Toveren met de tijdlijn

De manier waarop we voor onszelf een onderscheidende
structuur aanbrengen tussen de
gebeurtenissen ‘in’ het verleden, ‘in’ het heden
en ‘in’ de toekomst, vindt plaats door het toewijzen
van deze gebeurtenissen in de tijd aan ruimtelijke
locatie. De meest voorkomende structuur
van ruimtelijke rangschikking is in een lineaire
reeks, vandaar de naam 'Tijdslijn'.
Werken met de tijdlijn vormt de poort naar het
veranderen van onder andere beperkende emo-
ties en overtuigingen in het verleden en de
mogelijkheid om toekomstige doelen makkelijker
te bereiken. In dit artikel laat Sylvia de Vries,
NLP-trainster en -Coach, je nog eens precies zien
wat tijdlijnen zijn, welke varianten er zijn, waarom
ze van enorm belang zijn, hoe je een tijdlijn
ontdekt en qua vorm en inhoud indien gewenst
verandert èn natuurlijk de praktische kant: hoe
speel en werk je effectief met tijdlijnen in de
praktijk?
12
I N z i c h t H e r f s t 2 0 1 1
Een tijdlijn is een (denkbeeldige) lijn, die alle gebeurtenissen
uit iemands leven in chronologische volgorde
met elkaar verbindt. Herinneringen uit het verleden én
toekomstige doelen en dromen. Je zou het kunnen vergelijken
met een ‘rode draad’ of ‘levensweg’, die door
iemands verleden, heden en toekomst loopt. Het werken
met tijdlijnen is een praktische, snelle en effectieve
manier om beperkingen uit het verleden op te ruimen
en toekomstige doelen gemakkelijker te bereiken.
Maar hoe weet je nu of een gebeurtenis al heeft
Toveren met de Tijdlijn
Een beter verleden en een
mooiere toekomst realiseren
D e T i j d l i j n v a n N L P
Sylvia de Vries
plaatsgevonden? Hoe weet je dat iets nog staat te
gebeuren? Of je daar nu van bewust bent of niet, het
brein codeert gebeurtenissen uit het verleden op een
andere manier dan gebeurtenissen in de toekomst. We
komen ergens vandaan en we gaan ergens naartoe.
Zonder een besef van tijd weet je niet welke gebeurtenissen
al hebben plaatsgevonden en welke nog staan
te gebeuren. Ook in (lichaams) taal komt dit tot uiting.
Denk maar eens aan zegswijzen als: ‘Dat ligt ver achter
me…’, waarbij veel mensen een gebaar maken alsof
ze iets over de linkerschouder gooien. ‘Dat duurt nog
zo lang’, gaat vaak gepaard met een hand- of armgebaar
in een bepaalde richting. Oude mensen kunnen
hoofdschuddend een bepaalde kant opkijken als ze
zeggen: ‘Waar is de tijd gebleven?’ Ook uitspraken als
‘de weg die ik bewandeld heb, de weg die ik te gaan
heb, ik zie wel wat er op mijn pad komt’, verwijzen
naar een weg of pad, dat ergens vandaan komt of
ergens naartoe gaat. Door die weg middels tijdlijnen
zichtbaar of tastbaar te maken, kunnen gebeurtenissen
op die tijdlijn veranderd worden.
Werken met tijdlijnen is met name effectief, als het
gaat om:
1. beperkende emoties loslaten
2. beperkende overtuigingen veranderen
3. toekomstige doelen gemakkelijker bereiken
1. Beperkende emoties loslaten
Emoties als boosheid, verdriet en angst kunnen heel
functioneel zijn, als reactie op bepaalde gebeurtenissen.
Maar als zo’n emotie keer op keer de kop
opsteekt, zonder aanwijsbare reden, dan is dat minder
functioneel. Dit kan voorkomen als iemand, vaak in de
kindertijd, iets heeft meegemaakt met een diepe emotionele
impact. Latere gebeurtenissen, die gelijkenis
vertonen met die eerste ervaring, kunnen daar onbewust
mee vergeleken worden en dezelfde emotionele
lading meekrijgen. Die eerste gebeurtenis wordt in het
werken met tijdlijnen soms een SEG genoemd; een
Significant Emotionele Gebeurtenis. Of gewoon ‘de eerste
gebeurtenis’.
Op, boven of naast de tijdlijn wordt teruggegaan naar
die eerste gebeurtenis om daar de emotie los te koppelen
van de herinnering. Dat gebeurt door de herinnering
van een (grote) afstand te bekijken, de leerervaring
eruit te halen en nieuwe hulpbronnen toe te voegen.
Het toevoegen van hulpbronnen kan op verschillende
manieren gedaan worden; ankeren van een
gewenste gemoedstoestand, een bron van liefde laten
stromen om je jongere zelf te helen, veranderen van
de submodaliteiten van een herinnering of wat de
cliënt maar nodig heeft. In de praktijkvoorbeelden ver-
13

derop in dit artikel, lees je daar meer over. De herinnering
zelf blijft onveranderd, maar i.p.v. de emotie
wordt nu de leerervaring meegenomen en wordt de
herinnering, geassocieerd of gedissocieerd, opnieuw
beleefd met de nieuwe hulpbronnen. Zo krijgt de herinnering
een andere, meer neutrale, betekenis in de tijdlijn.
‘Gewapend’ met de leerervaring en hulpbronnen
wordt de tijdlijn nogmaals doorlopen, waardoor latere
gebeurtenissen ook een andere betekenis kunnen krijgen.
Emoties waarmee met name gewerkt wordt zijn:
boosheid, verdriet, angst, schuld en schaamte.
2. Beperkende overtuigingen veranderen
Beperkende overtuigingen ontstaan door beslissingen
die iemand op enig moment in zijn leven neemt, m.b.t.
de wereld of zichzelf. Een beperkende overtuiging
wordt gekenmerkt door uitspraken als: ik ben niet…, ik
kan niet…, ik mag niet… , het is zo…enzovoort. Die
overtuigingen zijn niet uit de lucht komen vallen. Een
pasgeboren baby heeft ze doorgaans niet. Ze ontstaan
ergens, vaak in de kindertijd, als reactie op bepaalde
ervaringen of door het overnemen van overtuigingen
uit de directe omgeving. ‘Ik ben niet goed genoeg; Ik
kan geen eigen bedrijf beginnen, dat doet ons soort
mensen niet, Ik kan maar beter niet opvallen'; allemaal
voorbeelden van overtuigingen die niet noodzakelijkerwijs
‘de waarheid’ zijn, maar iemand wel kunnen
beperken in zijn vrijheid en keuzemogelijkheden.
Door op de tijdlijn terug te gaan naar het moment
waarop de beperkende beslissing is genomen, kan de
beperkende overtuiging veranderd worden. De beslissing
kan opnieuw worden bezien, met de kennis en
hulpbronnen die iemand nu heeft en toen misschien
nog niet, en er kan een nieuwe beslissing worden
genomen. Een beslissing waardoor bijvoorbeeld een
versterkende overtuiging wordt gevormd. Met die nieuwe
overtuiging wordt de tijdlijn opnieuw doorlopen.
Ervaringen die gebaseerd waren op de oude overtuiging,
kunnen daardoor in een ander licht komen te
staan. Zo ontstaan nieuwe keuzemogelijkheden voor
de toekomst.
3. Toekomstige doelen gemakkelijker bereiken
Door het oplossen van negatieve emoties uit het verleden
en het veranderen van beperkende overtuigingen
uit het verleden, ontstaat meer keuzevrijheid voor het
inrichten van de toekomst. Doelen kunnen in de toekomst
worden geplaatst, door er een duidelijke voorstelling
van te maken en die zo aantrekkelijk mogelijk
te maken. Geuren, kleuren, beelden, smaken, geluiden;
alles wat het zo aantrekkelijk maakt dat je nog
maar één ding wilt: het bereiken. Die voorstelling kan
dan letterlijk ‘geplant’ of geïnstalleerd worden op de
tijdlijn in de toekomst. Zo creëer je als het ware een
‘herinnering’ aan de toekomst en zul je onbewust eerder
geneigd zijn die ‘herinnering’ waar te maken.
Tijdsbeleving comfortabel
zichtbaar/voelbaar maken
Binnen NLP wordt gewerkt met visuele en kinesthetische
tijdlijnen. Bij de visuele variant sluit de cliënt de
ogen en neemt een andere waarnemingspositie in; hij
zweeft als het ware in gedachten boven de tijdlijn. Bij
de kinesthetische variant wordt de tijdlijn op de grond
uitgelegd, met behulp van een stuk touw, wol of wat er
maar voor handen is. Zo kan iemand letterlijk het verleden
en de toekomst ‘inlopen’. Een uitkomst voor
cliënten, die het nog niet zo gemakkelijk vinden om
boven een denkbeeldige lijn te ‘zweven’.
Om met een tijdlijn te kunnen werken, kan het handig
zijn om te weten hoe die loopt. De volgende oefening
kan daarbij helpen: Oefening: ontdek je tijdlijn
1. Kies een plek in de ruimte die het ‘nu’ voor jou
representeert
2. Maak dan eens een gedissocieerde voorstelling, van
een prettige gebeurtenis uit het verleden
3. Als die herinnering een plek in de ruimte zou hebben,
waar zou dat dan zijn?
4. Maak dan eens een gedissocieerde voorstelling van
een prettige gebeurtenis in de nabije toekomst (de
komende vakantie, een gepland etentje)
5. Als die gebeurtenis een plaats in de ruimte zou
hebben, waar zou dat dan zijn? Verbind die gebeurtenissen
via het nu met een (denkbeeldige) lijn. Dit
is je tijdlijn!
Veel mensen zullen ontdekken dat het verleden linksen
de toekomst rechts is, of het verleden achter en de
toekomst voor. Maar zoals je als NLP’er weet; zoveel
mensen, zoveel mogelijkheden. Inrichting, richting;
elke tijdlijn is op iemands eigen, persoonlijke manier
georganiseerd. Sommige mensen hebben het gevoel
geen tijdlijn te hebben. Je kunt daar als NLP’er heel
creatief mee omgaan. Enkele voorbeelden die ik zelf
graag gebruik zijn:
• Kinesthetisch: neem een stuk touw en vraag: ‘en
als dit touw jouw levenslijn zou voorstellen, hoe
zou je die dan neerleggen?
• Pacing and leading: ‘Oké, jij hebt geen tijdlijn. En
wat zou er gebeuren als we er een voor je maken?
Kun je eens aan iets denken dat gisteren gebeurde?
Waar zou je dat in de ruimte plaatsen? En vorige
week? Waar zou je dat plaatsen? Vorige maand?
Vorig jaar? Volgende week? Volgend jaar? En als
we daar nu eens een lijn tussen zouden trekken…
• As if frame: en als je er wel een zou hebben, hoe
zou die dan lopen?
Vervolgens kan een interventie gedaan worden. Ook
daarvoor zijn de mogelijkheden talrijk. Naast het ongedaan
maken van ongewenste emoties en het veranderen
van beperkende beslissingen, kan vrijwel elke
denkbare NLP techniek in- op- of boven de tijdlijn gedaan
worden. Je kunt dan denken aan technieken als
een 'Fast Fobia cure', 'Trauma proces', 'Allergie techniek',
'Ankeren van gewenste hulpbronnen' of
'Collapsing anchors'. Ook de submodaliteiten van een
herinnering of toekomstbeeld kunnen veranderd worden.
Spelen met de Tijdlijn
Maar wat doe je, als je de tijdlijn ontdekt hebt en vervolgens
blijkt, dat daar nu juist het probleem ligt? Dat
juist de manier waaróp iemand de tijdlijn representeert,
de ongewenste situatie veroorzaakt? Als de tijdlijnvorm
voor iemand niet werkt, omdat de lijn bijvoorbeeld
in allerlei bochten en kronkels of in een spiraal
loopt? Of de locatie, als iemand bijvoorbeeld geen toekomst
ziet omdat die achter hem ligt?
Sanne* zag overal ‘als een berg tegenop’ en was ‘chronisch
moe’. Toen we haar tijdlijn onderzochten, bleek
het verleden geen platte lijn te zijn, maar letterlijk in
scherpe punten omhoog en omlaag te lopen. Alsof het
uit steile bergen en diepe afgronden bestond. ‘Logisch
dat ik overal als een berg tegenop zie. Dit is precies
hoe het voelt om mij te zijn. Altijd zwoegen en ploeteren
om ergens te komen, en als ik er dan eindelijk
ben; roetsj… weer naar beneden. En weer opnieuw
omhoog. Pfff.’ Nadat ze de lijn als het ware ‘glad’ had
getrokken, werd hij vlakker en verdwenen de bergen.
Een zucht van verlichting: ‘Dit voelt echt anders; lichter’,
zei ze opgelucht.
Liesbeth* kon zich ‘nooit ergens op verheugen’, zag
‘geen toekomst’, en haar leven had ‘geen perspectief’.
Toen we naar haar tijdlijn keken, bleek de toekomst
achter haar te liggen. Op mijn voorstel ‘draaide’ ze de
toekomstlijn in een voor haar gewenste richting. Ze
legde hem schuin voor zich neer, aan de rechterkant.
‘Hé’, riep ze verbaasd, ‘alles ziet er opeens veel zonniger
uit. Ik krijg er weer zin in!’
Twee voorbeelden van mensen, bij wie de manier
waarop zij de tijdlijn representeren de ongewenste
14 I N z i c h t N a j a a r 2 0 1 1
D e T i j d l i j n v a n N L P
15

situatie veroorzaakt. Sanne representeerde de vorm
(bergen en dalen) van haar tijdlijn op een manier waar
ze moe van werd. Liesbeth representeerde de locatie
van haar toekomst op een plek, waar zij geen zicht op
had.
De vorm van de tijdlijn kan bepalend zijn voor de
manier waarop iemand het leven ervaart. Een tijdlijn
die bestaat uit ‘hoge bergen en diepe dalen’, voelt
anders dat een ‘gemakkelijk begaanbare weg’. Het
gevoel zich ‘door de dag te slepen’, alsof je ‘met de
laarzen vastzit in de modder’, omdat de tijdlijn ‘stroperig’
aanvoelt. Een verleden dat ‘zwaar op iemand
drukt’, als een ‘loden last achter iemand aansleept’,
‘aan de rand van de afgrond’ staan; allemaal uitspraken
die erop kunnen duiden dat de tijdlijn niet de
meest optimale vorm heeft. Door de submodaliteiten
van de tijdlijn te veranderen, verandert de tijdlijn.
Vorm, locatie, textuur, kleuren, geuren, geluiden, of
wat je maar kunt bedenken. Experimenteren is het
sleutelwoord.
De locatie van de tijdlijn bepaalt waar iemand het verleden,
het heden en de toekomst ervaart. Is het verleden
links en de toekomst rechts? Het verleden achter
en de toekomst voor? Het kan nogal een verschil
maken in beleving van tijd. Soms heeft iemand het
verleden recht voor zich en ziet daardoor geen toekomst.
Of iemand kan zich het verleden nauwelijks
herinneren, omdat het ergens ligt waar ‘geen zicht’ op
is. De locatie van de tijdlijn kan veranderd worden,
door hem in de gewenste richting te draaien, schuiven,
trekken, duwen of wat ook maar werkt. Liggen verleden,
heden en toekomst eenmaal op de gewenste plek,
dan kan de nieuwe tijdlijn vastgemaakt worden op een
manier die voor de cliënt werkt. Vastspijkeren, lijmen,
horen hoe hij ‘vastklikt’, of wat dan ook; als het werkt,
werkt het, zeggen we dan.
Kortom, aandacht voor de vorm en de locatie van de
tijdlijn, kan essentiële informatie opleveren voor NLP
veranderwerk. Maar wat er ook veranderd wordt, het
allerbelangrijkste blijft binnen NLP toch het vergroten
van de keuzemogelijkheden. De keuze om te veranderen
én de mogelijkheid meeleveren om het weer soepel
aan te passen en op de oude manier terug te zetten,
indien gewenst. Immers, de manier waarop iemand tijd
beleeft kan diepgaande gevolgen hebben voor de
manier waarop hij in het leven staat. Plaats desgewenst
een anker voor de huidige tijdlijn, zodat de
cliënt daar indien nodig gemakkelijk naar terug kan.
En tenslotte, het kan niet vaak genoeg gezegd worden:
kalibreren, kalibreren en nog eens kalibreren. Maar dat
is voor NLP’ers een tweede natuur. Toch?
Werken met de Tijdlijn
Nu we hebben gezien wat tijdlijnen zijn, welke varianten
er zijn, waarvoor ze gebruikt kunnen worden hoe
je een tijdlijn ontdekt en indien gewenst verandert,
qua vorm en locatie, rest de vraag: hoe doe je het in
de praktijk? Als antwoord daarop volgen hier twee
praktijkvoorbeelden, een kinesthetische en een visuele
variant, waarbij gewerkt wordt met de beperkende
emoties van angst en woede.
Beperkende emotie: angst
Eline*(45) heeft ‘een leuke baan’ waar ze het ‘erg naar
haar zin heeft’. Toch denkt ze er over om ontslag te
nemen. Elke keer als haar manager met ‘die bepaalde
blik’ naar haar kijkt, springen de tranen in haar ogen
en voelt ze angst. Ze heeft daar haar hele leven al last
van met ‘bepaalde mannen’. Ik laat haar een stuk touw
afknippen, van de door haar gewenste lengte. ‘Dit stelt
voor nu je tijdlijn voor. Leg hem maar neer zoals jij
denkt dat goed is.’ Ze legt de lijn neer en wijst heden,
verleden en toekomst aan en begint te lopen in de
richting van het verleden. Dan staat ze stil, bij een
situatie in haar 3e levensjaar, waarin haar vader op
dezelfde manier naar haar kijkt. Ze verstijft. Ik vraag
haar om van de tijdlijn af te stappen en zoveel afstand
te nemen als nodig is. Dat is voor haar zo’n vier meter.
Van die afstand kijkt ze gedissocieerd naar de kleine
Eline, die huilt en bang is. Als ik haar vraag wat de
positieve leerervaring zou kunnen zijn, reageert ze ontkennend.
Er is geen positieve leerervaring. Als ik haar
vraag nog eens goed te kijken, met alle kennis en
ervaring die ze nu heeft, verschijnt er langzaam een
glimlach op haar gezicht. ‘Ik zie het al’, zegt ze, ‘de
positieve leerervaring is, dat ik het best overleef als
iemand zo naar me kijkt. En dat het waarschijnlijk niet
eens iets met mij te maken had, maar dat hij weer
eens te veel gedronken had.’ Een diepe zucht. Dan
vraag ik haar wat de kleine Eline daar nodig heeft.
Liefde, veel liefde. Ik stel voor het haar te geven op
een manier die goed voor haar is. Ze stelt zich voor,
dat er een stroom van liefde uit haar hart naar de kleine
Eline op de tijdlijn stroomt en hoe zij zich daar
helemaal mee vol laat stromen. Heeft ze nog meer
nodig? Ja, een gevoel van veiligheid en dat alles goed
komt. We zoeken op haar tijdlijn naar een situatie
waarin ze dat gevoel heel sterk had en ankeren dat.
Met het anker stapt ze geassocieerd in de situatie en
laat de liefde van de volwassen Eline binnenstromen.
Ik suggereer dat ze haar hele lichaam laat volstromen
met die liefde en veiligheid, tot elke vezel in haar
lichaam erdoor verzadigd is. Ze ontspant. Dan vraag ik
haar iets verder terug te lopen op de tijdlijn, naar een
moment voor die eerste gebeurtenis, toen alles nog
16 I N z i c h t N a j a a r 2 0 1 1
D e T i j d l i j n v a n N L P
17

goed was. Van daar kijkt ze over de
situatie heen naar het heden en ik
vraag haar of de emotie nu verdwenen
is, wat ze bevestigt. Met het anker nog
steeds geactiveerd loopt ze door de
situatie heen naar het nu, waarbij ze
steeds breder begint te lachen. We
eindigen met een future pace, waarbij
ze zich een situatie met haar manager
voorstelt. ‘Geen centje pijn’, zegt ze
opgelucht. Eline gaat weer ‘met plezier’
naar haar werk en de relatie met
haar manager is ‘weer normaal’, zoals
zij dat noemt.
Beperkende emotie: woede
Peter* (28) heeft last van woede aanvallen.
Dat bezorgt hem veel last in
zijn werk en relaties. Hij heeft niet
veel op met NLP en ‘al dat andere
zweverige gedoe’, maar wil wel graag
geholpen worden. Al backtrackend
vraag ik hem omhoog te zweven
boven zijn tijdlijn, op zoek naar de
eerste keer dat hij woede heeft ervaren.
Daar aangekomen zie ik zijn
gezicht verstrakken en stel hem voor
om nog hoger te zweven en net zoveel
afstand te nemen als nodig is voor
hem. Van grote hoogte kijkt hij op de
situatie neer. ‘Hoe oud was je?’ Vraag
ik. Dat weet hij niet precies, maar hij
denkt een jaar of 5. Hij vertelt over de
situatie, waarin zijn oudere broer hem
ergens de schuld van in de schoenen
schoof. Zijn ouders geloofden de broer
en hij kreeg straf voor iets wat hij niet
gedaan had. Een soort ‘wanhopige
woede maakte zich van mij meester’,
zegt hij en ik zie zijn mond weer verstrakken.
Ik vraag hem nog meer
afstand te nemen, tot zijn gezicht weer
ontspant. Dan vraag ik hem eens naar
de situatie te kijken met alle kennis en
ervaring die hij nu heeft. Wat zou de
positieve leerervaring kunnen zijn?
Even later zegt hij: ‘Ik heb toen, met
het verstand van een vijfjarig jochie,
de conclusie getrokken, dat iedereen
het op mij gemunt heeft. Sinds die tijd
sla ik van mezelf af zodra ik maar
enigszins het idee heb dat ik niet serieus
genomen word. Maar dat klopt
natuurlijk niet. Mijn broer was gewoon
bang om zelf straf te krijgen en heeft
mij een rotgeintje geflikt. Dat houdt
nog niet in dat de hele wereld tegen
mij is.’ Als ik hem vraag wat de kleine
Peter daar nodig heeft, zegt hij: ‘Dat
zijn ouders hem geloofden’. Maar ja,
dat is niet gebeurd. Wat heeft hij met
dat gegeven nodig? ‘Moet ik dat hardop
zeggen?’ Nee, dat hoeft zeker niet.
Stuur hem maar gewoon wat hij nodig
heeft, op een manier die bij jou en bij
hem past. Dat doet hij en hij kijkt hoe
de kleine Peter het aanneemt. ‘Ik zie
dat hij het er nog steeds niet mee
eens is, maar die wanhopige woede is
verdwenen.’ Dan vraag ik hem iets
verder terug te zweven het verleden
in, zo’n 15 minuten voor de situatie
plaatsvond. ‘En draai je dan eens om,
zodat je in de richting van het heden
kijkt en de situatie schuin voor en
onder je ziet. Kijk dan over de situatie
heen naar het heden. Is de emotie nu
helemaal verdwenen? Hij antwoordt
bevestigend. ‘Zweef dan nu over je
tijdlijn terug in de richting van het
heden, waarbij situaties waaraan vroeger
de emotie van woede gekoppeld
waren, kunnen veranderen. En misschien
zie je dat, misschien weet je
het gewoon en misschien is het voor
jou weer anders. En doe dat maar.’ We
eindigen met een future pace. Als ik
hem een paar weken later weer spreek
zegt hij: ‘Ik weet niet hoor, maar dat
vage gedoe lijkt toch te werken. Ik
ben nog weleens boos natuurlijk, maar
ik heb geen woede aanval meer
gehad. Maar ja, dat kan ook toeval
zijn.’ Ik denk het ook, Peter.
In beide voorbeelden lukte het vrij snel
om de ongewenste emotie los te koppelen
van de herinnering. Was de
emotie niet verdwenen, dan hadden
we hoogstwaarschijnlijk niet de eerste
gebeurtenis te pakken. In dat geval
had ik gevraagd nog verder terug te
gaan in de tijd.
Ook werd in beide voorbeelden over de
inhoud gesproken. Dat is niet noodzakelijk.
Als een cliënt dat zelf wil dan is
dat natuurlijk prima, wil iemand het niet, dan kan een
tijdlijnproces ook puur als proces, dus zonder kennis
van de inhoud door de programmer, gedaan worden.
Hulpbronnen kunnen in alle soorten en maten en op
allerlei verschillende manieren aan de persoon in de
tijdlijn (vaak het jongere zelf) gegeven worden.
Daarvoor geldt wat mij betreft maar één regel: laat de
keuze zoveel mogelijk aan de cliënt; het moet bij de
cliënt passen en die moet zich er prettig bij voelen.
Enkele voorbeelden die ik ben tegengekomen:
• Een cliënt liet liefde uit zijn hart stromen
• Een cliënt stuurde een fles met moed en liet dat
opdrinken
• Een cliënt liet een beschermende koepel naar beneden
zakken
• Een cliënt ankerde vijf verschillende gemoedstoestanden
en ging daarmee geassocieerd de tijdlijn in
• Een cliënt stuurde een bloemengeur
• Een cliënt vroeg de heilige Maagd Maria om haar
jongere zelf bij te staan
• Een cliënt gaf de jongere zelf een gouden hart en
de hele herinnering een gouden randje
Conclusie
Het werken met tijdlijnen is in mijn wereldmodel een
onmisbare techniek, omdat je er zo veel kanten mee
op kunt. Voor bijna elke denkbare cliënt is wel een
variant te bedenken. Wie het ‘zweverig’ wil kan het
zweverig krijgen, voor wie het nuchter en zakelijk wil
noemen we het Time Management. Als een kameleon
kan de tijdlijn zich aanpassen aan de cliënt. Heb je een
voorkeur voor visueel? Geen probleem. Liever
Kinesthetisch? Ook dat kan, dan of leggen hem uit op
de grond. Geen van beiden? Dan tekenen we een tijdlijn
op een vel papier. Ook symbolen en metaforen
kunnen gebruikt worden.
Kortom, werken met tijdlijnen is een zeer flexibele
manier van werken, die we voor onszelf en anderen
kunnen inzetten om pijn uit het verleden te stillen en
een mooiere toekomst te creëren. En dat gun ik iedereen.
En zoals het spreekwoord zegt: ‘Gedane zaken
nemen geen keer’.
Maar hoe we op die zaken terugkijken en hoe dat voelt
kan wél veranderen… Met tijdlijnen!
Noot: Het werken met menselijke emoties en overtuigingen
blijft een kwetsbaar proces, dat vraagt om een goed
getrainde programmeur. Het verantwoord uitvoeren van
een tijdlijnproces kan geleerd worden in verschillende NLPopleidingen
of in een opleiding tot TimeLine Therapy®
Practitioner.
Bronnen & literatuur:
• James, T & Woodsmall, W (1988). TimeLine Therapy
and the basis of Personality. Capitola, Meta Publications
• Andrea, S & C (1992). Het hart van de geest. Cothen,
Servire Uitgevers bv (oorspronkelijke titel ‘Heart of the
Mind’, 1989. Real people press)
*Namen en bepaalde feiten zijn uiteraard, in belang van de
cliënten, veranderd
Sylvia de Vries is internationaal gecertificeerd
NLP-trainer, NLP master coach en hypnose master
practitioner. Zij geeft trainingen en workshops bij
UNLP, instituut voor persoonlijke ontwikkeling en
communicatie. Daarnaast houdt zij zich bezig met
de oprichting van haar eigen trainingscentrum,
gericht op persoonlijk leiderschap voor vrouwen.
Voor meer info en contact auteur:
sgpdevries@gmail.com
Sylvia de Vries
18 I N z i c h t N a j a a r 2 0 1 1
D e T i j d l i j n v a n N L P
19