vegetatiedak - Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken

“In 1994 dachten wij als
Vereniging Behoud Biesbosch:
het beheersplan voor het Nationaal
Park is klaar, nu kunnen we
het rustig aan gaan doen. Nou,
vergeet het! Alle betrokkenen
in de Biesbosch lazen het
beheersplan op hun eigen
manier. Het Overlegorgaan
bleek totaal onmachtig om
daar sturing aan te geven.”
Een woordje met… Jan Koolen
‘Het Overlegorgaan? Dat wist van niks!’
In de volgende Ratelaar komt
Rob Vereijken aan het woord.
Hij is de opvolger van Femke
Vergeest als coördinator
Voorlichting & Educatie en
geeft zijn eerste indrukken van
het Nationaal Park.
door Ton Ceelen
“Er was bijvoorbeeld een stilstandbeginsel
voor jachthavens overeengekomen.
Werkelijk alle gemeenten
hebben veel meer ligplaatsen in
jachthavens uitgegeven dan ooit
was afgesproken. En het Overlegorgaan?
Dat wist van niks! Als de
vbb bij een gemeenteraad bezwaar
aantekende tegen een plaatselijk
plan, stelden wij ook het Overlegorgaan
daarvan op de hoogte. Dat
bleek er dan niks van te weten.
Voorzitter Borgman heeft keer op
keer moeten vragen: ‘Mijne heren,
zoudt u ons eens willen vertellen
wat u aan het doen bent?’ Terwijl
de burgemeester of de wethouder
van die gemeente als lid aan tafel
zat en het convenant zelf had getekend.”
Jan Koolen (65) is al veertig jaar
natuurbeschermer in de Biesbosch,
en ook zijn werk had indirect met
de natuur te maken. Als eerste
milieuchemicus van Rijkswaterstaat/riza
onderzocht hij de leefbaarheid
van watersystemen voor
organismen. Later ontwierp hij bij
Rijkswaterstaat de handboeken
voor de aanleg van natuurvriendelijke
oevers. Na zijn vut in 1994
bleef hij actief in de Vereniging
Behoud Biesbosch, de Gebruikersraad
van het Nationaal Park en nog
veel meer.
“Mijn actieperiodes zijn altijd
tropenjaren geweest,” vertelt Koolen.
“In 1968 waren net de Recreatieschappen
opgericht. Allerlei
gemeenten bedachten de idiootste
dingen omdat ze voor het eerst een
bestemmingsplan voor de Biesbosch
moesten maken. Ik fotografeerde
in die tijd veel bloemen en
vogels en dat kun je natuurlijk leuk
blijven doen. Maar als het gebied
dat jij zo mooi vindt vernield wordt,
kun je ook je kennis verspreiden
om het belang ervan duidelijk te
maken. Dat ben ik toen als een zen-
Jan Koolen is een van de weinige mensen die kleurendia’s kan laten zien van vóór de afsluiting in 1970.
(foto Jacques van der Neut)
deling gaan doen, met protestacties
en dialezingen voor officials
die er soms dwars doorheen zaten
te kletsen.”
Koolen verwacht van het nieuwe
beheersplan geen verbetering als
het gaat om handhaving of het houden
van afspraken. “Ze proberen
wel van het Overlegorgaan een
stichting te maken, zodat de rechtsgeldigheid
beter is geregeld. Maar
de gemeenten geven hun autonomie
natuurlijk niet zomaar op. En
de recreatieschappen willen zoveel
mogelijk recreanten lokken. Terwijl
het toch zou moeten gaan om
recreatief medegebruik met inachtneming
van de natuurwaarden. Dat
wil zeggen dat je niet op willekeurige
plaatsen allerlei preteilanden
kunt aanleggen.”
Natuur profiteert
Volgens Koolen gaat het desondanks
de goede kant op met de
natuur in de Biesbosch. De vergraving
van landbouwpolders spreekt
hem erg aan. “Dat was de laatste
grote klus waar ik na mijn pensioen
tegenaan liep, toen de overstromingen
van ’93 en ’95 een enorme versnelling
van de natuurontwikkeling
op gang brachten. Boeren en polders
horen als vanouds bij de Bies-
bosch, en door de ganzen zijn ze
ook voor de natuur heel leuk – al
denken die boeren daar anders
over. Maar als men toch klei gaat
winnen, ontstaan er nieuwe kansen
voor de natuur. Het is gelukt om
het principe te vestigen dat de
natuur zoveel mogelijk profiteert
van vergravingen, door kronkelige
kreken aan te leggen in plaats van
rechte stroken uit te baggeren. Nu
dat zo gebeurt, zijn wij vóór. Vergeet
niet dat ik sinds mijn eerste
bemoeienis met de Biesbosch
tweeduizend hectare heb zien vernietigen!
Daar komt nu een stukje
van terug.”
Koolen zit sinds enkele weken in
de Klankbordgroep Ruimte voor de
Benedenrivieren. “Ook in die werkgroep
ontbreekt het Overlegorgaan,”
stipt hij aan. “Maar daar
moeten ze zelf actiever in worden.
Als alles doorgaat wat Rijkswaterstaat
voor de rivierverruiming heeft
verzonnen, al die nieuwe geulen en
overloopgebieden, en er komt ook
nog een getijslag van meer dan een
meter door het openzetten van de
Haringvlietsluizen, dan krijg je weer
een Biesbosch als tweehonderd jaar
geleden: moerassen van bij Gorkum
tot in het Hollandsch Diep.
De oer-Biesbosch, schitterend!”
maart 2002 5