Koerier nr. 111 - Kovom

11
gebouwd rond de eeuwwisseling. Bij het
uitbreken van de oorlog diende zij als
Batterijschip IJmuiden ter bescherming van
de havenmond. Op 14 mei 1940 besloot de
bemanning onder leiding van commandant
LTZ1 A.C.H. Kuyck het schip tot zinken te
brengen om het uit handen te houden van de
vijand. Op 16 juli 1940 werd het gelicht en op
24 juli naar Amsterdam versleept. Daarna
werd het in maart 1941 naar Kiel versleept
om op de werf Howardwercke tussen april
1942 en augustus 1943 ook te worden
omgebouwd tot FLAK schip Undine. Vanaf
september 1943 lag ze bij Peenemünde ter
bescherming van het ons aller bekende V
wapencentrum. In de herfst van 1944 werd
ze versleept naar Pölitz, toen nog een Duitse
kustplaats eveneens gelegen aan de Oostzee.
Na de oorlog werd de Undine eveneens
teruggevonden in Wilhelmshaven en weer
door Nederland overgenomen. Bij de
Rijkswerf in Den Helder werd ze omgebouwd
tot logementschip. Aangezien er reeds een
ander schip rondvoer bij de marine met de
naam Jacob van Heemskerck kreeg zij niet
haar oude naam terug maar sleet ze haar
laatste jaren als Hr.Ms. Neptunus. In
september 1974 werd ze uit dienst gesteld en
op 11 mei 1975 verkocht om te worden
gesloopt.
FLAK schip Undine, met ook daar in het midden
een Würzburg Riese radarinstallatie [6].
Nachtjagdleitschiff Togo
Dan komen we nu aan een ander door de
Duitsers speciaal omgebouwd schip. Het
radarschip Togo. Het motorschip liep in 1938
van stapel als een Duits vrachtschip. Bij het
uitbreken van de oorlog in september 1939
lag het in de haven van Douala gelegen in
Kameroen, toen een Franse kolonie. De
kapitein Eugene Rousselet van geboorte Belg
wist internering van zijn bemanning te
vermijden door weg te glippen naar de nabij
gelegen Belgisch Kongo havenstad Bomo. Op
25 oktober vertrok ze uit deze veilige haven
en wist succesvol de blokkades te omzeilen,
en kwam veilig aan in Hamburg. Aldaar werd
ze op 2 november 1940 gevorderd door de
Kriegsmarine en nam als Werkstattschiff 14
in april 1940 deel aan de invasie van
Noorwegen. Op 21 april liep ze bij het
Kattegat op een mijn neergelegd door de
Britse duikzeeboot HMS Narwhal. In augustus
1940 werd ze omgebouwd tot mijnenlegger
en gestationeerd in de Franse haven
Cherbourg om deel te nemen aan Operatie
Seelöwe, de invasie van Groot Brittannië.
Zoals we weten ging dit allemaal niet door
dus werd ze in juni 1941 bij werven Wilton-
Feijenoord in Rotterdam en Stettiner
Oderwerke in Stettin omgebouwd tot
Hilfkreuzer. Daar kreeg ze een bewapening
van 4 stuks 15 cm kanonnen, zes FLAK 4.4
cm en vier tweeloops 2 cm mitrailleurs. De
Kriegsmarine nam haar in december 1942 in
dienst en gaf haar het nummer HSK 10 of
Schiff 14 Bij de Britse marine werd ze bekend
onder de naam Raider k.
De Togo voor de ingrijpende verbouwing. Op de
foto zie ik ook geen zware bewapening zoals vier
maal 15 cm kanons, dus ik denk dat het nog uit de
Werkstattschiff-tijd is. Let vooral ook op de
indrukwekkende camouflagekleuren [7].
Ze kreeg als naam HSK Coronel, naar de Slag
om Coronel waarin Admiraal Maximiliaan Von
Spee in november 1914 voor de kust van
Chili zegevierde tegen een kruiserflottielje
van de Britse Marine. Onder het commando
van Kapitän zur See
Ernst-Ludwig
Thienemann (foto) [8]
probeerde ze op 31
januari door het Engelse
kanaal uit te breken naar
de Atlantische Oceaan.
Maar doordat de Britse
marine toen al in staat
was de gecodeerde berichten te ontcijferen,
was haar poging bekend. Samen met een
aantal patrouilleschepen en mijnenlegger
ging ze op pad. Gehinderd door mijnenvelden
en storm liep ze twee keer vast op een
zandbank maar uiteindelijk kwam ze in Sylt
terecht, een plaatsje bij de Duitse Wadden in
Sleeswijk Holstein. Al havenhoppend van
Duinkerken en daarna naar Calais ontweek ze
op 10 februari succesvol de kustbatterijen bij
Dover. Maar ze was nog niet veilig, ze werd
meerdere keren aangevallen vanuit de lucht
en moest uiteindelijke door averij uitwijken
naar Boulogne. Daar kon ze
echter niet gerepareerd
worden waardoor ze terug
moest naar Kiel waar ze op
2 maart weer aankwam. Ze
werd daarna ingezet als
mijnenveger en uiteindelijk
werd ze aan het eind van
1943 omgebouwd tot
Nachtjagdleitschiff
LOOPGRAAFKOERIER NO. 111 AUGUSTUS 2012