Toveren met de tijdlijn

More documents

Recommendations

Info

derop in dit artikel, lees je daar meer over. De herinnering zelf blijft onveranderd, maar i.p.v. de emotie wordt nu de leerervaring meegenomen en wordt de herinnering, geassocieerd of gedissocieerd, opnieuw beleefd met de nieuwe hulpbronnen. Zo krijgt de herinnering een andere, meer neutrale, betekenis in de tijdlijn. ‘Gewapend’ met de leerervaring en hulpbronnen wordt de tijdlijn nogmaals doorlopen, waardoor latere gebeurtenissen ook een andere betekenis kunnen krijgen. Emoties waarmee met name gewerkt wordt zijn: boosheid, verdriet, angst, schuld en schaamte. 2. Beperkende overtuigingen veranderen Beperkende overtuigingen ontstaan door beslissingen die iemand op enig moment in zijn leven neemt, m.b.t. de wereld of zichzelf. Een beperkende overtuiging wordt gekenmerkt door uitspraken als: ik ben niet…, ik kan niet…, ik mag niet… , het is zo…enzovoort. Die overtuigingen zijn niet uit de lucht komen vallen. Een pasgeboren baby heeft ze doorgaans niet. Ze ontstaan ergens, vaak in de kindertijd, als reactie op bepaalde ervaringen of door het overnemen van overtuigingen uit de directe omgeving. ‘Ik ben niet goed genoeg; Ik kan geen eigen bedrijf beginnen, dat doet ons soort mensen niet, Ik kan maar beter niet opvallen'; allemaal voorbeelden van overtuigingen die niet noodzakelijkerwijs ‘de waarheid’ zijn, maar iemand wel kunnen beperken in zijn vrijheid en keuzemogelijkheden. Door op de tijdlijn terug te gaan naar het moment waarop de beperkende beslissing is genomen, kan de beperkende overtuiging veranderd worden. De beslissing kan opnieuw worden bezien, met de kennis en hulpbronnen die iemand nu heeft en toen misschien nog niet, en er kan een nieuwe beslissing worden genomen. Een beslissing waardoor bijvoorbeeld een versterkende overtuiging wordt gevormd. Met die nieuwe overtuiging wordt de tijdlijn opnieuw doorlopen. Ervaringen die gebaseerd waren op de oude overtuiging, kunnen daardoor in een ander licht komen te staan. Zo ontstaan nieuwe keuzemogelijkheden voor de toekomst. 3. Toekomstige doelen gemakkelijker bereiken Door het oplossen van negatieve emoties uit het verleden en het veranderen van beperkende overtuigingen uit het verleden, ontstaat meer keuzevrijheid voor het inrichten van de toekomst. Doelen kunnen in de toekomst worden geplaatst, door er een duidelijke voorstelling van te maken en die zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Geuren, kleuren, beelden, smaken, geluiden; alles wat het zo aantrekkelijk maakt dat je nog maar één ding wilt: het bereiken. Die voorstelling kan dan letterlijk ‘geplant’ of geïnstalleerd worden op de tijdlijn in de toekomst. Zo creëer je als het ware een ‘herinnering’ aan de toekomst en zul je onbewust eerder geneigd zijn die ‘herinnering’ waar te maken. Tijdsbeleving comfortabel zichtbaar/voelbaar maken Binnen NLP wordt gewerkt met visuele en kinesthetische tijdlijnen. Bij de visuele variant sluit de cliënt de ogen en neemt een andere waarnemingspositie in; hij zweeft als het ware in gedachten boven de tijdlijn. Bij de kinesthetische variant wordt de tijdlijn op de grond uitgelegd, met behulp van een stuk touw, wol of wat er maar voor handen is. Zo kan iemand letterlijk het verleden en de toekomst ‘inlopen’. Een uitkomst voor cliënten, die het nog niet zo gemakkelijk vinden om boven een denkbeeldige lijn te ‘zweven’. Om met een tijdlijn te kunnen werken, kan het handig zijn om te weten hoe die loopt. De volgende oefening kan daarbij helpen: Oefening: ontdek je tijdlijn 1. Kies een plek in de ruimte die het ‘nu’ voor jou representeert 2. Maak dan eens een gedissocieerde voorstelling, van een prettige gebeurtenis uit het verleden 3. Als die herinnering een plek in de ruimte zou hebben, waar zou dat dan zijn? 4. Maak dan eens een gedissocieerde voorstelling van een prettige gebeurtenis in de nabije toekomst (de komende vakantie, een gepland etentje) 5. Als die gebeurtenis een plaats in de ruimte zou hebben, waar zou dat dan zijn? Verbind die gebeurtenissen via het nu met een (denkbeeldige) lijn. Dit is je tijdlijn! Veel mensen zullen ontdekken dat het verleden linksen de toekomst rechts is, of het verleden achter en de toekomst voor. Maar zoals je als NLP’er weet; zoveel mensen, zoveel mogelijkheden. Inrichting, richting; elke tijdlijn is op iemands eigen, persoonlijke manier georganiseerd. Sommige mensen hebben het gevoel geen tijdlijn te hebben. Je kunt daar als NLP’er heel creatief mee omgaan. Enkele voorbeelden die ik zelf graag gebruik zijn: • Kinesthetisch: neem een stuk touw en vraag: ‘en als dit touw jouw levenslijn zou voorstellen, hoe zou je die dan neerleggen? • Pacing and leading: ‘Oké, jij hebt geen tijdlijn. En wat zou er gebeuren als we er een voor je maken? Kun je eens aan iets denken dat gisteren gebeurde? Waar zou je dat in de ruimte plaatsen? En vorige week? Waar zou je dat plaatsen? Vorige maand? Vorig jaar? Volgende week? Volgend jaar? En als we daar nu eens een lijn tussen zouden trekken… • As if frame: en als je er wel een zou hebben, hoe zou die dan lopen? Vervolgens kan een interventie gedaan worden. Ook daarvoor zijn de mogelijkheden talrijk. Naast het ongedaan maken van ongewenste emoties en het veranderen van beperkende beslissingen, kan vrijwel elke denkbare NLP techniek in- op- of boven de tijdlijn gedaan worden. Je kunt dan denken aan technieken als een 'Fast Fobia cure', 'Trauma proces', 'Allergie techniek', 'Ankeren van gewenste hulpbronnen' of 'Collapsing anchors'. Ook de submodaliteiten van een herinnering of toekomstbeeld kunnen veranderd worden. Spelen met de Tijdlijn Maar wat doe je, als je de tijdlijn ontdekt hebt en vervolgens blijkt, dat daar nu juist het probleem ligt? Dat juist de manier waaróp iemand de tijdlijn representeert, de ongewenste situatie veroorzaakt? Als de tijdlijnvorm voor iemand niet werkt, omdat de lijn bijvoorbeeld in allerlei bochten en kronkels of in een spiraal loopt? Of de locatie, als iemand bijvoorbeeld geen toekomst ziet omdat die achter hem ligt? Sanne* zag overal ‘als een berg tegenop’ en was ‘chronisch moe’. Toen we haar tijdlijn onderzochten, bleek het verleden geen platte lijn te zijn, maar letterlijk in scherpe punten omhoog en omlaag te lopen. Alsof het uit steile bergen en diepe afgronden bestond. ‘Logisch dat ik overal als een berg tegenop zie. Dit is precies hoe het voelt om mij te zijn. Altijd zwoegen en ploeteren om ergens te komen, en als ik er dan eindelijk ben; roetsj… weer naar beneden. En weer opnieuw omhoog. Pfff.’ Nadat ze de lijn als het ware ‘glad’ had getrokken, werd hij vlakker en verdwenen de bergen. Een zucht van verlichting: ‘Dit voelt echt anders; lichter’, zei ze opgelucht. Liesbeth* kon zich ‘nooit ergens op verheugen’, zag ‘geen toekomst’, en haar leven had ‘geen perspectief’. Toen we naar haar tijdlijn keken, bleek de toekomst achter haar te liggen. Op mijn voorstel ‘draaide’ ze de toekomstlijn in een voor haar gewenste richting. Ze legde hem schuin voor zich neer, aan de rechterkant. ‘Hé’, riep ze verbaasd, ‘alles ziet er opeens veel zonniger uit. Ik krijg er weer zin in!’ Twee voorbeelden van mensen, bij wie de manier waarop zij de tijdlijn representeren de ongewenste 14 I N z i c h t N a j a a r 2 0 1 1 D e T i j d l i j n v a n N L P 15
situatie veroorzaakt. Sanne representeerde de vorm (bergen en dalen) van haar tijdlijn op een manier waar ze moe van werd. Liesbeth representeerde de locatie van haar toekomst op een plek, waar zij geen zicht op had. De vorm van de tijdlijn kan bepalend zijn voor de manier waarop iemand het leven ervaart. Een tijdlijn die bestaat uit ‘hoge bergen en diepe dalen’, voelt anders dat een ‘gemakkelijk begaanbare weg’. Het gevoel zich ‘door de dag te slepen’, alsof je ‘met de laarzen vastzit in de modder’, omdat de tijdlijn ‘stroperig’ aanvoelt. Een verleden dat ‘zwaar op iemand drukt’, als een ‘loden last achter iemand aansleept’, ‘aan de rand van de afgrond’ staan; allemaal uitspraken die erop kunnen duiden dat de tijdlijn niet de meest optimale vorm heeft. Door de submodaliteiten van de tijdlijn te veranderen, verandert de tijdlijn. Vorm, locatie, textuur, kleuren, geuren, geluiden, of wat je maar kunt bedenken. Experimenteren is het sleutelwoord. De locatie van de tijdlijn bepaalt waar iemand het verleden, het heden en de toekomst ervaart. Is het verleden links en de toekomst rechts? Het verleden achter en de toekomst voor? Het kan nogal een verschil maken in beleving van tijd. Soms heeft iemand het verleden recht voor zich en ziet daardoor geen toekomst. Of iemand kan zich het verleden nauwelijks herinneren, omdat het ergens ligt waar ‘geen zicht’ op is. De locatie van de tijdlijn kan veranderd worden, door hem in de gewenste richting te draaien, schuiven, trekken, duwen of wat ook maar werkt. Liggen verleden, heden en toekomst eenmaal op de gewenste plek, dan kan de nieuwe tijdlijn vastgemaakt worden op een manier die voor de cliënt werkt. Vastspijkeren, lijmen, horen hoe hij ‘vastklikt’, of wat dan ook; als het werkt, werkt het, zeggen we dan. Kortom, aandacht voor de vorm en de locatie van de tijdlijn, kan essentiële informatie opleveren voor NLP veranderwerk. Maar wat er ook veranderd wordt, het allerbelangrijkste blijft binnen NLP toch het vergroten van de keuzemogelijkheden. De keuze om te veranderen én de mogelijkheid meeleveren om het weer soepel aan te passen en op de oude manier terug te zetten, indien gewenst. Immers, de manier waarop iemand tijd beleeft kan diepgaande gevolgen hebben voor de manier waarop hij in het leven staat. Plaats desgewenst een anker voor de huidige tijdlijn, zodat de cliënt daar indien nodig gemakkelijk naar terug kan. En tenslotte, het kan niet vaak genoeg gezegd worden: kalibreren, kalibreren en nog eens kalibreren. Maar dat is voor NLP’ers een tweede natuur. Toch? Werken met de Tijdlijn Nu we hebben gezien wat tijdlijnen zijn, welke varianten er zijn, waarvoor ze gebruikt kunnen worden hoe je een tijdlijn ontdekt en indien gewenst verandert, qua vorm en locatie, rest de vraag: hoe doe je het in de praktijk? Als antwoord daarop volgen hier twee praktijkvoorbeelden, een kinesthetische en een visuele variant, waarbij gewerkt wordt met de beperkende emoties van angst en woede. Beperkende emotie: angst Eline*(45) heeft ‘een leuke baan’ waar ze het ‘erg naar haar zin heeft’. Toch denkt ze er over om ontslag te nemen. Elke keer als haar manager met ‘die bepaalde blik’ naar haar kijkt, springen de tranen in haar ogen en voelt ze angst. Ze heeft daar haar hele leven al last van met ‘bepaalde mannen’. Ik laat haar een stuk touw afknippen, van de door haar gewenste lengte. ‘Dit stelt voor nu je tijdlijn voor. Leg hem maar neer zoals jij denkt dat goed is.’ Ze legt de lijn neer en wijst heden, verleden en toekomst aan en begint te lopen in de richting van het verleden. Dan staat ze stil, bij een situatie in haar 3e levensjaar, waarin haar vader op dezelfde manier naar haar kijkt. Ze verstijft. Ik vraag haar om van de tijdlijn af te stappen en zoveel afstand te nemen als nodig is. Dat is voor haar zo’n vier meter. Van die afstand kijkt ze gedissocieerd naar de kleine Eline, die huilt en bang is. Als ik haar vraag wat de positieve leerervaring zou kunnen zijn, reageert ze ontkennend. Er is geen positieve leerervaring. Als ik haar vraag nog eens goed te kijken, met alle kennis en ervaring die ze nu heeft, verschijnt er langzaam een glimlach op haar gezicht. ‘Ik zie het al’, zegt ze, ‘de positieve leerervaring is, dat ik het best overleef als iemand zo naar me kijkt. En dat het waarschijnlijk niet eens iets met mij te maken had, maar dat hij weer eens te veel gedronken had.’ Een diepe zucht. Dan vraag ik haar wat de kleine Eline daar nodig heeft. Liefde, veel liefde. Ik stel voor het haar te geven op een manier die goed voor haar is. Ze stelt zich voor, dat er een stroom van liefde uit haar hart naar de kleine Eline op de tijdlijn stroomt en hoe zij zich daar helemaal mee vol laat stromen. Heeft ze nog meer nodig? Ja, een gevoel van veiligheid en dat alles goed komt. We zoeken op haar tijdlijn naar een situatie waarin ze dat gevoel heel sterk had en ankeren dat. Met het anker stapt ze geassocieerd in de situatie en laat de liefde van de volwassen Eline binnenstromen. Ik suggereer dat ze haar hele lichaam laat volstromen met die liefde en veiligheid, tot elke vezel in haar lichaam erdoor verzadigd is. Ze ontspant. Dan vraag ik haar iets verder terug te lopen op de tijdlijn, naar een moment voor die eerste gebeurtenis, toen alles nog 16 I N z i c h t N a j a a r 2 0 1 1 D e T i j d l i j n v a n N L P 17
Page 1: De manier waarop we voor onszelf ee

Toveren met de tijdlijn

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?