Jaarverslag 2004 - Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Doelgericht en transparant,
op weg naar de top
J A A R V E R S L A G 2 0 0 4

Doel
Missie: de HAN in 2008
Het hoger beroepsonderwijs aan de HAN is afgestemd op de
individuele wensen van studenten en cursisten, zowel schoolverlaters
als werkenden. De HAN werkt vraaggeoriënteerd en
innovatief, gericht op het aanbieden van opleiding, training,
advisering en toegepast onderzoek. De HAN werkt vanuit
maatschappelijke bevlogenheid en in de overtuiging een bijdrage
te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving.
Het HAN-onderwijs is van hoogwaardige kwaliteit en
voorzien van het accreditatiekeurmerk. Voor studenten en
medewerkers vormt de HAN een aantrekkelijke, professionele,
ontwikkelings- en resultaatgerichte omgeving. Voor bedrijven,
instellingen en individuen in de brede regio is de HAN hét
opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners.

gericht en
transparant
op weg naar de top
J A A R V E R S L A G 2 0 0 4

HAN op koers
De Raad van Toezicht heeft in 2004 zijn goedkeuring gegeven aan het Instellingsplan HAN
2004-2008 met daarin de ambities en doelstellingen. De Raad ondersteunt hiermee het
College van Bestuur in zijn koers naar een toppositie voor de HAN in het hoger onderwijs.
Ook in 2004 is de Raad van Toezicht op adequate wijze door het College van Bestuur geïnformeerd
om zijn toezichthoudende rol goed te kunnen vervullen. De compacte managementrapportages,
concreet gericht op het instellingsplan en de daaruit voortvloeiende
resultaatgebieden, ervaart de Raad hierbij als een goed instrument. De Raad van Toezicht
stelt met tevredenheid vast dat het College van Bestuur, samen met het management en de
medewerkers van de HAN de goede prestaties van 2003 in 2004 heeft kunnen continueren.
De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit voor de opbouwende en plezierige samenwerking
met het College van Bestuur en voor de inzet van alle medewerkers en studenten
van de HAN. In het bijzonder dankt de raad Jeanne Mulder, lid van het College van Bestuur
van het eerste uur, die in januari 2005 afscheid heeft genomen van de HAN.
Namens de Raad van Toezicht
J.W. Ramaekers, voorzitter
(Voor het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2004, zie pagina 79).

Voorwoord
Voor u ligt het jaarverslag van de HAN over 2004:
‘Doelgericht en transparant, op weg naar de top’.
Op weg naar de top
Met de realisatie van ons instellingsplan 2004-2008 willen we als HAN tot de top van Nederland
behoren voor wat betreft onderwijskwaliteit en studenttevredenheid. Daarnaast willen we ons
verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners
in de brede regio.
Doelgericht en transparant
Wij willen dit realiseren in nauwe wisselwerking en open dialoog met onze omgeving. Dit jaarverslag
maakt daar onderdeel van uit. Het volgt de ontwikkelingen van de HAN in 2004, vertaald naar de
realisatie van resultaten op de zeven resultaatgebieden en de vijf speerpunten uit het instellingsplan.
Het verslag geeft antwoord op de vragen: wat was de doelstelling voor 2004, in hoeverre hebben we
die gerealiseerd en waar willen we naar toe? Open en transparant, met als doel ons te verantwoorden
naar onze omgeving. Naar de minister, maar zeker ook naar onze medewerkers, studentvertegenwoordigers
en onze externe relaties: de bedrijven en instellingen in de regio, de onderwijsinstellingen en de
gemeentelijke en provinciale overheden.
Uiteraard hanteren we hierbij principes van good governance en volgen we de ministeriële richtlijnen.
Op een manier die de gewenste transparantie biedt, maar niet leidt tot een overdaad aan
detailinformatie.
Graag laten wij u zelf oordelen over de ontwikkelingen en prestaties van de HAN en geven we u de
mogelijkheid ons erop aan te spreken. Naast de gebruikelijke kanalen en contactmomenten in de
dagelijkse praktijk kunt u dit doen via www.han.nl/jaarverslag.
Wat ons betreft heeft de HAN met 2004 wederom een goed jaar achter de rug. Met prima ontwikkelingen
en dito prestaties. Maar zeker ook met zaken die voor verbetering vatbaar zijn en daarom
onze bijzondere aandacht vragen.
Wij danken onze medewerkers voor hun bijdrage aan de goede prestaties en wensen hen opnieuw
de motivatie en inspiratie om samen de HAN-koers verder in te zetten: op weg naar de top,
doelgericht en transparant.
Marcel Wintels
voorzitter College van Bestuur

ORGANOGRAM
STICHTING HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN
RAAD VAN TOEZICHT
COLLEGE VAN BESTUUR
HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN
HAN HOLDING
INTERSTUDIE BV
ADVIESBUREAU VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT
HAN INDIVIDUEEL
ONDERWIJS BV
HAN STUDENT-
BEDRIJVEN BV
HAN
FLEX BV
MEDEZEGGENSCHAPSRAAD
DIRECTIE
SERVICE BEDRIJF
FACULTEITS-
RADEN
DEELRAAD
SB
DIRECTIE
FACULTEIT
EDUCATIE
INCL. ILS
DIRECTIE
FACULTEIT
GEZONDHEID
GEDRAG EN
MAATSCHAPPIJ
DIRECTIE
FACULTEIT
ECONOMIE EN
MANAGEMENT
DIRECTIE
INFORMATICA
COMMUNICATIE
ACADEMIE
DIRECTIE
FACULTEIT
TECHNIEK
STAF
STAF STAF STAF STAF
SENSOR
SERVICE UNITS
FACILITAIRE ZAKEN (FAZ)
FINANCIEEL ECONOMISCHE ZAKEN (FEZ)
INFORMATICA (ICT)
MARKETING, COMMUNICATIE EN
VOORLICHTING (MCV)
PERSONEEL EN ORGANISATIE (P&O)
SERVICE CENTRUM ONDERWIJS (SCO)
STUDENTZAKEN (SZ)
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
NDO,
DIENST-
VERLENING IN
ONDERWIJS-
ONTWIKKELING
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
VDO,
OPLEIDINGS-
EN ADVIES-
CENTRUM
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
HAN KENNISCENTRUM
ECONOMIE, TECHNIEK EN INFORMATICA
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
Voor de samenstelling van het College van Bestuur zie pagina 73.
Voor de samenstelling van het management van de HAN zie pagina 111.

Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1 Op weg naar de top
De veranderende omgeving 12
De HAN verandert mee 13
Resultaatgebieden 15
Strategische speerpunten 16
HOOFDSTUK 2 Resultaten per resultaatgebied
Tevredenheid 26
• Stijging studenttevredenheid 26
• Stijging medewerkertevredenheid 27
• Toenemende (afnemer)relatietevredenheid 29
Kwaliteit 30
• Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen 30
Groei 33
• Groei in studenteninstroom 33
• Groei in marktactiviteiten, innovatie en onderzoek 36
- Contractactiviteiten
- Toegepast onderzoek: lectoraten
- Masteropleidingen
• De helft van de financiële middelen uit andere bronnen 45
dan overheidsbekostiging
HOOFDSTUK 3 Resultaten op speerpunten
Groei van de organisatie 50
HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) 51

Verbetering kwaliteit, efficiency en effectiviteit 53
• Interne Kwaliteitszorg 53
• Service Bedrijf 54
• ICT 56
• Huisvesting 59
Ondernemerschap 60
• Ondernemerschap bij studenten 60
• Ondernemerschap bij de medewerkers 62
• Maatschappelijk verantwoord ondernemen 62
Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid 64
HOOFDSTUK 4 Organisatie en bestuurlijke inrichting
Organisatie 70
• De invloed van HOF op de organisatorische inrichting 70
• Organogram 71
Bestuurlijke inrichting 72
• Samenstelling College van Bestuur 73
• Bezoldiging College van Bestuur 73
HOOFDSTUK 5 Good governance
Horizontale en verticale verantwoording 78
Vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte) 78
Raad van Toezicht 79
Medezeggenschapsraad 81

HOOFDSTUK 6 Financiën
Financieel beleid 86
Financiële prestaties 87
Financiële positie 93
Financiering 98
Treasury 98
Deelnemingen 99
Financiële risico’s 100
Overig 101
OVERZICHTEN
Overzicht bacheloropleidingen 2004 106
Overzicht masteropleidingen 2004 109
Overzicht lectoraten 2004 110
Samenstelling Bestuur en Management HAN 111
Samenstelling Raad van Toezicht 114
Samenstelling Medezeggenschapsraad 115

dit vierkant
is de stans
Doelgericht en transparant

M I S S I E
HET HOGER BEROEPS-
ONDERWIJS AAN DE
HAN IS AFGESTEMD OP
DE INDIVIDUELE WEN-
SEN VAN STUDENTEN
EN CURSISTEN, ZOWEL
SCHOOLVERLATERS ALS
WERKENDEN.

HOOFDSTUK
1
Op weg naar de top

De veranderende omgeving
De voortgaande individualisering en mondialisering, de marktwerking
en informatie-explosie beïnvloeden de behoeften van studenten en het
beroepenveld. Hoe speel je in op de wensen van beide partijen? In de
eerste plaats door als hogeschool voortdurend in ontwikkeling te
blijven.
De HAN beweegt:
• van overheidsoriëntatie naar omgevingsoriëntatie
De veranderingen in de samenleving maken sturing vanuit de
overheid en kennisoverdracht in de traditionele zin steeds minder
effectief. De HAN wil zich daarom steeds nadrukkelijker richten op
de behoeften van studenten en cursisten en de steeds meer internationale
maatschappelijke omgeving waarin zij hun beroep zullen
gaan uitoefenen of dat al doen.
• van onderwijsinstituut naar kennisinstituut
Door optimale afstemming op haar omgeving wil de HAN zich
verder ontwikkelen van onderwijsinstituut naar een brede, marktgerichte,
flexibele kennispartner met een uitgebreid scala aan
vormen van onderwijs, opleiding, training, toegepast onderzoek
en advisering.
• van standaardprogramma’s naar maatwerk
De HAN wil haar onderwijs steeds meer organiseren rond de
uiteenlopende persoonlijke wensen van studenten en cursisten.
Uitgangspunten zijn een aantrekkelijke, goed geoutilleerde en
inspirerende leeromgeving en flexibele leerarrangementen met
ruimte voor individuele profilering.
HAN www.han.nl
12

De HAN verandert mee
In antwoord op de veranderende omgeving heeft de HAN haar missie
en strategisch beleid aangepast en geformuleerd in het Instellingsplan
2004-2008. Dit plan heeft twee hoofddoelstellingen:
1. De HAN wil in 2008 een hogeschool zijn die wat betreft studenttevredenheid
en kwaliteitsbeoordeling tot de top drie van
Nederland behoort.
2. De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en
een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio.
Ad 1
Studenttevredenheid
Studenten groeien steeds meer uit tot kritische consumenten. De reputaties
van onderwijsinstellingen zullen de keuze van studenten voor
bepaalde bachelor- en masteropleidingen in toenemende mate bepalen.
De HAN hecht dan ook grote waarde aan de studenttevredenheid.
De HAN meet zelf de tevredenheid van studenten, maar er zijn ook
landelijke meetinstrumenten. Het NIPO onderzoekt jaarlijks in
opdracht van Elsevier de tevredenheid van studenten en vergelijkt de
beoordeling van verschillende hogescholen. Daarnaast verschijnt ieder
jaar de Keuzegids Hoger Onderwijs waarin de studenttevredenheid
van verschillende hogescholen met elkaar wordt vergeleken.
Kwaliteitsbeoordelingen (accreditatierapporten)
Ieder jaar bezoeken visitatiecommissies een aantal opleidingen. Als de
opleidingen aan alle kwaliteitseisen voldoen, worden ze geaccrediteerd
door het NVAO (Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan). Iedere
opleiding wordt minstens een keer in de zes jaar gevisiteerd. Als een
13
JAARVERSLAG HAN 2004

opleiding niet voldoet aan de kwaliteitseisen zullen studenten en het
werkveld ontevreden zijn. Bovendien ontvangt de hogeschool geen
bekostiging voor een niet-geaccrediteerde opleiding en de studenten
geen studiefinanciering. Accreditatie van de opleidingen is dus een
must. De HAN zet daar een extra streven bovenop: zij wil met al haar
opleidingen tot de top drie van Nederland horen.
Ad 2
Veelzijdig kenniscentrum voor de brede regio
De HAN werkt vanuit maatschappelijke bevlogenheid en in de overtuiging
een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de
samenleving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede
regio wil de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste
kennispartners zijn. Op basis van vragen uit de samenleving wil de
HAN zich ontwikkelen van opleidingsinstituut voor jongvolwassenen
naar een regionaal, veelzijdig kenniscentrum waarbij een sterk accent
ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. De activiteiten van
de HAN op de markt van post-hbo onderwijs, advisering, dienstverlening
en (toegepast) onderzoek komen daarmee steeds nadrukkelijker
in beeld. De HAN streeft ernaar op termijn de helft van de middelen
uit andere bronnen te genereren dan overheidsbekostiging.
De HAN bouwt dan ook in actieve en continue wisselwerking met
haar omgeving verder aan een uitgebreid regionaal netwerk met een
groeiend aantal stakeholders dat zich uitstrekt tot in het Duitse
achterland, waarin de meest uiteenlopende bedrijven en
(overheids)instellingen te vinden zijn. Samen met de stakeholders
wil de HAN zich richten op voor de regio relevante thema’s, samenwerkingsrelaties
en partnerships.
Schakel in de kennisketen
Als belangrijke schakel in de kennisketen wil de HAN een vooraanstaande
rol spelen als het gaat om het toepasbaar maken van nieuwe
HAN www.han.nl
14

kennis en technologieën. Dit vereist enerzijds een goede samenwerking
in de HBO-WO-lijn met relevante universiteiten, in de eerste
plaats de Radboud Universiteit Nijmegen. Anderzijds vraagt de positie
in de kennisketen om een versteviging van de MBO-HBO-lijn. Hiertoe
participeert de HAN in R4H, het samenwerkingsverband met
ROC A12, Graafschap College, Rijn IJssel College en ROC Nijmegen.
Binnen het HBO-veld werkt de HAN op diverse terreinen samen met
buurhogeschool Saxion.
Lectoren en kenniskringen
Een belangrijke rol in het proces van kennisontwikkeling en kenniscirculatie
ziet de HAN ook weggelegd voor de lectoren en hun kenniskringen.
De HAN heeft inmiddels een groot aantal lectoraten ingesteld,
waarmee toegepast onderzoek een wezenlijke plek krijgt binnen
de HAN. Met de lectoraten wil de HAN tevens de kwaliteit van het
onderwijs en de professionalisering van de eigen medewerkers een
extra impuls geven.
Resultaatgebieden
De HAN is een maatschappelijke onderneming die haar verantwoordelijkheid
naar mensen en omgeving wil waarmaken. Beoordeeld
kunnen worden op het concreet realiseren van de doelstellingen
maakt hiervan deel uit. Om de transparantie te verhogen, heeft de
HAN de twee hoofddoelstellingen vertaald in zeven resultaatgebieden
op het terrein van tevredenheid, kwaliteit en groei:
Tevredenheid
1 stijging studenttevredenheid
2 stijging medewerkertevredenheid
3 toenemende (afnemer)relatietevredenheid
15
JAARVERSLAG HAN 2004

Kwaliteit
4 top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen
Groei
5 groei in studenteninstroom
6 groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek
7 de helft van financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging.
Deze resultaatgebieden zijn vertaald naar concrete kwantitatieve en
kwalitatieve resultaten die als prestatie-indicatoren de basis vormen
van de jaarlijkse managementcontracten tussen het College van
Bestuur en de faculteitsdirecties/de directeur Service Bedrijf.
Strategische speerpunten
De HAN onderscheidt vijf kritische succesfactoren in het welslagen van
haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische
beleid (de hoofddoelstellingen) en het bereiken van de meetbare
kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (de resultaat-gebieden).
Groei van de organisatie
Om nog meer elan, dynamiek, mobiliteit, kwaliteitsimpulsen en
schaalvoordelen te creëren.
De HAN heeft als brede hogeschool gekozen voor ambitieuze doelstellingen
waarvan groei een belangrijk uitgangspunt is. Maar dat
alleen is voor een grote hogeschool zoals de HAN, die tot de top wil
behoren, niet meer voldoende. Noodzakelijk is daarbij te groeien in de
betekenis van kennispoort: in een open en intensievere relatie met de
omgeving staan, zodat kenniscirculatie en innovatie ontstaat.
De HAN zal daarom substantieel meer ‘practical driven professional
HAN www.han.nl
16

masters’ gaan aanbieden, die een beroepsmatige verdieping of specialisatie
geven. De universitaire, wetenschappelijk georiënteerde masters
zijn immers vaak niet de geëigende vervolgstap voor HBO-bachelors.
Het feit dat deze ‘professional masters’ nog niet door de overheid
bekostigd worden (dat zal over enkele jaren ongetwijfeld anders zijn)
zal de ontwikkeling van deze opleidingen niet in de weg staan.
Daarnaast is een substantiële versterking noodzakelijk van praktijk
gedreven onderzoek. Niet alleen om de kenniscirculatie tussen de
HAN, bedrijven en instellingen te vergroten, maar ook om de studenten
en hbo-professionals competenties mee te geven op het gebied
van ‘innovatieve praktijkreflectie’. De lectoraten zijn de afgelopen
jaren redelijk tot ontwikkeling gekomen. De HAN kent er nu zeventien,
maar wil deze de komende drie jaar tot zo’n vijftig uitbreiden. Zo
kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van
de) organisatie sorteren, zowel in relatie tot het onderwijs als tot de
externe omgeving.
Het spreekt voor zich dat een verdere versterking van het docentencorps
ook een noodzakelijke voorwaarde is om bovenstaande ambities
waar te maken. Toename van het aantal gepromoveerde docenten c.q.
de ontwikkeling van een ‘professional doctorate’ kan daaraan een
bijdrage leveren.
Met deze groeidoelstellingen op de verschillende gebieden wil de
HAN een dynamiek oproepen die de organisatie in een sterkere, meer
flexibele relatie tot de studenten en het beroepenveld zal brengen.
De HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
De organisatiebrede verandering van het onderwijskundige en organisatorische
kader van de bacheloropleidingen waarbij het uitgangspunt
is dat de student zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces.
Zowel de studenten als het werkveld zullen steeds nieuwe eisen
stellen en wensen formuleren. De HAN reageert hier actief op.
De individuele onderwijsvraag van studenten en het werkveld vormt
17
JAARVERSLAG HAN 2004

het uitgangspunt van onderwijsvernieuwingen. In 2003 startte de
HAN het project HAN Onderwijs Flexibilisering. Dit project bestaat uit
drie kernthema’s:
• de flexibiliteit van leerwegen vergroten
• meer beroepsgericht opleiden
• efficiënter onderwijs ontwerpen.
Deze grootscheepse onderwijsvernieuwing vraagt veel van de organisatie.
Enerzijds steekt de HAN veel energie in het ontwerp van het
nieuwe flexibele onderwijs, toetsing en studieloopbaanbegeleiding.
Anderzijds moet een organisatie juist in een dergelijke operatie voldoende
aandacht geven aan zaken als roostering, professionalisering
van medewerkers en een betrouwbare, op het nieuwe onderwijs ontworpen
ICT-infrastructuur. In het nieuwe onderwijs heeft de student een
grote keuzevrijheid. Een goede en persoonlijke studieloopbaanbegeleiding
speelt hierin een cruciale rol. Om dit waar te kunnen maken, is
een studentinformatiesysteem van groot belang, waarin resultaten van
studenten kunnen worden vastgelegd en gevolgd. Al deze elementen
komen als deelproject terug binnen het hoofdproject HOF. De HAN
loopt in Nederland voorop met het HOF-project vanwege de hogeschoolbrede
aanpak van zowel de onderwijsvernieuwing als de organisatie.
Deze aanpak wordt versterkt door de koppeling van het nieuwe
onderwijsconcept met een nieuw studentinformatiesysteem. Dit zogenaamde
studentvolgsysteem ondersteunt het nieuwe onderwijs
optimaal.
Onderwijsontwikkeling is kostbaar. Daarom is een belangrijk thema binnen
HOF efficiënt onderwijs ontwerpen. De HAN wil het gebruik van de
nieuwe onderwijseenheden intensiveren. Dat kan door ze multifunctioneel
in te zetten. Bijvoorbeeld door onderwijseenheden te maken rondom
beroepstaken die in meerdere beroepsprofielen voorkomen en dus
voor verschillende opleidingen inzetbaar zijn. Maar dat kan ook door
een onderwijseenheid te richten op een thema dat binnen verschillende
professies van belang is. Bijvoorbeeld een thema als ‘Verslavingszorg’
HAN www.han.nl
18

dat relevant is voor zowel verpleegkundigen als maatschappelijk
werkers en sociaal pedagogisch werkers.
Het vernieuwingstraject HOF loopt tot 2008. Dan zullen alle opleidingen
volledig zijn omgevormd naar de nieuwe competentie- en beroepsgerichte
opleidingen. De noodzakelijke veranderingen in de organisatie en
ondersteuning van het onderwijs zullen dan ook geheel zijn doorgevoerd.
Hoe ziet een studie van een bachelorstudent
er uit vanaf 2005?
Major-minor
Studenten die in 2005 met hun opleiding starten, krijgen een opleiding
in een major-minor structuur. De major is de leerroute die de student
opleidt tot de competenties van een specifiek beroep of specifieke
beroepsgroep. Alle relevante beroepstaken vinden hun plaats in de
major. Binnen de major kan de student eigen accenten leggen.
Minimaal één semester van de opleiding is gereserveerd voor de minor.
Binnen de minor heeft de student de mogelijkheid voor de eigen profilering.
Hij kan een eigen accent geven aan zijn opleiding door te kiezen
voor verbreding of verdieping. Een student aan de lerarenopleiding kan
bijvoorbeeld extra verdieping aanbrengen in de opleiding door zich een
half jaar bezig te houden met een thema als ‘Gebruik van ICT in de
klas’. Een aankomend ingenieur kan er bijvoorbeeld voor kiezen om verbredende
managementcompetenties op te doen.
POP
Op basis van competenties die de student al bezit, maakt hij samen
met zijn studieloopbaanbegeleider een Persoonlijk Ontwikkelingsplan
(POP). De student legt het POP vast in een studiecontract.
De student presenteert zijn studieontwikkeling en -resultaten in een
(digitaal) portfolio.
19
JAARVERSLAG HAN 2004

Toetsing
Bij een nieuwe opleidingsvorm hoort ook een nieuwe wijze van toetsen.
Er wordt niet alleen getoetst of een student kennis bezit, maar
ook of hij deze kennis effectief kan toepassen bij het verrichten van de
beroepstaak. De toetsing gebeurt voornamelijk via casussen en simulaties
van de beroepspraktijk. Enerzijds krijgt de student te maken met
summatieve toetsing (een assessor beoordeelt de student op competenties
en oordeelt of de student deze kan toepassen in de
beroepspraktijk). Aan de andere kant krijgt de student te maken met
formatieve toetsing waarbij de student en zijn studieloopbaanbegeleider
kijken of de ontwikkeling van de student in lijn is met het POP en
de eisen vanuit het werkveld. De resultaten van de toetsing worden
gevolgd in een studentvolgsysteem.
Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit
Door maximaal gebruik te maken van de schaalvoordelen.
Om haar doelen te kunnen realiseren, moet de HAN nadrukkelijk aandacht
geven aan kwaliteit. Er is een breed terrein waarop kwaliteit een
kritische succesfactor is. De HAN moet zorg hebben voor de kwaliteit
van haar onderwijs en diensten op het gebied van onderzoek en advisering.
Maar ook voor de kwaliteit van de administratieve organisatie
en haar kwaliteiten als werkgever. Daarnaast is het voor een gezonde
organisatie noodzakelijk om middelen en mensen zo efficiënt en effectief
mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruikmaken van de
schaalvoordelen van een grote hogeschool. Daarom wil de HAN deze
factoren nadrukkelijk op de dagelijkse agenda zetten en heeft zij ze als
speerpunt benoemd.
HAN www.han.nl
20

Ondernemerschap
Zowel bij de ontwikkeling van de studenten als van de eigen organisatie.
Sterk ondernemerschap, waarmee ook ondernemendheid wordt
bedoeld, is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie.
Ondanks een lichte stijging van het aantal startende ondernemers
loopt Nederland op het gebied van nieuw ondernemerschap achter bij
andere Europese landen. Door stimulering van ondernemerschap in
het onderwijs hoopt het ministerie van Economische Zaken dat
Nederland in 2008 op het Europees gemiddelde komt. De HAN ziet
hier ook een belangrijke taak voor de hogeschool weggelegd en heeft
ondernemerschap tot één van haar speerpunten gemaakt.
Enerzijds integreert de HAN ondernemerschap in haar opleidingen,
anderzijds wil de HAN in dit kader haar externe omgeving meer leidend
laten zijn in haar eigen activiteiten, handelen en organisatie. Dit
komt onder andere tot uiting in een project als HOF waarin student
en beroepenveld centraal staan.
Uitvoering van ontwikkelingsgericht personeelsbeleid
Tevreden en professionele medewerkers zijn cruciaal voor het realiseren
van de doelstellingen van de HAN. Zij formuleert dan ook nadrukkelijk
het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarbij de
HAN de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers
centraal stelt en faciliteert.
21
JAARVERSLAG HAN 2004

dit vierkantje
is de stans
Doelgericht en transparant

M I S S I E
DE HAN WERKT VRAAG-
GEORIËNTEERD EN IN-
NOVATIEF, GERICHT OP
HET AANBIEDEN VAN
OPLEIDING, TRAINING,
ADVISERING EN TOEGE-
PAST ONDERZOEK.
…op weg naar de top

2H OOFDSTUK
Resultaten per resultaatgebied

Tevredenheid
Stijging studenttevredenheid
Uit drie verschillende metingen blijkt dat de HAN tot de best presterende
hogescholen van Nederland behoort qua tevredenheid van
studenten. Het gaat om de de eigen studenttevredenheidsmeting (zie
tabel), het Nipo-onderzoek in opdracht van Elsevier en de Keuzegids
Hoger Onderwijs.
STUDENTTEVREDENHEID 2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008
managementcontract
2004
HAN-totaal 6.7 7.2 7.5 7.5 7.6
Economie en Management 7.5 7.4 Minimaal 7.4
Educatie 7.6 7.5 Minimaal 7.6
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 7.4 7.7 Minimaal 7.4
ICA 7.6 7.5 Minimaal 7.6
Techniek 7.6 7.6 minimaal 7.6
In de afgelopen jaren is de studenttevredenheid in de eigen meting
steeds toegenomen, van een 6,7 in 2001 tot een 7,5 in 2004. Gezien
de doelstellingen ligt de HAN goed op koers.
In het algemeen zijn studenten tevreden over de kwaliteit van het
onderwijs en de inzet van docenten, maar minder tevreden over sommige
faciliteiten, zoals bijvoorbeeld computervoorzieningen en roostering.
Roostering krijgt binnen het HOF-project nadrukkelijk aandacht.
Computervoorzieningen hebben de aandacht binnen de faculteiten.
De ICT-infrastructuur, met name ten behoeve van het onderwijs, is
nadrukkelijk benoemd in het Programma Onderwijs en ICT (zie ook
Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten).
HAN www.han.nl
26

In het Nipo/Elsevier-onderzoek behoort de HAN tot de top drie van
hogescholen die over de hele breedte het beste scoren. De opleidingen
Bouwkunde, Civiele Techniek, Fiscale Economie en Logopedie
scoren een eerste plaats en de opleidingen Accountancy,
Elektrotechniek en International Business Studies een tweede plaats.
In de Keuzegids HO 2003-2004 scoort de HAN met de Arnhemse
opleidingen een 7.01 (in 2003 6.90). De Arnhemse opleidingen staan
hiermee op de eerste plaats van de grote hogescholen (breed aanbod
en minimaal 10.000 studenten). De Nijmeegse opleidingen doen het
minder goed in de keuzegids. Met een score van 6.72 (in 2003 6.68)
staan die op de 28ste plaats van de in totaal 33 onderzochte (vestigingen
van) hogescholen. Laag scoren hier met name de faciliteiten
en lesruimtes; het betrekken van de nieuwbouw in Nijmegen medio
2004 zal naar verwachting positief uitwerken op deze scores.
De HAN sluit niet uit dat de invoering van HOF in 2005 en de bijbehorende
veranderingen, leiden tot een tijdelijke terugval van het
tevredenheidcijfer. Voor de langere termijn is de HAN ervan overtuigd
dat de flexibilisering en het centraal stellen van de leerroute van de
student zal leiden tot een positief effect op de kwaliteit van het
onderwijs en daarmee op de studenttevredenheid.
Stijging medewerkertevredenheid
In het jaarlijkse medewerkertevredenheidsonderzoek scoort de HAN
gemiddeld een 7,2. Een lichte stijging ten opzichte van 2003, ondanks
de startperikelen na de grootscheepse verhuizing naar de nieuwbouw
in Nijmegen en onvrede rondom de invoering van het nieuwe functieordeningssysteem
Hay (zie ook Hoofdstuk 3).
Medewerkers zijn bijzonder tevreden over de samenwerking met
directe collega’s, de variatie in werkzaamheden, de aansluiting van
hun werk bij hun competenties, betrokkenheid en sfeer bij de afdeling
27
JAARVERSLAG HAN 2004

MEDEWERKERTEVREDENHEID 2003 2004 Doelstelling 2008
Managementcontract
2004
HAN-totaal 7,1 7,2 7,5
Economie en Management 7,2 7,3 Minimaal 7,4
Educatie 7,3 7,5 Minimaal 7,5
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 7,0 7,1 Minimaal 7,2
ICA 7,2 7,5 Minimaal 7,4
Techniek 7,2 7,3 Minimaal 7,4
Service Bedrijf 6,8 7,0 Minimaal 6,9
en het terugzien van de eigen bijdrage in de realisatie van de afdelingsdoelstellingen.
Ze zijn minder positief over de interne communicatie
binnen de afdeling, de invloed op beleidskeuzes en de
werkomstandigheden, de ervaren werkdruk en de ondersteuning door
andere afdelingen
De HAN ziet haar medewerkers als kritische succesfactor in de realisatie
van haar doelstellingen. De medewerkertevredenheid is dan ook
een belangrijke indicator bij het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid.
Een andere indicator binnen dit speerpunt is het ziekteverzuim.
HAN-breed is het ziekteverzuim de afgelopen jaren
afgenomen. Ook in 2004 is er weer sprake van een lichte daling van
4,95% naar 4,84%. Bij de faculteiten Educatie en Gezondheid Gedrag
en Maatschappij is echter een stijging te zien. Om inzicht te verkrijgen
in specifieke oorzaken hiervan, heeft de HAN de Arbo Unie
gevraagd om over 2004 een kwalitatieve verzuimanalyse op te stellen.
De resultaten van dit onderzoek zullen in 2005 bekend worden.
HAN www.han.nl
28

ZIEKTEVERZUIM 2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008
Managementcontract
2004
HAN-totaal 5,6% 4,9% 4,9% 4,8% 4,5%
Economie en Management 3,2% 3,0% Maximaal 4%
Educatie 4,1% 4,6% Maximaal 3,7%
Gezondheid Gedrag en Maatschappij 4,0% 5,5% Maximaal 5%
ICA 4,1% 3,4% Maximaal 4,25%
Techniek 5,4% 4,8% Maximaal 5%
Service Bedrijf 6,8% 6,3% Maximaal 6,9%
Voor de komende jaren wil de HAN het ziekteverzuim verder terugdringen.
Aan de ene kant door een actief gezondheidsbeleid met bijvoorbeeld
RSI-workshops en de bevordering van bedrijfsfitness, aan
de andere kant door een gericht reïntegratie- en verzuimbeleid, waarbij
de poortwachterfunctie een nadrukkelijke rol zal blijven spelen.
Toenemende (afnemer)relatietevredenheid
De wens om hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste
kennispartners voor de brede regio te zijn, vraagt om meting van de
tevredenheid van de afnemers over het aanbod van de HAN. De HAN
meet de tevredenheid van de initiële studenten al enkele jaren en volgt
de ontwikkelingen van deze cijfers nauwlettend. De tevredenheid van
de overige afnemers van de HAN, zoals bedrijven en instellingen, cursisten
en post-hbo-studenten wordt weliswaar binnen de verschillende
afdelingen die deze diensten aanbieden gemeten, echter niet HANbreed.
Ontwikkeling van een HAN-breed instrument om de resultaten
te meten en daarop te kunnen sturen, vindt in de loop van 2005
plaats.
29
JAARVERSLAG HAN 2004

Kwaliteit
Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen
In 2008 wil de HAN op het gebied van onderwijskwaliteitstoetsen
behoren tot de top drie van hogescholen in Nederland. Dit betekent
dat de opleidingen van de HAN in de kwaliteitstoetsen (visitaties en
accreditaties) steeds bij de beste drie hogescholen van Nederland zullen
moeten horen. De HAN heeft dit streven omdat zij onderwijs wil
aanbieden van de hoogste kwaliteit, wat zij beschouwt als haar maatschappelijke
taak.
Visitaties en accreditaties
Ieder jaar wordt een aantal opleidingen landelijk gevisiteerd en vergeleken.
De commissie stelt zo voor iedere opleiding een ranking vast.
Elke opleiding komt minimaal een keer per zes jaar aan de beurt. De
HAN heeft met de visitaties in 2004 een minder goed jaar achter de
rug. Behoorden in 2003 alle vier de gevisiteerde HAN-opleidingen nog
tot de beste drie van het land, in 2004 geldt dat voor drie van de zes.
Het overzicht op pagina 33 laat zien dat over de afgelopen drie jaar
inderdaad elf van de zeventien gevisiteerde HAN-opleidingen in de
top drie van Nederland staan. De HAN is dus redelijk goed op weg,
maar heeft de komende jaren nog werk te verzetten om de doelstelling
daadwerkelijk te realiseren.
De visitatierapporten in 2004
• Management Economie en Recht (MER)
Het visitatierapport is op een groot aantal punten positief en soms
lovend, maar bevat ook kritische opmerkingen. De opleiding heeft volgens
de commissie een adequate visie op het beroep en beroepenveld,
maar zou zich sterker kunnen profileren. In de opbouw van het
curriculum pleit de commissie voor meer integratie tussen de vakken.
HAN www.han.nl
30

Het belangrijkste punt van kritiek betreft de stage (de organisatie,
begeleiding en beoordeling) en de afstudeeropdrachten. De opleiding
krijgt het advies om structurele scholing van docenten op te nemen in
een scholingsplan. De commissie beoordeelt de cultuur van de opleiding
als uitstekend en is lovend over de manier waarop de opleiding
vorm geeft aan de interne kwaliteitszorg.
• Pedagogiek
In het visitatierapport van de opleidingen Pedagogiek,
Lerarenopleiding Pedagogiek en de Hogere Kaderopleiding
Pedagogiek staan kritische kanttekeningen. Bijvoorbeeld over het
beroepsbeeld, de eindtermen, de opbouw van het curriculum, de
externe relaties van de opleidingen, het systeem van interne kwaliteitszorg
en de beschikbare faciliteiten. Aan een groot aantal van de gesuggereerde
verbeterpunten werkt de HAN al in het kader van het
HOF-project en de implementatie van het HAN-kader kwaliteitszorg.
Bovendien hebben de opleidingen een nieuwe huisvesting betrokken
en kunnen studenten inmiddels gebruik maken van de bibliotheek van
de Radboud Universiteit. De commissie oordeelt positief over de gerealiseerde
kwalificaties.
• Economie en talen
De visitatiecommissie vindt dat de samenhang en integratie van het
curriculum beter kunnen en daarmee de studievoortgang en het rendement.
Ook de contacten met het werkveld en de wetenschappelijke
oriëntatie behoeven verbetering. De commissie juicht de ingrijpende
onderwijsvernieuwing toe. Competentiegericht onderwijs biedt meer
mogelijkheden om een beroepsgericht en samenhangend programma
in te richten.
31
JAARVERSLAG HAN 2004

• Logistiek en Economie
De visitatiecommissie beoordeelt het beroepsbeeld van de opleiding
als goed, evenals de werkvormen, de studiebegeleiding, de organisatiestructuur
en het personeelsbeleid. Extra inspanning moet de opleiding
verrichten om de inhoudelijke relevantie van de eindkwalificaties
te waarborgen. Op het terrein van toetsing moet de opleiding meer
helderheid verschaffen over toetscriteria, niveauverschillen en de aansluiting
op competenties. Ook de begeleiding van stages is voor verbetering
vatbaar. Tot slot adviseert de commissie meer voeling te
houden met wetenschappelijke ontwikkelingen. De sterke kwalificaties
hebben betrekking op het multidisciplinaire karakter van de opleiding.
• Lerarenopleidingen VO
In 2004 verscheen ook het rapport van de visitatiecommissie lerarenopleidingen
VO. De commissie is kritisch over deze opleidingen van
de HAN. Wat betreft het landelijke beeld, maakt de commissie zich
zorgen over de soms geringe omvang van deze opleidingen, waardoor
het moeilijk is de kwaliteit van het curriculum en infrastructurele voorzieningen
te garanderen.
• Creatieve Therapie Opleiding
De visitatiecommissie oordeelt positief over de competentiegerichte
aanpak van de opleiding, de beroepsgerichte invulling van het onderwijsprogramma
en de sturende werking van het toetsbeleid. De invoering
van assessment en portfolio vindt veel waardering bij de
commissie. Kritische kanttekeningen heeft de commissie bij de bewaking
van de eindkwalificaties, de organisatie van de stagebegeleiding
en de stagebeoordeling.
Op basis van de adviezen van de visitatiecommissie zijn voor alle zes
de opleidingen concrete verbeterplannen gemaakt om de kwaliteit van
de betreffende opleidingen te verhogen.
HAN www.han.nl
32

PROFESSIONELE KWALITEITSTOETSEN
Jaar Visitatierapport Ranking
2002 Kaderopleiding Gezondheidszorg 3 e van 11
Verpleegkundige in Maatschappelijke Gezondheidszorg 3 e van 9
2e graads lerarenopleiding Verpleegkunde 1 e van 7
Accountancy 8 e van 13
Fiscale Economie 3 e van 5
1e graads deeltijd Lerarenopleidingen 10 e van 13
Commerciële Economie 4 e van 24
2003 Logopedie 2 e van 7
Elektrotechniek 3 e van 17
Pabo Arnhem 1 e van 37
Pabo Nijmegen 2 e van 37
2004 Management Economie en Recht 2 e van 20
Pedagogiek (geen vergelijking mogelijk omdat in het land nvt
verschillende varianten gelden)
Economie en Talen 17 e van 17
Logistiek en Economie 2 e van 7
Lerarenopleidingen VO 9 e van 11
Creatieve Therapie Opleiding 2 e van 4
1e, 2e, 3e plaats =
doelstelling bereikt
4e plaats en verder
Groei
Groei in studenteninstroom
De totale instroom van nieuwe studenten bij de HAN laat een groei
zien van ruim twee procent. Dit is onder de doelstelling van het
managementcontract en beduidend minder dan vorig jaar (11,8%)
toen vooral de faculteiten Techniek en Economie en Management veel
meer studenten trokken.
33
JAARVERSLAG HAN 2004

HAN STUDENTEN INSTROOM 2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008
Managementcontract
2004
HAN-totaal 5.807 6.052 6.767 6.910 7.427 7.550
Economie en Management 1.749 1.799 2.000
Educatie 1.423 1.500 1.766
Gezondheid Gedrag Maatschappij 2.209 2.263 2.132
ICA 311 279 396
Techniek 1.075 1.069 1.133
In het licht van haar ambitie om te groeien, ligt de HAN goed op
koers. De HAN is zich ervan bewust dat de forse groei zich uiteindelijk
zal stabiliseren en daarmee ook de druk op de organisatie. De personele
inzet, huisvesting en faciliteiten moeten goed afgestemd
blijven op de (aantallen) studenten en hun leerproces.
De instroom in de voltijdopleidingen van de HAN stijgt sterk, met
ruim negen procent. Deze stijging is met name toe te schrijven aan
de aantrekkingskracht van nieuwe opleidingen c.q. opleidingsvormen.
Landelijk stijgt de voltijdinstroom met 1,7% (bron: HBO-Raad).
De instroom in de deeltijdopleidingen is met negentien procent teruggelopen.
Landelijk daalde de deeltijdinstroom met meer dan tien procent
(bron: HBO-Raad). Het lijkt erop dat het afschaffen van de
fiscale faciliteit voor werkgevers hier zijn invloed heeft, in combinatie
met de economische malaise.
HAN www.han.nl
34

HAN STUDENTEN INSTROOM (GROEI) % groei % groei
2004/2003 2003/2002
HAN 2,1% 11,8%
Economie en Management 2,9% 11,9%
Educatie 5,4% 17,4%
Gezondheid Gedrag Maatschappij 2,4% 10,7%
Techniek -0,6% 16,3%
ICA -10,3% -12,9%
HAN STUDENTEN INSTROOM
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
6767 6910
6052
5807
2001 2002 2003 2004
Door de forse instroomstijging in de afgelopen jaren (van 5.807 in
2001 tot 6.910 in 2004) komt de stijging van het totaal aantal ingeschreven
bekostigde studenten bij de HAN in 2004 uit op 13,9 procent
(tot 21.153 ingeschreven studenten). Landelijk is dit 3,2 procent.
Aparte vermelding is hier op zijn plaats van de overkomst van
Diedenoort naar de HAN met 570 studenten. Dit heeft tot een extra
groei geleid bij de Faculteit Economie en Management (zie ook
Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten).
35
JAARVERSLAG HAN 2004

AANTAL HAN STUDENTEN TOTAAL
Faculteit
HAN-totaal
Economie en Management
Educatie
Gezondheid Gedrag Maatschappij
Techniek
ICA
Aantal studenten per jaar
2001 2002 2003 2004
17.090 17.570 18.576 21.153
4.142 4.356 4.778 5.671
3.998 3.998 4.074 4.664
5.418 5.498 5.753 6.474
2.693 2.749 2.956 3.308
839 969 1.015 1.036
HAN STUDENTEN TOTAAL
22000
21000
20000
19000
18000
17000
16000
15000
21153
18576
17090
17570
2001 2002 2003 2004
Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek
De HAN verdeelt deze activiteiten onder in:
• contractactiviteiten (post-hbo-opleidingen, cursussen,
trainingen en advies)
• toegepast onderzoek (lectoraten)
• masteropleidingen.
HAN www.han.nl
36

Deels worden deze activiteiten uitgevoerd door de zogenaamde contractafdelingen:
NDO, Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling (in
de sector onderwijs), VDO, Opleidings- en Adviescentrum (in de sociaal-agogische
sector en de gezondheidszorg) en het Kenniscentrum
Economie Techniek en Informatica. Deels gebeurt dit ook op faculteits-
of opleidingsniveau en in een aparte BV: Interstudie (in de sector
onderwijs, vooral onderwijsmanagement).
Contractactiviteiten
Lieten de contractafdelingen in 2001 t/m 2003 nog een groei zien, in
2004 maken ze in het geheel bezien een moeizame ontwikkeling door
vanwege de forse stagnatie in de marktvraag.
De doelstelling om ook in 2004 een gezonde omzetgroei te realiseren
(van minimaal tien procent), gepaard aan een verbetering van het
resultaat als percentage van de omzet, is dan ook niet gehaald. Er is
sprake van krimp en ook de vooruitzichten voor 2005 zijn niet onverdeeld
gunstig.
CONTRACTACTIVITEITEN (CA)
(x 1.000)
Omzet* werkelijk begroot prognose
2001 2002 2003 2004 2004 2008
NDO 2.299 2.799 3.057 3.327 3.961 4.171
VDO 5.172 6.196 7.246 6.340 5.930 6.091
Kenniscentrum ETI 2.300 2.876 3.515 5.006 4.695 6.839
Interstudie BV 4.017 4.058 3.962 3.967 4.582 4.500
Overige CA 1.847 1.255 1.909 1.856 1.491 8.803
Totaal 15.635 17.184 19.689 20.496 20.659 30.404**
* De hier getoonde omzet is inclusief masters en lectoraten voor zover bij de afdelingen CA ondergebracht.
** De extra groei-impuls die de HAN hier aan gaat geven is nog niet in deze prognose verwerkt. Meer informatie pagina 46
37
JAARVERSLAG HAN 2004

Om de ambitieuze doelstelling met betrekking tot marktactiviteiten te
realiseren, werkt de HAN aan een Masterplan Kennispoort om per 2005
de marktactiviteiten van de HAN de noodzakelijke groei-impuls te
geven (zie verder pagina 46).
Ontwikkelingen binnen de contractafdelingen
• HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica
HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica heeft sinds
zijn ontstaan in 2001 een verdubbeling van omzet gerealiseerd. Ook
het aantal medewerkers is in deze periode verdubbeld. Voor de
komende drie jaar richt het Kenniscentrum zich op verdere stijging
van de omzet.
Ondanks de stagnerende economie heeft het kenniscentrum kunnen
investeren in de ontwikkeling van nieuwe post-hbo en masteropleidingen.
De ontwikkeling en marktintroductie van deze nieuwe opleidingen
is ook in 2004 uit de lopende exploitatie gefinancierd; hierdoor is het
resultaat over 2004 aanzienlijk lager dan begroot.
Naast het verstevigen van de positie in de consumentenmarkt heeft het
kenniscentrum in 2004 fors geïnvesteerd om een positie te verwerven
in de business to business markt. De afdeling organiseerde de HAN
Ondernemersdag en heeft haar deelname in netwerken uitgebreid.
• NDO, Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling
De afgelopen jaren heeft de NDO-omzet een gestage groei laten zien.
Ten opzichte van 2003 is in 2004 de omzet nog toegenomen met
ongeveer ¤ 300.000,-. Maar deze groei was aanzienlijk lager dan verwacht
en begroot. Naast incidentele oorzaken, zoals toename van het
ziekteverzuim (niet arbeidsgerelateerd), vertrek van medewerkers en
effecten van de economische recessie, ligt de oorzaak van deze stagnatie
ook in de structureel veranderende markt. Zo verschuift de vraag
binnen de sector onderwijs in toenemende mate van trainingen en
opleidingen naar ondersteuning bij complexe organisatievraagstukken
HAN www.han.nl
38

in de driehoek van onderwijsontwikkeling, organisatieontwikkeling en
professionele ontwikkeling.
Om in te kunnen spelen op de veranderende vraag, is NDO in de
tweede helft van 2004 gestart met een kwaliteits- en professionaliseringsslag.
• VDO, Opleidings- en Adviescentrum
De gestelde doelen in de begroting 2004 zijn zo goed als gerealiseerd.
Zowel de omzet als het rendement bleef redelijk op peil, ondanks de
stagnerende marktvraag. De verwachtingen voor 2005 zijn niet beter.
Hoewel de economie lijkt aan te trekken, is dat in de branches waarin
VDO werkzaam is nog niet merkbaar. Voor zorg en welzijn komt er
(nog) niet meer geld voor scholing beschikbaar.
VDO zet de schouders eronder om tot betere en stabielere klantrelaties
te komen en nieuwe producten te ontwikkelen om te anticiperen
op een kansrijkere toekomst. Zo functioneren binnen VDO sinds kort
accountmanagers voor de verschillende marktsegmenten, met als speciale
taak het onderhouden van klantcontacten en het signaleren van
nieuwe proposities en leads. Afgelopen jaar is veel geïnvesteerd om
ook de interne organisatie transparanter en efficiënter te maken en
de kwaliteit te borgen. Dit resulteerde in het behalen van het ISOcertificaat
voor kennisintensieve bedrijven. Daarnaast ontving VDO het
IIP-certificaat voor de aanpak van ontwikkelingsgericht personeelsbeleid.
• Interstudie BV
De 100% dochtervennootschap Interstudie heeft in 2004 op een
omzet van ¤ 4 miljoen (omzet 2003 eveneens ¤ 4 miljoen) een resultaat
uit gewone bedrijfsvoering behaald (na winstdeling, bijzondere
baten/lasten en vennootschapsbelasting) van netto ¤ 145.076, zijnde
3,7% van de omzet (resultaat 2003: ¤ 298.080).
Interstudie heeft in 2004 te maken gekregen met een duidelijke terugloop
in een aantal producten en diensten, onder meer als gevolg van
39
JAARVERSLAG HAN 2004

de economische teruggang van de afgelopen jaren.
In de loop van 2004 is daarom een actieplan in gang gezet om enerzijds
kosten te reduceren en anderzijds de omzet weer op peil te brengen.
Daarnaast is door het managementteam een strategisch plan ontwikkeld
om ook voor de langere termijn de continuïteit te waarborgen. Dit plan
bestaat uit vier componenten: een aantal inhoudelijke keuzes, structurele
marktbewerking, groei naar een omvang van 40 adviseurs (nu 30)
en het zoeken van strategische samenwerking met een partner.
Toegepast onderzoek: lectoraten
De HAN ontwikkelt zich van opleidingsinstituut naar een regionaal en
veelzijdig kenniscentrum waarbij het accent ligt op een leven lang
leren en kennisontwikkeling. Innovatie en toegepast onderzoek spelen
hierbij een grote rol. De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de
kennisketen en een leidende rol spelen in het toepasbaar maken van
nieuwe kennis en technologieën. De lectoren en hun kenniskringen
staan hierin centraal. In het afgelopen jaar is zowel het aantal als de
omzet van de lectoraten iets toegenomen.
Bij de diverse onderzoeks- en adviestrajecten van de lectoraten zijn
zowel docenten als studenten betrokken. Door kennisdeling en -circulatie
leveren de lectoraten ook hun bijdrage aan de professionalisering
van de docenten en vernieuwing van het onderwijs binnen de HAN.
Twee uitgangspunten staan centraal in het functioneren van de
lectoraten:
• relevantie voor bedrijven en instellingen in de brede regio
• het op termijn zelfstandig, bedrijfsmatig (minimaal kostendekkend)
functioneren.
HAN www.han.nl
40

TOEGEPAST ONDERZOEK
Omzet lectoraten* werkelijk prognose
(x ¤ 1.000)
2003 2004 2008
* Zijn deels ook verwerkt in de tabel
Contractactiviteiten
Subsidie SKO 1.569 1.609 982
Eigen bijdrage 528 576 454
Externe omzet 540 961 5.535
Totaal 2.637 3.146 6.970
AANTALLEN STUDENTEN EN MEDEWERKERS IN LECTORATEN
Aantal studenten betrokken
bij projecten 2004
195
Aantal medewerkers betrokken
in de kenniskring
125
De lectoraten presteren over het algemeen in lijn met hun startplannen.
Er lopen vele onderzoeks- en adviestrajecten bij (c.q. in samenwerking
met) verschillende regionale en nationale bedrijven en
instellingen. De Stichting Kennisontwikkeling (SKO) evalueert de door
haar gesubsidieerde lectoraten die minstens anderhalf jaar actief zijn.
De rapporten over de lectoraten Mobiliteitstechnologie en Professionalisering
agogische beroepen en vaktherapeuten waren positief. Eén
van de aanbevelingen voor beide lectoraten is het realiseren van een
sterkere gerichtheid op het bacheloronderwijs. In 2004 evalueerde de
SKO de lectoraten Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie,
Logistiek in Allianties, Embedded Systems en Human Communication
Development. De rapportages worden in de eerste helft van 2005 verwacht.
De HAN kent nu zeventien lectoraten, maar wil deze de komende drie
jaar tot zo’n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler
effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in
41
JAARVERSLAG HAN 2004

elatie tot het onderwijs als de externe omgeving.
Voor deze uitbreiding heeft de HAN, naast de groei-impuls zoals
beschreven in de laatste paragraaf van dit hoofdstuk, een extra
stimuleringsbudget vastgesteld van ¤ 2.1 miljoen.
Op pagina 110 treft u een overzicht van alle lectoraten.
Voorbeelden van projecten die in 2004 zijn uitgevoerd
vanuit de lectoraten
Conferentie Advanced Vehicle Control (AVEC 2004)
In 2004 organiseerde het lectoraat Mobiliteitstechnologie de internationale
conferentie Advanced Vehicle Control (AVEC), die eerder plaatsvond
in Japan, de Verenigde Staten en Duitsland. In juni 2004
kwamen ruim driehonderd gasten uit meer dan twintig landen naar de
HAN-campus. Ze hadden de keuze uit honderdveertig presentaties op
het gebied van ‘Advanced Vehicle Control’. De technische universiteiten
van Delft en Eindhoven, TNO en Daf Trucks ondersteunden het
lectoraat bij de organisatie.
CLEVER (Clean Vehicles a Reality)
De lectoraten Human Communication Development en Mobiliteitstechnologie
voerden samen het project Clever uit. In dit project voor
Senter NOVEM (Nederlandse Organisatie Energie en Milieu) staat
klantgerichte kennisoverdracht centraal. Het project heeft als doel om
uiteenlopende doelgroepen zoals overheid of busondernemingen maar
ook ondernemersverenigingen en de landelijke vereniging van huisartsen,
bewust te maken van de mogelijkheden van schone voertuigen.
Naast technische aspecten zijn de communicatieve component, acceptatie
en de bedrijfseconomische aspecten belangrijk. In opiniërende
workshops maken betrokkenen kennis met de schone voertuigen, en discussiëren
ze over de mogelijkheden van toepassing in de eigen praktijk.
HAN www.han.nl
42

Homes for Elderly Europeans from the Netherlands (HEEN)
Studenten Bouwkunde en Gezondheidszorgtechnologie hebben als
afstudeeropdracht samen met leden van de kenniskring Embedded
Systems concepten onderzocht voor alternatieve woonvormen. Ze
onderzochten de eisen en wensen voor seniorenhuisvesting in Spanje,
waarin senioren langer zelfstandig zouden kunnen blijven wonen met
behulp van domotica. Voor een opdrachtgever in Enschede is een
woonvorm uitgewerkt voor een kleine gemeenschap. Nieuwe opdrachten
lopen voor woonvormen in Uden en Portugal.
Sociale competenties bij jongeren; kennis uit de praktijk
In opdracht van Jantje Beton onderzocht de kenniskring
Professionalisering van agogische beroepen in de gezondheidszorg spelprojecten
uit het project ‘Jongleren’. De kernvraag bij dit onderzoek
was ‘Hoe draagt spel bij aan het verwerven van sociale competenties
bij jongeren?’. Een tweede onderzoeksvraag luidde: ‘Hoe kun je kennis
over dit onderwerp delen met collega’s?’. De kenniskring heeft gekeken
welke kennis aanwezig is in de praktijk van sociaal-cultureel werkers
en deze in kaart gebracht. Eén van de producten van dit project is
een publicatie over spelvormen die bijdragen aan het verkrijgen van
sociale competenties bij jongeren.
Competentieprofiel voor forensisch psychiatrisch werkers
Binnen het forensisch psychiatrisch werk is veel veranderd, wat een
nieuw competentieprofiel voor het vak noodzakelijk maakt. De
Pompestichting gaf opdracht om een competentieprofiel te ontwikkelen
dat van toepassing is op alle forensisch psychiatrisch werkers.
Samen met de zorgmanagers en behandelaren heeft de kenniskring
omschreven wat het forensisch psychiatrisch werk inhoudt. De verschillen
en overeenkomsten tussen de diverse groepen medewerkers
vormden het uitgangspunt voor verdere discussie en besluitvorming
over de invulling van het nieuwe profiel.
43
JAARVERSLAG HAN 2004

Masteropleidingen
De masteropleidingen zijn gericht op verdere verdieping en/of
verbreding van competenties die verworven zijn in de eerste cyclus
hoger onderwijs. Zij hebben evenals de bacheloropleidingen van de
HAN een beroepsgerichte oriëntatie, maar zijn specifiek gericht op
onderzoek en verdere ontwikkeling van het vakgebied en beroep.
De HAN positioneert masteropleidingen bij voorkeur in de vakgebieden
van de aanwezige lectoraten en kenniskringen. Net als voor de
bacheloropleidingen geldt ook voor de masteropleidingen het interne
kwaliteitskader en kwaliteitszorgsysteem van de HAN, met onder
meer een interne audit halverwege de accreditatiecyclus.
De HAN kende in 2004 achttien masteropleidingen (voor een volledig
overzicht, zie pagina 109). Zij wil steeds meer ‘practical driven’ masters
aanbieden die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven. Het
feit dat deze professional masters (nog) niet door de overheid bekostigd
worden, staat deze ontwikkeling binnen de HAN niet in de weg.
Door de economische stagnatie zijn minder werkgevers bereid om een
masteropleiding voor hun werknemers te bekostigen, dit is ook terug te
zien in de matige omzetgroei. De kosten van een masteropleiding zijn
aanzienlijk dus niet iedere potentiële student kan zich een masteropleiding
veroorloven. Naast financiële aarzelingen van de student werkt
ook de onduidelijkheid over de titulatuur nadelig. Hoewel niet alle masteropleidingen
hierdoor een optimale cohort-omvang hebben, was de
instroom voor alle opleidingen toch zodanig dat de variabele kosten
(voor de uitvoering) gedekt konden worden.
MASTEROPLEIDINGEN
* Is deels ook verwerkt in de tabel
contractactiviteiten
(x ¤ 1.000) Werkelijk Prognose
2001 2002 2003 2004 2008
Omzet* 440 484 615 660 2.024
HAN www.han.nl
44

Nieuwe masters
In september 2004 zijn de Masters Physician Assistent en Advanced
Nursing Practice overheidsbekostigd gestart. Het is voor het eerst dat
in Nederland hbo-masters bekostigd zijn. Beide zijn duale opleidingen.
Het begeleiden op de werkplek en (deels) de salariskosten van de
deelnemers worden gesubsidieerd volgens het model van de opleiding
tot medisch specialist. Er bestaan ideeën om ook voor de sector
Gedrag en Maatschappij tot bekostigde masters te komen.
In 2004 zijn verder de volgende nieuwe masteropleidingen van start
gegaan: master in Strategische Bedrijfskunde, master in Industrial
Management en master in Telecom & Management.
Voor 2005 staat de ontwikkeling van de volgende masteropleidingen
op het programma: master in Human Resource Development, master
Bedrijfskunde in Zorg en Welzijn, master Social Work, master
Automotive Engineering (i.s.m. universiteiten van Praag en Brest),
master in Security & Risk Management, master in Power Engineering
en master in Embedded Systems Engineering.
Binnen de educatieve sector is in het bestuurlijk overleg van lerarenopleidingen
besloten tot de ontwikkeling van een samenhangend
stelsel van masteropleidingen binnen deze sector. Het in een kadernotitie
vervatte voorstel is door de HBO-raad aanvaard als raamwerk
voor de verdere ontwikkeling van masteropleidingen.
De helft van de financiële middelen uit
andere bronnen dan overheidsbekostiging
Op dit moment komt ruim dertig procent van de financiële middelen
van de HAN uit andere bronnen dan overheidsmiddelen, bestemd
voor het initiële onderwijs. De HAN wil dat in 2008 vijftig procent van
de exploitatie afkomstig is uit andere bronnen. Deze bronnen zijn
45
JAARVERSLAG HAN 2004

naast de collegegelden de bovengenoemde marktactiviteiten:
contractactiviteiten, toegepast onderzoek en masteropleidingen.
OMZET Werkelijk Begroot Prognose
2001 2002 2003 2004 2004 2008
Bekostigd 64% 65% 63% 63% 61% 60%
Niet bekostigd 36% 35% 37% 37% 39% 40% *
* De extra groei-impuls die de HAN hier aan gaat geven is nog niet in deze prognose
verwerkt.
Masterplan Kennispoort
Met de groeilijnen en prognoses zoals in de voorgaande paragrafen
beschreven, is deze doelstelling niet haalbaar. Om de ambitieuze doelstelling
te realiseren werkt de HAN aan het Masterplan Kennispoort
om per 2005 de marktactiviteiten van de HAN de noodzakelijke groeiimpuls
te geven. Dit plan staat nadrukkelijk in het teken van de HANambitie
om voor de brede regio hét kenniscentrum te zijn. Om deze
ontwikkeling kracht bij te zetten heeft de HAN een voorziening getroffen
van ¤ 2 miljoen. Het accent komt te liggen op versterking van het
relatiebeheer, accountmanagerschap en productontwikkeling op basis
van kennis van de omgeving en vanuit centrale regie (zie ook speerpunt
Groei). De uitwerking is richtinggevend voor het HAN-beleid ten
aanzien van de marktactiviteiten, innovatie en onderzoek.
46

dit vierkantje
is de stans
Doelgericht en transparant

M I S S I E
DE HAN WERKT VANUIT
MAATSCHAPPELIJKE BE-
VLOGENHEID EN IN DE
OVERTUIGING EEN BIJ-
DRAGE TE KUNNEN
LEVEREN AAN DE ONT-
WIKKELING VAN DE
SAMENLEVING.
…op weg naar de top

3H OOFDSTUK
Resultaten op speerpunten

De HAN onderscheidt vijf kritische succesfactoren in het welslagen
van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van
het strategische beleid, het bereiken van de resultaten op de resultaatgebieden
en daarmee de twee hoofddoelstellingen.
Groei van de organisatie
De groeidoelstellingen op de verschillende gebieden zullen de komende
jaren in toenemende mate een interne en externe dynamiek
oproepen. Het bereiken van resultaten op de verschillende terreinen
in wisselwerking met elkaar, zal bijdragen aan een toenemend
HAN-breed elan. In het voorgaande hoofdstuk was te lezen op welke
terreinen de groei is gerealiseerd.
Passend in de groeistrategie heeft de HAN in 2004 bovendien twee
opleidingen overgenomen: de opleiding Planten Biotechnologie (PBT)
van de Hogeschool Larenstein en de opleiding Facility Management
(Hogeschool Diedenoort). De HAN brengt de opleiding Planten
Biotechnologie onder bij de Hogere Laboratoriumopleidingen in
Nijmegen, financieel per 1-1-2005 en fysiek per 1-9-2005. Het gaat om
circa zeventig studenten en vijf personeelsleden.
De overdracht en integratie van Diedenoort (opleiding Facility
Management) heeft in augustus 2004 plaatsgevonden, naar tevredenheid
van zowel medewerkers als studenten. De overgekomen medewerkers
(39) hebben hun plek gevonden bij de faculteit Economie en
Management of bij het Service Bedrijf. De studenten (570) hebben
hun lesplek gekregen binnen het domein Logistiek en Dienstverlening
op de campus in Nijmegen. Voor beide opleidingen geldt dat ze het
assortiment van de HAN verbreden en daarmee zorgen voor groei en
verdere ontwikkeling tot hét kenniscentrum voor de brede regio.
HAN www.han.nl
50

HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)
In 2004 zijn grote stappen gezet binnen de verschillende deelprojecten
van HOF. Het zwaartepunt van de activiteiten in het HOF-project
lag in de eerste helft van 2004 op de HAN-brede deelprojecten: competentietoetsing,
professionalisering van docenten, studieloopbaanbegeleiding,
invoering portfolio, minors, roostering, model Onderwijs en
Examen Reglement (OER) en Student Informatie Systeem.
Gedurende het tweede deel van het jaar is het zwaartepunt verschoven
naar de opleidingen. De regie op opleidingsniveau is sterker geworden
en alle opleidingen hebben voor ogen hoe de opleiding er vanaf
september 2005 uit moet zien. De kring van betrokken medewerkers is
aanzienlijk uitgebreid. Door middel van speciale bijeenkomsten krijgen
medewerkers uit de verschillende opleidingen de mogelijkheid om bij
elkaar in de keuken te kijken en van elkaar te leren.
In 2004 is twee keer een monitoring-ronde gehouden. Hierin maken
faculteitsdirecteuren, leidinggevenden van opleidingen, de stuurgroep
HOF en de chassiscommissie de tussenstand op van het HOFproject.
Partijen wisselen ervaringen uit en leggen verantwoording af
naar elkaar over de stand van zaken. Aan de tweede monitoring-ronde
namen ook studentvertegenwoordigers uit de klankbordgroep deel.
De implementatie van het Student Informatie Systeem (SIS) blijft een
kritieke factor in het hele project. De planning waarin het project SIS
in 2005 moet gaan werken is zeer strak en zal in de eerste maanden
van 2005 hoge prioriteit blijven houden.
51
JAARVERSLAG HAN 2004

In 2004 zijn binnen het project HOF de volgende resultaten behaald:
• Er is een HAN toetskader vastgesteld.
• Binnen alle opleidingen zijn professionaliseringsplannen besproken.
Van het budget voor dit deelproject is nog maar een klein deel
besteed.
• In oktober is het HAN-kader studieloopbaanbegeleiding vastgesteld.
De studieloopbaanbegeleider heeft een centrale positie gekregen in
de opleiding van een student. De projectgroep studieloopbaanbegeleiding
organiseert in 2005 een aantal studiebijeenkomsten voor studieloopbaanbegeleiders.
Daarnaast zal hij een advies uit gaan
brengen over het al dan niet certificeren van studieloopbaanbegeleiders.
• In 2004 zijn een aantal pilots uitgevoerd met een digitaal portfolio.
De evaluatie van deze projecten bevestigt het idee dat een opleiding
moet weten hoe zij het portfolio wil inzetten binnen het
onderwijsproces voordat digitalisering van het portfolio opportuun
is. De projectgroep heeft binnen alle opleidingen geïnventariseerd
wat de beginsituatie is en op basis daarvan per cluster opleidingen
een uitrolplan gemaakt. Er is ook een performancetest uitgevoerd
van het digitaal portfolio. De resultaten hiervan worden verwerkt in
een plan voor de technische infrastructuur.
• In november is in de eerste rapportage ‘minors’ vastgesteld wat
een HAN-minor is, hoe studenten minors kunnen kiezen en hoe
het minoraanbod tot stand komt. De minorcommissie gaat in 2005
inventariseren welke minors de opleidingen willen ontwikkelen en
adviseert over welke minors in de onderwijscatalogus opgenomen
moeten worden.
• De projectgroep roostering heeft een kadernotitie roostering
gemaakt. Deze notitie richt zich met name op de invoering van
zogenaamde timeslots. Tactisch en operationeel roosteren moeten
worden gesplitst. Onderwijsmakers en roostermakers moeten op
tijd wensen met elkaar afstemmen.
HAN www.han.nl
52

• Eind 2004 was het model Opleidings- en Examen Reglement klaar.
Dit model wordt in februari 2005 besproken met de medezeggenschapsraad.
• In september heeft de HAN besloten om deel te nemen aan het
Pandia consortium en ‘Pandia Volg’ te implementeren als Student
Informatie Systeem. De implementatie zal plaatsvinden in de eerste
helft van 2005.
MIDDELENINZET HOF IN 2004
(x ¤ 1.000)
Geplande inzet 5.249
Werkelijke inzet 4.292
Aan de bestaande HOF-voorziening is een extra dotatie gedaan van
¤ 2,7 miljoen.
Verbetering kwaliteit, efficiency en
effectiviteit
Voor een gezonde organisatie is het noodzakelijk de kwaliteit voortdurend
te verbeteren en middelen en mensen zo efficiënt en effectief
mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruik maken van de
schaalvoordelen van een grote hogeschool.
Interne kwaliteitszorg
Medio 2003 startte de HAN met het project Good Better Best ter voorbereiding
op het nieuwe accreditatiestelsel. Opdracht was de ontwikkeling
van een HAN-kader kwaliteitszorg voor de bachelor- en masteropleidingen
en een dienstverleningsaanbod voor opleidingen, passend in een
systeem van integrale kwaliteitszorg met de volgende uitgangspunten:
• Kwaliteitszorg is gericht op een continu proces van leren en verbeteren
door (verbeter)activiteiten op een nauwkeurig omschreven
terrein met nader vastgelegde items;
53
JAARVERSLAG HAN 2004

• Kwaliteitszorg is een zaak van alle niveaus van de organisatie:
van studenten, docenten(teams), diensten, werkveld en alle
managementlagen;
• Naast continue kwaliteitsborging streeft de HAN naar continue
kwaliteitsverbetering. De HAN kiest in 2004 expliciet voor EFQM
als kwaliteitssysteem voor de verbetering van de kwaliteit van de
organisatie, in combinatie met gekwantificeerde streefdoelen
waarover gerapporteerd wordt in de managementrapportages aan
College van Bestuur;
• Bij alle activiteiten gaat het om de PDCA-cirkel (Plan-Do-Check-Act).
Eind 2004 is het project volgens planning afgerond met een dienstverleningspakket
en een HAN-kwaliteitskader dat de opleidingen beter
moet voorbereiden op de eisen van de accreditatie. De interne kwaliteitszorg
van opleidingen komt hiermee duidelijker in het verlengde te
staan van de eisen van de externe kwaliteitszorg. In 2005 zal de
decentrale invoering van het integrale kwaliteitszorgsysteem in de
opleidingen zijn beslag krijgen. Tevens zal hierbij aandacht uitgaan
naar de aansluiting bij de HOF-ontwikkelingen.
Service Bedrijf
Sinds 2002 zijn alle ondersteunende diensten ondergebracht in het
Service Bedrijf HAN, gegroepeerd in zeven Service Units. In 2004, de
afrondende fase van de implementatie, is gewerkt aan verdergaande
concentratie en standaardisering van processen, versterking van de
onderlinge kennisdeling en verbetering van de onderlinge afstemming
en samenwerking binnen en tussen de units. Aandachtspunten hierbij
waren de verbetering van efficiency, effectiviteit van inzet van mensen
en middelen, de kwaliteit van diensten en de klanttevredenheid. De
HAN heeft met de opzet van het Service Bedrijf in relatie tot de groei
van de organisatie een relatieve bezuiniging gerealiseerd van circa vijftien
procent in de ondersteunende diensten.
HAN www.han.nl
54

SERVICE BEDRIJF
Werkelijk Doelstelling Prognose
(x ¤ 1.000) 2002* 2003* 2004 2004 2008
Kosten minus de baten absoluut 24.287 24.737 25.964 25.774 30.952
% tov totale omzet 18,9% 17,9% 17,4% 18,0% 16,5%
* Gecorrigeerd voor vergelijkingsdoeleinden
KOSTEN SERVICE BEDRIJF PER UNIT
(x ¤ 1.000) Begroot Werkelijk
Directie en staf 3.225 3.659
SU-FAZ 6.034 6.739
SU-FEZ 2.305 2.259
SU-ICT 5.362 5.463
SU-MCV 2.226 2.115
SU-P&O 2.645 3.409
SU-SZ 4.154 4.158
SCO 2.089 1.580
Totaal 28.040 29.382
Het Service Bedrijf telde in 2004 489 medewerkers in 406 fte’s
(= 25,4% van totaal aantal HAN-fte’s).
Naast de efficiency heeft het Service Bedrijf ook de kwaliteit en effectiviteit
vergroot. Door bundeling en ontwikkeling van vakspecifieke kennis
kunnen de service units meer kwaliteit leveren en ervoor zorgen
dat HAN-brede ontwikkelingen goed aansluiten bij de missie en doelstellingen
van de HAN.
55
JAARVERSLAG HAN 2004

Om de waardering van haar diensten te kunnen beoordelen, meet het
Service Bedrijf jaarlijks de tevredenheid van de interne klanten.
De tevredenheid vertoont over de afgelopen jaren een stijging, maar
over 2004, met name voor de tevredenheid van het management, een
daling. De leiding van het service bedrijf zal in 2005 een analyse
maken van de factoren die hierin een rol spelen. Mogelijk speelt mee
dat nog niet alle klanten de vergaande centralisering, uniformering en
standaardisering positief waarderen en moeten wennen aan minder
directe invloed op de uitvoering van de dienstverlening.
TEVREDENHEID OVER DIENSTEN SERVICE BEDRIJF
2001 2002 2003 2004 Doelstelling 2008
managementcontract
2004
Management 5.8 7.2 7.4 6.3 7.1 7.5
Docenten 6.8 7.3 7.6 7.1 7.5 7.5
Studenten 7.5 7.7 7.5 7.5 7.5
Om zowel de kwaliteit van de diensten verder te verbeteren als de
tevredenheid van de interne klant te laten toenemen, zal het Service
Bedrijf in 2005 een ontwikkelplan opstellen. Hiermee wordt de ontwikkeling
in de periode 2005-2008 systematisch ter hand genomen.
ICT
Goede ICT-voorzieningen vormen een randvoorwaarde bij de realisatie
van de doelstellingen van de HAN. In 2004 heeft de HAN dan ook
een Programma Onderwijs en ICT opgesteld dat in de periode 2005-
2007 zijn beslag krijgt. Met dit programma laat de HAN zien dat 2004
is gebruikt om voorbereidingen te treffen, plannen uit te werken en
keuzes te maken op het gebied van ICT. Uit het ICT-programma blijken
de prioriteiten die de HAN de komende jaren stelt op dit gebied.
HAN www.han.nl
56

Doel van dit programma is:
1. het prioriteren van ondersteuningsactiviteiten voor de bedrijfsvoering
binnen de HAN op het gebied van Onderwijs en ICT,
2. de sturing van innovatieve activiteiten binnen de HAN op het
gebied van ICT en
3. de bevordering en bewaking van de HAN-brede architectuur en
infrastructuur.
Het programmamanagement bestaat uit de projectleider HOF, de
directeur van het Service Bedrijf en een operationele programmamanager.
De Stuurgroep Informatie Beleid (SIB) adviseert het College
van Bestuur en de faculteitsdirecteuren, en bewaakt de voortgang en
besluitvorming binnen het project.
Het programma onderscheidt vijf kritische projecten:
1. Realisatie van een HAN-brede toekomstvaste informatiearchitectuur
De eerste stappen zijn in 2004 gezet. Verdere uitwerking vindt plaats
in 2005.
2. Realisatie van een HAN-brede ICT-infrastructuur
Ook hier zijn in 2004 de eerste gedachten gevormd, die verdere
uitwerking krijgen in 2005.
3. Keuze en implementatie van een HAN-breed studentvolgsysteem
De HAN heeft besloten tot implementatie van het studentinformatiesysteem
Pandia Volg, dat het vernieuwde onderwijssysteem ondersteunt.
Het studentinformatiesysteem moet in september 2005
operationeel zijn.
4. Implementatie van een nieuwe Elektronische Leeromgeving (Scholar)
De HAN bouwt de bestaande e-learnomgeving Blackboard af en
ontwikkelt en implementeert een nieuwe e-learnomgeving Scholar.
Op 1-9-2007 zal dit project zijn afgerond.
57
JAARVERSLAG HAN 2004

5. Implementatie van het HAN Digitaal Portfolio.
Het HAN-brede project ‘digitaal portfolio’ is van start gegaan en
wordt tussen 2004 en 2007 in fasen uitgevoerd. Studenten en medewerkers
van de faculteit Educatie hebben in 2004 succesvolle pilots
gedraaid en binnen een aantal opleidingen, onder andere bij de Pabo
Groenewoud, is het digitaal portfolio sinds september 2004 geheel
geïntegreerd in het onderwijsprogramma.
Verder
• zijn de kennisnetwerken Onderwijs & ICT met de bijbehorende kennissite
verder uitgebouwd. In 2004 zijn de sites Leren en ICT, Leren
en Kwaliteit en de site voor HOF gebundeld in een portal. De portal
HANovatie, de HAN-site voor onderwijsontwikkeling, ontsluit kennis
en stimuleert kennisdeling. Medewerkers kunnen een abonnement
nemen op de tweewekelijkse HANovatie-nieuwsbrief.
• maakte de HAN maakte een nieuwe opzet voor de scholing en training
van docenten op het gebied van Onderwijs & ICT. Deze opzet
sluit nauw aan bij de nieuwe rollen van docenten in het HOFonderwijs
zoals studieloopbaanbegeleider, ontwikkelaar, assessor
en onderwijsgevende.
ADDITIONELE MIDDELENINZET ICT-ONTWIKKELING IN 2004
Projecten Gepland Werkelijk
Toekomstvaste informatiearchitectuur 612 331
HAN-brede ICT-infrastructuur 105 391
HAN-breed Student Informatie Systeem (SIS) * *
Elektronische leeromgeving 515 345
HAN-Digitaal Portfolio * *
Totaal 1.232 1.067
* deze zijn opgenomen in de kosten HOF
HAN www.han.nl
58

Huisvesting
Met de concentratie van haar huisvesting en activiteiten in moderne
gebouwen op twee campussen heeft de HAN haar doelstellingen van
kwaliteit, efficiency en effectiviteit in de huisvesting gerealiseerd. De
HAN heeft er voor gekozen om in twee steden een campus in te richten.
Zo kan zij zowel afnemers bedienen uit de omgeving van Arnhem
als uit de omgeving van Nijmegen. In Arnhem is de campusinrichting
begonnen in 1995 met nieuwbouw voor de afdeling Autotechniek. De
Campus Nijmegen volgde in 1997 met nieuwbouw voor de Hogere
Laboratorium Opleidingen. In 2004 zijn beide campussen tot verdere
wasdom gekomen. Alle nieuwe gebouwen en hun infrastructuur voldoen
aan de eisen voor hedendaagse bedrijfsvoering en onderwijskwaliteit.
Ruimtes en ondersteunende voorzieningen worden gezamenlijk
gebruikt, wat de samenwerking tussen opleidingen en faculteiten
bevordert. Studenten en medewerkers vinden alle faciliteiten op
loopstand bij elkaar.
• Ontwikkelingen op Campus Nijmegen
In 2004 is in Nijmegen geheel volgens planning de tweede fase van
de nieuwbouw op de campus opgeleverd en in gebruik genomen door
vrijwel alle opleidingen van de faculteit Gezondheid Gedrag en
Maatschappij en een deel van de opleiding Facilitair Management
(Diedenoort). In de eerste maanden is hard gewerkt om klachten van
studenten en medewerkers over faciliteiten, roosters en bereikbaarheid
op te lossen. Om medewerkers en studenten beter te informeren
en faciliteren op de nieuwe campus is onder andere een speciale site
opgezet.
De derde fase van de nieuwbouw, de Zuid Oost vleugel voor de opleidingen
Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Pedagogiek en Facilitair
Management, is in november Europees aanbesteed. De milieu- en
bouwvergunningen zijn aangevraagd. Ook de infrastructuur van de
59
JAARVERSLAG HAN 2004

campus Nijmegen is Europees aanbesteed en in uitvoering genomen.
De uitbreiding voor de Hogere Laboratorium Opleidingen in
Nijmegen is in voorbereiding.
• Ontwikkelingen op campus Arnhem
In Arnhem is begin 2004 een loopbrug in gebruik genomen die de
gebouwen op de campus met elkaar verbindt. ICA en de Faculteit
Techniek kregen een nieuwe entree. Voor de Arnhemse Kliniek voor
Tandheelkunde is een project gestart voor een extra verdieping op het
gebouw van Bouwkunde/Civiele Techniek. De procedures voor de
milieu- en bouwvergunning lopen. De aanbesteding vindt in januari
2005 plaats.
INVESTERINGEN NIEUWBOUW
(x ¤ 1.000) 2004 Totaal per project Gereed
Nijmegen
2e fase Kapittelweg 8.260 21.664 2004
3e fase Kapittelweg 678 678 2006
Arnhem
Loopbrug 520 521 2004
Entree ICA/FTK 115 118 2004
Tandheelkunde 198 198 2005
Totaal 9.771 23.179
Ondernemerschap
Ondernemerschap bij studenten
Binnen de opleidingen van de HAN vormt ondernemerschap voor
studenten een belangrijk onderdeel. Studenten krijgen de ruimte om
ervaring op te doen met het opzetten en runnen van een
HAN www.han.nl
60

(mini)onderneming. Ze krijgen daarbij zowel vakinhoudelijke als
bedrijfskundige ondersteuning. Daarnaast krijgen ze de beschikking
over kantoorruimte en faciliteiten in het Lorentz Kennisintensief
Ondernemerscentrum.
De HAN heeft als enige hogeschool een apart expertisecentrum voor
ondernemerschap in het leven geroepen: het Centrum voor
Ondernemerschap. Het CvO organiseert opleidingen voor studenten
en ondernemers uit de omgeving.
In 2004 waren zowel de mini-ondernemingen als studentbedrijven
van de HAN succesvol. Er waren twintig mini-ondernemingen actief,
waarvan Inditree een tweede plaats behaalde in een landelijke competitie
en Future Frames gevolgd wordt door het programma Strijd en
Ambitie van Teleac (uitzending begin 2005).
Het HBO-Certificaat Ondernemerschap ® is een aanvullend certificaat
dat het CvO afgeeft samen met de Kamers van Koophandel
Centraal Gelderland en Rivierenland, de regionale afdelingen van
MKB-Nederland en VNO-NCW. In 2004 zijn 64 certificaten uitgereikt.
In samenwerking met de Kamers van Koophandel verzorgt het CvO dit
onderwijsprogramma ook voor geïnteresseerde (toekomstige) ondernemers
van buiten de HAN.
In het kader van doorlopende leerlijnen werkt het CvO samen met
ROC Rijn-IJssel, AOC Helicon en ROC Nijmegen. Het CvO ondersteunt
de ROC’s bij het opzetten van een ondernemersloket.
Voorgeselecteerde studenten van het ROC met ondernemersambities
en -kwaliteiten kunnen bij het ROC en het CvO een aangepast
programma volgen.
ONDERNEMERSCHAP BIJ STUDENTEN IN 2004
(x ¤ 1.000) Omzet Resultaat
HAN Studentenbedrijven BV 29 11
Centrum voor Ondernemerschap 401 6
61
JAARVERSLAG HAN 2004

Ondernemerschap bij de werknemers
Met het speerpunt ondernemerschap daagt het College van Bestuur
haar medewerkers uit om zich ondernemend, pro-actief, resultaatgericht
en flexibel op te stellen. Om te luisteren naar en in te spelen op
de vragen uit de markt, accuraat en snel te handelen, het principe
‘afspraak is afspraak’ te hanteren en elkaar aan te spreken op resultaten.
Deze principes krijgen hun plek in de HAN-competentieprofielen
en HOF-docentrollen die de basis zullen gaan vormen voor de jaarlijks
te houden functionerings- en beoordelingsgesprekken. Op deze
manier geeft de HAN sturing aan de ontwikkeling en professionalisering
van haar medewerkers in het licht van de organisatiedoelstellingen.
Op bestuurs- en managementniveau werkt de HAN al enige jaren met
managementcontracten met scherpe, heldere en meetbare doelstellingen.
De resultaten worden gemeten en het management is
verantwoordelijk voor de behaalde resultaten.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
De HAN neemt de ruimte om haar maatschappelijke opdracht optimaal
in te vullen en te waarborgen en combineert daarbij door verantwoord
ondernemerschap het zakelijke met de zorg voor mens en
omgeving. Een voorbeeld hiervan met een goed resultaat is het Project
energie en duurzaamheid. Een belangrijke rol in dit project spelen de
meerjarenafspraken die de HAN heeft gemaakt met de HBO-Raad en
het Ministerie van Economische Zaken. De HAN heeft de projectgroep
Energie en Duurzaam HBO ingesteld. Deze projectgroep voert de
meerjarenafspraken uit en geeft voorlichting en ondersteuning aan
HAN- afdelingen over duurzaamheidprojecten in het onderwijs.
• Meerjarenafspraak
In 1994 tekende de HAN onder andere de meerjarenafspraak om in
tien jaar tijd een energiebesparing van dertig procent te realiseren.
HAN www.han.nl
62

In 2004 bleek dat de HAN als enige hogeschool in Nederland deze
doelstelling heeft gehaald. In 2004 was de besparing 18,5 procent, 5,6
procent meer dan in 2003. Deze besparing is grotendeels toe te schrijven
aan de ingebruikname van twee nieuwe gebouwen in Nijmegen.
Verder is de isolatieschil van het pand Ruitenberglaan 26 te Arnhem
verbeterd. Ondanks een groei van het elektriciteitsverbruik verwacht
de projectgroep een besparing van 23 procent in 2005. Als de groei
van het aantal studenten en de autonome groei van energieverbruik
wordt meegerekend, dan heeft de HAN met een besparing van bijna
veertig procent de doelstelling ruim gehaald.
• Overige projecten
-Afronding en goedkeuring van het energiebesparingplan voor alle
gebouwen van de HAN. Belangrijkste maatregel is het vasthouden
van de behaalde besparingen en alle energiebesparende
maatregelen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar.
-De opzet van een energiezorgsysteem waarvan de afronding zal
plaatsvinden in maart 2005. Een groot deel van dit project is uitgevoerd
door een HAN-stagiaire van de afdeling Engineering.
-Afronding van de pilot ‘duurzaam cateren’. De checklists voor
een nulmeting zijn ter beschikking gesteld aan het Landelijk
Hogeschool Universitair Milieu Platform (LHUMP).
• Plannen voor 2005
-Start voorbereidingen voor het verbredingsthema ‘afval’, af te
ronden in 2006. Hiervoor worden HAN-stagiaires geworven bij
de opleiding Facility Management.
-Start toegankelijk maken op het intranet van het energiebesparingplan,
het energiezorgsysteem en de resultaten van duurzame
ecoteams, met links naar informatieve sites over duurzaamheid.
63
JAARVERSLAG HAN 2004

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid
De HAN voert een ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarin de
rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers
centraal staan. Het personeelsbeleid wordt jaarlijks vertaald naar een
activiteitenplan. Het jaar 2004 stond vooral in het teken van afronding
van eerder opgestarte activiteiten, zoals invoering van competentiemanagement
(vooral in relatie tot HOF en het nieuwe functieordeningssysteem
Hay), professionalisering van docenten in het kader van
HOF, en management development.
PERSONEEL (AANTALLEN)
2200
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
2143
1965
1844
999
1046 1097
938 906
966
2002 2003 2004
mannen
vrouwen
totaal
Hay
Eind 2004 zijn alle medewerkers volgens de Hay-systematiek ingedeeld
in de nieuwe functie-omschrijvingen. Deze operatie is uitgevoerd
conform de CAO-afspraken en in samenspraak met het Arbeids
Voorwaarden Overleg (AVO). Voor een aantal medewerkers betekende
de nieuwe indeling naast een andere beschrijvingswijze ook een andere
benoeming en waardering van hun functie. Lagere indelingen hebben
HAN www.han.nl
64

ij onderdelen van de HAN tot een onrustige periode geleid, hoewel
hier een garantie geldt op behoud van salaris en uitloop. Tegen hun
indeling hebben 154 medewerkers formeel bezwaar aangetekend, waarvan
67 bezwaren in onderling overleg tot oplossing zijn gekomen en 6
niet ontvankelijk zijn verklaard. Naar verwachting zullen in mei 2005 de
resterende 81 bezwaarprocedures afgerond worden.
LEEFTIJDSOPBOUW PERSONEEL
800
700
792
mannen
600
500
400
300
200
100
0 40 50 90 108
562
350
298
190 212
414
379
272
129
401
vrouwen
totaal
‹ 25 26-35 36-45 46-55 56 ›
PERSONEEL (FTE)
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
787
591
1378
811
654
1465
872
727
1599
mannen
vrouwen
totaal
2002 2003 2004
65
JAARVERSLAG HAN 2004

Professionalisering
De nieuwe HAN-functieprofielen zijn generiek beschreven met daarbinnen
verschillende niveaus. Elk profiel is opgebouwd uit resultaatgebieden
in lijn met de resultaatgerichte manier van werken die de HAN
voorstaat. In 2005 zal competentiemanagement en de toepassing
daarbij van de nieuwe HAN-profielen in functionerings- en beoordelingsgesprekken
centraal staan en daarmee de verdere ontwikkeling en
professionalisering van de medewerkers. Het voorbereiden van de
docenten op hun nieuwe HOF-rollen door middel van trainingen,
workshops en scholingstrajecten wordt decentraal door de faculteiten
opgepakt met ondersteuning van de Service Unit P&O.
Management Development
In 2004 is het Management Development Programma voor alle faculteits-
en afdelingsdirecteuren gecontinueerd. Centraal in dit programma
staan individuele coaching en training en gemeenschappelijke
leerprogramma’s gericht op de veranderingen in het kader van HOF
en Hay. Naast dit programma is eind 2004 een Management Potential
Programma ontworpen voor medewerkers die het potentieel hebben
door te groeien naar een managementpositie.
ONTWIKKELINGSGERICHT PERSONEELSBELEID IN 2004
(x ¤ 1.000) Gepland Werkelijk
Actieplan ontwikkelingsgericht personeelsbeleid 218 127
Invoering HAY 165 167
66

dit vierkantje
is de stans
Doelgericht en transparant

M I S S I E
HET HAN-ONDERWIJS IS
VAN
HOOGWAARDIGE
KWALITEIT EN VOOR-
ZIEN VAN HET ACCREDI-
TATIEKEURMERK.
…op weg naar de top

HOOFDSTUK
4
Organisatie en bestuurlijke inrichting

De organisatie
De HAN omvat vier faculteiten: Economie en Management,
Gezondheid Gedrag en Maatschappij, Techniek en Educatie (inclusief
het Instituut voor Leraar en School). Daarnaast is er de Informatica
Communicatie Academie. Deze relatief zelfstandige en maatschappelijk
duidelijk herkenbare onderdelen bieden gezamenlijk ruim zeventig
hbo-bacheloropleidingen, achttien hbo-masteropleidingen en meer
dan honderdzestig post-hbo-opleidingen. Elke faculteit heeft een afdeling
contractactiviteiten. De contractactiviteiten van de faculteiten
Economie en Management, Techniek en ICA zijn samengebracht in
het HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica.
Daarnaast heeft de HAN zeventien lectoraten.
De HAN heeft sinds 1 januari 2002 een Service Bedrijf waarin alle
ondersteunende diensten zijn ondergebracht in zeven units. Naast de
HAN bestaat de HAN Holding BV. Deze bevat BV’s, waarin een aantal
commerciële activiteiten is ondergebracht.
De invloed van HOF op de organisatorische inrichting
Bij de start van het HOF-project is ervoor gekozen om de organisatieontwikkeling
te laten volgen op de inhoudelijke ontwikkeling. Eind
2004 zijn verwante opleidingen geclusterd. Door de ontwikkelingen
binnen HOF is er vanaf september 2005 (bij de start van de vernieuwde
propedeuse) behoefte aan eenheid van sturing op het niveau van
die geclusterde opleidingen. De HAN wil dan ook per augustus 2005
de organisatie aan de stand van het HOF-project aanpassen door het
instellen van instituten, waarbij een instituut bestaat uit een of meer
clusters van opleidingen. De verandering vindt dus plaats in de onderste
balk van het organogram; de verdere organisatie blijft intact.
HAN www.han.nl
70

ORGANOGRAM
STICHTING HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN
RAAD VAN TOEZICHT
COLLEGE VAN BESTUUR
HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN
HAN HOLDING
INTERSTUDIE BV
ADVIESBUREAU VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT
HAN INDIVIDUEEL
ONDERWIJS BV
HAN STUDENT-
BEDRIJVEN BV
HAN
FLEX BV
MEDEZEGGENSCHAPSRAAD
DIRECTIE
SERVICE BEDRIJF
FACULTEITS-
RADEN
DEELRAAD
SB
DIRECTIE
FACULTEIT
EDUCATIE
INCL. ILS
DIRECTIE
FACULTEIT
GEZONDHEID
GEDRAG EN
MAATSCHAPPIJ
DIRECTIE
FACULTEIT
ECONOMIE EN
MANAGEMENT
DIRECTIE
INFORMATICA
COMMUNICATIE
ACADEMIE
DIRECTIE
FACULTEIT
TECHNIEK
STAF
STAF STAF STAF STAF
SENSOR
SERVICE UNITS
FACILITAIRE ZAKEN (FAZ)
FINANCIEEL ECONOMISCHE ZAKEN (FEZ)
INFORMATICA (ICT)
MARKETING, COMMUNICATIE EN
VOORLICHTING (MCV)
PERSONEEL EN ORGANISATIE (P&O)
SERVICE CENTRUM ONDERWIJS (SCO)
STUDENTZAKEN (SZ)
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
NDO,
DIENST-
VERLENING IN
ONDERWIJS-
ONTWIKKELING
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
VDO,
OPLEIDINGS-
EN ADVIES-
CENTRUM
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
HAN KENNISCENTRUM
ECONOMIE, TECHNIEK EN INFORMATICA
OPLEIDINGEN
EN
LECTORATEN
71
JAARVERSLAG HAN 2004

De sturing op het niveau van de opleidingenclusters maakt het voor
studenten en docenten eenvoudiger om over opleidingsgrenzen heen
te studeren of te werken. In december 2004 is het voorgenomen
besluit tot deze organisatieaanpassing voor advies aan de
Medezeggenschapsraad voorgelegd. In de loop van de komende jaren
moet een beeld ontstaan van eventueel verder gewenste aanpassingen
in de organisatiestructuur.
Bestuurlijke inrichting
Vanuit het instellingsplan en de missie stelt het College van Bestuur
kaders vast waarbinnen de faculteitsdirecties en de directeur Service
Bedrijf hun integrale beleid voeren. Ieder jaar leggen College van
Bestuur en faculteitsdirecties/directeur Service Bedrijf afspraken vast
over de gewenste resultaten van dit beleid in managementcontracten.
Drie maal per jaar rapporteren de faculteitsdirecties en de directeur
Service Bedrijf aan het College van Bestuur. Bij de voorbereiding van
de begroting worden afspraken voor de volgende jaren vastgelegd.
Deze manier van resultaatgericht werken geeft de eenheden een grote
mate van vrijheid om binnen de kaders zelf te bepalen hoe zij de afgesproken
resultaten bereiken. De werkwijze ondersteunt het ondernemerschap
dat de HAN voorstaat doordat in de inzet van beleid en
middelen de focus ligt op de zeven resultaat-gebieden van het HANinstellingsplan.
De stijgende lijn in resultaten in de afgelopen jaren
bevestigt de HAN hierin en de hogeschool blijft dan ook werken aan
verdere optimalisering van deze zakelijke manier van werken.
HAN www.han.nl
72

Samenstelling College van Bestuur
Het College van Bestuur bestaat uit twee leden met de volgende taakverdeling
op hoofdpunten in 2004:
• Marcel Wintels (voorzitter)
Naast specifieke in- en externe voorzitterstaken de meer
beheersmatige aandachtsvelden:
- huisvesting
- financiën.
• Jeanne Mulder
De aandachtsvelden:
- onderwijs
- studenten
- personeel.
Per 1 januari 2005 heeft Jeanne Mulder de HAN verlaten in verband
met FPU. Haar opvolger is Ron Bormans, tot die tijd werkzaam als
principal consultant bij Cap Gemini Nederland BV en van daaruit a.i.
directeur NQA BV, afdeling kwaliteitszorg HBO-Raad.
Bezoldiging College van Bestuur
Het totaal aan arbeidskosten van het (tweehoofdig) College van
Bestuur bedroeg in 2004 inclusief werkgeversaandeel in pensioenlasten,
sociale premies, autokosten en respresentatievergoedingen
¤ 440.856. Het brutosalaris van de voorzitter van het College van
Bestuur bedroeg in 2004 inclusief een prestatiebonus ¤ 182.129.
73
JAARVERSLAG HAN 2004

dit vierkante
is een stans
Doelgericht en transparant

M I S S I E
VOOR STUDENTEN EN
MEDEWERKERS
VORMT
DE HAN EEN AANTREK-
KELIJKE, PROFESSIONELE,
ONTWIKKELINGS - EN
RESULTAATGERICHTE OM-
GEVING.
…op weg naar de top

5H OOFDSTUK
Good Governance

De HAN wil zich als maatschappelijke instelling open en transparant
verantwoorden naar haar omgeving. De HAN wil beoordeeld worden
op het realiseren van haar doelstellingen en waar mogelijk de dialoog
aangaan over haar beleid.
Horizontale en verticale verantwoording
Naar de Minister van OCW geldt de zogenaamde verticale verantwoording.
Naar medewerkers en studenten, het werkveld (bedrijven
en instellingen), georganiseerde beroepsgroepen, (lokale) overheden
en andere stakeholders is sprake van horizontale verantwoording.
Intern is de verticale verantwoording geregeld door middel van de
Raad van Toezicht die toeziet op het handelen van het College van
Bestuur. Daarnaast is horizontale verantwoording bij wet geregeld via
de Medezeggenschapsraad.
Het jaarverslag is één vorm van verantwoording. Daarnaast wil de
HAN ook door het jaar heen meer transparantie en betrokkenheid
creëren, bijvoorbeeld door het publiek maken van de kwartaalrapportages
en het aangaan van het gesprek hierover. In 2005 zal de HAN
deze manier van horizontale verantwoording verder uitwerken.
Vervolgonderzoek Rekenschap
(Commissie Schutte)
In dit verslag wil de HAN de nodige aandacht die in 2004 is uitgegaan
naar het Vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte) niet
onvermeld laten. De afronding van dit vervolgonderzoek heeft niet
geleid tot andere feiten en omstandigheden dan die al vanaf het begin
bekend waren en die afbreuk zouden kunnen doen aan de eerder
HAN www.han.nl
78

getrokken en later nog eens herbevestigde conclusie van de (eerste)
onderzoeksaccountant: ‘geen bekostigingsonregelmatigheden bij de
HAN’. Desondanks houdt de Commissie Schutte vast aan haar voorlopig
oordeel en concludeert zij ook in haar eindoordeel dat bij de
HAN sprake is van vier maal een ‘rode casus‘. Het zou hierbij gaan
om een terug te betalen bedrag van in totaal ¤ 2,2 miljoen. De HAN
acht het oordeel van de Commissie onjuist en onhoudbaar en heeft
dit bedrag dan ook niet in deze rapportage verwerkt. De beslissing van
de Staatssecretaris van OCW wordt afgewacht.
Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van de HAN
door het College van Bestuur. Het gaat hierbij om de realisatie van de
doelstellingen van de hogeschool, de strategie en het (financiële)
beleid, de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling en de
financiële situatie van de HAN.
Rapport van de Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht is in 2004 vier maal bijeen geweest, altijd in bijzijn
van het College van Bestuur. De Raad heeft goedkeuring gegeven
aan: het Instellingsplan HAN 2004-2008, de bestuurswisseling met
benoeming van Ron Bormans als nieuw collegelid, de jaarrekening
2004 en de begroting 2005, het investeringsbudget voor de derde fase
nieuwbouw op de Nijmeegse Campus. De Raad heeft ook ingestemd
met de benoeming van een nieuw lid van de Raad van Toezicht,
mevrouw Jacqueline Cramer. Met de controlerend accountant is overlegd
over de controle van de jaarrekening, de managementletter en de
meerjarenprognose. Naast de managementrapportages waren onderwerp
van gesprek: de strategische positionering van de HAN en
samenwerkingsmogelijkheden hierin met onder andere buurhoge-
79
JAARVERSLAG HAN 2004

school Saxion, de HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF), de overnames
van de laboratoriumopleiding van Larenstein en Diedenoort
Facility Management, de kwalificaties van opleidingen naar aanleiding
van visitaties, de medewerker- en studenttevredenheid op basis van
de jaarlijkse metingen.
Bovendien is de Raad van Toezicht nauwgezet op de hoogte gehouden
van het Vervolgonderzoek Rekenschap, waarbij de Raad de conclusie
van het College van Bestuur volledig ondersteunt: “geen bekostigingsonregelmatigheden
bij de HAN met uitzondering van een administratieve
fout (bekostigingsprofielverschil) ter grootte van ¤ 64.584”.
Tot slot heeft de Raad van Toezicht afscheid genomen van mevrouw
Jacobs en de heer Werner vanwege het einde van de zittingstermijn
per 1 maart. Mevrouw Cramer is toegetreden, waarmee de Raad van
Toezicht met vijf leden verder gaat.
• Bijeenkomsten met Medezeggenschapsraad
De Raad van Toezicht heeft haar jaarlijkse overleg gehad met de
Medezeggenschapsraad. Beide partijen ervaren dit jaarlijkse overleg
als constructief en plezierig. Dit jaar waren o.a. onderwerpen van
gesprek: de samenwerking van de HAN met de Radboud Universiteit
Nijmegen, die beide partijen bijzonder belangrijk vinden, de ambitie
van de HAN als Kennispoort en de bestuurswisseling binnen het
College van Bestuur.
Vergoeding Raad van Toezicht
De totale vergoeding voor de Raad van Toezicht bedroeg in 2004
¤ 19.060.
De samenstelling van de Raad van Toezicht is te vinden op pagina 114.
HAN www.han.nl
80

Medezeggenschapsraad
Medezeggenschapsstructuur
De medezeggenschapsstructuur kent op hogeschoolniveau een medezeggenschapsraad
en op het niveau van faculteiten en Service Bedrijf
deelraden. In het verslagjaar hebben College van Bestuur en
Medezeggenschapsraad het experiment met een gewijzigd medezeggenschapsreglement
voortgezet. Strekking hiervan is: instemmingsbevoegdheid
bij principiële beleidsdocumenten en regelingen voor
personeel en/of studenten en adviesbevoegdheid bij de uitwerking van
andere belangrijke zaken met name uit het instellingsplan. In 2004 is
de discussie gestart met het College van Bestuur over de definitieve
vaststelling van het medezeggenschapsreglement na de experimenteerperiode
van twee jaar, inclusief de procedure benoeming managementfunctionarissen.
Ook in 2004 was het College van Bestuur op vrijwel elke vergadering
van de Medezeggenschapsraad kort aanwezig voor een algemeen
voortgangsverslag en/of nadere toelichting op of overleg over specifieke
onderwerpen. Daarnaast hadden het Dagelijks Bestuur van de raad
en de collegevoorzitter om de drie weken regulier overleg. Het overleg
tussen College van Bestuur en Medezeggenschapsraad is ook in 2004
plezierig en constructief verlopen.
De samenstelling van de Medezeggenschapsraad is te vinden op
pagina 115.
Activiteiten Medezeggenschapsraad
De Medezeggenschapsraad vergaderde in 2004 vijftien keer plenair.
Daarnaast kwamen de drie raadscommissies Financiën en
Huisvesting, Organisatie, Personeel en ARBO en Studentzaken en
Onderwijs ieder vijftien keer bij elkaar. Het Dagelijks Bestuur van de
Medezeggenschapsraad vergaderde veertig maal.
81
JAARVERSLAG HAN 2004

Gespreksonderwerpen en besluiten waren onder andere:
• HAN Instellingsplan 2004-2008, instemming met daarbij de
opmerking dat de raad het plan erg ambitieus vindt en zich zorgen
maakt over de toename van de werkdruk bij het realiseren van de
ambitieuze doelstelling ten aanzien van de omzet marktactiviteiten.
• Managementcontracten tussen College van Bestuur en de
directies.
• Samenvoeging van de afdelingen Sociaal Pedagogische
Hulpverlening en Pedagogiek in de faculteit Gezondheid Gedrag en
Maatschappij, positief advies. Overgang van de afdeling Personeel
en Arbeid van de faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij
naar de Faculteit Economie en Management, positief advies.
• ICT-reglement voor het personeel, instemming, met het advies
dit breed bekend te maken onder de collega’s.
• ARBO-jaarplan 2004, instemming.
• Noodfonds studenten HAN, instemming.
• Huisvesting. De medezeggenschapsraad vindt dat onderwijs
zoveel mogelijk in de hoofdgebouwen van de hogeschool dient
plaats te vinden.
• Onderbrenging van de Ombudsfunctie voor studenten bij het
decanaat, instemming.
• Studentenstatuut HAN 2004-2005, instemming.
• Redactiestatuut van hogeschoolkrant Sensor, instemming.
• Medezeggenschapsreglement HAN inclusief de procedure benoeming
managementfunctionarissen. Definitieve vaststelling in 2005.
• Invoering HOF project.
82

dit vierkant
is de stans
Doelgericht en transparant

M I S S I E
VOOR BEDRIJVEN, INSTEL-
LINGEN EN INDIVIDUEN
IN DE BREDE REGIO IS
DE HAN HÉT OPLEI-
DINGSCENTRUM EN EEN
VAN DE BELANGRIJKSTE
KENNISPARTNERS.
…op weg naar de top

HOOFDSTUK
6
Financiën

Financieel Beleid
Om de strategische doelstellingen zoals genoemd in hoofdstuk 1 te verwezenlijken
zijn voor de realisatie van de speerpunten investeringen
nodig. Bij de totstandkoming van de begroting 2004 was het instellingsplan
echter nog in het beginstadium. Wel waren de verwachte uitgaven
op het gebied van het speerpunt HOF en de ontwikkeling ICT bekend.
Deze (verwachte) kosten in 2004 zijn in dit hoofdstuk verder uitgewerkt.
Mede door het vormen van voorzieningen heeft de HAN een gezonde
uitgangspositie in het licht van de ambitite van het instellingsplan.
De kwaliteit en omvang van het onderwijs en onderzoek is uitgangspunt
voor het financiële beleid van de HAN. Per faculteit en voor het
Service Bedrijf worden op basis van bestaand en nieuw beleid (waaronder
de speerpunten) afspraken gemaakt tussen het College van
Bestuur en de betreffende directeuren. Deze afspraken worden vertaald
in managementcontracten die worden afgesloten tussen de
faculteitsdirecteuren en het College van Bestuur (zie ook Hoofdstuk
2). De begrotingen van de faculteiten en van het Service Bedrijf sluiten
hier op aan. De directeuren zijn integraal verantwoordelijk voor de
betreffende eenheden. Naast inhoudelijke afspraken inzake onderwijs
en onderzoek hebben de eenheden een verplichting om te innoveren.
De faculteiten en het service bedrijf dienen minimaal een sluitende
begroting te realiseren. Zoals aangegeven is het behalen van een
maximaal financieel resultaat niet het doel van de HAN respectievelijk
de eenheden. Tevens dient er per faculteit rekening te worden gehouden
met eisen inzake liquiditeit en solvabiliteit (zie pagina 97). De
voortgang van deze afspraken wordt als onderdeel van het integrale
planning en controlproces door viermaandelijkse managementrapportages
gemonitord.
De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan
de betreffende onderwijs- of marktactiviteiten. Echter sommige
HAN www.han.nl
86

activiteiten, zoals de lectoraten, hebben zowel effect op onderwijs
(dus bekostigde activiteiten) als marktactiviteiten. De scheiding tussen
onderwijs- en marktactiviteit is daardoor in zekere zin arbitrair,
alsmede de daaraan gerelateerde financiële stromen. De HAN streeft
ernaar hieromtrent in de nabije toekomst een meer gedetailleerde,
consistente toerekening toe te passen.
Financiële prestaties
Hieronder wordt in het kort ingegaan op de investeringen, de exploitatierekening,
de resultaten met betrekking tot initieel onderwijs (per
faculteit), de contractactiviteiten en de ondersteunende diensten. Voor
zover mogelijk worden de verschillen tussen begroting 2004 en realisatie
2004, tussen realisatie 2003 en 2004 toegelicht alsmede wordt
voor zover mogelijk ingegaan op de ontwikkeling van de meerjarige
cijferreeksen.
ADDITIONELE INVESTERINGEN IN SPEERPUNTEN VAN BELEID
Uitgaven ten laste van de voorzieningen c.q. exploitatie
(x ¤ 1.000) 2003 2004 2004 2008
begroot
HAN Onderwijs Flexibilisering 229 4.292 5.249 1.633
Waaronder de ICT ontwikkeling
- HAN-Breed Student Informatie Systeem (SIS)
- HAN-Digitaal Portfolio
ICT
- Toekomstvaste informatiearchitectuur 7 612 331 548
- Elektronische Leeromgeving 150 515 345 643
- HAN-brede ICT-infrastructuur 391 105
87
JAARVERSLAG HAN 2004

Om de speerpunten uit het instellingsplan te kunnen financieren zijn
voldoende middelen nodig. In het verleden zijn voor deze ontwikkelingen
voorzieningen getroffen. In dit boekjaar is een extra dotatie
van ¤ 2,7 miljoen aan de HOF voorziening gedaan om de HOFontwikkeling
extra kracht te kunnen geven. De uitgaven zijn naast de
uitgaven ten laste van de exploitatie ook onttrokken aan de voorzieningen.
De uitgaven blijven enigszins achter bij de begroting. Dit
komt doordat enige vertraging is opgetreden in de uitvoering van het
SIS en ICT-projecten. De vertraging is veroorzaakt omdat meer tijd is
genomen om tot een goed gefundeerde keuze te komen.
Het jaar is afgesloten met een positief resultaat van ¤ 0,1 miljoen
waar ¤ 1,2 miljoen was begroot. Het marktgericht denken is in het
verleden onvoldoende ontwikkeld binnen de HAN, waardoor de ambitie
uit het HOOP 2004, om meer inkomsten te genereren uit marktactiviteiten,
niet realiseerbaar is zonder extra inspanning. Daarom is een
voorziening getroffen waardoor het resultaat lager uitkomt dan
begroot. Ten opzichte van 2003 is het resultaat ¤ 1,9 miljoen lager dit
komt voornamelijk door hogere personele lasten.
De rijksbijdrage valt hoger uit dan begroot. Dit wordt voornamelijk
veroorzaakt door een hoger prijsniveau als gevolg van de ontwikkeling
van het studentenvolume op landelijk niveau en door compensatie
van de autonome loonkostenstijging. Bovendien is de dekking voor
het wachtgeld hoger uitgevallen.
De stijging ten opzichte van 2003 wordt grotendeels verklaard door de
toename van het aantal onderwijsvragende studenten. Het aantal
ingeschreven studenten is hoger dan begroot en ook ten opzichte van
2003 toegenomen. Hierdoor zijn er meer collegegelden ontvangen.
Door economische omstandigheden zijn adviesopdrachten en
inschrijvingen minder dan verwacht en is de opbrengst derden
(uit marktactiviteiten) nog lager dan bij de begroting al voorzien was.
HAN www.han.nl
88

EXPLOITATIEREKENING
werkelijk begroot prognose
(x ¤ 1.000) 2001 % 2002 % 2003 % 2004 % 2004 % 2008 %
Baten
Rijksbijdragen OCW 74.879 64 82.597 65 88.362 63 94.303 63 91.514 61 108.922 60
Overige overheidsbijdragen - 470 0 2.005 1 1.701 1 - 848 -
Collegegelden 20.499 17 22.331 17 23.305 16 26.612 18 25.819 18 31.275 17
Baten werk in opdracht 16.160 14 16.840 13 19.443 14 18.007 12 21.697 15 35.815 19
van derden
Overige baten 6.470 5 5.929 5 8.948 6 8.401 6 8.343 6 8.043 4
Totaal baten 118.008 100 128.167 100 142.063 100 149.024 100 147.373 100 184.903 100
Lasten
Personele lasten 81.861 69 90.678 71 96.859 69 105.177 71 103.896 71 129.329 71
Afschrijvingen 5.703 5 5.699 4 6.023 4 6.087 4 7.266 5 8.473 5
Overige instellingslasten 29.001 25 30.375 24 37.158 26 37.858 25 33.336 23 41.506 22
Totaal lasten 116.565 99 126.752 99 140.040 99 149.122 100 144.498 99 179.308 98
Saldo baten en lasten 1.443 1 1.415 1 2.023 1 -/- 98 0 2.875 2 5.595 3
Saldo financiële 118 0 264 0 -20 0 214 0 -/- 1.646 - 1 -2.643 -1
baten en lasten
Resultaat gewone 1.561 1 1.679 1 2.003 1 116 0 1.229 1 2.952 2
bedrijfsvoering
Saldo buitengewone 0 0 0 0 0 0
baten en lasten
Exploitatieresultaat 1.561 1 1.679 1 2.003 1 116 0 1.229 1 2.952 2
89
JAARVERSLAG HAN 2004

Om de doelstelling uit het instellingsplan, om meer omzet uit de
markt te halen, te realiseren is het Masterplan Kennispoort in ontwikkeling.
Deze koers is nog niet verwerkt in de geprognosticeerde cijfers
2008, zodat het gewenst niveau hier nog niet zichtbaar is.
De overige baten, waaronder detachering, resultaat deelnemingen,
bijdrage studenten en opbrengst uit advertentiekosten zijn nagenoeg
conform begroting.
De personele lasten zijn ¤ 1,3 miljoen hoger dan begroot en ten
opzichte van 2003 met ¤ 8,3 miljoen toegenomen. Dit komt voornamelijk
door de toename van studentenaantallen en de inzet in het
speerpunt HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF). De personele lasten
zullen in de toekomst minder hard stijgen dan het aantal onderwijsvragende
studenten. De verwachting is dat door het leeftijdsbewust
personeelsbeleid oudere werknemers door jongere en vaak ook goedkopere
medewerkers zullen worden vervangen.
De afschrijvingslasten blijven achter bij de begroting. Door veranderende
systematiek is bij het opmaken van de begroting ten onrechte
een verschuiving opgetreden tussen afschrijvings- en instellingslasten.
Door de investeringen in nieuwbouw zullen de afschrijvingslasten de
komende jaren toenemen.
De overige instellingslasten, bestaande uit huisvestings- en beheerslasten,
zijn na correctie van de afschrijvingslasten ruim ¤ 3 miljoen
hoger dan begroot. Dit komt met name door dotaties aan de voorzieningen
HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) en Masterplan
Kennispoort.
HAN www.han.nl
90

Het saldo financiële baten en lasten valt veel positiever uit dan
begroot. Dit komt met name doordat de uitgaven van de nieuwbouwplannen
in de tijd gezien enigszins achterblijven bij de planning, waardoor
er nog niet extern geleend hoeft te worden.
Terugkijkend vanaf 2001 valt op dat ondanks de groei de opbouw van
de percentages van baten en lasten min of meer gelijk zijn. De
Rijksbijdrage bedraagt rond de 64% van de baten en de personele
lasten blijven rond de 70% schommelen. Vooruitkijkend naar 2008
zien we bij de lasten dezelfde verdeling, maar bij de baten is een eerste
stap om meer baten uit de markt te halen zichtbaar. De groeiimpuls
die door het Masterplan Kennispoort verwacht wordt is nog
niet in deze cijfers verwerkt.
HAN TOTAAL NAAR ONDERDELEN
Resultaat incl. Initieel Contract- College van HAN
rente Onderwijs activiteiten Bestuur en totaal
(x ¤ 1.000) Service Bedrijf
Begroot 90 817 322 1.229
Werkelijk 782 342 -/- 1.008 116
INITIEEL ONDERWIJS
Resultaat Economie en Educatie Gezondheid ICA Techniek HAN
incl. rente Management Gedrag en totaal
(x ¤ 1.000) Maatschappij
Begroot 121 16 0 47 - 94 90
Werkelijk 246 581 367 91 - 503 782
91
JAARVERSLAG HAN 2004

Het totale resultaat van Initieel Onderwijs is, met een positief resultaat
van k¤ 782, k¤ 692 beter dan begroot (k¤ 90). Kijken we naar de
resultaten van de afzonderlijke faculteiten dan constateren we dat de
faculteiten Economie en Management en ICA iets beter presteren dan
begroot. De faculteiten Educatie en Gezondheid Gedrag en Maatschappij
hebben een aanzienlijk hoger resultaat behaald, doordat de
huurlasten veel lager uit zijn gevallen dan begroot. De faculteit
Techniek presenteert een negatief resultaat van k¤ 503. Dit komt voornamelijk
doordat de kosten van HOF hoger uitvallen dan begroot. Bij
het opmaken van de begroting was nog niet voldoende duidelijk welke
investeringen er nodig waren.
Omdat de bekostigingssystematiek gebaseerd is op de studentenaantallen
van het jaar t-2 betekent dit dat de HAN zo’n 15% meer werkzaamheden
/ onderwijs verricht dan waar in het betreffende jaar voor
bekostigd wordt. In toenemende mate legt dit een grote druk op de
organisatie. Het resultaat is met k¤ 96 verschil min of meer gelijk aan
het resultaat over 2003 (k¤ 878).
CONTRACTACTIVITEITEN
Resultaat Economie en NDO VDO Techniek ICA HAN
incl. rente Management totaal
(x ¤ 1.000)
Begroot 53 272 294 149 49 817
Werkelijk - 3 115 269 - 64 25 342
Bij Contractactiviteiten is het totale positieve resultaat k¤ 342 op een
omzet van k¤ 16.529 terwijl k¤ 817 begroot was. Alle eenheden presteren,
door de stagnatie in de marktvraag, slechter dan begroot.
Het resultaat is met k¤ 32 verschil min of meer gelijk aan het resultaat
over 2003 (k¤ 310).
HAN www.han.nl
92

COLLEGE VAN BESTUUR EN SERVICE BEDRIJF
Resultaat College van Service HAN HAN HAN
incl. rente Bestuur Bedrijf HAN Huisvesting Specifiek totaal
(x ¤ 1.000)
Begroot 322 0 0 0 322
Werkelijk 167 169 656 -/- 2.000 -/- 1.008
Het resultaat van het College van Bestuur is met k¤ 167 lager dan
begroot (k¤ 322) onder andere door een lager resultaat uit deelnemingen.
Het Service Bedrijf heeft exclusief huisvesting een positief
resultaat gerealiseerd van k¤ 169 waar nul begroot was. De exploitatie
van HAN Huisvesting, de beheerder van het vastgoed, levert een positief
resultaat van k¤ 656 op vanwege meevallende rentelasten. Deze
rentelasten vallen lager uit omdat de investeringen uit de aanwezige
liquide middelen zijn gefinancierd en er geen vreemd vermogen is
aangetrokken.
Op HAN-niveau heeft een extra dotatie plaatsgevonden aan de voorziening
Masterplan Kennispoort (M¤ 2), om de kennispoort ambitie
extra kracht bij te zetten.
Het resultaat van het College van Bestuur en de ondersteunende diensten
is k¤ 1.823 lager dan in 2003 (k¤ 815). Dit is het saldo van de
extra dotatie aan de voorziening Masterplan Kennispoort en het
resultaat van HAN-huisvesting.
Financiële positie
Hierna wordt ingegaan op de hoofdlijnen van de balanspositie per
31 december 2004 en de ontwikkelingen 2001/2004. Tevens worden
de liquiditeits- en de vermogenspositie (solvabiliteit) besproken.
93
JAARVERSLAG HAN 2004

BALANS PER 31 DECEMBER
(na resultaatbestemming)
Activa
(x ¤ 1.000) 2001 % 2002 % 2003 % 2004 %
Vaste Activa
Materiële vaste activa 68.214 59 68.272 55 89.282 68 99.560 72
Financiële vaste activa 80 0 131 0 120 0 118 0
Vlottende activa
Voorraden en onderhanden werk 1.735 1 1.315 1 1.296 1 1.127 1
Vorderingen 7.838 7 7.547 6 7.765 6 7.864 6
Effecten 904 1 904 1 904 1 0 0
Liquide middelen 37.175 32 45.889 37 31.189 24 28.412 21
Totaal Activa 115.946 100 124.058 100 130.556 100 137.081 100
Passiva
(x ¤ 1.000) 2001 % 2002 % 2003 % 2004 %
Eigen vermogen 18.871 16 20.550 17 22.553 17 22.669 17
Egalisatierek. invest.subsidies 761 1 699 1 651 0 606 0
Voorzieningen 31.832 27 29.332 24 31.294 24 37.502 27
Schulden op lange termijn 26.964 23 26.308 21 25.523 20 24.869 18
Schulden op korte termijn 37.518 33 47.169 37 50.535 39 51.435 38
Totaal Passiva 115.946 100 124.058 100 130.556 100 137.081 100
HAN www.han.nl
94

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2003 toegenomen met
k¤ 10.278, onder andere door investeringen in de nieuwbouw in
Nijmegen (k¤ 8.938) en Arnhem (k¤ 833). Ook in 2005 en 2006 zullen
er nog nieuwbouwactiviteiten plaatsvinden.
De voorraden en onderhanden werk en vorderingen zijn nagenoeg
gelijk aan 2003.
Door de investeringen in de nieuwbouw zijn de liquide middelen met
¤ 2,8 miljoen afgenomen.
Het eigen vermogen is na toevoeging van het resultaat toegenomen
tot k¤ 22.669.
De voorzieningen zijn per saldo toegenomen met ¤ 6,2 miljoen.
Hieronder is een specificatie van de voorzieningen opgenomen.
VOORZIENINGEN
(x k¤ 1.000) 31-12-2003 Saldo dotaties/ 31-12-2004
onttrekkingen
Onderhoud gebouwen 2.025 192 2.217
Wachtgeld 4.977 424 5.401
Sociaal beleid 6.807 700 7.507
Afstudeerfonds 1.172 -52 1.120
Waarborgfonds 604 0 604
HOF 11.172 1.336 12.508
Nieuwe opleidingen 1.374 1.413 2.787
ICT 2.534 226 2.760
Masterplan Kennispoort 0 2.000 2.000
Overige 629 -31 598
Totaal 31.294 6.208 37.502
95
JAARVERSLAG HAN 2004

De toename van de voorzieningen wachtgeld en sociaal beleid wordt
verklaard doordat de HAN penvoerder is van de afloop van de voormalige
Hogeschool Diedenoort waaronder ook de voorzieningen
wachtgeld en sociaal beleid.
De hoogte van de huidige voorziening nieuwe opleidingen was te laag,
daarom is een aanvullende dotatie gedaan.
Boven op de reeds bestaande HOF-voorziening is een extra dotatie
gedaan, omdat de kosten om HOF-proof opleidingen aan te bieden
hoger zijn dan in eerste instantie was berekend.
Daarnaast is er een voorziening getroffen om het Masterplan
Kennispoort kracht te kunnen bijzetten.
Als we de balans vanaf 2001 tot 2004 bekijken zien we dat de procentuele
verdeling van de activa wijzigt tussen de materiële vaste activa
en liquide middelen. Dit komt door de investeringen in nieuwbouw.
Ook naar 2008 zet deze ontwikkeling zich voort. Bij de passiva zien
we een min of meer gelijke procentuele verdeling.
LIQUIDITEIT
Current ratio per 31-12
2001 2002 2003 2004 2008
HAN 1,3 1,2 0,8 0,7 0,9
HBO-gemiddelde 1,0 1,0 0,9
De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding
tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,7.
De daling wordt met name veroorzaakt door een sterke afname van
HAN www.han.nl
96

de liquide middelen. Dit komt doordat de investeringen in nieuwbouw
uit aanwezige liquide middelen zijn gefinancierd.
De liquiditeit van de HAN ligt onder het HBO-gemiddelde en is lager
dan de HAN-norm van 1. De komende jaren zal de liquiditeit langzaam
oplopen. Uiteindelijk streeft de HAN naar een liquiditeitsratio
van 1,0.
VERMOGENSPOSITIE
Solvabiliteit per 31-12
2001 2002 2003 2004 2008
HAN 16,3% 16,6% 17,3% 16,5% 21,1%
HBO-gemiddelde 27,9% 31,2% 32,1%
Het eigen vermogen is, door toevoeging van het resultaat van ¤ 0,1
miljoen, gestegen van ¤ 22,6 miljoen ultimo 2003 tot ¤ 22,7 miljoen
ultimo 2004. Daarnaast is het totale vermogen, met name door de
toename van de voorzieningen, gestegen van ¤ 130,6 miljoen ultimo
2003 naar ¤ 137,1 miljoen ultimo 2004. Hierdoor is de solvabiliteit
(eigen vermogen/totaal vermogen) gedaald van 17,3 % ultimo 2003
naar 16,5% in 2004.
De voorzieningen (k¤ 37.502) hebben gedeeltelijk een langlopend
karakter en bedragen 27% van het balanstotaal. Vanuit de combinatie
solvabiliteit en voorzieningen (samen 44% van het balanstotoaal) kan
geconcludeerd worden dat financiele positie solide is.
De solvabiliteit van de HAN zit onder het HBO-gemiddelde. De HANnorm
van 20% verwacht de hogeschool binnen 4 jaar te kunnen
realiseren.
97
JAARVERSLAG HAN 2004

Financiering
KASSTROOMOVERZICHT
(x ¤ 1.000) 2001 2002 2003 2004 2008
Operationele activiteiten 14.394 22.257 13.107 14.240 10.188
Investeringsactiviteiten -6.907 -12.887 -27.022 -16.363 -4.585
Financieringsactiviteiten -636 -656 -785 -654 -1.440
Mutatie kasstroom 6.851 8.714 -14.700 -2.777 8.658
De investeringen hebben met name betrekking op de nieuwbouw in
Nijmegen en zijn in zijn geheel gefinancierd uit de aanwezige middelen
en effecten en uit de operationele kasstroom.
Treasury
Het liquiditeitenbeheer wordt in eigen beheer uitgevoerd en is gericht
op maximalisatie van het renteresultaat. Daartoe zijn rekeningcourantcontracten
afgesloten met de huisbankier, waar ook het
grootste deel van de deposito’s is afgesloten. Er wordt geen actief
beleggingsbeleid gevoerd. De aanwezige obligaties ultimo 2003
liepen in 2004 af en zijn te gelde gemaakt.
Mede in relatie tot de investeringen in vastgoed en de speerpunten
wordt een strakke monitoring van de liquiditeitenplanning toegepast,
waarbij de ontvangsten en uitgaven gematcht worden.
HAN www.han.nl
98

Deelnemingen
De meerderheidsdeelnemingen zijn hieronder met enige kerngegevens
weergegeven.
DEELNEMINGEN
(x ¤ 1.000) Eigen vermogen Omzet Resultaat Begroot
31-12-2004 2004 2004 Resultaat
2004
HAN Holding BV 909 0 0 0
excl. Deelneming
Interstudie BV 902 3.967 145 194
HAN Flex BV 104 1.641 0 0
HAN Individueel Onderwijs - 58 0 - 3 0
HAN Studentenbedrijven BV 26 29 11 0
HAN Holding geconsolideerd 5.637 153 194
HAN Holding BV heeft als dochterondernemingen: Interstudie BV,
HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN studentenbedrijven
BV.
Interstudie BV is een zelfstandige contractorganisatie die in 2000 is
verzelfstandigd. Deze zal ook bijdragen in het speerpunt ‘de helft van
de financiële middelen uit andere bronnen dan de overheid’. Het
resultaat is k¤ 145 waar k¤ 194 was begroot. Ook hier speelt de
stagnatie in de marktvraag een rol in het achterblijven.
HAN Studentenbedrijven BV geeft studenten de kans om het ondernemerschap
te leren. Een klein positief resultaat van k¤ 11 is gehaald
terwijl er nul begroot was.
HAN Individueel Onderwijs BV bevat in eerste instantie de activiteiten
van de in 2002 overgenomen PBNA-opleidingen. Vanaf 1 januari 2004
99
JAARVERSLAG HAN 2004

zijn de activiteiten binnen het HAN Kenniscentrum Economie
Techniek en Informatica voortgezet. De hier getoonde omzet en het
resultaat is de afloop van HAN Individueel Onderwijs. HAN Flex BV
verzorgt voor de HAN de inleen van gastdocenten, surveillanten e.d.
Het resultaat is conform begroting.
Financiële risico’s
Achterblijvende baten door afnemende studentenaantallen, niet
voldoende indexeren van de rijksbijdrage en minder omzet uit contractactiviteiten
zijn een risico voor de HAN. Afnemende studentenaantallen
hebben door de t-2 bekosting een reactietijd van ruim een
jaar. Het risico kan hier worden beperkt door adequaat te anticiperen
met name op het gebied van personeel. Vanwege de groei in combinatie
met de t-2 bekostiging runt de HAN op dit moment een exploitatie
met 15% minder middelen (en dus mensen). Dit betekent dat bij een
daling de HAN feitelijk niet eerst naar krimp in personeel hoeft aangezien
de organisatie nog niet op het niveau is gebracht van de actuele
studentenaantallen.
De HAN is in staat om zonder grote aanpassingen een verlaging van
de Rijksbijdrage op te vangen. Het gaat hierbij met name om beheersing
van de kosten. Doordat binnen de contractactiviteiten veel tijdelijk
personeel is, kan een terugloop in omzet in meer of mindere mate
opgevangen worden.
Door de eerder genoemde viermaandelijkse managementrapportages
worden de faculteiten en het Service Bedrijf gemonitord zodat afwijkingen
van de resultaten (zowel financiële- als niet financiële) tijdig
gesignaleerd kunnen worden.
In 2005 wordt een risicoscan uitgevoerd om de risico’s structureel in
kaart te brengen.
HAN www.han.nl
100

Door stichting Vangnet is als risico voor de hogescholen de uitvoering
van omvangrijke huisvestingsprogramma’s genoemd. De HAN heeft
dit programma al grotendeels uitgevoerd zonder financiële problemen.
Doordat de liquiditeit en de solvabiliteit zich beneden de criteria
van stichting Vangnet bevinden, oordeelt deze stichting dat de HAN
zich in de attentiefase bevindt. De meerjarenprognose geeft een dusdanig
beeld dat de continuïteit voldoende is geborgd. Ook de omvang
van de voorzieningen (k¤ 37.502), welke gedeeltelijk een langlopend
karakter hebben, beïnvloeden de financiële positie in positieve zin.
Overig
Het bekostigd onderwijs wordt niet uitbesteed aan private organisaties.
De rijksbijdrage wordt niet besteed aan investeringen in private activiteiten.
Deze worden op basis van gescheiden exploitatie gefinancierd.
In 2004 heeft de HAN een maatwerktraject verzorgd voor de
Rabobank, hieraan hebben 146 studenten deelgenomen.
De cijfers in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2004, waarbij
door KPMG een goedkeurende accountantsverklaring is afgegeven.
101
JAARVERSLAG HAN 2004

dit vierkant
is de stans
Doelgericht en transparant

…op weg naar de top

Overzichten

Overzicht bacheloropleidingen in 2004
Sector Economie en Management
Voltijd Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige
deeltijd
opleiding
Accountancy • • •
Bedrijfseconomie • • • •
Commerciële Economie • • •
Communicatie • • • •
Facility Management • • •
Financial Services Management* • •
Fiscale Economie • • •
Food & Business
•
HBO-Rechten • •
International Business and Languages • •
International Business and Management Studies • • •
Logistiek en Economie • • • •
Management Economie en Recht • • • •
Small Business en Retail Management • •
Informatica en Communicatie
Voltijd Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige
deeltijd
opleiding
Bedrijfskundige Informatica • • •
Digitale Communicatie** • •
Communicatie & Multimedia Design** • •
Informatica • • •
Technische Informatica/Softwaresystemen •
* Nieuwe opleiding
** Opleidingsvariant van de opleiding Communicatiestystemen
HAN www.han.nl
106

Sector Techniek
Voltijd Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige
deeltijd
opleiding
Autotechniek • •
Bio-informatica (HLO)
•
Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (HLO) • •
Bouwkunde • • • •
Chemie (HLO) • •
Civiele Techniek • • • •
Elektrotechniek • • • •
Industrieel Product Ontwerpen • • •
Life Sciences***
•
Technische Bedrijfskunde • • •
Technische Chemie***
•
Technische Informatica/Computertechniek • • •
Werktuigbouwkunde • • • •
Sector Gedrag en Maatschappij
Voltijd Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige
deeltijd
opleiding
Creatieve Therapie • •
Culturele en Maatschappelijke Vorming • •
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening • •
Pedagogiek • •
Personeel en Arbeid • •
Sociaal Pedagogische Hulpverlening • • •
Duitstalig
*** Opleidingsvariant van de opleiding Chemie (HLO)
107
JAARVERSLAG HAN 2004

Voltijd Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige
deeltijd
opleiding
Sector Educatie
Leraar Aardrijkskunde (2e graads) • •
Leraar Bedrijfseconomie (2e graads) • •
Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving (2e graads) •
Leraar Biologie (2e graads) • •
Leraar Duits (2e graads) • •
Leraar Economie (2e graads) • •
Leraar Engels (2e graads) • •
Leraar Frans (2e graads) • •
Leraar Geschiedenis (2e graads) • •
Leraar Natuurkunde (2e graads) • •
Leraar Nederlands (2e graads) • •
Leraar Pedagogiek (2e graads) • •
Leraar Scheikunde (2e graads) • •
Leraar Wiskunde (2e graads) • •
Lerarenopleiding Verpleegkunde
•
Kaderopleiding Verpleegkunde
•
Opleidingskunde • •
Pabo Arnhem • •
Pabo Groenewoud (Nijmegen) • •
HAN www.han.nl
108

Voltijd Deeltijd Individuele Duaal Engelstalige
deeltijd
opleiding
Sector Gezondheidszorg
ARBO Verpleegkunde (MGZ)**** • •
Ergotherapie
•
Fysiotherapie
•
Logopedie
•
Mondhygiëne
•
Sociaal Psychiatrische Verpleegkunde (MGZ)****
•
Sport Gezondheid en Management
•
Verpleegkunde • • •
Voeding en Diëtetiek
•
**** Opleidingsvariant van de opleiding Verpleegkunde
Overzicht masteropleidingen in 2004
Master Advanced Nursing Practice *
Masterclass Leren & Veranderen
Master in Management and Innovation
Master in Managing Human Resources
Master Physician Assistant *
Master of Financial Control
Master of Science in Accounting and Controlling
Professional Master Strategische Bedrijfskunde
Master of International Business
Master of Science in European Logistics, Transport and Distribution
Master of Automotive Engineering
Master of Construction Project Management
* geaccrediteerd en bekostigd
109
JAARVERSLAG HAN 2004

Master of Control Systems Engineering
Master of Industrial Management
Master of Information Systems Development
Master of Molecular Life Sciences
Master of Telecommunication and Management
Master of Science in E-Learning, Multimedia and Consultancy
Overzicht Lectoraten in 2004
• Mobiliteitstechnologie Lector dr. ir. Joop Pauwelussen
• Embedded Systems Lectoren ir. Wim Hendriksen en Wim Smit
• Data Architectures Lector Guido Bakema; nieuw gestart
• Industrial Safety Lector Dr. Ir. Jan Kops; nieuw gestart
• Internationale Handel voor het MKB Lector drs. Louise van Weerden
• Total Quality Management (TQM) in Organisatienetwerken
Lector drs. Gerard Berendsen
• Professional & Leadership Development Lector ir. Hans Timmermans
• Human communication development Lector dr. Els van der Pool
• Logistiek in allianties Lector drs. Stef Weijers
• Professionalisering van agogische beroepen en vaktherapeuten
in de gezondheidszorg Lector dr. Kitty Kwakman
• Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie
Lectoren dr. Yvonne Heerkens en dr. Josephine Engels
• Zorgmanagement Lector prof. dr. Ton van den Hout
• Acute Intensieve Zorg Lector dr. Joke Mintjes
• Identiteitsontwikkeling in de school Lector dr. Monique Volman
• Ontwikkelen van competenties op de werkplek Lector dr. Ruud Klarus
• Theorie die werkt - leren als symbiose van theorie en praktijk
Lector dr. Piet-Hein van de Ven
• Leren met ICT: digitale didactiek Lector dr. Marijke Kral
HAN www.han.nl
110

Samenstelling Bestuur en Management HAN
COLLEGE VAN BESTUUR
Marcel Wintels (voorzitter), Jeanne Mulder
FACULTEIT EDUCATIE
Directie Jack Vogels
Afdelingsdirectie
Betty van Waesberghe Pabo Arnhem
Rien van Domburgh (adj.)
Peter Adriaansen Pabo Groenewoud (Nijmegen)
Erny Holla (adj.)
Pim Kleinbergen Pedagogiek
Jacques van Meegen Opleidingskunde
Noël Maertens
NDO
INSTITUUT VOOR LERAAR EN SCHOOL (ILS)
Directie Rob Bruggeling
Afdelingsdirectie
Fred Muyres
Exact
Gerard Pieters
Mens, Cultuur en Maatschappij
Mariëlle Theunissen Talen
FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ
Directie Walter van Gisbergen (voorzitter), Bart van Bergen
Afdelingsdirectie
Marian Adriaansen Verpleegkunde/MGZ
Gerard Knuppel (adj.)
111
JAARVERSLAG HAN 2004

Marianne van den Bergh Fysiotherapie/ Logopedie/
Herman Beerling (adj.) Ergotherapie/ Sport Gezondheid en
Management (vanaf 01-03-2004)
Olga Teunissen a.i. Fysio/Logo/Ergo/SGM (tot 01-03-2004)
Jan Dankers
Sociaal Pedagogische Hulpverlening
Nini Enderlee
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
Huub Gulikers
Culturele en Maatschappelijke Vorming
Egbert Hulshof Creatieve Therapie
Annemarie Couwenberg Personeel en Arbeid (tot 01-05-2004)
Jetty Schaap Personeel en Arbeid (vanaf 01-05-2004)
Corrie Jongbloed a.i. Mondhygiëne (tot 01-04-2004)
Marijke Beckers Mondhygiëne (vanaf 01-04-2004)
Hans Langendam Voeding en Diëtetiek/Voeding en
Management/Food & Business
Tjeu Verhagen
VDO/Kaderopleiding/Lerarenopleiding
Verpleegkunde
FACULTEIT ECONOMIE
Directie Frank Stöteler
Afdelingsdirectie
Gert de Groot
Mick Timmermans (adj.)
Cees de Jong
Peter Hoekstra (adj.)
Commerciële Economie/ Communicatie/
International Business and Languages/
International Business and Management
Studies/Small Business /
Retail Management
Accountancy/Bedrijfseconomie/Financial
Services Management/Fiscale Economie
HAN www.han.nl
112

Jetty Schaap
Lilian Prevoo (adj.)
Lilian Prevoo
HBO-rechten/Management Economie en
Recht/Logistiek en Economie/International
Logistics/Facility Management/Personeel
en Arbeid (tot 01-05-2004 onderdeel van
faculteit GGM)
Onderwijsdirecteur bij Academie
Diedenoort i.v.m. overgang Facility
Management naar Faculteit Economie en
Management (van 01-04-2004
tot 01-09-2004)
FACULTEIT TECHNIEK
Directie Harry Ankone
Afdelingsdirectie
Henk de Graaf
Egon Haffmans
Ewoud de Vreugd
Annemarie Homan (adj.)
Cees van Verseveld
Bouwkunde/Civiele Techniek
Elektrotechniek/Gezondheidszorgtechnologie/Technische
Informatica/
Computertechniek/Werktuigbouwkunde/
Technische Bedrijfskunde/Industrieel
Product Ontwerpen
Autotechniek
Hogere Laboratorium Opleidingen
ICA
Directie Ella Hueting, Deny Smeets
Tinus Hammink
HAN Kenniscentrum Economie
Techniek en Informatica
113
JAARVERSLAG HAN 2004

SERVICE BEDRIJF HAN
Directie Louis Pullens
Hoofden Service Units
Hans Brouwer
Marketing Communicatie en Voorlichting
Geert van Gessel Facilitaire Zaken
Ans Gielen
Service Centrum Onderwijs
Francien Hoek
Financieel Economische Zaken
Jan Jacops Personeel en Organisatie (tot 01-03-2004)
Jeannette Troost (a.i.) Personeel en Organisatie
(van 15-02-2004 tot 01-11-2004)
Eva Beltman
Personeel en Organisatie
(vanaf 01-11-2004)
Jan Lemmens
Studentzaken
Ad Sanders
Informatica en Communicatie Technologie
Samenstelling Raad van Toezicht
Mevrouw J.M. Cramer (per 1 maart 2004) zelfstandig milieuadviseur bij
Cramer Milieuadvies Arnhem; hoogleraar milieumanagement, Erasmus
Universiteit Rotterdam
De heer E.M. d’Hondt voorzitter VSNU
De heer J.C. Houwert voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Wegener
NV
Mevrouw C.W. Jacobs (tot 1 maart 2004) zelfstandig adviseur bij adviesbureau
New kind of policy
De heer H.L.J. Noy voorzitter Raad van Bestuur Arcadis NV
De heer J.W. Ramaekers Senior Vice President & Site Director, Philips
Semiconductors Nijmegen (voorzitter)
De heer F.J.M. Werner (tot 1 maart 2004) voorzitter Raad van Bestuur
UMC St Radboud
HAN www.han.nl
114

Samenstelling Medezeggenschapsraad
• Studentengeleding
Kiesgroep HAN algemeen
-Kevin van Guilik
-Roel van der Zee
-Dennis Regtop
-Peter Snijders
Kiesgroep Faculteit Economie en Management
-Mathijn Bouwman
Kiesgroep Faculteit Educatie
-Suzanne de Goeij
Kiesgroep Faculteit Techniek
-Bas Dinnissen
Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij
-Thierry de Klijn
• Personeelsgeleding
Kiesgroep HAN algemeen
-Ria Derksen
-Theo de Wit
Kiesgroep Faculteit Economie en Management
-Wim van de Donk
Kiesgroep Faculteit Educatie
- Jaap Bol (tot 1-9-04), Ineke Takke (van 30-11-04)
Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij
-Lucie Koehorst
Kiesgroep Faculteit Techniek
-Peter Lansbergen
Kiesgroep Service Bedrijf
-Hanneke de Natris
-Mieke Rombouts
115
JAARVERSLAG HAN 2004

• Dagelijks bestuur
Voorzitter Theo de Wit
Plaatsvervangend voorzitter Lucie Koehorst
Lid Kevin van Guilik
• Secretariële ondersteuning
Fokko Veenstra
Marian Ockers
HAN
www.han.nl
116

COLOFON
Realisatie en eindrecactie
HAN Marketing Communicatie en Voorlichting
Ontwerp & uitvoering
ter Haar Romeny & Ketel
Tekst
Paulien ’t Hoen
Fotografie
Con Mönnich, Alain Baars, MCV
Drukwerk
Drukkerij Efficiënt Nijmegen
Met dank aan alle HAN-medewerkers
die een bijdrage hebben geleverd aan
de totstandkoming van dit jaarverslag.
Informatie over de inhoud van het
Jaarverslag HAN 2004 kunt u opvragen
bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen,
telefoon (026) 369 15 07.
Arnhem, juni 2005

HAN
www.han.nl