Psychische invloeden bij posttraumatische dystrofie Paul van Ewijk ...

ontstaat er een somatische regelstoornis. (Burken 2000, 20) De kans op letsel, ziekte of aandoeningen neemt
hierdoor toe.
Conclusie
Door de aandacht van de cliënt op zijn innerlijke beleving te richten, is het mogelijk om beïnvloedende
psychische factoren op te sporen die op fysiologisch niveau een belemmering voor herstel vormen.
Psychische verwerking kan daarom bijdragen aan de noodzakelijke fysiologische voorwaarden die nodig zijn
voor herstel. Het zelfgenezend vermogen van het lichaam wordt daarmee weer aangesproken en
geoptimaliseerd. Dit creëert een extra dimensie van aandacht in het werkterrein voor artsen en andere
hulpverleners. Zij kunnen bij chronische en medisch onverklaarbare lichamelijke klachten eventuele
belemmerende psychische factoren signaleren of op aanwezigheid laten onderzoeken.
3. Posttraumatische dystrofie
Inleiding
Posttraumatische dystrofie (PD) is een, tot op heden onbegrepen aandoening. Na een letsel aan een lidmaat,
zoals een polsbreuk of enkelblessure, of na een operatie kan deze aandoening ontstaan. Er is sprake van een
heftige lokale fysiologische ontregeling dat binnen een kort tijdsbestek ernstig verergert en zich uitbreid.
Omdat de ernst van de aandoening losstaat van de ernst van het letsel, zag ik een grote kans om
beïnvloedende psychische factoren tegen te komen.
Dit lijkt voor sommigen niet aannemelijk en voor anderen roept dit de angst op dat hiermee verklaard
kan worden dat het “tussen de oren zit”. Dit laatste geeft overigens een simplistische voorstelling van het
probleem weer en bevestigt de onwetendheid van dergelijke psychische processen. Door dit onderzoek
hoop ik hier meer zicht in te krijgen.
Deze aandoening is een van de belangrijkste oorzaken van functieverlies en invaliditeit na ongevallen of
operaties aan een ledemaat. Alle weefsels en alle functies van een arm of been kunnen door PD worden
aangetast. Er kan ernstige invaliditeit en moeilijk te behandelen pijn optreden.
Terminologie
Posttraumatische dystrofie is in Nederland ook bekend onder de namen Sudeck Dystrofie (of Atrofie) en
Sympathische Reflex Dystrofie. De laatste tijd komt de term CRPS type I (Complex Regionaal
Pijnsyndroom) steeds meer in opgang. Zolang er nog geen eenduidigheid is over de oorzaak van PD wordt
de naam posttraumatische dystrofie gebruikt.
Huidige theorieën
Er is een aantal theorieën over het ontstaan van PD waarbij de theorie over de (over)reactie van het
sympathisch zenuwstelsel en de ontstekingstheorie op de voorgrond staan. De huidige theorieën zijn
momenteel als volgt.
• Sympathische reflex theorie: Het ontstaan wordt in deze theorie toegeschreven aan een overreactie
van het sympathisch zenuwstelsel.
• Abnormale ontstekingsreactie theorie: Volgens deze theorie is de aandoening een abnormale (steriele)
ontstekingsreactie waarbij zuurstofradicalen een grote rol spelen.
• Theorie en bewijs van lokale neurogene ontsteking: Er wordt vanuit gegaan dat er op basis van
weefselschade een ontstekingsreactie tot stand komt die primair als doel heeft tot genezing te leiden,
maar echter op hol slaat.
Symptomen
1) Vier of vijf van de volgende symptomen zijn aanwezig:
• onverklaarbare diffuse pijn, vaak brandende pijn in een gebied groter dan het oorspronkelijk letsel
• verschil in huidskleur (rood of blauw)
• diffuus oedeem, zwelling
• verschil in huidtemperatuur (warmer of kouder dan het andere ledemaat)
• actieve bewegingsbeperking o.a. door pijn en stijfheid
2) De symptomen ontstaan of verergeren na inspanning
4