editie 6 - De Betere Wereld

www.debeterewereld.nl/rubriek/GROENE_HELDEN
DOOR RETURN TO SENDER
LEREN MENSEN HET VERHAAL
ACHTER EEN PRODUCT KENNEN
Omroep Llink vertoonde recent het programma “Return to Sender”. Tv-presentratrice/actrice
Katja Schuurman ging naar de armste gebieden van de wereld
en zocht naar bijzondere producten met de bedoeling om die vervolgens te
verkopen in Nederland.
Een gesprek met Katja
Schuurman
Modieuze tassen van Indiase
rijstzakken in de schappen van
de HEMA, krukjes uit Mongolië
en kersthangers uit Brazilië ..
Het is te danken aan de stichting
‘Return to Sender’, die
met het televisieprogramma
met katja Schuurman opeigen
wijzeeen eigen bijdrage
wil leveren aan armoedebestrijding.
De bedoeling was
het stimuleren van de lokale
economie en het op duurzame
wijze verbeteren van de leefomstandigheden
van mensen
in ontwikkelingsgebieden.
Hoe heeft presentatrice Katja
Schuurman het programma
ervaren? Is de opzet om in
Nederland de producten te
verkopen levensvatbaar?
Wat is je het meest bijgebleven?
‘De enorme veerkracht van
mensen. Wat een power! Ik zou
het niet op die manier kunnen
nadoen. Ik moet dan meteen
denken aan die oma in Kenia,
die vijf van haar zeven kinderen
aan HIV/Aids heeft verloren
en nu de verantwoordelijkheid
voor de opvoeding van al haar
kleinkinderen op zich heeft
genomen. Je weet wel, die
vrouw die haar sigaret “omgekeerd”
rookt, met het mondstuk
naar buiten en het sigaretteneind
in haar mond om - zoals
ze zelf zei - ‘maximaal te pro-
fiteren van de sigarettenrook’.
Ze gaf al die kinderen niet
alleen een opvoeding, maar
stelde ook alles in het werk dat
die kinderen tevens een goede
opleiding te geven. Zij woonde
in de omgeving van Kisumu,
waar nu al onrust is. Het was
een heel grappig, stoer wijf. Ik
denk geregeld aan haar terug.
Aan wie ik ook vaak terugdenk
is Goretti, de vrouw uit de sloppenwijken
van Recife, Brazilië.
Zij begon in haar huisje met het
maken van kersthangers die
nu ook in Nederland te koop
zijn. Inmiddels werken er al
zo’n zeventig vrouwen met haar
samen. Er werkt ook een aantal
mannen, ondanks dat het heel
precies en priegelig werk is,
dus absoluut geen mannenwerk.
Haar huisje werd te klein
en de productie vindt inmiddels
ook plaats in zalen van de
plaatselijke kerk.’
Ben je projecten tegengekomen
die gebruik maakten van
microkrediet?
‘Veel projecten zouden geweldig
baat hebben bij microfinanciering,
maar nee, alle projecten
die ik heb gezien waren
eigen initiatief van mensen. Ze
begonnen op eigen houtje dingen
te maken en probeerden dat
te slijten. De meeste initiatieven
waren ook heel klein, een paar
waren iets groter. Ik herinner
me nog een vrouwtje dat
dagelijks in de weer was op
een vuilnisbelt in Peru.
Tussen al dat vuilnis zocht ze
naar plastic voorwerpen. Ze
werkte twintig uur per dag en
had vier uur tijd om te slapen.
Haar man was actief met het
maken van wollen truien met
een breimachine. Maar die
machine was niet van hem. Als
die machine - met bijvoorbeeld
microkrediet - niet meer gehuurd
hoefde te worden, zou
dat een geweldige stap vooruit
zijn voor dat echtpaar. Soms
zie je dat financiële steun
vanuit het westen zorgt voor
tweespalt en achterdocht.
Bijvoorbeeld in Sri Lanka heb
je kampen voor de slachtoffers
van de burgeroorlog. Steun
voor hen is minimaal. Even verderop
wonen landgenoten die
volop steun krijgen vanwege de
Tsunami. Dat geeft wel scheve
gezichten.’
Gaat het programma door?
‘Zeker. De Stichting Return to
Sender gaat de komende jaren
door. Ik zou bijna zeggen totdat
het probleem opgelost is. Het
programma Return to Sender
is ondersteunend, een manier
om aandacht te vragen voor
de missie van de stichting. We
gaan weer draaien en later
dit jaar komt er opnieuw een
serie van acht programma’s.
Het programma trok tussen de
250 duizend en 300 duizend
kijkers. Met de kijkers naar
de herhalingen erbij was het
350 duizend tot 400 duizend
personen. Enerzijds vind ik het
een beetje tegenvallen als je
ziet hoeveel miljoenen kijkers
je trekt met de meest stompzinnige
programma’s. Maar gezien
het tijdstip van uitzending,
zaterdagavond om 22.00 uur,
vind ik uiteindelijk de score toch
niet slecht. Maar natuurlijk had
ik graag evenveel kijkers gehad
als voor “Sterrenslag in de
Sneeuw”. We kregen veel reacties,
bijvoorbeeld via de
site en op straat. Sommigen
waren geroerd, anderen waren
heel enthousiast. Negatieve
reacties heb ik niet gehad. Op
straat werd er vaak - in het
voorbijgaan - iets tegen me
gezegd. Het programma past
ook in de bewustwordingstrend
die nu gaande is. Ook dit soort
reacties kregen we binnen.
Vroeger kocht je iets, dat is zó
goedkoop, hoe kan dat? Met dit
programma zorg je er ook voor
dat mensen het verhaal achter
een product leren kennen, dat
mensen zien hoe een product
tot stand gekomen is. En dat
als het label fair trade aan een
product gekoppeld wordt dit
ook betekent dat het product
verantwoord is gemaakt. Maar
ja, het is tegenwoordig wel een
beetje een hype. Het is wat
veel, op alles moet je letten.
GROENE HELDEN 23
Hoe werden de producten bij
de HEMA verkocht?
Alles is uitverkocht. We hadden
een éénjaarscontract met
de HEMA, en zijn nu aan het
praten over een nieuw, driejaarscontract.
Het personeel
van de HEMA was enthousiast,
ze vonden het leuke producten.
In samenwerking met de producenten
gaan we zorgen voor
een volgende collectie, deels
met eerdere producten, deels
met nieuwe producten. Duidelijk
is dat continuïteit bij ons
voorop staat. Want als je eenmalig
iets doet en je stopt er
dan mee, daar heeft niemand
iets aan, wij niet en zeker deze
kleine ondernemers niet.’
www.returntosender.nl
Door Walter van Teeffelen