geografisch - Universiteit Utrecht

1
Honours Conferentie 2008
Studenten van het Honours Programma
Sociale Geografie & Planologie
presenteren hun onderzoek
een
geografisch
spectrum
3 juni 2008
14.30-17.00 uur
Marinus Ruppert Gebouw, De Uithof

2
Begeleiders:
Marca Wolfensberger & Bouke van Gorp
Presenterende studenten:
Derk Berends
Freeke Gerritsen
Chantal Groothengel
Roos Saalbrink
Emiel Maliepaard
Ronny Denkers
Michiel van Erdewijk
Pleun van Dinter
Sophie Kuypers
Anneke Kuiken
Evelien de Groot
Niels van der Kleij
Inge Witte
Anne Blok
Mischa Dekker
Caroline Schneider
Joeri Nortier
Marc van Eimeren
Daan Pastoor
Patrick Witte
Nico Dogterom
Gert-Jan Hoeve
Niels van de Kamer
Thomas Wagemaakers
Julie van der Hoeven
Anneloes van Leeuwen
Annemarie van de Vijsel
Anna de Vries
Hans Fast
Nelleke de Jong
Jaap Sytsma
Maarten de Rijk
Eefje van Esch

3
Programma
14:30 - 14:45 Ontvangst
Ontvangst met koffie en thee om 14.30 op de Kokosmatten, Educatorium.
14:45 - 15:10 Opening
Opening door decaan Bert van der Zwaan en Honourscoördinator Marca Wolfensberger
in zaal Theatron, Educatorium
15:15 - 15:45 Ronde 1
Van backpacker tot bedrijventerreinen
15:50 - 16:20 Ronde 2
Geografische diversiteit
16:25 - 16:55 Ronde 3
Wetenschappelijke ontdekkingsreizen
17:00 Borrel
Afsluitende borrel in de buurt van de zalen

4
Uitleg bij het programma
Zoals in het programma aangegeven wordt er in 3 rondes gepresenteerd. Per
ronde zijn er 4 parallelsessies waar 1 of 2 presentaties gehouden worden. Alle
zalen bevinden zich in het Marinus Ruppert gebouw. In het schema hiernaast is te
vinden wat er in de verschillende sessies in de verschillende zalen gepresenteerd
wordt en door welke student(en).
Op de daarop volgende pagina’s is vervolgens per sessie en presentatie kort aangegeven
wat het onderwerp en de strekking van de presentatie is.
Mocht u hierna nog behoefte hebben aan extra informatie, dan kunt u dit vinden
in de ‘Abstracts’ die direct achter het overzicht van de titels en onderwerpen te
vinden zijn.
Achter de ‘Abstracts’ vindt u achtergrondinformatie over de verschillende gepresenteerde
honoursonderdelen.
Tenslotte vindt u helemaal achterin een register, waarin alle presentatoren op
voornaam alfabetisch zijn geordend. Achter elke presentator staat vermeld waar
en wanneer hij of zij presenteert, zodat u snel en gemakkelijk kunt opzoeken hoe
laat u waar moet zijn om een bepaalde presentatie niet te missen.

Wie, wat, waar
Zaal Ronde 1: Van backpacker tot bedrijventerreinen
Ronde 2: Geografische diversiteit
Ronde 3: Wetenschappelijke ontdekkingsreizen
15:15 – 15:45
15:50 – 16:20
16:25 – 16:55
Wie Wat Wie Wat Wie Wat
Ruppert D Freeke Gerritsen UHRP Niels van der
Chantal Groothengel Honours Thesis Kleij &
Eefje van Esch
UHRP Niels van de Kamer,
Nico Dogterom & Gert-
Jan Hoeve
Honours
Leeronderzoek
Ruppert B Roos Saalbrink UHRP Anne Blok &
Mischa Dekker
Emiel Maliepaard UHRP Caroline
Schneider
UHRP Thomas Wagemaakers,
Julie van der Hoeven &
Anneloes van Leeuwen.
Honours Thesis
Honours
Leeronderzoek
Ruppert 119 Ronny Denkers &
Michiel van Erdewijk
Honours
Leeronderzoek
Marc van Eimeren UHRP Mischa Dekkers Hans
Fast, Anna de Vries &
Annemarie van de Vijsel
Joeri Nortier UHRP
Honours
Leeronderzoek
Ruppert C Sophie Kuypers, Anneke
Kuiken & Evelien
de Groot
Honours
Leeronderzoek
Patrick Witte,
Daan Pastoor &
Pleun van Dinter
Honours
Leeronderzoek
Nelleke de Jong, Jaap
Sytsma & Maarten de
UHRP
Rijk
Derk Berends UHRP
UHRP = Undergraduate Honours Research Project
5

6
15:15 - 15:45
Ronde 1: Van backpacker tot bedrijventerreinen
Zaal Ruppert D
Voorzitter: Inge Witte
Referent: nog niet bekend
Freeke Gerritsen (eerste jaars) - URP: Een stad die weinig slaapt
Het stedelijke nachtleven speelt zich niet alleen in kroegen en discotheken af, maar ook buiten
in de openbare ruimte. Dit onderzoek gaat in op angst in die openbare ruimte: wie veroorzaken
er incidenten en hoe wordt daarop gereageerd?
Chantal Groothengel (derde jaars)- Honours Thesis: Eurotrip in eigen land
Backpacken, wie doet het tegenwoordig niet? Ook Nederland is een populair land onder backpackers.
Ieder jaar bezoeken grote groepen jongeren uit verschillende werelddelen ons land.
Met een bezoek aan Amsterdam hopen de jonge bezoekers vooral ultieme vrijheid te ervaren.
Zaal Ruppert B
Voorzitter: Mischa Dekker
Referent: Mar Dekker
Roos Saalbrink (eerste jaars) - URP: Chinees kapitalisme in Indonesië, Maleisië en de
Filippijnen
Al vanaf begin 13e eeuw voor Christus handelden en vestigden de Chinezen zich al in Zuidoost Azië.
Tegenwoordig domineren de etnische Chinezen de regionale economie van Zuidoost Azië. Deze regio
is heel divers zowel in economisch als in religieus en sociaal-cultureel opzicht. Hoe heeft het ‘Chinese
kapitalisme’ zich zo succesvol kunnen verspreiden in Zuidoost Azië?
Emiel Maliepaard (eerste jaars) - URP: De rol van Burundese migrantenorganisaties in
Nederland in de ontwikkeling van Burundi
De Republiek Burundi is een klein land in Centraal Afrika met 8,7 miljoen inwoners, het land ligt
in het Grote Meren Gebied. Deze regio wordt al decennia geteisterd door burgeroorlogen en etnische
conflicten. Het bekendste conflict is de genocide in Rwanda van 1994, waar tussen de
800.000-1.000.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s om het leven zijn gebracht. Het etnisch geweld en
de burgeroorlog in Burundi is minder bekend in Nederland.
Zaal Ruppert 119
Voorzitter: Annemarie van de Vijsel
Referent: Oedzge Atzema
Ronny Denkers & Michiel van Erdewijk (tweede jaars) - Honours Leeronderzoek: Stadstoerisme
in Amsterdam
Bijna iedereen gaat tegenwoordig jaarlijks op vakantie. Vaak niet realiserend dat toerisme een grote
impact heeft op de bestemming. In ons leeronderzoek wordt de impact van stadstoerisme in Amsterdam
onderzocht. Veranderen bewoners hun vrijetijdsbestedingspatroon door toedoen van toerisme?
Zaal Ruppert C
Voorzitter: Patrick Witte
Referent: Marco Eerkes
Sophie Kuypers, Anneke Kuiken & Evelien de Groot (tweede jaars) - Honours Leeronderzoek:
Herstructurering Houten Centrum: een goede ontwikkeling
In Houten wordt momenteel druk gewerkt aan de renovatie van het centrum van Houten. De plannen
vergen veel tijd en geld. Zijn deze grootschalige ruimtelijke ingrepen wel nodig? Maken de bewoners
nu veel gebruik van het centrum en denken zij de nieuwe voorzieningen te gaan gebruiken?
Immers Houten heeft het levendige Utrecht naast deur. Daarnaast wordt gepeild in hoeverre de
bewoners bekend zijn met de renovatieplannen.

15:50 - 16:20
Ronde 2: Geografische diversiteit
Zaal Ruppert D
Voorzitter: Nelleke de Jong
Referent: Tine Béneker
Niels van der Kleij & Eefje van Esch (eerste jaars) - URP: Leren over de stad
De stad wordt een steeds populairder onderwerp. In het aardrijkskunde onderwijs op middelbare scholen
proberen ze daarom ook veel aandacht te besteden aan de stad en haar veelzijdigheid. Wat willen
leerlingen op middelbare scholen eigenlijk leren over de stad en zouden de docenten weten waar de
interesse van hun leerlingen ligt?
Zaal Ruppert B
Voorzitter: Anneloes van Leeuwen
Referent: Ben de Pater
Anne Blok & Mischa Dekker (tweede jaars) - URP: Wereldburgerschap in het onderwijs
Steeds meer processen vinden op wereldschaal plaats. Om goed te kunnen functioneren in de huidige
en toekomstige maatschappij, is het van belang dat jongeren kennis hebben van de wereld waarin ze
leven en zich bewust zijn van de ontwikkelingen die zich daar in afspelen. Rekening houdend met de
kennis en beelden die zij al hebben over de wereld, kan onderwijs een grote rol spelen in de mondiale
bewustwording van jongeren.
Caroline Schneider (derde jaars) - Honours Thesis: Wonen in de diepste polder van Nederland.
Dat kan toch niet?!
Als we Al Gore mogen geloven staan we aan de rand van de afgrond. Als we zo door gaan staat Nederland
over 100 jaar grotendeels onder water. Enschede aan Zee wordt de nieuwe badplaats. Maar Al
Gore vergeet in zijn betoog een belangrijke nieuwe ontwikkeling binnen het klimaatbeleid, de klimaatadaptatie.
Naast de inzet om de oorzaken van klimaatverandering aan te pakken zijn overheden druk
bezig eventuele gevolgen van klimaatverandering te verminderen.
Zaal Ruppert 119
Voorzitter: Thomas Wagemaakers
Referent: Oedzge Atzema
Joeri Nortier (tweede jaars) - URP: Clustering in de Nederlandse Uitgeverssector
Voor beleidsmakers wordt de creatieve sector steeds belangrijker en elke stad wil tegenwoordig zijn
eigen cluster van creatieve industrie. Er wordt echter te weinig gekeken naar de historische ontwikkeling
van deze clusters. In deze presentatie wordt dan ook een overzicht gegeven van de verspreiding
over de stad van uitgevers in 6 grote Nederlandse steden sinds 1930 en van de typen buurten waar
uitgevers zich graag vestigen.
Marc van Eimeren (tweede jaars) - URP: Naoorlogse wijken: probleemwijken?
In de tijd dat de naoorlogse wijken gebouwd werden (1950-1975) waren het wijken waar de woningen,
voorzieningen en openbare ruimte van een goed kwaliteitsniveau waren. Tegenwoordig staat een groot
deel van die wijken echter op het lijstje probleemwijken van minister Vogelaar. De vraag is of die wijken
eigenlijk wel probleemwijken zijn en, als dat zo is, in hoeverre?
Zaal Ruppert C
Voorzitter: Sophie Kuypers
Referent: Agnes Kuypers
Pleun van Dinter, Daan Pastoor & Patrick Witte (tweede jaars) - Honours Leeronderzoek:
Tussen inhoud en proces
In het gemeentehuis van Houten wordt alles uit de kast gehaald om de geïnteresseerde leek te informeren
over de ontwikkelingen in Houten; folders, posters, maquettes en een heuse animatiefilm. Tot
dit moment van naar buiten treden speelt zich een heel proces af. Niet alleen bij de gemeente Houten,
maar ook bij ons leeronderzoek naar de ontwikkelingen in Houten Centrum. Dit proces is erg belangrijk
en dat zal toegelicht worden in deze presentatie.
7

8
16:25 - 16:55
Ronde 3: Wetenschappelijke ontdekkingsreizen
Zaal Ruppert D
Voorzitter: Marc van Eimeren
Referent: Tim Schwanen
Nico Dogterom, Gert-Jan Hoeve & Niels van de Kamer (tweede jaars) - Honours Leeronderzoek:
Langs de lijn. Effecten van de Hanzelijn op mobiliteitspatronen in Dronten
Het Nederlandse spoorwegennet wordt op dit moment uitgebreid met de Hanzelijn: een spoorlijn
die Zwolle via Kampen en Dronten met Lelystad zal verbinden. Dronten is van deze plaatsen
de enige die op dit moment nog geen station heeft. Het is echter nog maar de vraag in hoeverre
de inwoners van dit dorp gebruik zullen gaan maken van deze spoorlijn.
Zaal Ruppert B
Voorzitter: Joeri Nortier
Referent: Jörn Fricke
Thomas Wagemaakers, Julie van der Hoeven & Anneloes van Leeuwen (tweede jaars)
Honours Leeronderzoek: Na de studie blijven of vertrekken?
Greifswald loopt leeg. De afgelopen 15 jaar werden getekend door grote emigratiestromen. Met
name jonge, initiatiefrijke vrouwen verlieten de stad, die is gelegen in het uiterste Noordoosten van
Duitsland. Voor de toekomst is de afweging die hoogopgeleide jongeren maken tussen Greifswald en
concurrerende regio’s uitermate van belang. Zullen ook zij vertrekken?
Zaal Ruppert 119
Voorzitter: Emiel Maliepaard
Referent: Drs. A. Knulst
Mischa Dekker, Annemarie van de Vijsel, Anna de Vries & Hans Fast (tweede jaars)
Honours Leeronderzoek: Verbondenheidgevoel Ghanese migranten in Nederland
In Nederland wonen ongeveer 20.000 mensen met een Ghanese oorsprong. Een groot deel hiervan
houdt banden aan met zowel Ghana als Nederland. Aan de ene kant proberen mensen vast
te houden aan gewoonten en ‘roots’ in Ghana, terwijl zij aan de andere kant binding zoeken met
Nederland. In dit onderzoek wordt de wetenschappelijk omstreden kwestie van identiteit en verbondenheid
nader bekeken.
Zaal Ruppert C
Voorzitter: Marten Westeneng
Referent: nog niet bekend
Nelleke de Jong, Jaap Sytsma & Maarten de Rijk (eerste jaars) - URP: Beelden van Oostenrijk
en Zwitserland
Komende maand vindt in Oostenrijk en Zwitserland het Europees Kampioenschap voetbal plaats.
Maar waar gaat ‘ons’ Nederlands Elftal eigenlijk heen en wat weten we van die landen? Denken we
alleen maar aan bergen en sneeuw of gaat de kennis van Nederlanders over de Alpenlanden verder?
Een onderzoek biedt uitkomst.
Derk Berends (eerste jaars) - URP: De stedelijke nacht in kaart gebracht.
De nacht is gevuld met verleidingen maar ook met gevaren. Deze gevaren roepen gevoelens van
onveiligheid en angst op bij bezoekers en passanten. Wat deze beleving betekent voor het (ruimtelijk)
gedrag van deze personen wordt duidelijk wanneer dit gedurende de nacht in kaart wordt
gebracht.

9
Abstracts

10
Zaal Ruppert D, 15:15 - 15:45
Een stad die weinig slaapt
Freeke Gerritsen
Begeleiders: Irina van Aalst & Tim Schwanen
Het stedelijke nachtleven speelt zich niet alleen in kroegen en discotheken af, maar
ook buiten in de openbare ruimte. Dit onderzoek gaat in op angst onder de bezoekers
van de openbare ruimte in Utrecht. Angst kan het gebruik van de openbare ruimte
aanzienlijk beperken. Sommige vrouwen zullen bijvoorbeeld afzien van een avondje
uitgaan als ze geen veilige manier hebben om terug naar huis te gaan. Andersom kan
het veroorzaken van angst ook voor beperkingen zorgen. Groepen die, al dan niet
terecht, de sticker ‘gevaarlijk’ opgeplakt hebben gekregen zullen minder welkom zijn
op terrassen en eerder door de politie worden aangesproken. Daarbij heeft iedereen
een eigen beeld van wie angst veroorzaakt en wat gangbare reacties op incidenten
zijn. Dit onderzoek bekijkt wat er daadwerkelijk ’s nachts gebeurt onder de bezoekers
van openbare ruimten in Utrecht
Angst is echter moeilijk te meten. Omdat het, zeker voor mannen, geen onderwerp
is waar makkelijk over gepraat wordt, ligt het gevaar van structureel foute
antwoorden bij enquêtes en interviews op de loer. Toch zijn vooral enquêtes vaak
gebruikt voor dit onderwerp. Dit onderzoek is daarentegen gebaseerd op observaties
en interviews. Bij de observaties wordt angst afgelezen aan de reacties van mensen
op incidenten. Dit brengt echter een ander probleem met zich mee, want hetzelfde
voorval kan door iedere observator anders geïnterpreteerd worden. Zo zal de één een
dronken vechtpartij afdoen als een potje stoeien, terwijl een ander meer geneigd is
de politie te bellen. Om dit te ondervangen worden alle observaties gedaan door twee
studenten. Daarnaast worden uitsmijters van kroegen en discotheken in Utrecht in
interviews gevraagd naar hun kijk op het onderwerp. Zij staan immers voor hun werk
nachtenlang buiten.
De twee kernvragen bij zowel de observaties als de interviews zijn: ‘hoe
wordt er gereageerd op incidenten?’ en ‘wie veroorzaken die?’. Kijken mensen weg
of gaan ze de confrontatie aan? En veranderen de reacties als de nacht vordert en er
alcohol in het spel komt? En hebben mensen die op dezelfde manier reageren kenmerken,
zoals geslacht, kleding, groepsverband en etniciteit, gemeen?

11
Zaal Ruppert D, 15:15 - 15:45
Eurotrip in eigen land
Chantal Groothengel
Begeleider: Jörn Fricke
In Amsterdam zijn jongeren met een groot backpack op de rug een veel voorkomend
fenomeen. Dit roept een aantal vragen op: wat zoeken deze jongeren hier, wat voor
activiteiten ondernemen ze en zien ze behalve Amsterdam ook nog andere plaatsen
in Nederland? In een land als bijvoorbeeld Thailand bezoeken backpackers vaak veel
verschillende plaatsen. Het beeld dat van backpackers in Nederland heerst, is echter
dat van de marihuanarokende Amerikaan in Amsterdam.
Het doel van dit onderzoek is om uit te vinden wat voor beeld backpackers
hebben van Nederland en hoe zich dit uit in hun reisgedrag. Hieruit zal blijken of de
gemiddelde backpacker inderdaad alleen Amsterdam aandoet of ook graag andere
plekken in Nederland bezoekt. De benodigde informatie wordt verkregen door middel
van enquêtes onder de backpackers in verschillende steden, diepte-interviews met
backpackers en medewerkers van hostels en vvv’s en met behulp van een participerende
observatie. Doordat de onderzoeker zich hierbij onder de backpackers begeeft,
wordt een meer objectief beeld verkregen van het gedrag van backpackers. Door
middel van de enquête wordt tevens een algemeen beeld van backpackers in Nederland
geschetst.
Backpackers in Nederland concentreren zich met name in Amsterdam. De
naam van deze stad is vaak bekender dan het land zelf en wordt geassocieerd met
een gevoel van ultieme vrijheid. Vooral de legaliteit van softdrugs geniet grote bekendheid
onder backpackers. De gemiddelde backpacker in Nederland is inderdaad
Amerikaans of Canadees. Hoewel verreweg het grootste deel van de backpackers
tijdens hun verblijf een bezoek aan een coffeeshop aflegt, blijkt dat veel van hen
daarnaast ook andere activiteiten ondernemen.

12
Zaal Ruppert B, 15:15 - 15:45
Chinees kapitalisme in Indonesië, Maleisië en de
Filippijnen
Roos Saalbrink
Begeleider: Bram van Helvoirt
De opkomst van China als een economische supermacht krijgt volop aandacht in de
media. Hierbij wordt veelal de aandacht gevestigd op het ‘economische wonder’ binnen
de landsgrenzen, met name in nieuwe mondiale kapitalistische centra als Shanghai
en Beijing. Maar ook buiten China heeft zich een succesvol ‘Chinees kapitalisme’
ontwikkeld via de vele geëmigreerde Chinezen die zich met name in Zuidoost Azië
gevestigd hebben.
Om de uitzonderlijke positie van de etnische Chinezen in Zuidoost Azië beter
te begrijpen worden de landen Maleisië, Indonesië en de Filippijnen onder de loep
gelegd. De Chinezen zijn als arme immigranten in deze landen gekomen en hadden
in eerste instantie geen kapitaal voorhanden. Daarnaast kregen ze vaak geen hartelijk
ontvangst. Alle drie de landen hebben menig anti-Chinees beleid gevoerd om
de inheemse bevolking voorrang te geven in de nationale economie. Toch hebben de
Chinezen zich in alledrie de landen ontwikkeld tot een vooraanstaande economische
bevolkingsgroep. In dit kader is het interessant om te onderzoeken hoe de geëmigreerde
Chinezen deze prominente positie hebben kunnen verkrijgen. Deze studie
zal de economische positie van de Chinezen in Indonesië, Maleisië en de Filippijnen
vergelijken op basis van literatuurbronnen. Wat verklaard hun succes? Hebben ze
eenzelfde strategie in de verschillende landen? Zijn er culturele factoren die een rol
spelen? Hoe belangrijk zijn Chinezen in Zuidooost Aziatische economiën? Dit literatuuronderzoek
wil laten zien dat een belangrijke verklaring van het succes van de
gemigreerde Chinezen en hun familiebedrijven in het netwerk van ‘trust-based’relaties
gevonden kan worden. In veel literatuur over de positie van Chinezen ‘in den
vreemde’ komt naar voren dat ze gebruik maken van specifieke sociale netwerken
-zoals een ‘bamboe-netwerk’- die ze handelsvoordelen -’guanxi’- opleveren.
Het resultaat zal een contextuele verklaring zijn, zo ver mogelijk, van de economische
positie van de Chinezen in Indonesië, Maleisië en de Filippijnen. Mogelijke
verschillen of gelijkenissen van deze landen zullen vergeleken worden. Dit literatuuronderzoek
vind een plaats in het onderzoek van Bram van Helvoirt, die onderzoek
doet naar relatienetwerken in de Filippijnen. In deze relatienetwerken nemen
etnische Chinezen een uitzonderlijke positie in. Als het onderzoek klaar is zal er een
artikel geplaatst worden in het tijdschrift de geografie.

13
Zaal Ruppert B, 15:15 - 15:45
De rol van Burundese migrantenorganisaties in Nederland
in de ontwikkeling van Burundi
Emiel Maliepaard
Begeleider: Gery Nijenhuis
De Republiek Burundi is een klein land in Centraal Afrika met 8,7 miljoen inwoners,
het land ligt in het Grote Meren Gebied. Deze regio wordt al decennia geteisterd
door burgeroorlogen en etnische conflicten. Het bekendste conflict is de genocide in
Rwanda van 1994, waar tussen de 800.000-1.000.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s
om het leven zijn gebracht. Het etnisch geweld en de burgeroorlog in Burundi is minder
bekend in Nederland.
De meeste vluchtelingen uit Burundi bevinden zich in vluchtelingenkampen in
het buurland Tanzania of wonen in de landen van voormalige koloniale overheersers,
met name in België. Toch kent ook Nederland een kleine Burundese enclave, de Burundese
diaspora. Vanaf het jaar 2000 is het aantal Burundesen in Nederland sterk
gestegen. In 2008 wonen er 3228 Burundesen in Nederland, in 2000 was hun aantal
maar 512.
Deze vluchtelingen hebben zich in Nederland georganiseerd in migrantenorganisaties.
De belangrijkste vraag binnen dit URP-project is: wat is de rol van deze
migrantenorganisaties in de ontwikkeling van Burundi? Maar daarnaast blijven er
ook nog andere vragen over. Wat is bijvoorbeeld de invloed van het etnisch conflict
op de ontwikkelingshulp van deze diaspora aan het land van herkomst?

14
Zaal Ruppert C, 15:15 - 15:45
Herstructurering Houten Centrum: een goede
ontwikkeling
Evelien de Groot, Anneke Kuiken & Sophie Kuypers
Begeleider: Alphons de Vocht
Het huidige centrum voldoet volgens de gemeente niet meer aan de eisen die het
groeiende inwoneraantal stelt. Daarom heeft de gemeente Houten in 2003 een plan
opgesteld voor de herontwikkeling van het winkelcentrum met daarin de speerpunten:
herinrichting van het plein, een spoorverdubbeling, renovatie van het gemeentehuis,
de uitbreiding van het winkelcentrum en het openen van een cultuurcentrum.
Het doel van het onderzoek is te achterhalen wat de behoefte en de wensen
van de inwoners van Houten met betrekking tot hun centrum zijn, zowel voor de
winkelvoorzieningen als voor de andere voorzieningen zoals een theater en de bioscoop.
Dit leidt tot de volgende onderzoeksvraag: “In hoeverre corresponderen de
ruimtelijke ingrepen in het centrum van Houten met de wensen die inwoners hebben
met betrekking tot de verschillende typen voorzieningen?”
De onderzoekspopulatie betreft de bezoekers van Houten Centrum. Er wordt
een toevallige steekproef getrokken door het afnemen van 300 passantenenquêtes
in Houten Centrum. De verbanden tussen persoonlijke kenmerken en de wens en het
gebruik van voorzieningen samen met de kennis van het Masterplan worden geanalyseerd.
Om verdiepende informatie te verkrijgen, zullen een aantal diepte-interviews
worden afgenomen.
Uit het onderzoek is gebleken dat de gemeente een goede zet heeft gedaan
met de uitbreiding van het winkelcentrum. Niet alleen ontbraken er in het oude centrum
een aantal voorzieningen, maar ook de kwaliteit sloot niet volledig aan op wat
de mensen verlangden. De mening van de bewoners over de overige voorzieningen
lijkt negatiever te zijn. Vooral aan het bowling- en poolcentrum geeft men een lage
prioriteit. Ruim tweederde van de geënquêteerde bewoners was goed op de hoogte
met het Masterplan.

15
Zaal Ruppert D, 15:50 - 16:20
Leren over de stad
Eefje van Esch, Niels van der Kleij
Begeleider: Tine Béneker
De stad wordt een steeds populairder onderwerp. In het aardrijkskunde onderwijs
op middelbare scholen proberen ze daarom ook veel aandacht te besteden aan de
stad en haar veelzijdigheid. Wat willen leerlingen op middelbare scholen eigenlijk
leren over de stad en zouden de docenten weten waar de interesse van hun leerlingen
ligt?
Dit zijn een aantal vragen die wij ons stelden voor ons onderzoek. Wij zijn in
ons onderzoek op zoek gegaan naar wat Nederlandse leerlingen willen leren over de
stad.
In enquêtes hebben wij leerlingen stellingen voorgelegd over onder andere
rijkdom en migratie in steden. Diezelfde stellingen hebben we voorgelegd aan de
docenten. Daarnaast hebben we de leerlingen hun beeld van de stad laten tekenen.
De enquêtes zijn uitgevoerd in Baarn, Boxtel, Doetinchem, Rotterdam en Texel en
bevatten 250 leerlingen uit de 1e en 3e klas van het HAVO en VWO.
Leerlingen zijn het meest geïnteresseerd in grote steden (zoals New York en
Rio de Janeiro), maar ook in hoe steden milieuvriendelijk kunnen zijn. Leerlingen zijn
niet geïnteresseerd in de kloof tussen arm en rijk in de steden en in patronen van
het landgebruik in de steden. De onderwerpen waar veel interesse in getoond wordt,
komen ook vaak voor in de media. Media zijn de belangrijkste informatiebron over
steden van de leerlingen. Er bleken grote verschillen te bestaan tussen de geënquêteerde
gebieden. In de steden bleek dat leerlingen niet geïnteresseerd waren in het
leren over de stad, maar in de dorpen was er juist wel interesse.
De docenten waren niet goed op de hoogte van wat leerlingen willen weten.
Zij hadden verwacht dat leerlingen geïnteresseerd zouden zijn in de kloof tussen arm
en rijk en in migratie.
Uit de tekeningen in de enquête, het beeld van de stad, bleek als eerst dat
het verschil tussen scholen niet zo groot was als bij de stellingen, maar wel het verschil
tussen de geslachten van de leerlingen. De meisjes tekenden vooral voorzieningen
en de jongens architectuur en infrastructuur.
Tussen de scholen zijn dus vooral verschillen in wat ze willen leren, maar in
hun beeld van de stad kwamen deze verschillen niet duidelijk naar voren. Er blijkt wel
een kloof te bestaan in wat docenten denken dat leerlingen willen weten en wat leerlingen
echt willen weten. Hierbij blijkt dat er een middenweg gezocht moet worden in
een combinatie van wat docenten moeten geven en wat leerlingen willen weten.

16
Zaal Ruppert B, 15:50 - 16:20
Wereldburgerschap in het onderwijs
Anne Blok & Mischa Dekker
Begeleider: Rob van der Vaart
Het NCDO (Nationale commissie voor internationale ontwikkeling en duurzame ontwikkeling)
heeft in 2004 de visie ‘Wereldburgerschap in het onderwijs’ ontwikkeld
waarmee het actief burgerschap wil stimuleren door middel van het onderwijs. Mondiale
processen zijn in het dagelijkse leven van steeds grotere invloed. Om goed te
kunnen functioneren in de huidige en toekomstige maatschappij, is het van belang
dat jongeren kennis hebben van de wereld waarin ze leven en zich bewust zijn van
de ontwikkelingen die zich daarin afspelen. In 2007 is een commissie onder leiding
van prof. Rob van der Vaart aangesteld voor verdere uitwerking van de visie van het
NCDO. De vraag hoe wereldburgerschap in en door het onderwijs gestimuleerd kan
worden, staat hierbij centraal.
Om deze vraag te beantwoorden is allereerst verkennend onderzoek uitgevoerd
door de commissie. Het doel hiervan was het vaststellen van de inhoud van
de visie. Zo zijn er onder andere een aantal brainstormmiddagen georganiseerd met
leerkrachten om ideeën uit te wisselen over thema’s die aan bod moeten komen in
de visie.
Behalve dat de commissie onderzoekt hoe de visie ‘wereldburgerschap in
het onderwijs’ kan worden uitgewerkt, is ze ook geïnteresseerd in de associaties die
jongeren hebben met wereldburgerschap. Wat jongeren leren over mondiale onderwerpen
moet aansluiten bij wat ze hier al voor ideeën over hebben. In tien klassen
van groep zeven en acht van de basisschool wordt een onderzoek gedaan naar de
associaties van jongeren bij verschillende aspecten van het thema wereldburgerschap.
Aan de hand van foto-, woord- en tekenopdrachten worden de associaties van
de jongeren getoetst. De uitkomst van het onderzoek geeft de commissie inzicht in
hoeverre de inhoud van de visie: ‘wereldburgerschap in het onderwijs’ aansluit bij de
associaties van jongeren. Tevens geeft het aanknopingspunten voor de vorm van het
uiteindelijke product. Om het thema wereldburgerschap te vertalen naar begrijpelijke
onderwerpen voor jongeren is het van belang om in te spelen op de associaties die
zij al hebben bij het thema.

17
Zaal Ruppert B, 15:50 - 16:20
Wonen in de diepste polder van Nederland. Dat
kan toch niet?!
Caroline Schneider
Begeleider: Friedel Filius
Als we Al Gore mogen geloven staan we aan de rand van de afgrond. Als we zo
door gaan staat Nederland over 100 jaar grotendeels onder water. Enschede aan
Zee wordt de nieuwe badplaats. Maar Al Gore vergeet in zijn betoog een belangrijke
nieuwe ontwikkeling binnen het klimaatbeleid, de klimaatadaptatie. Naast de inzet
om de oorzaken van klimaatverandering aan te pakken zijn overheden druk bezig
eventuele gevolgen van klimaatverandering te verminderen.
Het Nederlandse landschap wordt aangepast aan de klimaatontwikkelingen.
Door de onzekerheden over de toekomstige ontwikkelingen van het klimaat is dit
echter geen gemakkelijke opgave en moeten de sectoren water en ruimtelijke ordening
op het gebied van overstromingsrisico steeds meer samenwerken. Maar wie
doet nou precies wat? De grenzen tussen de rollen en taken van de verschillende
overheden vervagen. Overstromingen manifesteren zich tenslotte niet op slechts één
schaalniveau. In het kader van een stage bij de Provincie Zuid Holland zijn de beleidsdocumenten
van ruimtelijke ordening en water op verschillende overheidsniveaus
geanalyseerd en interviews met sleutelpersonen gehouden. Op deze wijze was
het mogelijk het beleidsproces op het gebied van overstromingsrisico te volgen vanaf
het rijk tot aan de Zuidplaspolder.
De case van de Zuidplaspolder in Zuid-Holland, gemiddeld 6 meter onder
NAP, is het eerste voorbeeld waarbij de ruimtelijke inrichting specifiek rekening houdt
met de gevolgen van overstromingsrisico. Het gaat niet langer alleen om het voorkomen
van overstromingen, maar ook om, wanneer het dan toch misgaat, de gevolgen
te beperken. Dit betekent echter dat de waterbeheerders een nieuwe adviserende rol
gaan krijgen binnen de ruimtelijke ordening. Een aanpassing die van beide sectoren
de nodige inzet verwacht. Tenslotte wagen de waterbeheerders zich op onbekend
terrein en de ruimtelijke ordenaars moeten rekening gaan houden met (financieel)
waardeloos water. Daarbij komt nog dat er juridisch geen middelen beschikbaar zijn
voor de waterbeheerders om hun invloed te verankeren. De komst van de nieuwe
wet op de Ruimtelijke Ordening en de nieuwe Waterwet kan uitkomst bieden. Hierin
worden instrumenten aan elkaar gekoppeld, waardoor de vervlechting van water en
RO een feit is. Dit geeft ruimte om het advies van de waterbeheerder sterker te verankeren
binnen de ruimtelijke ordening.

18
Zaal Ruppert 119, 15:50 - 16:20
Clustering in de Nederlandse Uitgeverssector
Joeri Nortier
Begeleider: Barbara Heebels
De laatste jaren wordt in onderzoeksrapporten en beleidsdocumenten steeds meer
het belang benadrukt van de aanwezigheid van de creatieve sector in grote steden;
clustering van de creatieve industrie zou zo veel mogelijk door bestuurders moeten
worden bevorderd. Men richt zich hier vooral op de voordelen die clustering van bedrijven
in de creatieve sector zouden hebben op de economie en vitaliteit van een
stad.
Onderzoek heeft echter uitgewezen dat de creatieve clusters niet ‘gemaakt’
kunnen worden en dat ze vaak door autonome processen ontstaan. Het is dus van
belang om de evolutie van deze clusters goed te begrijpen alvorens het beleid hierop
te richten. Op dit moment loopt er een onderzoek, geleid door Barbara Heebels van
de Universiteit Utrecht, dat zich richt op het analyseren van de ruimtelijke verdeling
van één bepaalde tak van de creatieve industrie, de uitgeverssector, sinds 1850.
Daarnaast wil het onderzoek zich ook richten op het verkrijgen van inzicht in de interactie
van clusters van uitgevers en hun (stedelijke) omgeving.
In dit onderzoek richt ik mij op de ontwikkeling van de uitgeverssector in
enkele grote Nederlandse steden. Van Leiden, Utrecht, Rotterdam, Maastricht, Nijmegen
en Groningen wordt de ruimtelijke verspreiding van uitgevers in de afgelopen
70 jaar bekeken. Hierbij wordt om de 10 jaar gekeken waar de uitgevers in de steden
zich bevinden, zodat vervolgens een duidelijk beeld ontstaat van de ruimtelijke verspreiding
van de uitgevers en, mits aanwezig, van de verschillende clusters. Daarnaast
wordt ook gekeken in welk soort buurten de uitgevers zich de afgelopen 70
jaar hebben gevestigd en hoe grote ruimtelijke ingrepen, zoals de bombardementen
uit de Tweede Wereldoorlog op Rotterdam en Nijmegen of grote herstructureringsprojecten,
effect hebben gehad op de ruimtelijke verspreiding van uitgevers. De uiteindelijke
resultaten zijn in de vorm van series van kaarten gepresenteerd met een
bijbehorende analyse.

19
Zaal Ruppert 119, 15:50 - 16:20
Naoorlogse wijken: probleemwijken?
Marc van Eimeren
Begeleider: Erik van Bergeijk
Op dit moment worden in heel Nederland een veertigtal wijken, door minister Vogelaar
van VROM bestempeld als probleemwijken, aangepakt door de overheid in
samenwerking met woningcorporaties en gemeenten. Een groot deel van deze wijken
is gebouwd tussen ongeveer 1950 en 1975. Er wordt veel geld gestopt in projecten in
de wijken. Als deel van een groter onderzoek naar de verschillen en overeenkomsten
tussen de effecten van stedelijke vernieuwing in naoorlogse wijken, richt dit onderzoek
zich op hoe de wijken zich ontwikkeld hebben in fysiek en demografisch opzicht
in de laatste tien, vijftien jaar.
Om hiervan een beeld te scheppen wordt een vergelijking gemaakt tussen zes
wijken verspreid door het land: Heuvel in Breda, Holtenbroek in Zwolle, Malburgen in
Arnhem, Kruiskamp in Amersfoort, Pendrecht in Rotterdam en Bouwlust in Den Haag.
Door statistische gegevens te verzamelen van de gemeenten en door zelf in de wijk
rond te lopen om een beeld te krijgen van wat er speelt, is er gekeken of er overeenkomsten
of verschillen zijn geweest in de ontwikkelingen van de wijken.
Opvallend is dat er zowel sprake is van overeenkomsten als van verschillen
tussen de wijken. De onderzochte wijken kennen allemaal een ruime opzet en een
weinig gevarieerd woningaanbod. De meeste woningen vallen allemaal in dezelfde categorieën
qua prijs en tot een eentonige bewonersgroep. In de wijken werd en wordt
dan ook ingegrepen in de woningvoorraad. Omdat geen wijk precies dezelfde is, leidt
dit tot verschillen in de aanpak en doelen die gesteld worden. Waar bijvoorbeeld in
Holtenbroek seniorenwoningen werden gerealiseerd, werden in Kruiskamp juist dure
eengezinswoningen gerealiseerd.
De bewoners van een dergelijke wijk veranderen mee met de fysieke veranderingen.
Wanneer er een woon-zorgcomplex gerealiseerd wordt, is de kans groot dat
het percentage ouderen in een wijk toeneemt. Maar ook op het gebied van herkomst
van de bevolking zijn verschillen waar te nemen. Waar in sommige wijken het percentage
allochtonen gelijk is gebleven, is er in Pendrecht bijvoorbeeld sprake van enorme
toename van allochtonen.
Kortom hoewel er ook overeenkomsten zijn in de aanpak, ontstaan er ook
verschillen in de samenstelling in de wijk, zowel op fysiek als sociaal niveau. Lost dit
nou problemen op, of zorgt dit juist voor problemen?

20
Zaal Ruppert C, 15:50 - 16:20
Tussen inhoud en proces
Pleun van Dinter, Daan Pastoor & Patrick Witte
Begeleider: Alphons de Vocht
Het huidige centrum van Houten is gebouwd voor 30.000 inwoners, terwijl Houten
ondertussen 50.000 inwoners telt. De gemeente ziet met lede ogen aan dat de Houtenaren
voor hun inkopen naar Utrecht gaan en probeert dit gat te vullen door het
bestaande centrum een kwantitatieve en kwalitatieve impuls te geven. Maar zijn de
inwoners hier wel blij mee? De spanning tussen gemeente enerzijds en bewoners
anderzijds wordt onderzocht in dit leeronderzoek. Onze groep presenteert in twee
sessies. Waar de eerste sessie vooral op de inhoudelijke kant in gaat, belichten wij
juist de procesmatige kant van het leeronderzoek.
De lezer van deze bundel is veelal benieuwd naar producten, niet zozeer naar
processen. Voordat het product er ligt, zijn echter vaak maanden van brainstormen,
vergaderen, notuleren, feedback geven, literatuur lezen, teksten schrijven, modellen
opstellen, hypothesen formuleren, nog maar eens vergaderen en enquêteren aan
vooraf gegaan. Deze presentatie probeert “het procesmatige” te belichten door middel
van eigen ervaringen uit dit leeronderzoek. Waarom juist kiezen voor Houten?
Hoe is ons project van de grond gekomen? Wat zijn belangrijke leermomenten geweest?
Op welke manier zijn we met verrassingen en tegenslagen omgegaan? Waar
staan we nu? Wat moet er nog gebeuren?
Het zal duidelijk worden dat dit een proces is van trial-and-error, van vallen
en opstaan. Dit wordt vaak over het hoofd gezien. Wij proberen het publiek verder te
laten kijken dan de inhoud, dan het eindproduct. Juist omdat in ons geval het proces
zo ontzettend leerzaam is geweest. Naar onze mening is het voorafgaande traject,
het procesmatige gedeelte van het onderzoek, dan ook minstens zo belangrijk en
misschien zelfs wel belangrijker dan het uiteindelijke product. Hierover zijn de meningen
verdeeld; de eeuwige discussie tussen inhoud en proces.

21
Zaal Ruppert D, 16:25 - 16:55
Langs de lijn. Effecten van de Hanzelijn op mobiliteitspatronen
in Dronten
Nico Dogterom, Gert-Jan Hoeve & Niels van de Kamer
Begeleider: Tom de Jong
Het Nederlandse spoorwegennet wordt op dit moment uitgebreid met de Hanzelijn:
een spoorlijn die Zwolle via Kampen en Dronten met Lelystad zal verbinden. Dronten
is van deze plaatsen de enige die op dit moment nog geen station heeft. Het is echter
nog maar de vraag in hoeverre de inwoners van dit dorp gebruik zullen gaan maken
van deze spoorlijn.
Een dure investering als de aanleg van een spoorlijn moet natuurlijk de investering
waard zijn. Het geïnvesteerde geld moet wel terugverdiend worden en
daarom gingen drie studenten op onderzoek uit om uit te zoeken in hoeverre de inwoners
van Dronten van plan zijn om de Hanzelijn daadwerkelijk te gaan gebruiken.
Daarbij kwamen ondermeer de volgende vragen aan de orde:
Voor welke bestemmingen en welke doelen zal de lijn gebruikt gaan worden?
Gaan mensen hun vervoermiddelkeuze wel heroverwegen of houden ze vast aan hun
gewoonte? Zijn er verschillen tussen leeftijdsgroepen of inkomensgroepen in de mate
waarin men verwacht van de spoorlijn gebruik te gaan maken?
Door het afnemen van mondelinge enquêtes bij 150 personen in Dronten is
geprobeerd om deze en andere vragen beantwoord te krijgen. Daarbij is eerst het
huidige reisgedrag vastgelegd, om vervolgens de verwachte verandering te registreren,
waardoor duidelijk werd in hoeverre er sprake zal zijn van een verandering in het
reisgedrag. Het reisgedrag werd daarbij uitgesplitst in woon-werkverkeer en overig
verkeer.
Vooral bij het overig verkeer zijn er door de aanleg van de Hanzelijn grote
verschuivingen in de vervoerswijzen te verwachten. Van de mensen in de steekproef
gaf maar liefst 62,2% aan om de Hanzelijn te gaan gebruiken voor niet woonwerkverplaatsingen.
De verschuivingen binnen de woon-werkverplaatsingen waren
veel beperkter. Het ging hier om een percentage van 12,5%. Vooral comfort en de
reistijdbetrouwbaarheid spelen hier een rol bij de vervoermiddelkeuze. Met de resultaten
is vervolgens geprobeerd om enkele aanbevelingen te doen over de ruimtelijke
inrichting van het stationsgebied en de frequentie waarmee treinen gedurende de
gehele dag moeten rijden.

22
Zaal Ruppert B, 16:25 - 16:55
Na de studie blijven of vertrekken?
Julie van der Hoeven, Anneloes van Leeuwen & Thomas Wagemaakers
Begeleider: Leo Paul
Greifswald loopt leeg. De afgelopen 15 jaar werden getekend door grote emigratiestromen.
Met name jonge, initiatiefrijke vrouwen verlieten de stad, die is gelegen in
het uiterste Noordoosten van Duitsland. Voor de toekomst is de afweging die hoogopgeleide
jongeren maken tussen Greifswald en concurrerende regio’s uitermate
van belang. Zullen ook zij vertrekken?
Greifswald maakt deel uit van het Duitse Bundesland Mecklenburg-Vorpommern.
De periode na de eenwording is in deze deelstaat over het algemeen rampzalig
verlopen. De inkomensongelijkheid is gestegen, de levensverwachting is gedaald en
de werkloosheid is opgelopen. Greifswald is gelegen in het meest perifere deel van
het Bundesland. Na de omwenteling heeft de stad te kampen gehad met een flinke
krimp van de bevolking en een sterke daling van de werkgelegenheid. Inmiddels lijkt
Greifswald de weg naar boven weer gevonden te hebben. Sinds twee jaar kent de
stad zelfs een positief migratiesaldo. Zal deze ontwikkeling zich doorzetten?
Om een deel van deze vraag te kunnen beantwoorden is middels enquêtes
onderzoek gedaan naar migratiewensen van studenten van de Universiteit van
Greifswald. Doel is te weten te komen welke toekomstperspectieven deze kansrijke
jongeren in Greifswald en in andere delen van het land zien. Uit de resultaten blijkt
dat de scheidslijn tussen Oost- en West-Duitsland nog steeds uitermate van belang
is voor de keuze waar zich na afronding van de opleiding te vestigen. Dit is opvallend
aangezien een groot deel van de studenten zich de val van de muur niet eens
kan herinneren. Interessant is ook welke regio’s aantrekkingskracht uitoefenen op de
studenten, en welke niet. De resultaten van het onderzoek worden aangeboden aan
de locale overheid in Greifswald.

23
Zaal Ruppert 119, 16:25 - 16:55
Verbondenheidgevoel Ghanese migranten in
Nederland
Hans Fast, Annemarie van de Vijsel, Anna de Vries & Mischa Dekker
Begeleider: Annelet Broekhuijs
In Nederland wonen ongeveer 20.000 mensen met een Ghanese oorsprong. Een
groot deel hiervan houdt banden aan met zowel Ghana als Nederland. Aan de ene
kant proberen mensen vast te houden aan gewoonten en ‘roots’ in Ghana, terwijl zij
aan de andere kant binding zoeken met Nederland. In dit onderzoek wordt de wetenschappelijk
omstreden kwestie van identiteit en verbondenheid nader bekeken.
Of en hoe gevoelens van verbondenheid gemeten kunnen worden is zeer omstreden.
Mensen identificeren zich met verschillende dingen en voelen zich op het ene
moment meer met iets verbonden dan op het andere moment. Dit onderzoek dient
dan ook deels als verkenning om de juiste methode te vinden om dit te meten.
De kwestie of dit op een kwantitatieve manier kan speelt op de achtergrond.
De hoofdvraag van dit onderzoek is in hoeverre Ghanese migranten zich
verbonden voelen met Nederland, en in hoeverre met Ghana, en welke factoren van
invloed zijn op dit gevoel van verbondenheid. Mensen kunnen zich met meerdere
plekken, en met meerder groepen verbonden voelen. Daarom wordt in dit onderzoek
niet gekeken wat ‘de identiteit’ is van Ghanese migranten. In navolging van Stets
& Burke wordt daarom gesproken van verschillende manieren waarop mensen zich
ergens mee identificeren (Stets & Burke, 2000). Omdat een persoon niet een enkele
identiteit heeft, gaat een groter verbondenheidgevoel met Nederland niet ten koste
van het gevoel van verbondenheid met Ghana: een persoon kan zich met meerdere
plekken zeer verbonden voelen.
Er wordt gekeken naar een aantal factoren die het verbondenheidgevoel van
Ghanese migranten in Nederland beïnvloeden: het aantal jaren in Nederland; of de
persoon zelf of zijn/haar ouders in Nederland geboren zijn; leeftijd; geslacht. Vaak
voelen personen die langere tijd binding hebben met een plek (in dit geval een land:
Ghana/Nederland) zich hier meer mee verbonden. Ook kan intensiever contact met
(mensen in) een bepaalde omgeving dit gevoel van verbondenheid vergroten. Dit
wordt onderzocht door Ghanezen bij Ghanese migrantenorganisaties te enquêteren.
Het gevoel van verbondenheid met een bepaalde plek is zeer complex, en wordt zonder
twijfel door iedere persoon anders ervaren. Het is zeer discutabel of een ingewikkeld
idee als dit wel door kwantitatief onderzoek, waarin concessies moeten worden
gedaan in de diepgang, gemeten kan worden.

24
Zaal Ruppert C, 16:25 - 16:55
Beelden van Oostenrijk en Zwitserland
Jaap Sytsma, Nelleke de Jong & Maarten de Rijk
Begeleider: Bouke van Gorp
Komende maand vindt in Oostenrijk en Zwitserland het Europees Kampioenschap
voetbal plaats. Maar waar gaat ‘ons’ Nederlands Elftal eigenlijk heen en wat weten we
van die landen? Denken we alleen maar aan bergen en sneeuw of gaat de kennis van
Nederlanders over de Alpenlanden verder? Een onderzoek biedt uitkomst.
Voor de grote toeristische sector in deze landen is de organisatie van het
EK voetbal een uitgelezen mogelijkheid om zich in de kijker te spelen. Het beeld dat
potentiële gasten van de landen hebben is hierbij van groot belang. Met reclamecampagnes
kan hier op worden ingespeeld.
De beeldvorming is gemeten aan de hand van 184 enquêtes onder een groep
Nederlanders tussen de 12 en 66 jaar. In de enquêtes is niet alleen naar associaties
of opvattingen over de landen gevraagd, maar ook het ruimtelijke beeld en feitenkennis
zijn gemeten. Het ruimtelijke beeld is getoetst door op een blinde kaart van
de landen zoveel mogelijk markante punten in te laten tekenen, de feitenkennis over
de landen aan de hand van een aantal stellingen.
Het noemen van de associaties blijkt een stuk eenvoudiger te zijn dan het
intekenen van de kaart. Bijna iedereen kon enkele associaties noemen, maar minder
dan de helft van de respondenten tekende twee of meer kenmerken in de kaart. Dit
gebeurde bovendien niet nauwkeurig. Zo was er een flinke variatie in de locatie van
Bern en Wenen op de blinde kaarten. Directe ervaring met een land blijkt veel invloed
te hebben op de feitenkennis, terwijl het beeld van de landen nauwelijks hierdoor
beïnvloed wordt. Alle clichés kwamen veelvuldig voorbij: bergen, wintersport en natuurschoon.
Veel verschil tussen de Alpenlanden konden de respondenten niet opnoemen.
Wel lijken Oostenrijkers iets vaker als gastvrij en vriendelijk te worden gezien, maar
als het aan Zwitserland ligt komt hier binnenkort waarschijnlijk verandering in…

25
Zaal Ruppert C, 16:25 - 16:55
De stedelijke nacht in kaart gebracht
Derk Berends
Begeleiders: Irina van Aalst & Tim Schwanen
Uit onderzoeken naar angst in de openbare ruimte blijkt dat dit een zeer persoonlijke
reactie is, veroorzaakt door zowel sociale als fysieke factoren van die ruimte. De
aanwezigheid van andere individuen of groepen evenals het gedrag dat zij
vertonen, kunnen gevoelens van angst oproepen. Ook de staat van de ruimte, de
aanwezigheid van camera’s en het tijdstip kunnen invloed hebben op de beleving
van mensen. Deze resultaten zijn vooral gevonden bij onderzoeken uitgevoerd in de
Verenigde Staten. Echter, voor Nederland is er op dit vlak weinig bekend, één van de
redenen voor dit onderzoek.
De methodologie van dit onderzoek komt voort uit kritieken op eerdere
onderzoeken. Angst is moeilijk te meten en het via interviews proberen blootleggen
van deze angst stuitte veelal op problemen. Zo is het achteraf bespreken van voorvallen
minder gewenst. Verder geven voornamelijk mannen niet graag toe angstig te
zijn, deze terughoudendheid neemt toe in groepsverband of wanneer zij spreken met
vrouwen. Vanuit de wetenschap is er daarom een grote roep naar andere
methoden voor onderzoek naar angst. Dit onderzoek draagt bij aan deze zoektocht.
In Utrecht is in de directe omgeving van de Catharijne Bioscoop (Hoog
Catharijne) en de Camera/Studio Bioscoop (Oudegracht) een vergelijkend onderzoek
gedaan naar het gedrag van de bezoekers en passanten. De nadruk lag hierbij op
twee zaken: het inventariseren van de bezoekers (bijvoorbeeld op leeftijd en etniciteit)
en het constateren van angstig gedrag (zoals vermijdend of juist
confronterend gedrag). Om een antwoord te vinden op de vraag in hoeverre de
ruimtelijke factoren hierin mee lijken te spelen zijn beide locaties eerst in kaart
gebracht. Vervolgens is het ruimtelijk gedrag van de bezoekers en passanten op
meerdere momenten op deze kaarten ingevuld.
Deze kaarten gaven uiteindelijk een duidelijk beeld van waar bezoekers en
passanten zich ophielden gedurende de avond en vroege nacht en hoe dit verschilde
per locatie en groep.

26
Achtergrondinformatie
bij presentaties

27
Undergraduate honours research project
Participatie in een team van onderzoekers (incl. promovendi en graduate students)
van een van de onderzoeksinstituten. Afronding met een concreet product. Doel is
extra scholing.
Honours leeronderzoek
Empirisch-analytisch onderzoek (regulier studieonderdeel), waarbij de eisen aan
theoretisch kader en conceptueel model, werkproces, eigen initiatief en niveau van
reflectie hoger zijn dan in de reguliere opleiding. Instapeis: kennis van methoden
en technieken.
Honours thesis
De studenten schrijven een honours thesis, waaraan in theoretische en methodologische
zin en wat betreft academische vaardigheden aanzienlijk hogere eisen
worden gesteld dan aan een reguliere bachelorthesis. Extra aandacht voor ethische
en interdisciplinaire kwesties.
Socratische Workshops
De Socratische Workshops (honours seminar) vormen de rode draad van het honours
programma. Alle honours studenten komen hiervoor minstens 2 jaar eens
in de 2/3 weken een middag bij elkaar. De reeks richt zich op integraal onderwijs,
dat gericht is op een integratie tussen academische groei (inhoud, onderzoek en
vaardigheden), persoonlijke ontwikkeling en professionele ambitie, waarbij leiderschap
en verantwoordelijkheid essentiële leerdoelen zijn. Discussie over bètagamma
overstijgende geothema’s, Geo-ondernemen, kennisshots ontwikkelen,
netwerken, lezingen, excursies en sociale activiteiten vormen onderdeel van deze
workshops. Abstracts leren schrijven krijgt eveneens aandacht binnen de Socratische
Workshops. Elke student heeft op haar/zijn abstract van drie docenten
feedback gekregen om vervolgens de abstract te herschrijven. De resultaten zijn
in deze brochure opgenomen. Ook de Honours Conferentie 2008 Een Geografisch
Spectrum en deze (digitale) brochure zijn produkten van de Socratische Workshops.
De honours studenten presenteren tijdens de Honours Conferentie 2008
over één van hun honours projecten van het afgelopen academische jaar.

28
Register

29
Naam Sessie Zaal
Anna de Vries 3 Ruppert 119
Anne Blok 2 B
Anneke Kuiken 1 C
Anneloes van Leeuwen 3 B
Annemarie van de Vijsel 3 119
Caroline Schneider 2 B
Chantal Groothengel 1 D
Daan Pastoor 2 C
Derk Berends 3 C
Eefje van Esch 2 D
Emiel Maliepaard 1 B
Evelien de Groot 1 C
Freeke Gerritsen 1 D
Gert-Jan Hoeve 3 D
Hans Fast 3 119
Jaap Sytsma 3 C
Joeri Nortier 2 119
Julie van der Hoeven 3 B
Maarten de Rijk 3 C
Marc van Eimeren 2 119
Michiel van Erdewijk 1 119
Mischa Dekker 2 B
Nelleke de Jong 3 C
Nico Dogterom 3 D
Niels van de Kamer 3 D
Niels van der Kleij 2 D
Patrick Witte 2 C
Pleun van Dinter 2 C
Ronny Denkers 1 119
Roos Saalbrink 1 B
Sophie Kuypers 1 C
Thomas Wagemaakers 3 B

30
Samengesteld door: Joeri Nortier & Gert-Jan Hoeve