en spoelplaats bijna gereed - Bayer CropScience

Overdekte vul- en spoelplaats bijna gereed
'Bladvlekkenziekte
onder
controle'
Maïstelers hoeven zich de komen-
de jaren geen grote zorgen te
maken over de bladvlekkenziekte
Helminthosporium turcicum. Door
gebruik te maken van nieuwe,
tolerante rassen krijgt de ziekte
vrijwel geen kans om noemens-
waardige schade te veroorzaken. Dat
zegt maiskweker Louis Vlaswinkel
van Limagrain Nederland B.V. Ook
de vorig seizoen regelmatig opge-
doken oogvlekkenziekte 'eye spot'
(Kabatiëlla zeae) zal volgens hem
geen grote bedreiging worden voor
de maïsteelt.
'Bladvlekkenziekte geen groot probleem
met nieuwe maïsrassen', lees verder op
pagina 5
Bladvlekkenziekte in maïs
,,Het liefst pakken we de onkruiden al in het 2- tot 3-bladstadium van de maïs
aan. Het onkruid is dan vaak goed in de groei en nog niet afgehard. Ook heeft
de maïs dan vrijwel niks te lijden van een bespuiting en is er bovendien nog
maar weinig parapluwerking. En mocht het spuitresultaat onverhoopt een keer
tegenvallen, dan heb je in een later stadium nog een kans om dit te corrigeren.''
Aan het woord is Harrie Smets van loonbedrijf Van Raak in Hooge Mierde. Hij schetst in
het kort hoe hij tegen de onkruidbestrijding in maïs aankijkt. Vroeg beginnen is duidelijk
het credo. In de praktijk betekent dat meestal dat alle drie veldspuiten op het bedrijf (twee
zelfrijders, één getrokken) gelijktijdig eropuit trekken om zoveel mogelijk maïs te spuiten.
,,In de regel proberen we in acht à negen dagen de grote massa - zeg maar ruim negentig
procent van alle percelen - te spuiten. Alleen zeer laat gezaaide of probleempercelen
komen soms wat later aan bod.'' Een belangrijk voordeel van de grote spuitcapaciteit
Jan Verhoeven van het gelijknamige
loonbedrijf in Erp (N-Br.) controleert of
de afvoergoot van de nieuwe vul- en
spoelplaats goed op afschot ligt. De
afgelopen maanden is er - ondanks
een aantal ijskoude weken - hard aan
gewerkt, waardoor het geheel nog voor
het spuitseizoen gebruiksklaar is.
Een belangrijk onderdeel van de nieuwe
vul- en spoelplaats is de plaatsing van
een zogenaamde PhytoBac. Met dit
systeem worden restvloeistoffen op een
natuurlijke wijze door micro-organismen
afbroken. Er is daardoor geen restafval
meer in de vorm van afvalwater of afval-
grond. Volgens Jan Verhoeven is de tijd
nu rijp voor een dergelijk systeem. ,,We
willen gewoon zo netjes mogelijk met
gewasbeschermingsmiddelen werken.
Een PhytoBac past daar prima bij.''
Lees de hele reportage op pagina 7
'Onkruiden liefst zo vroeg
mogelijk aanpakken'
is dat er meer mogelijkheden zijn om het
optimale spuittijdstip te bepalen. ,,Voor een
goed spuitresultaat moet de grond wat
vochtig zijn. Met onze slagkracht kunnen we
daar wat rekening mee houden; we móeten
niet persé spuiten omdat we anders meteen
in de knel komen met de planning. Dat is
wel een prettig vooruitzicht, zowel voor de
klanten als voor ons.''
Altijd eerst overleg met de klant,
lees verder op pagina 3
Harrie Smets (rechts) is werkzaam bij loonbedrijf Van Raak in Hooge Mierde (N-Br.). Jan Theuws is adviseur bij Alliance BV.
Uitgave maart 2012
NIEUW!
Laudis WG!
Laudis is dit jaar ook beschikbaar als waterop-
losbaar granulaat: Laudis WG. De positionering
is gelijk aan die van vloeibare Laudis. Verschil is
dat Laudis WG ook toegelaten is in suikermaïs.
'Vroeg beginnen voor
het beste resultaat'
Jan Fleerkate van loonbedrijf Elweco in Exel (bij
Laren Gld.) spuit de maïs het liefst in het 2- tot
3-bladstadium. De onkruiden zijn dan nog klein
en daardoor goed te bestrijden. Bovendien is de
kans op gewasschade vrijwel nihil. Afgelopen
seizoen werkte hij voor het eerst met Laudis.
Meer op pagina 3
Zaadontsmetting: voor een
zekere en goede opkomst
In slechts 5 maanden tijd moet maïs haar
opbrengst zien te realiseren. Daarvoor is het
van groot belang dat de plant vanaf het
begin ongestoord kan doorgroeien. Met een
goede zaadbehandeling is de plant beschermd
tegen insecten en worden vogels afgeweerd.
Meer op pagina 4
'Breed onkruidscala vraagt om
breedwerkend middel'
,,Met ons loonbedrijf zitten wij op veel verschil-
lende grondsoorten. Daardoor hebben we ook
met sterk uiteenlopende onkruidbezettingen
te maken. Dat maakt de onkruidbestrijding in
maïs best lastig'', zegt Jan Tamminga van het
gelijknamige loonbedrijf in Harkstede/Zijldijk.
Afvalwater verwerken
zonder restafval
Meer op pagina 2
Meer op pagina 6
Restvloeistoffen die vrijkomen bij het vullen
en reinigen van spuitapparatuur kunnen het
beste via een gesloten systeem worden
opgevangen en verwerkt. Speciaal hier-
voor heeft Bayer CropScience de PhytoBac
ontwikkeld. Een systeem zonder restafval.
Meer op pagina 7
Blijf op de hoogte van
de actuele zaken.
Volg ons op Twitter
@BayercropNL

Ontdek het Laudis effect!
Laudis® is een na-opkomst herbicide in maïs voor de bestrijding van alle éénjarige
grassen en de belangrijkste breedbladige onkruiden. Laudis is krachtig, snelwerkend
en bijzonder snel regenvast.
Samenstelling
• 44 g/l tembotrione, een nieuwe werkzame stof binnen de chemische groep van de
Triketonen
• 22 g/l isoxadifen-ethyl: een beschermende stof die werkt als een katalysator en de afbraak
van de werkzame stof in de maïs versnelt. Hierdoor is Laudis zeer veilig voor het gewas
Eigenschappen
Laudis is een vloeibare kant-en-klare formulering. De unieke hulpstoffen in de Laudis-
formulering zorgen voor:
• Betere hechting van de spuitoplossing op het blad
• Betere en snellere verspreiding en herverdeling op het blad
• Betere en snellere opname/penetratie in het blad en herverdeling in het onkruid
Deze eigenschappen zorgen voor een zeer brede werking, een zeer snelle werking en een
uitmuntende regenvastheid.
Werkingsspectrum
Laudis bestrijdt éénjarige grassen zoals hanenpoot, naaldaar- en vingergrassen en de meeste
éénjarige breedbladige onkruiden, zoals melganzenvoet, zwarte nachtschade, vogelmuur,
perzikkruid, beklierde duizendknoop, varkensgras, echte kamille en paarse dovenetel. Over het
algemeen zijn éénjarige grassen het meest gevoelig voor Laudis tot in de vroege uitstoelingsfase;
éénjarige breedbladige onkruiden zijn het meest gevoelig tot in het 8-bladstadium.
Werkingssnelheid
Na toepassing met Laudis stopt de groei van het onkruid vrijwel direct en worden de eerste
symptomen zeer snel zichtbaar (witverkleuring). Het eindeffect en het afsterven van de
onkruiden verloopt veel sneller dan met de reeds bekende middelen met hetzelfde werkings-
mechanisme.
Regenvastheid
Door de unieke formulering zet Laudis een nieuwe standaard in regenvastheid van maïs-
herbiciden; reeds 1 uur na toepassing is het regenvast.
Doseringen: LAUDIS Werkingsspectrum 1,5 Werkingsspectrum – 2 L/ha breedbladigen* breedbladigen
Doseringen: 1,5 1,5 - 2l/ha - 2 L/ha
Werking
ONKRUIDEN
Melganzevoet
Uitstaande melde
Zwarte nachtschade
Paarse dovenetel
Perzikkruid
Papegaaienkruid
Varkensgras
Muur
Kamille
Klein kruiskruid
Kleefkruid
Bingelkruid
Akkerviooltje
Zwaluwtong
Nevenwerking
* Spectrum op breedbladigen 2-8 bladstadium
Doseringen: 1,5 – 2 L/ha
Gevoelig
Zeer gevoelig
40 – 70% 70 – 90% 90 – 100%
LAUDIS Werkingsspectrum éénjarige grassen*
Éénjarige Doseringen: grassen 1,5 - 2l/ha - Doseringen: 1,5 - 2L/ha
Werking
ONKRUIDEN
Hanenpoot
Bloedgierst
Krans naaldaar
Groene naaldaar
Glad vingergras
Raaigras
Straatgras
Nevenwerking
* Spectrum op grassen tot begin uitstoeling
Gevoelig
Zeer gevoelig
40 – 70% 70 – 90% 90 – 100%
2 L
2 L
2 L
2 L
2 L
Volgteelten
Laudis heeft het beste profiel in de groep van herbiciden met dezelfde werkingswijze: binnen een normale teeltrotatie zijn er na een grond-
bewerking geen beperkingen voor wat betreft volgteelten.
Toepassing
Laudis mag toegepast worden in snij- en korrelmaïs. Het middel kan toegepast worden van het 2- tot 8-bladstadium van de maïs, maar zoals
met alle na-opkomst herbiciden, is het beter om het middel toe te passen op jonge groeiende onkruiden die elkaar nog niet overschaduwen.
Dit betekent in het 3- tot 4-bladstadium van de maïs.
Dosering
Laudis wordt geadviseerd in een dosering van 1,5 - 2 l/ha De hoogste dosering geeft een stabieler resultaat bij: laat spuiten (grotere onkrui-
den), minder gunstige spuitomstandigheden of op minder gevoelige onkruiden.
De registratie dosering van 2.25 ltr wordt alleen geadviseerd bij het voorkomen van vinger- en naaldaargrassen. Vaak is duurwerking gewenst
en kan er een bodemherbicide worden toegevoegd.
Laudis 1,5 - 2 l/ha + terbutylazine bevattend bodemherbicide*
Laudis 1,5 - 2 l/ha + bodemherbicide + sulfonylureumverbinding*
• Door de sterke grassenwerking van Laudis kan in situaties waarin geen kweek of raaigras voorkomt de sulfonylureumverbinding
weggelaten of sterk gereduceerd worden.
• Als ook zwaluwtong moet worden bestreden dient een geschikt product te worden toegevoegd.
• Bij het voorkomen van ooievaarsbek moet er een terbutylazine bevattend middel in de mix aanwezig zijn.
• Bij aanwezigheid van vingergrassen dient er een geëigend middel extra te worden toegevoegd. Bij een vroege toepassing
(voor begin uitstoeling van vingergrassen) zijn ook goede resultaten te bereiken met de maximale dosering van 2,25 l/ha Laudis.
• Bij naaldaargrassen moet de hoogste dosering worden aangehouden indien er geen sulfonylureumverbinding in de mix zit in combinatie
met een vroege toepassing (voor begin uitstoeling van naaldaargrassen).
Opmerkingen
• De formulering van Laudis bevat een complex aan hulpstoffen dat zorgt voor een aantal unieke eigenschappen. Bij dit type
formuleringen ontstaat bij lang bewaren een bezinking. Voor gebruik dient de verpakking daarom omgedraaid en zeer goed geschud te
worden.
• De opname via het blad en de werking van Laudis zijn optimaal als de onkruiden zich in een periode van actieve groei bevinden. Het wordt
daarom aanbevolen om Laudis toe te passen bij temperaturen tussen 12 en 22 graden Celcius.
• Na gebruik de spuitapparatuur (tank, leidingen, filters en doppen) zorgvuldig reinigen om schade in gevoelige gewassen te
vermijden.
• Laudis is goed mengbaar met de meest gangbare maïsherbiciden. Laudis kan niet gemengd worden met vloeibare stikstof,
uitvloeiers, oliën en sterk oliehoudende producten.
2 Maïs Koerier
De kracht van Laudis
• Zeer krachtig maïsherbicide
• Snelle werking
• Zeer breed werkingsspectrum
• Binnen 1 uur regenvast
• Veilig voor volgteelten
• Vloeibare formulering
Nieuw: Laudis WG!
Laudis is dit jaar ook beschikbaar als wateroplosbaar granulaat: Laudis WG. De
positionering is gelijk aan die van vloeibare Laudis. Verschil is dat Laudis WG ook
toegelaten is in suikermaïs.
De dosering van Laudis WG is 0,35-0,45 kg/ha. Daarmee wordt dezelfde hoeveelheid
actieve stof gebruikt als bij Laudis 1,5-2 l/ha. Als hulpstof moet 1,5 liter veresterde
koolzaadolie (bv. Robbester of Actirob) worden toegevoegd.
Laudis WG is dit jaar beperkt beschikbaar.

Vervolg voorpagina
'Altijd eerst overleg met de klant'
Een punt waar Smets erg aan hecht is het vooroverleg met de klanten. Daarin worden
onder andere de (verwachte) onkruidbezetting, het gekozen ras, de nateelt en eventuele
probleemonkruiden besproken. ,,In de praktijk krijg ik daarin behoorlijk veel vrijheid; klanten
vertrouwen erop dat ik hun percelen goed kan beoordelen. Er is dan ook zelden discussie
over onze onkruidbestrijdingsstrategie, óók als ik vind dat er eigenlijk nog keer extra gespoten
moet worden tegen probleemonkruiden.''
Van alle voorkomende onkruiden is haagwinde moment de lastigste klant. Smets - en ook zijn
andere collega's op de spuit - proberen haarden en nesten zo goed mogelijk te lokaliseren
en te noteren zodat dit onkruid zo efficiënt mogelijk kan worden aangepakt. Soms worden
grote nesten of perceelsranden nog een keer nagespoten, speciaal tegen haagwinde. Een
opkomend onkruid is gladvingergras, al is de druk door gewasrotatie (bieten, aardappelen,
conserven) wat minder groot dan in andere Brabantse regio's.
Laudis belangrijke basis
Welke middelencombinaties toegepast worden bepaalt Smets meestal samen met zijn vaste
adviseur Jan Theuws van Alliance. ,,Jan en ik kennen elkaar al heel lang; we weten dus vrij
goed wat we aan elkaar hebben en hoe we tegen de onkruidbestrijding in maïs aankijken.
Elk seizoen rijden we samen een morgen of middag langs een aantal probleempercelen en
overleggen we hoe we die aan gaan pakken. Dat is leerzaam voor allebei'', zo vertelt Smets.
Het afgelopen seizoen werd er voor een redelijk vaste mix met vier middelen gekozen. Laudis
fungeerde daarin als breedwerkend basisherbicide. ,,Dit middel heeft het - ondanks de droogte
- uitstekend gedaan op vrijwel alle onkruiden. Zelfs de sterk afgeharde meldes zijn er prima mee
bestreden. We hebben maar heel weinig last
gehad van nakiemers'', zo blikt Smets met
grote tevredenheid terug. Volgens Theuws
hebben veel meer gebruikers in de regio
dit beeld: ,,Laudis heeft het prima gedaan
op basisonkruiden als hanenpoot, melde
en papagaaienkruid.'' Nog een belangrijk
pluspunt van Laudis vindt hij de veiligheid
voor nateelten als erwten, bieten en bonen.
,,De afgelopen jaren hadden we regelmatig
te maken met schade in bieten. Met de komst
van Laudis zijn we daar vanaf.''
Als laatste punt haalt Smets graag nog
even de gebruiksvriendelijkheid van Laudis
aan. ,,De vijf literbussen passen heel goed
bij onze manier van werken. Ten eerste
past één bus precies bij de doseringen van
onze andere mixpartners; we hoeven dus
niet met half lege bussen te werken. Verder
vind ik de Laudis-bussen gemakkelijk te
schenken; bij andere bussen wil het nog
wel eens wat spetteren.''
'Vroeg beginnen voor het beste resultaat'
Jan Fleerkate van loonbedrijf Elweco spuit de maïs van zijn klanten het liefst in
het 2- tot 3-bladstadium. De onkruiden zijn dan nog klein en daardoor goed te
bestrijden. Bovendien is de kans op gewasschade vrijwel nihil. Afgelopen seizoen
werkte hij voor het eerst met Laudis. ,,Een prima vervanger van Mikado'', zo vat hij
zijn eerste ervaringen samen.
Het is begin maart en het weer krijgt langzaam maar zeker wat voorjaarstrekjes. Mestinjecteurs
zijn druk in de weer om volle mestkelders weer vlot leeg te maken. Ook wordt er hier en daar
een stuk land geploegd. Bij het Exelse loonbedrijf Elweco is er voorlopig nog voldoende werk
in de werkplaats, zo blijkt bij aankomst. Er wordt volop gesleuteld aan machines en werk-
tuigen en ook Jan Fleerkate - die met pikzwarte handen achter een machine vandaan komt
- werkt driftig mee om de zaken voor het seizoen weer helemaal op orde te hebben.
,,Elweco is een coöperatief loonbedrijf dat tien jaar geleden is ontstaan door samenvoeging
van de plaatselijke coöperatieve werktuigenvereniging en een loonbedrijf uit de buurt. Door de
coöperatieve structuur hebben onze leden zeggenschap over de koers van het loonbedrijf''',
zo legt Jan Fleerkate uit. Hoewel grondverzet en straatwerk de laatste jaren belangrijke pijlers
zijn geworden onder het bedrijf, is het agrarische loonwerk nog steeds de grootste tak. Eén
van de klussen die Fleerkate altijd zelf uitvoert is het spuiten van maïs. Jaarlijks gaat het om
ongeveer 450 hectare waarbij er tal van grondsoorten onder de spuit doorgaan, uiteenlopend
van droge zandgronden tot kletsnatte broekgronden. Het palet aan onkruiden is daardoor
ook zeer divers. Als meest voorkomende onkruiden noemt de loonwerker haagwinde ('een
echte plaag hier'), hanenpoot, gladvingergras, groene naaldaar, melganzevoet, ooievaarsbek,
straatgras, zwaluwtong en zwarte nachtschade.
Spuiten vanaf 2-bladstadium
Fleerkate spuit de maïs het liefst in het 2- tot 3-bladstadium. De onkruiden zijn dan nog klein
en daardoor goed te bestrijden. Bovendien is de kans op gewasschade vrijwel nihil. ,,In de
praktijk ben ik vaak één van de eersten in de regio die begint met spuiten. Mijn ervaring is
dat je jonge onkruiden het hardste kunt raken; mijn spuitresultaten zijn eigenlijk altijd goed'',
3 Maïs Koerier
Harrie Smets (rechts) is werkzaam bij loonbedrijf Van Raak in Hooge
Mierde (N-Br.). Hij is o.a. verantwoordelijk voor alle gewasverzorgings-
werkzaamheden op het bedrijf. Jan Theuws is adviseur bij Alliance BV.
Jan Fleerkate (links) regelt o.a. de spuitwerkzaamheden bij het loonbedrijf Elweco in Exel (bij Laren Gld.). Jaarlijks spuit hij
ca. 450 hectare maïs. Dick Middag is gewasbeschermingsspecialist bij ForFarmers.
zo durft de loonwerker wel te stellen. Omdat Fleerkate al bijna twintig jaar het spuitwerk voor zijn rekening neemt, heeft hij een redelijk goed
zicht op de onkruidontwikkeling in de maïspercelen. Daar komt bij dat hij bijna alle stukken ook weer terugziet tijdens het hakselen. ,,Zo kan
ik goed beoordelen of de bespuitingen goed gewerkt hebben en wat er volgend jaar anders of beter moet.''
Van Mikado naar Laudis
Om op de hoogte te blijven van alle nieuwigheden op het gebied van onkruidbestrijding bezoekt Fleerkate jaarlijks de speciale loonwerkersdag
van ForFarmers in Markelo. En als het seizoen wat dichterbij komt roept hij de hulp in van gewasbeschermingsspecialist Dick Middag, waarmee
samen de spuitstrategie en middelenkeuze wordt bepaald.
De afgelopen jaren is Fleerkate altijd een trouwe aanhanger geweest van Mikado. ,,Een sterk en betrouwbaar middel dat altijd prima werk
heeft afgeleverd'', zo vat hij zijn ervaringen samen. Op advies van Dick Middag schakelde hij afgelopen seizoen echter over op Laudis. ,,Dit
middel werkt net even wat breder dan Mikado en pakt ook een lichte bezetting van het lastige gladvingergras wat beter mee'', zo stelt de
adviseur. De grassenwerking is volgens hem sowieso een zeer sterk punt van Laudis. Hierdoor kan bijvoorbeeld de dosering van middelen
op basis van nicosulfuron - die speciaal voor grassen als kweek, groene naaldaar en straatgras worden toegevoegd - in veel gevallen wat
teruggeschroefd worden.
Dit seizoen krijgt Laudis weer een 'een prominente plaats in de tank', zo verwacht Fleerkate. ,,Onze ervaringen met Laudis zijn gewoon goed,
ook al waren de spuitomstandigheden vorig jaar niet optimaal. Ik vind Laudis een prima vervanger van Mikado. Hopelijk kunnen we daar
weer een flink aantal jaren mee vooruit.''

Zaadontsmetting: voor een zekere en goede opkomst
In slechts 5 maanden tijd moet maïs haar opbrengst zien te realiseren. Daarvoor
is het van groot belang dat de plant vanaf het begin ongestoord kan doorgroeien.
Met een goede zaadbehandeling is de plant beschermd tegen insecten en worden
vogels afgeweerd.
Vogelschade
Vogelvraat in maïs wordt voornamelijk veroorzaakt door kraaiachtigen, fazanten en duiven.
De schade treedt op vanaf zaaien tot het 2-bladstadium van de maïs (ca. 3e week mei). De
vogels pikken de zaden uit de grond, trekken de kiemplantjes uit de grond en eten aan het
zaad of eten aan de groene delen van de plant. Landelijk gezien heeft 50 tot 60% van het
maïsareaal te maken met vogelschade. De opbrengstderving wordt rond de 10% geschat en
kan bij het gebruik van onbehandeld zaad leiden tot overzaaien. Incidenteel kan de schade
een veelvoud hiervan zijn.
Ritnaalden
Van de bodeminsecten is het vooral de ritnaald die schade kan aanrichten in maïs. Op onge-
veer 10% van het maïsareaal komen serieuze problemen met ritnaalden voor. Kans op schade
is vooral groot bij teelt van maïs op gescheurd grasland. Ritnaalden vreten de ondergrondse
plantendelen aan waardoor de groei sterk wordt geremd of plantuitval optreedt. Hoe groot
de kans op ritnaaldenschade is, is moeilijk in te schatten. De voorgeschiedenis van het maïs-
perceel speelt hierbij een grote rol.
Fritvlieg
Vooral de larve van de eerste generatie fritvliegen kan veel schade veroorzaken aan de jonge
maïsplanten (1- tot 4-bladstadium). De larven dringen de plant binnen en tasten het groei-
punt aan. Hierdoor ontstaan misvormingen of vindt plantuitval plaats. In een later stadium
geeft schade door fritvliegen vaak aanleiding tot builenbrand. Dit veroorzaakt niet alleen
opbrengstderving, maar heeft zeer negatieve gevolgen voor de smakelijkheid van het gewas.
Tips voor het verantwoord zaaien van maïs
V O O R H E T ZAAIEN
1
2
3
4
5
6
Koop alleen maïszaad dat behandeld is
met een kwaliteitsproduct.
Dit beschermt u, uw gewas en het
milieu.
T I J D E N S H E T ZAAIEN
Zorg ervoor dat kinderen, het publiek of
(huis)dieren niet bij het behandelde
zaad kunnen komen.
Gebruik behandeld zaad nooit als
voedsel of voer.
Lees het etiket op de
zaaizaadverpakking en volg de
instructies op.
Gebruik lege zaaizaadzakken niet
opnieuw.
Draag geschikte persoonlijke
beschermingsmiddelen bij het omgaan
met het zaad en bij het schoonmaken
van de zaaimachine.
Raak behandelde zaden nooit met blote
handen aan.
Controleer en onderhoud uw
zaaimachine regelmatig.
Stel uw zaaimachine af vóór het zaaien.
Vermijd blootstelling aan stof wanneer
de zakken worden geopend, bij het
vullen van de zaaimachine of bij het
leegmaken daarvan.
Breng bij het vullen het eventueel
aanwezige stof onderin de zaaizaadzak
niet over in de zaaimachine
7
8
9
N A H E T ZAAIEN
10
11
12
Wanneer een pneumatische vacuüm-
zaaimachine wordt gebruikt, moet de
luchtstroom met eventueel daarin
aanwezig stof van behandeld zaad naar
het grondoppervlak of in de grond
worden gericht via zogenaamde
deectoren.
Zorg ervoor dat behandelde zaden op
de juiste diepte worden gezaaid - vooral
aan het einde van de rij en op de
kopakkers - om vogels en zoogdieren
te beschermen.
-
Bedek eventueel toch blootliggende
zaden aan het eind van de rij
onmiddellijk na het zaaien met grond.
Zaai geen behandelde zaden bij sterke
wind. Zaai de aanbevolen hoeveelheid
-
zaaizaad met de aanbevolen
tractorsnelheid.
Vermijd het morsen van zaden.
Gemorste zaden moeten begraven of
onmiddellijk opgeveegd worden en
weer in de originele zakken worden
gedaan in afwachting van verwijdering
volgens de voorschriften.
Gooi nooit zaden weg langs de randen
van het perceel of op onbeteeld terrein.
Verwijder na het zaaien
zaaizaadrestanten in de zaaimachine.
Doe deze zaden in de originele zakken.
Maak de zaaimachine zorgvuldig
schoon.
Reinig de persoonlijke
beschermingsmiddelen.
Was handen en blootgestelde huid vóór
eten, drinken of roken.
Neem zo mogelijk een douche.
4 Maïs Koerier
Mesurol of Poncho rood
Tegen vogelvraat (o.a. fazanten, duiven en kraaien) en fritvlieg kan
maïs worden behandeld met Mesurol.
Ook heeft Mesurol een indirecte werking tegen builenbrand.
Worden er problemen verwacht met bodeminsecten als ritnaalden,
bladluizen en fritvliegen, dan kan het beste met Poncho rood behandeld
zaad worden gebruikt.
Schade door ritnaalden
Schade door fritvlieg

Louis Vlaswinkel, Limagrain Nederland:
'Bladvlekkenziekte geen groot probleem met nieuwe maïsrassen'
Maïstelers hoeven zich de komende jaren geen grote zorgen te maken over de
bladvlekkenziekte Helminthosporium turcicum. Door gebruik te maken van nieuwe,
tolerante rassen krijgt de ziekte vrijwel geen kans om noemenswaardige schade te
veroorzaken. Dat zegt maïskweker Louis Vlaswinkel van Limagrain Nederland B.V.
Ook de vorig seizoen regelmatig opgedoken oogvlekkenziekte 'eye spot' (kabatiëlla
zeae) zal volgens hem geen grote bedreiging worden voor de maïsteelt.
De bladvlekkenziekte Helminthosporium turcicum heeft in 2007 behoorlijk
wat schade aangericht in maïs. Maar in de jaren daarna heeft de ziekte zich
nauwelijks meer laten zien. Hoe kan dat?
,,Van Helminthosporium turcicum is bekend dat de sporen overgaan via plantenresten. Omdat
in het voorjaar van 2007 veel maïspercelen pas laat geploegd werden en tegelijkertijd ook
een deel van de maïs al vroeg gezaaid werd, heeft de ziekte - mede door het warme en voch-
tige voorjaar - kans gezien om zich in een aantal jonge gewassen te nestelen. Daarna heeft
de schimmel zich via wind en opspattende regen steeds verder naar boven gewerkt. Tijdens de
zomermaanden is de schimmel door dauw en vocht flink gaan sporuleren, waarna de wind de
sporen van perceel naar perceel heeft geblazen. Dat de schade zo groot is geworden, kwam
dus vooral doordat de schimmel al heel erg vroeg in het gewas aanwezig was en daarna alle
kans kreeg om zich explosief te ontwikkelen.''
Zo'n ernstige aantasting als in 2007 is dus uitzonderlijk?
,,Ja. Helminthosporium turcicum kwam ook de afgelopen jaren wel voor in maïs, maar meestal
pas aan het einde van het seizoen. De meeste telers merken dat niet meer op en bovendien
is de schade dan te verwaarlozen.''
Kan bladvlekkenziekte ook via het zaad worden overgedragen?
,,Daar hebben we geen aanwijzingen voor, althans niet voor wat betreft de soort
Helminthosporium turcicum.''
U noemt telkens de specifieke soort Helminthosporium turcicum. Zijn er meer
soorten bladvlekkenziekten?
,,Ja. In Nederland zijn er tot nu toe twee soorten gevonden: Helminthosporium turcicum en
Helminthosporium carbonum. Turcicum is de meest voorkomende én meest schadelijke soort.
Een aantasting begin met kleine grijsgroene vlekjes, maar kan uitgroeien tot grote grijsbruine
vlekken tot wel 15 centimeter lang. Helminthosporium carbonum geeft veel kleine vlekjes van
2 tot 3 centimeter lang. De schade hiervan is veel minder groot.’’
Helminthosporium turcicum: grote grijsbruine vlekken tot wel 15 cm lang
Helminthosporium carbonum: veel kleine vlekjes van 2 tot 3 cm lang
In hoeverre speelt de rassenkeuze een rol bij voorkómen van bladvlekkenziekte?
,,Voor wat betreft de tolerantie voor Helminthosporium turcicum zijn er duidelijk rasverschillen. Onze rassen bezitten een relatief hoge
tolerantie voor bladvlekkenziekte. Dat komt omdat we de ziekte al heel lang kennen vanuit Zuid- en Oost-Europa. Binnen onze
veredelingactitiveiten voor die gebieden nemen we de tolerantie-eigenschap dan ook al heel lang mee. Hierdoor hebben we in onze nieuwe
rassen voor Nederland al vrij snel een hoge tolerantie voor bladvlekken in kunnen kruisen.''
U heeft het telkens over tolerantie voor bladvlekkenziekte en niet over resistentie....
,,We streven bewust geen volledige resistentie voor bladvlekkenziekte na omdat de financiële schade door bladvlekken daarvoor niet groot
genoeg is. Bovendien kan inkruisen van volledige resistentie ten koste gaan van de opbrengst. Resistentie is meestal gebaseerd op een of
enkele genen die vaak gemakkelijk doorbroken worden. Tolerantie is duurzamer, omdat vermoedelijk meerdere genen een rol spelen. Bij
volledige resistentie moet de plant moeite doen om de schimmel af te weren en dat kost energie en dus opbrengst. Voor de Nederlandse markt
houden we daarom een minimum tolerantie-niveau aan waar al onze rassen aan moeten voldoen. Uitgangspunt daarbij is dat de ziekte op
het eind van het seizoen geen opbrengst- of kwaliteitsverlies teweeg mag brengen. Maar dat betekent niet persé dat het gewas aan het eind
van het groeiseizoen bladvlekken-vrij moet zijn.''
Schimmels hebben de neiging om zich langzaam maar zeker aan te passen aan hun gastheer, de maïsplant.
Hoe groot is dat gevaar bij bladvlekkenziekte?
,,Ik acht dat gevaar niet zo groot. Daarvoor volgen de nieuwe maïsrassen - met vaak ook weer een verbeterde Helminthosporium-tolerantie
- elkaar te snel op. De kans dat we een herhaling van 2007 krijgen is in mijn ogen tamelijk klein.''
Het afgelopen seizoen is her en der ook de oogvlekkenziekte kabatiëlla (of 'eye spot') in maïs opgedoken.
Moeten maïstelers zich daar zorgen over maken?
,,Ik zie kabatiëlla voorlopig niet als een grote bedreiging voor de maïsteelt. Daarvoor is de schade aan het blad (kleine gele stipjes van 1 tot
4 mm doorsnee, red) te gering. Kabatiëlla ontwikkelt zich vooral bij koel en vochtig zomerweer en is daarom vooral te vinden in Noordelijker
gelegen landen als Groot-Brittannië en Denemarken. In Nederland kan de ziekte bij koel en nat weer - zoals afgelopen zomer - hier en daar
de kop opsteken. Maar zoals gezegd; veel schade is er niet van te verwachten. Om die reden heeft de schimmel ook geen hoge prioriteit bij
onze kweekactiviteiten.''
5 Maïs Koerier
Louis Vlaswinkel is maïskweker bij
Limagrain Nederland B.V.
Eye spot of kabatiëlla is te herkennen aan de kleine ‘oogjes’ van 1 tot 4 mm doorsnee. De binnenste stip van het oog is geel. Daar omheen zit een
bruine ring en daar omheen weer een gele

MaisTer vloeibaar: breedwerkend én voordelig
MaisTer heeft zich de afgelopen jaren bewezen als allround herbicide in de maïsteelt. Het
is ijzersterk tegen zowel grasachtige als breedbladige onkruiden. Daarnaast heeft het een
interessante nevenwerking tegen een aantal lastige wortelonkruiden. De nieuwe vloeibare
vorm - MaisTer vlb. - maakt de toepassing nóg gemakkelijker en ook nog eens voordeliger.
In MaisTer vloeibaar is de hulpstof Actirob al in het middel verwerkt. Dit zorgt niet alleen voor
minder restfust, maar geeft ook arbeidsbesparing omdat er minder middelen in de spuittank
hoeven worden gemengd. Bovendien is er minder kans op mengfouten.
De prijs van MaisTer vloeibaar is gelijk aan die van MaisTer WG. De Actirob in MaisTer vlb zit
er dus 'gratis' bij.
Toepassing
MaisTer vloeibaar kan worden toegepast vanaf het 2-blad tot en met het 6-blad stadium.
Het optimale toepassingstijdstip bevindt zich rond het 3- à 4-blad stadium. Voor een goed
resultaat moet het middel op een actief groeiend onkruid worden toegepast.
Advies & dosering
Voor kleigronden*: 1,5 l/ha MaisTer vloeibaar
Voor zand- en veengronden**: 1,0 - 1,5 l/ha MaisTer vloeibaar + bleacher***
'Breed onkruidscala vraagt om breedwerkend middel'
,,Met ons loonbedrijf zitten wij op veel verschillende grondsoorten. Daardoor hebben we ook met sterk uiteenlopende
onkruidbezettingen te maken. Dat maakt de onkruidbestrijding in maïs best lastig'', zegt Jan Tamminga van het gelijknamige
loonbedrijf in Harkstede/Zijldijk. Voor de best passende middelenkeuze laat hij zich graag adviseren door specialisten als Jan
Visser van Agrifirm.
Voor loonwerker Jan Tamminga is de gewasbescherming elk seizoen weer een flinke puzzel. ,,Ten eerste spuiten we veel verschillende gewassen
waardoor je ook veel verschillende middelen nodig hebt. Verder zitten we op vrijwel alle denkbare grondsoorten, van zand tot zeer zware klei en
alles wat daar tussen zit. Dat alles maakt een efficiënte gewasbescherming best lastig'', zo vat hij de situatie samen. Om tijdens het spuitseizoen
zo flexibel mogelijk te kunnen werken maakt hij onder andere gebruik van een zelfrijdende spuit met verstelbare spoorbreedte. Daarmee kan de
maïs op 2,25 meter worden gespoten, de bieten op 2 meter en het graan op 1,80 meter. Omdat er vrij vaak van middel gewisseld moet worden
én omdat de percelen (rondom Harkstede) met gemiddeld 4 tot 6 hectare relatief klein zijn, is de boombreedte van de zelfrijder bewust op 27
meter gehouden. ,,Flexibiliteit is voor ons zéker zo belangrijk als capaciteit'', zo verduidelijkt Tamminga nog maar eens.
'Geen uitgebreide apotheek'
+ (TBA) bodemherbicide
(1 ltr MaisTer vlb. = 100 gr MaisTer WG + Actirob)
*) Geen nakiemers, geen minder gevoelige onkruiden
**) Wanneer er na toepassing nakiemers worden verwacht kan een bodemherbicide
worden toegevoegd
***) Mikado, Clio ® , Callisto ® , Calaris ® , menging met Laudis is niet mogelijk
Clio ® is een gedeponeerd handelsmerk van BASF Nederland B.V.
Callisto ® en Calaris ® zijn gedeponeerde handelsmerken van Syngenta Crop Protection B.V.
Door het grote aantal gewassen, de vele grondsoorten en het brede scala aan onkruiden in zijn werkgebied, is de middelenkeuze een behoor-
6 Maïs Koerier
De kracht van MaisTer vloeibaar
• Zeer breed werkingsspectrum, zowel tegen grasachtigen als breedbladigen
• Interessante nevenwerking tegen wortelonkruiden als kweek en akkerdistel
• Hoge gewasveiligheid door safener-technologie
• Binnen 1,5 uur regenvast
• Geen nadelige gevolgen voor volgteelten
• Géén olie-toevoeging nodig
lijk intensieve klus. Tamminga laat zich daarvoor graag adviseren door specialisten als Jan
Visser van Agrifirm. ,,Alleen al in maïs - dat feitelijk maar een klein deel van onze spuitwerk is
- heb je een heleboel mogelijke middelencombinaties. Dat is voor ons als loonbedrijf nauwe-
lijks bij te houden. Jan Visser zit vrijwel dagelijks in die materie, die kennis moet je benutten'',
zo stelt de loonwerker. Naast een goede en betrouwbare werking, vindt hij het belangrijk dat
middelen breed ingezet kunnen worden. ,,Ik wil voorkomen dat we een enorme apotheek van
middelen op ons bedrijf krijgen waar niemand meer overzicht over heeft. Een beetje eenheid
in de middelenkast vind ik wel prettig.''
Hanenpoot en haagwinde
Voor wat betreft de onkruiden in maïs zijn hanenpoot en haagwinde de meest lastige klanten.
,,Tien jaar geleden kwam hanenpoot hier bijna niet voor; nu is het wijdverbreid in de regio'',
zo weet Jan Visser. De onkruidbestrijding is dan ook voor een belangrijk deel hierop gericht.
Nog 'nieuwer' is haagwinde, dat pas sinds een jaar of vier tot de echte probleemonkruiden
behoort. Omdat haagwinde vrij laat kiemt en in het begin ook maar weinig blad heeft, is het
zeer lastig om deze in het 2- tot 4-bladstadium afdoende te bestrijden. Visser adviseert om
vlak voor het spuiten goed te inventariseren hoeveel haagwinde er daadwerkelijk staat en hoe
groot deze is. ,,Op basis daarvan kun je beslissen of je bij de bespuiting een middel toevoegt
met enige werking tegen haagwinde of dat je deze in later stadium met een specifiek middel
bestrijdt.'' Volgens Tamminga moet gemiddeld zo'n 15 tot 20% van de maïspercelen nog een
keer nagespoten worden, vooral tegen haagwinde. Dat gebeurt meestal in het 7- tot 8-blad-
stadium (= kniehoogte). ,,Vaak geven we dan wat meer luchtondersteuning om het middel
ook echt goed op de haagwinde te krijgen.''
MaisTer vaste waarde op klei
Hoewel Tamminga vanwege de grote variatie in onkruidbezetting meerdere middelencombi-
naties toepast in maïs, is MaisTer al heel wat jaren een vaste waarde op kleigrond. ,,Ten eerste
is MaisTer een zeer breedwerkend middel dat veel voorkomende onkruiden als hanenpoot,
melde, perzikkruid en zwarte nachtschade prima opruimt. Verder werkt het middel ook erg
goed tegen kweek en opslaggras. Dat is voor dit gebied een belangrijke plus, omdat er relatief
veel grasland gescheurd wordt'', zo licht Visser toe. Een mooie bijkomstigheid is volgens hem
dat MaisTer ook een nevenwerking heeft op akkerdistel, ,,want die zien we ook regelmatig
vanuit het talud het land op kruipen.'' Al met al passen de eigenschappen van MaisTer bij-
zonder goed in het werkgebied van Tamminga, zo stelt de adviseur. Hij verwacht dan ook dat
het middel er voorlopig een vaste plek blijft houden.
Jan Tamminga (rechts) heeft een loonbedrijf in Harkstede (hoofdlocatie) en Zijldijk.
Jan Visser is ruwvoerspecialist bij Agrifirm.

'De tijd is nu rijp voor een PhytoBac'
Loonbedrijf Verhoeven in Erp (N-Br.) is druk bezig met de bouw van een overdekte
vul- en spoelplaats. Daarbij wordt ook een zogenaamde PhytoBac geplaatst; een
systeem dat restvloeistoffen op een natuurlijke wijze afbreekt. Volgens eigenaar
Jan Verhoeven is de tijd er nu rijp voor. ,,We willen gewoon zo netjes mogelijk met
gewasbeschermingsmiddelen werken. Zo'n PhytoBac past daar prima bij.''
Het is een ijskoude dag in februari als we bij loonbedrijf Verhoeven het erf op rijden. Door
het barre winterweer is al het buitenwerk stil komen te liggen. Vanuit de bedrijfshallen is
echter het snerpende geluid van een slijptol te horen. Binnen is een groepje bouwvakkers en
installateurs druk bezig met de aanleg van een nieuwe, overdekte vul- en spoelplaats. Ook
de naastliggende gewasbeschermingsmiddelenopslag wordt meteen maar grondig onder
handen genomen. ,,Als we dan toch bezig zijn met verbouwen, dan doen we het ook meteen
goed'', zegt Jan Verhoeven tijdens een rondgang langs alle bouwwerkzaamheden. Al wijzend
legt hij uit waar de putten en afvoerleidingen zijn gelegd, waar de vul-, spoel- en wasplaats
straks komt te liggen en hoe de drie veldspuiten er boven moeten rijden. In combinatie met
de nieuwe middelopslagplaats hebben Verhoeven's medewerkers straks alles bij de hand om
netjes en efficiënt te kunnen werken. Althans, als het werk wil vlotten want over een paar
weken, wanneer het spuitseizoen weer begint, moet alles klaar zijn. ,,Hopelijk werkt het dan
ook allemaal zoals we het bedacht hebben'', zo blikt de loonwerker alvast vooruit.
'We willen graag netjes werken'
Dat de nieuwe vul- en spoelplaats straks een prominente plaats inneemt op het loon- en
akkerbouwbedrijf is voor Verhoeven min of meer vanzelfsprekend. ,,Van oudsher zijn we
gewend om onze veldspuiten thuis te vullen. Daar hebben we alle middelen bij de hand en
kunnen we de lege fust meteen netjes opbergen. Verder vind ik thuis vullen ook veiliger. Als
je uit de sloot tankt, loop je - ondanks alle beveiligingen die er tegenwoordig op de spuit
zitten - altijd een klein risico dat er iets fout gaat. En dat risico wil ik gewoon niet lopen.
Verder beschikken we thuis over een constante waterkwaliteit; ook dat is belangrijk als je
goed spuitwerk af wilt leveren.''
Dat de nieuwe vul- en spoelplaats in één van de bestaande bedrijfshallen moest komen, stond
voor Verhoeven ook al vroeg vast. ,,Binnen heb je geen last van de wind. Er verwaait dus
niets; ook geen seals of ander verpakkingsmateriaal. Verder is het comfortabeler voor onze
medewerkers en handiger als je de spuitdoppen wilt controleren.''
Zoon Marcel vult graag aan dat deelname aan het project 'Schoon water' ook een belangrijke
rol heeft gespeeld bij de bouw van de vul- en spoelplaats. ,,Als je je bewust bent hoeveel
middel er aan de buitenkant van een veldspuit blijft hangen, dan ben je ook eerder bereid om
dat op een nette manier schoon te maken en af te voeren.''
Phytobac: nette oplossing voor restvloeistoffen
Een opvallende schakel bij de bouw van de vul- en spoelplaats is de PhytoBac. In deze opvang-
De centrale afvoergoot en de ondergrondse leidingen van nieuwe vul- en
spoelplaats zijn inmiddels aangelegd. De betonplaat moet ook nog in maart
gereed komen.
Het principe van de PhytoBac is afgeleid van het biobed. De basis kan een kant-en-
klaar kunststofsysteem zijn (verkoop door enkele Franse bedrijven, o.a. Biotise en
Hermex), maar ook een grote prefab of ter plaatse gestorte, gesloten betonnen bak met
overkapping en irrigatie of druppelsysteem. De bak wordt gevuld met een mengsel van
stro (30%) en grond (70%). De grond is afkomstig van het bedrijf waar de PhytoBac
wordt geïnstalleerd. Vanuit de opvang- of buffertank waarin alle afvalstromen worden
verzameld, kan het afvalwater geleidelijk over de bak worden verdeeld zodat deze steeds
optimaal vochtig is (bij voorkeur rondom de 20%, minimaal 5% en maximaal 50%).
De aanwezige micro-organismen breken de middelen af.
De PhytoBac wordt door een plastic kap afgeschermd van regen. De verdeling van
de afvalstromen over de PhytoBac gebeurt door middel van een sprenkelinstallatie,
vernevelaars of druppelleidingen. Voor een optimale verdamping kan de PhytoBac het
beste in de zon en op de wind worden geplaatst. De inhoud van de bak moet eens
Jan Verhoeven (links) heeft samen met zijn zoon Marcel een loon- en akkerbouwbedrijf in Erp (N-Br.). Het loonbedrijf is gespecialiseerd in de gewasverzorging
van alle voorkomende gewassen in de regio. Het akkerbouwbedrijf - ca. 350 hectare groot - richt zich vooral op de teelt van aardappelen, bieten, maïs en
conserven. Giel van Rooij (rechts) is teeltadviseur bij Handelsonderneming Vlamings in De Mortel.
bak worden restvloeistoffen op een natuurlijke manier afgebroken tot onschadelijke stoffen (zie ook kader). Verhoeven kwam de PhytoBac op het
spoor na een gesprek met technisch adviseur Jos Pauwels van Bayer CropScience. ,,Ik vertelde over onze verbouwingsplannen en de ideeën die
ik had over het vullen en schoonmaken van onze veldspuiten. Dan kom je automatisch ook bij de afvoer van alle restvloeistoffen terecht. Tot nu
toe vingen we de restvloeistoffen op en reden we die met een mesttank verdund over het land uit. Maar dat is - hoe je het ook wend of keert
- geen fraaie oplossing. Een PhytoBac is wél een nette oplossing; alle reststoffen worden immers volledig door micro-organismen afgebroken.''
Na de eerste, oriënterende gesprekken over de PhytoBac en een bezoek aan PPO Vredepeel waar al een soortgelijk biobed is aangelegd, liet
Verhoeven afgelopen najaar berekenen hoe groot de PhytoBac voor zijn bedrijf moest zijn en wat de beste opstelling daarvoor is. Behalve Bayer
CropScience werd ook Handelsonderneming Vlamings nauw betrokken bij de plannen. Volgens adviseur Giel van Rooij is de PhytoBac technisch
gezien 'rijp voor gebruik'. ,,In Frankrijk zijn ze al wat verder met dit systeem en daar werken ze over het algemeen goed.'' Volgens hem is het nu
zaak om de laatste details in te vullen, zoals de optimale vorm en grootte en de beste dakconstructie. Dit laatste is nodig om voldoende licht en
lucht in de bak te krijgen, waardoor het afbraakproces van de restmiddelen zo efficiënt mogelijk verloopt.
Verhoeven voegt hier graag aan toe dat de PhytoBac straks volledig automatisch en storingsvrij moet werken. Ook moet het systeem zo flexibel
zijn dat het gemakkelijk is uit te breiden. ,,Hoewel we over een paar maanden pas écht weten of het allemaal goed werkt, heb ik er wel alle
vertrouwen in. De techniek is er klaar voor... en wij onderhand ook.''
De PhtytoBac die restvloeistoffen afbreekt was begin maart nog niet geïnstal-
leerd, maar de tussenopslag al wél. Met een inhoud van 32 kuub is er een
buffer voor 12 tot 15 grondige reinigingsbeurten.
Verwerking van afvalwater zonder restafval
substraat) voor een optimale werking van de
micro-organismen.
Géén afvalwater of afvalgrond
Groot voordeel van de PhytoBac is dat er
geen restafval is in de vorm van afvalwater
of afvalgrond. Afvalstromen van water met
gewasbeschermingsmiddelen worden volledig
verwerkt en er zijn geen resten. Met de inzet
van een PhytoBac- gekoppeld aan een goed
ingerichte vul- en spoelplaats- kan de belas-
ting van gewasbeschermingsmiddelen dus
sterk worden verminderd en hoeven er geen
per jaar worden omgezet en er moet stro worden aangevuld (15 tot 20 kg stro per m3 resten van het bedrijf afgevoerd te worden.
Bayer PhytoBac: geen restafval in de vorm van afvalwater of afvalgrond
7 Maïs Koerier
Ook de middelenopslag wordt volledig gerenoveerd. De ruimte - en ook de
deur - is nu zo groot dat middelen met een hefttruck op hun plaats kunnen
worden gezet.

,,Laudis heeft het - ondanks de droogte
- uitstekend gedaan op vrijwel alle
onkruiden. Zelfs de sterk afgeharde meldes
zijn er prima mee bestreden.''
Harrie Smets van loonbedrijf
Van Raak in Hooge Mierde en
Jan Theuws, adviseur bij Alliance
,,Onze ervaringen met Laudis zijn gewoon
goed, ook al waren de spuitomstandigheden
vorig jaar niet optimaal. Ik vind
Laudis een prima vervanger van Mikado.''
Jan Fleerkate van loonbedrijf
Elweco in Exel (bij Laren Gld.)
en Dick Middag,
gewasbeschermingsspecialist
bij ForFarmers
Puzzel mee en win een diner voor twee!
Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op!
Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van 150.
De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt.
Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.
BON
Naam:
Adres:
O G R A S S E N M N R T Z D
V T N A L P LOONWERKER E A G E W APOTEN S H
E N I B M O MACHINE C D T E A KSEIZOEN T A
E H E T Z H MAISTER O S L I A STREKKER V N
T U D I I S I N E I G L S E
MIKADO
VEETEELT
E M E N E A E N W O O R F N
ONKRUID
VLOEIBAAR
E S E R M F P L O E G E N P
OOGST
ZAAIEN
L E I D C I T D I U R K N O
PLANT T N E T O P K B K R A K C O
G H T E N B PLOEGEN A A S N E E E T
N E G I D A L B D E E R B R
L H E IJ R E D R E O B T I D
BODEM
BOERDERIJ
BREEDBLADIGEN
COMBINE
DOSERING
GEWAS
GRASSEN
HANENPOOT
© www.puzzelpro.nl
Postcode: Plaats:
Bedrijfstype/aantal hectare maïs:
De oplossing van de woordzoeker is:
:
Actievoorwaarden
,,Maïstelers hoeven zich geen grote zorgen
te maken over bladvlekkenziekten. Door
nieuwe, tolerante rassen krijgt die vrijwel
geen kans om noemenswaardige schade
te veroorzaken.''
Louis Vlaswinkel, maïskweker bij
Limagrain Nederland B.V.
8 Maïs Koerier
,,MaisTer werkt ook erg goed tegen kweek
en opslaggras. Dat is voor dit gebied een
belangrijke plus, omdat er relatief veel
grasland gescheurd wordt.''
Jan Tamminga, loonwerker in
Harkstede/Zijldijk en Jan Visser,
ruwvoerspecialist bij Agrifirm
Deze prijsvraag loopt van 25 maart t/m 30 april 2012. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken.
Deze prijswinnaars krijgen tussen 1 en 15 mei bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
COLOFON
Concept en realisatie:
฀Bayer CropScience B.V.
฀Reed Business B.V.
Vormgeving en opmaak:
฀฀Claudia Roorda
Fotografie:
฀Bayer CropScience B.V.
Drukwerk:
฀Productiemannen B.V.
Dit is een uitgave van:
Bayer CropScience B.V.
Energieweg 1
P.O. Box 231
NL-3640 AE Mijdrecht
Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling
als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide
proefnemingen.
Wij adviseren naar beste weten volgens
kennis van zaken van dit ogenblik, echter
zonder daarvoor aansprakelijkheid op
ons te nemen, omdat opslag/bewaring en
toepassing zich aan onze controle onttrekken.
Beschrijvingen van een product, resp.
gegevens over de eigenschappen daarvan
betekenen niet, dat verantwoordelijkheid
wordt gedragen bij eventuele schade. Lees
voor gebruik altijd eerst het etiket.
O G R A S S E N M N R T Z D
V T N A L P E A G E W A S H
E N I B M O C D T E A K T A
E H E T Z H O S L I A S V N
T U D I I S I N E I G L S E
E M E N E A E N W O O R F N
E S E R M F P L O E G E N P
L E I D C I T D I U R K N O
T N E T O P K B K R A K C O
G H T E N B A A S N E E E T
N E G I D A L B D E E R B R
L H E IJ R E D R E O B T I D
© www.puzzelpro.nl
Stuur de ingevulde bon uit deze
krant in een ongefrankeerde
envelop naar:
Bayer CropScience B.V.
T.a.v. Joniek te Giffel
Antwoordnummer 55074
3640 WB Mijdrecht