Lees mijn interview met Andrea Croonenberghs - Frederika Hostens

Portret
8 maczima maart 2011
Actrice en omroepster
Andrea Croonenberghs
Tekst: Frederika Hostens
foto’s: Cois Van Roosendael

Mama blijft vragen
of we haar terug
meenemen naar huis
Andrea Croonenberghs geeft niet veel prijs over haar privéleven. over de
ziekte van Alzheimer bij haar moeder wil ze wel getuigen. “erover praten,
helpt me om te leren omgaan met haar ziekte. ik hoop dat het ook andere
mensen stimuleert om de stilte te doorbreken en om steun te zoeken bij
elkaar”. een gesprek over verleden, heden en toekomst.
Begin vorig jaar bracht regisseur Erik Van Looy
eenmalig een magazine uit dat naar hem werd
genoemd: ERIK. In het blad was er ook aandacht voor
de ziekte van Alzheimer, als link naar zijn succesvolle
film De zaak Alzheimer. Andrea Croonenberghs stemde
ermee in om in ERIK te vertellen over haar moeder. “We
gingen ook samen op de foto. Uiteraard heb ik eerst de
toestemming gevraagd aan mijn broer en zus”.
Stilte doorbreken
rust er volgens jou nog altijd een
taboe op dementie?
Andrea Croonenberghs: “In zekere mate
wel, ja. Veel mensen hebben het moeilijk om
over dementie te praten. Ik vind dat vreemd.
Ik hecht veel belang aan privacy en discretie,
maar vind dat het enig nut kan hebben om mijn
ervaringen met dementie bij mijn moeder te delen met
anderen. Erover praten, helpt me om te leren omgaan
met haar ziekte. Ik hoop dat het ook andere mensen
stimuleert om de stilte te doorbreken en om steun te
zoeken bij elkaar”.
Sinds wanneer weet je dat je moeder aan de
ziekte van Alzheimer lijdt?
“Ongeveer tien jaar geleden begon mama vergeetachtig
te worden. Ze bleef bepaalde dingen herhalen, rakelde
sommige dingen uit het verleden almaar op... De
diagnose werd gesteld toen de huisarts haar verwees
naar een geheugenspecialist. Mama woonde toen alleen
in een appartement in Genk. Ze is daar nog acht
jaar kunnen blijven wonen. We schakelden thuishulp
in om te koken, te poetsen en haar te verzorgen, maar
ze stuurde iedereen koppig weg. Mijn broer, zus en ik
beseften dat ze niet alleen zou kunnen blijven wonen
en gingen op zoek naar een rusthuis”.
Plots is het allemaal heel snel gegaan…
“Ja, heel bruusk, niet alleen voor haar, maar ook voor
ons. Mama is op een bepaald moment thuis gevallen.
Een buurvrouw en goede vriendin van mama was ongerust
en belde de huisarts op. Toen ik in Genk aankwam,
was mama weg. De huisarts had beslist om
haar naar het ziekenhuis te laten brengen. Het enige
wat ik nog kon doen, was haar valies maken. Ik
heb me zelden zo alleen gevoeld. Rationeel
Andrea
Croonenberghs:
“erover praten,
helpt me om te leren
omgaan met haar
ziekte”.
gezien had de huisarts gelijk om haar te
laten opnemen, maar ik had het er heel
moeilijk mee dat hij dit over onze hoofden
heen had beslist en dat ik mama op dat
moment niet had kunnen begeleiden”.
is je moeder nog teruggeweest naar
haar appartement?
“Mama verbleef kort op de spoedafdeling. Ze werd
overgebracht naar een ander ziekenhuis in Genk en
dan naar een ziekenhuis in Lanaken dat gespecialiseerd
is in de opvang van bejaarden die niet meer
alleen thuis kunnen blijven in afwachting van hun overplaatsing
naar een rusthuis. Dat was allemaal heel
Niet alleen het nu is weg,
er zijn intussen vele jaren
weggewist.
desoriënterend voor mama. Ze wist niet waar ze was
en was al haar routine kwijt. Mama had altijd alles – tot
in de perfectie - zelf gedaan. Plots had ze geen enkele
verantwoordelijkheid meer. Van de ene dag op de andere
werd alles voor haar gedaan. Vier maanden later
kwam er een kamer vrij in het rusthuis waar mama op
de wachtlijst stond. Mijn broer, zus en ik probeerden
maczima maart 2011
9

Bio
Andrea Croonenberghs (Genk, 1964)
studeerde Voordracht en Pedagogie aan
het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium
van Antwerpen. Ze maakte van 1986
tot 1989 deel uit van het toneelgezelschap
Ivonne Lex en is sinds 1989 omroepster bij
één. Ze speelde mee in televisieseries als
Windkracht 10, Flikken, Kinderen van Dewindt,
Tatort, Emma, Los Zand en Thuis.
Ze is ook bekend als zangeres.
www.andreacroonenberghs.be
er ‘haar’ kamer van te maken, met haar meubels en
andere dingen waarmee ze vertrouwd was”.
Krant lezen
Hoe reageerde je moeder toen ze voor het eerst
haar kamer binnenkwam?
“Ze herkende alles meteen. Ze was heel opgewekt
en blij. Maar nog diezelfde namiddag vroeg ze ‘of we
haar straks mee naar huis zouden nemen’. We zijn nu
twee jaar verder, en nog altijd beseft mama niet dat
het rusthuis nu haar thuis is. Tijd en ruimte hebben totaal
geen structuur meer in haar hoofd. Ik vergelijk het
10 maczima maart 2011
Een hart voor Het Huis
Andrea Croonenberghs steunt met hart
en ziel Het Huis. “Ik ben meter sinds de
oprichting in 1998 en werd enkele jaren
later lid van de raad van bestuur. Het
Huis organiseert ontmoetingen tussen
(groot)ouders en hun (klein)kinderen.
Deze kinderen zijn dikwijls de dupe van
een zogenaamde ‘vechtscheiding’. Het
contact tussen de ouders onderling
is dermate verstoord dat het noodzakelijk
is een neutrale ruimte te bieden
waar het contact hersteld kan worden.
In Het Huis vinden de ontmoetingen
plaats onder begeleiding van een vrijwilliger.
Voor een kind is de band met
beide ouders en grootouders van groot
belang. Dankzij de ontmoetingen in Het
soms met dromen waarin je de weg kwijt bent of waarin
je heel lang met iets pietluttigs bezig bent dat maar niet
wil lukken, waardoor je je gevangen voelt in de situatie.
Soms denk ik dat alzheimer zo moet aanvoelen, ook al
weet ik het natuurlijk niet, ik kan niet in mama’s hoofd kijken.
Mama wil absoluut elke dag haar krant lezen, maar
we merken dat ze niet meer begrijpt wat ze leest, de
betekenis van de woorden sijpelt niet meer binnen”.
Hoe vaak zie je jouw moeder?
“Ik ga elke week langs. Meestal een namiddag op een
weekdag, soms in het weekend. Als ik binnenkom,
vraagt ze me dikwijls wat ik kom doen. ‘Je bezoeken’,
antwoord ik. ‘O, dat is lief’, zegt ze dan lachend. Maar
Als ik binnenkom, vraagt
ze me dikwijls wat ik
kom doen. ‘Je bezoeken’,
antwoord ik. ‘O, dat is lief’,
zegt ze dan lachend.
als ik haar bij het afscheid zeg dat ik de week erna terugkom,
antwoordt ze ‘nee, nee, jij komt niet elke week’.
Haar kortetermijngeheugen is echt bijzonder kort geworden.
Slechts enkele seconden. Ze stelt een vraag,
je geeft het antwoord en ze stelt de vraag meteen opnieuw”.
Huis vergroot de kans dat die band
niet helemaal verloren gaat”. Het Huis
handelt op vraag van de rechtbank en
brengt ook verslag uit aan de rechtbank.
“Vreemd genoeg krijgt Het Huis
geen overheidssubsidies. De werking
steunt op de inzet van vele vrijwilligers.
Gelukkig kan Het Huis ook rekenen
op giften voor de inrichting en het onderhoud
van de ontmoetingsruimte. Ik
hoop dat de overheid snel over de brug
komt met subsidies zodat we minder
energie moeten stoppen in geld inzamelen
en dank u zeggen en nog meer
energie kunnen stoppen in de eigenlijke
werking van Het Huis”.
www.hethuisvzw.be

AndreA
CroonenBerGhs
is het verleden ook weg?
“Langzaam worden er stukken uit weggewist. Enkele
maanden nadat mama naar het rusthuis was verhuisd,
nam ik haar mee met de auto voor een tochtje door
Genk, de stad waar ze altijd heel graag heeft gewoond.
Om de een of andere reden is ze ook ontzettend fier op
‘haar’ stad. Ze herkende nog veel plaatsen. Als ik nu aan
mama vraag of ze het appartement nog kent waar ze
zeventien jaar heeft gewoond, dan antwoordt ze ontkennend.
Niet alleen het nu is weg, er zijn intussen vele jaren
weggewist”.
Maak je nog altijd uitstapjes met je moeder?
“Almaar minder. Door een heupbreuk loopt ze nu met
een rollator. Ik kan mama niet meer alleen in en uit de
auto tillen. Met extra hulp lukt het wel. Op kerstavond bijvoorbeeld
hebben we haar met de rolstoel in de taxibus
naar mijn zus gebracht. Ze heeft ervan genoten maar tegelijkertijd
raakt ze ook wel weer verward van de drukke
ambiance. Mama is heel emotioneel. Ze zegt elke keer
hoe graag ze ons ziet, letterlijk. Dat werd thuis vroeger
niet gezegd. Niet dat we het zo niet aanvoelden, maar in
ons gezin werd het niet woordelijk gezegd”.
Heb je het gevoel dat je moeder nog kan genieten?
“Ze lijkt te genieten als haar kinderen dicht bij haar zijn.
‘Kom es dicht bij mij’, zegt mama keer op keer. We zitten
soms een hele tijd hand in hand. Ik zie ze ook opfleuren
als een van de rusthuismedewerkers haar aandacht
geeft en haar arm vastpakt. Ik denk dat direct menselijk
contact nu heel belangrijk voor haar is. Ik zie mama ook
genieten van kleine dingen. Een snoepje bijvoorbeeld.
Of een biertje dat ik voor haar inschenk. Of het glaasje
champagne op kerstavond”.
Hoe kijk je naar de toekomst?
“Mama herkent bijna niemand meer, behalve haar drie
kinderen. Wat als ze ons plots niet meer herkent? Sommige
alzheimerpatiënten blijven net hun kinderen altijd
herkennen, maar ik vrees dat dit bij mama op een bepaald
moment zal wegvallen. Ik ben daar zeer bang
voor. Toch wil ik er niet te hard bij stilstaan. Het is zo
al erg genoeg. Het heeft geen zin om me nu al in te
beelden hoeveel erger het nog kan worden. Ik zal nooit
Ik zie mama ook genieten
van kleine dingen.
Een snoepje bijvoorbeeld.
Of het glaasje champagne
op kerstavond.
het verhaal vergeten van de man die in mama’s kamer
haar televisie kwam installeren. Hij vertelde ons hoe zijn
moeder, die ook alzheimer had, niemand meer herkende,
op niets meer reageerde, niet meer kon lopen, in
feite lag te wachten op de dood. Alleen nog maar het
omhulsel en voor de rest niets meer. Ik hoop dat het zo
ver nooit moet komen, maar dat kunnen we niet kiezen
natuurlijk. We kunnen alleen maar proberen te genieten
van de momenten die er nu nog zijn”.
Ze wist niet waar ze was en was al haar routine kwijt. Mama had altijd
alles zelf gedaan. Plots had ze geen enkele verantwoordelijkheid
meer.
maczima maart 2011
11