadastrale nummers B 244, (20
roeden en 80 ellen), B 250 (17 roeden en 70 ellen), B 296 (9 roeden en 10 ellen), B 299 (83
roeden en 30 ellen), B 326 (17 roeden en 90 ellen) en B 340 met 26 roeden en 10 ellen. Alle
percelen zijn gelegen in het Sambeekseveld. In 1843 zien we in een totaaloverzicht waar veel
onroerend goed wordt verkocht. We kunnen gerust stellen dat het Cornelis Wilhelmus voor de
wind gaat en dat er via overerving veel onroerend goed in zijn bezit komt. Waarom alles op dit
moment weer te gelde gemaakt moet worden is niet helemaal duidelijk. Betekent zo’n
vermelding van “zonder beroep” dat er geen werk meer voor hem is, of juist het
tegenovergestelde dat hij min of meer renteniert van de opbrengst. Voor dit laatste lijkt het
meest te zeggen te zijn, want bij zijn overlijden wordt als beroep “particulier” opgegeven. Hij was
dus redelijk verzekerd van een inkomen.
Op 10 mei 1839 wordt geboren en gedoopt een zoon die de namen krijgt Henricus Johannes
[44]. Doopheffers: A. Molmans en M. Zweeren en op 3 nov. 1841 wordt de jongste dochter
Wilhelmina Theodora Maria [97] geboren en RK gedoopt.
Op 15 mei 1842 overlijdt Cornelis Wilhelmus 's avonds om zeven uur te Boxmeer, "zijnde de
overledene van beroep particulier" en op 16 nov. van hetzelfde jaar overlijdt te Arnhem ook zijn
oudste zoon Wilhelmus Hendrikus [91] op 16-jarige leeftijd.
Testament van Wilhelmina Catharina Sweeren.
In het testament van Wilhelmina Catharina wordt zij rentenierster te Boxmeer genoemd. Op 18
febr. 1843 benoemd ze tot erfgenamen voor 1/6 deel Johannes Sweere, koperslager te Cuijk;
voor 1/6 deel Gerardus Sweere bouwman te Boxmeer; voor 1/6 deel Theresia Sweere gehuwd
met Gerardus Gerits, bouwman te Boxmeer; voor 1/6 deel de kinderen van Cornelis Wilhelmus
van Haaff en Mechtildis Molmans te Boxmeer; voor 1/6 deel Jacoba van Haaff gehuwd met
Martinus Cruijsen, bouwman te Boxmeer en het overige 1/6 deel aan de kinderen van wijlen
Hermanus Sweere uit diens huwelijk met Hendrina Cremers, met name Maria, Johannes,
Theodora en Petronella Sweere.
Deze Wilhelmina Catharina Sweeren is dus een volle tante van Cornelis Wilhelmus (zus van
zijn moeder) en een aangetrouwde schoonzus van Jacoba Joanna van Haaff en Martinus
Cruijsen.
Verkoop in 1843 van een groot deel van hun bezittingen.
Op verzoek van Maria Mechtildis Molmans, weduwe van Cormelis Wilhelmus van Haaff, zonder
beroep te Boxmeer, als moeder en voogd over haar kinderen Caspar Cornelis, Gertruida
Petronella en Hendricus Johannes en Wilhelmina Theodora Maria van Haaff, met Martinus
Cruijsen als toeziend voogd, worden op 2 maart 1843 in het openbaar de volgende onroerende
goederen verkocht:
Koop 1, Bouwland te Boxmeer bij het Kleine Veer (sectie A 855), thans in pacht bij Gerard
Verdijk;
Koop 2, Hooiland het Waartje te Boxmeer (sectie A 856);
Koop 3, Bouwland in het Leukerse Veld (sectie B 231), thans in pacht bij Johannes Jansen;
Koop 4 , Bouwland in het Leukerse Veld (sectie B 244) thans in pacht bij Hendrik Zegers;
Koop 5, Bouwland in het Leukerse Veld, sectie B 250, thans in pacht bij Gerrit Verstijlen;
Koop 6, Bouwland in het Sambeekse Veld onder Boxmeer (sectie B 296), thans in pacht bij
Antonie Teunissen;
Koop 7, Bouwland in het Sambeekse Veld onder Boxmeer (sectie B 299) thans in pacht bij
Antonie Teunissen;
Koop 8, Bouwland in het Leukers Veld te Boxmeer (sectie B 326) thans in pacht bij Peter
Bouwmans;

9-28
Koop 9, Bouwland in het Sambeekse Veld onder Boxmeer (sectie B 334 thans in pacht bij
Martinus Cruijsen;
Koop 10, Bouwland bij Mazenburg te Boxmeer (sectie B 466) thans in pacht bij Gerard Verdijk;
Koop 11, Bouwland achter het Huis te Boxmeer (sectie B 677)
Koop 12, Tuin te Boxmeer (sectie B 678) behorend voor 1/3 deel bij een huis aan de
Steenstraat aldaar (sectie B 683);
Koop 13 Een huis en erf aan de Steenstraat te Boxmeer (sectie B 684);
Koop 14 Huis en erf met pakhuis en kelder aan de Steenstraat (sectie B 685) en nog 1/3 deel
van een tuin (sectie B 678);
Koop 15, Bouwland op den Althof (sectie B 726);
Koop 16, Bouwland de Hogeweg te Sambeek (sectie C 120) thans in pacht bij Jacobus
Bouwmans;
Koop 17, Bouwland in het Boxmeers Veld onder Sambeek (sectie C 1);
Koop 18, Hooiland in de Molenkamp te Sambeek (sectie C 226 en 232).
Onroerend goed.
We zien hier dat ongeveer een jaar na het overlijden van Cornelis Wilhelmus zijn vrouw en
kinderen een aanzienlijk “pakket” onroerende zaken verkopen. Het hoekhuis en een deel van
het erf aan de Steenstraat blijft echter nog in bezit en in 1848 zien we dat dit als onderpand
dient voor een lening van f 1000,- bij mevr. Bedloo uit Grave.
Eens temeer is duidelijk dat de familie (steeds weer) over een aanzienlijk “fortuin” aan landerijen
beschikt en dat dit kennelijk een goed moment is om een flink deel ervan te gelde te maken. Het
is niet duidelijk wat de aanleiding daarvoor is. Is worden geen grote schulden gemaakt zoals dat
eertijds door grootvader Jacobus gebeurde. Misschien is het geld nodig omdat de herberg
economisch gezien geen bron van inkomsten meer is. Wellicht dat daar de klad in zit?
Of…. houdt Maria Mechtildis het altijd maar bezig zijn in het logement, voor gezien en verkoopt
zij een deel van haar bezit om te kunnen rentenieren. Regelmatig komen we het begrip
“particulier” tegen, hetgeen m.i. betekent dat er gerentenierd wordt.
In 1853 wordt deze verkoop nog eens gevolgd door wederom een hele serie van 13
verschillende verkopen van landerijen en onroerend goed, die alles bij elkaar een vorstelijk
kapitaal opleveren en in november 1857 vertrekt Maria Mechtildis “met de buit” uit Boxmeer om
zich in Arnhem te vestigen.
In 1845 wordt door de 16-jarige zoon (Caspar) Cornelis nog een aantal zaken gekocht op een
openbare verkoping. Het betreft zaken zoals tafel- en beddegoed.
"Ten overstaan van notaris J.J. Verbunt te Boxmeer verklaart Maria Mechtildis Molmans,
weduwe van Cornelis Wilhelmus van Haaff "buiten beroep en wonende te Boxmeer" schuldig
te zijn aan Henriëtta Wilhelmina Bedloo wonende te Grave een som van duizend gulden.
Deze som doet een intrest van "vier en een half ten honderd in het jaar" voor het eerst te
betalen op 1 mei 1849. De betalingen zullen moeten worden gedaan in "gouden of grove
zilveren muntstukken, vrij aan handen en ten woonhuize van de eijscheres of hare
rechthebbende".
Tot waarborg van genoemde lening worden de volgende onroerende goederen ten onderpand
gegeven: Gemeente Boxmeer sectie B,
Nr. 677 Bouwland, groot een en twintig roeden zeventig ellen,
Nr. 678 Tuin, groot tien roeden
Nr. 683 Huis, groot een en vijftig ellen
Nr. 684 Huis en erf, groot vijf en zeventig ellen
Nr. 685 Huis en erf, groot zeventig ellen.
- Voorts komen de partijen overeen, dat voornoemde goederen "voor geene langeren tijd dan
drie achtereenvolgende jaren zullen mogen worden verhuurd en in geen geval eenigen
vooruitbetalinge van huurpenningen zal mogen bedongen of genoten worden".

9-29
- "Dat bij willige verkoping van dezelve goederen deze hypotheek niet aan zuivering zal
onderworpen zijn"
- "De schuldenaresse zal verplicht zijn de verbonden gebouwen ten bedrage van de volle
waarde voor brandschade verzekerd te houden en daarvan jaarlijks op vertoon van de kwitantie
hiervan blijk te doen". De polis van deze verzekering wordt aan de schuldeiseres in bewaring
gegeven.
- "Dat in geval van brandschade aan deze gebouwen, de assurantiepenningen tot het beloop
der hoofdsom, rente en kosten, in de plaats dezer onderzetting zullen treden".
_ “Bij het ingebreke blijven van het voldoen der hoofdsom of van de verschuldigde renten, is de
schuldeiseres gemachtigd de verbonden goederen in het openbaar te verkopen, teneinde uit de
opbrengst zowel de hoofdsom als de renten en kosten te verhalen".
Op 30 apr. 1852 treedt zijn dochter Gertrudis Petronella [92] in het huwelijk met Gerardus
Martinus Werson; zoon van wijlen Gerardus Martinus Werson en van Joanna van der Porte. Hij
werd te Utrecht geboren en woont ten tijde van het huwelijk in Arnhem.
"Op heden den zestienden december achttien honderd drie en vijftig ben ik Johannes Josephus
Verbunt, notaris in het Arrondissement 's Hertogenbosch, residerende te Boxmeer, in bijwezen
van de na te noemen getuigen ten huize van de weduwe Martinus Cruijsen te Boxmeer, ten
verzoeke en in tegenwoordigheid van: primo, Gerardus Sweere, landbouwer wonende te
Boxmeer, als mondeling gevolmagtigde van Wilhelmina Sweere, buiten beroep mede wonende
te Boxmeer en secundo: Maria Mechtilda Molmans, weduwe van Cornelis Wilhelmus van Haaff,
buiten beroep wonende ook te Boxmeer uit eigen hoofde en in betrekking van wettelijke
voogdes harer twee nog minderjarige kinderen bij wijlen haren gezegden man in echt verwekt
genaamd Hendrikus Johannes en Wilhelmina Theodora Maria van Haaff, mitsgaders als
mondeling gevolmagtigde van a: Caspar Cornelis van Haaff, stucadoor wonende te Arnhem en
b: Gerardus Martinus Werson, stucadoor mede wonende te Arnhem, echtgenoot van
Geertruida Petronella van Haaff, met welke hij in algehele gemeenschap van goederen is
gehuwd en voor zoveel nodig, krachtens magtiging verleend door de
Arrondissementsrechtbank te 's Hertogenbosch bij vonnis van den 27e januari 1843, waarvan
eene expeditie aldaar is geregistreed den 3e februari daaraan volgende, ten overstaan van
Peter Wilhelmus Cruijsen, landbouwer wonende te Boxmeer, in betrekking van toeziende voogd
over de voorgenoemde minderjarigen, als zoodanig benoemd en beëdigd voor het
Kantongerecht te Boxmeer blijkens proces verbaal van den 3e juni 1852, behoorlijk geregistreerd,
overgegaan tot de openbare veiling en provisionele toewijzing van de hierna beschreven
onroerende goederen, waarvan de eerste en de tweede koopen aan Wilhelmina Sweeren en de
overige koopen aan de weduwe van Haaff met de minderjarigen en hare lastgevers hiervoor
genoemd toebehooren, doch weswegens de rekwiranten verklaren geene titels of eigendoms
bewijzen te bezitten of te kennen en zulks op de navolgende laasten en voorwaarden.
Artikel 1. De finale toewijzing zal, zoo dezelve doorgaat te dezer plaatse geschieden op vrijdag
den 30e der loopende maand, des avonds om zes ure, ten ware ziekte of andere beletselen ter
beoordeling van de verkoopers zulks mogten verhinderen, in welk geval de finale toewijzing ten
langste eene maand zal kunnen worden uitgesteld.
Artikel 2. De verkoping geschied door opbod en het stellen van hoogen, zullende de hoogste
bieders gehouden zijn dadelijk te stellen een of meer hoogen, waarna zulks door een ieder zal
kunnen geschieden, doende elke hoog vijf gulden, waarvan vier vijfde der koopprijs zullen
vermeerderen en een vijfde zal worden genoten door de onthoogden aan welke hetzelve door
de definitieve koopers zonder eenige korting aan de koop of en kostpenningen bij de finale
toewijzing zal moeten worden uitgekeerd.
Artikel 3. De koopers zullen de goederen aanvaarden zoo en in dier voege als dezelve bij de
aanvaarding zullen worden bevonden en met alzulke voor en nadeelige zigt en onzigtbare
erfdienstbaarheden als daartoe behoren zonder wegens mindere maat dan de opgegegeven of
onzigtbare gebreken aan dezelve enige schadevergoeding te kunnen vorderen, ook zijn de
goederen van het oogenblik der finale toewijzing af voor rekening en ten gevare van de
koopers.

9-30
Artikel 4. De grondbelasting op de goederen geheven wordende, zal door de kooper moeten
worden gedragen, te rekenen van den 1e januari 1854.
Artikel 5. De regten van registratie en andere op deze verkoping te rijzen, benevens het
honorarium aan mij notaris, wegens dezelve competerende, zullen door de koopers binnen acht
dagen na de finale toewijzing, boven en behalve de kooppenningen moeten worden voldaan.
Artikel 6. De kooppenningen zullen moeten worden voldaan voor of op den 15e mei 1854. Tot
waarborg van die voldoening wordt ten behoeve van de verkoopers, het regt van hypotheek op
het verkochte bedongen, waarvan ten koste der koopers inschrijving zal kunnen worden
genomen en zulks met aantekening van het beding omschreven bij artikel 1223 van het
Burgerlijk Wetboek, welk beding bij deze tevens ten behoeve van de verkoopers wordt
gemaakt.
Artikel 7. De betalingen der koop- en onkostpenningen, zullen moeten geschieden ten mijnen
kantore in zilveren nederlansche muntstukken.
Artikel 8. De koopers zullen desgevorderd zoowel bij de provisionele toewijzing als bij de
verhoogingen en de finale toewijzing moeten stellen een of meer bekende en gegoede borgen,
welke borgen zullen worden verstaan zich hoofdelijk met de koopers te hebben verbonden tot
de prompte nakoming dezer voorwaarden.
In geval van nalatigheid in het stellen van borgen zullen de goederen bij den gebrekigen
gekocht, dadelijk opnieuw geveild en onmiddelijk aan anderen finaal toegewezen kunnen
worden, zullende het alsdan meer geldende wezen ten
voordele van de verkoopers, terwijl het minder geldende op de
gebrekige koopers zal kunnen worden verhaald.
Artikel 9. De verkoopers behouden het recht om a: de na te
melden koopen te veilen, zowel ieder afzonderlijk als bij
zamenvoeging van zoodanige derzelve als zij zullen geraden
vinden in een of meer massa's en b: om de goederen welke
niet naar hun genoegen mogten gelden te kunnen ophouden,
mits zich deswegen verklarende binnen twee uuren nadat het
laatste perceel ter verhoging zal zijn aangeboden, zullende
van het niet toegewezene geen hooggeld betaald of kunnen
gevorderd worden.
Artikel 10. De koopers zullen moeten gestand doen de huren
welke hierna zullen worden vermeld, zullende zij eerstmaal
voor hunne rekening kunnen invorderen de huurprijzen te
kersmis 1854 te verschijnen voor zoverre die hierna niet ten
behoeve van de verkoopers zullen worden voorbehouden.
Omschrijving der goederen en speciale voorwaarden:
Eerste koop. Een perceel bouwland, groot vijf en tachtig
roeden, tien ellen, gelegen te Sambeek in het Boxmeerse
Veld, kadastraal bekend onder (sectie B 146), mondeling
verhuurd tot oogst stoppelbloot 1854.
Tweede koop. Een perceel hooiland gelegen te Boxmeer,
kadastraal bekend Klein Veer, (sectie A 884), ter grootte van
zes en zestig roeden, tien ellen. Belast met het regt van weg
ten behoeven van den derden koop. Door den kooper in eigen
gebruik en genot te aanvaarden bij de finale toewijzing.
Derde Koop. Een perceel hooiland gelegen te Boxmeer,
kadastraal bekend Klein Veer (sectie A 884), ter grootte van
62 roeden, veertig ellen. Gereserveerd de boomen zich hierop bevindende om te worden
geruimd voor den eersten april aanstaande. Hebbende dit perceel regt van weg over den
tweede koop. Door den kooper in eigen genbruik en genot te aanvaarden bij de finale
toewijzing.
Vierde koop. Een perceel bouwland groot vijf en dertig roeden, tien ellen, gelegen te Boxmeer,
kadastraal bekend Klein Veer (sectie A 855). Mondeling verhuurd tot oogst stoppelbloot 1855.

9-31
Vijfde koop. Een perceeltje bouwland groot vier roeden, zes ellen, gelegen te Boxmeer den
Valendries, kadastraal bekend onder (sectie B 231). Mondeling verhuurd tot oogst stoppelbloot
1854.
Zesde koop. Een perceel bouwland, groot ongeveer negen roeden, zestig ellen, gelegen te
Boxmeer ter plaatse den Valendries, uitmakende het zuidelijk gedeelte van het perceel
kadastraal bekend onder (sectie B 244), waarvan het overig gedeelte aan Hendrik Zwart
toebehoord. Mondeling verhuurd tot oogst stoppelbloot 1855.
Zevende koop. Een perceel bouwland groot negen roeden, dertig ellen, gelegen Boxmeer ter
plaatse den Valendries, kadastraal bekend onder (sectie B 250). Mondeling verhuurd tot oogst
stoppelbloot 1855.
Achtste koop. Een perceel bouwland groot zeventien roeden, zeventig ellen gelegen te
Boxmeer in het Sambeekseveld, kadastraal bekend onder (sectie B 296). Mondeling verhuurd
tot de oogst stoppelbloot 1854, blijvende de huur hiervan ten behoeve van de verkoopers
voorbehouden.
Negende koop. Een perceel bouwland groot een en dertig roeden en negentig ellen, gelegen te
Boxmeer ter plaatse den Althof, kadastraal bekend onder (sectie B 726). Gereserveerd een
opgaande essenboom en vier willigen knotbomen om te worden geruimd voor den eersten april
aanstaande. Mondeling verhuurd te weten: de oostelijke helft tot oogst stoppelbloot 1854,
blijvende de huur daarvan ten behoeve van de verkoopers voorbehouden en de wederhelft tot
oogst stoppelbloot 1855.
Tiende koop. a: Een huis groot zeventig ellen, gelegen te Boxmeer aan de Steenstraat,
kadastraal bekend onder (sectie B 685), zoodanig als hetzelve thans door de weduwe van
Haaff voornoemd wordt bewoond, waaronder niet is begrepen, maar tot den elfden koop
behoort, de oostelijke helft van den bovenzolder of vliering thans mede bij den weduwe van
Haaff in gebruik.
b: Een gedeelte aan den westkant van de achter aan de huizen van de tiende en de elfde
koopen gelegen plaats of erf en de zuidwestelijke thans beneden tot mangelkamer dienende
hoek van het achter die plaats of erf gelegen gebouw met zolder daarboven, welke
mangelkamer en gedeeltelijke plaats of erf tezamen groot ongeveer eene roede dertig ellen,
deelmakende van het perceel kadastraal bekend onder (sectie B 682) verkeerdelijk ten name
van Rudoph Smits, scheidende te weten de plaats of erf vanaf het zuidelijk eind van den tussen
den huizen van de tiende en elfde koopen staande gemeenen muur regtelijns op den noordoostelijken
hoek der voorschrevene mangelkamer, terwijl deze mangelkamer en den zolder
daarboven van de elfde en twaalfde koopen zullen scheiden op het midden en in de richting van
de muren welke gemeen zullen zijn.
c: Een zandhok en secreet, tezamen groot ongeveer vijf ellen staande aan de voorschreven
plaats of erf tegen het huis van den twaalfden koop en deel maakende van het perceel
kadastraal bekend (sectie B 683) en
d: Ongeveer vier roeden, tachtig ellen tuin, gelegen te Boxmeer uitmakende het zuidelijk
gedeelte van het perceel kadastraal bekend onder sectie B nummer 678, belendende noord
den tuin van den elfden koop scheidende aldaar regtelijns op het midden der bessenstruiken en
zuid den dertienden koop.
Het voorschreven gedeelte plaats of erf, blijft belast met het regt van weg naar en van de straat
ten behoeve zoo van de hierna onder a, b en c vermelde gedeelten van den elfden koop, als
van het daaraan gelegen pand van de weduwe en kinderen Smits.
Door den kooper in eigen gebruik en genot te aanvaarden den tuin op primo maart en de
gebouwen met plaats of erf tot Paschen of gewonen verhuistijd eerstkomende.
Elfde koop. a: Een huis groot vijf en zeventig ellen, gelegen te Boxmeer aan de Steenstraat, op
den kadastrale legger dier gemeente bekend onder sectie B nummer 684, zoodanig als
hetzelve thans door Hendrik Wilderberg wordt bewoond, met den hiertoe behorende oostelijke
helft van den bovenzolder of vliering thans bij de weduwe van Haaff in gebruik.
b: Het achter en aan het voorschreven huis gelegen gedeelte groot ongeveer vijf en veertig
ellen van de plaats of erf deelmakende van het perceel op den voorschreven kadastrale legger
bekend onder sectie B nummer 682, scheidende van het overig gedeelte dier plaats of erf vanaf
het zuidelijk eind van den tusschen de huizen van de tiende en elfde koopen staande

9-32
gemeenen muur regtelijns op den noordoostelijke hoek der mangelkamer tot den tiende koop
behorende.
c: De zuidoostelijke hoek groot ongeveer vijftien ellen van de schuur deelmakende van het
voorschreven perceel sectie B nr. 682 en zulks met den zolder daarboven, belendende noord
de mangelkamer met zolder daarboven begrepen onder den tienden koop, scheidende aldaar
op het midden en in de richting van de muur welke gemeen zal zijn en west den twaalfden
koop, waartusschen de scheiding zal zijn op het midden en in de rigting van de muur welke
mede gemeen zal zijn.
d: Ongeveer twee roeden, tien ellen tuin, gelegen te Boxmeer uitmakende het middelste
gedeelte van het perceel op den voorschreven kadastrale legger bekend onder sectie B
nummer 678, belendende zuid den tiende en noord den twaalfde koop, scheidende tusschen
die koopen regtelijns op het midden der bessenstruiken.
Het hiervoor onder b vermelde plaats of erf blijft belast met het regt van weg ten behoeven van
het daaraan gelegen pand van de weduwe en kinderen Smits hebbende de onder a, b en c
vermelde gedeelten van dezen koop daarentegen regt van weg over het gedeelte, plaats of erf
onder den tienden koop begrepen, naar en van de straat.
Door den kooper in eigen gebruik en genot te aanvaarden den tuin op primo maart en de
gebouwen met plaats of erf te Paschen of gewonen verhuistijd eerstkomende.
Twaalfde koop. a: Een huis groot ongeveer zes en veertig ellen gelegen te Boxmeer nabij de
Steenstraat, deelmakende van het perceel kadastraal beekend onder sectie B nummer 683.
b: Een daaraan staande vertrek tot bakkerij ingerigt met zolder daarenboven en het aan de
zuidzijde tegen die bakkerij komende gedeelte der schuur tezamen groot ongeveer zes en
dertig ellen en uitmakende het westelijk gedeelte van de schuur begrepen onder het perceel
kadastraal bekend onder sectie B nummer 682 belendende oost de tiende en elfde koopen met
de overige gedeelten dier schuur scheidende aldaar regtelijns op het midden en in de rigting
van den muur welke gemeen zal zijn.
c: Ongeveer drie roeden, tien ellen tuin gelegen als vooruitmakende het noordelijk gedeelte van
het perceel kadastraal bekend onder sectie B nummer 678, belendende zuid den elfden koop,
scheidende aldaar regtelijns op het midden der bessenstruiken.
Onder dezen koop is niet begrepen de bakoven, zich in de voorschreven bakkerij bevindende
en welke zal worden uitgebroken voor den aanstaanden verhuistijd.
Door den kooper in eigen gebruik en genot te aanvaarden den tuin op primo maart en de
gebouwen te Paschen of gewonen verhuistijd aanstaande.
Dertiende koop. Ongeveer zes roeden, vijftig ellen tuin gelegen te Boxmeer tegenover den
Althof uitmakende het westelijk gedeelte van het perceel kadastraal bekend onder sectie B
nummer 677, verkeerdelijk voor het geheel ten name van Rudolf Smits, belendende oost de
weduwe en kinderen Smits met het overig gedeelte en noord den tiende koop.
Door den kooper in eigen gebruik en genot te aanvaarden den eersten maart aanstaande.
Ten deze wordt bepaald, dat zowel den dertienden koop als de tuinen begrepen onder de
tiende en elfde koopen, te rekenen van den tijd voor de aanvaarding vastgesteld, alleen aan de
west- of straatzijde uitweg zullen hebben, zoodat alsdan zal vervallen het pad thans aan de
oostzijde over de tiende, elfde en twaalfde koopen gelegen.
Zijnde nadat het voorstaande den vergaderde personen was voorgelezen, achtereenvolgens
ingezet:
● De eerste koop op 800 gulden door Christiaan Hermans, herbergier te Boxmeer die heeft
gesteld twintig hoogen.
● De tweede koop op 1600 gulden door Henricus Justinus Dominicus van der Voort, kandidaat
notaris te Boxmeer die heeft gesteld 40 hoogen.
● De derde koop op 1400 gulden door Henricus Justinis Dominicus van der Voort voornoemd
die heeft gesteld 20 hoogen.
● De vierde koop op 245 gulden door Christiaan Hermans herbergier te Boxmeer voornoemd
die heeft gesteld vijf hoogen.
● De vijfde koop op 30 gulden door Jacobus Jansen, stoelmaaker te Boxmeer die heeft gesteld
vier hoogen.

9-33
● De zesde koop op 55 gulden door Hendrikus Arts, landbouwer te Boxmeer die heeft gesteld
twee hoogen.
● De zevende koop op 50 gulden door Henricus Justinus Dominicus van der Voort voornoemd
die heeft gesteld twee hoogen.
● De achtste koop op 150 gulden door Goswijnis Horleman, koopman te Boxmeer die heeft
gesteld twee hoogen.
● De negende koop op 555 gulden door Allegonda Broeks, weduwe van Petrus van den
Heuvel, winkelierster te Boxmeer die heeft gesteld tien hoogen.
● De tiende koop op 415 gulden door Jan Clabbers, ijzersmid te Boxmeer die heeft gesteld tien
hoogen.
● De elfde koop op 500 gulden door Arnoldus Linders voerman te Boxmeer die heeft gesteld
twintig hoogen.
● De twaalfde koop op 600 gulden door Gerardus van Els bakkersknecht te Boxmeer, die heeft
gesteld twintig hoogen.
De massa van de tiende, elfde en twaalfde koopen op 1700 gulden door Willem Clabbers,
meester ijzersmid te Boxmeer die heeft gesteld tien hoogen.
● De dertiende koop op 140 gulden door Anton Victor Buning, koopman te Boxmeer die heeft
gesteld twee hoogen.
En zijn achtereenvolgens gesteld.
Door den Heer Hyacinthus Constantinus Fredericus Kerstens, Griffier van het Kantongerecht te
Boxmeer op den eersten koop tien hoogen, op de tweeden koop vijf en dertig hoogen, op den
derden koop dertig hoogen, op den vierden koop vijf hoogen, op den zesden koop twee hoogen
en op den negende koop acht hoogen.
Door Christiaan Hermans voornoemd op den eersten koop tien hoogen.
Door de weduwe van den Heuvel voornoemd op den achtsten koop twee hoogen.
Door den Heer van der Voort voornoemd op den tienden koop tien hoogen en op den
voorschreven massa vijf hoogen.
De verschijnende personen zijn aan mij notaris bekend.
Waarvan akte. Aldus gedaan en verleden op dag, maand, jaar en plaatse voormeld in
tegenwoordigheid van den Heer Gerardus van den Bosch, candidaat notaris en Wilhelmus
Josephus Frix, boekbinder beiden te Boxmeer als getuigen. En is deze minuut onmiddelijk na
gedane voorlezing door de comparanten, de getuigen en mij notaris onderteekend".
"Op heden den zeventienden december 1853 compareerde voor mij Johannes Josephus
Verbunt, notaris in het Arrondissement 's Hertogenbosch, residerende te Boxmeer in tegenwoordigheid
van de na te noemen getuigen:
a: De Heer Hendrikus Justinus Dominicus van der Voort, kandidaat notaris te Boxmeer;
b: Gerardus Martinus Werson meester-stucadoor te Arnhem en
c: Christiaan Hermans herbergier te Boxmeer, zijnde de comparanten aan mij notaris bekend;
Dewelke als bekend met het voorinstaande proces-verbaal van provisionele toewijzing van den
zestienden dezer maand verklaarden te stellen, te weten:
De eerstgenoemde comparant op den tweeden koop tien en op den derden koop twintig
hoogen,
De tweede genoemde comparant (Martinus Werson!!) op den vierden koop vijf hoogen, op den
tiende, elfde en twaalfde koopen ieder tien hoogen en op den dertiende koop vijf hoogen.
We zien hier dat Gerardus Martinus Werson, gehuwd met Gertrudis Petronella van Haaff,
getuige is bij deze verkoop. Hij “hoogt” de kopen 4, 10, 11, 12 en 13, in totaal fl. 1900 gulden
plus de gestelde hoogen. Het ziet er naar uit dat hij dit vooral doet om de prijs wat op te vijzelen
en de 4 e koop doet hij in opdracht van de Boxmeerse burgemeester Hengst.
En eindelijk de derde genoemde comparant op de tweede en derde koopen ieder vijf hoogen.
Waarvan akte. Gedaan en verleden te Boxmeer ten kantore van mij notaris in tegenwoordigheid
van de Heeren Gerardus van den Bosch; kandidaat notaris en Jacobus Ignatius Alphonsus

9-34
Kock, particulier beiden te Boxmeer woonachtig, als getuigen. En is deze minuut onmiddelijk na
gedane voorlezing door de comparanten, de getuigen en mij notaris onderteekend".
"En op heden den dertigsten december 1853 heb ik Johannes Josephus Verbunt, notaris in het
Arrondissement 's Hertogenbosch, residerende te Boxmeer, mij begeven ten huize van de
weduwe Martinus Cruijsen te Boxmeer (op Het Zand), alwaar ik in bijwezen van de na te
noemen getuigen ten verzoeke en in tegenwoordigheid van:
a. Gerardus Sweeren, landbouwer wonende te Boxmeer als gevolmagtigde van
Wilhelmina Sweere, buiten beroep aldaar, bij onderhandsche akte van den negen en twintigsten
dezer maand, die na door den gevolmagtigde in tegenwoordigheid van mij notaris en de na te
noemen getuigen voor echt erkend en ten blijk daarvan door hem met mij notaris en de
getuigen geteekend te zijn, aan deze minuut is vastgehecht,
b. Maria Mechtilda Molmans weduwe van Cornelis Wilhelmus van Haaff buiten beroep,
wonende ook te Boxmeer, uit eigen hoofde en in betrekking van wettelijke voogdes harer twee
nog minderjarige kinderen bij wijlen gezegden haren man in echt verwekt genaamd Hendricus
Johannes en Wilhelmina Theodora Maria van Haaff,
c. Caspar Cornelis van Haaff, stucadoor wonende te Arnhem en
d. Gerardus Martinus Werson, stucadoor mede wonende te Arnhem echtgenoot van
Geertruida Petronella van Haaff, met welke hij in algeheele gemeenschap van goederen is
gehuwd, ten overstaan van Peter Wilhelmus Cruijsen, landbouwer wonende te Boxmeer, in
betrekking van toeziende voogd over de voorgenoemde minderjarigen, ben overgegaan tot de
voorlezing van het vorenstaande proces-verbaal van provisionele toewijzing van den zestienden
dezer maand, met de lasten en voorwaarden van verkoop, benevens de omschrijving der
goederen daarin vervat, mitsgaders van de mede hiervorenstaande akte van verhooging van
den volgende dag en vervolgens de vergaderde personen heb uitgenodigd tot het stellen van
hoogen op de gedachte goederen. En zijn dadelijk gesteld.
Op de achtste koop door Goswijnus Horleman, koopman te Boxmeer twee hoogen en door
Allegonda Broeks weduwe van Petrus van den Heuvel, winkelierster te Boxmeer vier hoogens.
Op den dertiende koop door Jan Hutten, metselaar te Boxmeer drie hoogen en door
Engelbertus Trix, katoenverwer aldaar vier hoogen.
Verder niemand opgekomen zijnde om te hoogen, zoo verklaarden de rekwiranten
respectievelijk de vijfde, tiende, elfde en twaalfde koopen op te houden daarentegen finaal toe
te wijzen, te weten:
Aan Christiaan Hermans, herbergier te Boxmeer hierbij tegenwoordig en accepterende
de eerste koop voor den koopprijs van 960 gulden, de tweede koop voor den koopprijs van
1960 gulden en de derde koop voor den koopprijs van 1700 gulden.
Aan Gerardus Martinus Werson voornoemd, den vierden koop voor de koopprijs van
305 gulden, hebbende gemelde Werson dadelijk verklaard dezen aankoop te hebben gedaan
voor rekening en ten behoeve van de Weledelgestrengen Heer Meester Johannes Baptist
Hengst, lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal, Burgemeester van en wonende te
Boxmeer, voor wiens goedkeuring en acceptatie dezes hij verklaarde in te staan en zich sterk te
maken.
Aan de Heer Hyacinthus Constantinus Fredericus Kerstens, lid der Provinciale Staten,
Griffier van het Kantongerecht, wonende te Boxmeer, hierbij tegenwoordig en accepterende de
zesde koop voor den koopprijs van 71 gulden en de negende koop voor de koopprijs van 627
gulden.
Aan den Heer Hendrikus Justinus Dominicus van der Voort, candidaat notaris te
Boxmeer, de zevende koop voor de koopprijs van 58 gulden, hebbende gemelden Heer van der
Voort hierbij tegenwoordig, dadelijk verklaard, deze aankoop te hebben gedaan voor rekening
en ten behoeve van vrouw Louiza Josepha Maria van Dooren, echtgenoot van mij notaris voor
welkers goedkeuring en acceptatie dezes hij verklaarde in te staan en zich sterk te maken.
Aan Allegonda Broeks, weduwe van Petrus van den Heuvel, winkelierster te Boxmeer
hierbij tegenwoordig en accepterende de achtste koop voor de koopprijs van 190 gulden.
Aan Engelbertus Trix voornoemd, de dertiende koop voor den koopprijs van 196 gulden,
hebbende gemelde Trix hierbij tegenwoordig, dadelijk verklaard, dezen aankoop te hebben

9-35
gedaan voor rekening en ten behoeve van den Heer Franciscus Jacobus Hoetin, fabrykant te
Boxmeer voor wiens goedkeuring en acceptatie dezes hij verklaarde in te staan en zich sterk te
maken. De verschijnende personen zijn aan mij notaris bekend. Waarvan akte.
Aldus gedaan en verleden op den dag, maand, jaar en ter plaats voormeld in tegenwoordigheid
van den Heer Gerardus van den Bosch, candidaat notaris en Jan van Oeffel, metselaar beiden
te Boxmeer als getuigen. En is deze minuut onmiddelijk na gedane voorlezing door de
comparanten, de getuigen en mij notaris ondertekend."
Vertrek uit Boxmeer.
Maria Mechtildis verlaat 20 nov. 1857 als weduwe met twee kinderen Boxmeer en verhuist
naar Arnhem. In Boxmeer woonde ze –zoals we zagen- aan de Keistraat 8. Deze Keistraat is
dezelfde als de latere Steenstraat, dus ze bleef in het pand hoek Steenstraat –
Schippersstraat (latere Carmelietenstraat) wonen tot aan haar vertrek. Ze sluit een lange
periode van 4 generaties in Boxmeer-Vierlingsbeek af. De familie schrijft hier nadrukkelijk
een stuk geschiedenis en er is veel wel en wee.
Volgens mij kunnen we wel stellen dat Maria Mechtildis financieel in goeden doen is als ze
naar Arnhem vertrekt. Haar dochter Gertudis die met Werson is getrouwd, woont al een jaar
of vijf in Arnhem evenals haar zoon Caspar die al 6 jaar eerder (in dec. 1751) in Arnhem
wordt ingeschreven. Hun aanwezigheid in de Gelderse hoofdstad is vrijwel zeker de reden
voor deze verhuizing, ofschoon haar dochter Gertrudis net voordat haar moeder zich in
Arnhem vestigt, naar Rotterdam vertrekt.
Drie jaar later overlijdt Maria Mechtildis Molmans op 18 jan. 1861 op 63-jarige leeftijd te
Arnhem. Haar twee kinderen Wilhelmina Theodora Maria (19 jaar oud) en Hendricus
Johannes (21 jaar oud) die met haar meegekomen zijn, achterlatend. Hiermee eindigt deze
generatie en wordt het stokje doorgegeven aan Caspar Cornelis Wilhelmus en Henricus
Joannes die we in het volgende hoofdstuk gaan tegenkomen.