jan 1984 - en Heemkundige Kring van Kinrooi

DRIEMAANDELIJKS HEEMKUNDIG TIJDSCHRIFT

INHOUD VAN DIT NUMMER
* Van de redaktie
49. «Reakties... reakties... reakties...
50.
* UIT HEDEN EN VERLEDEN VAN KINROOI 51.
- Het "Schutteboek" van Sint-Martinus Kessenich 51.
- Uit het bisschoppelijk archief te Luik... (vervolg) 55.
- Volks verhalen uit onze heimat.. "Bis combusta raeaedificata" 61.
- Die goeie (?) ouwe tijd.. (1913..1922) - yervolg en slot 65.
- Archiefvondst (schoolgaande jeugd in 1826 en 1832) 67.
- Karnaval ... 67.
- Molenzorg te Molenbeersel 68.
- Kurieus... (doodsbrief uit 1901) 68.
- Een Molenbeerselse dorpsfiguur : "Joep" (veryolg) 70.
- Kinrooier berichten uit de eerste wereldoorlog 74.
- Hoe oud is het beugelen ? 77.
* WAAT MAAG DET IN GODSHIERENAAM BETEIKENE ? 78.
- De laaj opruume... 78.
* VRAAG- EN ANTWOORDRUBRIEK 80.
- 84/01 : Stenen hamers en bijlen 80.
- 84/02 : Twee stenen beitels te Weert 80.
* UIT ONZE LEDENFAMILIE 80.
NIEUWE PUBLIKATIES 81.

JR6, 3 - NR. 2
JANUARI 1984
Van de redaktie
49.

REAKTIES.,. REAKTIES... REAKTIES...
UIT BAYE SCHRIJFT PATER POL GORISSEN..
Beste Mathieu,
Vandaag, 6 december 1983, St.-Niklaas: een
goede dag om een briefje te pennen Dit
briefje om U en al uw medewerkers te
danken voor het fijn tijdschrift "Dao raostj
gét!", waarvan mijn neef Jan Gorissen een
nummer ontving (misschien is er nog een
ander nummer onderweg, maar de "molen
van de post" maalt hier nogal langzaam en
onregelmatig.
We hebben veel plezier beleefd aan uw
tijdschrift. Die "we" is dan vooral neef Jan uit
Ophoven, Piet v.d. Sande van Maaseik en ik,
die zelf van Geis- tingen ben Vo(or)derhof.
Door mijn verblijf in Runkst-Hasselt (1975-
1981) hoor ik "administratief onder Hasselt
maar met heel mijn hart ben ik toch
Geistingenaar gebleven.
Samen met ons is hier nog Père Jan, onze
overste, afkomstig uit Nederland maar hij
heeft al zoveel tussen Limburgers verbleven
dat hij die "Bokke- rijders" intussen kent.
Sinds maart 1983 hebben we hier in Baye
nog versterking gekregen van een
medewerker-verpleger, Francis Andries uit
Mortsel. We plagen elkaar eens regelmatig
maar we kunnen het best vinden samen en
hij doet hier prachtig werk.
Uw tijdschrift helpt ons zeer goed om wat
meer te weten over de geschiedenis van
onze dorpen (zowel algemeen als
anekdotisch), maar kan ook helpen om
bepaalde waarden uit onze vroegere gewoonten,
gebruiken, taal, enz. niet zo maar
te laten verloren gaan. Terecht is er heel wat
veranderd en geëvolueerd in onze
samenleving, maar daarom moeten we nog
niet alles van het "vroegere" loslaten.
Het deed me dan ook plezier dat Pater
Snijders me enkele kaarten stuurde uit
onze streek, met vooral de mooie kaart
met zichten en "Groeten uit Kinrooi" met
daarop... de foto van mijn thuis..
Vo(or)der. Als men ruim 8000 kilometer
van huis is "doet" dat wel iets.
Als Kruisheren werken we hier in het
bisdom Bondo, in het noorden van ZaTre
Vroeger werkte ik reeds ruim zes jaar in
deze parochie Baye en sinds december
1981 ben ik weer terug op dezelfde
parochie. Mijn werk ligt vooral in de
omliggende dorpen; een parochie hier
verschilt wel wat met een parochie in
België. Onder die parochie Baye vallen 52
dorpen en kapellen, verspreid over een
oppervlakte ongeveer zo groot als Limburg
(met grote stukken savanne en bos die
onbewoond zijn)
De meeste dorpen kunnen we per auto
bereiken, behalve zes (ver afgelegen in de
savanne of achter een grote stroom zonder
brug of veerpont). Regelmatig ben ik dan
ook voor een week op reis om de dorpen te
bezoeken. Gelukkig is er in ieder dorp een
kate- chist die regelmatig onderricht geeft
als voorbereiding op de sakramenten
(doopsel, eerste kommunie, vormsel..) en
die 's zondags zorg draagt voor de
gebedsdienst.
Waarschijnlijk ga ik in februari 1984 in
verlof. Het zal goed doen weer een tijdje
thuis te zijn tussen familie, vrienden,
konfraters-kruisheren... Nogmaals
hartelijk dank voor uw tijdschrift en
vooral veel moed om er aan verder te
werken. Die wens komt van ons allen hier,
maar vooral van
POL

Uit heden en verleden van Kinrooi
HET "SCHUTTEBOEK" VAN SINT-MARTINUS KESSENICH
Toen het oud archief van de pastorie te
Kessenich naar het rijksarchief te Hasselt
werd overgebracht, bleef het oude
schutteboek op de pastorie achter.
In 1975 publiceerde Donaat Snijders een
brochure: "Uit het verleden van Kessenich -
2. De Schuttersgilden-. Bij deze
gelegenheid heeft de auteur het oude
register genummerd en aldus kregen 100
bladen een nummer.
De belangrijkste zaken uit het schutteboek
werden beschreven in voormelde
studie.
In het boek bevonden zich ook drie losse
dokumenten :
1. Aanvraag voor het oprichten van een
schans in het Vijverbroek - 1648.
2. Aanstelling van een nieuwe kapitein
door Johan Phil. de Waes, vrijheer tot
Kessenich Bronshorn - 1762 of 1702.
3. Weigering van Koning Willem I om de
schutterij in de oude vorm herop te
richten - 1824.
In 1979 kwam "De geschiedenis van Kessenich"
van Piet Henkens uit. Ook hij heeft
het schutteboek op de pastorie
meegekregen.
Eind 1983 was het schutteboek nog altijd
niet terug in Kessenich.
Daar men in 1984 vier eeuwen schutterij te
Kessenich wil vieren, vonden wij het hoog
tijd dat het schutteboek terug naar
Kessenich kwam.
Het boek is nu terug, maar... één los
dokument is verdwenen (dokunent 2.
hiervoor aangehaald). De vraag stelt zich
nu wie het dokument heeft verloren.
De andere twee losse stukken drukken we
hierbij ter illustratie af.
Van het verloren dokument vinden wij
gelukkig de tekst terug zoals die werd
opgetekend door Donaat Snijders.
Het oude "schutteboek" is terug en daar
zijn wij verheugd om. Misschien kan men
het best afstaan aan het rijksarchief te
Hasselt. Zo kan het in de toekomst niet
meer voorkomen dat men het boek mee
naar huis neemt om het lang bij te houden
en zelfs verder uit te lenen. Het boek is in
slechte staat en de meeste bladen zitten
los. Zo kan men gemakkelijk wat verliezen
van de inhoud.
Gelukkig heb ik de gelegenheid gehad het
schutteboek volledig te kopiëren met de
twee bijlagen. Zo blijft er ook nog iets
bewaard in onze "heembiblio- theek".
WERNER SMET
DE DRIE DOKUMENTEN WAARVAN SPRAKE DRUKKEN WE AF OP DE VOLGENDE BLADZIJDEN.

AANSTELLING VAN EEN NIEUWE KAPITEIN DOOR DE HEER VAN KESSENICH
Wij Johan Philip Baron de Waes, vrijheer tot Kessenich Bronshorn etc. willende wederom
voorsien met eenen bequaemen persoon de capiteijns plaetse van onse geswoorene
schutterije, de welke is comen te vaceren door de doot van onsen L.G. Hendrick Snijkers zal
zoo ist dat wij de selve bededen door den persoon van Peter Hermans, welkers,
getrouwigheyd ende bequaemheijd ons genoegsaem bekent is, belastende ende bevelende
aen onsen heer meijer, aens onsen lieutenant, ven- draeger ende samtelijke schutten ende
onderdanen van voors. Peter Hermans in voors. qualiteijd te erkennen ende doen erkennen,
willende voorders dat voors. capiteijn Peter Hermans sal genieten ende profiteren van alle
priviligien ende exemptien aen dito officio annex ter oirconde hebben wij deze onse opene
brieven eijgenhandigh ondertekent ende met ons adelijck aengeboren pitschafft bevestight
op ons adelijk huijs Borgitter den 15 meij 1762 (of 1702.. - onleesbaar in vouw),
(ondertekend) Johan Phil. Baron de Waes
vrijheer tot Kessenich Bronshorn

UIT HET BISSCHOPPELIJK ARCHIEF TE LUIK.,, (vervolg)
PAROCHIALE GEGEVENS UIT HET TWEEDE KWART VAN DE NEGEN- TIENDE EEUW MET
BETREKKING TOT GEI STIJGEN, KESSENICH/ KINROOI, MOLENBEERSEL EN OPHOVEN
In deze vijfde bijdrage kunt U meer parochiale gegevens lezen rond de dorpen Kin rooi en
Molenbeersel . Deze gegevens werden genoteerd door Pastoor Jacobus Cremers in 1833 voor
Kinrooi en door Pastoor Andries Severijns in 1834 voor Molenbeersel. De gegevens werden
gevonden in het archief Van Bommel, 341.
DEKENAAT MAESEYCK - KERK VAN KINROYE
Boekje bevattende :
1. Het personeel van het fabriek.
2. De inventaris van het meubilair.
3. De lijst van de stichtingen.
4. De lijst met de inkomsten van de kerk.
5. De broederschappen in de parochie.
6. Het aantal kommunikanten (in potlood
hierachter geschreven: 432).
1. HET PERSONEEL VAN DE FABRIEK.
a. Van Esser Cornelius, president
b. Creemers Jacob, pastoor
c. Janssen Jean Baptista, burgemeester
d. Bruijnen Jacob, lid
e. Renette Gerardus, lid
f. Joosten Godkridus, secretaris
g. Theybers Severinus, ontvanger
2. DE INVENTARIS VAN HET MEUBILAIR
1. Eenen altaar met portabel steen
2. Een tabernakel
3. Een zilvere remonstrans
4. Een zilvere ciborie, van binnen verguid
5. Een zilvere Kelk, behorig verguld
6. Een Kleijn oud ciborie, de kruijn zilver
7. Een zilvere pixis voor de Kranke te
bezoeken
8. Drie zilvere H. Olie Vatjens
9. Tien zilvere platen en nog eenige
goude en zilvere Kruijsen aan het
beeld van ons L. Vrouw
10. Een diamante Kruys aan de remonstrans
11. Vier witte'cassuijvels
12. Vier rode cassuijvels
13. Twee cassuijvels in het Groen
14. Drie cassuijvels in het Zwart
15. Twee cassuijvels in het Violet
16. Twee koorkappen een rode en witte
17. Tien alpten met toebehooren
18. Zeve boke en zes ander mappen
19. Ses superlicia oft rukkelignen
20. Drie palassen
21. Twal f linnen corporalen
22. Vier-en-twintig purificatoria
23. Twee funeralen van rood en wit
24. Vijf stoelen voor lof en vesper
25. Een processie vaandel met een
cruijs
26. Nog een cruijs
27. Een klok in de toren
28. Twalf groote handdoeken 24 minder
soort
29. Een altaar delzel
30. Twee tal!aren

31. Vier dito voor de Misse dienaars
32. Vijf witte rokkolijnen
33. Drie missalen eenen met zilver
34. Eenen ritueel
35. Drie gradualen
36. Vijf processionalen
37. Ses tabellen des autaars
38. Eenen houten altaar Crusifix
39. Tien Kandelaren vier koperen
40. Vier kopere lugters en vijf ijzeren a
Sanctis
41. Een geel Copere lanteerne
42. Een dito Wirok Vatje
43. Een dito wierooks bakje
44. Een dito wijwaters ketel
45. Een dito Godslamp
46. Nog een Godslamp van rood koper
47. Drie metale altaar bellen
48. Een communiebank met vier kleedsels
49. Een oxaal met banken en boeken
50. Twee-en-twintig eijke banken
51. Een predikstoel met Crusifix
52. Twee ons L. Vrouw beelden
53. Vier beelden der onderscheidene
heiligen
54. Een Christus-beeld met Cruys op het
einde der Kerk
55. Eenen processie-Hemel
56. Een doodsbaar
57. Een doodsbaar met zwart kleed
58. Vier houte baar kandelaren
59. Een vont met kopere deksel
60. Eenen wijwaters steen aan de ingang
61. Eenen eijken kast der ornamenten
voor het zilver en bijzonderlijk der
heilige Vaten te bewaren
62. Eenen kast der ornamenten
63. Eenen bigtstoël na behooren
3. DE LIJST VAN DE STICHTINGEN
Een van de gilde van den Heiligen Marti nus,
patroon van deze Kerk.

5. BROEDERSCHAPPEN IN DE PAROCHIE
a. Van het Allerheiligste Sacrament
des Autaars
b. Van den Heiligen Martinus, onzen
Patroon
c. Van de Gods Lasteraars
6. HET AANTAL KOMMUNIKANTEN
Vier honderd twee en dertig (in potlood
500, 72 confir.)
57.

Het aantal aanwezige kerken in Kinrooi
- Aantal der Kerken: eenen Kerk
- Patroon der Gebouwen: H. Martinus:
Bisschop
-Wanneer de kerk auxiliaire is geworden:
onder het francs Guvernement.
- Wanneer de Kerk gedeeltelijk vernieuwd is
en onder wie: 1819 door Hendricus
Herkenrode, rector.
- Aantal priesters en andere geestelijke
personen: eene.
M O L E N B E E R S E L
Cohier bevattende :
1. De persoonen van het fabrijk
2. De inventaris van het mobilier
3. De lijst der fondatien
4. De lijst der inkomsten van de Kerk
5. De broederschappen van de parochie
6. Het getal der communicanten
1. Staat van het Personeel van den fabrijksraad der kerk van Beersel.
Namen en
voornamen der
leden
Fabrijksraad
J. Mathijs Creemers
A. Severijns Andries
Linssen Jan Tulkens
Mathijs Smeets
Caspar Cristus
Lambert Truijen
Kerkmeesters
Caspar Cristus A.
Severijns Jan Tulkens
Mathijs Smeets
Hoedanigheid
in het Bestuur
President
Desservant
Burgemeester
Secretaris
Tresaurier
Lid
Lid
President
Desservant
Secretaris
Thesaurier
- Kwalitijt of Waardigheid der zelve:
Rector.
- Namen en voornamen: Creemers Jacobus.
- Zedert wanneer dezelve aldaar in functie
zijn: 1826.
-Wie dient er in de Kerk :
1. Theodorus Baens, Custer
2. Gielis in den Cleef, Kerkmeester
3. Gerard Schrijmans, idem
4. Winandus Fransen, idem
5. Rutgerus Van Esser, Missendienaar
6. Bosmans Joannis, idem
7. Perelings J. Matthijs, idem
Dagteekening der Aanmerkingen
Kiezing_of_Herkiezing
5 april 1834
5 april 1835 16
oktober 1834 id.
id.
5 april 1834
II II
16 oktober 1834

2. De inventaris van het meubilair
1. Een altaar met portabel steen
2. Een tabernakel
3. Een zilveren remonstransie
4. een zilveren ciborie van binnen en buiten
verguld
5. een koperen kelk met zilveren kuppa binnen
en buiten verguld
6. Een zilveren pixis voor de zieken te
bedienen inwendig verguld
7. 3 zilveren H. Olievaten
8. 5 Alben met toebehoor
9. 9 linnen Korporaals
10. 15 linnen purificatoriums
11. 8 pallarsen
12. 5 witte casuifels met een koorkap
13. 5 roode dito
14. 1 groene dito
15. 2 purpere dito
16. 3 zwarte dito
17. 3 witte humetulen (?)
18. 2 witte rode stolen
19. 9 1innen mappas
20. een processievaan met een koperen kruis
21. een wit miskleed voor 3 heeren
22. 3 witte kazuifels
23. 1 geelkoperen waterketel
aangekocht sedert
1818 id.
i d.
id.
id.
aangekocht
id.
hiervan 3 aangekocht
hiervan 2 ende koorkap aangekocht
2 ide
m i
dem idem
zijde idem
idem
idem
aangekocht
aangekocht
i d.
59.

20. 1 houten Missal stoeltje aangekocht
21. 1 houten altaars Krucifix id.
22. 6 geelkoperen kandelaars
23. 3 koperen en 5 ijzeren luchters aan de
beelden der heiligen
id.
24. een geelkoperen lantaarn id.
25. een dito wijrooksvat id.
26. een dito wijrooksbakje id.
27. 2 metalen Altaarsbellen id.
28. eene geelkoperen Godslamp id.
29. Kommuniebank met 2 bekleedsels id.
30. 2 groote en 2 kleine biechtstoels
31. een aqaal
hiervan 2 groote bijgemaakt
32. 20 nieuwe kerkbanken bijgemaakt
33. Predikstoel met Krucifix bijgemaakt
34. Een Lieve Vrouwen Beeld id.
35. 7 beelden van heiligen id.
36. 2 koperen Kaarsdompers id.
37. een processiehemel bijgemaakt
38. Eene doodsberrie id.
39. Eene doodsbaar met zwart kleed id.
40. 4 ijzeren baarlichters id.
41. eenen pul pi turn id.
42. eenen gesloten vont id.
43. een offerblok met twee verschil!ige
sluitingen
id.
44. eene wjjwatersbak aan den ingang der kerk id.
45. een Kniel bankje met gebeden voor en na
de mis in Sacristy id.
46. een ornamentkas id.
47. eenen kas met 2 verschil!ige sluitingen voor het
zilverwerk te bewaren id.
2. Lijst van de stichtingen
Geen.
4. Inkomsten van de kerk
Van de kerkfabrijk van Neeritter 12 48
Van een vijvertje 6 18
Van eene rogide 5 82
5. De broederschappen in de parochie
frs cs 6. Het getal der communicanten
Het getal der communicanten is 501 (72
confirmat. in potlood).
(vervolgt)
HUBERT HEYMANS

VOLKSE VERHALEN UIT ONZE HEIMAT..,
Het navolgende verhaal is van de hand van Hubert Wieèrs die het optekende zoals zijn vader
Leonard Wieërs -beter gekend als "de dikke meister"- het hem verteld
had.
Historisch is wel één en ander niet volledig in de haak.. Zo is niet het huis Reynders maar de
daar tegenoverliggende schuur door de bokkerijders in brand gestoken. Afgaande op de
plaat boven de inkomdeur is het huis ook na de brand herbouwd, namelijk in 1708
(M+D+C+C+V+I+I+I) en dit is nog een hele tijd voor de bende van de grond komt.
Het is alleszins een intenessant verhaal.. Matthieu Wieërs
BIS COMBUSTA RAEAEDIFICATfi Tweemaal afgebrand tweemaal heropgebouwd
Wanneer ge van bet mooie stadje Maaseik
de prachtige steenweg opwandelt, door
Napoleon aangelegd naar de naburige
gemeente Ophoven, kunt ge van een
heerlijke wandeling genieten. Komt ge aan
het tweede brugsken, genaamd "Detersken",
dan weten U nog enkele oude mensen te
vertellen dat de steenweg daar in de jaren
'80 was doorspoeld en weggedreven door
het hoge Maaswater, dat gans de stad
Maaseik en het omliggende onder water
zette en wel zo diep dat verscheidene
mensen, die van de statie met bootjes
werden afgehaald, verdronken, nadat hun
bootje in de sterke drift aan de ingang der
stad bij de Bospoort was omgeslagen.
Een driehonderdtal meters verder de weg op
ziet ge de korte stomptoren van Ohé en
Laak en daarachter, als een lange naald die
van Echt, beide van ons gescheiden door de
Maas.
Juist daarnaast en nog wat naar het Noorden
ligt het kasteel Wal borg, dat geheel in
verval is geraakt en nog enkel van vroegere
grootheid getuigt.
In Ophoven leidt U de Hoogstraat naar
Walborg, juist gelegen tegenover de
uitvloeiing der Lossing, een klein af-
leidingskanaal, ter breedte eener beek.
Een honderd meter rechts van de Steenweg
op de Hoogstraat, zoals ze genoemd wordt,
ligt het mooie en welbekend huis van
secretaris Reynders, die van vader op zoon,
sinds onheuglijke tijden dit huis
bewoonden.
Elke bezoeker of toerist wordt erdoor
getroffen in een dorp zo een mooi oud
Vlaams huis te zien liggen, met een wit
cementen voorgevel, zijn plooibare
vensterblinden in de eerste en in de
bovenverdieping en zijn bont gekleurde
vensterglazen in loden mazen. Boven de
arduinen steen der voordeur staat in
roodbrons het verguld insigne "I.H.S." dat
"geloofd zij Jezus-Chris- tus" betekent en
dat we ook in meerdere huizen in Maaseik
aantreffen.
Een weinig hoger in de muur boven de
ingang prijkt een bronzen plaat van 40
centimeter in de lengte en 30 centimeter in
de breedte.
In 't Latijn lezen we :
"Bis combusta Raeaedificata"
hetgeen we vertalen als :
"Tweemaal afgebrand en tweemaal heropgebouwd".
Nu uw nieuwsgierigheid de betekenis dier
woorden kent, is zij zeker niet

voldaan alvorens zij de hele geschiedenis
eraan verbonden heeft horen vertellen of
gelezen.
DE BOKKERIJDERSBENDEN
Nu moeten we vele ja ren teruggaan in de
tijd, dat er veel armoede onder de
bevolking was, de politie maar weinig
vertegenwoordigd en daardoor dikwijls
niet bij machte in te grijpen om veel kwaad
te voorkomen of te beletten.
Ook in deze streek spreekt men dikwijls nog
over de bokkerijdersbenden of takken ervan
die de buurt gans onveilig maakten.
Vele personen pleegden dikwijls zelf euvel
op eigen hout en lieten het gedacht, dat dit
door de beruchte en gevreesde Bokkerijders
was uitgevoerd.
Een dergelijk middel bestond in het leggen
van brandbrieven, welke geschiedenis ook
hier een rol speelt.
Zulk een brandbrief had ook secretaris
Reynders, een der notabelste personen der
gemeente en een die er te gelijk goed bijzat,
ontvangen. Hierin vernam de secretaris, dat
hij een bepaalde grote som geld diende te
leggen in de leemkuil, een diepte in een
eenzaam geworden holle veldweg die
parallels- gewijze de Steenweg en de Maas
liep naar Maaseik toe. Vroeger was dit de
grote weg naar Maaseik en een overblijfsel
van de Romeinse heirbaan, want de weg
wordt nunnog heirweg genoemd.
Rond het middaguur moest het geld er
liggen, zoniet, dreigde de inhoud van de
bewuste brandbrief, zou Reyndersgoed in de
as gelegd worden.
Hoe ijverig de dorpssecretaris zich ook
inspande om die misdaad te voorkomen,
toch heeft hij ze niet kunnen beletten.
De burgerwacht, die in de dorpen bestond
onder de naam der schutterij werd
bijeengeroepen en op de eerste vergadering
werd door de hoofdman besloten, dat om de
beurt, twee landsknechtsoldaten het huis en
de boerderij met toebehoor, elke nacht
zouden bewaken van af
één uur nadat de donkerte was ingevallen
totdat de morgenklok het eerste licht
aankondigde.
Achter het woonhuis lag de schuur, waarvan
de poort goed gesloten bleef en naast de
poort tegen de gevel was een schob of groot
afdak gebouwd waaronder de karren en het
akkergereedschap werden geplaatst tegen
de regen en de zon.
Onder dat afdak lag uit de wind en in de
warmste hoek een dikke laag stro, waarop
de nachtwakers zich konden neerleggen als
ze moe waren.
's Zomers was dat niet zo heel erg, maar
wanneer de nachten kouder werden, was dat
minder aangenaam.
Deze nacht was het de beurt aan Pier de
Lichte, de gevreesde knecht van Molshof en
aan Jan Gielen, de zoon van de schout. Die
nacht kon de secretaris gerust zijn en op
zijn beide oren slapen. Op de zoon van de
meier mocht hij rekenen, die was de eerlijkheid
zelf en Piet de Lichte zou hij zelf nog
met geen handschoenen willen aanpakken,
die stond gewis voor twee.
't Was een van de schone zomernachten, vol
stilte en heerlijk voor zo'n karwei . Ook
hadden de bewakers de ganse voornacht
gepraat en verteld. Na middernacht zou een
wat slapen en de andere waken, totdat hij
eens wakker geworden, met zijn kameraad
zou ruilen. Heel vroeg waren ze beide weer
samen wakker en men kon reeds bet Oosten
aanwijzen, zonder de richting der
windstreken te kenoen.
"Dat we hier nu nog staan moeten", zei Pier
geeuwend tot zijn makker, "de dag steekt
reeds in de lucht, wat zullen we hier nog
blijven luieren voor niets. Over een uur
wordt de morgen ingeluid en zullen de
boeren te been zijn".
't Zou stilaan licht worden, zodoende was
het gevaar voorbij. Dat was geen onzin wat
de Lichte verkocht, wat zouden ze hier nog
een uur staan schilderen voor niets. Ja, ja,
ze konden gerust naar huis gaan en dat
deden ze

Kopie van de eerste brandbrief die kapitein Reynders
"bereikte" op 8 januari 1785. Eigenlijk is het de
tweede; de eerste heeft hij nooit in handen gekregen
omdat één van zijn meiden hem gevonden had en
achterhield.
(verzameling: Matthieu Wieërs)
63.

dan maar dadelijk, Pier naar 't Leu, een
gehucht van de gemeente waar Mols- hof lag
en Jan naar Bokshof in Geis- tingen in
tegenovergestelde richting.
"Tot we weer eens samenvallen" was 't laatste
gezegde van Pier en weg waren ze.
Bij het kapelleken aan de molen, in het zicht
van zijn slapend dorp, kreeg Gielen opeens
rouwkoop. Zo was 't in de Gilde niet bevolen.
Tot het luiden der morgenklok moestennze
blijven, dat hadden ze met een eed gezworen.
Dat hij daar toch niet aan gedacht had, neen
helemaal niet..
Dan was hij zeker niet weggeaan. Waarom
niet goedmaken wat hij verkorven had. Het
ging immers nog. Hij zou dan het werk voor
twee doen.
Zo denkend had Jan zich al omgedraaid en
zou binnen een vijf minuten weer op zijn post
zijn. Gelukkig dat het zo vroeg was en dat
niemand hem nu zag.
Welk gedacht zou het geven indien ze
zagen dat de zoon van de schout zelf zijn
plicht niet deed.
Terwijl hij voort dacht kwam hij reeds ter
plaatse. Jammer genoeg te laat.
Want toen hij de hoek omdraaide achter
de schuur had Pier de Lichte juist de
brandende vlasbundel door een gat in de
schuur gesmeten en was bezig met de
lont uit te doven en zijn ketsstenen
waarmee hij vuur geslagen had, weg te
steken.
Heel Reyndersgoed lag na een uur in de as,
hoe vlug de dorpsbewoners er ook bij waren
om te blussen.
Gelukkig had men de huisbewoners, het vee
en wat huisraad kunnen redden, doch de
prachtige boerderij lag voor de grond.
Dat wist de schoutszoon zich niet te
vergeven, ofschoon hij nu de brandstichter en
tevens de brandbriefleggers had ontmaskerd.
Ogenblikkelijk had hij hem doen volgen en na
drie dagen werd hij door de bereden
maréchaussee opgepikt.
Nu zou het met Pier de Lichte gedaan zijn,
want daar zou geen liegen helpen.
Ook stond er 14 dagen later een grote
menigte op de galgenheuvel een kilometer
boven de drietak gelegen langs de
steenweg van Geistingen naar Kinrooi, juist
tegenover de beugelbaan van Ho- kerbil.
In 1912 bestonden die drie anderhalve meter
hoge heuvels nog en waren in een
dennenbos op een boogscheut van de weg
gelegen. Eén was voor het gerecht, een
tweede voor de betichten met hun pleiter ter
begenadeging en op de derde die de
driehoek vormde, stond de galg. Daar hing
de Lichte weldra te bengelen tussen hemel
en aarde. Nu zou men voor zeker zeggen,
zal Reyndersgoed geen tweede keer meer
afbranden. Dat zou iedereen toch
veronderstellen, doch die rekenden zonder
de waard. Niettemin luidt het opschrift
boven de deur in de gevel: "Bis combusta
Raeaedificata": "Tweemaal afgebrand en
tweemaal herbouwd".
Trieste tijden, zeden en gebruiken.
Dat zal U de volgende geschiedenis leren.
Hoejammer dat die heemkundige plekken uit
de volksgeschiedenis verdwijnen zodat men
ze nog nauwelijks meer weet te vinden.
Nu er een rechte steenweg de bossen, die er
bijna alle zijn uitgeroeid in twee gesneden
heeft, is het verkeer tussen voornoemde
plaatsen veel groter geworden, dan voor 70
jaar; toen liep daar enkel een eenzaam
kronkelende hei- weg tussen het zand, de
bramen en de dennen, en geen enkel huis
buiten het café Hokerbil wist U hier iemand
aan te wijzen.
Nog hoort men wel eens de naam Galgen-
heuvel vernoemen; maar deze is geen
afgelegen en gevreesde plaats meer, waar de
schuwe heibewoners in die tijd met angst
doortrokken en bij schemeravond grote
kruisen sloegen wanneer ze die plaats des
onheils door moesten opdat de zielen der
ongelukkigen die hier hun leven aan de galg
geëindigd hadden en die hier 's nachts
rusteloos rondzwierven hen niet zouden
beheksen als ze er rondspookten.

DIE GOEIE (?) OUWE TIJD.., (1913... 1922)
Met deze vierde bijdrage zetten we (voorlopig?) een punt achter de vroegere jongensspelen.
Onze dank aan de auteur die zijn herinneringen op papier zette en ze ons overmaakte voor
dit tijdschrift.
We wachten nog steeds op beschrijvingen over vroegere meisjesspelen. Wie durft ?
HET KNIKKERSPEL
Wij noemden de knikkers "uve" (enkelvoud
"uuf").
Hoe we er aan geraakten ?
Sinterklaas bracht er alleszins een dozijn of
twee. De zeldzame centen die we ooit kregen,
gingen vaak naar 't winkeltje achter de
kerkhofmuur, waar een grote bokaal knikkers
op de toonbank stond. Daar vulden we onze
voorraad "uven" aan.
Glazen knikkers heb ik toen nooit gekend.
Vroeger speelden we met "uven" van
gebakken klei, "gedoopt" in een soort lakverf,
rood, geel, blauw.. Je mocht er niet met je
icctiorap op trappen, want dan verbrijzelde je
voet zo'n "uuf" tot enkele rood-bruine
kruimeltjes .
Elke schooljongen had meestal een hele
kollektie "uven" op zak. Tenminste in het
"seizoen".. Je kon inderdaad de "uven" niet
doen rollen als het dagen na elkaar
geregend had., ook niet als er sneeuw lag
en evenmin bij bittere kou. Er waren dus
een paar weersomstandigheden die het
knikkerspel doenlijk maakten.
Ik weèt het niet zo goed meer, maar ik
vermoed dat de mooie dagen van oktober de
geschikte momenten waren voor het spel. De
grond was dan hard genoeg en niet te
vochtig.
Het was een vrij rustig spel, al kwam het
soms tot hooglopende ruzie, als er valse
truukjes bij te pas kwamen. Tot
een waarachtig gevecht kwam het nooit of
zelden en beslist niet op de speelplaats
want meester Raemaekers (1) was er vlug
bij, wanneer iemand zijn klomp als wapen
boven 't hoofd zwaaide.
De meester greep de kemphanen stevig bij
de schouders en de "vijandelijkheden"
werden snel beslecht. Het kon ook niet
anders... het spel moest.verder worden
gezet. De valsspeler werd opzij geschoven.,
of moest zijn fout herstellen.
De regels van het knikkerspel ?
Die stelden we zelf op en ze hingen af van
de beschikbare tijd, het terrein en wat je
zelf of de medespelers er aan wilden
wagen.
Waren we op weg naar school en hadden
we nog een paar minuten tijd om op 't pad
langs het veld enkele knikkers te winnen
of., te verliezen, dan lieten we de "uven"
rollen over de hardgelo- pen grond. Zo
ging het rustig en traag in de richting van
de school, met z'n tweeën, z'n drieën., z'n
vieren.
Je moest op je"hukken" zitten, of op éën
knie, je knikker in de richting van die van
je tegenspeler laten rollen .
Kon je zijn "uuf" treffen, dan was ze voor
jou. Lukte dat niet, dan ging het spel
verder, richting Oud-Kevelaer.
Op de speelplaats golden andere regels: met
het zakmes ("de kniep") werd er een ring op
de grond getekend van ongeveer 15 a 20
cm. doorsnee. Ieder speler
65.

legde daarin een aantal knikkers, vier,
vijf... voor iedereen goed herkenbaar
aan de kleur. De kunst bestond erin,
één, twee., of meer knikkers uit de ring
te schieten, van op een afstand van
l m . - 1,50 m. Dat geschiedde om de
beurt. Wat je buiten de ring kon krijgen
was winst.
Soms bedachten we weer wat anders: we
groeven met ons zakmes een trechtervormig
putje in de grond. Boven had het
een tiental centimeter opening en 't was
zowat 5 cm. diep.
Van op anderhalve meter afstand moest je
trachten de knikkers, één na één, in 't
kuiltje te rollen. Die naast de opening
bleven liggen, moest je wegschieten... als
't lukte. De "uven" die je aldus op
"spanbreedte" (dit is tussen de gestrekte
duim en pink van één hand) kon
wegkrijgen, waren voor jou.
Alles bij elkaar dus een eenvoudig,
vredig spelletje. Wordt het nog gespeeld
?
Ongetwijfeld hebben de jongens van
vandaag en meer "sportieve" mogelijkheden
om zich te vermaken. Gelukkig
maar..!
DE KLAKKEBUS - "DE KNAPTOET"
"Knaptoetenhout" was niet gemakkelijk te
vinden. Het kwam van een soort
vlierstruik, meen ik. In alle geval, het
moest minstens 3 cm. dik zijn... en een
jongen uit de dorpskom kostte het een
flink aantal knikkers, of een zakmes, of
een draaitol om zulk geschikt hout vast te
krijgen. De ruilhandel (= "et toese")
floreerde in die tijd !
Het stuk moest zowat 12 a 14 cm lang zijn
en de uiteinden moest je mooi plat zien te
snijden. De schors' kon je
gemakkelijk verwijderen: met de steel van
je zakmes moest je er voorzichtig, langs
alle zijden op kloppen, zodanig dat 1 t sap
tussen hout en bast losweekte. Het merg,
ongeveer 1 cm. dik, kon je met mes en
breinaald er uit halen.
De stempel of "stamper" diende om de
proppen af te schieten. Zo'n ding vervaardigen
eiste wel een moeizame inspanning.
De stok die er voor gesneden
werd, moest droog en stevig zijn. Weer
kwam onze "kniep" er bij te pas.
Je begon met een keep te kerven op ongeveer
3 cm. hoogte. Dit werd het dikkere
deel, dat passen moest op de omtrek van
de klakkebus. Geduldig en met kleine
snippertjes werd dan de stamper, beetje bij
beetje, naar maat gemaakt: hij moest
passen in de opening waar het merg
gezeten had en was 1,5 a 2 cm. korter dan
de "knaptoet". Bij het schieten kwam
immers de onderste stop bovenaan te
zitten, net op de plaats waar het projektiel
"de loop" had verlaten.
De proppen maakten we van rap.
Voor wie zou denken dat "rap" geen goed
Nederlands zou zijn, haal ik uit van Dale:
"Rap" is "afval van hout of plantenvezels".
We kregen dat goedje bij de zeldzaam
wordende vlaskwekers. Het was een vieze
materie... en je moest er op kauwen als op
een tabakspruim om deugdelijke proppen
te bekomen. Smakelijk was het allerminst.
Je stopte zo'n stevig geknede, natte stop in
de top van de knalbus en een tweede aan
het andere einde. Met de stamper, die je
tegen je borst drukte, gaf je de laatste prop
een krachtige duw, zodat deze de lucht in
de buis samenperste. De bovenste stop
vloog als een kogel weg, met knallend
geluid.
De "knaptoet" was een zeer onsbhuldig
"wapen". Je kon er niemand veel letsel mee
toebrengen of zelfs geen ruit mee
stukschieten.
Welk plezier was er dan aan verbonden?
Wel... de naam zegt het: het knallend geluid
leek ons vermakelijk en de

kunst bestond er in het tuig zoveel
mogelijk lawaai te laten maken.
Het was geenszins een gezelschapspel, al
deden we soms als soldaten die elkaar
omverschoten... louter voor de pret
natuurlijk !
Einde. MAARTEN JOZEF BOON
(1) Meester Chr. Raemaekers was onderwijzer te
Molenbeersel van 1915 (?) tot 1921 (?).
Hij was een zeer toegewijde onderwijzer.
Hij heeft tevens na 1918 al zijn krachten
gewijd aan de heropleving van het "kultureel
leven" in het dorp. Hij deed de toneelzaal
boven de melkerij van Oud-Kevelaer herstellen,
voerde er met enkele jonge mensen
toneelstukjes op (bij petroleumlicht!),
trommelde fanfarele- den weer bijeen en
organiseerde de "overwinningsoptocht" in
1 919.
Later werd hij schoolhoofd te Eis- den-Cité.
Een figuur die toch wel eens in
herinnering mag worden gebracht.
ARCHIEFVONDST (1)
In 1826 telt Ophoven-Geistingen 902
inwoners, 's Zomers gaan er 16 jongens
en 14 meisjes naar school bij
onderwijzer Jan Jacob Gielen. Er worden
ook 5 armen vermeld, maar het is niet
zeker of deze 5 bij de 30 anderen
gerekend moeten worden, 's Winters zijn
deze cijfers 55 jongens,
38 meisjes en 17 armen.
Kessenich telt op dat ogenblik geen
school, maar de gesmade koning Willem
I wilde voor het achtergebleven
Zuiden iets doen en stelde 400 gulden
ter beschikking voor een school. Op 1
januari 1827 wordt dan ook daar met
een gemeenteschool begonnen.
In Elen ging in 1826 in de zomer niemand
naar school.
Voor 1832 worden er voor Ophoven-
Geistingen 979 inwoners genoteerd, dan
gaan er 48 jongens en 31 meisjes naar
school. Voor Kessenich zijn deze cijfers:
741, 31 en 26.
THIEU WIEERS
(1) R.A.L. te Maastricht, Provinciaal
archief, nr. 12271.
gemeente ofschoon de deelgemeenten
Kessenich, Kinrooi en Ophoven
toch reeds verschillende ja- ren
aktief zijn op dit vlak.
Hoe werd karnaval vroeger in onze
dorpen gevierd ? Waren er ook
karnaval stoeten ? Wie nam deel aan
het karnaval gebeuren en waar
speelde het zich af ?
Wie zet zijn of haar herinneringen
eens op papier? Obk de volkskunde is
een as pekt van de heemkunde !
M.K.

In navolging van Kinrooi, waar de vzw
"Buurtschap Lemmensmolen Kinrooi" ak-
tief is rond de Lemmensmolen aan de
Breeërsteenweg, werd op maandag 5 december
1983 een "Werkgroep Molenzorg
Molenbeersel" opgericht.
De bedoeling van deze werkgroep is mee te
helpen zorg dragen voor de twee molens die
Molenbeersel nog rijk is, namelijk de
"Keyersmolen" aan de Smeets - straat en de
"Zorgvlietmolen" aan de Oudekerkstraat. De
eerstgenoemde is nog regelmatig ia gebruik
(ze maalt zelfs nog met de wind!) en de
tweede is reeds verschillende jaren buiten
gebruik.
Het is vooral de "Zorgvlietmolen" die op dit
ogenblik zorgen baart; onder andere de kap
is aan dringende herstel - 1ing/vervanging
toe !
MOLENZORG TE MOLENBEERSEL
K U R I E U S . . .
Herstellingen kosten echter geld.. Dit punt
werd dan ook uitvoerig besproken tijdens
de tweede vergadering op maandag 9
januari 1984. Er werden enkele aktiviteiten
in het vooruitzicht gesteld, o.a. een
"molenbal" op 25.02.84.
Onze Geschied- en Heemkundige Kring doet
natuurlijk ook mee ! Wie wil meehelpen kan
een vrije bijdrage storten op één van de
navolgende bankrekeningen
- Nr. 335-0390683-13
- Nr. 735-2224093-65
telkens ten name van: "Werkgroep Molenzorg
Molenbeersel", Smeetsstraat 40 te 3688
Molenbeersel-Kinrooi en met de vermelding
"Steun molens".
Wij danken U reeds bij voorbaat !
Mathieu Kunnen
Onder deze hoofding willen we een kleine "rubriek" openen. Een beetje afgekeken, zo U wilt,
van de "Maaseiker Rariteiten" zoals die voorkomen in "De Maaseikenaar" Het mag "van alles"
zijn, als het maar een druksel is: een doodsprentje, gedicht, cantate, oud kommunieprentje,
reklame, enz; als ze overigens op één of andere wijze "raar" of "kurieus" zijn.. Bezorg ons van
die "rariteiten"..
Wij drukken hierbij een in het Frans
gestelde "doodsbrief" af van een Opho-
venaar en wel (nog) uit 1901.
Er zullen wel niet veel Ophovenaren de tekst
hebben verstèctn in die dagen..
En zij zullen er ook geen gekregen hebben.
Dat Zjang Vandewinkel overleden was, was
duidelijk..
Zelfs bidprentjes ("doodsprentjes of
beeldjes") waren tachtig jaar geleden niet
algemeen. Zeker doodsbrieven niet!
Er zullen er toen heel weinig gedrukt zijn.
Deze is, met een postzegel erop van 1
centiem (!) = het honderdste van een frank
vanuit "Maeseyck" verzonden aan
Mademoiselle H. Boonen, Rue du Pa- 1 aiS
148, Anvers.
En Helena Boonen ("Liên vanne Boên")
was van Geistingen en woonde toen te
Anvers en dat is Antwerpen..
DONAAT SNIJDERS

EEN MOLENBEERSELSE DORPSFIGUUR : J O E P ! (VERVOLG)
Op de dag dat Joep de 60 jaar bereikte
zegde hij 's middags tot de baas voor- wie
hij aan het werken was: "Deze namiddag
werk ik niet. Vandaag heb ik er een nul
achter gekregen en daar ga ik er ene op
pakken.."
"Zo, zo", zei de baas, "en komt gij dan
morgen weer?"
"Ja", zei Joep, "als het God belieft.."
De baas, die gehaast was om met het
bouwwerk gedaan te krijgen, keek 's
anderendaags al maar uit, maar Joep
kwam maar niet opdagen... De ongeduldige
boer ging hem opzoeken en vond
hem op de eerste plaats die hij aandeed.
70.
Terwijl Joep daar zat te lampetten, maakte
de boer hem het verwijt: "Gij moet toch ook
eens aan uw oude dag denken! "
"Oude dag", zei Joep en hij drukte vooral op
het woordje "dag"., "ja, die heb ik feitelijk
maar één", zei hij met een spotlach, "en die
zal ik wel omkrijgen, net zo goed als gij!"
De boer zweeg en dacht: daar is toch niets
aan te verhelpen... Hij waagde hem ook nog
te vragen of hij ook stortte voor pensioen..
"Neen man", zei Joep, "daar drink ik liever
kobussen voor.. Ik ben niet zo dom om
voor de staat te gaan werken.. Bovendien,
als het moest gebeuren dat

ik niet tot 65 jaar zou leven, dan zou ik er de
ganse eeuwigheid spijt van hebben..!"
JOEP EN DE VISSER...
Toen Joep eens op een keer ferm aangeschoten
langs de beek kwam gestrompeld,
trof hij op de oever een man aan die bezig
was met hengelen. Die man stond overal
bekend als een brutale gierige vrek, die er
niet voor terugdeinsde om arme, in nood
verkerende personen uit te buiten, een
handelswijze waardoor hij zich de bijnaam
van Jood had verworven .
Hij werd dan ook met deze scheldnaam
algemeen genoemd.
"Zijt ge wat aan het vissen?", zo begon Joep.
"Wat anders!", zei de b/isser, "niet aan het
zuipen!"
"Hola man", zei Joep, "hebt gij daar zaken
mee?! Ge moet niet jaloers zijn, gij kunt hier
ook drinken zoveel als ge lust en daarbij nog
goedkoop, juist wat zo een "arme" man als gij
nodig hebt!"
"Zwijg", zei:de visser, "of ik smijt U in de
beek!"
"Dat durft ge niet!", zei Joep, ge zoudt niet
graag een plonsert meemaken!" "Ga toch door
man", zei de visser,
"als gij hier zo blijft lawaaien kan ik niets
vangen..."
"Ja", zegt Joep, "waar vist gij eigenlijk op,.?"
"Op de duivel!", zei de visser kwaad.
"Potdomme!", zei Joep, "die is niet
gemakkelijk te vangen! Wat voor aas hebt ge
dan aan de angel?"
"Een zuiplap!!", bulderde de visser. "0, nee!",
zei Joep, "daar vangt ge hem niet mee, maar
doet er maar eens een Jood aan, dan zal hij
wel bijten!" De visser pakte zijn spullen
bijeen en ging elders vissen.. Terwijl hij zo
grommelend heenging riep Joep hem nog
achterna: "Zeg eens, als ge hem vangt en hij
heeft een kale staart, dan hebt ge de
echte..!"
ENIGE PLEZANTE STREKEN VAN JOEP
Joep was aan het werk in een nieuwbouw. De
timmerlieden waren daklatten aan het
opnagelen. De baas die er nogal op uit was,
liep onder maar rond en raapte de nagels op
die gevallen waren.
"Kijk eens aan!", zei hij tegen Joep, "wat ik
weer heb moeten oprapen, en ik moet mij
maar bukken.. Ik heb er waarachtig pijn
van in de rug.."
"Dat is uw eigen schuld, dat hoeft ge niet te
dóen", zei Joep, "laat ze maar rustig liggen,
die vindt ge later allemaal bijeen zonder te
bukken!"
"Ja?", zegt de baas, "ik zou niet weten waar!"
"Doodeenvoudig!", zegt Joep, "op de rekening!"

Terwijl Joep daar rond liep met grote gaten
in de sokken, maakte de vrouw des huizes
hem de volgende opmerking: "Het is
schandalig dat ge daar zo rondloopt met zo
geweldige gaten in uw sokken! "
"Ja, ja, vrouw", zei Joep, "mijn hielen zijn
geheeld, daarom hoef ik er niets meer om te
hebben!"
Hij kroop terug op de stelling, haalde een
stukje touw uit zijn broekzak en bond de
gaten af.
"Ziezo", zei hij, "klaar is Joep!"
Zo ging hij altijd door totdat de strumpen op
waren, dan pas moest hij nieuwe sokken
kopen !
Toen Joep eens de baan Tungelroy-Stramp-
roy passeerde, moest hij onderwege langs
een kruisbeeld komen dat daar stond,
eenzaam langs het veld.
Een zekere persoon die Joep hoorde aankomen,
verborg zich achter het kruis en
dacht: "Ik ga eens proberen of Joep ook bang
is.."
72.
De sprekende Leeve Heer
Tekening: Chris Geris '84
Toen Joep het kruis voorbijkwam zegde hij
als naar gewoonte: "Goojen aovend leeve
Heerke..", waarop die geheimzinnige
persoon fluks antwoordde: "Goeden avond
zatte Joep!"
Spontaan was Joep wat uit zijn lood geslagen,
en met het gezicht bijna op de rug
gedraaid strompelde hij enige schreden
verder.. Dan bleef hij staan en dacht bij
zichzelf: "Ik vind het aardig, dat is de eerste
keer dat het kruis tegenspreekt, daar kan ik
gene kop aan krijgen!"
Hij wilde het fijne ervan weten en keerde op
zijn stappen terug.. De man die zich daar
verscholen had vluchtte ijlings het veld over,
maar Joep had hem nog gezien en riep:
"Héla, grapjas, wacht eens even! Ick zal dich
ins leere 1ieve Heerke doon..!!"
Uoep moest voor een boer een bakoven
maken. Als de oven afgewerkt was ging hij
de aarde eruit scheppen die daarin gedaan
was om het welfsel op te kunnen metselen.
Toen de oven bijna leeg geschept was,
stortte het welfsel in elkaar.
De eigenaar, die erbij stond en aan Joep de
opmerking al gemaakt had dat hij nog
maar wat moest wachten tot de oven beter
aangedroogd was, schoot uit tegen Joep in
een hevig verwijt: "Wat voor een
stommiteit is me dat! Had ik het ll niet
gezegd!"
"Ja zeker hadt ge dat gezegd, maar dat
moet ge geen stommiteit noemen!", zei
Joep.
"Ha niet", zei de boer, "wat is het dan?"
"Maar mijn goeie vriend", zegt Joep, "dat is
eerder een teken van mijn almacht!"
"Nu nog al schoner!", gaat de boer verder,
"hoe gaat ge mij dat uitleggen?"
"Maar", zegt Joep, "ge hebt nu gezien dat ik
kan scheppen en teniet doen!! Welnu?!"
"Ja, ja", zei de boer, "daar ben ik
vet mee!"
"Ach wat", zei Joep,"!ig nu niet te kankeren,
ik zal U wel een nieuwe oven

maken, want als gij nog acht dagen zo
ligt te sodemieteren, dan hebt ge er nog
gene klaar!"
JOEP WAS EEN KINDERVRIEND...
Het gebeurde dikwijls dat Joep langs een
troep kinderen kwam die met de tol aan het
spelen waren. Als hij dan zag dat er
sommigen bijstonden die niet meespeelden,
dan vroeg hij hun: "Waarom speelt gij niet
mee? Hebt gij geen tol..?"
"Nee Joep.."
"Hier hebt ge centen, gaat er U maar
aanstonds ene kopen.."
Als er ergens kinderen met marbelen
(knikkers) aan het spelen waren en enkelen
stonden erbij het spel af te kijken, dan vroeg
Joep ook aan hen waarom ze niet
meededen.. Zegden de kinderen dan: "Wij
hebben geen knikkers" dan gleed Joep zijn
hand in zijn broekzak, zeggende: "Hier hebt
ge elk vijf cent, gaat maar naar de winkel ,
daar hebt ge er een hele hoop voor.."
Joep ging dan verder...
Wanneer de kinderen zagen dat hij tamelijk
slechte schoenen aan had, plaagden zij hem
met te vragen: "Joep., zijn dat uw beste
schoenen?"
"Nee, menneke", zei Joep dan, "ik heb er nog
een paar splinternieuwe in de winkel staan,
ik hoef ze enkel maar te gaan kopen!"
Hij maakte zich daarom niet kwaad en liet
zich zulks goedsmoeds van die bengels
gezeggen en hij gunde ze graag dit vermaak.
Kwam hij soms langs een winkel, waar de
kinderen voor het uitstalraam stonden en
met begerige blikken naar de mooie
gekleurde suikerbollen stonden te kijken in
de glinsterende bokalen, dan gaf hij hen
enige centen, al zeggend: "Wie gaat er eens
iets kopen van die mooie snoepjes?"
Joep droeg de kinderen een warm hart
Tekening: Chris Geris '84
"Ik! Ik! Ik!" riepen ze dan allegaar. "Ja,
goéd", zei hij dan, "gaat maar al lemaal,
maar zegt dat het voor een zie ke mens is,
dan krijgt ge de beste waar!'En eerlijk
delen hoor! Anders krijgt ge nooit meer
iets van mij..!"
(vervolgt) + NAARDJE LAVEAUX
73.

KINROOIER BERICHTEN UIT DE EERSTE WERELDOORLOG
Te St.-Adresse, bij Le Havre, waar de uitgeweken belgische regering verbleef tussen 1914
en 1918, verscheen van december 1916 tot november 1918 een van de vele "frontblaadjes",
zoals men er allerhande kan vinden in de Pax-poort te Diksmuide. In totaal 24 nummers,
gedrukt door oorlogsinvalieden. Het is trouwens deze drukkerij die men na de oorlog
vergeefs heeft pogen over te brengen naar Sint-Jans- berg bij Maaseik.
Naast allerlei wetenswaardigheden uit het bezet gebied, zoals die in vaak verwrongen vorm
en na lange onwegen, in Frankrijk geraakten, kende het goed-opgezet- te blad een aantal
vaste rubrieken, die meestal een grote vormende waarde hadden. "Nieuws uit het kanton"
vat allerlei berichtjes samen uit soldatenbrieven. "De Maeseyckenaar", zoals het blad heet, is
praktisch onvindbaar geworden: we kennen slechts twee volledige verzamelingen.
Meer als "kuriosum" dan wel om de inhoud volgen hier wat berichten uit "Kinroy". Voor
ouderen wellicht ‘t "beprakkezeren" nog eens waard..
De spelling werd gemoderniseerd, niet stijl en inhoud.
De opgenomen bijdragen werden vóór publikatie aan de militaire censuur onderworpen (dit
om redenen van staatsveiligheid).
Donaat Snijders

Een liefhebber bood er 3550 fr. voor, doch
de eigenaar vond die som te laag. Dit
kwam nu de mof te weeti, die niets beter
oordeelde dan het paard in te vorderen
tegen de belachelijke som van 1400 fr. Al
het weegeklacht van Rosveldts, hoe
gegrond ook, vond natuurlijk niet het
minste gehoor.
juli 1917
Wij vernemen het afsterven op 16 januari
1.1. van vrouw Maria Aldegonda Jaeker,
echtgenote van J.M. Teuwen en moeder van
onze dappere vrienden en wapenbroeders.
Wij bieden hun onze bestgemeende
deelneming aan.
Onze boeren hebben zich meest alle grote
koffiemolens aangeschaft en malen
daarmede het graan waarover ze nog kunnen
beschikken. Dit meel, gevoegd bij de bloem
die zij van het steunkomiteit kopen, geeft
een "grijsken" dat wel smaakt.
De eer is aan ons! Over enige tijd werd aan
de ganse gemeente voor zes weken de straf
opgelegd dat niemand nog na 7 uur op
straat mocht komen, geen enkel herberg
mocht nog tappen. De reden?
Een paar jongens onzer gemeente kozen het
hazepad en komen zich bij u aansluiten om
mede voor Vorst en Vaderland te strijden.
Het schijnt dat de gemeente Ophoven om
dezelfde reden twee weken arrest kreeg.
augustus 1917
Overlijdens: de burgemeester en dezes
echtgenote; de grootmoeder van onze vriend
Jan Hanssen; de vrouw van Jacob Aendekerk
(Waele Keubke).
Huwelijken: Henri van Kaaps Henske met een
meisje uit 't Ven: ze hebben het huis
betrokken, vroeger bewoond door Baltis
Riekske, nevens Christus; Toon van Keubke
Vrancken met een dochter van de wies vrouw
van Kessenich; Leetje van Kamps Neelke met
een meisje dat ik niet maar hij wellicht we!
kent.
De inwoners hadden een aanvraag ingediend
om gedurende de Pinksterdagen de
herbergen wat later dan de boete het toeliet
te mogen openhouden.
Het antwoord van de pruis was een verlenging
der straf met een maand.
september 1917
Al de gedeporteerden, waaronder Chr.
Steyvers, broeder van onze vriend Steyvers,
gendarm te Londen, zijn uit Duitsland
teruggekomen.
oktober 1917
Alles gaat tegenwoordig weer wat beter. Nu
de mensen aan de oogst zijn, is er van
armoede geen spraak meer. Ongelukkiglijk
zou de mof ons nog meer willen afeisen als
er op 1 1 veld staat.
Varkens masten, waar een schone stuiver
aan te verdienen zou zijn, gaat bijna
onmogelijk, bij gebrek aan melk en aan
meel. Het rundvee ziet er ook maar schraal
uit. Een landbouwer verkocht een dezer
dagen ene melkkoe voor 2350 fr. Jonge
biggen gelden tot 160 fr per stuk.
Mathieu Ch..., die bijtijds het hazenpad
koos, en zich nu in Engeland bevindt, heeft
het bij de mof lelijk misdaan: zij
beschuldigen hem van niet minder dan
spioen voor 't Belgisch leger. Eere aan
Mathieu !
De mof heeft nu zijn huis met inboede!
verbeurd verklaard en alles gaat openbaar
verkocht worden.
Bij Jos Gal... kwam een pruis zijn broertjes
en zusjes de zwijntjes bezoeken. Hij
meende meel in de troggen te bespeuren en
maakte er Jefs zuster opmerkzaam op;
tevens liet hij zich wat flauwe
komp!imentjes ontvallen.
Dit ging natuurlijk Jef boven zijn geduld en
hij snauwde de vuige mof braaf bars toe,
die afdroop; maar o wee: twee dagen later
werd Jef te Bree wegens bedreiging van de
poli zei gedagvaar- digd en zit nu nog
achter slot.
Lipske kocht een huis in Rotem voor het
rond sommetje van 12000 fr.
75.

november 1917
Dat de verwenste moffen zich aan alle laffe
en vuige daden weten plichtig te maken, is
overbekend. Hier daarvan een staaltje, dat
helaas voor enige kloekmoedige personen
onzer gemeente de bitterste gevolgen na
zich sleept.
In een welbekende herberg langs de
steenweg kwam een reiziger binnen, bestelde
in 't frans en bekende weldra dat hij
een frans officier was aan de Duitsers
ontsnapt en dat hij verlangde de grenzen
over te geraken. Tot staving van zijn
gezegde toonde hij zijn foto in franse
officierendracht.
Het vertrouwen der aanwezigen was gewonnen
en dadelijk werd alles in 't werk
gesteld om de vermeende vluchteling voort
te helppn. Toen nu de zoon en de dochter
des huizes met een paar verkleefde buren
hem naar de grens begeleidden schoten op
een gegeven teken de "wachthonden" toe
en hielden allen aan.
Daar bleek het dat de vreemdeling een
smerige pruis was, die zijn milde weldoeners
als spioenen deed schaken en naar Bree en
vandaar naar Brussel deed voeren.
Het schijnt -laat ons nog het beste
verhopen!- dat deze edele slachtoffers
hunner dienstvaardigheid het ergste te
vrezen hebben. Dit uitzinnig geval heeft de
ganse gemeente in de diepste verslagenheid
gedompeld.
45 arme kleintjes uit het Walenland zijn
alhier aangekomen en met de liefderijkste
gastvrjjheid ontvangen geworden. Als een
prachtig voorbeeld van vaderlandsliefde en
offervaardigheid halen wij aan dat madame
Lefevre, echtgenote van de heldhaftige heer
ontvanger, die na het verdrukte vaderland de
grootste diensten bewezen te hebben, wist
te ontvluchten en op 46 jarige ouderdom ons
roemrijk leger vervoegde, drie kindertjes bij
haar heeft ingenomen, ofschoon de moffen
uit wraak op haar man, al haar huisgerief
aangeslagen hadden.
december 1917
76.
Wij betreuren het overlijden van vrouw
Elisabeth Renette, weduwe van Renier
Segers, wonende op het gehucht de Hagendoorn.
Onze geachte gemeente-secretaris werd
door de moffen aangehouden en gevankelijk
naar Maaseik en van daar naar Hasselt
meegevoerd. Bravo Graadje! dat verdient
een pluimke !
Hier volgt wat we nog verder vernamen over
de verraderlijke aanhouding van enige
onzer heldhaftige dorpsgenoten. Twee
heren, welke belgische officieren schenen te
zijn, kwamen bij Ties Janssen, handelaar en
hotelhouder te Bree. Om vertrouwen in te
boezemen aan de dochter des huizes, Mad.
Vaes, gaven zij het wachtwoord en lieten
een kenteken zien welk diende om te
bewijzen dat zij Belgen waren, welke de
dienst kenden. Aan het hoofd van deze
dienst te Bree, was een beambte der
douanen,
M. Cuyvers met zijn dochter Maria.
Mad. Vaes sprak tot beide onbëkenden met
de grootsten lof over deze personen. Zij
verzocht Cuyvers de heren te vergezellen
naar Kinrooi; maar deze laatste verlangden
dat zijn dochter Maria alleen zou meegaan,
hetgeen dan ook gebeurde. De heren
verzochten M. Cuyvers 5 mark aan te
nemen, hem verzekerende- dat zijn
vaderlandsliefde en offervaardigheid zou
bekend gemaakt worden bij de koning.
Zo begaven zich de gezegde officieren en
Maria Cuyvers naar Kinrooi bij de Wed.
Schoofs, alwaar andere personen het
ogenblik afwachtten om de grens over te
gaan. Er waren daar zowat 30
jongelingen, welke het leger wilden gaan
vervoegen.
Plotselings halen de heren hun revolver te
voorschijn en nemen al de tegen-
woordigen gevangen. Het waren moffen-
politiemannen. Maria Cuyvers stond een der
laatsten en vroeg aan de snoodaards om
haar mantel en hoed te mogen halen in een
nabijgelegen kamer; dit werd toegestaan,
doch een mof ging mede. In deze kamer
stond het venster open en Maria wipte er
door uit vervolgd door de mof. Door een gat
in de haag wist zij te ontsnappen; de pruis
kon er

niet door maar loste zes revol verscho-
ten op haar af, gelukkig zonder haar
te treffen. Dit gebeurde rond zeven
uur 's avonds.
Maria liep recht naar huis om haar va-
der te redden en te samen namen zij de
vl ucht.
Gedurende 15 dagen hebben zij zich
schuil gehouden —(censuur)— waar
goede vrienden de wacht hielden en thans
zijn zij in veiligheid in Holland. De
zoon Cuyvers is aangehouden geworden
alsook Mad. Vaes-Janssen.
Mathys Coenen van Neeritter, doch die
in ons dorp bij zijn dochter inwoonde,
werd over 28 maanden door de moffen
vastgezet en naar hun moffen!and ver-
voerd, omdat hij Belgische jongens in
zijn huis geborgen had. Op 17 augustus
had hij zijn roemrijke straf uitgediend
en werd over Zwitserland naar Frankrijk
gezonden. Van daar keerde de oude Mat-
hys over Engeland naar Holland weer,
waar hij de 3 oktober bij zijn andere
dochter te Neeritter aankwam en er nu
verblijft.
Oneindig veel weet hij te vertellen
van de ellende in Duitsland uitgestaan,
van de wraakroepende behandelingen,
welke men hem heeft doen ondergaan, en
hoe hoog de nood onder 't duitse volk
gestegen is.
(vervolg en slot in het
mer).
volgende num-
77,

Waat maag dét in godshiêrenaam beteikene
DE L A A J O P R U U M E .
Dat is filologus bij het jaareinde ook eens aan 't doen.. Hij vindt een paar pa piertjes met
vragen, door anderen en door hemzelf opgeschreven. En hij zal dat dan maar eens
afhandelen.
* op ene sisser oetdreijen :
komt uit de oude rechtspleging.. De bokkeri
jderstijd bewijst onder meer de
wreedaardige 11jfstraffen: onthoofden,
wurgen, afkappen van ledematên, ophangen,
verbranden.. En dat kon "gemakke-
lijk". Men kwam er dus in bepaalde gevallen
nog heel goed vanaf met slechts
"behandeling" met het gloeiend ingebrand
merkteken.. Het zal wel vreselijk pijn
hebben gedaan, maar het liep, al bij al, dus
met een "sisser" af. (In het kasteel te Horn
zagen wij nog zo'n "brandijzer").
* ieker en ummer; zjat en tas..
Er zijn zo meer voorbeelden aan te halen
van woorden met gelijke betekenis., en met
soms voor gevolg dat de spreker er niet zo
goed meer uit wijs kan. Wat is het nu in
"good plat"?
Valt het U in deze gevallen niet op, dat
oudere mensen een ander woord hanteren?
Hier: zjat en ieker en dat jongeren dat nog
wel verstaan, maar het oudere woord zeker
niet meer aktief zullen gebruiken? Dat is het
leven, ook van woorden: zjat komt van het
Frans jatte: kom; kommetje en die tas komt
ook van het Frans: tasse.. Maar ook in die
taal is jatte verouderd en geleidelijk aan
vervangen door het nieuwere. Bij ons is dat
deftig een kop(je) geworden.
De aker is een veel ouder woord als de
emmer. Een tijdlang leven dan zo'n
twee 'Vormen" of benamingen nog naast
elkaar en dan komt ergens de "wet van
de jungle": het oudste verdwijnt, wordt
uitgestoten.
Denk maar eens aan de iêk en aan het
nieuwere azijn; aan den abeel en aan de
nieuwere kanada = kanadeee populier; aan
de petat en den éérpel: in vele dialekten
heeft de éèrpel al het laken moeten leggen
voor de jongere petat, zoals de groenten het
moesten afleggen tegen de legumen..
Hoe dat gaat, wie dat haalt: het is
onberekenbaar zoals alle echt leven..
Er zit mode tussen; invloed van kuituur of
van een machtiger taal en zoveel meer.
* oppe lep zeen:
mijn vraagsteller meent, voorzichtig, dat het
iets te maken heeft met "lebberen" = graag
z'n potten pakken, drinken. Dat is wel niet
het geval. Het komt van de lappen, de
schoenlappen, het leer onder de schoenen:
de halve en hele zolen. Het betekent dus
oorspronkelijk: op stap zijjn. En ik denk,
voorzichtig, met de bijgedachte: als er
ergens een feest is, want anders deed men
dat vroeger wel op de klompen, waar geen
"lep" aan te pas komen.
* e gétske: klein wegje, steegje.
Hier erfden we uit het Duits: die Gas- se.
Dat is dan al een straatJE en met de ons zo
bekende umlaat in verkleinwoorden wordt
het dan een heldere "e". Dui ts: Gclsslei n.

* e wéémeske
is oeroud Nederlands: het wambuis: de buis
rond de wam = buik.
Het komt zelfs van het Latijn wambasi- um:
doorstikt onderkleed onder het pantser
gedragen op de wamba: de blote buik.
* e kammezool :
dat is NOG goed Nederlands. Het betekent
"lang vest met mouwen". De oorsprong van
dit niet germaans klinkend woord is dan ook
te zoeken in het Frans camisole en het
Italiaans camiciola, verkleinwoord van
camicia: hemd. De Russen hebben dat woord
ook overgenomen: kamzol... Omdat er
eigenlijk geen knopen zitten aan dit stuk
ondergoed is men ook gaan spreken van dat
berucht dwangkamizool dat ze alleen van
achteren sluiten waar de "drager" er niet aan
kan.
Hoe men nu komt aan dat bekend t is mich e
kammezool!" : ik weet het niet precies. Ik
vermoed: in verband met dat gelukkig niet
iedereen aan te trekken dwangbuis of -
kamizool.
* ene bergang
eigenlijk: bandiet; Frans: brigand.
Vandaar ook de min of meer lovende betekenis:
onverschrokken, onvervaard,
zoals de "Jongens" tijdens de Boerenkrijg
zich zelf gingen noemen, nadat de
Fransen hen als zodanig betiteld
hadden..
* hèé waas wiej ene Zwitser
good zaat.. Waarom de Zwitsers het hier
gedaan hebben? Waarom de tinnegieters? De
Tempeliers?
Waarschijnlijk omdat de Zwitsers van
oudsher, en niet van weelde, veel in
soldatendienst gingen voor allerlei heren, als
huursoldaat. Die huursoldaten hadden
meestal een bijzonder slechte reputatie. Ze
maakten het er veelal ook naar. En dan was
de drank nog niet hun ergste ondeugd.
Het is overigens met al die "lelijke" namen
zo, in iedere taal, dat het natuurlijk... de
"anderen" zijn die niet of minder deugen..
Dat afschüiven is "zo oud als de straten van
Echt.."
* jonkeren :
overal gezocht, maar geen preciese uitleg.
Men beperkt zich tot: het huilen van honden.
Wij gebruiken het alleszins ook voor
mensen, net zoals "fluiten" en "fieperen".
Het is, ondanks zijn goed klinkende vorm,
wel geen oorspronkelijk Neder- 1ands.
Daarmee zijn mijn papiertjes op. Jonker niet
te veel . Gedraag ll met de feesten niet te
veel als Zwitsers. Zeetj neet te veul oppe lep.
En dat de bergangs zich koest houden !
FILOLOGUS

Vraag» en
antwoordryferiek
* V R A G E N
84/01 STENEN HAMERS EN BIJLEN
Reeds geruime tijd ben ik bezig met het
inventariseren, beschrijven en tekenen van
stenen hamers en bijlen uit Neolit- hicum of
Jonge Steentijd, welke gevonden zijn in de
regio Weert.
Het is mij gebleken dat veel van dat
vondstenmateriaal in de loop der jaren in
diverse partikuliere kollekties terecht is
gekomen. Om die reden zou ik graag in
kontakt willen komen met lezers van dit
tijdschrift die zelf dergelijke hamers of
bijlen bezitten, of die op de hoogte zijn van
het bestaan ervan in andere kollekties.
Nogmaals: het gaat mij alleen om de bijlen
en hamers uit de regio Weert, waaronder ik
versta de plaatsen Weert, Nederweert,
Nederweert-Eind, Ospel, Le- veroy,
Boshoven, Laar, Tungelroy en Altweert.
Alfons Bruekers, Bredeweg 32
NL-6031 CM Nederweert
84/02 TWEE STENEN BEITELS TE WEERT
In het register van aanwinsten van het
gemeentelijk museum "De Tiendschuur" in
Weert, werden in 1953 onder nr. 10
ingeschreven: "twee stenen beitels" welke
werden geschonken door dhr. W. Cox te
Molenbeersel. Verdere aanduidingen
omtrent vindplaats, enz. ontbreken helaas.
Wie kan mij meer vertellen over deze twee
beitels of over de schenker, W.
Cox ?
Alfons Bruekers, Bredeweg 32
NL-6031 CM Nederweert
Uit onze ledenfamilie
BENOEMING TOT
PASTOOR
Op 26 augustus
1983 heeft Kardi-
naal Godfried
Danneels ons lid
E.H. L. Lemmens
-afkomstig van
Kinrooi- benoemd
tot pastoor van
de parochie
Londerzeel. In
deze funktie werd
hij op zondag 25
september 1983 aangesteld door deken
Ward Vanderwegen.
Met onze oprechte felicitaties !
GESLAAGDE TOERISTISCHE GIDSEN
Twee van onze leden, Mevr. Mariet Raets
Maessen en Frank Craemers, beide van
Kessenich, volgden met sukses de kursus
"toeristisch gids" die onlangs georgani
seerd werd door het Provinciaal Verbond
voor Toerisme in Limburg. (P.V.T.L.)
Ze kregen hun diploma uitgereikt op een
plechtigheid op zaterdag 3 december
1983 in het provinciehuis te Has- sel t.
Veel plezier aan het gidsen en ook nog onze
felicitaties !
ZILVEREN HUWELIJKSFEEST
Op dinsdag 22 november 1983 waren onze
leden, dhr. & Mevr. Jan Janssen-Boos- ten,
Weertersteenweg 188, Molenbeersel
vijfentwintig jaar man en vrouw. En dit ging
uiteraard niet onopgemerkt voorbij !
Josée en Jan, nog heel veel jaren samen en
alsnog... proficiat !
Berichten voor deze rubriek graag
rechtstreeks aan ons se-
kretariaat:.Middenstraat 2 te 3688
Molenbeersel.

"DONAAT SNIJDERS UCHTERT WEER.."
In de winter., als men weer leest..
Als de avonden weer langer zijn..
In 1980 verscheen een eerste bundeling
"Uchteravondvertel1ingen" uit het Maasland:
verhalen rond mensen en gebeurtenissen
langs de beide Maasoevers. In hoofdzaak
na-vertellingen uit lang vervlogen en, vaak,
vergeten tijden. De verteller, zelf
Maaslander uit Geis- tingen en jarenlang
geschiedenisleraar, kon zijn jeugd, met de
ouderwetse vertelavonden niet vergeten, uit
die dagen dat er nog geen radio, geen T.V.,
geen film, geen video, geen stereo, geen
"plaatjes" hestonden..
Het is ten slotte -ongeloof!jjk maar waar-
toch nog niet zólang geleden!
Hij merkte als leraar ook dat de nieuwere
generatie vaak bedroevend weinig afweet
van eigen aard, taal, geschëé- denis..
Probeer het zelf maar eens ! Deze bundel
was bedoeld om daar iets aan te doen. Hij
kende redelijk sukses.
In 1982 verscheen een tweede bundel, met
weer eens vijfentwintig van die verhalen:
over misdaad en deugd, zogenaamd goede
en slechte mensen, heiligen en misdadigers:
een staalkaart van hoe de mensen, ook aan
de Maas, waren en zijn. En vermoedelijk wel
zullen blijven..
De krant schreef in 1982: "Donaat Snijders
uchtert weer". Dat doet hij nu, in deze
winter, voor de derde keer, met een derde
boek in dezelfde trant. Het inleidend verhaal
gaat over de verovering, door de vijand, van
het fort van Eben-Emaal, in mei 1940 en dat
kreeg de titel mee: "De dood gleed uit de
lucht": titel voor het hele werk.
Het gaat weer, in bonte processie, o- ver
lieden uit Geistingen, Ophoven, Kinrooi,
Thorn, Maastricht, Maaseik, Kessenich,
Hunsel, Molenbeersel, Sedan,
Nieuwe publikaties
Verdun, Stramproy, Luik en omgeving,
Rekem, Rotem, Hoei, Beegden, Rocroi,
Neeroeteren, Stokkem, Vlijtingen, Di 1 -
sen, Mook, Illikhoven, Vissersweert, Vucht.
Als een witte draad loopt er de Maas
doorheen: in haar beemden, op haar
oevers spelen zich deze verhalen af.
Ze zijn stuk voor stuk gebaseerd op
stevige historische basis en waar de
verteller zijn fantasie even haar menselijke
gang laat gaan, daar laat hij dat merken.
Een verteller moet trouwens iets weten aan
en in te kleden, anders worden de
interessantste verhalen een paar droge
regels uit een geschiedenishandboek.. Hij
kent het verschil.. Uit ervaring. Wat
betekent bijvoorbeeld: "De prins trekt over
de Maas"?
Wilt U nog eens "uchteren", al is het "op uw
eentje" (wat eigenlijk niet kan..): dan neem
en lees deze nieuwe bundel !
Hij kost, afgehaald: 250,-fr. bij de auteur:
Pelserstraat 33 Maaseik of bij: J.
Henckens-Snijders, Geistingen 19 te 3688
Geistingen-Kinrooi.
Verzendingen over de post (momenteel
min of meer onberekenbaar..) uitsluitend
door overschrijving van 300,-fr. op
rekening: 000-0988620-93 op naam van
D. Snijders, Pelserstraat 33 te 3680
Maaseik met vermelding van het bestelde.
Verzending volgt dan onmiddellijk. De
trouwe klanten kennen dit wel!
D.S.
Maakte U ook reeds een nieuw lid ?
Help mee leden werven zodat we ons
tijdschrift nog kunnen uitbreiden!

DE KOMPEN EN ZIJN BEWONERS
Ook ditmaal ontvingen we weer enkele
aankondigingen van publikaties door
buurkringen.
De eerste betreft het boek: "De Kompen en
zijn bewoners", geschreven door Luc
Stalmans en Frangois Joosten, 158 blad-
zijden, geïl 1 ustreerd met talrijke foto's,
kaarten en originele tekeningen van Stijn
Lauwers en uitgegeven door de
Heemkundige Kring Sint-Huibrechts- Lille.
Deze uitgave werd voorgesteld op zaterdag
17 december 1983.
Bestellen kan door overmaking van 300,-fr.
en 25,-fr. verzendingskosten op rekening
001-0864675-93 van de Heemkundige
Kring Sint-Huibrechts-Lille.
Mathieu Kunnen
LANKLAAR DORP WAARIN WE LEVEN
De Heemkundige Kring van Lanklaar kon-
digt de uitgave aan van het tweede deel
"Heemkundige Bijdragen" in de reeks
"Lanklaar dorp waarin wij leven" (ver-
schijningsdatum: 15 januari 1984).
Deze uitgave is het resultaat van twee
jaar opzoekingswerk, volledig met de
hand geschreven en rijkelijk geïllus-
treerd.
De uitgave bevat volgende hoofdstukken:
1. Lanklaar en de prehistorie
2. Het folkloristisch kinderspel
3. Van Lankerse brikken, pannen en
plevuzen
4. Lanklaar: het postkantoor
Omdat de voorintekenperiode bij het
verschijnen van dit tijdschrift verstreken is,
dient men 800,-fr. en 50,- fr.
verzendingskosten over te maken om dit
unieke werk in handschrift met talrijke
pentekeningen, vele foto's en reprodukties,
in het bezit te krijgen. Dit kan op nr. 456-
4041757-85 van de Heemkundige Kring
Lanklaar met de vermelding "Boek 2".
Mathieu Kunnen
VIER EEUWEN
SCHUTTERIJ TE
KESSENICH
inderdaad, weer een nieuwe publikatie met
betrekking tot onze gemeente, bijeengeschreven
door onze bibliothekaris en
bestuurslid Werner Smet.
Een folder over dit boek is bij dit tijdschrift
gevoegd. Doe er uw voordeel mee door in
te tekenen vóór 31 maart 1984 !
Het boek zal dezelfde uitvoering, formaat,
enz. hebben als de vroegere uitgave van
onze kring "Waar men gaat langs onze
wegen".

Nieuw familietijdschrift in Kinrooi... "DE
RUTTENSTAM IN HET MAASLAND"
Familietijdschrift "Het Hen(c)kenskran- tje"
uit Kinrooi heeft er onlangs een broertje (of
is het zusje?) bijgekregen: het
driemaandelijks tijdschrift "De Ruttenstam in
het Maasland".
Jaargang 1, nummer 1, is voor de periode
september-oktober-november 1983 en de
verantwoordelijke uitgever is ons lid Mathieu
Rutten, Rodekruislaan
38 te 3700 Tongeren.
Misschien mogen we dit keurig verzorgde
tijdschrift de voorloper noemen van de
grote familiereünie die men voor de vierde
maal wil organiseren in 1984.
De Ruttenstam zwerfde uit over vele landen.
Daarom is het ook wel niet te verwonderen
dat men een "meertalig tijdschrift" uitgeeft
(Nederlands,
Frans, Engels).
Het voorwoord van dit eerste nummer geeft
een verantwoording voor het uitgeven van dit
tijdschrift. Verdere bijdragen zijn onder
andere: oprichting werkgroep, waar en
wanneer onze reünie, de heerlijkheid
Kessenich, genealogie een nieuwe
wetenschap, van Kessenich via Maaseik naar
Frankrijk, onze stamgenoten in Amerika, de
sterkste stamgenoten en een overzicht van
de onderwerpen die in de eerstvolgende
nummers aan bod zullen komen. Dit eerste
nummer is geïllustreerd met een zestal
bidprentjes en drie tekeningen.
Wij wensen de Ruttenstam heel veel
sukses met hun tijdschrift en nu reeds
met de komende familiereünie. (Men
denkt aan 7 juli 1984).
Wie meer wil weten over dit tijdschrift kan
het raadplegen in onze bibliotheek of
inlichtingen bekomen bij Willy Rutten,
Venlosesteenweg 7 te 3688 Ophoven. Een
abonnement nemen kan door overmaking
van 250,-fr. op bankrekening:
735-2250690-84 ten name van RUTTEN-
K0- MITEE, Venlosesteenweg 7, 3688
Ophoven met vermelding: "Abonnement
Ruttenstam".
Mathieu Kunnen
OVER DAVERDELLEKENS, HANEKEUTELS EN
0NSLIEVEVR0UWKENSWAS - DIALECTISCHE
NAMEN VAN PLANTEN EN VRUCHTEN IN
LIMBURG.
Dit deel 4 van de reeks "Limburg Natuurlijk"
werd geschreven door E.P. Landewald
Janssen. Zijn grote bekommernis om
eeuwenlang overgeleverde volksnamen van
planten en vruchten niet te laten verloren
gaan, heeft hem ertoe aangezet de grote
speurtocht naar deze, welhaast
ondergedolven schat te ondernemen.
Het resultaat is een boeiend algemeen
overzicht van benamingen van al wat groeit
en bloeit in Limburg. Voor al wie
belangstelling heeft voor het natuurgebeuren
en de mens die er nauw mee
betrokken was, is dit werk een rijke
informatiebron.
"Over Daverde!1 ekens, Hanekeutels en
Onslievevrouwkenswas", dialectische namen
van planten en vruchten in Limburg, door
Landewald Janssen o.f.m. is te verkrijgen bij
de Stichting Limburgs Landschap door
overschrijving van 150,-fr. op rekening
456-4022001-20 met vermelding "Limburg
Natuurlijk 4".