Esoteric - Amazon S3

tested
Wat een
prachtset!
ESOTERIC P-05 EN D-07
36
In 1953 werd de Tokyo Television Acoustic Company opgericht.
De naam werd later veranderd in Tokyo Electro Acoustic Company
en uiteindelijk afgekort TEAC. Het prototype open reel tape
transport met drie motoren dat de maatschappij in die beginjaren
ontwikkelde zullen weinigen zich herinneren. Dat TEAC in 1987 het
merk Esoteric lanceerde zal ook menigeen gemist hebben. Maar
inmiddels moet iedereen weten dat dit merk al jaren in de absolute
top van de High End meedraait.
Een naam die synoniem geworden is
voor muziekweergave op het hoogste niveau.
Met versterkers, waaronder sinds
kort ook een phono voorversterker,
maar vooral met digitale afspeelapparatuur.
Voor ik inga op de eigenlijke test
van de P-05 en de D-07 wil ik even stil
staan bij de ontwikkelingen die dit merk
in de afgelopen decennia doorgemaakt
heeft. In 1987 zijn de eerste producten
de R-1 DAT recorder en de P-1/D-1 cd
combinatie. In de daaropvolgende jaren
verschijnt er een hele serie nieuwe mo-

dellen. De X-1 cd-speler, gevolgd door
de X-1s, de X-10w en de X-10wD. Maar
ook het P-01 cd transport dat op zijn
beurt weer opgevolgd wordt door de P-2
en de P-2s. Waarna P-10, P-30 en P-50
cd-spelers volgen. In 2003 worden de
X-01 (sa)cd-speler en de UX-1 universele
dvd-speler geïntroduceerd. Beiden
hebben het nieuwe VRDS-NEO mechanisme
waarmee niet alleen cd maar ook
sacd en dvd kan worden afgespeeld.
Beiden zijn ze voorzien van een zwaar,
massief, resonantievrij chassis. In eerste
instantie niet omdat het er zo prachtig
uitziet maar vooral om niet gewenste
resonanties te voorkomen ten gevolge
van de hoge snelheden die noodzakelijk
zijn bij de rotatie van sacd en dvd. In
hetzelfde jaar wordt ook de G-0s Rubidium
masterclock generator ontwikkeld.
Daarmee kunnen eigenaren van Esoteric
apparaten hun digitale frontend op
een nog hoger peil tillen. In 2004 volgt
de P-01 / D-01 sacd combinatie waarbij
de D-01 ’s werelds eerste monaural
opgebouwde D/A converter is waardoor
een ultieme kanaalscheiding bereikt kan
worden. In 2005 ziet de P-03/D-03 combinatie
het daglicht waarbij ten opzichte
van de P-01/D-01 combinatie sprake is
van een verbeterde DSD processing. In
2006 komt het merk dan met een universeel
dvd transport, de P-03 universal,
en wordt de ‘Elegance Series’ aan
de wereld getoond. Ook verschijnt er in
dat jaar een nieuwe versie van het befaamde
loopwerk; de VOSP (Verticallyalligned
Optical Stability Platform). Het
wordt gebruikt in de SZ-1, de UZ-1, de
SA-10, de DV-60 en de SA-60. Tot op
dat moment beweegt het merk zich uitsluitend
op het hoogste niveau, zowel in
technisch/klankmatige, als in fi nanciële
zin. In 2007 bestaat Esoteric twintig jaar
en wordt er voor het eerst een ‘betaalbare’
lijn uitgebracht waarbij het hoge
kwaliteitsniveau desondanks gehandhaafd
blijft. Dit resulteert in de SA-10
(sa)cd-speler en de AI-10 geïntegreerde
digitale versterker/masterclock combinatie.
Ook wordt de P-05/D-05 combinatie
op de markt gezet. Hierin wordt
het nieuwe VRDS-NEO loopwerk voorgesteld
en wordt voor het eerst gebruik
gemaakt van een 32 bit D/A converter.
In deze test wordt dit P-05 loopwerk gekoppeld
aan de opvolger van de D-05,
de D-07. Met als belangrijkste upgrade
de aanwezigheid van een USB poort.
Esoteric P-05
Eigenlijk gaat het mij bij een test voornamelijk
om de muziekweergave maar over
de beide testapparaten is in puur technische
zin zoveel te vertellen dat ik start
met een beschrijving van die kenmerken.
Voor velen is ongetwijfeld de D-07
het meest interessant, zeker in het kader
van de huidige trend waarbij steeds
meer muziek, onder andere in high resolution,
van het internet gedownload
kan worden. Toch begin ik met de al langer
beschikbare sacd drive, niet alleen
omdat ik het zo’n schitterend apparaat
vind maar ook omdat de meeste audiofi
elen, en dat is toch de doelgroep waarvoor
deze speler in de markt gezet is,
beschikken over een grote hoeveelheid
(sa)cd’s. Dit is zo’n sacd drive waar je
direct het begrip ‘Pride of Ownership’
aan vast koppelt. Een prachtig afgewerkte
aluminium behuizing die in totaal
14 kilo weegt en 442 mm breed, 332
mm diep en 126 mm hoog is. Met in het
midden van het front het zeer informatieve
display dat qua helderheid niet alleen
in drie standen in te stellen is maar
ook nog eens compleet uitschakelbaar
is. Direct daarboven de (sa)cd lade. Leg
er een schijf in en door het op dat moment
verlichte venster in de bovenplaat
zie je hoe de (sa)cd vastgeklemd wordt
en vervolgens begint te draaien waarna
het licht weer dooft. Kan het nog mooier?
Jawel, want pas dan klinkt er muziek.
Over de kwaliteit van de knopjes op het
front ga ik het niet eens hebben, die is
boven iedere kritiek verheven. De meest
linkse knop op het front is de powerswitch.
Daarnaast zit de menuknop waarmee
je onder andere de 44.1 kHz sampling
frequency kunt converteren naar
88.2 of 176.4. Je kunt er ook de word
sync functie mee inschakelen waarmee
de unit gevoelig wordt voor een extern
aangeboden clock signaal. Er kan geschakeld
worden tussen de cd en sacd
laag op een schijf, bij gebalanceerde
digitale output kan gekozen worden
tussen 1x XLR, 2x XLR of XLR off, bij
gebruik van i-Link kan deze geoptimaliseerd
worden voor DSD, PCM en Multi-ch,
de digitale RCA output kan aanen
uitgeschakeld worden en er kan een
type D/A converter geselecteerd worden
(Esoteric D-01 of een ander type).
Rechts van de lade de open/dicht knop
met daarnaast de skip buttons. Rechts
van het display drie knoppen; stop, play
en pause. Aan de achterzijde links de i-
Link connector, daarnaast de digitale
RCA uitgang, de beide digitale XLR uitgangen
R en L met daartussen de BNC
tested
37
NEXT

tested
38
aansluiting voor de eventuele externe
word clock en uiterst rechts de netentree
voor het meegeleverde powercord.
Bij de speler hoort een zware, multifunctionele
afstandsbediening.
Esoteric D-07
In visuele zin vormt deze DAC annex
digitale voorversterker een prachtige
combinatie met de P-05. Dezelfde belijning
en ook hier vijf millimeter dikke,
gezandstraalde aluminiumplaten, massieve
hoekstukken en anti resonantie
voorzieningen. In mijn ogen een plaatje
en mooier dan de grotere, duurdere modellen.
Maar ook intern is er veel fraais
te ontdekken. Bijvoorbeeld de AK4392
converters van Asahi Kasei Microdevices
Corporation die de D-07 een 32 bit
processorkwaliteit oplevert die ingezet
wordt vanaf de inputselector en het digitale
fi lter tot aan de delta-sigma modulator.
Ook bij audiosignalen van minder
dan 24 bit wordt intern deze maximale
capaciteit gebruikt. Verder is de D-07
volledig dual mono gebouwd; er zijn
twee D/A eenheden en twee onafhankelijke,
volledig identieke analoge audio
circuits. Elk circuit heeft zijn eigen individuele
voeding waardoor onderlinge interferentie
uitgesloten is. Ook de interne
masterclockgenerator heeft een eigen
voeding. Digitale bronnen kunnen aangesloten
worden op vijf ingangen met
vier verschillende signaalvormen. Dit is
de eerste D/A converter annex digitale
voorversterker van Esoteric die naast de
gangbare digitale ingangen – XLR en
S/PDIF (elektrisch en optisch) - ook een
USB ingang heeft. Deze USB ingang -
uitgerust met een isolator die voeding en
signaal gescheiden houdt waardoor ruis
van de pc voorkomen wordt - werkt met
muziekbestanden met een samplingfrequentie
tot 96 kHz en 24 bit. Dit in tegenstelling
tot de andere ingangen die
allemaal een maximale input hebben van
192 kHz bij 24 bit resolutie. In combinatie
met het loopwerk P-05 kan de digitale
XLR ingang als DSD ingang gebruikt
worden bij het weergeven van sacd.
Ook upconversie behoort tot de kwaliteiten
van de D-07; PCM, het formaat
van cd, kan van 44.1 naar 88.2 en 176.4
terwijl van PCM geconverteerd kan worden
naar DSD, het formaat van sacd. De
D-07 heeft een ingebouwde clock generator,
de Voltage Controlled Cristal Oscillator
(VCXO), die tevens kan worden
ingezet bij het synchroniseren van signaalaansluitingen
van meerdere digitale
apparaten waarbij de D-07 de rol krijgt
van masterclock generator. Aan de achterzijde
is dan ook zowel een Word ingang
als een Word uitgang te vinden.
Een verdere opwaardering kan worden
gerealiseerd wanneer hier een speciale
externe clock generator op aangesloten
wordt zoals bijvoorbeeld Esoteric’s eigen
G-03x of de atoomklok G-0Rb.
Luisteren
Waarschijnlijk kunt u zich voorstellen dat
ik de afgelopen tijd zeer veel tijd doorgebracht
heb in mijn luisterruimte. U hoort
mij niet klagen maar het gebeurt niet
vaak dat ik langdurig in de gelegenheid
gesteld wordt om dit soort top apparatuur
te beluisteren. Het heeft me in staat
gesteld om de P-05/D-07 combinatie
uitvoerig aan de tand te voelen, een
groot deel van de vele mogelijkheden
uit te proberen en daarnaast hun klank
af te zetten tegen zowel mijn eigen Esoteric
SA-10 sacd speler als mijn analoge
bron in de vorm van de TW Acoustic
Raven Two draaitafel. Jawel, ook tegen
de draaitafel en dat heeft alles te maken
met de klankkarakteristiek van deze
Esoteric combinatie. Maar daarover zo
meteen meer. U zult mij niet kwalijk nemen
dat ik de eerste luistersessies niet
uit mijn herinnering op kan roepen. Om
u een indruk te geven; naast de spelers
ligt een stapel (sa)cd’s met daarop de
meest uiteenlopende muzieksoorten en
het enige wat ik doe is de ene na de
andere schijf in het transport leggen.
Genieten met een grote G. Verder kom
ik hooguit in beweging om met de afstandsbediening
het volume aan te passen
en op de drive te schakelen tussen
cd en sacd weergave. De DAC staat al
die tijd op input via XLR. Wat kan ik mij
meer wensen? Dat is de vraag die na
enkele dagen bij mij opkomt. En dat is
op zich bijzonder omdat ik als verstokte
vinyl liefhebber na verloop van tijd altijd
weer ga verlangen naar het zwarte goud.
Waarom speelt dat op dit moment niet?
Of in ieder geval minder? Voor een deel
heeft het te maken met het tactiele - van
analoog weergave bekende - genoegen
om deze spelers aan te raken en te be-

dienen. Maar ik heb vaker mooie apparatuur
in huis. Het gaat dus verder dan
dat. Het antwoord krijg ik wanneer ik op
een gegeven moment albums ga draaien
die ik zowel op 180 gram vinyl als op
sacd en/of (gold) cd bezit. The Weavers
tijdens hun reunion in Carnaby Hall in
1963, ‘Chet’ van Chet Baker, Breaking
Silence van Janis Ian, Hope van Hugh
Masakela, Water Falls van Sara K. etc.
etc. Uiteraard zit er verschil tussen de
digitale en de analoge mastering waardoor
vergelijken moeilijk is. Desondanks
zijn er twee dingen die bij ieder album
steeds weer opvallen. Zowel timbre als
body van stemmen en instrumenten -
onderdelen waar digitale bronnen nogal
eens in mindere of meerdere mate tekort
schieten - komen via de P-05 & D-
07 dichter bij de realiteit dan via welke
andere digitale bron die ik ooit in mijn
systeem gehoord heb. Natuurlijk hebben
deze twee Japanners daarnaast ook
alle sterke kanten die zo kenmerkend
zijn voor digitale weergave zoals daar
zijn hoge resolutie, snelheid, detaillering
(zonder ‘sur’realistisch door te schieten)
en een prachtig laag. De tonale balans
is iets aan de donkere kant van neutraal
waardoor ‘Dance of the Tumblers’
uit de suite van ‘Snow Maden’ van Nikolai
Rimsky Korsakov in de uitvoering
van het Russian National Orchestra onder
leiding van Mikhail Pletnev op Pentatone
in al zijn rijke klankkleurenpracht
aan mijn oor voorbij trekt. Wie mijn stukken
al langer leest weet dat ik ook een
stuk orgelmuziek enorm kan waarderen.
Reference Recordings heeft enkele
zeer fraaie opnamen van Mary Preston
in haar programma. Wanneer ik mijn MC
Systems M3 tijdelijk verruil voor de absolute
top van het Franse Triangle - een
set Magellan Grand Concert Sw2 luidsprekers
- is de eerste schijf die ik in de
P-05 laad ‘Organ Odyssey’ van deze
Amerikaanse dame. Vier woofers, twee
middentonen weergevers en twee tweeters
per kanaal laten vervolgens Charles
Ives’ Variations on ‘America’ en Charles-
Marie Widor’s Toccata uit zijn Symphony
no. 5 horen. Dit is dus een echte 1 op
1 weergave. Alsof ik op 16/17 juli 2007
aanwezig ben in het Meyerson Symphony
Center in Dallas. Het enige wat ik bij
het uitsterven van de laatste tonen nog
uit kan brengen is; WOW!
Wordclock
Wanneer ik na een reeks zeer bevredigende
luistersessies uiteindelijk toch
toe kom aan het schrijven van dit verhaal
valt er een van de importeur afkomstig
pakketje op de mat met daarin een
met BNC connectoren afgemonteerde
Oehlbach kabel en de tip om hiermee
een wordclock verbinding tussen de
beide Esoterics te creëren. Nu zijn mijn
ervaringen met het inzetten van een externe
masterclock zeer wisselend dus
na het tot stand brengen van deze extra
verbinding tussen de P-05 en de D-
07 begin ik met enige scepsis aan een
nieuwe luistersessie. Daarbij schakel ik
tussen een weergave waarbij beide apparaten
ieder hun eigen clock gebruiken
en een weergave terwijl het loopwerk
slaaf is van de masterclock in de converter.
Die scepsis verdwijnt terwijl ik
luister naar Chet Baker. Zodra de converter
de baas is ervaar ik een grotere
ruimtelijkheid en een toename van het
‘live’ gevoel waardoor ik nog sterker het
gevoel heb dat Chet Baker in de kamer
aanwezig is.
Conclusie
De oplettende lezer denkt nu; hé, hij
heeft nog niet alle mogelijkheden van de
D-07 uitgeprobeerd en desondanks begint
hij nu al aan zijn eindconclusie. Terecht
natuurlijk, maar ik kan ook uitleggen
waarom dat zo is. Ten eerste ga ik
nu al over het mij toegemeten aantal pagina’s
heen. Ten tweede heb ik mij beperkt
tot de combinatie van loopwerk en
converter omdat ik met name de sterke
kanten van die combinatie voor het voetlicht
wilde brengen. Sterke kanten die alleen
maar te beschrijven zijn in hoofdletters.
Ten derde omdat ik op korte termijn
geen eindversterker ter beschikking had
om de kwaliteiten van de D-07 in zijn rol
van voorversterker te kunnen beoordelen.
Ten vierde omdat in mijn luisterruimte
computers geen deel uitmaken van
de standaard opstelling waardoor ik gebruik
moest maken van een laptop om
de kwaliteiten van de USB poort te beoordelen.
Bij het beluisteren van music
fi les via deze laptop bleek alras dat deze
USB poort prima functioneert en dat de
storende bijgeluiden van de computer
geen kans krijgen om tot het klankbeeld
door te dringen. Tegelijkertijd bleek echter
- en dat staat los van de sublieme
kwaliteit van de D-07 - dat ongecomprimeerde
WAV fi les van Holly Cole songs
vanaf die laptop niet het audiofi ele niveau
kunnen bereiken dat via in de P-05
afgespeelde cd’s en sacd’s wel bereikbaar
is. En dat niveau hoort, om het nog
maar eens duidelijk te stellen, tot de absolute
top. Wat een prachtset!
Jan de Jeu
PRIJZEN:
ESOTERIC P-05 € 7199,-
ESOTERIC D-07 € 4499,-
SERVI-Q BV, TEL: 033-2537193
E-MAIL: INFO@SERVI-Q.NL, WWW.SERVI-Q.NL
END
tested
39