Jaarverslag 2006 - Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

De HAN investeert…
j a a r v e r s l a g
2 0 0 6

m i s s i e : d e h a n i n 2 0 0 8
Het hoger beroepsonderwijs aan de
HAN is afgestemd op de individuele
wensen van studenten en cursisten,
zowel schoolverlaters als werkenden.
De HAN werkt vraaggeoriënteerd en innovatief,
gericht op het aanbieden van
opleiding, training, advisering en toegepast
onderzoek. De HAN werkt vanuit
maatschappelijke bevlogenheid en
in de overtuiging een bijdrage te kunnen
leveren aan de ontwikkeling van
de samenleving. Het HAN-onderwijs
is van hoogwaardige kwaliteit en voorzien
van het accreditatiekeurmerk. Voor
studenten en medewerkers vormt de
HAN een aantrekkelijke, professionele,
ontwikkelings- en resultaatgerichte omgeving.
Voor bedrijven, instellingen en
individuen in de brede regio is de HAN
hét opleidingscentrum en een van de
belangrijkste kennispartners.

De Raad van Toezicht heeft ook in 2006 de HAN nauwlettend
gevolgd in haar koers naar een toppositie in het hoger onderwijs.
Via de viermaandelijkse managementrapportages is de
Raad op adequate wijze door het College van Bestuur geïnformeerd
over de ontwikkelingen en resultaten, ter uitvoering van
het Instellingsplan 2004-2008. Naar mening van de Raad van
Toezicht legt de HAN met dit jaarverslag open en transparant verantwoording
af naar haar omgeving, in lijn met de Branchecode
Governance Hogescholen, die per februari 2006 van kracht is
geworden.
De Raad van Toezicht stelt met tevredenheid vast dat de HAN
in 2006 de goede prestaties heeft weten vast te houden. Hij
ziet verdere realisatie van de ambitieuze doelstellingen uit het
Instellingsplan dan ook met vertrouwen tegemoet. Hij spreekt
hierbij graag zijn waardering uit voor de opbouwende en plezierige
samenwerking met het College van Bestuur en dankt alle
medewerkers van de HAN voor hun bijdrage in het succes van
de HAN.
Namens de Raad van Toezicht,
J.W. Ramaekers, voorzitter
(Voor het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2006, zie pagina 95)

de han investeert…
De HAN investeert in modern en kwalitatief goed onderwijs. Onderwijs dat gericht is
op diepgang en dat tegelijkertijd een beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid van
studenten. Vanuit de gedachte dat jonge beroepsbeoefenaren een goede bagage mee
moeten krijgen, maar ook een houding van zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid.
Immers, de moderne arbeidsmarkt vraagt mensen die wendbaar én dus leergierig
zijn. De HAN richt haar onderwijs steeds meer naar de wensen en behoeften van de
individuele student en het beroepenveld: we bieden meer en meer flexibiliteit in leerroutes
met daarin steeds vaker de beroepspraktijk als uitgangspunt.
de han
investeert…
Wij zijn ons er van bewust dat niet elke student bij binnenkomst al beschikt over een
zelfstandige en kritische houding. Wat ons betreft moet modern en kwalitatief goed
onderwijs dan ook intensief én dwingend zijn: dwingend in zijn uitvoering en intensief
in de begeleiding en instructie aan de student. Een uitgangspunt waar we ook in de
toekomst in blijven investeren.
De HAN koestert haar relatie met haar omgeving. Door te investeren, zowel kwantitatief
als kwalitatief, in haar lectoren, (ontwikkelingsgericht) onderzoeksbeleid en
bachelor- en masteropleidingen. Om zo enerzijds onze externe partners toegesneden,
praktijkgerichte oplossingen aan te kunnen reiken en anderzijds het kennisvermogen
van de HAN te vergroten en de onderwijskwaliteit te verbeteren. Maar ook om bij
te dragen in onze maatschappelijke opdracht, om als kennispartner innovatie in de
beroepspraktijk verder aan te jagen.
Ook de komende jaren zullen we blijven werken aan de realisatie van onze hoofddoelstellingen,
om 1. tot de top drie van Nederland te behoren voor wat betreft studenttevredenheid
en onderwijskwaliteit en 2. verder uit te groeien tot hét opleidingscentrum
en één van de belangrijkste kennispartners in de brede regio. De resultaten over 2006
laten zien dat we nog steeds op koers liggen. De HAN is opnieuw gegroeid, in de
instroom van studenten, maar ook in de studenttevredenheid. Voor ons het bewijs dat
de HAN een aantrekkelijke hogeschool is om aan te studeren.
Maar oordeelt u vooral zelf. Transparantie staat hoog in ons vaandel, getuige dit
Jaarverslag 2006; zodat u zich een beeld kunt vormen en zelf kunt oordelen over de
prestaties van de HAN! Tenslotte, een woord van dank richting onze medewerkers. Zij
zijn dé kritische succesfactor om de doelstellingen van de HAN te realiseren. Een ambitieuze
en dynamische hogeschool als de HAN vraagt enthousiasme en energie. Vanuit
die inzet hebben onze medewerkers wat ons betreft ook 2006 tot een mooi HAN-jaar
gemaakt!
Marcel Wintels,
Voorzitter College van Bestuur

Doelstellingen en resultaten
Doel Resultaatgebied Doel 2008
Stijging studenttevredenheid 8.0
Stijging medewerkertevredenheid 7.5
1Top 3 score voor
wat betreft
studenttevredenheid
en kwaliteitsbeoordeling
2Hét opleidingscentrum
en een
van de belangrijkste
kennispartners
voor de brede
regio
Daling ziekteverzuim 4.5%
Toenemende
Stijging
(afnemer)relatietevredenheid
Top drie scores professionele
Alle accreditatie
onderwijskwaliteitstoetsen
aanvragen positief
oordeel NVAO
Top 3 score Nederlandse
hogescholen
Groei in studenteninstroom 8.315
Groei in marktactiviteiten, innovatie en K€ 28.426
onderzoek
(Op termijn) Helft financiële
middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging
37%

Doel 2006 Resultaat 2006 Meer
informatie
Speerpunten
7.9 8.1 pag. 28
7.2 7.3 pag. 31
4.9% 4.7% pag. 32
• HAN Onderwijs
Flexibilisering (HOF)
(zie pagina 54)
Stijging Niet gemeten pag. 33
• Groei van de organisatie
(zie pagina 54)
Alle accreditatie aanvragen
positief oordeel
NVAO
Top 3 score Nederlandse
hogescholen
Alle accreditatie aanvragen
positief oordeel
NVAO
Geen ranking bij
accreditatie dus
geen meting top 3
pag. 33
• Verbetering kwaliteit,
efficiency en effectiviteit
(zie pagina 57)
• Ondernemerschap
(zie pagina 66)
7.993 8.040 pag. 40
K€ 23.999 K€ 24.275 pag. 43
• Ontwikkelingsgericht
personeelsbeleid
(zie pagina 75)
• Programma
Kennispoort HAN
(zie pagina 79)
39% 38% pag. 49

investee
Organogram
de han
stichting hogeschool van arnhem en nijmegen
raad van toezicht
college van bestuur
han holding bv *
hogeschool van arnhem en nijmegen
medezeggenschapsraad
service
faculteit
faculteit
faculteit
faculteit
informatica
bedrijf
educatie
gezondheid
economie en
techniek
communicatie
gedrag en
management
academie
maatschappij
deelraad service bedrijf
sensor
faculteitsraden
Facilitaire Zaken
Financieel
Economische
Zaken
Informatie
Communicatie
Technologie
Marketing
Communicatie
en Voorlichting
Personeel en
Organisatie
Service Centrum
Onderwijs
Instituut
Educatie BVE en
VO (ILS)
Instituut
Educatie PO
(PABO)
Afdeling
Opleidingskunde
Lectoraten
Instituut
Paramedische
Studies
Instituut
Verpleegkundige
Studies
Instituut Sport
en Bewegingsstudies
Instituut Sociale
Studies
Afdeling
Mondzorgkunde
Lectoraten
Instituut
International
Business &
Communication
Instituut
Bedrijfskunde &
Rechten
Instituut Finance
& Management
Lectoraten
Instituut
Engineering
Instituut Built
Environment
Instituut Applied
Sciences
Lectoraten
Informatica
Communicatie
Academie
Lectoraten
Studentzaken
NDO, Dienstverlening
in
onderwijsontwikkeling
VDO, Opleidings
en Adviescentrum
HAN Kenniscentrum Economie
Techniek en Informatica **
Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het management en
een overzicht van de opleidingen zie hoofdstuk Overzichten vanaf pagina 136.
*
Onder HAN Holding BV vallen Interstudie BV, HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs
BV en HAN Studentbedrijven BV.
**
HAN Kenniscentrum wordt per januari 2007 ontbonden; de activiteiten worden
ondergebracht bij de desbetreffende faculteiten.

hoofdstuk 1 | De HAN investeert
inhoud
De veranderende omgeving 14
De HAN verandert mee 15
Resultaatgebieden 17
Strategische speerpunten 18
Aansluiting HAN-Instellingsplan met 23
Prestatieagenda OCW - HBO-Raad
hoofdstuk 2 | Resultaten per resultaatgebied
Tevredenheid 28
Stijging studenttevredenheid 28
Stijging medewerkertevredenheid 31
Toenemende (afnemer) relatietevredenheid 33
Kwaliteit 33
Externe kwaliteitszorg 33
Interne kwaliteitszorg 37
HAN Impulsfonds Onderwijs 37
Groei 40
Groei in studenteninstroom 40
Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek 43
Contractactiviteiten 43
Toegepast onderzoek: lectoraten 45
Masteropleidingen 47
De helft van de financiële middelen uit andere bronnen 49
dan overheidsbekostiging
hoofdstuk 3 | Resultaten op speerpunten
Groei van de organisatie 54
HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) 54
Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit 57
Service Bedrijf 58
ICT 61
Huisvesting 64
Ondernemerschap 66
Ondernemerschap bij studenten 66
Ondernemerschap bij medewerkers 71
Maatschappelijk verantwoord ondernemen 72
Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid 75
Programma Kennispoort HAN 79

hoofdstuk 4 | Organisatie en Bestuur
Organisatie 88
Wijzigingen in 2006 88
Een veranderd organisatieperspectief 90
Bestuur op basis van good governance 90
Structuur HAN 91
College van Bestuur 91
Raad van Toezicht 95
Verticale en horizontale verantwoording 101
Medezeggenschap 103
Vervolgonderzoek Rekenschap 105
Integraal risicomanagement 106
Publiek-privaat 107
hoofdstuk 5 | Financiën
Financieel beleid 112
Financiële prestaties 113
Financiële positie 118
Financiering 121
Treasury 121
Deelnemingen 122
Beheersing financiële risico’s 123
hoofdstuk 6 | Overzichten
Bacheloropleidingen 130
Associate Degree 133
Masteropleidingen 133
Masters die de HAN onder licentie van een universiteit aanbiedt 134
Lectoraten 134
Samenstelling bestuur en management 136
Samenstelling Raad van Toezicht 139
Samenstelling Medezeggenschapsraad 142

de han investeert…1de han
investeert…

het netwerk van
Yusuf Kocayoruk | student lerarenopleiding Algemene Economie
De HAN investeert in studenten want onze studenten vormen de toekomst. We zijn trots
dat onze lerarenopleidingen tot de beste van Nederland horen. Daarmee investeren we
in de kwaliteit van het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. In wisselwerking met onze
omgeving investeren we continu in het up-to-date houden van de bacheloropleidingen,
zodat de kennis en vaardigheden van onze studenten goed aansluiten bij de nieuwste
ontwikkelingen in de praktijk. De opleidingen moeten hierbij niet alleen aansluiten bij
het vakgebied waarin de student gaat werken maar ook op vervolgopleidingen en onderzoek
binnen het vakgebied. Yusuf Kocayoruk is student op de lerarenopleiding Algemene
Economie. In 2006 liep hij stage op het Dalton College in Zutphen.

de han investeert in de toekomst
Aniek van den Munckhof | medestudent,
werkt samen met Yusuf
Guido Kusters | medestudent,
werkt samen met Yusuf
Lector Ruud Klarus | is als lector actief
in onderzoek van het werkplekleren
Willem Houtappels | geeft vaklessen en
begeleidt Yusuf bij zijn stage
Leerling | van het stedelijk Dalton College
in Zutphen waar Yusuf stage loopt

De veranderende omgeving
De voortgaande individualisering en mondialisering, de marktwerking
en informatie-explosie beïnvloeden de behoeften van studenten en het
beroepenveld. Hoe speel je in op de wensen van beide partijen? In de
eerste plaats door als hogeschool voortdurend in ontwikkeling te blijven
en steeds te investeren in de toekomst. Investeren in studenten en medewerkers,
in onderwijskwaliteit en in onderzoek, in samenwerking met
externe partners, partnerhogescholen en -universiteiten, en in faciliteiten
en dienstverlening. Bedrijven, instellingen en de HAN weten elkaar steeds
beter te vinden. Ook participeren steeds meer managers en medewerkers
van de HAN samen met externe relaties in kennisnetwerken.
De HAN beweegt:
• van overheidsoriëntatie naar omgevingsoriëntatie
De veranderingen in de samenleving maken sturing vanuit de overheid
en kennisoverdracht in de traditionele zin steeds minder effectief. De
HAN wil zich daarom steeds nadrukkelijker richten op de behoeften
van studenten en cursisten en de steeds meer internationale maatschappelijke
omgeving waarin zij hun beroep (zullen gaan) uitoefenen.
• van onderwijsinstituut naar kennisinstituut
Door optimale afstemming op haar omgeving wil de HAN zich verder
ontwikkelen van onderwijsinstituut naar een brede, marktgerichte, flexibele
kennispartner met een uitgebreid scala aan vormen van onderwijs,
opleiding, training, toegepast onderzoek en advisering.
• van standaardprogramma’s naar maatwerk
De HAN wil haar onderwijs steeds meer organiseren rond de uiteenlopende
persoonlijke wensen van studenten en cursisten.
Uitgangspunten hiervoor zijn een aantrekkelijke, goed geoutilleerde en
inspirerende leeromgeving en flexibele leerarrangementen met ruimte
voor individuele profilering.
HAN
www.han.nl

De HAN verandert mee
In antwoord op de veranderende omgeving heeft de HAN haar missie en
strategisch beleid geformuleerd in het Instellingsplan 2004-2008. Dit plan
is tot stand gekomen op initiatief van het bestuur en management van de
HAN, met betrokkenheid van individuele medewerkers en in samenspraak
met de Medezeggenschapsraad en de Raad van Toezicht.
Het Instellingsplan heeft twee hoofddoelstellingen:
1. De HAN wil in 2008 een hogeschool zijn die tot de top drie van
Nederland behoort qua studenttevredenheid en kwaliteitsbeoordeling.
2. De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en één
van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio.
Ad 1
Studenttevredenheid
Studenten groeien steeds meer uit tot kritische consumenten. De reputaties
van onderwijsinstellingen zullen de keuze van studenten voor bepaalde
bachelor- en masteropleidingen in toenemende mate bepalen. De HAN hecht
dan ook grote waarde aan de studenttevredenheid. De HAN meet zelf de
tevredenheid van studenten, maar er zijn ook landelijke meetinstrumenten.
Het NIPO onderzoekt jaarlijks in opdracht van Elsevier de tevredenheid
van studenten en vergelijkt de beoordeling van verschillende hogescholen.
Daarnaast verschijnt ieder jaar de Keuzegids Hoger Onderwijs waarin de studenttevredenheid
van verschillende hogescholen met elkaar wordt vergeleken.
Kwaliteitsbeoordelingen (accreditatierapporten)
Ieder jaar bezoeken visitatiecommissies een aantal opleidingen. Als de
opleidingen aan alle kwaliteitseisen voldoen, worden ze geaccrediteerd
door de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie). Iedere
opleiding wordt minstens één keer in de zes jaar gevisiteerd. Als een opleijaarverslag
han 2006 | 15

ding niet voldoet aan de kwaliteitseisen zullen studenten en het werkveld
ontevreden zijn. Bovendien ontvangt de hogeschool geen bekostiging voor
een niet-geaccrediteerde opleiding en krijgen de studenten er geen studiefinanciering
voor. Accreditatie van de opleidingen is dus een must. De
HAN zet daar een extra streven bovenop: zij wil met al haar opleidingen
tot de top drie van Nederland horen.
Ad 2
Veelzijdig kenniscentrum voor de brede regio
De HAN werkt vanuit maatschappelijke betrokkenheid en in de overtuiging
een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving.
Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio wil de HAN
hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners zijn. Op
basis van vragen uit de samenleving wil de HAN zich verder ontwikkelen
van opleidingsinstituut voor jongvolwassenen naar een regionaal, veelzijdig
kenniscentrum waarbij een sterk accent ligt op een leven lang leren en
kennisontwikkeling. De activiteiten van de HAN op de markt van post-hbo
onderwijs, advisering, dienstverlening en (toegepast) onderzoek komen
daarmee steeds nadrukkelijker in beeld. De HAN streeft ernaar op termijn
de helft van de middelen uit andere bronnen te genereren dan overheidsbekostiging.
De HAN bouwt dan ook in actieve en continue wisselwerking
met haar omgeving verder aan een uitgebreid regionaal netwerk met een
groeiend aantal stakeholders dat zich uitstrekt tot in het Duitse achterland,
waarin de meest uiteenlopende bedrijven en (overheids)instellingen te vinden
zijn. Samen met de stakeholders wil de HAN zich richten op voor de
regio relevante thema’s, samenwerkingsrelaties en partnerships.
Schakel in de kennisketen
Als belangrijke schakel in de kennisketen wil de HAN een vooraanstaande
rol spelen bij het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën.
Dit vereist enerzijds een goede samenwerking in de HBO-WO-lijn met
HAN
www.han.nl

elevante universiteiten, in de eerste plaats de Radboud Universiteit
Nijmegen, daarnaast ook met bijvoorbeeld de Wageningen Universiteit en
de Technische Universiteit Twente. Anderzijds vraagt de positie in de
kennisketen om een versteviging van de MBO-HBO-lijn. Hiertoe
participeert de HAN in RxH, het samenwerkingsverband met ROC A12,
Graafschap College, Rijn IJssel College, ROC Nijmegen en
ROC De Leijgraaf.
Lectoren en kenniskringen
Een belangrijke rol in het proces van kennisontwikkeling en kenniscirculatie
ziet de HAN weggelegd voor de lectoren en hun kenniskringen. Er is
inmiddels een groot aantal lectoraten ingesteld, waarmee toegepast onderzoek
een wezenlijke plek krijgt binnen de HAN. Met de lectoraten wil de
HAN tevens de kwaliteit van het onderwijs en de professionalisering van
de eigen medewerkers een extra impuls geven.
Resultaatgebieden
De HAN is een maatschappelijke onderneming die haar verantwoordelijkheid
naar mensen en omgeving wil waarmaken. Beoordeeld kunnen
worden op het concreet realiseren van de doelstellingen maakt hiervan
deel uit. Om de transparantie te verhogen, heeft de HAN de twee hoofddoelstellingen
uit haar Instellingsplan vertaald in zeven resultaatgebieden
op het terrein van tevredenheid, kwaliteit en groei:
Tevredenheid
1 stijging studenttevredenheid
2 stijging medewerkertevredenheid
3 toenemende (afnemer)relatietevredenheid
Kwaliteit
4 top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen
jaarverslag han 2006 | 17

Groei
5 groei in studenteninstroom
6 groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek
7 de helft van financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging.
Deze resultaatgebieden zijn vertaald naar concrete kwantitatieve en kwalitatieve
resultaten die als prestatie-indicatoren de basis vormen van de
jaarlijkse managementcontracten tussen het College van Bestuur en de
faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf.
Strategische speerpunten
De HAN onderscheidt zes kritische succesfactoren in het welslagen van
haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische
beleid (de hoofddoelstellingen) en het bereiken van de meetbare
kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (de resultaatgebieden).
Groei van de organisatie
De HAN heeft als brede hogeschool gekozen voor ambitieuze doelstellingen
waarvan groei een belangrijk uitgangspunt is. Groei als middel om nog meer
elan, dynamiek, mobiliteit, kwaliteitsimpulsen en schaalvoordelen te creëren.
Kwantitatieve groei is voor een grote hogeschool zoals de HAN, die tot de
top wil behoren, niet meer voldoende. Noodzakelijk is daarbij te groeien
in de betekenis van kennispoort: in een open en intensievere relatie met
de omgeving te staan, zodat kenniscirculatie en innovatie ontstaat. De
HAN zal daarom substantieel meer ‘practical driven professional masters’
gaan aanbieden, die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven.
De universitaire, wetenschappelijk georiënteerde masters zijn immers
vaak niet de geëigende vervolgstap voor HBO-bachelors. Het feit dat deze
‘professional masters’ (nog) niet door de overheid bekostigd worden zal
HAN
www.han.nl

de ontwikkeling van deze opleidingen niet in de weg staan. Daarnaast is
een substantiële versterking noodzakelijk van praktijk gedreven ontwikkelingsgericht
onderzoek. Niet alleen om de kenniscirculatie tussen de HAN,
bedrijven en instellingen te vergroten, maar ook om de studenten en hboprofessionals
competenties mee te geven op het gebied van ‘innovatieve
praktijkreflectie’.
De lectoraten zijn de afgelopen jaren redelijk tot ontwikkeling gekomen. De
HAN kent per 31 december 2006 tweeëntwintig lectoraten en wil deze de
komende drie jaar tot zo’n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een
veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel
in relatie tot het onderwijs als tot de externe omgeving. Het spreekt voor
zich dat een verdere versterking van het docentencorps ook een noodzakelijke
voorwaarde is om bovenstaande ambities waar te maken. Toename
van het aantal gepromoveerde docenten c.q. de ontwikkeling van een praktijk
waarbij HAN-medewerkers kunnen promoveren kan daaraan een bijdrage
leveren. Met deze groeidoelstellingen op de verschillende gebieden wil
de HAN een dynamiek oproepen die de organisatie in een sterkere, meer
flexibele relatie tot de studenten en het beroepenveld zal brengen.
De HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
HOF is de organisatiebrede verandering van het onderwijskundige en organisatorische
kader van de bacheloropleidingen, met als uitgangspunt dat de
student in toenemende mate zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces.
Zowel de studenten als het werkveld zullen steeds nieuwe eisen stellen en
wensen formuleren. De HAN reageert hier actief op.
De individuele onderwijsvraag van studenten en de relatie met het werkveld
vormen het uitgangspunt van onderwijsvernieuwingen. In 2003 startte
de HAN het project HAN Onderwijs Flexibilisering. Dit project bestaat uit
drie kernthema’s:
• de flexibiliteit van leerwegen vergroten
• meer beroepsgericht opleiden
• efficiënter onderwijs ontwerpen.
jaarverslag han 2006 | 19

Deze onderwijsvernieuwing vraagt veel van de organisatie. Enerzijds
steekt de HAN veel energie in het ontwerp van het nieuwe flexibele
onderwijs. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is dat de programma’s
voldoende intensief en dwingend blijven opdat deze studenten voldoende
uitdagen en structureren. Anderzijds moet een organisatie juist in
een dergelijke operatie voldoende aandacht geven aan zaken als roostering,
professionalisering van medewerkers en een betrouwbare, op het
nieuwe onderwijs ontworpen ICT-infrastructuur. In het nieuwe onderwijs
heeft de student een grote keuzevrijheid. Een goede en persoonlijke studieloopbaanbegeleiding
speelt hierin een cruciale rol. Om dit waar te
kunnen maken is een studentinformatiesysteem van groot belang, waarin
resultaten van studenten kunnen worden vastgelegd en gevolgd. Al
deze elementen komen als deelproject terug binnen het hoofdproject
HOF.
Onderwijsontwikkeling is kostbaar. Daarom is een belangrijk thema
binnen HOF efficiënt onderwijs ontwerpen. De HAN wil het gebruik
van de nieuwe onderwijseenheden intensiveren. Dat kan door ze multifunctioneel
in te zetten. Bijvoorbeeld door onderwijseenheden te maken
rondom beroepstaken die in meerdere beroepsprofielen voorkomen en
dus voor verschillende opleidingen inzetbaar zijn. Het vernieuwingstraject
HOF loopt tot 2008. Dan zullen alle opleidingen volledig zijn omgevormd
naar de nieuwe competentie- en beroepsgerichte opleidingen. De
noodzakelijke veranderingen in de organisatie en ondersteuning van het
onderwijs zullen dan ook geheel zijn doorgevoerd.
Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit
Door maximaal gebruik te maken van schaalvoordelen.
Om haar doelen te kunnen realiseren, moet de HAN nadrukkelijk aandacht
geven aan kwaliteit. Er is een breed terrein waarop kwaliteit een
kritische succesfactor is. De HAN moet zorg hebben voor de kwaliteit van
haar onderwijs en diensten op het gebied van onderzoek en advisering.
Maar ook voor de kwaliteit van de administratieve organisatie en haar
HAN
www.han.nl

kwaliteiten als werkgever. Daarnaast is het voor een gezonde organisatie
noodzakelijk om middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in
te zetten; de HAN wil maximaal gebruik maken van de schaalvoordelen
van een grote hogeschool. Door deze factoren als speerpunt te benoemen,
staan ze nadrukkelijk op de dagelijkse agenda.
Ondernemerschap
Zowel bij de ontwikkeling van de studenten als van de eigen organisatie.
Sterk ondernemerschap, waarmee ook ondernemendheid wordt bedoeld,
is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie. Ondanks een
lichte stijging van het aantal startende ondernemers loopt Nederland
op het gebied van nieuw ondernemerschap achter bij andere Europese
landen. Door stimulering van ondernemerschap in het onderwijs hoopt
het Ministerie van Economische Zaken dat Nederland in 2008 op het
Europees gemiddelde komt. De HAN ziet hier ook een belangrijke taak
voor de hogeschool weggelegd en heeft ondernemerschap tot één van
haar speerpunten gemaakt.
Enerzijds integreert de HAN ondernemerschap in haar opleidingen,
anderzijds in de organisatie zelf. De HAN wil de externe omgeving meer
leidend laten zijn in haar eigen activiteiten, handelen en organisatie. Dit
komt onder andere tot uiting in een project als HOF waarin student en
beroepenveld centraal staan.
Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid
Tevreden en professionele medewerkers zijn cruciaal voor het realiseren van
de doelstellingen. De HAN formuleert dan ook nadrukkelijk het speerpunt
ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarbij zij de rol, verantwoordelijkheid
en professionaliteit van de medewerkers centraal stelt en faciliteert.
Zo is de versterking van het niveau van de docent, onder andere door het
aanbieden van promotietrajecten, een belangrijk element in het personeelsbeleid
van de HAN.
jaarverslag han 2006 | 21

Programma Kennispoort HAN
Strategie voor het HAN-beleid op uitbreiding van de marktactiviteiten,
innovatie en onderzoek.
De HAN is medio 2005 gestart met het Programma Kennispoort. Het
vormt daarmee het zesde speerpunt waar de HAN zich de komende jaren
op richt in het bereiken van haar doelstellingen. Innoveren, kennisdelen en
ondernemen staan centraal in dit programma. Zowel binnen het onderwijs
als nog nadrukkelijker samen met het bedrijfsleven en de overheid, via
onderzoeks-, onderwijs- en adviestrajecten. Het Programma Kennispoort
geeft niet alleen een impuls aan de vele initiatieven en activiteiten die
de afgelopen jaren al op veel plekken binnen de HAN zijn ontwikkeld,
maar verbindt deze activiteiten ook met elkaar. Met de sleutelwoorden
Innoveren, Kennisdelen en Ondernemen draagt de HAN uit dat het gaat
om samenhangende kwalitatieve en kwantitatieve investeringen in lectoren,
(toegepast en praktijkgericht) onderzoeksbeleid en bachelor- en
masteropleidingen, om in samenspel praktijkgerichte oplossingen aan te
kunnen reiken aan externe partners. Het programma vergroot het kennisvermogen
van de HAN en verbetert de onderwijskwaliteit. Maar het
Programma Kennispoort dient vooral ook een breder maatschappelijk
doel: een verdere groei van de hogeschool als kennispartner en aanjager
van innovatie in de beroepspraktijk, bedrijven en instellingen.
HAN
www.han.nl

Aansluiting HAN-Instellingsplan met
Prestatieagenda OCW - HBO-Raad
‘De samenleving is in de afgelopen decennia in een hoog tempo kennisintensiever
geworden. Opgedane kennis veroudert steeds sneller. Gevolg daarvan
is dat steeds meer bedrijven en instellingen behoefte hebben aan een ‘ander
soort’ medewerkers: aan mensen die niet alleen beschikken over de juiste kennis,
maar die óók beschikken over de vaardigheden om die kennis op peil te houden
en toe te passen in steeds weer andere werkzaamheden. Onderwijsdeelname,
arbeidsparticipatie en kennisontwikkeling en -uitwisseling zijn dus van cruciaal
belang.’
Zo luidt de eerste passage van de Prestatieagenda die in 2005 is afgesloten
tussen de branchevereniging HBO-Raad en het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De hogescholen verbinden zich hierin
om op het terrein van kwaliteit, participatie en kenniscirculatie de prestaties
te verbeteren. Het gaat dan bijvoorbeeld om verbetering van de
kwaliteit van de opleidingen en de versterking van het niveau van de staf
door middel van promotietrajecten. Ook de vergroting van deelname aan
het hoger onderwijs en het bieden van meer variëteit in onderwijsprogramma’s
staan op de agenda. Dit zijn allemaal thema’s die, zoals in voorgaande
paragrafen beschreven, ook de basis vormen van het Instellingsplan
van de HAN. Thema’s waar de HAN in investeert en waarover zij graag
verantwoording aflegt naar haar omgeving, onder andere in dit jaarverslag.
jaarverslag han 2006 | 23

HAN
www.han.nl

esultaten per resultaatgebied
2de han
investeert…

het netwerk van
Barbara Schaefers |
Iedere opleiding moet voldoen aan de landelijke
eisen van de Nederlands Vlaamse Accreditatie
Organisatie (NVAO). De HAN legt de lat hoger:
wij willen met alle opleidingen behoren tot de
top drie van Nederland. Dat betekent investeren
in de kwaliteit van de opleidingen, maar ook in
een kwaliteitscultuur waarin iedere HAN-medewerker,
vanuit zijn eigen rol, werkt met de plando-check-act-cirkel
als uitgangspunt. Samen
met specialisten uit de praktijk, onder andere
vertegenwoordigd in de beroepenveldcommissies
verbonden aan de HAN, zorgen we dat
opleidingen, advies en onderzoek aansluiten op
de wensen uit het werkveld. Barbara Schaefers
coördineert het team kwaliteit en accreditatie.

de han investeert in kwaliteit
Gert Robbertsen | werkt samen met
Barbara aan kwaliteit en accreditaties
Instituutsdirecteur Cees de Jong | werkt
nauw samen met de kwaliteitsmedewerkers
Student Nelleke Riemsdijk | assisteert
Barbara bij diverse onderzoeken
Collega Peter Janssen | begeleidt
opleidingen bij accreditaties
Beroepenveldcommissie | beoordeelt de
kwaliteit van de opleiding en geeft advies

Tevredenheid
Stijging studenttevredenheid
De HAN blijft goed scoren als het gaat om onderzoeken naar de studenttevredenheid,
zowel intern als in vergelijking met andere grote hogescholen.
Het gaat om de eigen studenttevredenheidsmeting (zie tabel),
het Nipo-onderzoek in opdracht van Elsevier en de Keuzegids Hoger
Onderwijs.
Meting HAN 2002 2003 2004 2005 2006 Doelstelling
managementcontract
2006
HAN-totaal 7.2 7.5 7.5 7.9 8.1 Minimaal 7.5 8.0
Economie en Management 7.9 8.0 Minimaal 7.9
Educatie 7.8 8.2 Minimaal 7.9
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 7.9 8.0 Minimaal 7.9
ICA 7.6 8.1 Minimaal 7.8
Techniek 8.0 8.1 Minimaal 8.0
2008
De studenttevredenheid volgens de eigen meting is in 2006 opnieuw
toegenomen tot gemiddeld 8.1 op HAN-niveau. Dat betekent dat de naar
boven bijgestelde doelstelling voor 2008 (gemiddeld 8.0 of hoger) nu
al gehaald is. De individuele faculteiten hebben deze doelstelling ook al
bereikt. Een prestatie waar de HAN trots op is, zeker ook in relatie tot
de invoering van het nieuwe, meer flexibele onderwijs (project HOF) per
2005. De eerste meting onder de eerstejaars (HOF-)studenten mag met
een 8.2 bijzonder positief genoemd worden. De HAN sluit echter niet uit
dat de verdere invoering van HOF en de bijbehorende veranderingen leiden
tot een tijdelijke terugval van het tevredenheidscijfer. Voor de langere
HAN
www.han.nl

termijn is de HAN ervan overtuigd dat het centraal stellen van de leerroute
van de student, het centraal stellen van de beroepspraktijk en de flexibilisering
zullen leiden tot een positief effect op de kwaliteit van het onderwijs
en daarmee de studenttevredenheid.
Meting Nipo/Elsevier
Het Nipo/Elsevier-onderzoek naar de tevredenheid onder studenten van
universiteiten en hogescholen in Nederland wordt jaarlijks gehouden. De
HAN scoort in het in 2006 gehouden onderzoek met acht opleidingen in
de top drie.
In totaal bezien staat de HAN, net als vorig jaar, op een gedeelde vijfde
plaats van de (grote en kleinere) hogescholen die over de hele breedte het
beste scoren (over 2003 - 2006). Bij de grote hogescholen neemt de HAN
een vierde plaats in.
Meting Keuzegids Hoger Onderwijs
Jaarlijks verschijnt de Keuzegids HO met daarin de studentoordelen over
alle hbo- en universitaire opleidingen op basis van het landelijke Choiceonderzoek.
De studenttevredenheid over de HAN in Arnhem steeg iets
ten opzichte van vorig jaar tot 6.91 (2005: 6.88). De Arnhemse HAN
behoudt de eerste plaats onder de grote hogescholen met breed aanbod
en minimaal 10.000 studenten, maar deelt deze plaats nu met een andere
grote hogeschool (Zwolle). In de totale ranking onder grote en kleine hogescholen
scoort HAN-Arnhem een gedeelde achtste plaats; de Nijmeegse
HAN behoudt met een 6.68 (2005: eveneens 6.68) een plaats in de middenmoot.
Nadere analyse van de onderliggende Choice-gegevens laat zien dat van
de in totaal 60 onderzochte HAN-opleidingen (over 2004, 2005 en 2006)
twaalf voltijdopleidingen en negen deeltijdopleidingen tot de top drie van
Nederland horen.
jaarverslag han 2006 | 29

In 2006 waren 22 HAN-opleidingsvarianten betrokken in het landelijke
Choice-onderzoek onder studenten. Het betrof 16 opleidingen, onderscheiden
naar het aanbod in Arnhem respectievelijk Nijmegen en/of de voltijden
deeltijdvariant. De resultaten kunnen als volgt worden weergegeven:
Totaal studentenoordeel Choice 2006 Arnhem Nijmegen Totaal
Boven het landelijke gemiddelde 8 4 12
Landelijk gemiddelde 2 2
Onder het landelijke gemiddelde 3 5 8
Aantal opleidingsvarianten 13 9 22
Met inachtneming van de methodologische beperkingen van het Choiceonderzoek
kan een ranking van opleidingsvarianten gemaakt worden op
basis van de totaalscore van studentenoordelen. De resultaten daarvan
kunnen als volgt weergegeven worden:
Choice-onderzoek 2005 2006
Aantal beoordeelde opleidingen 25 16
Aantal beoordeelde opleidingsvarianten 25 22
Aantal totaalscores in top 3 8 8
HAN % top 3 opleidingsvarianten 32% 36%
Evenals vorig jaar zijn de HAN-studenten over het algemeen tevreden over
de onderwijskwaliteit en de docenten. De zwakke plekken liggen vooral
bij de communicatie, gebouwen en faciliteiten. Op deze terreinen liggen
vooral ook de verschillen tussen de Arnhemse en de Nijmeegse HANopleidingen.
Een van de elementen die hierin ongetwijfeld een rol speelt
is de forse groei (ruim 40%) in studentenaantallen van de afgelopen jaren
HAN
www.han.nl

en de daarmee gepaard gaande toenemende druk op de organisatie. De
HAN werkt dan ook voortdurend aan afstemming van de organisatie op de
groei, onder andere door uitbreiding van de huisvesting en verbetering van
faciliteiten (zie ook Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten).
Verder blijft de studenttevredenheid een van de belangrijkste resultaatgebieden
in de managementcontracten. Door middel van sturing op de
afspraken hierover werkt de HAN verder aan verbeteringen, onder andere
van de zogenaamde kleine kwaliteit (communicatie over roosters, tentamencijfers,
bereikbaarheid docenten).
Stijging medewerkertevredenheid
In september heeft de jaarlijkse medewerkertevredenheidsmeting plaatsgevonden.
De medewerkertevredenheid is hetzelfde gebleven ten opzichte
van de meting in 2005. Op een tienpuntsschaal scoort de HAN een 7.3. Een
score waarmee de HAN nog steeds op de goede weg is, zeker als deze score
beoordeeld wordt in de context van extra werkdruk vanwege doorzettende
forse groei en grote veranderingen (onder andere invoering HOF en start
Programma Kennispoort) waar de medewerkers mee te maken hebben.
Net als vorige jaren zijn medewerkers bijzonder tevreden over de samenwerking
met directe collega’s, de variatie in werkzaamheden, de aansluiting
van hun werk bij competenties en de betrokkenheid en sfeer binnen
hun afdeling. Minder positief scoren de interne communicatie binnen
afdelingen, de invloed op beleidskeuzes, de werkomstandigheden en de
ervaren werkdruk. Ook op het terrein van de medewerkertevredenheid blijft
de HAN verbetering nastreven door middel van sturing op afspraken hierover
in de managementcontracten.
De HAN ziet haar medewerkers als kritische succesfactor in de realisatie
van haar doelstellingen. Tevredenheid van medewerkers is dan ook een
belangrijke indicator.
jaarverslag han 2006 | 31

Medewerkertevredenheid 2003 2004 2005 2006 Doelstelling
managementcontract
2006
HAN-totaal 7.1 7.2 7.3 7.3 minimaal 7.3 7.5
Economie en Management 7.2 7.2 minimaal 7.2
Educatie 7.4 7.5 minimaal 7.5
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 7.2 7.2 minimaal 7.3
ICA 7.9 7.7 minimaal 8.0
Techniek 7.3 7.4 minimaal 7.5
Service Bedrijf 7.2 7.3 minimaal 7.1
2008
Een andere belangrijke indicator in dit opzicht is het ziekteverzuim. HANbreed
is het ziekteverzuimpercentage in 2006 verder gedaald van 4,66% in
2005 naar 3,87% in 2006 (komt van 5,6% in 2001). Alleen bij de faculteit
Educatie en de ICA (faculteiten met relatief weinig medewerkers) is het
verzuimcijfer iets gestegen. Het in 2005 gestarte actieplan (gericht op verdere
terugdringing van het ziekteverzuim, waarin een stevigere regierol van
de leidinggevende is voorzien) werpt zijn vruchten af.
ziekteverzuim 2002 2003 2004 2005 2006 Doelstelling
managementcontract
2006
HAN-totaal 4.9% 4.9% 4.8% 4.7% 3.9% maximaal 4.7% 4.5%
Economie en Management 3.8% 2.8% maximaal 4.0%
Educatie 4.5% 4.8% maximaal 4.2%
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 5.3% 4.1% maximaal 5.0%
ICA 1.7% 2.8% maximaal 4.0%
Techniek 3.3% 2.4% maximaal 4.0%
Service Bedrijf 6.0% 5.2% maximaal 6.0%
2008
HAN
www.han.nl

Toenemende (afnemer) relatietevredenheid
De wens om hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners
voor de brede regio te zijn, vraagt om meting van de tevredenheid
over de diensten van de HAN bij zowel de initiële studenten als van
bedrijven, instellingen en cursisten die diensten afnemen van de HAN. In
het kader van het Programma Kennispoort heeft de HAN ideeën ontwikkeld
voor een HAN-breed meetinstrument als onderdeel van een ontwikkelde
set stuurparameters specifiek gericht op kennispoortactiviteiten
(Dashboard Kennispoort HAN). Het gaat om een HAN-brede set van vragen,
die decentraal door de diverse onderdelen gebruikt kunnen worden.
In 2007 zal de verdere uitwerking en invoering haar beslag krijgen.
Kwaliteit
Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen
In 2008 wil de HAN op het gebied van onderwijskwaliteitstoetsen behoren
tot de top drie van hogescholen in Nederland. De HAN heeft dit streven
omdat zij onderwijs wil aanbieden van de hoogste kwaliteit, wat zij
beschouwt als haar maatschappelijke taak. Tot en met 2004 werden opleidingen
bij de visitatie in een landelijke ranking gezet, waarop beoordeling
op realisatie van de kwaliteitsdoelstelling mogelijk was. Met de invoering
van het nieuwe accreditatiesysteem vanaf 2005 gebeurt dit niet meer. In
overleg met de NQA (de Visitatie Beoordelende Instantie) wil de HAN
voor 2007 komen tot een alternatief voor de landelijke ranking, zodat de
prestatie van de HAN op dit terrein weer meetbaar wordt.
Externe kwaliteitszorg
De kwaliteit van bachelor- en masteropleidingen in Nederland wordt
bewaakt door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) op
basis van door de Visitatie Beoordelende Instanties (VBI) opgemaakte visitatierapporten.
Accreditatie is ‘het verlenen van een keurmerk dat aangeeft
jaarverslag han 2006 | 33

dat aan bepaalde maatstaven is voldaan’. In Nederland en Vlaanderen is
accreditatie een voorwaarde voor bekostiging van een bacheloropleiding
door de overheid en in Nederland bovendien een voorwaarde voor toekenning
van studiefinanciering aan studenten. Daarnaast dient accreditatie
als voorwaarde om erkende diploma’s af te geven voor zowel bachelor- als
masteropleidingen en zorgt zij in het licht van de internationalisering van
studie en arbeidsmarkt voor (vergelijkbare) kwaliteitsborging binnen het
hoger onderwijs.
Bij accreditatie wordt de opleiding beoordeeld aan de hand van de doelstellingen
van de opleiding, het programma, de inzet van personeel, de
voorzieningen, de interne kwaliteitszorg en de behaalde resultaten.
Kwaliteitsoordelen van panels
Tussen maart en juli 2006 bezochten panels van de Netherlands Quality
Agency (NQA) zes opleidingen en maakten hiervan een visitatierapport.
Het betrof de opleidingen
• Hbo-Bachelor Small Business & Retail Management
• Hbo-Bachelor Opleiding tot Verpleegkundige
• Hbo-Bachelor Cultureel Maatschappelijke Vorming
• Hbo-Bachelor Leraar Gezondheidszorg en Welzijn
• Hbo-Bachelor International Business and Management Studies
• Hbo-Bachelor Communicatie Systemen
Op basis van deze visitatierapporten heeft de HAN eind 2006 voor deze
opleidingen een Aanvraag Accreditatie ingediend bij de NVAO.
De beoordeling van bestaande HAN-opleidingen op de 21 facetten van het
accreditatiekader leverde over de afgelopen drie jaren het volgende resultaat:
HAN
www.han.nl

Facetoordelen op basis van accreditatiekader 2004 2005 2006
Excellent 0.53% 1.36% 0.43%
Goed 39.95% 48.98% 58.44%
Voldoende 58.99% 48.30% 41.13%
Onvoldoende 0.00% 0.00% 0.00%
Geen oordeel 0.53% 1.36% 0.00%
Aantal bezochte opleidingen 9 5 6
Een ranking van opleidingsvarianten op basis van oordelen van studenten is
te vinden onder de subkop Tevredenheid, aan het begin van dit hoofdstuk.
Accreditatie van bestaande opleidingen
Van de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie) ontving de
HAN definitieve Accreditatie Besluiten voor zes opleidingen:
• Hbo-Bachelor Autotechniek, voltijd en deeltijd
• Hbo-Bachelor Food and Business, voltijd
• Hbo-Bachelor Fysiotherapie, voltijd
• Hbo-Bachelor Voeding & Diëtetiek, voltijd
• Hbo-Bachelor Werktuigbouwkunde, voltijd en deeltijd
• Hbo-Master Pedagogiek (voorheen Hogere Kaderopleiding
Pedagogiek), deeltijd.
Hiermee zijn deze opleidingen voor een nieuwe periode van zes jaar voorzien
van het NVAO-kwaliteitskeurmerk.
Toets nieuwe opleidingen
De NVAO nam in 2006 positieve besluiten Toets Nieuwe Opleiding over:
• Hbo-Bachelor Communication and Multimedia Design, voltijd en deeltijd
• Hbo-Master of International Business, voltijd
• Hbo-Master Bedrijfskunde Zorg en Dienstverlening, duaal
• Hbo-Master of Telecommunication Management, voltijd en deeltijd.
jaarverslag han 2006 | 35

Voor vier andere opleidingen was de aanvraag Toets Nieuwe Opleiding
eind 2006 nog in behandeling:
• Hbo-Bachelor Embedded Systems Engineering
• Hbo-Bachelor Toegepaste Psychologie
• Hbo-Bachelor Sport en Bewegingseducatie
• Hbo-Master of Social Work.
Goedkeuring van Ministerie van OCW voor start ALO
In mei 2006 heeft de Staatssecretaris van OCW positief besloten over de
doelmatigheidstoets en daarmee de HAN toestemming gegeven voor de
start van een bekostigde eerstegraads lerarenopleiding lichamelijke opvoeding
(ALO). Hiermee wordt voor het eerst sinds 1947 een ALO aan het
Nederlandse onderwijs- en sportlandschap toegevoegd. In totaal zijn er nu
zes ALO’s. De nieuwe ALO heeft haar plek in de HAN in Nijmegen en is in
september 2006 van start gegaan.
Associate Degree Programma’s
De Staatssecretaris van OCW heeft besloten om met ingang van studiejaar
2006/2007 te experimenteren met tweejarige programma’s in het HBO.
Het gaat hierbij om zogenaamde Associate Degree programma’s van
120 ECTS (European Credit Transfer System), die deel uitmaken van een
bestaande bacheloropleiding. Op advies van de NVAO met betrekking tot
arbeidsmarktrelevantie en samenhang binnen het programma, heeft de
staatssecretaris op een totaal van 57 pilots, vijf aanvragen van de HAN
gehonoreerd:
• Accountancy
• Fiscale Economie
• Management in de zorg
• Civiele Techniek, directievoering en civieltechnische projecten
• Civiele techniek, werkvoorbereiding, calculatie en uitvoering van
projecten in infrabouw.
HAN
www.han.nl

Interne kwaliteitszorg
Sinds de aanname van het HAN-kwaliteitskader voor de bachelor- en masteropleidingen
ligt de interne kwaliteitszorg van opleidingen nadrukkelijk
in het verlengde van de eisen van de externe kwaliteitszorg. Uitvoering van
dit integrale kwaliteitszorgsysteem vindt decentraal plaats, binnen de faculteiten
en instituten. Regie op de interne kwaliteitszorg vindt onder andere
plaats door interne audits. De HAN is hier in 2005 mee gestart en ook in
2006 hebben auditteams alle opleidingen bezocht die in 2008 een panelbezoek
van een VBI (Visitatie Beoordelende Instantie) verwachten in het
kader van de accreditatie. De interne auditteams onderzoeken of de betreffende
opleiding accreditabel is c.q. welke aanvullende werkzaamheden
nodig of wenselijk zijn als voorbereiding op de accreditatie. De procedure
van de audits verloopt volgens de werkwijze van de VBI. Alle opleidingen
ontvangen na het bezoek een auditrapport inclusief adviezen.
Later in dit hoofdstuk staat informatie over de ontwikkelingen vanuit het
Programma Kennispoort met betrekking tot de onderzoeksfunctie in de
HAN. In lijn hiermee is een samenhangend kwaliteitskader rondom
lectoraten, onderzoek en masteropleidingen in ontwikkeling, dat in 2007
HAN-breed ingevoerd gaat worden.
HAN Impulsfonds Onderwijs
De HAN heeft in december 2005 niet begrote extra rijksbijdrage ontvangen
van € 2,7 miljoen. Besloten werd om dit bedrag direct ten goede te laten
komen aan oplossing van knelpunten in het primaire onderwijsproces en
daarmee ter verbetering van de kwaliteit. Het bedrag werd hiertoe ondergebracht
in een apart impulsfonds, waarop (docerende en ondersteunende)
medewerkers direct aanspraak konden maken op basis van een concreet
projectplan. In totaal zijn 172 aanvragen ingediend voor een bedrag van
in totaal € 7,8 miljoen. Hiervan zijn 109 projecten gehonoreerd tot een
bedrag van € 2,7 miljoen, 53 projecten zijn afgewezen en de overige 10 zijn
meegenomen ter beoordeling in het totale huisvestings- en ICT-beleid van
de HAN.
jaarverslag han 2006 | 37

het netwerk van
Harmen de Jong |
Ondernemerschap is een van de speerpunten
van de HAN. We lopen hiermee als hogeschool
voorop. De HBO-certificaten voor ondernemerschap
die de HAN heeft ontwikkeld worden nu
landelijk gebruikt, de studentbedrijven winnen
ieder jaar prijzen en, misschien wel het belangrijkste,
HAN-studenten zijn vaak succesvolle
ondernemers. De HAN biedt zowel studenten als
medewerkers optimaal de ruimte voor ondernemerschap.
Harmen de Jong, student Technische
Informatica startte zijn eigen onderneming en is
nu directeur van Youngsolutions en Trip Tracker
Sportsmate. In 2007 gebruikt een aantal lopers
van de HAN-KAN Marathon de door Harmen
ontwikkelde trip tracker.

de han investeert in ondernemerschap en innovatie
Benjamin Brammer | student en ondernemer,
verzorgt vanuit zijn bedrijf Audirus de
administratie voor Youngsolutions
Henk Muileman | vakdocent bij de
opleiding Computer Engineering
Marteyn Roes | begeleidt en adviseert Harmen
vanuit HAN Centrum voor Ondernemerschap
Olaf Janssen | student Bedrijfseconomie,
voerde onderzoek uit voor Youngsolutions
Jean leenders | begeleidt studenten bij de
organisatie van de HAN-KAN Marathon

Groei
Groei in studenteninstroom
De totale studenteninstroom laat wederom een groei zien en wel van
7.1%. Vorig jaar was de groei met 8.7% nog iets hoger. De gerealiseerde
studenteninstroom is wederom hoger dan de HAN-doelstelling op basis
van de managementcontracten. De Faculteit Economie en Management
heeft met een instroomstijging van 13.3% het grootste aandeel in de groei.
De instroom in de voltijdse opleidingen is gestegen met 9.3% terwijl de
instroom bij de deeltijdse opleidingen is gedaald met 2.7%.
De aantrekkelijkheid van de HAN als onderwijsinstelling wordt bevestigd
door de blijvend stijgende studenteninstroom. De totale instroomgroei
tussen 2001 (5.807) en 2006 bedraagt 38%. In het licht van de ambitie
om te groeien ligt de HAN met deze groeilijn op koers. De hogeschool is
zich bewust dat de forse groei zich uiteindelijk zal moeten stabiliseren in
verband met de druk op de organisatie. Uitgangspunt is dat de personele
inzet, huisvesting en faciliteiten goed afgestemd blijven op de (aantallen)
studenten en hun leerproces.
HAN-studenten instroom 2002 2003 2004 2005 2006 Doelstelling
managementcontract
2006
HAN-totaal 6.052 6.767 6.910 7.510 8.040 7.993 8.315
Economie en Management 2.116 2.397 2.100
Educatie 1.213 1.277 1.530
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 2.679 2.850 2.787
ICA 395 387 426
Techniek 1.107 1.129 1.150
2008
HAN
www.han.nl

HAN-studenten instroomgroei 2006/2005 2005/2004 2004/2003 2003/2002
HAN-totaal 7.1% 8.7% 2.1% 11.8%
Economie en Management 13.3% 10.9% 2.9% 11.9%
Educatie 5.3% 4.4% 5.4% 17.4%
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 6.4% 7.5% 2.4% 10.7%
ICA -2.0% 41.6% -10.3% -12.3%
Techniek 2.0% 3.6% -0.6% 16.3%
Het totaal aantal ingeschreven studenten stijgt in 2006 met 7.8% tot een
totaal aantal studenten van 24.745. De landelijke stijging wordt geschat op
ruim 2.5% (bron: HBO-Raad).
HAN-Studenten instroom
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
8040
7510
6767 6910
6052
5807
2001 2002 2003 2004 2005 2006
jaarverslag han 2006 | 41

HAN-studenten totaal 2002 2003 2004 2005 * 2006
HAN-totaal 17.570 18.576 21.153 23.036 24.745
Economie en Management 4.356 4.778 5.671 6.599 7.248
Educatie 3.998 4.074 4.664 3.861 4.078
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 5.498 5.753 6.474 7.830 8.485
ICA 969 1.015 1.036 1.214 1.309
Techniek 2.749 2.956 3.308 3.532 3.625
*
Door herverdeling in 2005 van een aantal opleidingen tussen de faculteiten
Economie en Management en Gezondheid Gedrag en Maatschappij en tussen
Gezondheid en Management en Educatie geeft de ontwikkeling van de groei in
studentaantallen bij die faculteiten een enigszins vertekend beeld. Dit wordt met
name zichtbaar bij het dalende aantal in 2005 bij Educatie.
Het aantal studenten waarvoor de HAN vanwege bekostigingsregels alleen
collegegeld en geen rijksbekostiging ontvangt is toegenomen van 506 in
2005 naar 635 studenten in 2006. Hierdoor mist de HAN ca. € 2,9 miljoen
rijksbekostiging.
HAN-Studenten totaal
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
24745
23036
21153
18576
17090 17570
2001 2002 2003 2004 2005 2006
HAN
www.han.nl

Groei in marktactiviteiten, innovatie en
toegepast onderzoek
De HAN verdeelt de marktactiviteiten onder in:
• contractactiviteiten (post-hbo-opleidingen, cursussen, trainingen en
advies),
• toegepast onderzoek (lectoraten) en
• masteropleidingen.
Deels worden deze activiteiten uitgevoerd door de zogenaamde contractafdelingen:
NDO Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling (in de sector
onderwijs), VDO Opleidings- en Adviescentrum (in de sociaalagogische
sector en de gezondheidszorg) en HAN Kenniscentrum Economie
Techniek en Informatica. Deels gebeurt dit ook nog op faculteits- of instituutsniveau
en daarnaast nog in de aparte BV Interstudie (in de sector
onderwijs, vooral onderwijsmanagement). Het Programma Kennispoort,
het zesde strategisch speerpunt van de HAN, heeft tot doel ook deze
activiteiten van een extra impuls te voorzien. Meer over doel, inrichting
en resultaten van het Programma Kennispoort is te vinden in hoofdstuk 3
Resultaten op speerpunten.
Contractactiviteiten
De Nijmeegse contractafdelingen NDO en VDO blijven in 2006, zowel
qua omzet als resultaat, achter bij de begroting (resultaat NDO: k€ 102,
VDO: k€ 102). Beide afdelingen hebben wel een hogere omzet gerealiseerd
dan in 2005, een stijging van respectievelijk 15% en 4%. De omzet van de
Arnhemse contractafdeling HAN Kenniscentrum Economie Techniek en
Informatica ligt met een saldo van k€ 8.679 ruim 3% boven de begrote
omzet en 15% boven de omzet van 2005.
De omzet van Interstudie BV is met een saldo van k€ 4.133 bijna 7% hoger
dan begroot en is 13% hoger dan de omzet van 2005. Het resultaat is
k€ 138.
jaarverslag han 2006 | 43

Algemene doelstelling voor de contractactiviteiten is om een gezonde
omzetgroei te realiseren (van minimaal 10%), gepaard gaande met een verbetering
van het resultaat als percentage van de omzet, op weg naar realisatie
van de uiteindelijke doelstelling van op termijn een omzetverdubbeling.
Sinds 2004 maken de contractactiviteiten een moeizame ontwikkeling
door vanwege de forse stagnatie in de marktvraag. Medio 2005 trok de
markt weer duidelijk aan en gezien de stijgende omzetten lijkt deze positieve
ontwikkeling zich in 2006 voorzichtig door te zetten.
Contractactiviteiten (CA)
Omzet * (x € 1.000) werkelijk Begroot Prognose
2002 2003 2004 2005 2006 2006 2008
NDO 2.799 3.057 3.327 3.091 3.566 3.894 4.443
VDO 6.196 7.246 6.340 4.605 4.802 5.525 5.117
Kenniscentrum ETI 2.876 3.515 5.006 5.361 8.679 8.406 10.429
Interstudie BV 4.058 3.962 3.967 3.669 4.133 3.872 4.321
Overige CA 1.255 1.909 1.856 3.029 440 0 462
Totaal 17.184 19.689 20.496 19.755 21.620 21.697 25.768
*
De hier getoonde omzet is inclusief masters en lectoraten voor zover bij de
contractafdelingen ondergebracht.
Ontwikkelingen binnen de contractafdelingen
In het kader van het Programma Kennispoort is in 2006 de focus gelegd
op het versterken van de verkoopfunctie van de contractafdelingen, onder
andere door de aanstelling van accountmanagers. Ook is een gemeenschappelijk
kader voor kwaliteitszorg ontwikkeld. In toenemende mate vinden
marktgerichte activiteiten plaats vanuit de instituten. Voor een heldere
en eenduidige positionering van de zakelijke dienstverlening richting de
markt is het nodig een adequate samenwerkingsrelatie tussen contractaf-
HAN
www.han.nl

delingen en ondernemende instituten te ontwikkelen. Een opdracht die in
2007 specifieke aandacht zal krijgen.
Toegepast onderzoek: lectoraten
Innovatie en ontwikkelingsgericht onderzoek spelen een grote rol bij de
ontwikkeling van de HAN naar een regionaal en veelzijdig kenniscentrum.
De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de kennisketen en een leidende
rol spelen in het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën.
De lectoren en hun kenniskringen staan hierin centraal. De lectoraten hebben
een vierledige functie. Ze dragen bij aan:
• vernieuwing van het onderwijs
• professionalisering van docenten
• uitvoering van toegepast onderzoek
• versterking van externe relaties en netwerken
De lectoraten functioneren op basis van drie uitgangspunten:
• relevantie voor bedrijven en instellingen in de brede regio: de vragen uit
de markt staan centraal
• voldoende samenhang tussen de vier taakgebieden
• op termijn zelfstandig, bedrijfsmatig (minimaal) kostendekkend
functioneren
Bij de diverse onderzoeks- en adviestrajecten van de lectoraten zijn zowel
docenten als studenten van de HAN betrokken. In toenemende mate ontstaan
op het niveau van de instituten kleinere expertisecentra, zoals het
HAN BioCentre en HAN Automotive, waarin lectoren, docenten en studenten
gezamenlijk onderzoeksopdrachten uitvoeren op basis van vragen uit
het beroepenveld.
Lectoraten verwerven steeds meer een positie in het beroepenveld en bij
overheden. Dit komt onder andere tot uitdrukking doordat steeds meer
bedrijven en overheden optreden als co-financier van lectoraten, direct of
indirect door middel van een garantstelling voor voldoende onderzoeksopdrachten.
Op deze wijze wordt een succesvolle verbinding gelegd
tussen onderzoek en praktijkrelevante vraagstukken.
jaarverslag han 2006 | 45

In 2006 is het aantal lectoraten uitgebreid van 20 naar 22. Doel is het
aantal in de komende jaren uit te breiden naar vijftig. In het licht van deze
doelstelling en in relatie tot de verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie
in de HAN is in 2006 het wervings- en aannamebeleid als ook het
taakbeleid van lectoren verder ontwikkeld. Voor de uitbreiding van het
aantal lectoraten heeft de HAN een extra stimuleringsbudget beschikbaar
van € 2,1 miljoen.
Een overzicht van alle lectoraten is te vinden op pagina 134.
Verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie van de HAN
De HAN beschouwt ontwikkelingsgericht onderzoek als één van haar
kernactiviteiten, naast bacheloropleidingen, masteropleidingen en zakelijke
dienstverlening. Dat betekent dat de HAN studenten wil afleveren die een
onderzoeksgerichte, innovatieve houding hebben. En de HAN wil op basis
van vragen uit de markt, door middel van toegepast onderzoek, een bijdrage
leveren aan innovatieve ontwikkeling van het beroepenveld. Naast de
financiële impuls voor de uitbreiding van het aantal lectoraten, is binnen
het kader van het Programma Kennispoort op andere manieren veel aantoegepast
onderzoek
omzet Lectoraten *
(x € 1.000) werkelijk Begroot Prognose
2003 2004 2005 2006 2006 2008
Subsidie SKO 1.569 1.692 1.490 1.746 1.761 2.343
Eigen bijdrage 528 666 561 91 791 816
Omzet binnen HAN 65 243 289 115 640 175
Externe omzet 475 740 1.201 2.250 2.071 4.334
Totaal 2.637 3.341 3.541 4.202 5.263 7.668
*
Is deels ook verwerkt in tabel contractactiviteiten
HAN
www.han.nl

dacht voor het versterken van de onderzoeksfunctie in de HAN. In lijn met
het uitgangspunt dat focus en massa nodig zijn om de onderzoeksfunctie
waar te kunnen maken, heeft de HAN gekozen voor zes focusgebieden:
• Mobiliteit, verkeer en vervoer
• Zorg, gezondheid en sport
• Sociaal en lokaal stedelijk beleid
• Ondernemerschap en creativiteit
• Management van bedrijfsprocessen
• Kwaliteit van leren.
Rondom deze focusgebieden worden (multisectorale) onderzoeksprogramma’s
geformuleerd die hun uitwerking krijgen binnen onderzoekscentra
op faculteitsniveau (waar mogelijk in samenwerking met de
Radboud Universiteit Nijmegen, de Technische Universiteit Eindhoven en
de Wageningen Universiteit).
Er is in 2006 ook een promotiebeleid vastgesteld, met als uitgangspunt
dat in 2010 10% van het onderwijzend personeel gepromoveerd dient te
zijn. De HAN voert overleg met de Radboud Universiteit om verdere invulling
aan dit beleid te geven, door meer gepromoveerden aan te stellen en
zittende medewerkers de kans te geven te promoveren.
In het najaar is ook de ontwikkeling gestart van een ‘lijn onderzoekscompetenties’.
Het is de bedoeling dat voor studenten en medewerkers op
samenhangende wijze wordt uitgewerkt welke competenties nodig zijn om
de onderzoeksfunctie in de HAN goed waar te kunnen maken. Bij studenten
gaat het om bachelor-, master- en post-HBO-onderwijs. Bij medewerkers
gaat het om docenten in bachelor- en masteropleidingen, om leden
van de kenniskringen en om lectoren.
Masteropleidingen
De masteropleidingen zijn gericht op verdere verdieping en/of verbreding
van competenties die verworven zijn in de eerste cyclus hoger onderwijs. Zij
hebben evenals de bacheloropleidingen van de HAN een beroepsgerichte
jaarverslag han 2006 | 47

oriëntatie (‘professional masters’) maar zijn specifiek gericht op onderzoek
en verdere ontwikkeling van het vakgebied en beroep. Het kan gaan om:
• een combinatie van vakgebied en onderzoek; verdere ontwikkeling van
het vakgebied en de beroepen daarin (verdiepend);
• beroepsinhoudelijke verdieping van een vakgebied; een mogelijke carrière
als gespecialiseerd professional (verdiepend);
• een combinatie van vakgebieden (verbredend).
De HAN kent in 2006 zestien masteropleidingen, waarvan er elf NVAOgeaccrediteerd
zijn. De overige vijf biedt de HAN aan onder licentie
van een universiteit. De Masteropleidingen ‘Bedrijfskunde Zorg en
Dienstverlening’ en ‘Telecommunication Management’ hebben in 2006
een accreditatie verworven.
De meeste HBO-Masters worden niet door de overheid bekostigd. Gezien
de hoge kosten voor potentiële deelnemers hebben niet-bekostigde masteropleidingen
vaker moeite het vereiste aantal deelnemers te verwerven.
Dit heeft er in 2006 onder andere toe geleid dat de Master Construction
Project Management voorlopig is stopgezet.
HAN Graduate School
Binnen het Programma Kennispoort is in 2006 uitwerking gegeven aan de
ontwikkeling van de HAN Graduate School. De Graduate School voorziet
in een nieuwe positionering van masteropleidingen en promotietrajecten,
gericht op de bundeling daarvan. Doel is de verhoging van het aantal en de
kwaliteit van de masteropleidingen en het daaraan gekoppelde onderzoek.
Gezien het beperkte aantal masteropleidingen dat de HAN nu heeft, is
gekozen voor een voorzichtige start van de HAN Graduate School in 2007,
met de elf NVAO-geaccrediteerde kwalitatief hoogwaardige masteropleidingen.
De HAN Graduate School wordt in eerste instantie vooral als ‘brand’ gepositioneerd.
Ontwikkeling en uitvoering van de masteropleidingen blijven
HAN
www.han.nl

In het Instellingsplan 2004-2008 ligt de doelstelling besloten, dat op
termijn 50% van de exploitatie van de HAN afkomstig is uit andere bronnen
dan overheidsmiddelen, die bestemd zijn voor het initiële onderwijs.
Deze bronnen zijn naast de collegegelden de diverse marktactiviteiten
zoals hiervoor omschreven: contractactiviteiten, toegepast onderzoek en
masteropleidingen. Hierbij dient aangetekend te worden dat deze kwantitatieve
doelstelling vooral gezien moet worden als een uitdrukking van wat
de HAN op termijn kwalitatief als regionaal en veelzijdig kenniscentrum
voor haar omgeving wil betekenen. In 2006 bedroeg de bijdrage uit deze
bronnen aan de exploitatie 38% wat een stijging van 2% ten opzichte van
2005 betekent. De totale marktomzet is toegenomen met 15%. Aangezien
de overheidsmiddelen fors stijgen (door de grote toename van het aantal
studenten) is de 50%-doelstelling vertaald in een omzetverdubbelingsdoelmasteropleidingen
(€ 1.000) werkelijk Begroot Prognose
2002 2003 2004 2005 2006 2006 2008
Omzet* 728 1.030 1.658 951 1.702 1.116 955
*
Is deels ook verwerkt in de tabel contractactiviteiten. Het betreft hier de
niet-bekostigde masteropleidingen
gesitueerd binnen de huidige organisatieonderdelen, waarbij de nodige
afstemming en coördinatie plaats vindt vanuit een lichte organisatie-
overstijgende projectorganisatie.
Een overzicht van de masteropleidingen staat op pagina 133.
De helft van de financiële middelen uit
andere bronnen dan overheidsbekostiging
jaarverslag han 2006 | 49

stelling voor 2008 ten opzichte van 2004. Als we de begrote marktomzet
2008 afzetten tegen de werkelijke omzet van 2004 (€ 146,4 miljoen) is het
percentage dat niet uit overheidsmiddelen komt 51%, hetgeen in lijn is met
de aanvankelijk gehanteerde doelstelling. Hierbij moet opgemerkt worden
dat dit enigszins (positief) vertekend wordt door de groei in collegegelden
die hiervan deel uit maakt.
Totale omzet
werkelijk begroot prognose
2002 2003 2004 2005 2006 2006 2008
Bekostigd 65% 63% 63% 64% 62% 61% 63%
Niet bekostigd 35% 37% 37% 36% 38% 39% 37%
HAN
www.han.nl

esultaten op speerpunten
3de han
investeert…

het netwerk van
Anwaar Shaker | student opleiding Mondzorgkunde
Modern hoger beroepsonderwijs is gericht op
diepgang en doet tegelijkertijd een beroep op
de eigen verantwoordelijkheid van studenten.
Jonge beroepsbeoefenaren moeten niet alleen
een goede bagage meekrijgen, maar ook een
houding van zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid.
In de moderne arbeidsmarkt
moeten mensen wendbaar én dus leergierig
zijn. Ze moeten voortdurend op zoek gaan
naar nieuwe inzichten, methoden en technieken.
Daarom investeren we ook in praktijkervaring
voor studenten, zoals bijvoorbeeld bij
de praktijk voor de opleiding Mondzorgkunde
en de Tandartsopleidingen van UMC St
Radboud op de HAN-Campus in Arnhem.
Anwaar Shaker is student Mondzorgkunde
en doet dagelijks praktijkervaring op in de
Academische Kliniek Mondzorg Arnhem.

de han investeert in eigen verantwoordelijkheid én diepgang
Udo Bosmans | tandarts UMC St Radboud,
begeleidt studenten van de opleiding
Tandheelkunde
Mart Ramaekers | is student
Tandheelkunde UMC St Radboud
Ellen van Huffelen | is praktijkbegeleider
voor studenten Mondzorgkunde
Dorothé Voet | is praktijkbegeleider
voor studenten Mondzorgkunde
Antoinette Wiskerke | medestudent,
werkt samen met Anwaar

In haar Instellingsplan onderscheidt de HAN vijf kritische succesfactoren
in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de
uitvoering van het strategische beleid, het bereiken van de resultaten op
de resultaatgebieden en daarmee de twee hoofddoelstellingen. In 2005 is
daar met het Programma Kennispoort een zesde speerpunt bij gekomen.
Groei van de organisatie
De HAN heeft als visie dat kwantitatieve én kwalitatieve groei en versterking
van de organisatie de gewenste interne en externe dynamiek geeft en
daarmee leidt tot een toenemend HAN-breed elan. Ook in 2006 is de HAN
opnieuw gegroeid. De groei van het aantal nieuw ingestroomde studenten
is iets lager dan in 2005, maar is met 7.1% opnieuw fors. Ook de eigen
studenttevredenheid is verder gestegen. De tevredenheid van de medewerkers
is, ondanks de vele ontwikkelingen en daarmee gepaarde gaande grote
werkdruk, met een 7.3 mooi constant gebleven. De HAN blijkt opnieuw een
kwalitatief goede en aantrekkelijke hogeschool om aan te studeren en werken.
De uitvoering van de twee HAN-brede programma’s HAN Onderwijs
Flexibilisering (HOF) en Kennispoort spelen een belangrijke rol in de dynamiek.
Niet alleen vanwege de inhoud van de programma’s, maar ook omdat
steeds meer medewerkers en studenten erbij betrokken zijn, waardoor de
uitwerking ervan een steeds grotere betekenis krijgt voor de HAN en haar
omgeving. Met een omzet van € 180,8 miljoen (een stijging van ruim 9%
ten opzichte van 2005) en een positief resultaat van € 11,3 miljoen blijft de
HAN een financieel gezonde hogeschool.
HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
In september is de implementatie van het HOF-onderwijs in het tweede
studiejaar gestart; het vernieuwde onderwijs wordt in de propedeuse voor
HAN
www.han.nl

de tweede maal uitgevoerd. Op basis van ervaringen in het eerste jaar is
het onderwijs beperkt bijgesteld en vooral toetsing en studieloopbaanbegeleiding
zijn verder ontwikkeld.
Alle onderwijseenheden hebben inmiddels een omvang van 7,5 EC
(European Credits) of een veelvoud daarvan. Vrijwel alle eerste- en tweedejaars
studenten werken met een persoonlijk opleidingsplan en met een
portfolio. In alle onderwijseenheden staan beroepstaken centraal en studenten
worden goed geïntroduceerd in opleiding en beroep.
Regelmatige monitoring en evaluaties laten zien dat het voorzichtig positieve
beeld zich doorzet. Uit het jaarlijkse HAN-tevredenheidsonderzoek
onder studenten blijkt een positieve waardering voor het vernieuwde
onderwijs. Dit heeft een positief effect op het vernieuwingsklimaat in
opleidingen. Wat enigszins achterblijft in de ontwikkeling is het aspect
van flexibilisering en het rekening houden met verschillen tussen studenten.
Ook doen zich incidenten in de uitvoering voor die veelal meer van
doen hebben met de wijze van uitvoering dan met de principes die aan de
vernieuwing ten grondslag liggen. Beide zijn punten van aandacht bij de
verdere invoering.
In de monitoring- en evaluatierondes in 2007 zal naast de implementatie,
vooral ook aandacht uit gaan naar de effecten van de HAN Onderwijs
Flexibilisering.
De invoering van HOF ligt op koers. Toch zijn er ook punten die de nodige
aandacht vragen:
• Intensiteit van het onderwijs: Er zijn normen in ontwikkeling die zullen
borgen dat de programma’s die de HAN aanbiedt voldoende intensief
en dwingend zijn, zodat ook de meer vraaggerichte onderwijsprogramma’s
studenten voldoende uitdagen en structureren.
• Toetsing: Het ontwikkelen en uitvoeren van competentietoetsing vraagt
veel van docenten en van de organisatie. Ter ondersteuning is een helpdesk
en een netwerk competentietoetsing ingericht.
jaarverslag han 2006 | 55

• De werkdruk van docenten en dan vooral in relatie tot verdere professionalisering:
Alle opleidingen hebben een uitgebreid programma om docenten
in de verschillende rollen te scholen en coachen. Het blijkt echter
lastig om voldoende tijd bij docenten vrij te maken voor deze professionalisering.
Op basis van inventariserend onderzoek zijn maatregelen
afgesproken. Daarbij is vooral ook aandacht voor het van elkaar leren,
want er zijn binnen de HAN voldoende goede voorbeelden voorhanden.
Kennisdeling blijft daarom ook in 2007 een speerpunt.
• HAN-SIS (Studie Informatie Systeem): Het tweesporenbeleid waarbij een
keuze moest worden gemaakt tussen het systeem Pandia-Volg en een
door de HAN zelf te bouwen systeem heeft opgeleverd dat gekozen is
voor het HAN-SIS. Dit systeem is per 1 september bij de instituten ICA
en Verpleegkundige Studies zonder noemenswaardige problemen in
gebruik genomen. Ingebruikname bij de overige instituten is voorzien
vanaf 1 februari 2007. Intussen wordt gewerkt aan doorontwikkeling en
vervolmaking van het systeem.
• Minoraanbod: In het studiejaar 2006-2007 volgt nog maar een beperkte
groep studenten een minor. Alle maatregelen zijn getroffen om de ontwikkeling
en uitvoering van de minors goed te ondersteunen. De totstandkoming
van een evenwichtig aanbod van minors (verdiepend en
verbredend) en het aspect van flexibilisering blijven de komende jaren
echter nog aandacht vragen.
• Roostering: Om flexibele leerroutes mogelijk te maken zijn met ingang
van 2006-2007 de jaarindeling en dagindeling HAN-breed ingericht.
Tevens zijn er HAN-brede spelregels en indicatoren voor roostering
vastgesteld. Hierdoor zijn roosters eerder beschikbaar en zijn er minder
tussentijdse wijzigingen. Toch is nog niet op alle locaties het roosterproces
voldoende onder controle. Afspraken zijn gemaakt.
• HAN Digitaal Portfolio: De implementatie van het digitaal portfolio,
waarin studenten en docenten studieresultaten en -ontwikkelingen bijhouden,
verloopt volgens plan. Door toename van het aantal gebruikers
en de gebruiksintensiteit deden zich in assessmentperioden, waarin
HAN
www.han.nl

grote piekmomenten voorkomen, performanceproblemen voor. Deze
zijn voor de korte termijn onder controle, maar de oplossingen zijn nog
niet toekomstvast. Daarom is een audit/benchmark opgestart waaraan
ook externe deskundigen deelnemen. Begin 2007 worden de eerste
resultaten van dit onderzoek verwacht.
Overgang projectorganisatie HOF naar staande organisatie
Vooruitlopend op afronding van het project HOF per 1-1-2008 is gekozen
voor een vervroegde overgang van het project naar de staande
organisatie. Gekozen hierbij is voor een permanente Stuurgroep
Onderwijsontwikkeling als opvolger van de Stuurgroep HOF. De
Stuurgroep Onderwijsontwikkeling is per 1-1-2007 gestart en bestaat uit
een vertegenwoordiging van het faculteitsmanagement. Deze stuurgroep
stelt jaarlijks een ontwikkelagenda vast, op basis waarvan resultaatafspraken
in de managementcontracten worden opgenomen.
Middeleninzet hof
(x € 1.000) 2004 2005 2006
Geplande inzet 5.249 8.022 7.591
Werkelijke inzet 4.292 8.176 7.693
Verbetering van kwaliteit, efficiency en
effectiviteit
Voor een gezonde organisatie is het noodzakelijk om de kwaliteit van
zowel het primaire als het ondersteunende proces voortdurend te verbeteren
en middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten.
De HAN wil hierbij maximaal gebruik maken van de schaalvoordelen van
een grote hogeschool.
jaarverslag han 2006 | 57

Service Bedrijf
In het kader van de verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit heeft
de HAN sinds 2002 alle ondersteunende diensten van de hogeschool
ondergebracht in het HAN Service Bedrijf, gegroepeerd in zeven Service
Units: Facilitaire Zaken, Financieel Economische Zaken, Informatie en
Communicatie Technologie, Marketing, Communicatie en Voorlichting,
Personeel en Organisatie, Studentzaken en Service Centrum Onderwijs.
De HAN realiseerde met de opzet van het Service Bedrijf een relatieve
bezuiniging van circa 15% in de ondersteunende dienstverlening (in relatie
tot de groei van de organisatie). In 2006 is het Service Bedrijf verder
gegaan op de ingeslagen weg van verdergaande concentratie en standaardisering
van processen, versterking van onderlinge kennisdeling, vergroting
van afstemming binnen en samenwerking tussen service units en de
verbetering van de klantgerichtheid en klanttevredenheid.
Het Service Bedrijf telde in 2006 593 medewerkers in 488 fte’s
(= 27.4 % van het totaal aantal HAN-fte’s).
Kosten Service Bedrijf per unit
(x € 1.000) Werkelijk Begroot
2005 2006 2006
Directie en staf 1.943 2.151 1.805
SU-FAZ 8.975 12.910 12.086
SU-FEZ 2.575 2.812 3.053
SU-ICT 5.940 6.980 7.417
SU-MCV 2.981 3.423 3.472
SU-P&O 2.646 2.870 3.017
SU-SZ 5.186 6.312 6.131
SU-SCO 2.361 3.013 3.110
Totaal 32.607 40.471 40.091
HAN
www.han.nl

Service bedrijf
(x € 1.000) Werkelijk Begroot
2005 2006 2006
Kosten HAN 155.294 177.241 166.704
Kosten SB in % van de HAN 21.0% 22.6% 24.3%
De stijging van de werkelijke kosten 2006 ten opzichte van 2005 wordt
voornamelijk veroorzaakt door kostenreallocaties met de faculteiten en een
toenemende vraag naar (nieuwe) dienstverlening van de faculteiten. Daar
waar de werkelijke kosten hoger zijn dan begroot, staan hier ook hogere
baten tegenover. Het resultaat van het Service Bedrijf bedroeg over 2006
k€ 340.
Naast de efficiency heeft het Service Bedrijf ook de kwaliteit en effectiviteit
verder vergroot. Door bundeling en ontwikkeling van vakspecifieke kennis
kunnen de service units meer kwaliteit leveren en ervoor zorgen dat HANbrede
ontwikkelingen goed aansluiten bij de missie en doelstellingen van
de HAN. Om de waardering over zijn dienstverlening te kunnen beoordelen,
meet het Service Bedrijf jaarlijks de tevredenheid van de interne klanten.
De tevredenheid laat overall een stijging zien. De 8.8 van studenten is
de hoogste waardering in het bestaan van het Service Bedrijf. De 7.4 van
de docenten ligt inmiddels ruim boven het niveau van vóór de start van
het Service Bedrijf (6.8). De tevredenheid van het management is na een
inzinking in 2003 en 2004 aanzienlijk gestegen. De ontwikkeling van de
kwaliteit van de dienstverlening wordt als positief ervaren en het besef van
de noodzaak voor de verdergaande centralisering, uniformering en standaardisering
is toegenomen.
Naast de tevredenheid van de interne klanten, vormt ook de tevredenheid
van het eigen personeel van het Service Bedrijf een belangrijke indicator
jaarverslag han 2006 | 59

van het succes van het Service Bedrijf. Deze geeft vanaf de start van het
Service Bedrijf (6.8) een stabiele, geleidelijke stijging te zien (2006: 7.3).
De aanvankelijk grote weerstand tegen het opgaan in een HAN-breed
Service Bedrijf lijkt langzaam maar zeker omgebogen.
Tevredenheid over dienstverlening Service Bedrijf
2002 2003 2004 2005 2006 Doelstelling 2008
managementcontract
2006
studenten 7.5 7.7 7.5 8.0 8.8 7.5 7.5
docenten 7.3 7.5 7.1 7.3 7.4 7.3 7.5
management 7.2 7.4 6.3 6.9 7.5 7.1 7.5
Tevredenheid Medewerkers Service Bedrijf
2003 2004 2005 2006 Doelstelling 2008
managementcontract
2006
6.8 7.0 7.2 7.3 7.1 7.3
Het Service Bedrijf blijft werken aan verdere verbetering van zowel de kwaliteit
van de dienstverlening als de klanttevredenheid, in overeenstemming
met de missie, doelstellingen en ambities van de HAN zoals geformuleerd
in het Instellingsplan. Daarom heeft het in 2005 op basis van een uitgebreide
evaluatie het Ontwikkelplan 2005-2008 opgesteld. Speerpunten in
het plan zijn de verbetering van de:
• kwaliteit van de dagelijkse ondersteuning;
• ondersteuning van nieuwe ontwikkelingen;
• transparantie;
• samenwerking met klanten en gebruikers.
HAN
www.han.nl

ICT
De hogeschool heeft niet alleen te maken met vragen die gesteld worden
vanuit het onderwijs, maar ook met de steeds hogere eisen van gebruikers.
Vraaggericht onderwijs, flexibele leerroutes, internationale standaards en
(bijna) 24 uur per dag beschikbaarheid van diensten, zijn voorbeelden
van factoren waarop de dynamische ICT-organisatie moet inspelen. De
ICT-medewerkers beheren een toenemend aantal diensten, zoals een zich
doorlopend uitbreidend draadloos netwerk voor het digitaal samenwerken.
De HAN investeert continu in technische middelen om te komen tot beter
beveiligde ICT-voorzieningen en een ruimere beschikbaarheid. Ook werd in
2006 de serverruimte in Arnhem vergroot en geheel gemoderniseerd om
de groei van het ICT-gebruik te kunnen blijven faciliteren. Het gaat steeds
om de keuze voor oplossingen die zowel toekomst- als klantgericht zijn.
Beveiliging is daarbij een belangrijk aandachtspunt, zowel tegen virussen
en hackers als tegen onverwachte uitval/crashes van systemen. E-mail is
een niet meer weg te denken hulpmiddel voor studenten en medewerkers.
Eenvoudig in het gebruik, maar gecompliceerd in het beheer ervan.
Voortdurend is aandacht nodig voor opleiding, gedrags-regels en archivering.
Spam en virussen zijn de bekende problemen, maar daarnaast is de
ongebreidelde groei van de hoeveelheid e-mail onderwerp van zorg voor
beheerders.
Programma Onderwijs en ICT
Het Programma Onderwijs en ICT, dat een looptijd heeft van 2005 tot en
met 2007, is richtlijn bij de prioritering van werkzaamheden op het gebied
van ICT. Er staan vijf projecten centraal:
1. Realisatie van een HAN-brede toekomstvaste informatiearchitectuur
Het programma IMAO (Informatie Management en Administratieve
Organisatie) is de praktische invulling van de realisatie van de HAN-brede
toekomstvaste informatiearchitectuur met als doel een geïntegreerde informatiehuishouding
binnen de HAN. Bestaande applicaties en systemen
jaarverslag han 2006 | 61

worden (beter) gekoppeld aan een centrale database en vernieuwd op
grond van deze database. Dit maakt het eenvoudiger om managementinformatie
te genereren, onder andere van belang in zowel de interne
als de externe verantwoording van de HAN. In 2006 zijn verschillende
deelprojecten van IMAO voortgezet, afgerond of gestart. Zo vaart ook
het project ‘Identity Management’ onder de vlag van IMAO. Het beoogt
de elektronische identiteiten van personen die gebruik willen en mogen
maken van delen van de HAN-ICT-voorzieningen te definiëren en vast te
leggen in de IMAO-database. Het gaat om HAN-medewerkers, studenten
en externen in combinatie met de periode waarin ze toegang krijgen
tot het hogeschoolnetwerk en op welke manier. De HAN als kennispoort
maakt dergelijke autorisaties nodig, maar ook een zich uitbreidende zorg
voor bijvoorbeeld aankomende studenten, alumni, (tijdelijke) cursisten,
gastdocenten, stagebegeleiders en oud medewerkers.
2. Realisatie van een HAN-brede ICT-infrastructuur
De realisatie van een HAN-brede ICT-infrastructuur is een belangrijk intern
project geweest dat in 2006 nagenoeg werd afgerond. Het resultaat van dit
project is onder andere een uniforme werkplek binnen de HAN voor medewerkers
en studenten, ongeacht de locatie.
3. Keuze en implementatie van een HAN-breed studie-informatiesysteem
De Service Unit ICT is intensief betrokken bij de invoering van het HANbrede
studie-informatiesysteem HAN-SIS, ter ondersteuning van het
flexibele onderwijs van de HAN (HOF). De betrokkenheid is van tweeërlei
aard. Het gaat om de implementatie en het zorgdragen voor de techniek,
maar ook om de verdere ontwikkeling van de applicatie. In september
2006 is HAN-SIS zonder noemenswaardige problemen ingevoerd bij de
eerste twee studiejaren van twee opleidingen. Voor begin 2007 staat de
implementatie bij de overige opleidingen op het programma.
HAN
www.han.nl

4. Implementatie van een nieuwe elektronische leeromgeving (Scholar)
Het project Scholar voorziet in een elektronische werk- en leeromgeving
voor docenten en studenten. Eind 2006 is de eerste versie van HAN-
Scholar opgeleverd voor testdoeleinden en begin 2007 stappen de eerste
instituten over van Blackboard naar HAN-Scholar. Met kenmerken als
een uitstekende integratie met MS-Office, het gemakkelijk kunnen plaatsen,
openen en opslaan van bestanden, verbeterde mogelijkheden voor
projectsamenwerking en aansluiting op onderwijseenheden uit HAN-SIS,
biedt HAN-Scholar de gewenste elektronische leeromgeving voor de
hedendaagse student. De per instituut aangestelde transitiecoördinatoren
zijn verantwoordelijk voor de geleidelijke overstap van Blackboard naar
HAN-Scholar in de periode 2006-2008.
5. Implementatie van het nieuwe HAN Digitaal Portfolio
Het HAN Digitaal Portfolio wordt in fasen in de hogeschool ingevoerd
vanaf het studiejaar 2005-2006. Na tegenvallende ervaringen qua performance
tijdens de twee periodes van assessments in 2006, zijn er verbeteringen
aangebracht in de tweede helft van het jaar. De grote aantallen
studenten, bestanden, portfolio’s en transacties blijven het uiterste vragen
Additionele middeleninzet ICT-ontwikkeling
Projecten Werkelijk begroot
(x € 1.000) 2004 2005 2006 2006
Toekomstvaste informatiearchitectuur 331 482 397 545
HAN-brede ICT infrastructuur 391 165 114 102
HAN-breed studie-informatiesysteem *
Elektronische leeromgeving 345 464 513 641
HAN Digitaal Portfolio *
Totaal 1.067 1.111 1.024 1.288
*
Deze zijn opgenomen in de totale HOF-kosten.
jaarverslag han 2006 | 63

van de huidige ICT-mogelijkheden. (Zie ook eerder dit hoofdstuk onder
HAN Onderwijsflexibilisering (HOF).
HIAM (Hogeschool Informatiearchitectuur en -management)
In mei 2006 is de HAN gestart met het project HIAM. Dit project is ingericht
omdat er in de HAN behoefte bestaat aan een duidelijke regie op
de totale HAN-brede automatisering. Hoofddoel is een referentiekader
te ontwerpen voor de automatisering en informatisering voor de HAN.
Afronding van het project wordt beoogd in de zomer 2007.
Huisvesting
Met de concentratie van haar activiteiten en voorzieningen in moderne,
goed geoutilleerde gebouwen op twee campussen, realiseert de HAN ook
in de huisvesting haar doelstellingen op het gebied van kwaliteit, efficiency
en effectiviteit. In 2006 werkte de HAN hier doelbewust aan verder.
Ontwikkelingen op Campus Nijmegen
Na de zomervakantie is het eerste deel van de Zuidoostvleugel in gebruik
genomen door opleidingen van de Faculteit Gezondheid Gedrag en
Maatschappij, Economie en Management en de opleiding Pedagogiek. In
oktober is de rest van het gebouw opgeleverd voor de opleiding Sociaal
Pedagogische Hulpverlening (SPH). Deze opleiding verruilt per 1 januari
2007 het klooster van de Nebo voor de Nijmeegse Campus.
Voor de uitbreiding van de Hogere Laboratorium Opleidingen (HLO) is
een bouwvergunning aangevraagd. Omdat van het bestaande bestemmingsplan
wordt afgeweken is in overleg met de gemeente hiervoor een
zogenaamde artikel 19 procedure opgestart.
In samenwerking met LIAG Architecten is een begin gemaakt met een
studie naar de mogelijkheden voor nieuwbouw aan de Laan van Scheut.
De ontsluiting Zuidoostvleugel en aansluiting terreinen Bisschop
Hamerhuis en Laan van Scheut is uitgevoerd, evenals de realisatie van de
infrastructuur hoek Kapittelweg/Heijendaalseweg (fase 4).
HAN
www.han.nl

Om huisvestingskrapte (in verband met de forse groei van het aantal
studenten) tijdelijk op te vangen, is ruimte gehuurd in Mercator 2 van
de Radboud Universiteit Nijmegen en in een kantoorgebouw aan de
St. Annastraat. Ook is tijdelijk parkeerruimte gehuurd van Stichting
Studentenhuisvesting Nijmegen.
Ontwikkelingen op Campus Arnhem
In Arnhem is de voorbereiding van de nieuwbouw voor het instituut
Engineering (Faculteit Techniek) en een deel van het Service Bedrijf opgestart.
Voor dit nieuwbouwproject is, met goedkeuring van de Raad van
Toezicht van de HAN, een investeringsbudget van € 10,5 miljoen beschikbaar
gesteld. De bouw start in september 2007 en oplevering is gepland in
het voorjaar 2009. De nieuwbouw voor Engineering maakt onderdeel uit
van het nieuwe Masterplan Campus Arnhem Zuid, dat in overleg met de
gemeente Arnhem is gemaakt door LIAG Architecten. Dit plan beoogt een
modernisering van het zuidelijk deel van de Arnhemse Campus.
In verband met het tijdelijk verdwijnen van een aantal parkeerplaatsen
vanwege de nieuwbouw voor Engineering en de behoefte aan meer par-
Investeringen Nieuwbouw
lopende projecten
2004 2005 2006 totaal gereed
(x € 1.000)
Nijmegen
3e fase Kapittelweg 678 8.864 6.775 16.763 2006
Infra Nijm. fase 3+ 4 141 425 1.100 2007
Kelder HLO 89 600 2007
Uitbreiding HLO 148 900 2008
Arnhem
Nieuwbouw Engineering 227 10.500 2009
Totaal 678 9.005 7.664 29.863
jaarverslag han 2006 | 65

keerplaatsen zijn voorbereidingen gestart voor het aanleggen van een parkeerdek
tussen het spoor en de opleiding Autotechniek.
Ondernemerschap
Ondernemerschap bij studenten
Het Centrum voor Ondernemerschap (CvO) is het expertisecentrum binnen
de HAN voor studenten die zich naast hun vakstudie willen voorbereiden
op het zelfstandig ondernemerschap. De HAN geeft hiermee invulling
aan haar strategische speerpunt Ondernemerschap. In 2006 hebben in
totaal circa 1.500 studenten gebruik gemaakt van de begeleiding, minors
en cursussen van het CvO. Het CvO biedt ruim 25 cursussen en trainingen
aan. Circa vijftig studenten hebben zich met hun bedrijf ingeschreven in
2006 bij de Kamer van Koophandel. Vanuit het CvO worden allerlei
initiatieven en activiteiten ontplooid op het terrein van ondernemerschap.
Hieronder volgt een greep uit deze activiteiten.
Vignet Leren Ondernemen
In 2006 heeft de HAN als eerste hogeschool in Nederland het Vinget
Leren Ondernemen van de Ministeries van Economische zaken en
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gekregen. Dit vignet is een erkenning
voor de wijze waarop ondernemerschap bij de HAN op een goede en
structurele wijze is ingebed in het onderwijs.
HBO-Certificaat Ondernemerschap ®
Het HBO-Certificaat Ondernemerschap ® is een certificaat dat het CvO
afgeeft samen met de Kamers van Koophandel Centraal Gelderland en
Rivierenland, de regionale afdelingen van MKB-Nederland en VNO/NCW.
Het certificaat is ontstaan op initiatief van het CvO en in 2006 is de
landelijke stichting voor dit certificaat opgericht. Er participeren inmiddels
zeven hogescholen in deze stichting (Groningen, Dronten, Fontys,
HAN
www.han.nl

Rotterdam, Zeeland, InHolland en de HAN), die ondersteund wordt door
de Ministeries van OCW en EZ. In december 2006 is de stichting HBO-
Certificaat Ondernemerschap ® als beste initiatief in Nederland voor ondernemerschap
in het HBO en WO beoordeeld. Voor twee onderdelen van
het programma is er een landelijk examen. Dit wordt afgenomen door de
stichting Nederlandse Associatie voor praktijkexamens.
Minor Entrepreneurship
Het Centrum voor Ondernemerschap biedt de minor Entrepreneurship
aan. In 2006 hebben circa 60 studenten deze minor gevolgd. Deze flexibele
minor houdt rekening met de voorkennis van de student en het toekomstige
bedrijf of beroep. Als onderdeel van deze minor is het mogelijk om
een eigen bedrijf op te richten of voorbereidingen te treffen voor opvolging
in het familiebedrijf. Deze minor wordt gevolgd door voltijd-, deeltijd- en
duale studenten.
Ondernemerschap in de zorg en sport
Door meer marktwerking in de gezondheidszorg wordt ondernemerschap
steeds belangrijker. Het Centrum voor Ondernemerschap heeft geparticipeerd
in het congres ‘Ondernemerschap in zorg en welzijn’, dat op
7 december 2006 werd gehouden ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan
van de HAN-contractafdeling VDO. Voor studenten is samen met de
instituten Paramedische Studies en Sport- en Bewegingsstudies de minor
Ondernemerschap in Sport en Health ontwikkeld.
HAN-Studentbedrijven BV
In 2006 heeft een wijziging bij deze BV plaatsgevonden. In overleg met
betrokken partijen is besloten om de studentbedrijven per 1-1-2007 te
laten samengaan met vergelijkbare, andere initiatieven binnen de HAN.
Hierdoor is de kwaliteit, verdere groei en de continuïteit beter
gewaarborgd.
jaarverslag han 2006 | 67

het netwerk van
Jaap van Till | lector Telecommunicatie Netwerken
De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de
kennisketen en een leidende rol spelen in het
toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën.
Lectoren en hun kenniskringen staan
hierin centraal. Zij dragen bij aan vernieuwing
van het onderwijs, professionalisering van
docenten, uitvoering van ontwikkelingsgericht
onderzoek en versterking van externe relaties
en netwerken. Studenten uit bachelor- en
masteropleidingen nemen, ieder op hun eigen
niveau, deel aan ontwikkeling en uitvoering van
onderzoeksopdrachten. Lector Jaap van Till realiseert
vanuit het lectoraat Telecommunicatie
Netwerken onderzoek voor externe relaties.
Daarnaast ontwikkelde hij samen met
leden van de kenniskring de masteropleiding
Telecommuncation Management.

de han investeert in kennis
Peter Heimenmerg | student van de
Master Telecommunicatie Management
Peter Hupkens | lid Kenniskring
Telecommunicatie Netwerken en docent
bij het Instituut Engineering
Mevrouw Wizotski | hoofd Concernstaf Gemeente
Arnhem, samenwerkingspartner bij
glasvezelvooziening voor gemeente Arnhem
Michiel Boer | student opleiding
Technische Bedrijfskunde, voerde een
stageopdracht uit voor het lectoraat
Hans Elias de Bree | lector Vehicle Acoustics,
werkt regelmatig samen met de leden van de
kenniskring Telecommunicatie Netwerken

Innovatie en ondernemerschap
Vanuit het Programma Kennispoort en het CvO is in 2006 gestart met de
ontwikkeling van een project ‘Toptalent’. De bedoeling is dat ambitieuze
studenten ingezet gaan worden bij innovatieve projecten. Hierbij werkt
CvO samen met met lectoren en opleidingen binnen de HAN en bedrijven
en instellingen.
Samenwerking met ROC’s
Samen met de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland, ROC Rijn-
IJssel, Helicon en ROC Nijmegen was het CvO betrokken bij het opzetten
van een ondernemersloket bij de ROC’s. Dit project is in 2006 afgerond.
Er loopt overleg met meerdere ROC’s voor verdere samenwerking.
Ambassadeur Leren Ondernemen
De directeur van het Centrum voor Ondernemerschap van de HAN is
ambassadeur Leren Ondernemen namens de Ministeries EZ en OCW. In
dit kader is er regelmatig contact geweest met andere onderwijsinstellingen
en ministeries over projecten en het beleid op het terrein van ondernemerschap.
Vanuit dit ambassadeurschap is in het voorjaar 2006 ook deelgenomen
aan een handelsmissie naar Beieren onder leiding van Staatssecretaris
Rutte en de directeur van de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland.
Internationaal Ondernemerschap
Het Centrum voor Ondernemerschap is betrokken bij verschillende projecten
voor ondernemerschap met universiteiten en hogescholen in het
buitenland. In 2006 is een project met de Fachhochschule Bocholt afgerond.
Via het project Start Smart is er een uitwisseling met partners uit
Spanje en Frankrijk. Een nieuw initiatief in 2006 is een samenwerking met
een universiteit in Hongarije. Hier is ook de lector ‘Internationale Handel
voor het MKB’ bij betrokken. Voor verdere ontwikkeling van het CvO zijn
de eerste stappen gezet voor een strategische samenwerking met een
Amerikaanse Universiteit.
HAN
www.han.nl

Ondernemerschap bij studenten
(x € 1.000) omzet
2004
resultaat
2004
omzet
2005
resultaat
2005
omzet
2006
resultaat
2006
HAN-Studentbedrijven BV 29 11 118 -/- 6 56 -/-6
Centrum voor Ondernemerschap 401 6 452 17 722 23
Ondernemerschap bij medewerkers
Met het speerpunt ondernemerschap daagt het College van Bestuur ook
de medewerkers uit om zich ondernemend, pro-actief, resultaatgericht en
flexibel op te stellen. Om te luisteren naar en in te spelen op de vragen uit
de markt, accuraat en snel te handelen, het principe ‘afspraak is afspraak’
te hanteren en elkaar aan te spreken op resultaten.
Het ondernemerschap bij medewerkers wordt zoveel mogelijk bevorderd
door een cultuur waarin de HAN initiatieven stimuleert die passen binnen
de doelstellingen. Daar hoort bij dat ook de medewerkers van initiële
opleidingen nadrukkelijk een rol krijgen in de kennispoortambitie. Immers:
bij de eigen studenten, alumni en stagebedrijfcontacten ligt de basis van
de HAN als kennispoort. Vanuit verschillende activiteiten, onder andere
vanuit het Programma Kennispoort, zal het ondernemerschap bij de
medewerkers zich verder ontwikkelen. Daarnaast krijgen de principes van
ondernemerschap hun plek in de resultaat- en ontwikkelafspraken die leidinggevenden
met hun medewerkers maken in het kader van de jaarlijks
te houden functionerings- en beoordelingsgesprekken. Op deze manier
geeft de HAN sturing aan de ontwikkeling en professionalisering van haar
medewerkers in het licht van haar organisatiedoelstellingen.
jaarverslag han 2006 | 71

Een paar voorbeelden:
• In toenemende mate zijn docenten betrokken bij onderzoeksprojecten
voor bedrijven en instellingen, samen met lectoren en studenten.
• Meerdere instituten zijn bezig met de inrichting van een projectenbureau
waarbinnen marktgerichte projecten worden vormgegeven.
• In toenemende mate wordt gezocht naar flexibele maatwerkopleidingen
om een antwoord te formuleren op de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt
(duale opleidingstrajecten, EVC-procedures).
• In lijn met de invoering van de HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
komt de beroepscontext meer en meer centraal te staan.
• In verschillende professionaliseringstrajecten van medewerkers krijgt
ondernemerschap een accent.
• Er is toenemende aandacht voor bereikbaarheid en toegankelijkheid
voor bedrijven en instellingen wat betreft hun vragen rondom stages en
afstudeeropdrachten.
• Er ligt in toenemende mate een relatie tussen activiteiten van de instituten
en de contractafdelingen en daarmee is er een groeiend besef van
de noodzaak tot goede afstemming.
Minister-president Balkenende over ondernemerschap
Passend bij het belang dat de HAN ziet in de ontwikkeling van ondernemerschap
bij medewerkers en studenten stond dit thema centraal bij de
opening van het studiejaar 2006-2007. Minister-president Balkenende
opende het HAN-jaar en gaf hierbij voor zo’n 500 interne en externe gasten
een inspirerende speech op het thema ‘Innovatie en ondernemerschap’.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
De HAN neemt de ruimte om haar maatschappelijke opdracht optimaal in
te vullen en te waarborgen. Door verantwoord ondernemerschap combineert
zij het zakelijke met de zorg voor mens en omgeving. Een voorbeeld
hiervan met een goed resultaat is het project Energie en Duurzaamheid.
Een belangrijke rol in dit project spelen de meerjarenafspraken die de
HAN
www.han.nl

HAN heeft gemaakt met de HBO-Raad en het Ministerie van Economische
Zaken. Tevens heeft de HAN de projectgroep ‘Energie en Duurzaam HBO’
ingesteld. Deze projectgroep voert de meerjarenafspraken uit en geeft
voorlichting en ondersteuning aan HAN-afdelingen over duurzaamheidsprojecten
in het onderwijs.
Meerjarenafspraak Energie en Duurzaamheid
In 1994 tekende de HAN onder andere de meerjarenafspraak om in tien
jaar tijd een energiebesparing van dertig procent te realiseren. In 2005 was
de besparing 13% ten opzichte van 1994. In 2006 is het energieverbruik
gemiddeld met 7% gestegen. De lagere besparing is grotendeels toe te
schrijven aan de toename van het aantal studenten, het ICT-gebruik en van
de omvang van de huisvesting. De afwerking en in gebruik name van de
Zuidwestvleugel op de Campus Nijmegen nemen hierin eenmalig 2% voor
hun rekening. Voor 2007 verwacht de HAN opnieuw een stijgend energieverbruik
door stijging van het aantal studenten.
Duurzaam bouwen
Ook duurzaam bouwen is een belangrijk aspect binnen de HAN. Tijdens
het ontwerp, vooral tijdens de detaillering, wordt aandacht besteed aan
mens- en milieuvriendelijk ontwerpen. De HAN besteedt in al haar bouwprojecten
ruim aandacht aan de milieuaspecten van het bouwen en zorg
voor voldoende aandacht voor een flexibele en onderhoudsarme gebruiksfase.
Hierbij gebruikt het architectenbureau de ‘Checklist milieuaspecten’
(SBR 258b) en de ‘Checklist energiezuinige gebouwen’ van NOVEM evenals
de laatste inzichten op dit gebied uit de vakliteratuur. Gelet wordt op
de gebouwopzet, het integreren van de installaties en de bouwconstructies
en de toe te passen materialen, dit alles binnen de kaders van het budget.
Duurzaamheid en verantwoord cateren
Duurzaamheid is een thema dat niet alleen bij de HAN aan de orde is.
Het afgelopen jaar wordt door opdrachtgevers en de overheid steeds meer
jaarverslag han 2006 | 73

nadruk gelegd op duurzaam inkopen en dus ook op duurzaam cateren.
Avenance (de grootste cateraar binnen de HAN) wil een significante verbetering
realiseren in het aanbod van duurzame catering. In 2006 zijn
beleidsdoelen gedefinieerd gericht op onder andere het verminderen van
de milieulasten, het verhogen van de energie-efficiency en het integreren
van biologische catering in het basisassortiment. In lijn met deze beleidsdoelen
is in 2006 onder andere een meerjarenplan biologische producten
opgezet en de introductiecampagne ‘Lijn van je leven’ gevoerd ter stimulering
van meer bewegen en gezond en lekker eten.
Overige projecten
• Het tweede project ‘Duurzaam Ecoteam’ voor de HLO werd voorbereid
en is in uitvoering (afronding in 2007).
• Het vierde project ‘Duurzaam Ecoteam’ voor de Pabo werd voorbereid
en is in uitvoering (afronding in 2007).
• Het project ‘Afval’ (met behulp van een stagiaire van de HAN) is voor
wat betreft de inventarisatie afgerond. Opname in het milieuzorgsysteem
is in 2007 voorzien.
• Steekproef apparatuur die na sluitingstijd nog ingeschakeld staat.
Plannen voor 2007
• Uitvoering geven aan het jaarplan 2007 van het energiebesparingsplan.
• Start van het verbredingsthema ‘gezonde voeding en duurzame inkoop’.
• Start van een pilot om computers en beeldschermen via het netwerk te
gaan uitschakelen.
• Voortzetting van de pilot duurzame bedrijfsvoering catering.
• Resultaten uit het project Afval opnemen in het milieuzorgsysteem.
HAN
www.han.nl

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid
In de wetenschap dat medewerkers dé kritische succesfactor zijn om de
HAN-doelstellingen te realiseren, heeft het management van de HAN zich
gebogen voor de HRM-agenda voor de komende jaren. Hiermee wordt verder
invulling gegeven aan het ontwikkelingsgericht personeelsbeleid dat de
HAN voorstaat en waarin de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit
van medewerkers centraal staan. Uitgangspunt van het personeelsbeleid is
dat het integraal vorm gegeven wordt door de verbinding tussen doelstellingen
van de instelling en persoonlijke ontwikkeling van de medewerker
centraal te stellen. De HRM-focus in de komende zes jaren zal zich toespitsen
op onderstaande thema’s:
• organisatieontwikkeling;
• strategische personeelsplanning;
• professionalisering;
• professionele cultuur.
Personeel (aantallen)
2400
2470
2200
2255
2143
2000
1965
1800
1844
1600
1400
1333
1200
1000
999
1046 1097 1067 1188 1137
938 906
966
800
600
400
200
0
2002 2003 2004 2005 2006
mannen
vrouwen
totaal
jaarverslag han 2006 | 75

Resultaat- & Ontwikkelcyclus
In 2006 is een start gemaakt met de invoering van de Resultaat- en
Ontwikkelcyclus (R&O-cyclus), een jaarlijkse gesprekscyclus tussen leidinggevende
en een medewerker. Deze gesprekscyclus hangt samen met
de CAO-afspraak over de invoering van een nieuw systeem voor beoordeling
en beloning. Uitgangspunt hierbij is dat het management resultaaten
ontwikkelafspraken maakt met de medewerkers op basis waarvan zij
na een jaar worden beoordeeld. Afhankelijk van de beoordeling krijgt de
medewerker al dan niet een salariële verhoging (nul, één of twee maal het
norm-periodiekbedrag).
In 2006 is veel tijd gestoken in een zorgvuldige invoering van de gesprekscyclus.
Voor leidinggevenden en medewerkers is ondersteunend materiaal
ontwikkeld en zijn er trainingen en workshops georganiseerd. Tevens zijn
voor de meeste functies competentieprofielen opgesteld als ondersteuning
bij de Resultaat & Ontwikkelcyclus.
Over het algemeen wordt het maken van duidelijke en concrete afspraken
en het meer stilstaan bij de ontwikkeling van de medewerker als meerwaar-
leeftijdsopbouw Personeel
mannen
vrouwen
totaal
800
700
600
500
400
300
200
100
0
845
619
463
469
432 413
381
315
298
238
171
148
53 74
21
‹ 25 26-35 36-45 46-55 56 ›
HAN
www.han.nl

de gezien. De R&O-cyclus laat effecten zien op het functioneren en het
gedrag van medewerkers. Medewerkers geven hierbij aan bewuster bezig
te zijn met hun eigen ontwikkeling. Ook het managen van verwachtingen
wordt als positief ervaren.
Personeel (fte)
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
1857
1599
1668
1378
1465
952
872
882
905
787
811
727
786
591
654
2002 2003 2004 2005 2006
mannen
vrouwen
totaal
Professionalisering
Met de invoering van de R&O-cyclus is, zo blijkt ook uit de evaluatie van
de eerste R&O-ronde, meer aandacht gekomen voor de ontwikkeling van
de medewerkers van de HAN. Dit wordt zowel door het management als
de medewerkers als een meerwaarde van de R&O-cyclus gezien.
Professionalisering management
In 2006 is het Management Development Programma voor de instituutsdirecteuren
van de HAN vervolgd. Het programma ondersteunt de directeuren
bij het leiderschap en eigenaarschap van de veranderingen. Het gaat dan om
de veranderingen gepaard gaande met de onderwijsvernieuwing en het veranderde
organisatieperspectief waarin instituten steviger gepositioneerd worden.
jaarverslag han 2006 | 77

In 2006 zijn de negen deelnemers van het tweejarige Management
Potential Programma gestart met hun tweede jaar. Dit programma biedt
medewerkers met managementpotentie kansen om zichzelf te ontwikkelen
en hun loopbaan vorm te geven. Aan de andere kant geeft het de HAN de
mogelijkheid haar eigen visie op leidinggeven mee te geven aan mogelijk
toekomstige leidinggevenden.
Voor het managementteam van het Service Bedrijf is in 2006 het
Management Development Programma gestart.
Professionalisering docenten
De professionalisering van docenten in verband met de invoering van de
HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) is in 2006 verder decentraal door
faculteiten opgepakt. Docenten hebben naar behoefte trainingen, workshops
en scholingstrajecten gevolgd. Accent lag hierbij vooral op scholing
in de verschillende rollen die het vernieuwde onderwijs vraagt (studieloopbaanbegeleider,
coach, vakdocent, assessor).
Professionalisering Service Bedrijf
Het Service Bedrijf (SB) heeft in 2006 verdere professionalisering hoog op
de agenda gezet. Er zijn veel activiteiten binnen de units ondernomen en
er is een SB-breed professionaliseringsplan voor 2007 voorbereid. Ook is
per unit een plan ontwikkeld voor 2007.
Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid
(x € 1.000) werkelijk gepland
Actieplan ontwikkelingsgericht
personeelsbeleid
2004 2005 2006 2006
127 203 84 109
Management Development 45 109 45
Management Potential Programma 197 50 20
HAN
www.han.nl

Gratificatie aan medewerkers
Evenals in 2005 is in juni 2006 aan alle HAN-medewerkers een gratificatie
uitbetaald ter hoogte van € 350 bruto (bij een aanstelling van 50% of
minder € 175 bruto). Dit vanwege de goede prestaties van de HAN in 2005
mede vanuit het perspectief van de grote veranderingen in de HAN en de
daarmee gepaard gaande extra grote werkdruk.
Programma Kennispoort HAN
In 2005 is de HAN gestart met het Programma Kennispoort HAN, als zesde
strategische speerpunt. Met dit programma wil de HAN een extra impuls
geven aan de realisatie van één van de twee hoofddoelstellingen uit het
Instellingsplan 2004-2008: ‘De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét
opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede
regio’. Innoveren, kennisdelen en ondernemen zijn daarbij de kernbegrippen.
Uitvoering van het Programma Kennispoort vindt plaats langs drie programmalijnen:
• Het doorontwikkelen van de contractactiviteiten met als doelstelling
een omzetverdubbeling voor 2005-2008.
• Het doorontwikkelen van de masters, de lectoraten en het onderzoeksbeleid.
Doelstellingen zijn een groei in het aantal lectoraten naar 50 in
2008 en het exploreren van onderzoeksgebieden die nauw aansluiten
op de regionale agenda.
• Het ontwikkelen van een HAN-brand en merkenstructuur; met onder
andere als doel masteropleidingen vanuit centrale regie en uniforme
presentatie aan te bieden, gekoppeld aan onderzoek en lectoraten vanuit
de brand HAN Graduate School.
Naast projecten binnen de drie programmalijnen onderneemt de HAN in
toenemende mate concrete activiteiten die leiden tot directe quick wins in
de relatie tussen de HAN en haar omgeving. De ontwikkelstrategie is sterk
jaarverslag han 2006 | 79

gericht op groei. Een logisch uitgangspunt, omdat de Kennispoort al voor
een deel bestaat en functioneert en de diversiteit aan relaties met de regio
zich steeds sneller ontwikkelt. Het regisseren en structureren daarvan
vormen belangrijke aandachtspunten voor de nabije toekomst. Projecten
en andere activiteiten krijgen waar mogelijk vorm in nauwe samenwerking
met instellingen en bedrijven uit de omgeving.
Voor het Programma Kennispoort is in 2004 een voorziening getroffen van
€ 2 miljoen. Daar bovenop is in de begroting 2007 € 1,5 miljoen gereserveerd
ten behoeve van de verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie
van de HAN en het stimuleren van projecten binnen instituten.
MIDDELENINZET programma KENNISPOORT HAN
(x € 1.000) 2005 2006
Geplande inzet 156 401
Werkelijke inzet 118 398
Over de activiteiten binnen het Programma Kennispoort gericht op de ontwikkeling
van de marktactiviteiten, het onderzoek en de Graduate School
is meer te lezen in hoofdstuk 2 Resultaten per resultaatgebied.
Netwerken en samenwerkingsverbanden
De HAN is betrokken bij: het platform Energie, Milieu en Technologie
(Arnhem), het Achterhoeks Centrum voor Technologie, de oprichting van
de Ondernemersacademie Achterhoek, Health Valley en Triangle. Relaties
zijn geïntensiveerd met de gemeentes Arnhem en Nijmegen, de provincie
Gelderland, de Kamer van Koophandel, de Euregio en intermediaire organisaties
als Syntens en Senter Novum.
HAN
www.han.nl

Samenwerkingsconvenanten
Naast de bestaande alliantie tussen NOC*NSF en de HAN en het samenwerkingsconvenant
van de HAN met het Universitair Medisch Centrum
St Radboud zijn in 2006 meerjarige samenwerkingsconvenanten gesloten
met Zorggroep Zuid Gelderland, Rabo-banken Arnhem en Nijmegen, Ernst
& Young en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen. Doel van deze
samenwerking is de krachten te bundelen wat betreft kennisontwikkeling,
innovatie en opleidingen en meerjarige afspraken te maken over dienstverlening.
Overige activiteiten
• Alumnibeleid: In 2006 startte de HAN met een HAN-breed alumnibeleid.
Een eerste product, de alumniportal, is in november 2006
opgeleverd.
• Loket zakelijke dienstverlening: Om de bereikbaarheid voor instellingen
en bedrijven te vergroten is binnen het HAN Voorlichtingscentrum een
loket zakelijke dienstverlening ingericht.
• Branche Onderwijs Regisseur: Meerdere opleidingen hebben een Branche
Onderwijs Regisseur aangesteld. Doel is een samenhangende infrastructuur
te bouwen voor alle activiteiten in de bacheloropleidingen
die specifiek op het beroepenveld zijn gericht (zoals stages, projecten,
afstudeeropdrachten).
• Project Toptalent: Voor het ontwikkelen van een ‘werkplaats’ waar zeer
talentvolle studenten op basis van marktvragen innovaties vormgeven
onder begeleiding van lectoren.
• Leren en werken: In het kader van het programma ‘Leren en Werken’ van
de Ministeries van OCW en SZW participeert de HAN in twee projecten
(in de Achterhoek en in de regio Arnhem/Nijmegen) gericht op het stimuleren
van duale leertrajecten voor werkenden en werkzoekenden. In
beide projecten werkt de HAN samen met de betrokken ROC’s aan één
leer-werkloket voor bedrijven en individuen.
jaarverslag han 2006 | 81

• Afstemming Service Bedrijf en Kennispoort: In samenwerking met het
Service Bedrijf is een start gemaakt met een aantal projecten gericht
op het verbeteren van de afstemming tussen het Service Bedrijf en de
ambities van de kennispoort.
Kennis delen
HAN-debatten
In mei 2006 organiseerde de HAN in Lux debatcentrum in Nijmegen het
HAN-debat ‘Arbeidsreïntegratie, beter voorkomen dan genezen!’. Lector
Josephine Engels ging in debat met Jet Bussemaker (Tweede Kamer PvdA),
Ronald de Leij (Werkgeversorganisatie AWVN) en Ton Schoemakers
(Directeur brancheorganisatie Arbodiensten).
HAN Creative Masterclasses
De HAN Creative Masterclasses nemen steeds meer een structurele plek
in binnen de HAN Kennispoort. Zowel de belangstelling als de waardering
neemt toe. In 2006 zijn rondom het thema creatieve economie twee
masterclasses georganiseerd. De sprekers waren de Franse hoogleraar
Isaac Getz en de Finse hoogleraar Pekka Himanen.
HAN
www.han.nl

Overige bijzondere activiteiten in 2006
HAN-KAN Marathon
Studenten en medewerkers van de HAN hebben in 2006 de eerste editie
van de HAN-KAN Marathon georganiseerd. Zeshonderd deelnemers liepen
over de dijken van de Nijmeegse HAN-Campus naar de Arnhemse
HAN-Campus. Burgemeester ter Horst gaf in Nijmegen het startschot,
burgemeester Krikke heeft in Arnhem de eerste gefinishte lopers
‘afgevlagd’. Eind 2006 zijn de voorbereidingen gestart voor de tweede
editie van de HAN-KAN marathon op 13 mei 2007. De marathon zal
dan in omgekeerde volgorde gelopen worden: van de Arnhemse naar de
Nijmeegse Campus. De HAN wil de HAN-KAN Marathon tot een jaarlijks
toonaangevend marathonevenement maken.
Gratis sportdag voor scholieren
De HAN organiseerde op 30 mei een sportdag voor 1000 basisschoolscholieren
uit de omgeving van Arnhem en Nijmegen. Deze sportdag,
gehouden op Nationaal Sportcentrum Papendal, was de feestelijke afsluiting
van het project ‘De School in Beweging 2005-2006’. Doel was het
belang van bewegen en gezonde voeding onder de aandacht te brengen
van basisschool-scholieren, door ze te laten ervaren dat bewegen en
gezonde voeding ook léuk kan zijn.
jaarverslag han 2006 | 83

HAN
www.han.nl

organisatie en bestuur
4de han
investeert…

het netwerk van
Debby Arts | locatiebeheerder van Kapittelweg 33 HAN-Campus Nijmegen
Zonder faciliteiten kan de HAN niet functioneren. Zowel op campus
Arnhem als campus Nijmegen is afgelopen jaren flink geïnvesteerd: in
nieuwe gebouwen, ICT-voorzieningen, draadloze internetverbindingen,
verbetering van service en dienstverlening, bereikbaarheid, veiligheid,
parkeerfaciliteiten, vindbaarheid van informatie, mediatheken, klachtenafhandeling
en reserveringssystemen. De klanttevredenheid, zowel van
studenten en medewerkers als van externe relaties, staat hierbij steeds
voorop. Debby Arts is locatiebeheerder van Kapittelweg 33 op HAN-
Campus Nijmegen. Zij coördineert alle facilitaire zaken voor deze locatie.

de han investeert in faciliteiten
Gerrit de Lang | medewerker van het
Centraal Servicepunt, het eerste
aanspreekpunt voor veel vragen
Studenten | van de opleiding Creatieve
Therapie in ‘de winkel van Tante Sjaan’
Studenten Verpleegkunde | hebben in
het gebouw ruime praktijkruimtes
Medewerkers | maken dagelijks gebruik
van de verschillende faciliteiten
Ton van de Ven en Willem van Loon |
dragen vanuit facilitaire zaken zorg
voor het gebouw en haar gebruikers

Organisatie
De HAN omvat vier faculteiten: Economie en Management, Gezondheid
Gedrag en Maatschappij, Techniek en Educatie (inclusief het Instituut voor
Leraar en School (ILS)). Daarnaast is er de Informatica Communicatie
Academie (ICA). Elke faculteit bestaat uit een aantal instituten (clusters
van verwante bacheloropleidingen) en een afdeling contractactiviteiten
voor de zakelijke dienstverlening. De contractactiviteiten van de faculteiten
Economie en Management, Techniek en ICA zijn samengebracht in een
gezamenlijk kenniscentrum.
De HAN biedt zestig hbo-bacheloropleidingen, zestien hbo-masteropleidingen
en meer dan honderdzestig post-hbo-opleidingen. Daarnaast wordt
vanuit zevenentwintig (peildatum maart 2007) lectoraten toegepast onderzoek
verricht. Alle ondersteunende diensten van de HAN zijn verdeeld in
zeven units, samengebracht in het Service Bedrijf. Naast de HAN bestaat
de HAN Holding BV. Deze bevat onder andere een aantal BV’s waarin
commerciële activiteiten zijn ondergebracht.
Wijzigingen in 2006
In september 2006 is het ILS als gezamenlijk instituut voor de eerste- en
tweedegraads lerarenopleidingen van Radboud Universiteit Nijmegen en
HAN opgesplitst in twee aparte instituten. De eerstegraads lerarenopleidingen
zijn ondergebracht bij de Radboud Universiteit en de tweedegraads
lerarenopleidingen bij de HAN. Zowel de Ondernemingsraad van de
Radboud Universiteit als de Medezeggenschapsraad van de HAN stemden
hiermee in. De verschillende karakters van de opleidingen maakten de
interne organisaties lastig te verenigen. Het voordeel van een gezamenlijk
instituut, woog niet op tegen de voortdurende aandacht die de verschillen
bleven vragen. Beide instituten blijven nauw samenwerken en een gezamenlijk
loket vormen voor scholen uit het voortgezet onderwijs.
HAN
www.han.nl

stichting hogeschool van arnhem en nijmegen
raad van toezicht
college van bestuur
hogeschool van arnhem en nijmegen
medezeggenschapsraad
service
bedrijf
faculteit
educatie
faculteit
gezondheid
gedrag en
maatschappij
faculteit
economie en
management
faculteit
techniek
informatica
communicatie
academie
deelraad service bedrijf
sensor
faculteitsraden
Facilitaire Zaken
Financieel
Economische
Zaken
Informatie
Communicatie
Technologie
Marketing
Communicatie
en Voorlichting
Personeel en
Organisatie
Service Centrum
Onderwijs
Instituut
Educatie BVE en
VO (ILS)
Instituut
Educatie PO
(PABO)
Afdeling
Opleidingskunde
Lectoraten
Instituut
Paramedische
Studies
Instituut
Verpleegkundige
Studies
Instituut Sport
en Bewegingsstudies
Instituut Sociale
Studies
Afdeling
Mondzorgkunde
Lectoraten
Instituut
International
Business &
Communication
Instituut
Bedrijfskunde &
Rechten
Instituut Finance
& Management
Lectoraten
Instituut
Engineering
Instituut Built
Environment
Instituut Applied
Sciences
Lectoraten
Informatica
Communicatie
Academie
Lectoraten
Studentzaken
NDO, Dienstverlening
in
onderwijsontwikkeling
VDO, Opleidings
en Adviescentrum
HAN Kenniscentrum Economie
Techniek en Informatica **
han holding bv * jaarverslag han 2006 | 89
Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het management en een overzicht
van de opleidingen zie hoofdstuk Overzichten vanaf pagina 136.
*
Onder HAN Holding BV vallen Interstudie BV, HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN Studentbedrijven BV.
**
HAN Kenniscentrum wordt per januari 2007 ontbonden; de activiteiten worden ondergebracht bij de desbetreffende faculteiten.

Een veranderd organisatieperspectief
De HAN hanteert als uitgangspunt dat organisatieontwikkelingen volgen
op inhoudelijke ontwikkelingen. Om de flexibilisering van het onderwijs
beter vorm te kunnen geven, zijn in 2005 verwante bacheloropleidingen
geclusterd tot instituten. In vervolg hierop stond 2006 in het teken van het
verder denken over een passende organisatie. Intensieve discussies tussen
College van Bestuur, faculteitsdirecteuren, directeur Service Bedrijf en
instituutsdirecteuren hebben geleid tot een veranderd organisatieperspectief.
Het facultaire model met daarbinnen de instituten blijft gehandhaafd,
maar de verantwoordelijkheid van de instituten zal een meer integraal
karakter krijgen, met een primaire focus op het bacheloronderwijs.
Faculteitsdirecteuren krijgen, met name verantwoordelijkheid voor de verbindingen
tussen instituten en het bacheloronderwijs en de overige kernactiviteiten
van de HAN: masteropleidingen, onderzoek en dienstverlening.
In lijn hiermee voert de HAN aanpassingen door in de cyclus van planvorming,
toetsing en verantwoording, waarbij het instituut nadrukkelijk als
uitgangspunt gaat dienen. Het veranderde organisatieperspectief zal met
ingang van 2007 zijn beslag krijgen.
Bestuur op basis van good governance
HAN
De HAN wil zich als maatschappelijke instelling open en transparant
verantwoorden naar haar omgeving. De HAN wil daarbij beoordeeld worden
op het realiseren van haar doelstellingen en de dialoog aangaan met
betrokken stakeholders over haar beleid. Hiermee sluit de HAN aan bij de
Branchecode Governance Hogescholen die in februari 2006 als bindingsbesluit
is goedgekeurd. De HAN handelde in grote lijnen al overeenkomstig
de Branchecode. In 2006 heeft de hogeschool de puntjes op de ‘i’
gezet, onder andere door het formaliseren van een aantal regelingen en
codes. Hieronder staan de hoofdlijnen van de corporate governance strucwww.han.nl

tuur bij de HAN. Op www.han.nl is een onderdeel ingericht dat specifiek
gaat over de corporate governance van de HAN.
Structuur HAN
De HAN heeft als doel een bijdrage te leveren aan het hoger onderwijs - in
het bijzonder het hoger beroepsonderwijs - en aan de ontwikkeling van
beroepen waarop dit onderwijs is gericht. Zij doet dit door de verzorging
van (post-) hoger beroepsonderwijs, toegepast onderzoek, overdracht van
relevante kennis aan de maatschappij en andere vormen van maatschappelijke
dienstverlening die voor het doel bevorderlijk kunnen zijn.
Het College van Bestuur is belast met het bestuur van de HAN conform
de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het
bestuursreglement van de HAN. De Raad van Toezicht is belast met het
toezicht daarop. De HAN heeft hiervoor een planning-en-controlcyclus
ingericht, gebaseerd op managementcontracten en viermaandelijkse
managemantrapportages op instituutsniveau. De faculteitsdirecteuren/
directeur Service Bedrijf rapporteren aan het College van Bestuur. Het
College van Bestruur rapporteert op zijn beurt aan de Raad van Toezicht.
College van Bestuur
Aansluitend op de wet en de statuten van de Stichting Hogeschool van
Arnhem en Nijmegen, liggen de taken en bevoegdheden van het College
van Bestuur vast in het bestuursreglement van de HAN. Het College is
verantwoordelijk voor de realisatie van de strategie en doelstellingen uit
het Instellingsplan van de HAN en de resultaatontwikkeling hierin. Het
College stelt het Instellingsplan vast en van daaruit de kaders waarbinnen
de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf hun beleid voeren.
Ieder jaar leggen College van Bestuur, faculteitsdirecteuren/directeur
Service Bedrijf afspraken vast over de gewenste resultaten van dit beleid
jaarverslag han 2006 | 91

in managementcontracten. Drie maal per jaar rapporteren de faculteitsdirecties
en de directeur Service Bedrijf aan het College. Bij de inzet van
beleid en middelen ligt de focus op de zeven resultaatgebieden van het
HAN-Instellingsplan. Deze manier van resultaatgericht werken geeft de
eenheden een grote mate van vrijheid om binnen de kaders zelf te bepalen
hoe zij de afgesproken resultaten bereiken.
Samenstelling College van Bestuur
Het College van Bestuur bestaat uit twee leden met de volgende taakverdeling:
• mr. M.J.G. (Marcel) Wintels (1963), voorzitter
Naast specifieke in- en externe voorzitterstaken de meer beheersmatige
aandachtsvelden huisvesting en financiën en het
Programma Kennispoort.
• drs. M.J.G. (Ron) Bormans (1957)
De aandachtsvelden onderwijs, studenten, personeel, ICT en het
Programma HOF.
Zowel de voorzitter als het lid van het College heeft een arbeidsovereenkomst
voor vier jaar. Na het verlopen van deze termijn is herbenoeming
mogelijk. De arbeidsovereenkomst van de voorzitter liep 1 september
2006 af; de Raad van Toezicht heeft Marcel Wintels per die datum herbenoemd
voor een periode van twee jaar. De collegeleden zijn samen en
ieder afzonderlijk verantwoordelijk voor de wijze waarop zij hun taken uitoefenen.
Zij leggen verantwoording af aan de Raad van Toezicht.
Bezoldiging College van Bestuur
De leden van het College van Bestuur bouwen pensioen op conform de
ABP-regeling. Naast het vaste salaris hebben zowel voorzitter als lid in
2006 over 2005 een gratificatie ontvangen van anderhalf maandsalaris.
Deze gratificatie is vastgesteld door de voltallige Raad van Toezicht, op
voorstel van de remuneratiecommissie. Het bedrag is gebaseerd op een
goede beoordeling van het algemeen functioneren van het College van
HAN
www.han.nl

Bestuur en de resultaten op de kwantitatieve en kwalitatieve prestatiecriteria,
gekoppeld aan de resultaatgebieden uit het Instellingsplan.
Nevenfuncties leden College van Bestuur
Marcel Wintels
Bestuurslid HBO-Raad (onbezoldigd), bestuurslid Stichting Gelder-
Kennis Nijmegen (onbezoldigd), bestuursvoorzitter SKIOG (Stichting
Kennisintensief Innovatief Ondernemerschap Gelderland (onbezoldigd),
Ondernemerscentrum Lorentz BV (onbezoldigd), bestuurslid (penningmeester)
Stichting Health Valley (onbezoldigd), lid regiogroep Triangle
(onbezoldigd), lid Commissie Smartmix (onbezoldigd), voorzitter KNWU
(Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie) (onbezoldigd), presidentcommissaris
Stoas BV (bezoldigd), lid Raad van Toezicht Hoederloo
Groep (bezoldigd), commissaris Van der Kamp Groep BV (bezoldigd),
commissaris B&C International BV (bezoldigd).
Ron Bormans
Bestuurslid SDGI (Stichting Dienstverlening Gebruikersorganisaties
Informatievoorziening) (onbezoldigd), lid Platform ICT en Organisatie
Stichting Surf (onbezoldigd), lid Raad van Toezicht Stichting Voortgezet
Onderwijs De Liemers (onbezoldigd), Lid Raad van Advies World
University Championship 2009 bidding committee (studenten wereldkampioenschap
wielersport) (onbezoldigd), lid Nijmeegs Innovatie Platform
(onbezoldigd), bestuurslid Stichting Zorgverzekering Studenten HBO
(onbezoldigd), lid Raad van Toezicht ROC Leiden (bezoldigd).
Tegenstrijdige belangen
De HAN en het College van Bestuur vermijden elke vorm en schijn van
belangenverstrengeling.
Besluiten waarbij sprake is van tegenstrijdigheid in belangen tussen een
lid van het College en de HAN, neemt de Raad van Toezicht of één lid van
de Raad van Toezicht dat hiervoor is aangewezen.
jaarverslag han 2006 | 93

Overzicht Bezoldiging College van Bestuur 2005 en 2006
2005
Bruto salaris
incl. vakantietoeslag
en
ZKOO *
Onkosten
vergoeding
Werkgevers
lasten, incl.
pensioenpremie
Autokosten Gratificatie Bruto
arbeidskosten
Over 2004
Marcel Wintels, voorzitter 164.554 3.185 36.621 28.031 11.900 244.291
Ron Bormans 113.062 3.185 23.311 19.509
***
159.067
Jeanne Mulder **** -- -- -- -- 9.965 9.965
CvB Totaal 277.616 6.370 59.932 47.540 21.865 413.323
2006
Over 2005
Marcel Wintels, voorzitter 168.793 3.185 25.638 25.322 18.654 241.592
Ron Bormans 122.764 3.185 18.201 35.516 13.311 192.977
CvB Totaal 291.557 6.370 43.839 60.838 31.965 434.569
*****
*
Conform wettelijke richtlijnen is per 2006 de ZKOO komen te vervallen; toegevoegd
zijn de inkomenscompensatie + vergoeding premie zorgverzekeringswet.
**
Conform wettelijke richtlijnen is per 2006 de FPU-opbouw komen te vervallen
***
Ron Bormans is per 1-1-2005 in dienst gekomen van de HAN. De mogelijkheid
voor een gratificatie was derhalve niet van toepassing.
****
Jeanne Mulder heeft per 1 januari 2005 de HAN verlaten in verband met
FPU. Zij is per die datum opgevolgd door Ron Bormans.
*****
Verhoging van deze kosten is het gevolg van aanpassing van het leasecontract
2005 en 2006 waarbij 2005 nog geen volledig contractjaar besloeg.
HAN
www.han.nl

Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van de HAN
door het College van Bestuur. De taken van de Raad zijn expliciet beschreven
in de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen,
evenals de besluiten van het College van Bestuur die goedkeuring van de
Raad van Toezicht behoeven.
De Raad bestaat uit minimaal vijf en maximaal zeven leden. De leden hebben
zitting voor een termijn van vier jaar en treden af volgens een door de
Raad vastgesteld rooster. Ze zijn onmiddellijk herkiesbaar voor een tweede
zittingstermijn van vier jaar, waarbij ze in principe voor niet meer dan acht
jaar aaneengesloten zitting kunnen hebben in de Raad van Toezicht. De
medezeggenschapsraad heeft adviesrecht op de voorgenomen benoeming
van leden in de Raad van Toezicht.
Samenstelling Raad van Toezicht
De huidige Raad van Toezicht bestaat uit vijf leden met de heer ing.
J.W. Ramaekers als voorzitter. In lijn met de Branchecode Governance
Hogescholen heeft de Raad mevrouw prof.dr. J.M. Cramer gekozen als
vice-voorzitter. De heer drs. J.C. Houwert werd benoemd voor een tweede
zittingstermijn van vier jaar. Overigens hebben zich in 2006 geen wisselingen
voorgedaan in de samenstelling. De Raad van Toezicht is zodanig
samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van
Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen
opereren. In de HAN-statuten zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van
omvang en globale profielkenmerken van de Raad van Toezicht. In 2007
publiceert de HAN een algemeen profiel Raad van Toezicht op de HANsite.
Een overzicht van de samenstelling van de Raad van Toezicht, inclusief
hoofd- en nevenfuncties, is te vinden op pagina 139.
jaarverslag han 2006 | 95

v
het netwerk van
Jos Steens |
Medewerkers zijn dé kritische succesfactor om de doelstellingen
van de HAN te realiseren. Tevredenheid van medewerkers
is dan ook een belangrijke indicator. We stellen de
verbinding tussen de doelstellingen van de organisatie en
de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker centraal.
Medewerkers kunnen zowel bij onderwijs als onderzoek en/of
advisering betrokken zijn. Jos Steens is docent en propedeusecoördinator
voor de bacheloropleidingen Biologie en Medisch
Laboratoriumonderzoek en Chemie en verzorgt een groot
aantal maatwerkopleidingen voor bedrijven. Daarnaast werkt
hij nauw samen met onderzoekers van het HAN Biocentre en
docenten van de masteropleiding Molecular Life Sciences.

de han investeert in medewerkers
Bachelorstudenten | hebben contact
met docenten, in vaklessen, bij stages
of (afstudeer)onderzoek
Mushtaq Khan | volgt de masteropleiding
Molecular Life Science
Edwin van Weert | van New Brunswick
Scientific, waar Jos Steens de maatwerkcursus
Bioprocestechnologie verzorgt
Victor Schut | werkt bij Proteonic. HAN
BioCentre is first supplier voor Proteonic
Christien Lokman | onderzoeker voor
HAN Biocentre en coördinator Master
Molecular Life Science

Kerncommissies
Conform de Branchecode Governance Hogescholen is het bij een Raad
van Toezicht van vijf leden niet verplicht om kerncommissies in te stellen.
De Raad heeft in 2006 besloten tot formalisatie van de remuneratiecommissie,
die in de praktijk al functioneerde. De commissie bestaat uit de
heren ing. J.W. Ramaekers (voorzitter) en mr. E. d’Hondt. De remuneratiecommissie
bereidt besluitvorming voor in de Raad over het selectie- en
arbeidsvoorwaardenbeleid voor (leden van) Raad van Toezicht en College
van Bestuur. De precieze taakstelling ligt vast in een reglement. De Raad
heeft geen aparte auditcommissie ingesteld: het toezicht op de interne risicicobeheersings-
en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing
en de naleving van de aanbevelingen van de accountants, dit gebeurt door
de voltallige Raad van Toezicht.
Vergoeding Raad van Toezicht
De totale vergoeding van de Raad van Toezicht bedroeg in 2006 € 29.075.
Per 1 juli 2006 is de vergoeding in overeenstemming gebracht met de
aangescherpte verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad in
het licht van de Branchecode Governance Hogescholen. De vergoeding is
op voorstel van de remuneratiecommissie verhoogd van € 3.630 voor alle
leden naar bruto € 7.500 voor leden en € 10.000 voor de voorzitter.
Verslag van de Raad van Toezicht over 2006
De Raad van Toezicht is in 2006 vier maal bijeen geweest, in het bijzijn
van het College van Bestuur. Daarnaast hadden de voorzitters van het
College en de Raad regelmatig bilateraal (voor)overleg.
De Raad van Toezicht heeft goedkeuring gegeven aan het investeringsbudget
van € 10,5 miljoen voor nieuwbouw voor het instituut Engineering
op de Arnhemse HAN-Campus. Verder gaf de Raad goedkeuring aan de
Jaarrekening HAN 2005, het Jaarverslag HAN 2005 en de begroting HAN
2007.
HAN
www.han.nl

Met de controlerend accountant is in juni 2006 de controle van de jaarrekening
inclusief het bijbehorende accountantsverslag en de meerjarenprognose
besproken.
Ook boog de Raad zich over de wens tot splitsing van de financieeladministratieve
functie en de controlfunctie. Op termijn zal de HAN deze
splitsing doorvoeren. Met ingang van 2006 krijgt de Raad van Toezicht de
jaarrekening en het jaarverslag over het voorgaande jaar al begin april ter
goedkeuring voorgelegd.
De Raad van Toezicht heeft kennis genomen van de opzet en verdere
ontwikkeling van het integraal risicomanagement in de HAN en van de
tussentijdse rapportages hierover. Als onderdeel hiervan is de rapportage
over het veiligheidsbeleid en de crisisbeheersing in de HAN aan de orde
geweest (zie verder laatste paragraaf van dit hoofdstuk).
Ook heeft het College van Bestuur de Raad van Toezicht nauwgezet op de
hoogte gehouden van de voortgang in het Vervolgonderzoek Rekenschap.
De Raad ondersteunt het College in de beroepsprocedures die het heeft
uitstaan (zie paragraaf Vervolgonderzoek Rekenschap van dit hoofdstuk).
Over de voortgang in de realisatie van de doelstellingen informeerde het
College van Bestuur de Raad van Toezicht met viermaandelijkse managementrapportages.
De Raad is content met deze beknopte wijze van rapporteren
over de resultaatgebieden en speerpunten uit het Instellingsplan.
De rapportage zal in 2007 nog meer gericht zijn op transparantie van de
middeleninzet, door het (financiële) verloop van grootschalige projecten
nog beter zichtbaar te maken.
Naast de regelmatige managementrapportages kwamen elke vergadering
de volgende onderwerpen aan de orde: de voortgang van de programma’s
HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) en Kennispoort HAN, de HANorganisatieontwikkeling,
de nieuwbouw op de campus in Nijmegen en
de verdere huisvestingsplannen in Arnhem en Nijmegen, de visitatie- en
jaarverslag han 2006 | 99

accreditatieuitslagen, de uitslagen van studenttevredenheidsonderzoeken
en de medewerkerstevredenheidsmeting. Verder was de ontwikkeling van
hoger onderwijs in Apeldoorn en de strategische positie van de HAN
hierin, regelmatig onderwerp van gesprek.
Voorafgaand aan de reguliere vergadering in maart heeft de Raad van
Toezicht het functioneren van het College van Bestuur, zowel als collectief
als per individueel lid, geëvalueerd in het licht van de prestatieafspraken
over 2005. Op basis van een zeer goede evaluatie heeft de Raad
op voorstel van de remuneratiecommissie positief besloten over het verstrekken
van een gratificatie over 2005 aan beide bestuursleden. Vanuit
de wens om de wijze van bestuur door het huidige bestuurskoppel voor
dit moment te continueren werd de tijdelijke arbeidsovereenkomst van de
bestuursvoorzitter voor twee jaar verlengd, tot 1 september 2008.
De Raad heeft kennis genomen van de rapportage van het landelijke
onderzoek naar de bezoldiging van bestuurders en toezichthouders in
2005. De Raad heeft hierbij geconcludeerd dat de bezoldiging van de
HAN-bestuurders in 2005 in de pas liep met de landelijke richtlijnen. Deze
rapportage heeft in het najaar 2006, in opdracht van de raden van toezicht
van hogescholen, geleid tot een herziene adviesregeling ‘Uitwerking bezoldiging
bestuurders hogescholen’. Daar waar deze afwijkend waren, zijn
de arbeidscontracten van de beide bestuursleden zoveel mogelijk in lijn
gebracht met deze herziene adviesregeling.
Vertaling Branchecode Governance Hogescholen naar de HAN
Voor zover dat nog niet gebeurd was, heeft de HAN in 2006 de Branchecode
doorgevoerd. De Raad van Toezicht heeft goedkeuring gegeven aan het
Reglement Raad van Toezicht, de Integriteitscode en de Klokkenluiderregeling.
Alle regelingen zijn gepubliceerd via de website van de HAN,
waarop een apart deel is ingericht over de corporate governance structuur
van de HAN. Verder heeft de Raad de remuneratiecommissie geformaliseerd
en goedkeuring gegeven aan het Reglement Remuneratiecommissie.
HAN
www.han.nl

Overleg met de Medezeggenschapsraad
Het jaarlijkse overleg van de Raad van Toezicht met de
Medezeggenschapsraad heeft om agendatechnische redenen niet plaatsgevonden
in 2006; het overleg staat gepland voor februari 2007.
Verticale en horizontale verantwoording
Het College van Bestuur legt op twee manieren verantwoording af:
verticaal en horizontaal. Het jaarverslag en de managementrapportages
zijn belangrijke instrumenten in zowel de verticale als horizontale
verantwoording. De verticale verantwoording vindt plaats naar de
Minister van OCW. Intern rapporteert het College aan de Raad van
Toezicht.
De HAN kent vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording.
Naar studenten en medewerkers onder andere via de medezeggenschapsorganen
en opleidingscommissies. Het werkveld (bedrijven, beroepsgroepen
en instellingen) is betrokken in de opleidingscommissies en de
werkveld-/beroepenveldcommissies voor de bewaking van de kwaliteit van
het onderwijs. Daarnaast kennen verschillende organisatieonderdelen een
aparte Raad van Advies.
Om een goede basis te bieden voor de dialoog ontvangt het volledige
HAN-management en de Medezeggenschapsraad de viermaandelijkse
managementrapportages van het College van Bestuur aan de Raad van
Toezicht. Deze rapportages staan ook op het intranet voor alle HAN-medewerkers
en -studenten. Met ingang van 2006 stelt de HAN de rapportages
ook beschikbaar aan externe doelgroepen via de HAN-website.
Naast deze vormen van formele verantwoording en dialoog is het College
van Bestuur van de HAN vooral ook gemotiveerd om de informele dialoog
jaarverslag han 2006 | 101

te voeren. Zo heeft het College voor 2007 weer werkbezoeken aan alle
instituten en service units gepland.
In de afgelopen jaren hebben deze werkbezoeken verschillende vormen
gehad: afdelingswerkbezoeken, lunchgesprekken, ontbijtbijeenkomsten
met en zonder studenten. Voor 2007 zal het College zoveel mogelijk
aansluiten bij reguliere, dagelijkse activiteiten van medewerkers, zoals
teamoverleggen, studiedagen, heidagen, pauzes en andere gemeenschappelijke
activiteiten. De insteek blijft dezelfde: met zoveel mogelijk medewerkers
van gedachten wisselen over alle goede en minder goede zaken
die zij in hun werk ervaren. Kernthema hierbij is de HAN-brede uitrol van
het vernieuwde onderwijs volgens HOF, waarbij in 2007 de aandacht vooral
ook gericht zal zijn op de bewaking van de onderwijsintensiteit.
Daarnaast ontvangt de HAN graag externe stakeholders voor ‘werkbezoeken’.
In 2006 brachten wethouder en gemeenteraadsleden van Nijmegen
een kennismakingsbezoek aan de HAN, evenals een aantal tweede
kamerleden met onderwijs in hun portefeuille. Ook de per 2006 nieuw
aangetreden Commissaris van de Koningin voor de Provincie Gelderland,
de heer Clemens Cornielje, maakte nader kennis met de HAN door een
werkbezoek. Tijdens alle bezoeken was niet alleen sprake van bestuurlijk
overleg, maar ook van gesprekken met instituutsdirecteuren, docenten en
studenten over het reilen en zeilen van de HAN.
Tot slot bezochten op 12 juni Minister De Geus en Staatssecretaris Rutte
de HAN in het kader van de landelijke ‘kabinetsronde’. Onder de titel
“Meer mensen aan het werk” bezocht de delegatie drie locaties in Oost-
Nederland. Door deze bezoeken wilden de bewindslieden beter zicht
krijgen op het resultaat van verschillende maatregelen voor werknemers,
werkgevers en werkzoekenden, met het oog op mogelijke verbetering van
het huidige beleid.
HAN
www.han.nl

Medezeggenschap
Medezeggenschapsstructuur
De medezeggenschapsstructuur van de HAN kent een medezeggenschapsraad
op hogeschoolniveau en deelraden op het niveau van
faculteiten en Service Bedrijf. Het College van Bestuur en de
Medezeggenschapsraad (MR) verhouden zich tot elkaar op de manier die
is vastgelegd in het medezeggenschapsreglement. Volgens dit reglement
heeft de MR:
• instemmingsbevoegdheid bij principiële beleidsdocumenten en regelingen
voor personeel en/of studenten;
• adviesbevoegdheid bij de uitwerking van andere belangrijke zaken met
name gerelateerd aan het Instellingsplan.
Ook in 2006 was het College van Bestuur op vrijwel elke vergadering
van de Medezeggenschapsraad kort aanwezig voor een algemeen voortgangsverslag,
nadere toelichting of overleg over specifieke onderwerpen.
Daarnaast hadden het Dagelijks Bestuur van de Raad en de collegevoorzitter
om de drie weken regulier overleg. Ook dit jaar is het overleg tussen
MR en College van Bestuur constructief en plezierig verlopen. De samenstelling
van de Medezeggenschapsraad is te vinden op pagina 142.
Activiteiten Medezeggenschapsraad
De Medezeggenschapsraad vergaderde in 2006 twaalf keer plenair.
Daarnaast kwamen de drie raadscommissies Financiën en Huisvesting
(FH), Organisatie, Personeel en ARBO (OPA) en Studentzaken en
Onderwijs (SO) ieder twaalf keer bij elkaar. Het Dagelijks Bestuur van de
Medezeggenschapsraad vergaderde vrijwel wekelijks.
jaarverslag han 2006 | 103

Voorgelegde besluiten en aandachtspunten:
• Begroting 2007; positief advies over de kaderbrief en begrotingsrichtlijnen
2007 en de begroting 2007
• Wijziging bestuursreglement; instemming
• ARBO-jaarplan 2006; instemming.
• Ontvlechting van het ILS als gemeenschappelijk instituut van HAN en
RU; positief advies
• Managementcontracten tussen CvB en faculteitsdirecties
• Managementrapportages
• Rapport arbeidsinspectie
• Evaluatie functioneren HAN-ombudsman
• Evaluatie HAY-functieordening
• Jaarverslag reïntegratie en mobiliteit
• Jaarlijks medewerkertevredenheidsonderzoek
• Jaarlijks studententevredenheidsonderzoek
• Jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek vanuit het Service Bedrijf
• Digitale klachtenbus
• HAN-breed dagschema; spelregels van de roostering
• Tussenrapportages Programma HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
• Tussenrapportages Programma Kennispoort HAN
• Onderwijs- en examenreglement
• Werktijdenregeling
• Gedragscode ICT
• Instellingsplan studeren met een functiebeperking
• Bestuursbeurzen
• Keuzevakken pré-HOF-studenten
• Problemen met de huisvesting, vooral in Nijmegen na het betrekken
van de nieuwbouw aan de Kapittelweg
• Masterplan nieuwbouw Campus in Arnhem
• Voordrachten voor (her)benoemingen van leden voor het college van
beroep studenten, de redactieraad van Sensor en de commissie taaktoedeling
en beoordelingszaken.
HAN
www.han.nl

Vervolgonderzoek Rekenschap
Naar aanleiding van het vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie
Schutte) had de Staatssecretaris van OCW twee terugvorderingsbesluiten
neergelegd bij de HAN: één over 1999 voor een bedrag van k€ 383 en één
over 2000-2002 voor een bedrag van k€ 2.072. Over beide terugvorderingsbesluiten
is de HAN, na afwijziging van bezwaar hiertegen bij het ministerie,
een beroepsprocedure gestart bij de rechtbank. Op verzoek van de
rechtbank zijn de beroepsprocedures in één zitting behandeld.
1 Maart 2007 ontving de HAN de rechtelijke uitspraak. De rechtbank stelt
de HAN grotendeels in het gelijk. Voor een bedrag van € 1,7 miljoen heeft
de Staatssecretaris OCW ten onrechte bekostigingsgeld van de HAN teruggevorderd.
Voor de HAN blijft een te corrigeren bedrag over van ca. € 7
ton. De staatssecretaris is veroordeeld in het betalen van de proceskosten
en vergoeding van het griffierecht aan de HAN. De HAN vindt de (voorlopige)
afloop bevredigend. Zij wil overgaan tot sluiting van het dossier, maar
is tevens van oordeel dat ook de laatste € 7 ton ten onrechte wordt teruggevorderd.
De HAN brengt dit in overleg met het Ministerie van OCW.
Voortdurende toetsing regelgeving inschrijving en bekostiging
Om elke mogelijkheid van onrechtmatig handelen uit te sluiten, kent de
HAN een systeem van voortdurende centrale toetsing aan en afstemming
op interpretatie van ministeriële regelgeving inzake inschrijving en bekostiging.
Het College van Bestuur heeft hiertoe Richtlijnen Inschrijving en
Bekostiging vastgesteld die bindend zijn voor de beleids- en uitvoeringsorganisatie.
Een apart ingestelde Toetscommissie Inschrijving en Bekostiging
(TIB) is belast met voortdurende advisering betreffende benodigde intepretatie
van regelgeving inzake inschrijving en bekostiging in bijzondere
gevallen. De HAN heeft verder één hogeschoolbrede Studenten Inschrijf
Administratie ingevoerd met eenvormig gehanteerde instructies en procedures.
Tot slot vindt jaarlijks door de externe accountant een beoordeling
plaats van de kwaliteit van en controle op de administratieve organisatie,
jaarverslag han 2006 | 105

administratieve bedrijfsvoering en interne controles, waarvan de bevindingen
worden weergegeven in het accountantsverslag. Dit accountantsverslag
wordt met de Raad van Toezicht in het bijzijn van de externe accountant
besproken.
Integraal risicomanagement
Begin 2006 heeft de Algemene Vergadering van de HBO-Raad de
Branchecode Governance Hogescholen goedgekeurd. In de Branchecode
wordt gewezen op de verantwoordelijkheid van het bestuur voor het
beheersen van risico’s en interne risicobeheersings- en controlesystemen.
Het bestuur verplicht zich aan de Raad van Toezicht inzichtelijk te maken
wat de belangrijkste risico’s zijn die de HAN bedreigen in het behalen van
haar doelstellingen en de systemen die de HAN gebruikt om deze risico’s
te beheersen.
In aansluiting op de uitgevoerde risico-inventarisatie aan de hand van
het COT Instituut voor Veiligheid- en Crisismanagement en een externe
onderwijsrisicoscan in 2005, startte de HAN in oktober 2006 een project
voor het ontwikkelen en uitwerken van systematisch risicomanagementbeleid.
De verantwoordelijkheid voor risicomanagement wordt belegd bij
het management en de verantwoording over risicomanagement gaat een
onderdeel vormen van de reguliere planning-en-controlcyclus. Het is de
bedoeling dat het project in 2007 HAN-breed wordt uitgerold en dat risicomanagement
vanaf 2008 geïntegreerd is in de planning-en-controlcyclus.
HAN
www.han.nl

Publiek - privaat
Het bekostigd onderwijs wordt niet uitbesteed aan private organisaties. De
rijksbijdrage wordt niet besteed aan investeringen in private activiteiten.
De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de
betreffende door de overheid bekostigde onderwijsactiviteiten of de
overige vanuit de markt gefinancierde activiteiten. Echter in toenemende
mate hebben veel activiteiten, zoals bijvoorbeeld vanuit de lectoraten,
effect op zowel het reguliere onderwijs (dus overheidsbekostigde activiteiten)
als op door de markt gefinancierde (private) activiteiten. De financiële
scheiding tussen onderwijs en marktactiviteiten is daardoor niet altijd
strikt te hanteren. Toch is hier een zo consistent mogelijke toerekening
toegepast.
De HAN heeft in 2006 4 maatwerktrajecten verzorgd waaraan 257 studenten
hebben deelgenomen
jaarverslag han 2006 | 107

HAN
www.han.nl

5
financiën
de han
investeert…

het netwerk van
Menno Merts | lid van de kenniskring Mobiliteitstechnologie en Voertuigmechatronica
We ontwikkelen hoger beroepsonderwijs in een maatschappelijke context. Zo is een centraal
thema bij de opleiding Autotechniek het vraagstuk van duurzame energie. Naast de klassieke
vraagstukken met betrekking tot autotechniek, schenken we meer en meer aandacht aan
moderne technologieën voor zuinige vormen van verbranding en energie-opslag én vormen
van aandrijving die relatief schoon zijn. Dit accent zie je ook terug in de themakeuzes van
onze lectoren, de programmering van het onderwijs en bijzondere projecten zoals bijvoorbeeld
‘Prautotype’, een project waarbij een multidisciplinair team van studenten, docenten en
externe relaties een innovatieve schone auto ontwierp. Menno Merts is lid van de Kenniskring
Mobiliteitstechnologie en Voertuigmechatronica en projectleider van ‘Prautotype’.

de han investeert in duurzaamheid
Maik Schram | student opleiding
Autotechniek, ontwikkelde de
wielophanging van ‘Prautotype’
Bram Veenhuizen | lector Voertuigmechatronica
Sabine Dekkers | tweedejaars student
Autotechniek, werkte aan het brandstofsysteem
en de transmissie
Arjan Huesken | Marketing Coördinator
van Brezan Automaterialen, leverde
automaterialen voor ‘Prautotype’
Bert de Gooijer | technisch directeur Gomecsys
en oud-student van Autotechniek, ontwikkelde
de innovatieve motor in ‘Prautotype’

Financieel beleid
Uitgangspunt voor het financiële beleid van de HAN is het Instellingsplan.
Om de strategische doelstellingen kracht bij te zetten zijn voor de realisatie
van de speerpunten extra inspanningen en dus investeringen nodig.
Mede door in het verleden en in het afgesloten jaar gevormde voorzieningen
heeft de HAN een gezonde uitgangspositie, ook in het licht van de
ambitie van het Instellingsplan. Meer over het Instellingsplan HAN 2004-
2008 is te lezen in Hoofdstuk 1.
Uitgaande van de twee hoofddoelstellingen uit het Instellingsplan worden
per faculteit en voor het Service Bedrijf managementafspraken gemaakt
over kwantitatieve en kwalitatieve resultaten. Deze afspraken vinden hun
financiële vertaling in de onderliggende begrotingen. De directeuren zijn
integraal verantwoordelijk voor de betreffende eenheden. De faculteiten en
het Service Bedrijf dienen minimaal een sluitende begroting te realiseren.
De voortgang van deze afspraken wordt als onderdeel van het integrale
planning- en controlproces door middel van viermaandelijkse managementrapportages
en bilateraal overleg daarover gemonitord.
Het behalen van een maximaal financieel resultaat is uiteraard niet het
doel van de HAN, dat veeleer gelegen is in het aanbieden van kwalitatief
hoogwaardige bachelor-, master- en overige opleidingen alsmede andere
vormen van kennisdienstverlening. Dit dient te gebeuren op een gezonde
financiële basis en binnen de financiële ruimte die de HAN meerjarig ter
beschikking staat.
De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de
betreffende (door de overheid bekostigde) onderwijsactiviteiten of de
overige (vanuit de markt gefinancierde) activiteiten. Echter in toenemende
mate hebben veel activiteiten, zoals bijvoorbeeld vanuit de lectoraten,
HAN
www.han.nl

effect op zowel het reguliere onderwijs (dus overheidsbekostigde activiteiten)
als op door de markt gefinancierde (private) activiteiten. De financiële
scheiding tussen onderwijs en marktactiviteiten is daardoor niet altijd
strikt te hanteren. Toch is hier een zo consistent mogelijke toerekening
toegepast.
Financiële prestaties
In deze paragraaf wordt (in het kort) ingegaan op de investeringen, de exploitatierekening
2006 en de resultaten met betrekking tot het initieel onderwijs,
de contractactiviteiten en de ondersteunende diensten. Daar waar mogelijk
worden verschillen tussen begroting en realisatie 2006 en tussen realisatie
2005 en 2006 toegelicht en wordt ingegaan op de ontwikkeling in de meerjarencijfers.
Additionele investeringen in speerpunten van beleid
Uitgaven ten laste van de voorzieningen c.q. exploitatie
(x € 1.000) werkelijk begroot prognose
2003 2004 2005 2006 2006 2008
HAN Onderwijs Flexibilisering 229 4.292 8.176 7.693 7.591 305
Waaronder de ICT ontwikkeling:
- HAN-Breed Studie Informatie Systeem
- HAN Digitaal Portfolio
ICT
Toekomstvaste informatiearchitectuur 7 612 482 397 545
Elektronische Leeromgeving 150 515 464 513 641
HAN-brede ICT-infrastructuur 391 165 114 102
Kennispoort 118 398 401 702
jaarverslag han 2006 | 113

EXPLOITATIEREKENING
Werkelijk Begroot Prognose
X € 1.000 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 % 2006 % 2008 %
Baten
Rijksbijdragen OCW 82.597 65 88.362 63 94.303 63 106.349 64 113.350 62 111.033 61 126.271 64
Overige
overheidsbijdragen
470 0 2.005 1 1.701 1 1.490 1 1.745 1 1.761 1 2.343 1
Collegegelden 22.331 17 23.305 16 26.612 18 29.570 18 33.414 18 31.930 18 38.701 19
Baten werk i.o.v. derden 16.840 13 19.443 14 18.007 12 17.892 11 21.053 12 22.898 13 24.970 12
Overige baten 5.929 5 8.948 6 8.401 6 9.845 6 11.848 7 13.266 7 8.110 4
Totaal baten 128.167 100 142.063 100 149.024 100 165.146 100 181.410 100 180.888 100 200.395 100
Lasten
Personele lasten 90.678 71 96.859 69 105.177 71 114.712 69 125.119 69 129.967 72 149.643 75
Afschrijvingslasten 5.699 4 6.023 4 6.087 4 7.601 5 8.327 5 8.750 5 9.382 5
Overige instellingslasten 30.375 24 37.158 26 37.858 25 36.816 22 35.448 20 37.642 21 37.639 19
Totaal lasten 126.752 99 140.040 99 149.122 100 159.129 96 169.394 94 176.359 94 196.664 99
Saldo baten en lasten 1.415 1 2.023 1 -98 0 6.017 4 12.016 6 4.529 2 3.731 0
Saldo financiële lasten 264 0 -20 0 214 0 -193 0 38 0 -1.718 -1 -1.417 -1
Resultaat gewone
bedrijfsvoering
Onttrekking
voorzieningen
Resultaat buitengewone
bedrijfs
1.679 1 2.003 1 116 0 5.824 4 12.054 6 2.811 2 2.314 -1
-777 0
0 3.271 2
Exploitatieresultaat 1.679 1 2.003 1 116 0 5.824 4 11.277 6 2.811 2 5.585 1
Om de speerpunten uit het Instellingsplan te kunnen financieren zijn
voldoende middelen nodig. In het verleden zijn voor deze ontwikkelingen
veelal voorzieningen getroffen. Naast onttrekking aan deze voorzieningen
HAN
www.han.nl

zijn er ook uitgaven ten laste van de exploitatie gedaan. In voorgaande
hoofdstukken is de voortgang van de projecten en de besteding van
middelen daarbij al aangegeven.
Het totale resultaat van de HAN over 2006 is € 11,3 miljoen. Dit is ruim
€ 8,7 miljoen hoger dan begroot (€ 2,8 miljoen). Dit is het saldo van
hogere baten (€ 0,4 miljoen), lagere lasten (€ 7,4 miljoen), een hoger
saldo financiële baten en lasten (€ 1,7 miljoen) en een niet begrote buitengewone
last (van € 0,7 miljoen).
De baten uit rijksbijdragen vallen ten opzichte van de begroting 2006 en
de werkelijke cijfers 2005 € 2,3 miljoen respectievelijk € 7,0 miljoen hoger
uit. De belangrijkste oorzaak hiervan is een groter aantal ingeschreven studenten.
Door de stijging van het aantal studenten ontvangt de HAN ook
meer collegegelden.
De baten uit werk in opdracht van derden en overige baten zijn
€ 3,3 miljoen lager dan begroot. Bij het opstellen van de begroting is
aangenomen dat een aantal lectoren het gehele jaar in dienst zou zijn en
inkomsten zou binnenhalen. Doordat de aanstelling enigszins is vertraagd,
is de begrote omzet niet gehaald. Ten opzichte van 2005 is een stijging
van bijna 19% (€ 5,2 miljoen) gerealiseerd.
Aan de lastenkant zijn de personele lasten per saldo € 4,8 miljoen lager
dan begroot. Deze lagere personele lasten zijn onder andere ontstaan
doordat de groei in vacatureruimte met een zekere vertraging wordt
ingevuld. Daarnaast wordt bij projecten veel eigen personeel ingezet in
plaats van extra personele inzet. Ten opzichte van 2005 zijn de personele
lasten met ruim 9% (€ 10 miljoen) gestegen wat voornamelijk verklaard
wordt door een stijging van het aantal fte’s als gevolg van de groei van
het aantal studenten.
jaarverslag han 2006 | 115

De afschrijvingslasten zijn iets lager dan begroot, omdat begrote investeringen
later in het jaar hebben plaatsgevonden dan gepland. Ten opzichte
van 2005 zijn de afschrijvingslasten toegenomen, wat voornamelijk verklaard
wordt door ingebruikname van de Zuidoostvleugel in Nijmegen.
De overige instellingslasten zijn € 1,7 miljoen, dit is 4,5% lager dan
begroot. Dit komt door lagere huisvestingslasten (€ 1,5 miljoen) en lagere
uitgaven op beheerskosten (€ 0,2 miljoen).
Het saldo financiële baten en lasten is € 1,7 miljoen hoger dan begroot.
Dit is veroorzaakt door lagere rentelasten doordat er nog geen externe
lening is opgenomen en een hoger rentepercentage dan begroot op uitstaande
saldi is ontvangen. Ondanks de afname van de liquide middelen
is het saldo € 0,2 miljoen hoger dan in 2005. Dit komt door een hogere
rentevergoeding.
Als buitengewone last is in deze cijfers de terugvordering Rijksbijdrage
1999-2002 (€ 0,8 miljoen) verwerkt als gevolg van het bekostigingsonderzoek
HBO. Van het oorspronkelijke terugvorderingbesluit van k€ 2.531 is
uiteindelijk k€ 777 daadwerkelijk door de Rechtbank Utrecht als terug te
vorderen toegewezen.
Bij de contractafdelingen is het totale negatieve resultaat k€ 350 op een
omzet van k€ 17.047 terwijl k€ 17.825 was begroot.
HAN
www.han.nl

HAN totaal naar onderdelen
Resultaat excl. rente (x € 1.000)
Initieel
onderwijs
Contractactiviteiten
College van Bestuur
en Service Bedrijf
HAN
totaal
Begroot 941 678 983 2.602
Werkelijk 8.595 -350 3.032 11.277
Initieel Onderwijs
Resultaat excl. rente
(x € 1.000)
Educatie
Gezondheid Gedrag
en Maatschappij
Economie en
Management
Techniek ICA HAN
totaal
Begroot 753 0 187 0 1 941
Werkelijk 1.219 5.051 1.191 935 199 8.595
College van Bestuur en Service Bedrijf
Resultaat excl. rente
(x € 1.000)
College van
Bestuur
Service Bedrijf
HAN
HAN
Huisvesting
HAN
totaal
Begroot 203 53 727 983
Werkelijk 2.015 340 677 3.032
markt-/Contractactiviteiten
Resultaat excl. rente
(x € 1.000)
NDO VDO Economie en
management
Techniek ICA HAN
totaal
Begroot 129 283 283 -18 1 678
Werkelijk 102 102 -79 -306 -169 -350
jaarverslag han 2006 | 117

Financiële positie
Balans per 31 december
(na resultaatbestemming)
Activa
(x € 1.000) 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 %
Vaste activa
Materiële vaste activa 68.272 55 89.282 68 99.560 72 114.023 79 120.272 81
Financiële vaste activa 131 0 120 0 118 0 98 0 51 0
Vlottende activa
Voorraden en onderhanden werk 1.315 1 1.296 1 1.127 1 459 0 3.202 2
Vorderingen 7.547 6 7.765 6 7.864 6 6.684 5 7.086 5
Effecten 904 1 904 1 0 0 0 0 0 0
Liquide middelen 45.889 37 31.189 24 28.412 21 23.181 16 18.039 12
Totaal activa 124.058 100 130.556 100 137.081 100 144.445 100 148.650 100
Passiva
(x € 1.000) 2002 % 2003 % 2004 % 2005 % 2006 %
Eigen vermogen 20.550 17 22.553 17 22.669 17 28.493 20 39.769 27
Egalisatierek. Invest. Subsidies 699 1 651 0 606 0 562 0 519 0
Voorzieningen 29.332 24 31.294 24 37.502 27 33.928 23 25.596 17
Schulden op lange termijn 26.308 21 25.523 20 24.869 18 24.021 17 23.142 16
Schulden op korte termijn 47.169 37 50.535 39 51.435 38 57.441 40 59.624 40
Totaal Passiva 124.058 100 130.556 100 137.081 100 144.445 100 148.650 100
De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2005 toegenomen met
€ 6,2 miljoen door het gereedkomen van de Zuidoostvleugel in Nijmegen
HAN
www.han.nl

De voorraden, onderhanden werk en vorderingen zijn per saldo € 3,1 miljoen
hoger dan in 2005 hetgeen veroorzaakt wordt door meer projecten in
het onderhanden werk.
Door de investeringen in de nieuwbouw en onttrekkingen aan de voorzieningen
zijn de liquide middelen met € 5,1 miljoen afgenomen.
Na toevoeging van het resultaat van € 11,3 miljoen is het eigen vermogen
toegenomen tot € 39,8 miljoen.
De voorzieningen zijn per saldo afgenomen met € 8,3 miljoen. Voor
een nadere specificatie wordt verwezen naar de navolgende tabel
‘Voorzieningen’ en de daarbij horende toelichting.
De balans nader beschouwend kan gesteld worden dat, net als voorgaande
jaren, als gevolg van de investeringen in de nieuwbouw er een verschuiving
plaatsvindt van liquide middelen naar vaste activa. Aan de passiva-
Voorzieningen
(x € 1.000) 31 december 2005 Saldo dotaties/
onttrekkingen
31 december 2006
Onderhoud gebouwen 1.738 -/- 104 1.634
Wachtgeld 5.092 -/- 337 4.755
Sociaal beleid 8.257 -/- 1.533 6.724
Afstudeerfonds 1.069 -/- 73 996
Waarborgfonds 604 0 604
HOF 9.589 -/- 4.326 5.263
Nieuwe opleidingen 2.871 -/- 611 2.260
ICT 2.531 -/- 751 1.780
Kennispoort 1.882 -/- 398 1.484
Overige 295 -/- 199 96
Totaal 33.928 -/- 8.332 25.596
jaarverslag han 2006 | 119

kant neemt het aandeel eigen vermogen toe (verbetering solvabiliteit) door
het positieve resultaat en de voorzieningen nemen af door onttrekkingen.
De activiteiten rond het Programma HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
zijn in volle gang. Dit resulteert in 2006 in een mutatie van € 4,3 miljoen
voor onder andere het ombouwen van het onderwijs en de inrichting van
een Studie Informatie Systeem. Daarnaast is conform verwachting onttrokken
aan de voorziening Sociaal Beleid. De deelprojecten uit het werkplan
van het Programma Kennispoort zijn bijna afgerond, daarnaast is een start
gemaakt met de uitvoering van het programma. Hiermee is een onttrekking
van k€ 398 gemoeid.
Liquiditeit
Current ratio per 31 december 2002 2003 2004 2005 2006 2008
HAN 1,2 0,8 0,7 0,5 0,5 0,7
HBO-gemiddelde 1,0 0,9 0,8 0,9
De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen
de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,5. Ten
opzichte van 2005 is de liquiditeit stabiel gebleven en ligt deze ruim onder
het HBO-gemiddelde. Het beleid van de HAN is gericht op het aanhouden
van een zo laag mogelijk saldo liquide middelen. Een ratio van 0,5 ziet de
Vermogenspositie
Solvabiliteit per 31 december 2002 2003 2004 2005 2006 2008
HAN 16,6% 17,3% 16,5% 19,7% 26,8% 26,4%
HBO-gemiddelde 31,2% 32,1% 32,5% 20,1%
HAN
www.han.nl

HAN als voldoende om de kortlopende schulden op tijd te voldoen. Indien
nodig zou via de rekening courant of een kasgeldlening in een tijdelijke
liquiditeitsbehoefte kunnen worden voorzien.
Door toevoeging van het resultaat aan het eigen vermogen is dit gestegen
van € 28,5 miljoen naar € 39,8 miljoen.
De solvabiliteit stijgt hierdoor van 19,7% naar 26,8% en heeft daarmee de
HAN-norm van 20% bereikt. Omdat de voorzieningen (€ 25,6 miljoen)
gedeeltelijk een langlopend karakter hebben, kan geconcludeerd worden
dat, vanuit de combinatie solvabiliteit en voorzieningen (samen 44% van
het balanstotaal), de financiële positie van de HAN solide is.
Financiering
Kasstroomoverzicht
(x € 1.000) 2002 2003 2004 2005 2006 2008
Operationele activiteiten 22.257 13.107 14.240 17.661 10.268 9.989
Investeringsactiviteiten -/- 12.887 -/- 27.022 -/- 16.363 -/- 22.044 -/-14.529 -/- 16.716
Financieringsactiviteiten -/- 656 -/- 785 -/- 654 -/- 848 -/-879 -/- 1.440
Mutatie kasstroom 8.714 -14.700 -2.777 -5.231 -/-5.142 -/-8.167
De investeringen hebben voornamelijk betrekking op de nieuwbouw in
Nijmegen. De investeringen zijn volledig gefinancierd uit de aanwezige
middelen en uit de operationele kasstroom.
Treasury
Het liquiditeitsbeheer wordt in eigen beheer uitgevoerd en is gericht
op maximalisatie van het renteresultaat. Daartoe zijn rekeningcourant-
jaarverslag han 2006 | 121

contracten afgesloten met de huisbankier, waar ook het grootste deel van
de deposito’s is afgesloten. Er wordt geen actief beleggingsbeleid gevoerd.
Mede in relatie tot de investeringen in vastgoed en de speerpunten wordt
een strakke monitoring van de liquiditeitenplanning toegepast, waarbij de
ontvangsten en uitgaven gematcht worden.
Deelnemingen
De meerderheidsdeelnemingen zijn hieronder met enige kerngegevens
weergegeven.
Deelnemingen
(x € 1.000) Eigen
vermogen per
31 dec. 2006
Omzet 2006
Resultaat
2006
Begroot
resultaat 2006
HAN Holding BV excl. deelnemingen 1.058 0 0 0
Interstudie BV 1.103 4.133 90 210
HAN Flex BV 64 2.752 0 0
HAN Individueel Onderwijs BV -/- 58 0 0 0
HAN Studentbedrijven BV 13 56 -6 0
HAN Holding geconsolideerd 6.941 84 0
HAN Holding BV heeft als dochterondernemingen: Interstudie BV, HAN
Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN Studentbedrijven BV.
Interstudie BV is een onderwijsadviesbureau dat in 2000 is verzelfstandigd.
In september 2005 is het proces in gang gezet tot het samenvoegen
van de twee contractorganisaties NDO en Interstudie die zich beide richten
op de onderwijsmarkt. Inmiddels worden beide organisaties geleid
door één gemeenschappelijke directeur. De omzet van Interstudie BV
levert een bijdrage aan het speerpunt dat de helft van de financiële mid-
HAN
www.han.nl

delen uit andere bronnen dan de overheidsmiddelen dient te komen. De
omzet van Interstudie BV is met k€ 4.133 bijna 7% hoger dan begroot. Het
resultaat is met k€ 138 lager dan begroot (begroot k€ 210). Dit komt voornamelijk
door een extra afschrijving op de verbouwingskosten ad.
k€ 149. Nagekomen correcties op de jaarcijfers van 2005 zijn bij de HAN
in de jaarrekening 2006 verwerkt. Hierdoor is het hier getoonde resultaat
k€ 90 in plaats van k€ 138. Het resultaat van 2005 is k€ 48 lager dan verwerkt
in de jaarrekening 2005.
HAN-Flex BV verzorgt voor de HAN de inleen van gastdocenten, surveillanten
en dergelijke. Het resultaat is nagenoeg € 0.
Bij HAN Individueel Onderwijs BV waren de activiteiten van de in 2002
overgenomen PBNA-opleidingen ondergebracht. In de loop van 2004 zijn
de activiteiten van deze BV overgeheveld naar het HAN Kenniscentrum
Economie Techniek en Informatica.
Met het doel studenten de kans te geven om het ondernemerschap te
leren is HAN Studentbedrijven BV opgericht. Het resultaat komt in 2006
uit op k€ 6 negatief waar k€ 0 begroot was. In het najaar van 2006 zijn de
onderdelen van HAN Studentbedrijven samengevoegd met twee andere
onderdelen van de HAN. Op deze wijze was het mogelijk om een verdere
groei van deze bedrijven te realiseren en de kwaliteit en de continuïteit
beter te waarborgen. Door deze strategische heroriëntatie heeft de BV een
klein verlies geleden.
Beheersing financiële risico’s
De belangrijkste financiële risico’s voor de HAN zijn: achterblijvende baten
door dalende studentenaantallen en slechte rendementen, onvoldoende
indexatie van de rijksbijdrage in relatie tot de loonontwikkeling en tegenvallende
omzet uit marktactiviteiten.
jaarverslag han 2006 | 123

Afnemende studentenaantallen hebben door de t-2 bekostiging pas na
ruim één jaar een merkbaar financieel effect. Het risico kan op dit punt
met name gemanaged worden door adequaat te anticiperen op het gebied
van personeelskosten. Vanwege de groei van de HAN in combinatie met
de t-2 bekostiging voert de HAN op dit moment een volume aan activiteiten
uit op basis van een exploitatie met € 8 miljoen minder middelen (en
dus mensen). Dit betekent dat bij een substantiële daling van studentenaantallen
bij de HAN feitelijk geen krimp in personeel nodig is, aangezien
de organisatie nog lang niet op het financierings- en bemensingsniveau is
gebracht van de actuele studentenaantallen. Ook de huisvesting is uiteraard
gebaseerd op de volumeontwikkeling van het aantal studenten. De
rijksbijdrage voor huisvesting heeft eveneens een vertraagd, merkbaar
effect van ruim één jaar. Daarnaast is het belangrijk op te merken dat de
HAN een flexibele huisvestingsschil heeft (gehuurde c.q. eenvoudig af te
stoten gebouwen) van bijna 20% van de in gebruik zijnde huisvestingsmeters.
De HAN is goed in staat om zonder grote aanpassingen een eventuele
onvoldoende indexatie c.q. verlaging van de rijksbijdrage per student op
te vangen. Het gaat hierbij met name om beheersing van de kosten. Er is
voldoende sturing op kosten mogelijk om met de ontwikkeling in de rijksbijdrage-vergoeding
per student mee te bewegen.
Ten aanzien van mogelijk tegenvallende marktomzet c.q. druk op marges
bij de contractactiviteiten en de lectoraten kan voldoende snel geanticipeerd
worden vanwege het grote aantal, vooral tijdelijke, arbeidscontracten dat in
dit verband is aangegaan. Hierdoor kan een eventueel tegenvallende omzet
c.q. terugloop in omzet in meer of mindere mate opgevangen worden.
Door de eerder genoemde viermaandelijkse managementrapportages
worden alle organisatie-onderdelen gemonitord zodat afwijkingen van de
HAN
www.han.nl

(zowel financiële- als niet financiële kwantitatieve en kwalitatieve) resultaten
in relatie tot de begrotingen en doelstellingen tijdig gesignaleerd
kunnen worden.
De financiële risico’s van calamiteiten zoals brand zijn gedekt door afgesloten
verzekeringen. Om te zorgen dat de verzekerde bedragen up-to-date
blijven wordt eenmaal per drie jaar door een extern bureau een controle
uitgevoerd op de aanwezige risico’s en de dekking daarvan. Daarnaast
heeft de HAN een WA-verzekering ter dekking van de wettelijke aansprakelijkheid
van bestuur, personeel en studenten.
(Zie ook Hoofdstuk 4 - paragraaf Integraal Risicomanagement.)
De cijfers in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2006 van de HAN,
waarbij door KPMG een goedkeurende verklaring is afgegeven.
Accountantsmededeling
Wij zijn van oordeel dat de informatie in het op pagina 112 tot en met 125 van
het jaarverslag 2006 van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen te Arnhem
opgenomen hoofdstuk 5 ‘Financien’ op juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening
2006 van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Bij deze jaarrekening
hebben wij op 17 april 2007 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt.
Voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent
de financiële positie en de resultaten van de Hogeschool van Arnhem en
Nijmegen dient hoofdstuk 5 ‘Financien’ uit het jaarverslag 2006 van de
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen te worden gelezen in samenhang met
de volledige jaarrekening waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons
daarbij op 17 april 2007 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring.
Arnhem, 17 april 2007
KPMG Accountants N.V.
jaarverslag han 2006 | 125

HAN
www.han.nl

overzichten
6
de han
investeert…

het netwerk van
Monique Kloks |
Samenwerking met onze externe partners is een belangrijk aspect van kennisontwikkeling en
kennisoverdracht. Deze partners zijn specialist in hun vakgebied en de toekomstige werkgevers
van onze studenten. Wij betrekken hen graag in zowel de ontwikkeling als de uitvoering van
onze opleidingen. En we verzorgen voor deze externe partners onderzoek en advies op specifieke
vraagstukken die leven in de organisatie, bedrijfstak of regio. Monique Kloks werkt als
hoofd personeelszaken bij het Catharina Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen regelmatig
samen met studenten, docenten, adviseurs en lectoren van de HAN.

de han investeert in samenwerking
Jos van der Meulen | is vanuit de HAN
contactpersoon voor CWZ
Studenten FEM | voerden een stageopdracht
uit bij CWZ
Ton van den Hout | Lector Zorgmanagement,
adviseert CWZ op strategisch niveau
Paul van Campen | is vanuit de contractafdeling
VDO adviseur voor het CWZ
Felix Thissen | docent instituut Finance
& Management, begeleidt studenten

Bacheloropleidingen (240 ECTS)
Sector Educatie
Voltijd Deeltijd e-learning
Opl leraar VO 2e gr in Aardrijkskunde • • N
Opl leraar VO 2e gr in Algemene Economie • • N
Opl leraar VO 2e gr in Bedrijfseconomie • • N
Opl leraar VO 2e gr in Biologie • • N
Opl leraar VO 2e gr in Duits • • N
Opl leraar VO 2e gr in Engels • • N
Opl leraar VO 2e gr in Frans • • N
Opl leraar VO 2e gr in Geschiedenis • • N
Opl leraar VO 2e gr in Natuurkunde • • N
Opl leraar VO 2e gr in Nederlands • N
Opl leraar VO 2e gr in Pedagogiek • • N
Opl leraar VO 2e gr in Scheikunde • • N
Opl leraar VO 2e gr in Wiskunde • • N
Opleiding tot leraar Basisonderwijs • • N
Opleidingskunde • • N
Duaal
Taal
Sector Informatica en Communicatie
Bedrijfskundige Informatica • • N
Communicatiesystemen • • N
Informatica • • N
Technische Informatica • • N
HAN
www.han.nl

Sector Techniek
Voltijd Deeltijd e-learning
Autotechniek • • N
Bio-informatica • N
Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek • N & E
Bouwkunde • • • N
Chemie • N
Civiele Techniek • • N
Elektrotechniek • • • N
Industrieel Produkt Ontwerpen • N
Technische Bedrijfskunde • • • N
Technische Informatica • • N
Werktuigbouwkunde • • N
Duaal
Taal
Sector Gezondheidszorg
Opleiding tot Fysiotherapeut • N
Opleiding voor Ergotherapie • N
Opleiding voor Logopedie • • N
Voeding en Diëtetiek • N
Management in de Zorg • N
Opleiding Mondzorgkunde • N
Opleiding tot Verpleegkundige • • • N
Opleiding leraar 2e gr in Gezondheidszorg
en Welzijn
Opleiding leraar VO 1e gr in de
Lichamelijke Oefening
• N
• N
Sport, Gezondheid en Management • N
jaarverslag han 2006 | 131

Sector Gedrag en Maatschappij
Voltijd Deeltijd e-learning
Creatieve Therapie • • • N
Culturele en Maatschappelijke Vorming • • N
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening • • • N
Pedagogiek • • N
Sociaal Pedagogische Hulpverlening • • • N&D (vt)
Duaal
Taal
Sector Economie en Management
Accountancy • • • N
Bedrijfseconomie • • N&E (vt)
Commerciële Economie • • • N
Communicatie • • • N&E (vt)
Facility Management • • N
Financial Services Management • • N
Fiscale Economie • N
Food & Business • N
HBO - Rechten • • • N
International Business and Languages • • N
International Business and Management Studies • N&E (vt)
Logistiek en Economie • • • N&E (vt)
Opleiding voor Management, Economie en Recht • • • N&E (vt)
Personeel en Arbeid • • N
Small Business en Retail Management • • N
HAN
www.han.nl

Taal
Associate Degree
AD Civiele techniek DCP
AD Civiele techniek WCUI
AD Management in de Zorg
AD Accountancy
AD Fiscale Economie
N
N
N
N
N
Masteropleidingen (vanaf 2007 in Graduate School)
Voltijd Deeltijd Duaal ECTS
HBO-Master in Control Systems Engineering • • 81
HBO-Master in Information Systems
Development
• • 75
HBO-Master in Management & Innovation • 60
HBO-Master in Managing Human Resources • 60
HBO-Master of International Business • 90
HBO-Master Advanced Nursing Practice * • 120
HBO-Master Physician Assistant * • 150
HBO-Master of Molecular Life Sciences • • 72
HBO-Master Pedagogiek ** • 90
HBO-Master Bedrijfskunde Zorg en
Dienstverlening
HBO-Master of Telecommunication
Management
• 70
• • 68
*
bekostigde masteropleidingen
**
voorheen Hogere Kaderopleiding Pedagogiek
jaarverslag han 2006 | 133

Masters die de HAN onder licentie van een universiteit aanbiedt
• Master of Science in Accounting and Finance via Open Universiteit
• Master of Science in Controlling via Nijenrode Business Universiteit
• Master of Automotive Engineering i.s.m. Universiteit Praag en Brest,
eigen accreditatie in voorbereiding
• Master of Science in E-Learning, Multimedia and Consultancy via Sheffield
Hallam University
• Master of Science in European Logistics, Transport and Distribution
via University of Westminster
Lectoraten
Economie en Management
• Human communication development - Lector dr. Els van der Pool
• Innovatie - Lector drs. Frans Nauta
• Internationale Handel voor het MKB - Lector drs. Louise van Weerden
• Logistiek in allianties - Lector drs. Stef Weijers
• Professional & Leadership Development - Lector ir. Hans Timmermans
• Total Quality Management (TQM) in Organisatienetwerken -
Lector drs. Gerard Berendsen
Educatie
• Governance en innovatiedynamiek in het onderwijs -
Lector dr. Frans de Vijlder (start per 01-03-2007)
• Leiding geven aan innovatie van leerprocessen in organisaties -
Lector dr. Jüurg Thölke (start per 01-01-2007)
• Leren met ICT: digitale didactiek - Lector dr. Marijke Kral
• Leren in veranderende organisaties - Lector dr. Gert-Jan Schuiling (start
per 01-01-2007)
• Ontwerpen van innovatieve leerarrangementen - Lector dr. Bregje de
Vries (start per 01-01-2007)
HAN
www.han.nl

• Ontwikkelen van competenties op de werkplek - Lector dr. Ruud Klarus
• Pedagogische kwaliteit van de leraar - Lector dr. Arjan Dieleman (start
per 2007)
• Identiteitsontwikkeling in de school - lectoraat afgesloten per 01-09-2005
• Theorie die werkt - leren als symbiose van theorie en praktijk -
Lector dr. Piet-Hein van de Ven - lectoraat afgesloten per 01-01-2007
Gezondheid Gedrag en Maatschappij
• Acute Intensieve Zorg - Lector dr. Joke Mintjes
• Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie - Lectoren dr. Yvonne
Heerkens en dr. Josephine Engels
• Lokale zorg vanuit klantperspectief - lector dr. Martha van Biene
• Professionalisering van agogische beroepen en vaktherapeuten in de
gezondheidszorg - Lectoren dr. Kitty Kwakman en dr. Marion van Hattum
• Zorgmanagement - Lector prof. dr. Ton van den Hout
Informatica en Communicatie
• Embedded Systems - vacature
• Data Architectures - Lector drs. Guido Bakema
Techniek
• Experimentele Akoestiek - Lector dr. ir. Hans-Elias de Bree
• Industrial Safety - Lector dr. ir. Jan Kops
• Mobiliteitstechnologie - Lector dr. ir. Joop Pauwelussen
• Voertuigmechatronica - Lector dr. Bram Veenhuizen
• Molecular Life Sciences - Lector prof. dr. Cees van den Hondel
• Telecommunicatie Netwerken - Lector prof. ir. Jaap van Till
jaarverslag han 2006 | 135

Samenstelling bestuur en management
COLLEGE VAN BESTUUR
Marcel Wintels (voorzitter)
Ron Bormans
FACULTEIT EDUCATIE
Faculteitsdirectie
Jack Vogels
Instituutsdirectie
Rob Bruggeling (tot 01-02-2006) VO en BVE (Instituut voor Leraar
en School HAN (ILS))
Jacques van Meegen (per 01-02-2006)
Hennie Komduur (adj.) (per 01-02-2006)
Betty van Waesberghe
PO (Pabo) Arnhem
Rien van Domburg (adj.)
Yvonne Visser
PO (Pabo) Nijmegen
Erny Holla (adj.)
Jacques van Meegen (tot 01-02-2006) Opleidingskunde *
Gert-Jan Jansen (per 01-02-2006)
Hans van Gansewinkel
NDO/Interstudie
Yvon Siebelink (adj.)
*
Deze opleiding is vooralsnog niet ondergebracht in een instituut en
valt rechtstreeks onder de faculteitsdirectie
FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ
Faculteitsdirectie
Walter van Gisbergen (voorzitter)
Bart van Bergen
Instituutsdirectie
Marianne Nannings
Paramedische Studies
HAN
www.han.nl

Peter Loonen (adj.) (per 01-02-2006)
Marian Adriaansen
Verpleegkundige Studies
Gerard Knuppel (adj.)
Tjeerd de Jong
Sport en Bewegingsstudies
Jan Dankers (tot 01-10-2006) Sociale Studies
Kathelijne van Kammen (vanaf 01-05-2006)
Nini Enderlee
Marijke Beckers Mondzorgkunde *
Tjeu Verhagen
VDO/Kaderopleiding/
Lerarenopleiding Verpleegkunde
Deze opleiding is vooralsnog niet ondergebracht in een instituut en
valt rechtstreeks onder de faculteitsdirectie
FACULTEIT ECONOMIE EN MANAGEMENT
Faculteitsdirectie
Frank Stöteler
Instituutsdirectie
Gert de Groot
International Business &
Communication
Mick Timmermans (tot 01-05-2006)
Masja van Fruchten (per 01-05-2006)
Jetty Schaap
Bedrijfskunde & Rechten
Lilian Prevoo
Cees de Jong
Finance & Management
Peter Hoekstra
FACULTEIT TECHNIEK
Faculteitsdirectie
Harry Ankone
Instituutsdirectie
Egon Haffmans
Engineering
jaarverslag han 2006 | 137

Tinus Hammink
Henk de Graaf (tot 01-09-2006)
Olga Teunissen a.i. (per 01-09-2006)
Cees van Verseveld
Built Environment
Applied Sciences
ICA (Informatica en Communicatie Academie)
Directie
Ella Hueting (voorzitter)
Deny Smeets
Leon Verhoeven (a.i.) (tot 01-05-2006) HAN Kenniscentrum Economie,
Techniek en Informatica
Mick Timmermans (per 01-05-2006)
Carin Pel (per 01-05-2006)
SERVICE BEDRIJF HAN
Directie
Louis Pullens
Hoofden Service Units
Hans Brouwer
Betty Euser
Geert van Gessel
Ans Gielen
Francien Hoek
Jan Lemmens
Ad Sanders
Marketing Communicatie en
Voorlichting
Personeel en Organisatie
Facilitaire Zaken
Service Centrum Onderwijs
Financieel Economische Zaken
Studentzaken
Informatie en Communicatie
Technologie
HAN
www.han.nl

Programmamanagement
Noël Maertens
Kennispoort HAN
Kathelijne van Kammen (tot 01-05-2006) HAN Onderwijs Flexibilisering
Ans Gielen (per 01-05-2006) (HOF)
Samenstelling Raad van Toezicht
Volgens het geldende Rooster van Aftreden kunnen voorzitter en leden
maximaal twee maal voor een periode van vier jaar zitting hebben in de
Raad van Toezicht.
Mevr. prof. dr. J.M. Cramer (1951)
Hoofdfunctie
• Directeur Sustainable Entrepreneurship B.V. te Arnhem
• Hoogleraar Duurzaam Ondernemen bij Universiteit Utrecht
Belangrijkste nevenfuncties
• Kroonlid SER
• Voorzitter Commissie Ruimtelijke Inrichting en Bereikbaarheid (RIB)
van de SER
• Diverse commissariaten, o.a. bij Shell Nederland en FMO (Nederlandse
Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden)
• Lid Raad van Toezicht Universiteit Maastricht en Wereld Natuur Fonds
Benoeming
01-03-04 tot 01-03-08 *
*
Mevrouw Cramer is per 23 februari 2007 beëdigd tot Minister van VROM en
maakt per deze datum geen deel meer uit van de Raad van Toezicht.
jaarverslag han 2006 | 139

Dhr. ing. J.W. Ramaekers (1947), voorzitter
Hoofdfunctie
• Senior vice president & site director bij Philips Semiconductors
Nijmegen, per 1 oktober 2006 overgegaan in NXP, alwaar benoemd
in de functie van Landenmanager NXP Nederland en Site director
Eindhoven en Nijmegen
Belangrijkste nevenfuncties
• Commissaris bij DAR milieudiensten
• Diverse bestuurslidmaatschappen, o.a. bij Kamer van Koophandel,
VNO NCW Midden (regio Arnhem-Nijmegen), Nederlandse
Maatschappij voor Nijverheid en Handel (afdeling Nijmegen),
Industriële Kring Nijmegen en Omstreken, Universiteitsfonds TU
Twente en Stichting Leergeld Nijmegen
• Lid Innovatieplatform Nijmegen
• Lid Adviesraad ROC Sector Economie
• Lid Klankbordgroep TU Delft
Benoeming
01-03-01 tot 01-03-05
Tweede periode ingegaan:
01-03-05 tot 01-03-09
Dhr. drs. J.C. Houwert (1949)
Hoofdfunctie
• Voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Wegener NV, Apeldoorn
Belangrijkste nevenfuncties
• Diverse commissariaten, o.a. bij Eden Design & Communication en
Goudse Verzekeringen
• Diverse bestuurslidmaatschappen in de uitgeversbranche, o.a. bij
Nederlands Uitgevers Verbond
• Lid Raad van Toezicht Groninger Museum
• Lid bestuur Introdans
• Lid bestuur Codart
HAN
www.han.nl

Benoeming
01-09-02 tot 01-09-06
Tweede periode ingegaan:
01-09-06 tot 01-09-10
Dhr. ir. H.L.J. Noy (1951)
Hoofdfunctie
• Voorzitter Raad van Bestuur ARCADIS NV, Arnhem
Belangrijkste nevenfuncties
• Commissariaat bij NV Nederlandse Gasunie en Gas Transport Services BV
• Diverse bestuurslidmaatschappen, o.a. bij VNO-NCW, Stichting
Management Studies, Vereniging Effecten Uitgevende Ondernemingen
• Lid Adviesraad Uitgevende Instellingen Euronext
• Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Vilente (ouderenzorg)
Benoeming
01-06-03 tot 01-06-07
Dhr. mr. E.M. d’Hondt (1944)
Hoofdfunctie
• Voorzitter VSNU (tot 01-11-06), per 01-11-06 voorzitter GGD Nederland,
Utrecht
Belangrijkste nevenfuncties
• President-Commissaris Continuon NV en Commissaris Goudse Verzekeringen
• Voorzitter bestuur, o.a. bij Museum Het Valkhof en Stichting Parlementaire
Geschiedenis
• Vice-voorzitter bestuur Nederlandse Rode Kruis
• Lid bestuur Academie voor Wetgeving
• Voorzitter Raad van Toezicht Canisius Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen
Benoeming
01-03-01 tot 01-03-05
Tweede periode ingegaan:
01-03-05 tot 01-03-09
jaarverslag han 2006 | 141

Samenstelling Medezeggenschapsraad
Studentengeleding
Kiesgroep HAN algemeen
• Erik van Eikenhorst
• Alette Ouwens
• Peter Snijders (tot 1-8-06) – Lucy Gossens (vanaf 1-9-06)
• Thijs de Waard
Kiesgroep Faculteit Economie en Management
• Karin Harmsen (tot 1-8-06) - Annemieke van de Pieterman (vanaf 12-10-06)
Kiesgroep Faculteit Educatie
• Nick van Meerwijck
Kiesgroep Faculteit Techniek
• Diana Thijsse (tot 15-3-06) - Mieke Acda (vanaf 1-9-06)
Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij
• Samuel van Swol
Personeelsgeleding
Kiesgroep HAN algemeen
• Mieke Rombouts
• Ineke Takke
Kiesgroep Faculteit Economie en Management
• Wim van de Donk
Kiesgroep Faculteit Educatie
• Jaap Bol
Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij
• Amy van Duijnhoven
Kiesgroep Faculteit Techniek
• Ria Derksen
Kiesgroep Service Bedrijf
• Hanneke de Natris
• Rein Bouwman (tot 9-1-06) - Kees van Rossum (vanaf 1-2-06)
HAN
www.han.nl

jaarverslag han 2006 | 143

… De HAN blijft investeren
colofon
Realisatie
HAN Marketing Communicatie en Voorlichting
Redactie Bestuurssecretaris HAN
Ontwerp & uitvoering
ter Haar Romeny & Ketel
Fotografie
Con Mönnich, Alain Baars,
Ralph Smits, Anthoney Fairley,
Sander van de Geijn, MCV
Rob Gieling
Drukwerk
Drukkerij Efficiënt Nijmegen
Met dank aan alle HAN-medewerkers die een
bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming
van dit jaarverslag. Informatie over de inhoud van
het Jaarverslag HAN 2006 kunt u opvragen bij de
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen,
telefoon (026) 369 15 07.

HAN
www.han.nl