Habi-96 Stappenplan verkenning Scharnier 01-02-2005 - Habiforum

Proeftuin: “de Scharnier”
Plan van aanpak verkenningsfase (versie 3 februari 2005 )
Huib Haccoû en Jeroen Trimbos
0 Over dit document
In voorliggend document wordt de marsroute beschreven die zal worden doorlopen voor de
verkenning van de proeftuin de Scharnier.
Het is een groei document . Dit houdt in dat gewijzigde inzichten in dit document worden
opgetekend zodat er altijd een geactualiseerd plan van aanpak beschikbaar is waar op terug
kan worden gevallen wanneer er over de verkenningsfase moet worden gecommuniceerd
De meest recente wijzigingen worden in cursief aangebracht.
I Korte voorgeschiedenis
Medio 2003 vond een verdieping 1 plaats van de Belvedère studie die Urhahn in opdracht
van de gemeente Den Haag heeft gedaan, betreffende verschillende mogelijke
ontwikkelscenario’s van “de Scharnier”. Het gebied gelegen tussen de Kalvermarkt, het
Spui en de Lange Poten en de Fluwelen Burgwal.
Begin 2004 zijn de resultaten hiervan gepresenteerd aan de gemeente Den Haag 2 ,
Voorjaar 2004 vond het MILU net symposium plaats met als focus het aangeven van
ontwikkelpotentie en ontwikkelstrategie van “de Scharnier”,
Voorjaar 2004 bracht Habiforum de resultaten van het MILU net symposium onder de
aandacht van de Gemeente Den Haag en wees op de uitgelezen mogelijkheid de MILU net
suggesties verder uit te werken in Habiforum Proeftuin verband,
Voorjaar 2004 verenigden Volker Wessels Vastgoed, AQ, Fortis en Provast zich na goed
overleg met o.a. Habiforum, in de Initiatiefgroep “de Scharnier”,
September 2004 verzocht de gemeente Den Haag aan Habiforum de meerwaarde van de
Proeftuin casus “de Scharnier” in een gesprek toe te lichten.
Op grond van een toelichtend gesprek op 15 november 2004 met de directeur van het
Ontwikkelingsbedrijf van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling is geconstateerd dat het
centrum gebied belangrijk genoeg is om hier een verkenning voor een proeftuin aan te
wijden en deze derhalve in gang te zetten.
II Introductie
In het kader van het Habiforum programma Vernieuwend Ruimte gebruik is door de
gemeente Den Haag het initiatief opgevat een verkenning te doen naar de opzet van een
proeftuin voor het herontwikkelingsgebied in het centrum van Den Haag. Het betreft hier het
gebied dat omsloten wordt door de Kalvermarkt, het Spui, de Lange Poten en de Fluwelen
burgwal en wordt aangeduid met de Scharnier. De begrenzing van het gebied zal zelf
1 Initiatief van Volker Wessels Vastgoed in samenwerking met de AQ Groep
2 Bart. Kerner, Femke. van Gerven, Jan Kommer en Lena. Dalerup
1

onderwerp zijn waarover in het verkenningentraject een definitieve uitspraak zal worden
gedaan. Het project kan worden gezien als een strategisch stadsproject daar het een
uitstralingspotentie heeft naar de gehele Haagse regio.
Om de betekenis van dit initiatief in zijn context te kunnen plaatsen en begrijpen wordt eerst
kort stilgestaan bij de bedoelingen van het Habiforum programma en de rol die de Habiforum
proeftuinen daarin spelen, waarna de inrichting van de verkenningsfase aan bod komt.
Het Habiforum praktijk programma Vernieuwend Ruimtegebruik
Dit programma 3 wil een transitie op gang brengen: van de conventionele ruimtelijke
ordeningspraktijk naar een nieuwe praktijk van ontwikkelingsplanologie. Die transitie
betekent een snellere, meer adequate en hoogwaardiger ruimtelijke inrichting van Nederland.
Deze overgang wordt gerealiseerd in concrete praktijksituaties, waarin - vraaggestuurd - naar
doorbraken wordt gezocht en perspectieven worden gevonden voor het realiseren van
hoogwaardige ruimtelijke projecten.
De opgaven voor het programma Vernieuwend Ruimtegebruik zijn:
Vraaggestuurde regie, sturen op regie met stakeholders
Stakeholders verbinden, belanghebbenden maximaal laten samenwerken
Samenwerken om een maximale ruimtelijke kwaliteit te realiseren
De processen monden uit in voorontwerpen van effectieve planvorming.
Habiforum praktijk programme in het kort:
De kern van het programma is:
De transitie te realiseren ‘van toelatingsplanologie naar ontwikkelingsplanologie’
De focus van het programma is:
Het ontwikkelen van nieuwe handelingspraktijken in de ‘ruimtelijke ordening’
Werkproces/principe: het creëren van proeftuinen, opdat kennis kan worden ontwikkeld aan
de hand van concrete praktijkervaringen met deelnemers in daartoe geselecteerde reële
praktijksituaties
De ruimtelijke opgave van het Haagse centrum gebied de Scharnier . lijkt zich gezien de
complexiteit van die opgave en het belang van het gebied, bij uitstek te lenen voor een
Habiforum proeftuin.
Een Habiforum proeftuin
De beoogde opbrengsten van een Habiforum proeftuin in het algemeen zijn:
Concrete kennis, namelijk voorbeelden van vernieuwend ruimtegebruik in Nederland en
de daaraan gerelateerde wetenschappelijke kennis. Dit resultaat vormt dus tegelijk de
praktische én de wetenschappelijke ondersteunde ‘bewijsvoering’ van de effectiviteit van
Vernieuwend Ruimtegebruik.
Nieuwe werkwijzen en instrumenten, om ontwikkelingsplanologie te bedrijven, inclusief
een effectieve interactie van de domeinen wetenschap, praktijk en beleid
Competenties, zodat RO-professionals duurzaam leren werken aan vernieuwend
ruimtegebruik.
3 zie ook www.habiforum.nl
2

Een proeftuin komt er als een project een hoge ambitie kent, vernieuwend is en van
toegevoegde betekenis is voor een algemener voorkomende problematiek. De uitdaging sluit
dan aan bij één of meer van de vijf ‘kernopgaven’ van Habiforum.
Deelnemers zijn erop uit om nieuwe kennis te ontwikkelen en daartoe ervaringen te delen.
Daartoe maken zij dilemma’s, eigen vraagstukken en twijfels bespreekbaar en zijn bereid
tussentijds te reflecteren op de eigen handelingspraktijk, met de bedoeling deze verder te
ontwikkelen.
De Habiforum proeftuin:
> organiseert kenniscreatie- en leerprocessen
> organiseert reflectie en evaluatie
> verricht verkenningen en (ontsluit) onderzoek
> ontwikkelt relevante competenties
Het resultaat is een beter, sneller of goedkoper project. Tegelijkertijd ontwikkelen de
deelnemers, als in een ‘dubbelslag’, de competenties om ook elders dergelijke succesvolle
ruimtelijke projecten te realiseren. De doorlooptijd van een proeftuin varieert van enkele
maanden tot meerdere jaren, afhankelijk van de vraagstelling.
Concrete inbreng Habiforum aan een proeftuin zijn als volgt te omschrijven:
Inbreng van het professionele netwerk voor:
> het formuleren van de urgente vraagstellingen/opgaven
> ervaringen in ontwikkelingsdenken en handelen
> inbreng van ontwikkelingservaring, concrete vergelijkbare praktijken
Mede dragen van de financiële risico’s verbonden aan dergelijke innovatie trajecten.
Mede zorgdragen van het kennis disseminatie traject.
Een proeftuin doorloopt de volgende cyclus:
-Verkenningsfase waarin urgenties en ambities worden vastgelegd en een plan van aanpak
wordt geformuleerd.
-Initiatie fase waarin het ontwikkelingsproces wordt uitgezet afspraken worden gemaakt met
deelnemers , budgetten worden geoormerkt en de ondersteuning wordt georganiseerd.
-Uitvoeringsfase, waarin de proeftuin wordt doorlopen dat wil zeggen dat de gewenste
interventies worden gepleegd en versnellingen worden bewerkstelligd en nieuwe
handelingsperspectieven en aanpakken worden beproefd.
-Evaluatie waarin de opbrengsten worden vastgesteld en de kennisspreiding wordt uitgezet.
Afhankelijk van het onderwerp en de focus van de proeftuin kan deze enkele maanden tot
enkele jaren in beslag nemen.
III Inrichting verkenningsfase proeftuin de Scharnier
Het voorliggend plan van aanpak betreft de eerste verkennende fase voor een proeftuin voor
het Haagse centrum gebied “ de Scharnier” – dat wordt omsloten door De Kalvermarkt, het
Spui en de Lange Poten en de Fluwelen burgwal - en is gericht op de volgende twee taken:
Het identificeren van die partijen/personen waarmee “verbinding” gezocht zal worden
omdat zij van vitaal belang zijn om de “lay-out” en importantie (dan wel non-importantie)
van de proeftuin te beschrijven. Tevens vormen deze partijen/personen het kritisch kader
3

dat aangeeft welke beoordelingscriteria relevant zijn waarmee, na afronding van deze
verkennende fase, de Gemeente en Habiforum in de regiegroep gefundeerd kunnen
beslissen over de opzet van een proeftuin.
Deze criteria beschrijven de kennisbehoefte van proeftuinfase.
Op basis van de “lay-out” van de proeftuin en kennisbehoefte het opstellen van een Plan
van Aanpak voor de uitvoering van de proeftuin. Dit Plan van Aanpak beschrijft
activiteiten en de daarmee gemoeide tijd en leidt tot een planning en begroting.
Omdat het waarschijnlijk is dat tijdens het proces van de proeftuin nieuwe en onverwachte
inzichten zullen ontstaan over inhoud, aanpak en richting van de proeftuin, wordt de
planning meer als een volgordelijke set tijd-prestatie verhoudingen 4 opgezet dan als een
set gedetailleerd omschreven activiteiten. Dit omdat wij verwachten dat de proeftuin meer
zal leiden tot een zichzelf ontdekkend en zelfsturend proces, dan tot het routineus aflopen
van een van tevoren vastgelegde blauwdruk.
De verkenning kent een voorbereiding, een organisatie paragraaf en een stappen plan.
1 Voorbereiding
In deze voorbereidingsfase wordt de uitgangssituatie vastgesteld aan de hand van de
beschikbare dossiers over de kontakten die reeds met stakeholders in het gebied zijn gelegd
en enkele gesprekken met verantwoordelijke wethouder en projectleiders.
Aan de hand van deze bevindingen wordt de samenstelling van de werkeenheid die de
verkenning uitvoert, ic de regiegroep eventueel aangepast.
De verkenningsfase mondt uit in:
Afstemming van doelen binnen de regiegroep resulterend in een formulering van
algemene doelstellingen voor de proeftuin en de wijze waarop welke typen stakeholders
bij de proeftuin worden betrokken. en welke condities er gelden voor betrokkene om in
of uit te treden (flexibiliteit tav nieuwe stakeholders)
Herijken en verrijken van voorgenomen werkwijze waarbij deze worden toegespitst op
de verschillende typen van stakeholders.
2 Organisatie van de uitvoering
De regiegroep
De verkenning wordt gedaan door de regiegroep bestaande uit
Femke van Gerven en Hettie Verheijen (DSO Ontwikkeleingsbedrijf). Jan Kommer
(DSO/Beleid/ROMz) van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Lena Dalerup, Bureau
Binnenstad en voorts Jeroen Trimbos, Rudi Thomas en Huib Haccoû van Habiforum. De
regie groep regelt zijn eigen werkwijze.
De regie groep komt gedurende de doorlooptijd van de verkenningsfase zo vaak bijeen als
wenselijk is om een snelle voortgang van de verkenningsfase zeker te stellen. Vooralsnog
wordt uitgegaan van een vergaderfrequentie van eens in de twee weken.
De doorlooptijd van deze verkenningsfase wordt begrenst tot zes maanden: Er wordt in eerste
aanleg gemikt op een periode die loopt van 010105 tot 010505. Dit vergt een nauwgezette
planning van de werkzaamheden die voortvloeien uit het hiernavolgende stappenplan.
4 bv. Na 4 maanden moet bij de kerngroep het gevoel bestaan zicht te hebben op de drijfveren van de
belangrijkste stake-holders.
4

Rapportagelijn (ook tussentijds) tussen de regiegroep en de ambtelijke en bestuurlijke
achterbannen worden behartigd door Femke van Gerven, waarbij een beroep kan worden
gedaan op andere leden van de regiegroep.
Publiciteit
In de verkenningsfase wordt publiciteit niet actief gezocht. Maar publieke uitingen kunnen
gewenst zijn in antwoord op vragen van de nieuws media. Dan kan het ook wenselijk zijn om
daaraan voorafgaand een communicatie te doen uitgaan naar de alle betrokkenen in en bij
het gebied. In dergelijke gevallen wordt er grote zorgvuldigheid betracht om het draagvlak
gericht proces niet onnodig te belasten. Publiciteit gaat uit van de gemeente Den Haag na
goed overleg in de regiegroep.
De Website www.de-scharnier.nl
Voor de communicatie onderling en de berichtgeving naar- tussen- en van stakeholders wordt
gefaciliteerd door middel van een website. Op deze website worden de vorderingen voor
ieder toegankelijk in beeld gebracht. De domein naam www.de-scharnier.nl is hiervoor
gereserveerd. Voor de inrichting van deze website wordt ook de gemeentelijke deskundigheid
geraadpleegd.
Budget: Voor het ontwikkelen en hosten van de website en video werkzaamheden van
studenten ten behoeve van onder meer de website (zie hieronder in het stappenplan) is een
bedrag begroot van €10.000,-
Doorlooptijd: De website gaat live in februari 2005
Product: Interactieve website
3 Het stappenplan
De werkzaamheden die in het kader van deze verkenningsfase, zijn gericht op het in beeld
krijgen van de partijen en personen waarmee, zoals gezegd, verbinding moet worden gezocht.
Dit om zicht te krijgen op de urgenties die er bij hen (de bewoners / eigenaren en meer in het
algemeen de gebruikers van het gebied), worden beleefd ten aanzien van de ruimtelijke
kwaliteit. En voorts om inzicht te krijgen in de kansen die zich aandienen om hier op een
innoverende wijze een versnelde kwaliteitontwikkeling op gang te brengen. 5 In deze
verkenning staat dus de vraag centraal, of er bij de stakeholders bereidheid kan worden
ontwikkeld een samenwerkingstraject te doorlopen om de kansen die zich in het gebied
voordoen ook aan te grijpen.
Daartoe worden een aantal inventariserende activiteiten uitgevoerd ter voorbereiding van
enkele workshops en een afsluitend evenement. Voorzien zijn de volgende inventariserende
activiteiten:
Een vijftigtal gesprekken / interviews met stakeholders
Van deze gesprekken wordt tenminste de helft uitgevoerd door de leden van de regie groep
zelf. Deze regiegroepleden opereren in koppels met 4 studenten van de Haagse Hogeschool
die naderhand zelf het aantal interviews uitbreiden tot minimaal vijftig. Met de zware
stakeholders is de gemeente altijd een van de gesprekpartners
Gesproken wordt met de kleine winkeleigenaren enkele spraakmakende (?) bewoners en
personen die in het gebied werken. Hierbij moet gedacht worden aan de ambtenaren van de
gemeente Den Haag en van ministeries en aan werknemers van bedrijven die in het gebied of
5 Deze kwaliteitsontwikkeling kan gevonden worden in het toepassen van nieuwe ruimtelijke
intensiveringconcepten waarmee een aantrekkelijke binnenstedelijke mix aan functies wordt gecreëerd. Gedacht
kan worden aan het creëren van nieuwe maaivelden waar het wonen boven winkels wordt gecombineerd met
andere ruimtelijke invullingen zodat gesproken kan worden de creatie van een bovenstad.
5

in de directe omgeving gevestigd zijn. Wat zou het gebied voor hen dienen te bieden? Is een
van de kernvragen die in deze gesprekken centraal staat. Voor deze interviews wordt een
interviewinstructie samengesteld.
Delen van deze interviews worden (met toestemming van de gesprekspartners!) door middel
van video opnamen vastgelegd.
De bevindingen worden door de studenten genoteerd en ondergebracht in een basisdocument
en een synthese document dat tezamen met het video materiaal als input dient voor enkele
workshops en het slotevenement.
De studenten die met een ruimtelijk relevante opleiding bezig zijn, zijn gerekruteerd via de
kenniskring van het lectoraat grootstedelijke vraagstukken van dr Jacques van de Ven 6 van de
Haagse Hogeschool en Frits Roelfsema van de faculteit bestuurskunde/overheidsmanagement.
Budget: Inzet van studenten voor interviews en rapportage € 8000,-
Doorlooptijd: Uitvoering in de periode medio januari medio maart 2005
Product: Basisdocument en synthese document beschikbaar eind maart 2005.
Een telefonische enquête onder de gebruikers van het gebied
Er wordt een representatieve steekproef getrokken van circa 1000 Hagenaren die regelmatige
bezoekers zijn van dit deel van de Haagse binnenstad (de gebiedsgebruikers). Deze worden
vervolgens geënquêteerd door het call center van de Haagsche Hogeschool. Ook hier worden
studenten ingezet die een ruimtelijk relevante opleiding volgen. Dit kunnen dezelfde
studenten zijn als degene die de gesprekken hebben gevoerd.
De wetenschappelijke begeleiding bij de ontwikkeling van de gesystematiseerde vraagstelling
voor deze enquête wordt verzorgd door drs Simon van Renssen van het Instituut Marketing en
Internationaal Management van de Saxion Hogeschool 7
De bevindingen uit deze enquête worden vastgelegd in een basis- en synthese document.
Budget: Voor inzet van studenten en hun begeleiding is een bedrag begroot van € 8000,-
Doorlooptijd :Uitvoering in de periode januari - maart 2005
Product: Basisdocument en synthese document beschikbaar medio maart 2005
Workshops
Er worden twee workshops voorzien, die wat betreft de centrale vraagstellingen vorm krijgen
op basis van de twee voorgaande stappen. De workshops worden doelgroepsgewijs
gestructureerd met onderlinge uitwisseling dmv carrousels van subgroepen.
Onderscheiden worden de doelgroepen van de grondeigenaren, de huurders/ gebruikers en de
gemeentelijke diensten.
De eerste workshop wordt gehouden in april 2005 en dient om de bevindingen van de eerste
twee stappen te wegen en met de (vertegenwoordigers van) stakeholders tot meningsvorming
te komen over de urgenties en ambities met betrekking tot de ruimtelijke kwaliteit en het
ontwikkelingstraject dat daartoe moet leiden; zodanig dat deze de stakeholders kunnen
verbinden.
De resultaten van de eerste workshop leiden tot een of meerdere focussen voor een proeftuin
de Scharnier. Deze worden vastgelegd in een of meerdere proposities voor mogelijke
proeftuinen. De tweede workshop wordt vier weken na de eerste gehouden (mei 2005) en
dient om de voorstellen voor de inrichting van de proeftuin inhoudelijk te verbreden en te
verdiepen. Beide workshops worden in het gebied van de Scharnier gehouden
6 dr Jacques van der Ven is tel bereikbaar via 070-445 8309 of via het e mail adres: j.c.l.vandeven@hhs.nl
zijn postadres is Postbus 19320 2500 CH Den Haag
7 drs Simon van Renssen is telefonisch bereikbaar via 0570- 663538 of via het e mail adres:
s.vanrenssen@saxion.nl voorkeur e mail adres:
6

Budget: Voor organisatie van de twee workshops wordt een bedrag begroot van € 10.000
Doorlooptijd :Uitvoering in de periode april 2005
Producten: Twee workshopbijeenkomsten van 5 uur waarvan de bevindingen worden
vastgelegd in een rapportage . Hiervoor wordt ook een beroep gedaan op de studenten van de
Haagse Hogeschool onder verantwoordelijkheid van de regiegroep.
Evenement
Om de verkenning voor iedere betrokkene een duidelijke afronding te geven wordt er een
evenement voor met name de kleine stakeholders gehouden. Gedacht wordt om in het geval
dat er niet tot een vervolg wordt besloten geen vervolg te geven aan de voo0rbereiding van
het slotevenement.
Budget: Voor organisatie van het slotevenement is een bedrag begroot van € 5.000,-
Doorlooptijd :Uitvoering in de periode juni 2005
Producten: Draaiboek slot evenement
Samenvattend overzicht begrootte bedragen
- 8 bijeenkomsten van de regiegroep. Kosten uren x tarief € 10.000,-
- 50 interviews waarvan 25 af te nemen door de leden
van de regiegroep en 25 door studenten. Kosten uren x tarief € 8.000,-
- 2 Workshops € 10.000,-
- Enquête dmv call centre € 8.000,-
- Video en website € 8.000,-
- Evenement € 5.000,-
- Onvoorzien € 1.000,-
__________________+
€ 50.000,-
Uitvoeringsbijeenkomsten regiegroep
Het stappenplan omgezet in de vorm van te agenderen onderwerpen voor de acht voorziene
bijeenkomsten van de regie groep.
Bijeenkomst 1 Start regiegroep, voorbereiden tel enquête (alg aard) en voorbereiden 50
interviews en videoproject (aan Hagenaars alg) levert input voor 1 e
workshop. Opzet en ontwikkelingsscenario voor de website.
Werkafspraken en uitgewerkt fasering van de activiteiten (Jeroen)
Kort tekst voor een communiqué dat de wereld in kan worden gestuurd
voordat de interview ronde van start gaat (Huib).
Offertes voor website , interview en enquête
Vragen die kunnen worden meegenomen in een enquête gericht op de
Hagenezen (Ieder lid van de regiegroep)
Bijeenkomst 2 Ontwikkelen format voor workshops, organiseren van accommodatie en
logistiek vaststellen profielen van de beoogde deelnemers. Laatste
voorbereiding interviewronde.
Bijeenkomst 3 Opzet rapportage interview ronde zowel basis- en synthese document als
de opzet van de video rapportage; Opzet rapportage basis en synthese
rapport van bevindingen uit de telefonische enquête.
7

Bijeenkomst 4 Voorbereiding Workshop 1 op basis van eerste bevindingen uit interview
ronde en telefonische enquête
Bijeenkomst 5 Bespreken concept rapportage van tel enquête en interviews en video
project; definitieve opzet 1 e workshop; alle uitnodigingen weg.
Workshop 1 Verbreden en verdiepen, urgenties en ambities,video project (stakeholders)
Bijeenkomst 6 Evaluatie 1 e workshop; voorbereiden 2 e workshop
Bijeenkomst 7.Definitieve opzet 2 e workshop ; alle uitnodigingen weg
Voorbereiden slot evenement
Workshop 2 Reflectie resultaten totaal en mogelijke opzet proeftuin de Scharnier.
Bijeenkomst 8 Opzet eindrapportage en laatste voorbereidingen slot evenement
Slot evenement
Na deze onderwerpen worden tijdens elke regiegroep bijeenkomst aan de orde gesteld:
Het verslag van de vorige bijeenkomst,
Het geactualiseerde planningsschema van Jeroen Trimbos.
8

Adressen leden Regie groep proeftuin de Scharnier - Kalvermarkt:
Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling / Haags Ontwikkelingsbedrijf
Postbus 12 655 2500 DP Den Haag.
Bezoek adres:Spui 70 Den Haag
drs F. (Femke) van Gerven
Postadres : Dienst Stedelijke Ontwikkeling gemeente Den Haag
Telefonische bereikbaar via direct lijn 070- 3534859
Werk e mail: f.vangerven@dso.denhaag.nl
Prive email :
Tel prive
Mobiel:
ing. H. (Hettie) Verheijen MSc
Postadres : Dienst Stedelijke Ontwikkeling gemeente Den Haag
Telefonisch bereikbaar via directe lijn 070-3534619
Werk email: h.verheijen@dso.denhaag.nl
Privé email:
Tel prive
Mobiel :
Ir. T.J. (Jan) Kommer
Postadres Dienst Stedelijke Ontwikkeling gemeente Den Haag Afd Beleid/ROMz
Telefonische bereikbaar via directe lijn:
Werk email : j.kommer@dso.denhaag.nl
Privé email:
Tel prive
Mobiel :
Marije Peters (project medewerkster)
Anita Verwoest (project secretariaat)
Postadres : Dienst Stedelijke Ontwikkeling gemeente Den Haag
Telefonisch bereikbaar via directe lijn 070-3534863
Werk email: m.peters@dso.denhaag.nl
L. (Lena) Dalerup
Postadres: Bureau Binnenstad, Buitenhof
Telefonisch bereikbaar via directe lijn
Werk email: L.Dalerup@binnenstad-denhaag.nl
Privé e mail
Tel privé :
Mobiel:
9