Berkelland beschreven. Cultuurhistorische gebiedsbeschrijving

Oud spoorwegtraject Ruurlo-Doetinchem.
4.5.5 SPOORWEGEN
In 1839 kwam de eerste spoorlijn gereed in
Nederland. De verbinding lag tussen Amsterdam en
Haarlem. In het begin liep het geen vaart met de
aanleg van spoorlijnen. Pas in 1860 werd een
spoorwegwet aangenomen waarin werd vastgelegd
dat de staat de spoorlijnen zou aanleggen, maar de
exploitatie zou overgelaten worden aan particuliere
organisaties. In het oosten bestond in die tijd grote
behoefte om een aansluiting op het spoorwegennet.
Dit had te maken met de textielindustrie, die
steenkool nodig had voor het aandrijven van de
stoommachines. In 1878 werd de Locaalspoorwet
aangenomen. Hierdoor was de aanleg mogelijk van
eenvoudige spoorlijnen (locaalspoorwegen).
Deze regeling betekende de start van de aanleg van
de spoorwegen Winterswijk-Neede-Hengelo, met
een zijlijn Neede-Ruurlo. 94
In de spoorlijnen die door Berkeland gingen, lag
Neede centraal. Vanaf Neede lagen lijnen naar
Enschede, Winterswijk, Ruurlo en Hellendoorn.
De lijn Winterswijk-Neede kwam gereed in 1884.
De exploitant was de Geldersch-Overijsselsche
Locaal Spoorweg Maatschappij (GOLS). Langs de
lijn lagen de stations en/ of haltes Groenlo, Hupsel,
Eibergen, Neede en Rietmolen. De opening van de
spoorlijn Neede-Hellendoorn volgde in 1910.
De stations die deze lijn aandeed in Berkelland waren
Kisveld, Noordijk en Gelselaar.
Volgens bewoners heeft de lijn nooit veel klandizie
gehad. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het
personenvervoer al in 1935 werd opgeheven. 95
In westelijke richting was er vanaf Neede een
verbinding met Ruurlo, over Haarlo en Borculo.
De lijn Winterswijk-Neede-Ruurlo sloot eerst voor
108 Gebiedsbeschrijving Berkelland
het personenvervoer. De opheffing van de spoorlijnen
had te maken met de onrendabelheid van de lijnen, in
combinatie met de opkomst van het busvervoer.
Vanaf 1972 stopte men ook met het goederenvervoer.
De enige spoorverbinding die is overgebleven in
Berkelland is de lijn Zutphen-Winterswijk, met Ruurlo
als station.
Stationsgebouwen
Bij de spoorlijnen horen de typische 19 e eeuwse
gebouwen die gebouwd werden bij de aanleg.
In Berkelland stonden gebouwen met eenzelfde
bouwstijl.
Er bestonden twee types. ‘GOLS-groot’ had op de
begane grond een plaatskaartenbureau, goederen–
bergplaats, loket en wachtkamer. Op de boven–
verdieping was een woning voor de stationschef.
Het grote type kwam voor in Boculo, Eibergen en
Neede. 96 Het type ‘GOLS klein’ had alle functies op
de begane grond. Naast de grote en kleine stations
waren er ook ‘haltes’. Hieronder volgt een overzicht
van de bestaande en verdwenen stations en haltes in
Berkelland.
Spoorwegovergang bij Ruurlo.
Historische bebouwing aan de Spoorstraat in Ruurlo.