Kader - LBC-NVK - ACV

europees toeZicHt
Ceci n’est pas une pipe: het financieel toezicht in
Europa is geen Europees financieel toezicht geworden.
Het zwaartepunt van het toezicht blijft bij de
nationale toezichthouders. Drie nieuwe Europese
overheden – voor de banksector, de verzekeringssector
en de financiële markten – moeten ervoor zorgen
dat de toezichthouders naar elkaar toegroeien.
Het statuut en bevoegdheden van deze coördinerende
instellingen zijn versterkt. Ze kunnen onder
meer aanbevelingen formuleren over de uniforme
toepassing van de financiële wetgeving. Wanneer
een nationale toezichthouder tekort schiet in zijn
toezicht op individuele instellingen én de omstandigheden
dat vereisen, kunnen ze zelfs rechtstreeks
maatregelen opleggen aan deze financiële instelling.
Indien nationale toezichthouders het onderling
oneens zijn, spelen de toezichthouders bemiddelaar
of scheidsrechter.
Bij grensoverschrijdende financiële instellingen
gebeurt het toezicht door ‘colleges van toezichthouders’.
Nieuw is dat de Europese toezichthoudende
overheden betrokken worden in de werking
van deze colleges.
Onder impuls van het Europees Vakverbond en de
internationale dienstenvakbond UNI, die op internationaal
vlak de bediendevakbonden groepeert, moeten
de nieuwe Europese toezichthouders trachten te
voorkomen dat financiële instellingen zich vestigen
in lidstaten met het minst strenge toezicht.
De toezichthouders moeten ook overleg plegen
met ‘stakeholders’, waaronder ook de afgevaardigden
van werknemers uit de financiële sector. Hun
kritische stem kan zeker bijdragen tot een veilige
financiële sector.
rijden onder inVloed
Niet alleen de auto kan een gevaar betekenen. Ook de
chauffeur. Al rijd je met een veilige wagen, dan nog
zijn alcohol en drugs nefast voor de veiligheid. Geld
en winst zijn dat ook voor de financiële sector. Ze
bedwelmen de gebruiker en werken bovendien verslavend.
Er is steeds meer nodig om ‘high’ te worden.
Het volstaat dus niet om de auto technisch te keuren.
Ook de bestuurder moet gecontroleerd worden.
Daarom willen zowel de G20, het Baselcomité en
de EU het deugdelijk bestuur van financiële instellingen
verstevigen. Steeds terugkerende aandachtspunten
zijn de rol van de Raad van Bestuur inzake
risicobeleid, een onafhankelijke risicoafdeling en
een loonbeleid voor het hoger management dat
overdreven risico’s niet aanmoedigt.
Ook moeten financiële instellingen kunnen aantonen
dat ze in staat zijn veilig te rijden. De zogenaamde
verplichte ‘stresstesten’ waaraan financiële
instellingen thans worden onderworpen, zijn de
‘speekseltesten’ van de financiële sector.
Is hier een relatie met genderdiversiteit op zijn
plaats? Misschien is mannelijk gedrag te veel prestatiegericht
en te weinig risicobewust? Een overweging
die naar aanleiding van de financiële crisis voor
ogen gehouden wordt?
deugdelijk bestuur en diVersiteit
In een Green Paper on Corporate Governance in
Financial Institutions and Remuneration Policies gaat
de Europese Unie dieper in op deugdelijk bestuur
waaronder de rol van de bestuurders. Wat als dezen
niet tegen hun taak zijn opgewassen? Of als de neuzen
te veel in dezelfde richting wijzen, zodat kritische
meningen onvoldoende komen boven drijven?
Botst de cultuur van meer van hetzelfde op zijn
limieten en is er nood aan meer diversiteit?
De Green Paper stelt daarom onder meer uitdrukkelijk
de vraag of meer vrouwen en individuen met een
verschillende achtergrond in de raad van bestuur de
werking en efficiëntie van deze raden zou kunnen
verbeteren.
Een terechte overweging waar vakbonden al eerder
op wezen. Vast staat dat vrouwen ondervertegenwoordigd
zijn op het beslissingsniveau van financiele
instellingen. De vraag is of hun ruimere aanwezigheid
de kuddementaliteit die de financiële sector
teisterde, zou kunnen verhinderen. In dat geval zou
vervrouwelijking niet alleen de vrouwen ten goede
komen, maar het financiële systeem in zijn geheel,
met gezonde strategische prioriteiten.
UNI onderschrijft de algemene lijnen van de Green
Paper en vraagt erkenning voor de rol van werknemers
en hun afgevaardigden inzake deugdelijk
bestuur. Risico’s worden immers niet enkel op het
hoogste niveau herkend. Signalen van onderuit zijn
in dat verband zeer belangrijk.
wordt VerVolgd?
Volledig is dit overzicht uiteraard niet. Er zijn meerdere
dimensies aan dit verhaal: van nieuwe normen
voor financiële instellingen (Basel III) tot hefboomfondsen…
De verdienstelijke pogingen om de sector aan banden
te leggen, lopen soms op een sisser af. In de
Verenigde Staten hebben de grote financiële instellingen
die staatssteun hadden genoten, deze steun
zo snel mogelijk terugbetaald toen bleek dat het
bonusbeleid aan banden zou worden gelegd zolang
deze staatssteun niet was terugbetaald. Sommige
van deze instellingen keerden nooit hogere bonussen
uit dan na de financiële crisis. Dit stemt tot nadenken.
Is een nieuwe financiële crisis nodig om de ernst
te doen inzien en écht fundamentele hervormingen
af te dwingen? De toekomst zal het uitwijzen.
KADER | 11