Weerstandsvermogen - Gemeente Rijswijk

Weerstandsvermogen
1. Algemeen
Onder het begrip weerstandsvermogen verstaan wij "het vermogen
van de gemeente Rijswijk om niet voorziene financiële tegenvallers
op te vangen teneinde haar taken voort te kunnen zetten".
Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen weerstandscapaciteit
(middelen waarover de gemeente beschikt/kan beschikken)
en de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of
verzekeringen voor zijn afgesloten. De weerstandscapaciteit kan worden
bepaald uit: onvoorziene uitgaven, de onbenutte belastingcapaciteit,
de algemene en de stille reserves.
Het weerstandsvermogen is van belang voor de beoordeling van de
gezondheid van de financiële positie van de gemeente voor het
begrotingsjaar, maar ook voor de meerjaren-raming.
2. Beleid
De meerjarenbegroting 2003-2007 van de gemeente Rijswijk liet bij
ongewijzigd beleid een omvangrijk structureel tekort zien van
afgerond ¤ 7,0 mln. Op basis van deze verwachting is hierop een
intensief ombuigingstraject in gang gezet. Cumulatief zou over de
jaren 2003 – 2007 ca. ¤ 10 mln. uit de algemene reserve onttrokken
moeten worden om deze tekorten af te dekken. In de huidige
meerjarenbegroting 2004 – 2008 wordt rekening gehouden met een
te onttrekken bedrag aan de algemene reserve van ca. ¤ 7 miljoen.
Tegelijkertijd zullen de uitgaven van de gemeente structureel
bijgesteld moeten worden om in de toekomst weer een gezonde
financiële situatie te krijgen. Naar verwachting zal in 2006 weer een
gezonde financiële situatie bereikt worden, waarbij er sprake is van
een structureel sluitende begroting.
In het concept rapport begrotingsscan 2003 van de provincie Zuid
Holland en MinBiZa, wordt de omvang van de reserves en voorzieningen
van de gemeente Rijswijk, in vergelijk met referentiegemeenten,
tot nu toe als voldoende beoordeeld. De cumulatieve
onttrekking van ¤ 7 mln. uit de algemene reserves van de gemeente
zal dit beeld naar verwachting echter negatief beïnvloeden.
Jaarlijks dienen de in de bij de begroting en de rekening opgenomen
risico’s in de risico-paragraaf door de raad te worden bevestigd.
De vraag hoe in het algemeen met de risico’s moet worden
omgegaan en wat het risicoprofiel van de gemeente Rijswijk is, dient
nog te worden uitgewerkt.
Vooruitlopend op de nieuwe ontwikkelingen (duale begroting) heeft
de provincie Zuid Holland onlangs een notitie over het weerstandsvermogen
uitgebracht. In deze notitie worden de gemeenten
onder andere geadviseerd om een risicoanalyse uit te (laten) voeren.
PARAGRAFEN
3. Gewenste hoogte van de weerstandscapaciteit
Een uniforme normering voor een minimale weerstandscapaciteit is
niet eenduidig weer te geven. De wenselijke minimale weerstandscapaciteit
is sterk afhankelijk van het risicoprofiel van een individuele
gemeente.Voor een bodemwaarde kan aansluiting gezocht worden
op het artikel 12-beleid van de Financiële Verhoudingswet (FVW).
Hierbij gaat het wel om een minimale omvang omdat gemeenten in
financiële nood een aanvullende financiële uitkering uit het
gemeentefonds krijgen. Het weerstandsniveau wordt hierbij minimaal
genormeerd op 2% van de algemene, naar kosten georiënteerde
inkomsten van de gemeente (algemene uitkering, onroerendezaakbelastingen
en overige eigen inkomsten). Dit zijn de inkomsten waarop
de gemeente haar uitgavenniveau heeft afgestemd en waarmee zij een
sluitende begroting moet realiseren.
Voor een gemeente met een gemiddeld risicoprofiel is het hanteren
van een norm van ¤ 100,- per inwoner gebruikelijk.Voor de
gemeente Rijswijk zou dit betekenen dat een weerstandscapaciteit
van ca. ¤ 5 mln wenselijk zou zijn. Het bepalen van de wenselijke
weerstandscapaciteit van de gemeente Rijswijk vereist echter een
meer gedetailleerde analyse van het risicoprofiel van de gemeente
Rijswijk. In deze paragraaf zullen wij daarom slechts inzicht geven in
de aanwezige weerstandscapaciteit en de gesignaleerde (en niet
afgedekte) risico’s. Conclusies over de weerstandscapaciteit zullen
zonder een meer uitgebreide analyse slechts met de nodige
omzichtigheid getrokken kunnen worden.
4. Beschikbare weerstandscapaciteit.
Zoals hiervoor is aangegeven, kan de weerstandscapaciteit worden
bepaald uit: de post onvoorziene uitgaven, de onbenutte belastingcapaciteit
en de algemene en de Stille reserves.
Onvoorzien
In de begroting 2004 is voor onvoorziene uitgaven een post
opgenomen van ¤ 200.000,- Dit is gebaseerd op 49.000 inwoners à
circa ¤ 4,- per inwoner.
Algemene reserves
In de nota reserves en voorzieningen (vastgesteld d.d. 15 april
2003), wordt gesteld dat gegeven de slechte financiële situatie van de
gemeente Rijswijk, een minimale omvang van de algemene reserve
van ¤ 30 mln. gewenst is. De omvang van de algemene reserves is
naar verwachting per 1 januari 2004 ¤ 34,4 miljoen. Rekeninghoudend
met de te verwachten begrotingstekorten, voor zover deze
tekorten gedekt zullen worden middels een onttrekking aan de
algemene reserve zal de stand van de algemene reserve komende
jaren ca. ¤ 27 miljoen bedragen.
41

De jaarlijkse rentebaten van de algemene reserves worden echter
aangewend ter dekking van de exploitatie.Voor de algemene reserves
kan dus niet gesproken worden over vrij aanwendbare reserves. De
algemene reserves kunnen dus niet meegenomen worden in de
bepaling van de weerstandscapaciteit.
Onbenutte belastingcapaciteit
De onbenutte belastingcapaciteit wordt berekend door de maximale
hoogte van de belastingtarieven te vergelijken met de belastingtarieven
in onze gemeente. De maximale belastingtarieven zijn
afkomstig uit de zogenaamde artikel 12-procedure voor gemeenten
die in financiële nood verkeren. Een gemeente welke een beroep
doet op artikel 12, zal gedwongen zijn de belastingtarieven op dit
maximum niveau te brengen.
Voorbeeld
Het maximale ozb-tarief per ¤ 2.268 WOZ-waarde (eigenaar +
gebruiker woning) is ¤ 6,30.
In Rijswijk wordt in 2004 ¤ 5,62 geheven. Het verschil tussen ¤ 6,30
en ¤ 5,62 is de onbenutte belastingcapaciteit. Bij een gemiddelde
waarde van een woning van ¤ 118.000 bedraagt de onbenutte
belastingcapaciteit ¤ 35,36.
In de eerder genoemde begrotingsscan 2003 is de onbenutte
belastingcapaciteit van de gemeente Rijswijk van de afgelopen jaren
vergeleken met de gemiddelde belastingcapaciteit naar inwonertal
met vergelijkbare gemeenten in de provincie. Uit dit vergelijk komt
naar voren dat de onbenutte belastingcapaciteit uitgedrukt per
inwoner in Rijswijk ongeveer het dubbele is van het gemiddelde van
de referentiegemeenten (ca ¤ 46,- ten opzichte van ¤ 20,- per
inwoner in 2003).
Stille reserves
De belangrijkste stille reserves van de gemeente Rijswijk kunnen
voorkomen bij:
1. aandelen in gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen;
de belangrijkste zijn:
- de gemeenschappelijke regeling Industrieschap de Plaspoelpolder
- N.V. Eneco
- N.V. Bank Nederlandse Gemeenten
2. roerende en onroerende eigendommen
Deze reserves zijn echter niet als vrij aanwendbare reserves te
beschouwen.
In de berekening van de weerstandscapaciteit zullen deze als p.m.
worden opgenomen.
42
Samengevat is de weerstandscapaciteit voor 2004 als volgt:
Reinigingsrechten 0
Totaal onbenutte belastingcapaciteit 1.367.000
Onvoorzien 200.000
Weerstandsvermogen in de exploitatie 1.567.000
Weerstandsvermogen van
het eigen vermogen
Vrij aanwendbaar deel algemene reserve 0
Vrij aanwendbaar deel stille reserve p.m.
Weerstandscapaciteit in het vermogen 0
Totaal weerstandscapaciteit 2004 1.567.000
Aan de hand van bovenstaand overzicht kan worden geconcludeerd
dat de weerstands-capaciteit in vergelijking met de onderstaande
risico’s van geringe omvang is.
In het geval dat de risico’s tot extra lasten zullen leiden, zal dit een
extra beslag leggen op de middelen van de algemene reserve.
Dit heeft dan structureel een negatieve invloed op de exploitatie tot
gevolg.
5. Risico’s
Het weerstandsvermogen dient om risico’s af te dekken waarvoor
nog geen voorziening is getroffen of waarvoor geen verzekering is
afgesloten.
In onderstaande inventarisatie van deze risico’s is een onderverdeling
gemaakt in bestaande risico’s en nieuwe risico’s.
Bestaande risico’s
• Hardenburg/Stationslocatie
Als gevolg van in het verleden genomen besluiten dient vanuit de
meeropbrengst van deze locatie een deel van de eigen bijdrage van
de gemeente inzake de spoortunnel te worden gefinancierd.
Conform het raadsbesluit dient 21% ten laste van de bouwgrondexploitatie
Stationslocatie e.o. te worden gebracht, hetgeen neerkomt
op ¤ 1.958.500 (inclusief rente) per 31-12-2002 (¤ 9.326.500 *
21%).
Daarnaast dient vanuit deze bouwlocatie nog een bedrag van circa
¤ 3.539.500 te worden gestort in de algemene reserve wegens de
(restant)financiering van de Rijswijkse schouwburg.Tot dat moment
drukken de rentelasten, vanwege de "voorfinanciering" ten laste van
de algemene reserve, op de begroting van baten en lasten.
In de geactualiseerde grondexploitatie welke in januari 2002 in de
commissie werd besproken, is uitgegaan van een overschot na
besteding van het resultaat van ¤ 3.5 mln. per 31-12-2005.
Er bestaan echter nog altijd risico’s ten aanzien van de inkomsten.
• De Nieuwe Burght
In de egalisatiereserve nieuwbouwlocaties is rekening gehouden met
het verwachte resultaat van de locatie De Nieuwe Burght. Het op
andere wijze invullen van deze locatie zal naar verwachting een
negatief effect op het resultaat hebben. Hierdoor vervalt een deel
van de dekking van de negatieve locaties die vanuit de egalisatiereserve
zouden worden gefinancierd (o.a. Oud Rijswijk).
De financiële risico’s ten aanzien van de afwikkeling van dit project
zijn op dit moment niet in te schatten.
• Boekwaarde stadhuis Generaal Spoorlaan 2
In de vorige meerjarenbegroting 2003-2007 is rekening gehouden
met een activering van de exploitatielasten van het oude stadhuis
vanaf het jaar 2003. De bijschrijving op de boekwaarde is voor 2003
geraamd op een bedrag van ¤ 847.640. Door de lagere exploitatielasten
wordt de bijschrijving voor het jaar 2004 geraamd op ca.
¤ 365.000. Gelet op de omvang van de bij te schrijven bedragen dient
de periode van bijschrijving zo beperkt mogelijk te worden gehouden.
• Wachtgeldregeling Onderwijs
Er loopt een ontslagprocedure binnen het onderwijs (salariskosten
ca. ¤ 23.000 per jaar). De kans bestaat, dat de uit het ontslag voortvloeiende
(financiële) verplichtingen niet door het participatiefonds
worden vergoed, derhalve kunnen deze lasten voor rekening van de
gemeente komen.
• Afwikkeling herindeling
De onderhandelingen met de gemeente Den Haag en andere partijen
over de financiële afronding van de herindeling zullen naar verwachting
in het najaar van 2003 plaatsvinden. Op dit moment valt het
resultaat van deze onderhandelingen nog niet te overzien.
De gemeente Rijswijk gaat er vooralsnog van uit dat rechten en
plichten overeenkomstig de wet Arhi één op één door de gemeente
Den Haag worden overgenomen. Zowel de gemeente Den Haag als
de gemeente Rijswijk inventariseren hun claims, waarna het onderhandelingstraject
bestuurlijk afgerond moet worden. Duidelijkheid
over de omvang van financiële gevolgen van de herindeling is naar
verwachting voor het eind van 2003 nog niet te geven.
• Plan van aanpak ombuigingen
In structurele zin is er sprake van een onevenwichtige financiële
huishouding. Blijkens de vastgestelde meerjarenbegroting 2003-2007
bedragen de jaarlasten van de gemeente meer dan de jaarlijkse
inkomsten. Op basis van het door de gemeenteraad in zijn
vergadering van 4 maart 2003 vastgestelde "plan van aanpak
ombuigingen 2003-2007: Rijswijk terug in balans dient de financiële
huishouding weer op orde te worden gebracht. De taakstelling is om
structureel ¤ 7 miljoen te bezuinigen. Met het inzetten van de
algemene reserve zal in de komende jaren een sluitende begroting
PARAGRAFEN
moeten worden opgesteld. Er dient te worden gewaakt voor het
financieel risico bij het niet overeenkomstig het plan van aanpak
bereiken van de doelstellingen.
Nieuwe risico’s
• WOZ
Problemen rond de voortgang van de herwaardering in het kader van
de wet Waardering onroerende zaken (WOZ) hebben doorgewerkt
in het heffingenbestand voor de onroerendezaakbelastingen (OZB).
Immers, de waarde van een onroerende zaak die in het kader van de
wet WOZ wordt vastgesteld, wordt gebruikt als heffingsgrondslag
voor de OZB. Het is niet denkbeeldig dat hierdoor het risico
ontstaat dat de wettelijke termijn waarbinnen de aanslagen OZB
dienen te worden opgelegd, in enkele gevallen zal worden overschreden.
Dit kan dan leiden tot een lagere opbrengst aan OZB.
Tevens is in het licht van het vorenstaande het risico aanwezig dat
late (evenwel binnen de wettelijke termijn) opgelegde aanslagen
leiden tot renteverlies voor de gemeente. Een onlangs vastgesteld
verbeterplan voor de afdeling Belastingen beoogt deze risico's te
minimaliseren.
• Btw-compensatiefonds
Ingaande 2003 is o.a. voor gemeenten het BTW-compensatiefonds
ingevoerd. De gemeenten mogen de BTW berekend over leveranties
en diensten van derden via aangifte terugvragen van de belastingdienst.
Hiertegenover worden gemeenten gekort op de algemene
uitkering uit het gemeentefonds. Het totaalbedrag van de korting
bedraagt voor 2004 ca. ¤ 3,3 miljoen. Uit voorlopige berekeningen
blijkt, dat ca. ¤ 1,85 miljoen wordt terugontvangen middels aangifte
van de betaalde BTW met betrekking tot de exploitatiekosten.
Het restant wordt terugontvangen door de betaalde BTW op
investeringen terug te vragen aan de fiscus. De BTW wordt hiervan
wel geheel ineens van de fiscus terugontvangen, maar dit voordeel
komt tot uitdrukking in de exploitatie verdeeld over het aantal
afschrijvingstermijnen, dat voor diverse investeringen wordt
vastgesteld.Als gevolg hiervan ontstaat een verschil tussen enerzijds
de korting op de algemene uitkering (nadeel) en anderzijds het
voordeel van de ontstane lagere exploitatielasten door teruggave van
de betaalde BTW.
Het verschil wordt te niet gedaan door een onttrekking aan de BCFreserve.
Deze reserve is gevormd om deze tekorten te kunnen
opvangen in de komende jaren. In tijden van een laag investeringsniveau
kan de werkelijk terugontvangen BTW lager zijn dan de
korting op de algemene uitkering.Vooralsnog geldt dit laatste niet
voor de gemeente Rijswijk.
43

• Bijstandsverlening
De economische recessie zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor het
aantal aanvragen om bijstand. Een specifieke prognose voor Rijswijk is
moeilijk te geven.Algemeen wordt er van uitgegaan dat het aantal
werkloosheidsuitkeringen (WW+ABW) met 21% stijgt. Een stijgend
aantal uitkeringen zal ook in Rijswijk zichtbaar zijn, met welk percentage
is moeilijk te beoordelen, een betrouwbaar cijfer is niet voorhanden.
Uitgaande van het feit dat werklozen eerst in aanmerking
komen voor WW alvorens zij zijn aangewezen op bijstand is in de
begroting 2004 een stijging verwerkt van 15%. Dit kan een stijging
van het aantal cliënten tot gevolg hebben, oplopend naar 1438 eind
2004 en kan leiden tot een financieel knelpunt.
Indien de plannen van de huidige regering inzake het beperken van het
recht op WW- uitkering worden uitgevoerd, kan dit ook op termijn tot
een versterkte groei van het aantal bijstandsuitkeringen leiden.
Per 1-1-2004 wordt de Wet Werk en Bijstand van kracht.
Deze wet bepaalt dat gemeenten voor 100% financieel risicodragend
worden voor de kosten van bijstandsverlening.
Landelijk wordt een macrobudget beschikbaar gesteld (aangepast aan
macro-economische ontwikkelingen); volgens een vastgestelde
verdeelsleutel ontvangen gemeenten een budget waarmee zij de
bijstandsverlening dienen te bekostigen. Meevallers mogen worden
behouden, tegenvallers komen voor eigen rekening.
Ten tijde van het opmaken van deze begroting waren de effecten van
het regeerakkoord voor de gemeenten nog niet aan te geven.
Momenteel wordt dit dan ook beschouwd als een risico.
• Bijzondere bijstand
De verwachte toename van het aantal bijstandsgerechtigden zal
gevolgen hebben voor de bijzondere bijstand. Hier wordt een
toename voorzien die zal leiden tot een financieel knelpunt van
¤ 35.000.
• Meerjarenonderhoud onderwijsgebouwen
De op dit moment gehanteerde meerjarenonderhoudsplanning dient
geactualiseerd te worden. Niet in te schatten is op dit moment of
deze actualisatie tot verruiming van het budget zal leiden.
• Werken voor derden Brandweer
Nog steeds is niet duidelijk of de Brandweer zgn. werken voor
derden, zoals die worden uitgevoerd ten aanzien van BHV-opleidingen,
voor het onderhoud aan ademluchtapparatuur en voertuigen van
derden, in het kader van de Commissie Cohen mag blijven uitvoeren.
Het niet meer mogen uitvoeren van genoemde werkzaamheden zal
leiden tot een verlies aan inkomsten van ongeveer ¤ 60.000 op
jaarbasis. De hiermee gemoeide personeelsformatie maakt deel uit
van de paraatheid voor de repressieve taakstelling en kan hiermee
niet neerwaarts worden bijgesteld.
44
• Personeelskosten Brandweer
De komende jaren zal sprake zijn van een aanzienlijke toename van
de FLO-uitkeringen, als gevolg van natuurlijk personeelsverloop.
Door de laatste functiewaarderingsronde is een reeks functionarissen
in een hogere schaal terechtgekomen met een structurele doorwerking
in de FLO-uitkeringen tot gevolg. De hiermee verband houdende
lasten dienen nog nader te worden bepaald.
• Reïntegratiemiddelen
Per 1-1-2004 zijn de afzonderlijke budgetten samengevoegd tot één
budget. Gemeenten worden verplicht dit in te zetten ter bevordering
van de uitstroom.
Er zijn geen afzonderlijke budgetten meer voor WIW/ID etc.
Wel zijn er lopende verplichtingen in het kader van deze regelingen
die niet per direct beëindigd kunnen worden.
Dit speelt in het bijzonder bij de ID-regeling. Inmiddels heeft het
college besloten dat de korting vanuit het Rijk aan gemeenten
volledig doorbelast zal worden aan de instellingen die gebruik maken
van de regeling. Daar waar voor 2003 (en mogelijk 2004) een
negatief saldo binnen de ID-regeling ontstaat, zal de vacaturestop
worden gehandhaafd tot het moment waarop deze tekorten zijn
gecompenseerd. Met andere woorden per saldo wordt de IDregeling
budgettair neutraal uitgevoerd. Gezien het feit dat een en
ander wel afhankelijk is van niet beïnvloedbare factoren als het
ontstaan van vacatures is dit onderwerp in deze risicoparagraaf
opgenomen.
• WOP
In de afgelopen jaren zijn enkele exploitatielasten, zoals personeelslasten
bureau CSV en subsidies buurtwerk, ten laste van de reserve
Wijkontwikkeling (WOP) gebracht. De geraamde beschikkingen
2004 over de reserve WOP bedragen voor DGZ ¤ 195.000 en voor
DIZ ¤ 200.000. Vooralsnog worden deze kosten ook in 2004
onveranderd ten laste gebracht van de reserve WOP, doch in het
kader van de meerjarenbegroting en de meerjarige ontwikkeling van
genoemde reserve (mede in relatie tot de herijking van de WOPmaatregelen)
dient nader onderzocht te worden of en zo ja welke
kosten binnen de exploitatiebegroting kunnen worden opgevangen.
• Nieuwbouw IMC
Er is nog steeds geen duidelijkheid over de plannen rond de nieuwbouw
van het IMC.Vooralsnog is er voor de nieuwbouw geen bedrag
in het investeringsplan opgenomen. Een en ander in afwachting van
besluitvorming rond de nieuwbouwlocatie en eventuele opbrengsten
rond vrijkomende locaties. Het verwachte investeringsbedrag
bedraagt exclusief reeds opgenomen voorbereidingskredieten circa
¤ 25 miljoen.
• Landgoederenzone (onderhoud opstallen)
Onder verwijzing naar de hierover opgenomen tekst bij het onderdeel
"knelpunten; investeringen", dient aan de hand van een meerjarige
planning van (groot) onderhoud van de opstallen in de Voordes
bepaald te worden welke investeringen in het investeringsplan
moeten worden opgenomen.
Bij dit op te stellen overzicht zal tevens aandacht geschonken
worden aan de problematiek van de velden van v.v.Vredenburch.
Totdat nadere informatie beschikbaar is, wordt van een pm-raming
uitgegaan.
• Realisering project groene schakel Zwethzone
In het regionaal structuurplan Haaglanden zijn groene schakels
benoemd, welke bestaan uit recreatieve, ecologische en landschappelijke
verbindingszones tussen stad en land. In maart 2002 is in de
verstedelijkingsafspraken voor Haaglanden de Zwethzone, één van de
groene schakels, opgenomen als pilotproject. In december 2002 is
door het stadsgewest Haaglanden het inrichtingsvoorstel uitgebracht
voor de Zwethzone. Hierin is een globale kostenberekening
gepresenteerd, welke heeft gediend als basis voor de subsidie-
PARAGRAFEN
aanvraag voor het project bij het ministerie van LNV.
De totale projectkosten zijn geraamd op ¤ 10.483.000. De totale rijksbijdrage
bedraagt ongeveer ¤ 5 mln., onder voorwaarde dat minimaal
50% van de kosten wordt gefinancierd door andere partijen die betrokken
zijn bij het project. In de toekenningsbrief van LNV is de voorwaarde
opgenomen dat vóór eind 2003 overeenstemming wordt bereikt
over de bijdrageverdeling van de gebiedspartners. Om overeenstemming
te bereiken dient een intentieverklaring te worden ondertekend,
waarin de bereidheid wordt uitgesproken om financieel bij te dragen.
Vanuit het stadsgewest is een verdeelsleutel opgesteld waarin de
bijdrage van Rijswijk, afhankelijk van het aantal kostendragers,
varieert tussen ¤ 625.000 en ¤ 840.000 te betalen in 3 jaarlijkse
termijnen.
Het opvoeren van de maximale investering van ¤ 840.000 zou
betekenen dat de jaarlasten, uitgaande van een afschrijvingstermijn
van 20 jaar, met ¤ 31.000 vanaf 2005 zouden oplopen tot ¤ 93.000 in
2007.
Gelet op de fase van dit project worden de lasten vooralsnog op PM
geraamd.
45

Onderhoud kapitaalgoederen
1.Algemeen
De gemeente Rijswijk heeft een grote oppervlakte openbare ruimte
in beheer. Daarin vinden veel activiteiten plaats zoals wonen, werken
en recreëren. In deze ruimte zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen,
riolering, kunstwerken, groen, verlichting en gebouwen. De kwaliteit
van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is bepalend voor
het voorzieningenniveau en uiteraard voor de (jaarlijkse) lasten.
2. Beheerplannen
Voor de instandhouding van kapitaalgoederen wordt in Rijswijk
gewerkt met beheerplannen. In deze beheerplannen wordt het
meerjarig onderhoudsprogramma en de daarbij behorende financiële
middelen vastgelegd. In het beheerplan wordt ook het gewenste
kwaliteitsniveau van de openbare voorziening vastgelegd.
Er zijn onderhoudsplannen ten aanzien van de disciplines wegen,
verlichting, riolering, kunstwerken, beschoeiingen en groen, alsook
onderhoudsplannen voor schoolgebouwen en welzijn- en binnensportaccommodaties.
De onderhoudsplannen voor wegen, riolering en groen worden
binnen de dienst Grondgebiedzaken gegenereerd uit de beheerpakketten
en uit inspecties.
Het onderhoudsplan van de beschoeiingen wordt opgesteld op basis
van visuele inspecties. Daarnaast is er door derden een onderhoudsplanning
opgesteld voor kunstwerken.
Voor wat betreft het baggeren heeft de gemeente zich geconformeerd
aan het beleid van het Hoogheemraadschap van Delfland wat
voorziet in een baggercyclus van 8 jaar. Op dit moment wordt er
gewerkt aan een baggerplan.
Wegbeheer
Het beheerplan geeft aan dat er circa 223 hectare verharding,
waarvan circa 70 hectare asfalt, in beheer is bij de gemeente.
Het doel van het onderhoudsprogramma is om de financiële
behoefte voor het totale onderhoud van de verhardingen in beeld te
brengen. De meerjarenplanning is op basis van technische urgentie
opgesteld en berekend over een periode van 15 jaar.
Het gewenste onderhoudsniveau van het wegbeheer is gebaseerd op
landelijke inspectiecijfers, normen en gedragsmodellen.
Met de uitgaven voor het onderhoud aan de elementenverharding
wordt in de begroting van baten en lasten rekening gehouden.
Voor het groot asfaltonderhoud zijn bedragen opgenomen in het
investeringsplan.
De onderhoudsplannen van de wegen zijn afgestemd op het
46
beschikbare budget.Voor groot asfaltonderhoud is een lager bedrag
opgenomen dan uit het beheerplan voortvloeit. Er is dan ook sprake
van achterstallig onderhoud ten aanzien van die gesloten verharding.
Er is in de begroting van baten en lasten rekening gehouden met
calamiteiten onderhoud voor asfaltverhardingen.
Beheer openbare verlichting
In 2000 heeft de raad de nota "Openbare verlichting Rijswijk 2000-
2005, het Vervolg" aangenomen. Deze nota dient als leidraad van
waaruit uitvoering zal worden gegeven in de vorm van vervangingen
en aanpassingen in de openbare verlichting.
De kwaliteitsnormen voldoen aan de Europese Normen (EN 40) en
de richtlijnen van het NNI (Nederlands Normalisatie Instituut).Ook
worden de aanbevelingen voor de openbare verlichting van de NSVV
(Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde) gehanteerd. In de
gemeente zijn ongeveer 7800 lichtmasten en armaturen geplaatst.
In 2000 was inmiddels circa 80% aangepast aan de gestelde eisen.
Voor vervanging van lichtmasten, armaturen en kabelnet is voor 2004
respectievelijk ¤ 70.000, ¤ 88.000 en ¤ 55.000 opgenomen.Voor
onderhoud circa ¤ 290.000.
Rioolbeheer
Er is een rioolbeheersplan voor de planperiode 1993-2000. Op dit
moment wordt gewerkt aan het opstellen van een Gemeentelijk
Rioleringsplan (GRP). Dit zal een volledig GRP worden (incl. buitengebieden,
financiële consequenties, personele middelen, etc.). Dit plan
wordt opgesteld door een extern adviesbureau, aangestuurd door de
gemeente en in nauw overleg met overige kwaliteitsbeheerders.
In de gemeente Rijswijk is aanwezig:
- 37.1 km vuil water
- 91.8 km gemengd stelsel
- 67.6 km hemelwater
- 22.0 km drukriolering
In het GRP zullen de volgende doelen worden opgenomen:
- inzameling en transport van het binnen het gemeentelijk gebied
geproduceerde afvalwater;
- beperken van de vuiluitworp naar oppervlaktewater door
afvalwater;
- beperken van de vervuiling van bodem en grondwater door
afvalwater;
- beperken van wateroverlast;
- beperken van andersoortige overlast;
- doelmatig beheer en goed gebruik van de riolering.
Inspanningsverplichting
- Vanuit de Wet milieubeheer en de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren
dienen voor 2005 alle ongerioleerde panden te zijn
aangesloten op riolering of gelijkwaardig alternatief. Dit doel wordt
gesteld op 100%.
- Het Hoogheemraadschap heeft aangegeven dat maatregelen voor
het realiseren van de basisinspanning voor 2004 gerealiseerd
moeten zijn. Dit doel wordt gesteld op 100%.
- Ernstige knelpunten met betrekking tot vervuiling van bodem en
grondwater zullen binnen de planperiode worden opgeheven.
- Hardnekkige knelpunten, waarvan opheffing van de overlast op
korte termijn gewenst is, worden gesteld op 100%. Overige knelpunten
zullen worden aangepakt bij reguliere riool- wegvervangingen.
- Overlast in de vorm van uitvallen van rioolgemalen en stankproblemen
zullen op korte termijn worden opgelost. Dit doel
wordt gesteld op 100%.
- Het in stand houden van een rioolstelsel is alleen mogelijk indien
het stelsel goed functioneert. Dit doel wordt gesteld op 100%.
In het huidige rioleringsplan zijn in het kader van het verminderen
van de vuiluitworp de totale verbeteringsmaatregelen geraamd op
¤ 2.775.000. Hierbij wordt opgemerkt dat de werkelijke kosten lager
kunnen uitvallen door te zoeken naar alternatieve oplossingen.
Voor het aansluiten van niet op het riool aangesloten panden is een
bedrag van ¤ 340.330 opgenomen. Een en ander dient uiterlijk in
2004 te zijn gerealiseerd.
Baggerbeheer
Het Hoogheemraadschap van Delfland schrijft jaarlijks de onderhoudsplichtigen
aan om watergangen op diepte te onderhouden.
Het Hoogheemraadschap hanteert een baggercyclus van acht jaar.
Dit betekent dat de wateren binnen Rijswijk zijn onderverdeeld in
schouwvakken welke om de 8 jaar worden gebaggerd. Jaarlijks wordt
krediet aangevraagd voor het uitvoeren van de vakken voor dat
betreffende jaar. Momenteel wordt door een extern bureau een
baggerplan ontwikkeld. Besluitvorming hieromtrent volgt in de 2e
helft 2003.
In de gemeente Rijswijk is ruim 50 hectare wateroppervlakte in
beheer.
De kwaliteit van het baggeren gaat uit van de vastgestelde
leggerdiepten binnen de schouwvakken. De doelstellingen van het
baggerplan zijn omschreven in vier punten:
- de kwaliteit van de waterbodem en de aanwezige hoeveelheden
specie inzichtelijk maken;
- verdeling van beheerstaken en verantwoordelijkheden;
- programmering opstellen voor de aanpak van knelpunten en
PARAGRAFEN
onderhoudsbaggerwerk;
- indicatie voor uitvoeringskosten aangeven.
Kunstwerken
In de gemeente Rijswijk zijn 117 kunstwerken (bruggen en tunnels)
aanwezig.
Er is een conceptrapport opgesteld "Beheer- en Inspectierapport
Kunstwerken".
Uitgangspunt voor dit rapport is:
- het opzetten van een gestructureerd en onderbouwd beleid ten
aanzien van het (meerjaren)onderhoud aan de kunstwerken;
- de kwaliteit die nagestreefd wordt, is dat de kunstwerken aan de
daarvoor geldende veiligheidseisen dienen te voldoen.
In de investeringsmonitor is vanaf 2003 e.v. jaarlijks een bedrag van
¤ 29.000 opgenomen voor groot onderhoud aan de kunstwerken.
Daarnaast is er elke 5 jaar een bedrag opgenomen voor de inspectie
van kunstwerken.
Aanvullende inspectie heeft geresulteerd in een concept-meerjarenonderhoudsprogramma,
over een periode van 5 jaar. Hoewel het
rapport nog niet tot besluitvorming heeft geleid, is in ieder geval
duidelijk, dat het opgenomen bedrag van ¤ 29.000 ontoereikend is.
De totale onderhoudskosten voor de komende 5 jaar worden
vooralsnog geraamd op ¤ 290.000 excl. BTW kosten. Na vaststelling
van het rapport dienen de noodzakelijke investeringen te worden
opgenomen in het investeringsplan.
Groenbeheer
Het beheersysteem voor het groenonderhoud genereert, in
tegenstelling tot de andere beheerprogramma’s, geen meerjarenoverzicht
maar een onderhoudsplanning voor één jaar.
Het programma wordt afgestemd op het beschikbare budget.
Totale oppervlakte openbaar groen onderverdeeld in:
- Wijkgroen 137,48 ha
- Parken 176,18 ha
- Ruw gras en bermen 93,69 ha
Beschoeiingen
In de investeringsmonitor is vanaf 2003 rekening gehouden met een
jaarlijks bedrag van ¤ 82.000 voor beschoeiingen.
Binnen de gemeente Rijswijk is ca. 45 km langs het wateroppervlak
beschoeid. Circa 25% (10 km) is in zeer slechte staat van onderhoud
(= technisch noodzakelijke vervanging). Het jaarlijkse budget staat
echter slechts een vervanging toe van ca. 500 meter beschoeiing.
Hierdoor kunnen alleen die vervangingen plaatsvinden die technisch
noodzakelijk zijn (bij een breed talud wordt niet vervangen).
47

In het najaar van 2003 zal in een voorstel worden aangegeven welke
gebieden in aanmerking komen om een natuurvriendelijke oever toe
te passen. De lengte van de verharde beschoeiingen zal wellicht
worden geminimaliseerd. De invoering van natuurvriendelijke oevers
zal echter wel gevolgen hebben voor de beheerkosten.
Gebouwenbeheer
Voor het gebouwenbeheer wordt gebruik gemaakt van de aanschaf
van het software pakket Systematisch Onderhoud van Kraan
Bouwcomputing te Rotterdam.
Het doel van dit programma is om inzicht te krijgen in de
meerjarenplanning van het onderhoud en de hierbij behorende
kosten van de gemeentelijke gebouwen in beheer bij (toen) de
Dienst Openbare Werken. De normkosten van dit programma zijn
gebaseerd op het bouwdelenbestand renovatie/ onderhoud van
Kraan Bouwcomputing.
In 2000 is ter vervanging van bovengenoemd programma (dos versie)
in overleg met DIZ/Acco het programma Ibis-Main van Brink
Automatisering te Leidschendam aangeschaft. Momenteel worden de
bestanden in het nieuwe systeem overgezet.
De onderwijsgebouwen, het zgn. "buitenkant onderhoud", zijn in
2002 overgezet op Ibis Main. Op dit moment wordt e.e.a. aan de
laatste wensen van de gebruiker (DIZ/Acco) aangepast.
Welzijns- en binnensportaccommodaties
Voor de welzijns- en binnensportaccomodaties wordt een
geactualiseerd plan gehanteerd. Jaarlijks bedraagt de toevoeging aan
deze voorziening ¤ 556.000 waartegenover voor de werkelijke
uitgaven een beschikking over de voorziening wordt gesteld conform
het onderhoudsplan.
De geraamde stand van de voorziening bedraagt per 1 januari 2005
¤ 669.000 neg.
48
Onderhoud buitenkant schoolgebouwen
Momenteel wordt gewerkt aan een actualisatie van de
meerjarenonderhoudsplanning buitenkant schoolgebouwen.
De begroting 2004 is echter nog steeds gebaseerd op de "oude"
onderhoudsplanning. Dit betekent dat er jaarlijks een bedrag van
¤ 204.000 wordt toegevoegd aan een voorziening onderhoud,
waartegenover het bedrag van het werkelijke onderhoud in een enig
jaar wordt onttrokken aan de voorziening.Voor het jaar 2004 is een
onttrekking geraamd van ¤ 1,2 miljoen.
De stortingen en onttrekkingen leiden tot een tekort-saldo van de
voorziening per 31 december 2004 ¤ 1,3 mln neg.
Overigens is in de risicoparagraaf een passage opgenomen over het
financiële risico dat zich voordoet als de onderhoudsplanning van
schoolgebouwen geactualiseerd wordt.
3.Afschrijvingstermijnen
In artikel 212, titel I Besluit Begroting en Verantwoording, artikel 10
Waardering en afschrijving vaste activa, is opgenomen in hoeveel jaar
investeringen dienen te worden afgeschreven.
Bedrijfsvoering
1. Visie
De bedrijfsvoering is er op gericht de klanten van de gemeente zo
optimaal mogelijk te bedienen. Bovendien zorgt een goede bedrijfsvoering
ervoor dat de interne en externe processen zo efficiënt
mogelijk verlopen en dat een zorgvuldige besluitvorming wordt
gegarandeerd.
Burgers stellen hoge eisen aan de overheid en verwachten dat de
gemeente Rijswijk rechtmatig, betrouwbaar, transparant, doelmatig,
doeltreffend en klantgericht en flexibel handelt. Hiermee wordt het
volgende bedoeld:
• Rechtmatig: een gemeente handelt rechtmatig als zij handelt
volgens de geldende wet – en regelgeving.
• Betrouwbaar: de gemeente heeft haar zaken voor elkaar en voert
de (wettelijke) regels voorspelbaar uit en handhaaft de regels.
• Transparant: een transparante overheid biedt inzicht in de
uitvoering van de programma’s en de ondersteunende processen.
• Doelmatig: met zo min mogelijk input voortbrengen van een
bepaalde output. Of met een bepaalde input zoveel mogelijk
output behalen.
• Doeltreffend: de effecten bereiken die beoogd waren.
• Klantgericht en flexibel: de gemeente anticipeert en speelt in
op de maatschappelijke ontwikkelingen en de wensen van de
burgers.
De bedrijfsvoering heeft betrekking op het gemeentelijk apparaat
waarmee de doelstellingen uit de programma’s van de
programmabegroting moeten worden behaald en de wijze waarop
dat wordt georganiseerd. De kwaliteit van de bedrijfsvoering is
daarom medebepalend voor zowel de beleidsvoorbereiding, de
beleidsbepaling, de beleidsuitvoering, als de wijze waarop
verantwoording wordt afgelegd. De bedrijfsvoering krijgt invulling via
de volgende aspecten: Personeel en organisatie,Automatisering,
Informatiebeleid, Huisvesting en Planning en Control.
2. Personeel en organisatie
Uitgangspunten
Het personeel is het aanspreekpunt voor de burger en het personeel
heeft tot taak om de burgers van Rijswijk op alle beleidsterreinen zo
goed mogelijk van dienst te zijn. De wijze waarop de medewerkers
omgaan met de behoeften en vragen van de klant, is bepalend voor
het beeld dat de gemeente oproept. Het personeelsbeleid moet
ervoor zorgen dat de gemeente over goede medewerkers beschikt,
PARAGRAFEN
die gemotiveerd en goed in staat zijn om hun taken te vervullen.
De volgende uitgangspunten staan bij het personeelsmanagement
centraal:
- dienstverlening in termen van resultaten en effecten;
- doelmatigheid van structuren, processen en middelenbeheersing;
- transparantie en flexibiliteit van de organisatie;
- van hoog tot laag een levend besef (cultuur) van resultaatgericht
en doelmatig samenwerken;
- flexibele en optimale bezetting en op transparante wijze
prioriteren van werkzaamheden;
- gericht bevorderen van vrijwillige in-, door- en uitstroom van
personeel;
- aandacht voor vorming en opleiding.
Ontwikkelingen en beleidsvoornemens
Het ambtelijk apparaat van de gemeente Rijswijk heeft een omvang
van 481 volledige arbeidsplaatsen (fte’s), geraamd naar de situatie per
1 januari 2004. In dit aantal is niet de formatie begrepen voor
onderwijzend personeel.
De gemeentelijke organisatie zit in een ombuigingsslag van een
ontwikkelingsorganisatie naar een beheerorganisatie. De gevolgen
daarvan en de visie daarvoor voor Personeel en Organisatie
(P en O) moeten nog verder worden uitgewerkt. Ook de
ombuigingsoperatie waarbij ook bezuinigd zal moeten worden op de
interne kosten zal hierop van invloed zijn. De gemeente richt zich
met betrekking tot P en O voorlopig op de volgende speerpunten:
- Verbetertraject Personeelsmanagement. Managers moeten zelf
prioriteiten gaan aangeven om te komen tot een goede
afstemming tussen organisatie en benodigd personeel.
- Individuele taakplannen en persoonlijke ontwikkelingsplannen.
Functioneringsgesprekken worden uitgebreid en geïntensiveerd.
- Invoering strategische opleidingsplannen voor medewerkers.
- Preventieve arbozorg, verzuimpreventie, verzuimbegeleiding en
reïntegratie. Het hoge ziekteverzuim moet worden teruggebracht.
- Medewerkerstevredenheidsonderzoek. De resultaten zijn inmiddels
bekend, deze worden gebruikt voor de verdere ontwikkeling van
het personeelsbeleid.
Eén van de aandachtspunten van de ombuigingsoperatie is het
verminderen van de omvang van de totale formatie van de gemeente
(in fte’s), als ook om het beter beheersen van de totale loonsom van
het gemeentelijk apparaat (ziekteverzuim, overwerk, inhuur personeel,
etc.). Een extern formatieomvang-onderzoek zal in kaart
moeten brengen of en zo ja in welke mate en op welke plaatsen in
de organisatie sprake is van "vet" op de botten en op welke wijze
49

kan worden voorzien in het opnieuw "slank maken van de
organisatie". Flankerend beleid voor deze operatie wordt ontwikkeld.
3. Informatiebeleid
Uitgangspunten
Bewoners en relaties moeten tevreden kunnen zijn over de gemeente.
De gemeente wil daarom open en toegankelijk zijn voor de
burger. Naarmate de gemeente beter inzicht heeft in wat de burger
wil, zal het ook gemakkelijker zijn om de burger klantgericht en
flexibel te bedienen.Tegelijkertijd wil de gemeente ook transparant
zijn, zodat ook de burger inzicht heeft in wat de gemeente doet.
Intern probeert de gemeente een informatiebeleid te voeren waarbij
zowel binnen als tussen diensten benodigde informatie toegankelijk is
en wordt uitgewisseld.Waar mogelijk en waar dit leidt tot efficiëntie
wordt deze informatievoorziening ondersteund door automatisering.
Ontwikkelingen en beleidsvoornemens
• Burgerjaarverslag
Met ingang van 7 maart 2002 is het volgens de Gemeentewet voor
de burgemeester verplicht om een burgerjaarverslag uit te
brengen. In het burgerjaarverslag rapporteert de burgemeester
over de kwaliteiten van de burgerparticipatie, de kwaliteit van
dienstverlening, bezwaarschriften en klachten over overige
onderwerpen. In de gemeente Rijswijk is het burgerjaarverslag in
2003 voor de eerste keer verschenen.
• Internet/intranet
De gemeente Rijswijk is in het najaar van 2001 gestart met het
project internet/intranet. Doelstelling voor de korte termijn was
het vernieuwen van de reeds bestaande inter- en intranetsites en
het inrichten van de onderliggende werkprocessen om de nieuwe
sites actueel en betrouwbaar te kunnen houden.Voor de langere
termijn is het doel de doorontwikkeling van de sites in de richting
van interactieve dienstverlening.
50
Interactieve dienstverlening is te onderscheiden in vier niveaus,
met een toenemende mate van interactie tussen de burger en de
overheid. Op het eerste niveau gaat het om informatie over
hetgeen de gemeente te bieden heeft. Op het tweede niveau is het
mogelijk om formulieren te downloaden die burgers thuis kunnen
invullen en via de gewone post kunnen verzenden. Op het derde
niveau kan de gebruiker aanvraagformulieren online invullen en
verzenden. Het hoogste niveau van dienstverlening is volledige
transactie, waarbij niet alleen de aanvraag maar ook de levering
van het product en financiële afwikkeling verloopt via internet.
De gemeente Rijswijk bevindt zich met haar digitale
dienstverlening inmiddels op het tweede niveau en verkeert
daarmee in het goede gezelschap van het merendeel van de
gemeenten in Nederland.
In de tweede helft van 2003 wordt een voorstel gedaan voor het
vervolgtraject van het project internet/intranet.
• Wijkbijeenkomsten
Het college van burgemeester en wethouders probeert het
contact met de inwoners verder te verbeteren door het
organiseren van wijkbijeenkomsten. Jaarlijks worden 6 tot 8 van
deze bijeenkomsten gehouden, waarbij in de wijken gesprekken
worden gevoerd met wijkbewoners.
• Voorlichting en public relations
Door onder meer het actief onderhouden van contacten met de
pers en de wekelijkse pagina in de krant Groot Rijswijk probeert
de gemeente voorlichting te geven over haar activiteiten en het
gevoerde beleid. Daarnaast is in het nieuwe gemeentehuis een
publiekshal ingericht waar burgers al hun vragen aan de gemeente
kwijt kunnen.
4. Huisvesting
Uitgangspunten
De gemeente opereert vanuit het stadhuis en dit gebouw moet dan
ook echt het huis van en voor de gemeente zijn. Een plaats waar
burger en overheid elkaar laagdrempelig kunnen ontmoeten. Een
plaats ook waar medewerkers prettig, doelmatig en doeltreffend hun
werkzaamheden kunnen uitvoeren.
Ontwikkelingen en beleidsvoornemens
In 2003 is het nieuwe gemeentehuis in gebruik genomen. Hiermee is
een aantal organisatieonderdelen nu samengebracht op één centrale
locatie, zodat burgers nu beter aan één en hetzelfde loket geholpen
kunnen worden. Het gebouw biedt verder faciliteiten die behoren bij
een moderne bedrijfsvoering. Medewerkers hebben flexibele
werkplekken, de inrichting is transparant en voor de kamers is
gebruik gemaakt van veel glas, waardoor er een open sfeer ontstaat
en medewerkers een prettige werkomgeving hebben, waarin ze
elkaar gemakkelijk kunnen treffen voor overleg.
In verband met de mogelijke fusie tussen de brandweerkorpsen van
Delft en Rijswijk, zijn de plannen voor de nieuwbouw ten behoeve
van de brandweerkazerne tijdelijk stopgezet. Zodra er meer
duidelijkheid is omtrent deze fusie, zullen de plannen (in gewijzigde
vorm) verder worden uitgewerkt.
In 2003 is, ten behoeve van de huisvesting van de gemeentewerf, het
perceel Steenplaetsstraat 2 door de gemeente aangekocht. Indien
geen bezwaren op de milieu- en bouwvergunningen worden
ingediend, zal begin april 2004 gestart kunnen worden met de
verbouwing en inrichting. Uiterlijk medio september 2004 zal dan de
Steenplaetsstraat 2 als werflocatie betrokken kunnen worden.
5. Planning en Control
Uitgangspunten
Efficiëntie, effectiviteit en tevens rechtmatigheid, vormen de basis
voor alle werkzaamheden van de gemeente. Dit wordt bereikt door
een planning- en controlcyclus waarbij vooraf doelen en budgetten
worden vastgesteld, waar achteraf verantwoording over wordt
afgelegd op alle niveaus van de organisatie. Sinds de invoering van het
dualisme is deze methodiek nog verder aangescherpt, door een
werkwijze waarbij de gemeenteraad de doelen en de kaders bepaalt.
Het college voert deze uit en legt daar verantwoording over af.
Binnen de ambtelijke organisatie worden efficiëntie, effectiviteit en
rechtmatigheid bewaakt vanuit de controlfunctie.
Ontwikkelingen en beleidsvoornemens
De doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken zijn met name in
het duale stelsel van groot belang. De nadruk van de raad ligt nu nog
vooral op het stellen van kaders. In de toekomst zal de controlerende
taak van de raad een zwaarder accent hebben. Inzicht in de
bedrijfsvoering is daarbij een basisvereiste.
Het vorenstaande betekent dat in het begrotingsjaar 2003 door de
raad invulling zal moeten worden gegeven aan deze onderwerpen
waarmede de kaders voor de organisatiefilosofie worden aangegeven.
De raad zal dan ook in het kader van het duale stelsel, op basis van
datgene wat is vastgelegd in de Gemeentewet en het Besluit
Begroting en Verantwoording, o.a. nadere regels voor de bedrijfsvoeringaspecten
moeten opstellen. In de Wet dualisering
gemeentebestuur wordt dit, in relatie tot de Gemeentewet, expliciet
aangegeven bij de volgende onderwerpen:
- artikel 212 Versterking beleidsmatig karakter financiële
verordening;
- artikel 213 Versterking aandacht voor rechtmatigheid door het
opnemen van een rechtmatigheidoordeel en de accountantsverklaring.
Versterking aandacht van de raad voor de
rechtmatigheid, de accountantsverklaring en het verslag van
bevindingen.
- artikel 213a Verordening over periodiek onderzoek naar
doelmatigheid en doeltreffendheid van het gemeentelijk beleid.
- lokale rekenkamerfunctie: een commissie van de raad of een zelfstandige
instelling die doelmatigheid-, doeltreffendheid- en incidenteel
rechtmatigheidonderzoeken doet naar het gemeentelijk beleid.
PARAGRAFEN
In navolging van bovenstaande ontwikkeling heeft begin 2002 de
werkgroep bestuurlijke vernieuwing een discussienotitie vastgesteld
inzake de lokale rekenkamerfunctie. Geconcludeerd werd dat de
rekenkamercommissie een zeer nuttige aanvulling kan zijn op
bestaande en te ontwikkelen (control)instrumenten.Voorgesteld
werd een groeimodel te hanteren waarbij de huidige Rekeningencommissie
een rekenkamercommissie zou worden.
In 2003 is de gehele controlfunctie vanwege de invoering van duale
begrotingsstukken in ontwikkeling gekomen.Veranderingen ten
aanzien van de begroting, de verordening artikel 212 Gemeentewet
en de maatregelen die betrekking hebben op wijzigingen ten aanzien
van de artikelen 213 en 213a Gemeentewet hebben vanwege de
uiterlijke invoeringstermijn van 15 november 2003 prioriteit
gekregen.
De rekenkamerfunctie moet uiterlijk 1 januari 2006 zijn ingevoerd.
Desalniettemin heeft de griffie een discussiestuk in voorbereiding
aangaande het implementatietraject dat in de eerste maanden van
2004 tot besluitvorming in de gemeenteraad moet leiden.
De positie van concerncontroller in de gemeente Rijswijk is geruime
tijd vacant.Thans vindt een discussie plaats over de invulling van de
controlfunctie binnen de gemeente.
Het duale stelsel moet in Rijswijk in 2004 verder zijn beslag krijgen.
Het jaar 2003 is een overgangsjaar, waarbij er al een
productbegroting lag, toen de programmabegroting werd opgesteld.
Bovendien was de tijdspanne waarin het traject moest worden
uitgevoerd erg kort. In 2004 zal de gemeenteraad reeds aan het begin
van het jaar moeten starten met haar maatschappelijke oriëntatie,
welke moet uitmonden in een programmabegroting. Deze
programmabegroting zal dan het kader moeten vormen, waarbinnen
vervolgens het college medio 2004 de productraming voor de jaren
2005 - 2009 zal moeten opstellen.
51

Verbonden partijen
1. Inleiding
Door middel van verbonden partijen kunnen beleidsvoornemens van
de gemeente tot uitvoering worden gebracht. In verband met
bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en mogelijke
daarmee verband houdende risico’s moet in de begroting en in de
jaarstukken een paragraaf worden opgenomen waarin aandacht
wordt besteed aan de verbonden partijen.
Met verbonden partijen worden privaatrechtelijke of publiekrechtelijke
organisaties bedoeld, waarin de gemeente een bestuurlijk én
een financieel belang heeft, zoals deelnemingen (vennootschappen),
gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen.
Van een bestuurlijk belang is sprake indien de gemeente zeggenschap
heeft, hetgeen blijkt uit het hebben van stemrecht of door middel van
vertegenwoordiging in het bestuur van de organisatie. Onder een
financieel belang wordt verstaan dat de gemeente middelen beschikbaar
heeft gesteld die niet verhaalbaar zijn in geval van faillissement
van de verbonden partij of in geval de verbonden partij haar
verplichtingen niet nakomt.
2. Beleidsuitgangspunten
In het algemeen kan worden gesteld dat het participeren in een
‘verbonden partij’ alleen is toegestaan indien daarmee een publiek
belang wordt gediend. Bij het aangaan van een participatie dient de
raad in principe dan ook de volgende vragen te beantwoorden:
- Gaat het om een belang dat zonder bemoeienis van de gemeente
niet naar behoren zal worden behartigd?
- Waarom dient de gemeente dit belang te behartigen?
- Kan de beoogde verbonden partij aan de uitvoering van de
gemeentelijke programma’s de gewenste bijdrage leveren?
Met betrekking tot het aangaan van participaties heeft de gemeente
Rijswijk geen specifiek beleid ontwikkeld. Daar waar het aangaan van
participaties gewenst is, wordt per voorstel door de raad de wenselijkheid
hiervan besproken. De vragen zoals hierboven verwoord
worden bij deze overwegingen dan mede gesteld.
3. Overzicht belangrijkste verbonden partijen
De gemeente Rijswijk heeft bestuurlijke en financiële belangen in 5
vennootschappen,
52
6 gemeenschappelijke regelingen en 2 stichtingen, te weten:
Vennootschappen:
- N.V. Eneco
- N.V. Duinwaterbedrijf Zuid Holland B.V. Coördinatie
Afvalverwijdering Zuid-Holland (CAZH)
- N.V. Bank Nederlandse Gemeenten
- N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeenten
Gemeenschappelijke regelingen:
- GGD Zuid-Holland West
- Industrieschap ‘De Plaspoelpolder’
- Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk en omstreken
- Regionaal Reinigingsbedrijf Avalex
- Hulpverleningsregio Haaglanden
- Stadsgewest Haaglanden
Stichtingen:
- Stichting Streekdierentehuis ’t Julialaantje
- Stichting Logopedie
De belangrijkste deelnemingen zullen hierna kort beschreven
worden:
N.V. Eneco
De gemeente Rijswijk is aandeelhouder van de N.V. Eneco. In totaal
zijn 88.486 aandelen in het bezit (in totaal zijn 4.163.653 aandelen
uitgeschreven). De balansomvang van de N.V. is op 31-12-2002 ca.
2,6 miljard euro. Over 2002 heeft de N.V. (na belastingheffing) een
nettoresultaat van ¤ 157 mln. gerealiseerd. Het dividend van Eneco
bedraagt ¤ 1.040.000 voor 2002 (uitkering in juli 2003). Over 2003 is
volgens Eneco hetzelfde bedrag te verwachten. In 2004 ontstaat voor
Eneco een risico voor lagere verkoopprijzen door scherpere
concurrentie, veroorzaakt door het openstellen van de markt voor
particulieren. Vooralsnog heeft Eneco de verwachting voor 2004 ten
aanzien van de dividendontwikkeling niet naar beneden bijgesteld. De
heer W.M. Mateman (portefeuillehouder Middelen) vertegenwoordigt
de gemeente Rijswijk in de aandeelhoudersvergadering.
Industrieschap ‘De Plaspoelpolder’
Het Industrieschap de Plaspoelpolder is een gemeenschappelijke
regeling van de gemeenten Den Haag en Rijswijk. Het Industrieschap
ontwikkelt kantorenlocaties en bedrijventerreinen. Het
Industrieschap is een rechtspersoonlijkheid bezittend openbaar
lichaam. In het Algemeen bestuur zitten vier vertegenwoordigers
vanuit de gemeente Rijswijk. In 2004 zijn dat de heren J. Bolte
(voorzitter), E.R.Triemstra, J.J. Duin en D. Jense. Beide gemeenten
hebben gelijke zeggenschap binnen het Industrieschap.
Regionaal Reinigingsbedrijf Avalex
Avalex is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten
Leidschendam,Voorburg en Rijswijk, waarin getracht wordt om op
een zo effectief en efficiënt mogelijke wijze invulling te geven aan de
afvalinzameling en reiniging in de betrokken gemeenten.Avalex is een
rechtspersoonlijkheid bezittend openbaar lichaam. In het dagelijks
bestuur zitten twee vertegenwoordigers vanuit de gemeente Rijswijk.
Voor het begrotingsjaar 2004 zijn dat J. Bolte en W.M. Mateman.
Stadsgewest Haaglanden
Het stadsgewest Haaglanden is een Regionaal Openbaar Lichaam op
basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen verbijzonderd door
de Kaderwet Bestuur in Verandering en verschillende sectorwetgevingen.
Aan het stadsgewest nemen de gemeenten, behorend tot
het samenwerkingsgebied Haaglanden (verplicht) deel. Het stadsgewest
heeft tot taak de belangen met een regionaal karakter te
behartigen om een evenwichtige ontwikkeling van het gebied te
bevorderen. Deze behartiging geschiedt door:
- het bepalen van de hoofdlijnen van de gewenste ontwikkelingen
door middel van sturing, ordening, integratie en in voorkomende
gevallen uitvoering op de taakvelden ruimtelijke ordening,
volkshuisvesting, milieu, verkeer en vervoer, economie en werkgelegenheid,
agribusiness, grondbeleid en jeugdhulpverlening;
- het organiseren van overleg en het uitbrengen van advies over
intergemeentelijke aangelegenheden, voor zover die geen betrekking
hebben op genoemde taakvelden;
- het bevorderen van de verdere ontwikkeling van de bestuurlijke
organisatie in het samenwerkingsgebied;
- het verlenen van diensten voor één of meer deelnemende
gemeenten of ten behoeve van instellingen of organen waarin het
namens de deelnemende gemeenten zitting heeft;
- het aangaan van regelingen met Rijk en/of provincie waarbij het
stadsgewest taken en bevoegdheden van Rijk en/of provincie
uitoefent;
- het uitoefenen van (nieuwe) gemeentelijke taken en bevoegdheden
voor zover deze door de deelnemende gemeenten worden
overgedragen.
De hierboven genoemde Kaderwet Bestuur in Verandering loopt per
1 januari 2005 af. Onder het Kabinet Balkenende I is een
veranderingstraject gestart. Dit traject is gebaseerd op het zogeheten
WGR+ model. Dit model houdt in dat in het kader van de (te
wijzigen) Wet gemeenschappelijke regelingen een meer verplichtende
intergemeentelijke samenwerking rond met name de steden aan de
orde zal moeten zijn. Deze samenwerking op basis van de nieuwe
WGR zal aansluiten op de bestaande samenwerking op basis van de
PARAGRAFEN
Kaderwet. In ieder geval zal de samenwerking in de kaderwetgebieden
op het terrein van verkeer en vervoer worden voortgezet in
WGR-plus verband. De feitelijke toedeling van taken en middelen zal
worden geregeld via sectorwetgeving en/of via provincies. Per regio
zal worden bekeken welke taken onderdeel van het takenpakket
moeten uitmaken. In de sectorwetgeving zal worden geregeld welke
bestuurlijke en financiële verhouding geldt, indien de desbetreffende
taak door een daartoe aangewezen WGR+regio wordt uitgeoefend.
Ingevolge artikel 52, lid 4, van de gemeenschappelijke regeling
stadsgewest Haaglanden 1995 wordt de bijdrage per deelnemende
gemeente gebaseerd op het inwonertal op 1 januari van het jaar,
voorafgaand aan het jaar waarvoor de bijdrage is verschuldigd. Het
aantal inwoners van de aan het stadsgewest deelnemende gemeenten
bedraagt per 1 januari 2003 in totaal 970.944. De bijdrage per
inwoner bedraagt ¤ 4,65 in 2003.
Stichting Logopedie
De stichting is in 1990 opgericht en heeft ten doel om zowel
preventieve als curatieve logopedie te verzorgen ten behoeve van
kinderen, die als leerling het basisonderwijs in Rijswijk volgen.
Hieraan wordt uitvoering gegeven door onderzoeken op scholen in
Rijswijk, het geven van behandelingen, het geven van voorlichting en
alle overige (wettelijke) middelen die voor het doel bevorderlijk
kunnen zijn. De stichting beoogt niet het maken van winst.
De middelen van de stichting bestaan uit subsidies (de gemeente
Rijswijk voert de administratie en staat garant voor een sluitende
exploitatie), inkomsten vanuit verrichtingen, erfstellingen, legaten en
schenkingen. De stichting wordt bestuurd door een bestuur
bestaande uit 4 à 5 personen. Het bestuur wordt benoemd door en
uit de leden van het college van B en W van de gemeente Rijswijk.
4. Belangrijke ontwikkelingen
Nieuwe bestuurlijke participaties
De gemeente Rijswijk en de gemeente Delft overwegen om beider
brandweerorganisaties samen te voegen en onder te brengen in een
gemeenschappelijke regeling. Een advies hieromtrent is momenteel in
voorbereiding. De uitkomsten van het onderzoek worden verwacht
aan het eind van 2003.
Beëindiging of wijziging van bestuurlijke participaties
De gemeente Rijswijk is vanaf 1955 aandeelhouder in de N.V.
Bouwfonds Nederlandse Gemeenten. De oorspronkelijke doelstelling
van de N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeenten was medewerking
te verlenen bij de bouw van woningen door particulieren om
daardoor het eigen woningbezit te bevorderen te weten door
verstrekking van hypothecaire leningen. In 1999 bezat de gemeente
53

Rijswijk 8600 aandelen, met een dividendopbrengst over dat jaar van
ca. ¤ 52.600. In 1999 is echter door de raad geconstateerd dat de
doelstelling van het Bouwfonds anno 1999 ver af staat van de
doelstelling van het bouwfonds bij oprichting. Het bezit van de
aandelen Bouwfonds is thans te zien als een belegging, waardoor het
directe maatschappelijke belang voor een gemeente is komen te
vervallen. Besloten is daarop om het gehele aandelenbezit in drie
tranches te leveren aan ABN AMRO.Van het totaal aantal in bezit
zijnde aandelen van 8.600 stuks d.d. 1 januari 2000, is per 1 januari
2004 al 75 % overgedragen. Per 4 januari 2005 zullen de laatste
aandelen overgedragen worden.
54
Stichting Logopedie
Vanaf 1 januari 2003 is er een nieuw basistakenpakket
jeugdgezondheidszorg. In dit pakket is o.a. onderzoek opgenomen van
alle oudste kleuters op het gebied van preventieve logopedie. Dit
basistakenpakket wordt uitgevoerd door de GGD, in ons geval de
GGD Zuid Holland West. Dat houdt in dat we voor dit onderdeel
een dienst geleverd krijgen. Om die reden wordt onderzocht of en
zo ja hoe de Stichting Logopedie Rijswijk gecontinueerd kan worden.
Met de GGD is afgesproken dat Rijswijk voor het eerst in het
schooljaar 2004-2005 voor deze dienst gaat betalen.
Grondbeleid
1. Algemeen
Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de
realisatie van programma’s bijvoorbeeld op het gebied van ruimtelijke
ordening en volkshuisvesting, verkeer en vervoer, cultuur, sport en
recreatie en economische zaken. Daarnaast heeft het grondbeleid een
grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële
risico’s zijn van belang voor de algemene financiële positie van de
gemeente. Door middel van grondbeleid kan een nadere invulling
worden gegeven aan de uitvoering van bepaalde programma’s.
Aan het begin van het grondbeleidproces staat het verwervingsbeleid.
Hierin kan de gemeente zowel actief als passief te werk gaan.Actief
wil zeggen dat de gemeente er voor kiest om ten behoeve van een
plan zelf de grond volledig in handen te krijgen. Hierbij kan het middel
van de onteigening worden ingezet. Passief wil zeggen dat de
gemeente een afwachtende houding aanneemt en niet tot het gebruik
maken van dwangmiddelen zal overgaan. Een derde methode is dat de
gemeente een selectief verwervingsbeleid voert. Dit betekent dat de
gemeente bereid is om gebruik te maken van projectontwikkelaars,
die gronden aankopen of bezit hebben in toekomstige plangebieden.
Omdat het in Rijswijk hoofdzakelijk om reeds ontwikkelde gebieden
gaat, is in toenemende mate sprake van herontwikkeling. Met name
Oud-Rijswijk is hiervan een goed voorbeeld.Andere locaties waar dit
het geval is, zijn de omgeving van het NS-station, de Vliethaven,
Rijswijk-Zuid, de Pasgeldlocatie nabij de Vliet en de Plaspoelpolder.
Herontwikkeling is lastig, duur, risicovol en legt een groot beslag op
het bestuurlijk en ambtelijk apparaat.
Op herontwikkelingslocaties worden veelal door projectontwikkelaars
posities ingenomen. Hierdoor is in Rijswijk doorgaans sprake
van een selectief verwervingsbeleid. De rol van de gemeente is daarbij
faciliterend, bijvoorbeeld door mee te denken over en soms
financieel bij te dragen aan de herinrichting van het openbare gebied
en/of medewerking te verlenen aan de wijziging van een bestemming,
dan wel gericht op het komen tot een samenwerkingsverband (PPSconstructies).
Per locatie/gebied wordt een gericht grondbeleid
vastgesteld, omdat elk gebied zijn eigen specifieke benadering vraagt
(oud Rijswijk is anders dan de Plaspoelpolder).
Een onderdeel van het grondbeleid is het soms tijdelijk beheren van
onroerende zaken. Hierbij treedt de gemeente op als beheerder van
het vastgoed dat ligt in toekomstige (her)ontwikkelingsgebieden. De
onroerende zaken kunnen op tijdelijke basis worden verhuurd,
verpacht of in gebruik gegeven.
PARAGRAFEN
Bij alle mogelijke instrumenten die kunnen worden ingezet bij de
uitvoering van het grondbeleid kan als leidraad dienen de nota
"Grondbeleid Gemeente Rijswijk" van oktober 1999.Alle activiteiten
worden zoveel als mogelijk marktconform uitgevoerd.
2. Financiële positie
Na afsluiting van de grondexploitaties In de Bogaard, Hoornwijck en
Mytyllocatie per ultimo 2002 is bij het opstellen van de
(programma)begroting 2004 alleen de Stationslocatie in exploitatie
genomen.Als gevolg van in het verleden genomen besluiten dient
vanuit de meeropbrengst van deze locatie een deel van de eigen
bijdrage van de gemeente inzake de spoortunnel te worden
gefinancierd. Daarnaast dient vanuit deze bouwlocatie nog een
bedrag te worden gestort in de algemene reserve wegens de
(restant)financiering van de Rijswijkse schouwburg. In de
geactualiseerde grondexploitatie welke in januari 2002 in de
commissie werd besproken, werd uitgegaan van een overschot na
besteding van het resultaat van ¤ 3.5 mln. per 31-12-2005.Ten
aanzien van de inkomsten bestaan er echter nog altijd risico’s.
Bij het vaststellen van de nota "locaties onder de loep" (30 januari
1996) is voorgesteld om de exploitatieresultaten van de in de nota
opgenomen locaties niet direct te verrekenen met de algemene
reserve, maar voor dit doel een egalisatiereserve in te stellen.
Verrekening van positieve en negatieve effecten vindt dan niet meer
plaats met de algemene reserve, maar met de egalisatiereserve. Per
31 december 2002 bedraagt deze reserve circa. ¤ 2,2 mln. Bij de
vaststelling van de jaarrekening zijn de resultaten van de afgesloten
Mytyllocatie en locatie Irenelaan, per saldo ¤ 0.3 mln. aan de
egalisatiereserve toegevoegd.In genoemde egalisatiereserve is echter
ook rekening gehouden met het verwachte resultaat van de locatie
De Nieuwe Burght. Het op andere wijze invullen van deze locatie zal
naar verwachting een negatief effect op het resultaat hebben.
3. Exploitaties/Resultaatverwachting
In exploitatie genomen locaties
In de geactualiseerde grondexploitatie Stationslocatie welke in januari
2002 in de commissie werd besproken, werd uitgegaan van een overschot
na besteding van het resultaat van ¤ 3.5 mln. per 31-12-2005.
Nog niet in exploitatie genomen locaties
Bij de locatie Dillenburglaan is het besluit omtrent de verkoop van
een loods op het laatste moment afgeketst. De ontwikkeling van het
totale plan is hiermee stil komen te liggen.
55

Voor de locatie Havengebied en Strijp ’t Park zal medio 2003
besluitvorming plaatsvinden en kunnen de exploitatieberekeningen
worden opgesteld.Afhankelijk van de uitvoering van de in het
masterplan Oud Rijswijk opgenomen plannen kan wellicht ook voor
de locatie Oud Rijswijk een exploitatieopzet worden vastgesteld.
Op 19 februari 2002 heeft er besluitvorming plaatsgevonden met
betrekking tot de verkoop van de voormalige Fina-locatie aan de
Huis te Landelaan (Mappa Mondo). Deze locatie zal naar verwachting
ultimo 2003 worden afgesloten.
Ten aanzien van de Benedictuslocatie en de locaties Pasgeld en De
Nieuwe Burght is nog geen duidelijkheid met betrekking tot de
uitvoerbaarheid van de plannen.
56
Lokale heffingen
1. Algemeen
De gemeentelijke belastingen en heffingen vormen een belangrijk
deel van de inkomsten van de gemeente. Ze kunnen onderscheiden
worden naar algemene dekkingsmiddelen (tegenover de heffing staat
geen directe tegenprestatie) en niet-algemene dekkingsmiddelen (de
heffing wordt in rekening gebracht voor een specifieke dienstverlening
en het tarief is maximaal kostendekkend).
Het uitgangspunt bij de lokale heffingen is dat lastenverzwaring voor
burgers en bedrijven zoveel mogelijk wordt vermeden.Voor de
heffing van de onroerende zaakbelastingen is gebruik gemaakt van de
wettelijke mogelijkheid tot tariefsdifferentiatie tussen woningen en
niet-woningen, zodanig dat de belastingdrukverhouding uit 2000
gehandhaafd blijft in het WOZ-tijdvak 2001-2004.
Uitgangspunt voor de gemeente Rijswijk is om met de gemiddelde
woonlasten onder het gemiddelde van de regio Haaglanden te blijven.
In deze paragraaf wordt van de belangrijkste gemeentelijke belastingen
en heffingen inzicht gegeven in de achtergronden en uitgangspunten,
de tarieven en opbrengsten en de lokale belastingdruk.
Overzicht belastingen en heffingen
- onroerendezaakbelastingen (OZB)
- rioolrechten
- hondenbelasting
- reinigingsrechten
Tariefontwikkeling OZB
PARAGRAFEN
- precariobelasting
- leges
- vermakelijkhedenretributie
2. OZB
De OZB is de belangrijkste gemeentelijke belasting. De OZB bestaat
uit een eigenarendeel, dat wordt geheven van eigenaren van
onroerende zaken in de gemeente Rijswijk, en een gebruikersdeel,
dat wordt geheven van de gebruikers van deze onroerende zaken.
Het tarief voor het eigendom mag niet hoger zijn dan 125% van het
tarief voor het gebruik. Ook is het mogelijk een ander tarief vast te
stellen voor woningen en niet-woningen. De tariefsdifferentiatie is in
de gemeente Rijswijk vastgesteld op ongeveer 147%.
Rekening houdend met de verhoging van de tarieven OZB (+ 17,5%),
wordt de opbrengst uit de OZB geraamd op ¤ 11.379.000.
Het te betalen bedrag aan OZB wordt berekend door de vastgestelde
WOZ-waarde te delen door ¤ 2.268, dit getal naar beneden
op hele eenheden af te ronden en te vermenigvuldigen met het
tarief.
In het regeerakkoord is aangegeven dat het gebruikersdeel van de
OZB voor woningen zal worden afgeschaft. De verwachting is dat dit
met ingang van 2005 zal gebeuren. Macro-economisch gezien is het
de bedoeling dat een en ander budgetneutraal voor de gemeenten
2001 2002 2003 2004
Woning eigendom ¤ 2,40 ¤ 2,50 ¤ 2,59 ¤ 3,04
Woning gebruik ¤ 2,04 ¤ 2,13 ¤ 2,20 ¤ 2,58
Niet-woning eigendom ¤ 3,52 ¤ 3,66 ¤ 3,79 ¤ 4,45
Niet-woning gebruik ¤ 2,99 ¤ 3,12 ¤ 3,23 ¤ 3,79
Actuele tarieven OZB (2003) omliggende gemeenten
Den Haag Delft Voorburg Pijnacker Zoetermeer
Leidschendam Nootdorp
Woning eigendom ¤ 3,27 ¤ 3,61 ¤ 2,88 ¤ 2,86 ¤ 4,78
Woning gebruik ¤ 2,62 ¤ 2,89 ¤ 2,31 ¤ 2,29 ¤ 3,83
Niet-woning eigendom ¤ 5,25 ¤ 4,99 ¤ 3,25 ¤ 3,22 ¤ 7,02
Niet-woning gebruik ¤ 4,20 ¤ 3,99 ¤ 2,61 ¤ 2,58 ¤ 5,62
57

zal verlopen, hoewel rekening dient te worden gehouden met nu nog
onbekende herverdeeleffecten. De volledige afschaffing van de OZB
is vooralsnog van de baan. De wet WOZ dient dan ook gewoon
uitgevoerd te worden door de gemeenten.
Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ)
In 2003 is begonnen met de voorbereidingen voor de algehele
hertaxatie van de binnen de gemeentegrenzen gelegen onroerende
zaken. Getaxeerd wordt naar de waardepeildatum 1 januari 2003. De
getaxeerde waarden zullen vervolgens voor de belastingjaren 2005
tot en met 2008 het uitgangspunt zijn voor de te betalen OZB. De
waardebeschikkingen dienen eind februari 2005 te worden
verzonden.
De werkzaamheden moeten worden gerealiseerd binnen de
vastgestelde uitvoeringskosten met behoud van kwaliteit. Met
betrekking tot de kosten is een kostenplafond vastgesteld,
waarbinnen de uitvoeringskosten dienen te blijven. De taxaties
moeten voldoen aan de bepalingen van de Wet WOZ en de
Waarderingsinstructie 2003. De herwaardering zal plaatsvinden in
eigen beheer, voor het taxatiegedeelte is een taxatiebureau
aangewezen.
3. Rioolrechten
De rioolrechten worden geheven om de kosten van het beheer en
het in stand houden van het gemeentelijk rioolstelsel te dekken.
Uitgangspunt is dat met het vastgestelde tarief het rioolstelsel
kostendekkend beheerd en in stand kan worden gehouden. De
begrootte opbrengst mag niet meer dan de begrootte kosten
bedragen.
Rioolrechten worden geheven in de vorm van een aansluitrecht
(eigenarendeel) en een gebruikersdeel.Voor degene die op 1 januari
van een belastingjaar genothebbende rechtens eigendom van een op
de gemeentelijke riolering aangesloten (on)roerende zaak is, geldt een
vast bedrag aan rioolrecht per jaar.Voor het gebruikersdeel geldt ook
een vast tarief, maar dit wordt tijdsevenredig in rekening gebracht.
Tariefontwikkeling Rioolrechten
58
2001 2002 2003 2004
Eigenarendeel ¤ 20,96 ¤ 21,84 ¤ 22,56 ¤ 23,12
Gebruikersdeel ¤ 20,96 ¤ 21,84 ¤ 22,56 ¤ 23,12
Actuele tarieven Rioolrechten (2003) omliggende gemeenten
In de omliggende gemeenten worden de tarieven op dermate onderling
verschillende wijzen berekend, dat onderlinge vergelijking niet goed mogelijk is.
4. Hondenbelasting
Iedereen die één of meer honden heeft, moet hiervan aangifte doen
en hondenbelasting betalen. De belasting wordt geheven naar het
aantal honden dat wordt gehouden. De opbrengst komt ten goede
aan de algemene middelen van de gemeente. Het tarief en de
opbrengst hoeven geen verband te houden met de kosten die de
aanwezigheid van honden met zich meebrengt. Het tarief voor de
hondenbelasting geldt per jaar en is progressief.
De geschatte opbrengst voor 2004 is ¤ 84.939.
5. Reinigingsrechten
De kosten van de afvalinzameling en verwerking worden met de reinigingsrechten
in rekening gebracht. De reinigingsrechten liften mee op de
energienota en worden maandelijks in rekening gebracht, ook na de
liberalisering van de energiemarkt voor kleinverbruikers per 1 juli 2004.
Uitgangspunt van de reinigingsrechten is 100% kostendekkendheid.
6. Precariobelastingen
Precario wordt geheven voor het hebben van voorwerpen boven, op
of onder de voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond.
Hierbij kan gedacht worden aan terrassen, uitstallingen, leidingen en
luifels.
7. Leges
Leges worden geheven als vergoeding van kosten die de gemeente
maakt in het kader van de dienstverlening aan individuele burgers en
bedrijven.Voorbeelden zijn het afgeven van reisdocumenten en
bouwvergunningen. De hoogte van de legestarieven wordt begrensd
door volledige kostendekking en in bepaalde gevallen door in
wettelijke regelingen vermelde voorgeschreven normbedragen.
8.Vermakelijkhedenretributie
Onder de naam vermakelijkhedenretributie wordt een recht geheven
ter zake van het geven van vermakelijkheden, waarbij gebruik
gemaakt wordt van gemeentelijke voorzieningen of waarbij een
bijzondere voorziening van de zijde van het gemeentebestuur wordt
getroffen. Belastingplichtig is degene die de vermakelijkheid geeft, dan
wel degene voor wiens rekening en risico de vermakelijkheid gegeven
wordt.
9. Lokale belastingdruk *
De komende jaren zal blijvend aandacht worden besteed aan de
groep met alleen AOW. Met ingang van 2002 is overgegaan tot
geautomatiseerde kwijtschelding voor belastingplichtigen die de
voorafgaande twee jaar kwijtschelding van belastingen hebben
gekregen. Elk jaar zullen steekproefsgewijs 50 subjecten die in de
geautomatiseerde kwijtschelding zitten gecontroleerd worden.
Tariefontwikkeling Hondenbelasting
Opbrengstontwikkeling Precariobelastingen
Actuele tarieven Precariobelastingen (2003) omliggende gemeenten
PARAGRAFEN
2001 2002 2003 2004
Eerste hond ¤ 43,45 ¤ 45,24 ¤ 46,80 ¤ 47,88
Tweede hond ¤ 86,85 ¤ 90,48 ¤ 93,60 ¤ 95,76
Derde en volgende hond ¤ 173,71 ¤ 180,96 ¤ 187,20 ¤ 191,52
Kennel ¤ 130,23 ¤ 135,44 ¤ 140,40 ¤ 143,88
Actuele tarieven Hondenbelasting (2003) omliggende gemeenten
Den Haag Delft Voorburg Pijnacker Zoetermeer
Leidschendam Nootdorp
Eerste hond ¤ 76,67 n.v.t. ¤ 53,76 ¤ 42,48 ¤ 50,64
Tweede hond ¤ 100,60 n.v.t. ¤ 110,88 ¤ 57,60 ¤ 75,60
Derde hond e.v. ¤ 200,82 n.v.t. ¤ 144,24 ¤ 75,48 ¤ 100,80
Tariefontwikkeling Reinigingsrechten
2001 2002 2003 2004
Een-persoonshuishouden ¤ 213,73 ¤ 234,12 ¤ 242,28 ¤ 259,20
Twee-persoonshuishouden ¤ 227,07 ¤ 248,76 ¤ 257,52 ¤ 275,52
Meer-persoonshuishouden ¤ 274,99 ¤ 301,20 ¤ 311,76 ¤ 333,60
Actuele tarieven (2003) omliggende gemeenten (deze gemeenten heffen i.p.v. reinigingsrechten een vergelijkbare afvalstoffenheffing)
Den Haag Delft Voorburg Pijnacker Zoetermeer
Leidschendam Nootdorp
Een-persoons ¤ 172,32 ¤ 188,62 ¤ 175,44 * ¤ 172,32 ¤ 230,88
Twee-persoons ¤ 226,56 n.v.t. n.v.t. ¤ 226,56 n.v.t.
Meer-persoons ¤ 235,08 ¤ 295,25 ¤ 221,28 ¤ 235,08 ¤ 260,52
* tarief geldt voor Leidschendam.Voorburg kent een vastrecht van ¤ 225,24.
2001 raming 2002 raming 2003 begroot 2004
¤ 77.222 ¤ 91.000 ¤ 94.190 ¤ 96.350
De tarieven verschillen per soort voorwerp en zijn zo divers, dat een vergelijking met andere gemeenten niet mogelijk is
59

10. Kwijtschelding
Gemeenten in Nederland mogen kwijtschelding van gemeentelijke
belastingen verlenen. Geheel of gedeeltelijke kwijtschelding wordt
verleend indien een belastingschuldige financieel gezien niet in staat is
om de belastingaanslag te betalen. In Rijswijk wordt kwijtschelding
verleend voor de OZB, de rioolrechten, de reinigingsrechten en voor
de eerste hond.Voor de beoordeling van de betalingscapaciteit wordt
uitgegaan van 100% van de bijstandsnorm.
De komende jaren zal blijvend aandacht worden besteed aan de
groep met alleen AOW. Met ingang van 2002 is overgegaan tot
geautomatiseerde kwijtschelding voor belastingplichtigen die de
voorafgaande twee jaar kwijtschelding van belastingen hebben
gekregen. Elk jaar zullen steekproefsgewijs 50 subjecten die in de
geautomatiseerde kwijtschelding zitten gecontroleerd worden.
Tariefontwikkeling Vermakelijkhedenretributie (tarief per bezoeker)
2001 2002 2003 2004
¤ 0,16 ¤ 0,16 ¤ 0,16 ¤ 0,16
Opbrengstontwikkeling
2001 raming 2002 raming 2003 begroot 2004
¤ 44.546 ¤ 81.000 ¤ 59.200 ¤ 59.200
Belastingdruk per huishouden
2001 2002 2003 2004
OZB _ 231,24 _ 240,76 _ 249,08 _ 292,24
Rioolrechten _ 41,92 _ 43,68 _ 45,12 _ 46,24
Reinigingsrechten _ 274,99 _ 301,20 _ 311,76 _ 333,60
Lastenverlichting _ - 45,38 -_ 95,38 -_ 45,38 _ - 45,38
% verhoging t.o.v. vorige jaar --- - 2,5% 14,3% 11,8%
* Voor de berekening van de lastendruk is uitgegaan van een WOZ-waarde van _ 118.000. Dit is de gemiddelde waarde (op de peildatum 1 januari 1999) van een
woning van een gemiddeld huishouden (3 personen) in Rijswijk. In dit overzicht is uitgegaan van een eigenaar, die tevens gebruiker is van de woning. De Zalmsnip
is in mindering gebracht op de OZB. Ook is rekening gehouden met de extra tegemoetkoming in 2002.
60
Financiering
1. Algemene ontwikkelingen
De financieringsparagraaf richt zich op de treasuryfunctie: de wijze
waarop de gemeente omgaat met haar financiële geldstromen en
vermogensposities.Van belang hierbij is hoe de gemeente omgaat met
financiële risico’s, de mate waarin de gemeente over voldoende
geldmiddelen kan beschikken om op korte termijn (liquiditeit) aan
haar schulden te kunnen voldoen en de manier waarop op lange
termijn de financiering is geregeld.
Een belangrijke stap bij het opzetten van de treasuryfunctie is de
Investeringsmonitor 2003-2007 die op 27 mei 2003 door de raad is
vastgesteld. Hoewel deze inhoudelijk in de toekomst nog verder
moet worden aangescherpt, is het een begin om te komen tot een
financierings- en een liquiditeitsprognosemodel.Aan de hand van dit
model kan voortdurend getoetst worden in hoeverre wijzigingen in
de (beleids) voornemens en de uitvoering invloed hebben op de
financierings- en liquiditeitspositie van de gemeente.
2. Risicobeheer
Renterisicobeheer
Voor de rentevisie is gebruik gemaakt van de eind juli 2003 beschikbare
inzichten en gegevens. Het marktrenteniveau voor langlopende
leningen bedraagt 4,5%. De gemiddelde rentekosten van de gemeente
bedragen ca. 4,8% van de restantschuld per 1 januari 2004.
De gemiddelde restantlooptijd van de leningen bedraagt ca. 10 jaren.
Medio 2003 heeft de gemeente Rijswijk te maken gehad met relatief
hoge investeringen in wegen, nieuwe huisvesting gemeentelijk
apparaat etc. Om deze investeringen te kunnen financieren zijn
langlopende leningen opgenomen. In juli 2003 is een 25-jarige lening
opgenomen tegen 4,47%.Aan de eigen financieringsmiddelen
(reserves en voorzieningen) is een rente van 5% toegerekend, die als
opbrengst wordt verantwoord ten gunste van de exploitatie. Deze
interne rentekosten en de betaalde rente aan de banken worden
doorberekend aan de producten, waarvoor de investeringen zijn
ingezet.
De gemeente Rijswijk heeft te maken met begrotingstekorten. In de
nota reserves en voorzieningen (behandeld in de raad van april 2003)
is uiteengezet dat het van belang is de reserves en voorzieningen zo
veel mogelijk in stand te houden. De reserves en voorzieningen
hebben een financieringsfunctie. Een afname van deze middelen heeft
tot gevolg dat tot hetzelfde bedrag moet worden geleend bij banken.
Hiervoor moet rente worden betaald en dat heeft een negatief effect
op het begrotingssaldo.
PARAGRAFEN
De gemeente Rijswijk probeert zo veel mogelijk de gemiddelde
rentekosten van de opgenomen langlopende leningen te verlagen.
Gezien het huidige marktrenteniveau van ca. 4,5% (juli 2003) en de
gemiddelde betaalde rente van de gemeente van ca. 4,8% zijn de
mogelijkheden gering.
De verhouding tussen de boekwaarde van de activa en de eigen
financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen) zegt iets over de
mate waarin de gemeentebegroting gevoelig is voor renteontwikkeling.
De investeringen in Rijswijk zijn voor 44% gefinancierd met
eigen financieringsmiddelen. In de vorige periode was dit 38%,
hetgeen een verbetering is in de zin dat de gemeente hiermee dus
iets minder gevoelig is geworden voor externe renteontwikkeling.
De oorzaak van de verbetering is vooral een stijging van de eigen
financieringsmiddelen in het jaar 2002 (jaarrekening 2002).
De kortlopende rente (< 1 jaar) is per juli 2003 ca. 2,5%.Voor 2004
wordt echter gerekend met 4,5%. Het financieringstekort, het verschil
tussen langlopende leningen en vaste activa, wordt gefinancierd met
kortlopende leningen.Voor 2004 wordt vooralsnog uitgegaan van een
relatief hoog financieringstekort. In werkelijkheid kan dit tekort door
uitstel van investeringen en /of aantrekken van langlopende
geldleningen lager zijn.
Voor langlopende leningen met een looptijd van 25 jaren bedraagt
medio juli 2003 het rentepercentage 4,5%. Om de invloed van het
omzetten van korte termijnfinanciering in langlopende financiering op
de begroting 2004 niet te groot te doen zijn, wordt een percentage
van 4,5% gehanteerd.
Kortlopend renterisico (Kasgeldlimiet)
Het renterisico op kortlopende geldleningen (< 1 jaar) is door de
wet FIDO (Financiering Decentrale Overheden) gemaximaliseerd tot
de kasgeldlimiet. Deze limiet is gesteld op 8,0% van de begrotingsomvang
van 2004. Dit betekent dat bij een begrotingsomvang van 108
miljoen euro in 2004 de kasgeldlimiet ca. ¤ 8,6 miljoen bedraagt.
De kasgeldlimiet van de gemeente Rijswijk is in 2003 niet en in 2002
twee keer overschreden. Overschrijding in de toekomst kan worden
voorkomen door tijdig langlopende geldleningen af te sluiten.Aldus
zijn in 2003 twee langlopende leningen van respectievelijk
¤ 7 miljoen en ¤ 10 miljoen afgesloten. Rekening houdend met de
lopende investeringen en de herfinanciering van de aflossingen van
ca. ¤ 6 miljoen per jaar is de verwachting dat in het tweede halfjaar
van 2003 opnieuw een vaste geldlening zal moeten worden
aangetrokken. Hierdoor wordt het mogelijk het financieringstekort
onder het bedrag van de kasgeldlimiet te houden.
61

Doordat de rente op kortlopende leningen lager is dan de rente op
langlopende leningen, blijft het aantrekkelijk de kasgeldlimiet volledig
te benutten. Een lichte, gecontroleerde overschrijding valt hierdoor
ook in de toekomst niet geheel uit te sluiten.Wel zal de limiet zeer
frequent worden getoetst.
Een overzicht van de afstemming met de kasgeldlimiet is opgenomen
in bijlage 1.
Langlopend renterisico (Renterisiconorm)
Evenals het renterisico op kortlopende geldleningen is ook het
renterisico op langlopende geldleningen aan een maximum gebonden.
Dit maximum bestaat uit 20% (¤ 11,6 miljoen) van de stand van de
langlopende opgenomen leningen per 1 januari van het betreffende
jaar. Het leningbedrag waar feitelijk renterisico over wordt gelopen is
het bedrag waarvoor een nieuw rentepercentage zal gelden plus het
bedrag van deze herfinanciering. De herfinanciering is het laagste
bedrag van de nieuw aangetrokken langlopende leningen en de
betaalde aflossingen. Indien namelijk de netto nieuw aangetrokken
vaste schuld de aflossing overstijgt, zal deze nieuwe schuld slechts ter
grootte van de betaalde aflossing ter herfinanciering worden gebruikt.
In bijlage 2 is het overzicht voor 2003 opgenomen, waarin het
renterisico van de gemeente wordt afgezet tegen de renterisiconorm.
Hieruit blijkt dat er geen overschrijding van de renterisiconorm
zal plaatsvinden, aangezien de aflossingen lager liggen dan
¤ 11,6 miljoen.
Kredietrisicobeheer
Het kredietrisico wordt veroorzaakt door de mogelijkheid dat de
instelling waaraan geld is verstrekt niet in staat blijkt te zijn, de rente
en aflossing op verstrekte leningen te voldoen. Deze verstrekte
geldleningen betreffen leningen in het kader van de publieke taak van
de gemeente. De gemeente heeft maar een beperkt bedrag aan
leningen uitstaan. Begin 2003 bedroegen de uitstaande leningen:
- woningbouwverenigingen ¤ 2.789.000
- hypotheken ambtenaren ¤ 3.302.000
Totaal ¤ 6.091.000
De gemeente loopt niet alleen kredietrisico op verstrekte geldleningen,
maar ook op de geldleningen, waarover een garantstelling is
verstrekt. Een groot deel van deze garantstellingen heeft betrekking
op leningen aan de woningcorporaties Vidomes en Rijswijk Wonen.
Voor deze leningen is een achtervangovereenkomst afgesloten met
het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Hierdoor is het
kredietrisico voor de gemeente beperkt, doordat het CFV (Centraal
Fonds Volkshuisvesting) in eerste instantie en het WSW in tweede
instantie borg staan voor de leningen van de Woningstichtingen
Rijswijk Wonen en Vidomes.
62
Van de overige gegarandeerde geldleningen is het risico afgedekt of
beperkt. Indien de gemeente betalingen verricht in het kader van de
garantstellingverplichting vervalt het eigendom van het onderpand
aan de gemeente.
3. Liquiditeitbeheer
Het liquiditeitbeheer betreft het financieren en uitzetten van
middelen voor de perioden van één jaar of korter. Zoals aangegeven
zal tot het bedrag van de kasgeldlimiet het financieringstekort met
kortlopende geldleningen worden gefinancierd. Dit gebeurt door het
aanhouden van een negatief saldo op de rekening-courant bij de Bank
Nederlandse Gemeenten (BNG). Om te voorkomen dat er
overschrijding van de kasgeldlimiet zal plaatsvinden, wordt twee keer
per maand het totaal van de saldi van alle bankrekeningen vergeleken
met de kasgeldlimiet.Tevens worden per maand de betalingen en
ontvangsten van de gemeente vergeleken met de verwachtingen voor
die maand. Op basis van eventuele afwijkingen kunnen de
verwachtingen voor de volgende maanden aangepast worden.
De liquiditeitspositie kan worden afgemeten aan de current ratio. De
current ratio is de verhouding tussen vlottende activa en het
kortlopend vreemd vermogen. Bedrijfseconomisch geldt als vuistregel
voor een gezonde liquiditeitspositie dat de current ratio zich bevindt
tussen 1,1 en 1,5.Voor Rijswijk komt de current ratio in 2002 uit op
1,74. Hier is een verbetering zichtbaar ten opzichte van 2001, toen
was de current ratio 1,11. Opvallend is de forse toename in de
overlopende posten van de activa. De kortlopende schulden zijn in
2002 fors afgenomen. De financiering van de vlottende activa vindt
deels plaats door langlopende financieringsmiddelen. Dit is mogelijk
door het bestaande financieringsoverschot, dat per ultimo 2002
bestaat.
4. Financiering
In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van de langlopende
leningen. In dit overzicht is tevens de herfinanciering opgenomen van
eind 2003.Voor deze herfinanciering is nog geen definitief
rentepercentage bekend, vandaar dat de eind juli 2003 geldende
rente is gehanteerd.
Door de lage rentestand wordt voor de begroting 2004 rekening
gehouden met een gemiddeld rentepercentage van 4,8% (begroting
2003 5,1%). De jaarrekening 2002 geeft een gemiddeld
rentepercentage, uitgedrukt in de restantschulden van het begin
2002, van 6,6%. In 2002 zijn relatief hoogrentende leningen vervroegd
afgelost.
Bijlage 3 biedt voorts inzicht in de mate waarin het gemiddelde
rentetarief van de restantleningen stabiel is. Uit het overzicht blijkt
hoeveel er moet worden afgelost in 2004 en of er periodes zijn
waarin leningen tegelijk aflopen. De mate van verandering van de
gemiddelde betaalde rente is afhankelijk van de gemiddelde looptijd
van het restant leningbedrag en de wijziging van de marktrente op het
moment van nieuwe financieringsbehoefte. Hoe korter de gemiddelde
looptijd van de leningen, des te gevoeliger is de gemeente Rijswijk
voor renteschommelingen van de marktrente.
De gemeente heeft in de begroting van 2004 een financieringstekort
van ongeveer ¤ 23,2 miljoen. Het financieringstekort op 31 december
2002, vermeld in de jaarrekening 2002, kwam uit op ¤ 6,8 miljoen. Het
totaal aan boekwaarden laat sinds 1999 een forse groei zien
Jr1999 Jr 2000 Jr 2001 Jr 2002 B 2004
Boekwaarde 87.921 89.888 101.644 102.913 146.124
Vreemd vermogen 30.210 26.426 36.130 36.129 58.196
Eigen vermogen 51.044 60.731 59.667 59.948 64.744
Financieringssaldo - 6.667 - 2.731 - 5.847 -6.835 -23.183
Genoemde bedragen x ¤ 1.000, -= financieringstekort, Jr= jaarrekening, B= begroting
De bovenstaande tabel geeft een overzicht van de ontwikkelingen van
de financieringsstructuur van de gemeente.Voor de begroting 2004 is
de beginstand van 2004 vermeld.
Opvallend is dat de begroting 2004 een flinke stijging van de investeringen
vertoont.(¤ 43,2 miljoen).Afgewacht moet worden in hoeverre
deze investeringen in 2004 geheel worden gerealiseerd.
De ontwikkeling van deze toename wordt in het tweede halfjaar van
2003 en 2004 nauwlettend gevolgd. De werkelijke inzet van de lange
termijnfinanciering wordt op de ontwikkelingen van de investeringen
afgestemd, zodat geen extra kosten zullen ontstaan als gevolg van
onjuiste financieringsbeslissingen.
Aan de hand van een aantal ratio’s wordt de financiële positie van
Rijswijk nader toegelicht.
Financieringsratio
De financieringsratio geeft de relatie weer tussen de vrijgekomen
middelen (afschrijvingen en ontvangen aflossingen) en de betaalde
aflossingen op lang vreemd vermogen. Deze ratio is een indicator,
voor de mate waarin de gemeente Rijswijk in staat is om uit de
vrijgekomen middelen, de aflossingen op langlopende geldleningen te
betalen. De financieringsratio bedraagt voor Rijswijk op basis van de
begroting 2004: 1,24. Dit betekent dat voldoende middelen vrijkomen
om aan de aflossingsverplichting te voldoen.
Investeringsratio
De investeringsratio is de gemiddelde restant afschrijvingstermijn.
Deze wordt bepaald door de boekwaarde (exclusief grondexploitatie,
PARAGRAFEN
hypothecaire geldleningen aan personeel, deelnemingen en beleggingen
en kapitaalverstrekkingen woningbouw) per 1 januari te delen door de
geraamde afschrijvingslasten. Het hanteren van relatief lange
afschrijvingstermijnen kan duiden op een zekere financiële
problematiek bij een gemeente. Immers het hanteren van lange
afschrijvingstermijnen betekent dat afschrijvingslasten worden
verschoven naar de toekomst. De gemiddelde resterende
afschrijvingstermijn bedraagt voor Rijswijk 16,3 jaar. Dit is op zich
geen ongebruikelijke periode.Wel wordt opgemerkt dat de
afschrijvingstermijnen niet in alle gevallen overeenkomen met de
gebruikelijke termijnen. Zo worden schoolgebouwen nog in 60 jaar
afgeschreven terwijl 40 jaar een gebruikelijke termijn is. Er wordt hier
en daar nog afgeschreven op grond, hetgeen niet meer gebruikelijk is.
Gouden Balansregel
De verhouding tussen het totaal van de vaste activa en de vaste
financieringsmiddelen wordt de gouden balansregel genoemd.
De bedrijfseconomische norm is 1.Voor gemeenten ligt, in verband
met de kasgeldlimiet, de norm hoger. Immers, gemeenten mogen een
deel van de vaste investeringen financieren met kort vermogen.
Dit deel van de vaste investeringen is voor 2004 maximaal 8,5% van
het budget. In Rijswijk is dit percentage 13,3%, hetgeen een overschrijding
is van de norm met 4,8%. De oorzaak van deze overschrijding
is het geraamde financieringstekort. De waarde van de
investeringen is hoger dan de financieringsmiddelen. Zoals eerder is
vermeld, moet worden afgewacht of in 2003 en 2004 de investeringen
geheel worden gerealiseerd.Afhankelijk van het tempo van deze
realisatie worden de nodige financieringsmiddelen in de vorm van
vaste geldleningen aangetrokken. Door de hoogte van de vaste
geldleningen af te stemmen op de behoefte aan middelen, kan de
overschrijding teniet worden gedaan.
63

Bijlage 1. Kasgeldlimiet 2004
Kasgeldlimiet 1e kwart. 2e kwart. 3e kwart. 4e kwart.
Bedragen x ¤ 1.000
1.Vlottende korte schuld
maand 1/4/7/10 20.000 20.000 20.000 20.000
maand 2/5/8/11 20.000 20.000 20.000 20.000
maand 3/6/9/12 20.000 20.000 20.000 20.000
2.Vlottende middelen
maand 1/4/7/10 28.500 28.500 28.500 28.500
maand 2/5/8/11 28.500 28.500 28.500 28.500
maand 3/6/9/12 28.500 28.500 28.500 28.500
Saldo (1-2)
maand 1/4/7/10 8.500 8.500 8.500 8.500
maand 2/5/8/11 8.500 8.500 8.500 8.500
maand 3/6/9/12 8.500 8.500 8.500 8.500
3. Gemiddeld saldo 8.500 8.500 8.500 8.500
4. Kasgeldlimiet
Begrotingsbedrag 2004 108 mln.
Percentage 8,0% 8.647
5. Beoordeling
Ruimte onder kasgeldlimiet (4 - 3)
Overschrijding kasgeldlimiet (3 – 4)
147 147 147 147
64
Bijlage 2. Prognose Renterisiconorm 2004
Renterisiconorm Bedragen X ¤ 1.000 2004
1.a Renteherziening op vaste schuld o/g -
1.b Renteherziening op vaste schuld u/g -
2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a - 1b) -
3.a Nieuwe aangetrokken vaste schuld 10.000
3.b Nieuwe verstrekte lange leningen -
4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b) 10.000
5. Betaalde aflossingen 5.719
6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 5.719
7. Renterisico op vaste schuld (2 + 6) 5.719
8. Renterisiconorm (art. 5) 11.639
TOETS RENTERISICONORM
9.a Ruimte onder renterisiconorm (8 - 7)* 5.920
9.b Overschrijding renterisiconorm ( 7 - 8)* -
Berekening Renterisiconorm
10. Stand van de vaste schuld per 1 januari 58.196
11. Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20%
12. Renterisiconorm: (10 x 11) : 100 11.639
* Bij 9a en 9b wordt alleen het positieve bedrag getoond.
PARAGRAFEN
Bijlage 3. Overzicht langlopende leningen gesorteerd naar looptijd volgens de begroting 2004
Lening Loopt tot Rente Restant begin 2004 Jaarlijkse
aflossing
x ¤ 1.000 X ¤ 1.000
229 2020 7,99 4.629 272
230 2010 5,58 3.653 522
231 2016 5,865 5.899 454
232 2006 4,77 2.723 908
233 2016 4,485 6.292 484
234 2007 4,78 8.000 2.000
235 2028 4,41 7.000 280
236 2028 4,47 10.000 400
237 2028 4,5 10.000 400
Totaal Gewogen gem.: 4,8% 58.196 5.719
De gemiddelde looptijd van de restantleningen bedraagt ca. 10 jaar.
65

Bijlagen
In het besluit comptabiliteitsvoorschriften 1995 wordt een aantal
staten als verplichte onderdelen van de begroting aangemerkt. Deze
staten betreffen:
- staat van personele sterkte;
- staat van personele uitgaven;
- staat van geactiveerde kapitaaluitgaven;
- kapitaallasten;
- staat van reserves en voorzieningen;
- staat van opgenomen leningen;
- kostenverdeelstaat;
- verzamel- en consolidatiestaat.
De verplichte opname van deze staten vervalt bij de intreding van
het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten
(BBV) per 1 januari 2004. De functie van deze staten wordt in de
programmabegroting deels overgenomen door de verplichte
paragrafen en deels door de uiteenzetting van de financiële positie
van de gemeente.Artikel 20 van het BBV stelt dat:
1. De uiteenzetting van de financiële positie een raming bevat voor
het begrotingsjaar van de financiële gevolgen van het bestaande en
het nieuwe beleid dat in de programma’s is opgenomen.
2. Afzonderlijk aandacht wordt besteed aan ten minste:
a. De jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde
verplichtingen van vergelijkbaar volume;
b. De investeringen; onderscheiden in investeringen met
economisch nut en investeringen in de openbare ruimte met een
maatschappelijk nut;
c. De financiering;
d. De stand en het verloop van de reserves;
e. De stand en het verloop van de voorzieningen.
Naast de programmabegroting zal tevens de productenraming
verstrekt worden.Als bijlage bij deze productenraming zullen voor
2004 nog de ‘oude’ verplichte staten gevoegd worden. Deze bijlage
ondervangt de informatiewens vastgelegd in artikel 20.2 van het BBV.
De uiteenzetting van de financiële positie van de gemeente Rijswijk
en de effecten hiervan op het verloop van de reserves en
voorzieningen wordt nader toegelicht in de begeleidende nota van
aanbieding.
66
BEGROTING 2004
De raad van de gemeente Rijswijk;
Gezien de door burgemeester en wethouders aangeboden ontwerp programmabegroting voor het jaar 2004;
BESLUIT:
Vast te stellen de programmabegroting voor het jaar 2004.
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Rijswijk in zijn openbare vergadering van
De raad van de gemeente Rijswijk,
de griffier, de voorzitter,