Opmaak 1 - Melkveebedrijf

R E P O R TA G E
Verdient ook de boer iets aan het omega 3-verhaal?
Frank Van Beveren (Adegem):
“Het was zoeken naar een subtiel evenwicht!”
Tekst en beeld: Franky De Letter
Melk produceren met een evenwichtiger
vetzuursamenstelling. In België hebben een
150-tal melkveehouders er via Campina al drie jaar
ervaring mee. In oktober jl. kondigde de
zuivelverwerker aan ook in Nederland met het
project van start te gaan. Vrijwel alle media
brachten het verhaal. Consument blij,
melkveefabriek tevreden en boer gelukkig. Maar
is dat wel zo? Is het sop de kool inderdaad waard?
Melkveebedrijf noteerde de bevindingen van
pionier en, ondanks alles, nog steeds believer,
Frank Van Beveren.
Pionier
Het omega 3-verhaal interesseerde Frank Van
Beveren al vanaf het begin. In de winter van
2002 stapte hij dan ook in het project. Hij
gebruikt op zijn bedrijf intussen dan ook al
4 jaar het speciale voeder nutex van Dumoulin.
Frank verklaart zijn interesse voor de zaak als
volgt: “Voorheen was ik werkzaam voor een
bedrijf dat grondstoffen voor de veevoeding
leverde. Nutex is al sinds de jaren 90 beschikbaar.
Als aankoper en planner had ik het product
leren gebruiken bij de samenstelling van diverse
mengelingen. Het had toen de reputatie een
turbo-effect te hebben.”
2 jaar leergeld
Zodra Frank Van Beveren zelf boer werd
onderschreef hij een overeenkomst met Campina
voor de levering van ‘verrijkte’ melk. Frank blikt
nuchter terug: “Het was me van bij de start
duidelijk dat je gemiddeld meer dan 9.000 liter
melk per koe moest produceren om er ook
maar één cent extra aan over te houden.”
Het speciale voer, aangerijkt met lijnzaad en
vitamine E, moet immers heel precies in het
rantsoen ingepast worden, zo mocht Frank
ondervinden. “Met een kostprijs van 32,50 euro
per 100 kg is het immers vrij duur”, benadrukt hij.
De overeenkomst tussen Dumoulin en Campina
België ging destijds uit van een inmenging van
2 kg nutex in het basisrantsoen van de koeien.
“Al snel werd me duidelijk dat die regel me geld
kostte”, verklaart Frank.“Bij een strikte toepassing
Frank Van Beveren: “Het omega 3-verhaal heeft me veel leergeld gekost. Maar nu ik het op een rijtje heb
ben ik vastbesloten door te zetten.”
JAG-waarde maatstaf voor uitbetaling
Om te beoordelen of de geleverde melk
aangewend kan worden voor de productie van
verrijkte melk neemt Campina op de bedrijven
van de deelnemers aan het project één of
meerdere malen per kwartaal een staal. Dat
wordt geanalyseerd op de gewenste vetzuurverhouding.
De testen worden uitgevoerd op
basis van het jood-additiegetal (JAG-waarde).
Melk met een JAG-waarde:
- hoger dan 40: voldoet in hoge mate aan de
norm;
- tussen 38 en 40: voldoet volledig aan de
norm;
- tussen 36,5 en 37,9: voldoet in mindere mate
aan de norm;
- lager dan 36,5: voldoet niet aan de norm.
De regel mag duidelijk zijn: hoe hoger de
JAG-waarde, hoe meer er wordt uitbetaald.
“Dat varieert momenteel van 65 naar 85 eurocent
per 100 liter”, geeft Frank Van Beveren aan.
Indien de JAG-waarde lager is dan 36,5 wordt
er een ‘verbeteringperiode’ van één maand
ingesteld. In overleg met de melkveehouder
wordt nagegaan wat er kan verbeterd worden.
Vervolgens wordt een nieuwe staalname en
analyse uitgevoerd. Is de JAG-waarde daarna
niet toegenomen en nog kleiner dan of gelijk
aan 37,5 is, dan zal Campina de melk als gewone
melk ophalen en verwerken. <
20 | MELKVEEBEDRIJF / NR 10 / DECEMBER 2006 / REPORTAGE

in mijn TMR moest ik geld bijpassen bij de
koeien die aan het einde van de lactatie nog
slechts 20 liter melk gaven.”
“De eerste jaren liep het zaakje dan ook helemaal
mank”, bekent Frank.“Ook mocht ik ondervinden
dat de koeien na het afkalven vaak luier waren
en meer last hadden van hoefbevangenheid.
Toen bleek gewoon dat we de koeien de laatste
maanden van de lactatie te energierijk hadden
gevoederd. Kortom, ik heb de eerste jaren
leergeld betaald.”
Van TMR naar PMR
Maar Van Beveren gaf zich niet gewonnen.
Vanuit zijn vorige baan kende hij de weg naar
de literatuur over voederrantsoenering. Hij
besloot het speciale voer niet langer aan het
basisrantsoen toe te voegen maar via de
“De eerste jaren
liep het zaakje
helemaal mank”,
bekent Frank.
krachtvoerbox te verstrekken. Meteen zette hij
ook een schema voor de dosering op.
“Nu krijgen de koeien die meer dan 45 liter melk
geven 2,2 kg met afname van de nutex volgens
de melkgift zodat diegene die minder dan 20
liter geven slechts 0,5 kg krijgen. Ik kom zo de
winter door met een gemiddeld verbruik van
1,6 kg per productieve koe. Dat is al heel wat
anders dan het advies van 2 kg”, maakt Frank
aan de hand van de tabel duidelijk.
Valt er wat te verdienen?
Over het technische resultaat is Frank intussen
tevreden.
“De koeien zijn nu weer gezond. De lebmaagverdraaiingen
zijn verdwenen. En het dient
gezegd: de negatieve energiebalans is
gemakkelijker op te vangen. De dieren staan er
bij met een glanzende vacht”, geeft hij aan.
“Maar de voederfabrikant voerde ook aan dat
de vruchtbaarheid van de dieren zou verbeteren.
Dat heb ik de afgelopen 4 jaar echter op geen
enkel ogenblik kunnen constateren.”
Uiteraard heeft Van Beveren ook zijn balans
opgemaakt. De rekensom maakt duidelijk dat
hij momenteel wel degelijk geld overhoudt aan
het omega 3-verhaal.
“De meeropbrengst voor mijn totale quotum
berekende ik voor het afgelopen jaar op 3.220
euro”, zegt hij. Concreet houdt hij dus 0,52 euro
per 100 liter melk meer over. “Dat vind ik, gelet
op de inspanning, de investering en de
bijkomende kosten echter lang niet voldoende.
Op de keper beschouwd is het sop vandaag de
kool niet waard. Persoonlijk vind ik dat ik er
een volle euro per 100 liter aan moet kunnen
overhouden.”
Doorzetters versus stoppers
Toch is de melkveehouder niet van plan om het
contract met Campina in deze te verbreken.
Sommige collega’s deden dat eerder wel.
Melkveebedrijf had telefonisch contact met
twee stoppers. Geen van deze twee
melkveehouders wilde echter in dit artikel bij
naam genoemd worden. Ze leveren hun melk
immers nog steeds aan Campina. Beide
melkveehouders verklaarden dat ze hun
deelname aan het project hadden stopgezet om
financiële redenen. “Hoe mooi de opzet van het
project ook was, we kwamen er gewoon niet
mee uit”, klonk het aan de telefoon.
Dan maar terug naar Van Beveren. De laatste
analyse (12.11.06) van de JAG-waarde van de
melk (lees kader) van dit bedrijf noteerde 39,42.
Dat Frank deze waarde kan halen met een
gemiddelde dosis van 1,6 kg nutex maakt dat
hij met het initiatief momenteel wel degelijk
goed zit. Hij wil zijn collega’s echter meteen
waarschuwen: “Wie vandaag nog steeds de
aanbevolen 2 kg nutex inmengt en toch niet de
vereiste JAG-waarde haalt, zal er veel geld op
toe leggen!”
Hoe dan ook; hoewel Frank niet helemaal
tevreden is over de grootte van zijn extra
vergoeding, hij heeft toch nog een andere reden
om door te zetten.
“De aanpak laat namelijk toe melk met een
toegevoegde waarde te produceren en aan de
man te brengen. Het is en blijft mijn overtuiging
dat dit nog aan belang zal winnen. Want wie
zal zeggen wat er zal gebeuren als het quotum
verdwijnt?
Ik verwacht in elk geval dat melkveehouders die
verrijkte melk kunnen leveren sterker zullen
staan. De vraag naar deze verrijkte melk is
momenteel namelijk groter dan het aanbod.
Nu ik het eindelijk allemaal op een rijtje heb
zou het dan ook gek zijn er mee op te houden!” <
Bedrijfsprofiel
— Frank Van Beveren (34) exploiteert in
Adegem een melkveebedrijf met 65
productieve zwartbonte koeien. Het bedrijf
heeft een melkquotum van 610.000 liter.
— Het afgelopen jaar produceerden de dieren
gemiddeld 10.150 liter melk met 4,0 % vet
en 3,4 % eiwit.
— Het areaal meet 50 ha. Het omvat 24 ha
maïs en 18 ha weide. De rest van de percelen
wordt verdeeld over de teelten tarwe en
gras-klaver.
— Het winterrantsoen is samengesteld uit 11 kg
voordroogkuil, 33 kg maïskuil, 10 kg perspulp
en 3 kg eiwitmengeling (soja en koolzaad)
aangevuld met vitaminen en mineralen.
— Van Beveren blijft erbij zijn dieren te weiden.
In die periode krijgen ze nog 20 kg maïskuil
bij.
— Frank wordt op het bedrijf geholpen door
zijn echtgenote Veerle. Die gaat echter ook
deeltijds elders werken. Het bedrijf wordt
dus gerund door 1,5 VAK. <
Frank en Veerle Van Beveren-Mattheeuws met
hun 2 kinderen: Charlotte en Lucas.
< Adegem
MELKVEEBEDRIJF / NR 10 / DECEMBER 2006 / REPORTAGE | 21