Accra-appèl vraagt geloofskeuzen - Kerk in Actie

Kerkinformatie WERELDRAAD VAN KERKEN
Januari 2006
Kees Tinga
Decennium tegen geweld:
de tweede helft
Het is er in de wereld niet rustiger op geworden sinds de Wereldraad van Kerken de periode 2001-
2010 uitriep als Decenium tegen geweld. Toch zijn er wel degelijk een heleboel programmapunten
van de achtste Assemblee (Harare) uitgewerkt, ook in de Nederlandse situatie. Een stand van zaken
halverwege het decennium.
Wie op een zoekmachine het woordje violence
intypt, moet erg goed opletten om de
Decade to Overcome Violence te vinden
– het internationale oecumenische ‘Decennium
tegen geweld’ waaraan ook de Nederlandse
kerken deelnemen. Bij Google staat
het Decennium onopvallend in het negende
rijtje – een bescheiden positie die overigens
ook geldt voor de Verenigde Naties en
Unesco als oorspronkelijke initiatiefnemers
van het Decennium.
Maar eenmaal op de site gaat er voor
nieuwsgierigen een wereld open aan informatie,
verwijzingen en doorverwijzingen
naar tal van initiatieven voor preventie en
bestrijding van geweld in de samenleving
van vandaag.
Logo internationaal Decennium tegen geweld.
Het programma tegen geweld van de
Wereldraad van Kerken is daarmee een
typisch voorbeeld van een netwerkonderneming.
De kleine staf van het programma
ziet zich vooral als makelaar. Dat is enigszins
door de nood gedwongen: ook de
Wereldraad beschikt over minder financiële
middelen. Maar het is ook uit overtuiging: in
de samenleving van vandaag gaat het meer
om ‘attenderen’ en ‘verbinden’ en meer
om ‘vraaggericht’ dan om ‘aanbodgericht’
werken.
Via de site van het Decennium tegen
geweld worden daarom allerlei voorbeelden
van studieuze, activerende en bewustmakingsactiviteiten
doorgegeven en als voorbeeld
gesteld. Op die manier ontstaat een
overzicht van wat er op allerlei plaatsen in
de wereld in en vanuit kerken aan vredeswerk
en conflictbestrijding gebeurt.
Accenten
Behalve van de eigen bescheiden middelen
heeft het Decennium getracht om ook
van een andere nood een deugd te maken.
Geweld is immers een immens gevarieerd
begrip dat een enorme reikwijdte aan vormen
en invalshoeken beslaat. De poging
van de Wereldraad om bij het besluit over
het Decennium tijdens de Assemblee in
Harare enkele accenten te leggen, werd
in de praktijk al snel door de werkelijkheid
van de dagelijkse gebeurtenissen achterhaald.
In de aanvankelijk geformuleerde
doelstellingen is sprake van:
– ‘oog hebben voor de veelheid van
vormen van geweld, en uitwisselen
van voorbeelden van analyse en van
het geweld ‘te boven komen’ (voor het
Engelse overcome is niet een-twee-drie
een Nederlands synoniem voorhanden);
– de kerken uitdagen om geweld niet theologisch
te rechtvaardigen en ‘de weg
van verzoening en actieve geweldloosheid
verder te ontwikkelen’;
– het begrip ‘veiligheid’ opnieuw te verstaan
en vorm te geven;
– met andere geloofsrichtingen en
geloofsgemeenschappen samen over
vrede, vrede stichten, en over misbruik
van religie en etniciteit na te denken;
– het hoofd te bieden aan groeiende militarisering,
toegespitst op de handel en
verspreiding van kleine en lichte wapens
(deze doelstelling werd vooral vanuit en
met het oog op de Derde Wereld ingebracht).
Maar in de actualiteit vonden in de jaren
na ‘Harare’ gebeurtenissen en ontwikkelingen
plaats die andere accenten legden:
internationaal terrorisme en de reacties
daarop vanuit het land dat na het einde
van de Koude Oorlog over een machtsmonopolie
was gaan beschikken: de
Verenigde Staten van Amerika. De cruciale
positie van het Midden Oosten met in het
brandpunt het voortdurende conflict tussen
Israël en de Palestijnen.
De acties en reacties vanuit de internationale
en nationale politiek en vanuit vredesorganisaties
op allerlei schaal stoorden
zich begrijpelijkerwijs weinig aan in Harare
geformuleerde doelstellingen maar gaven
wel sturing en invulling aan de praktijk, ook
aan de activiteiten onder de vlag van het
Decennium tegen geweld.
Geweld niet gewild
Ook de Nederlandse oecumenische invulling,
met als campagnetitel ‘Geweld niet
gewild; kerken voor veiligheid en vrede’
werd door de gebeurtenissen in New York,
Madrid en Londen, de oorlogen in Afghanistan
en Irak, en de voortdurende spanning
in en om Israël beïnvloed. Dat had consequenties
voor de aanvankelijk gekozen drie
accenten, ‘geweld in huis’, geweld in de
publieke ruimte’ en ‘geweld en/in de kerk’.
Die waren niet alleen lastig maar in de praktijk
ook positief. Zo bleek de samenstelling
van de projectgroep ‘Geweld niet gewild’,
met vertegenwoordigers vanuit de Raad van
Kerken en vanuit verschillende vredesorganisaties,
van grote waarde bij het kiezen van
een zo gezamenlijk mogelijk standpunt rond
de oorlog in Irak en de keuzes die de Nederlandse
regering daarbij maakte.
De vele regionale en lokale initiatieven die
ook in verband met de eerder gekozen
accenten werden ondernomen, vielen door
de internationale ontwikkelingen aanvankelijk
wat minder op. Maar het strenge
Meer informatie over de activiteiten van het
‘Decennium tegen geweld’ is te verkrijgen bij de
Raad van Kerken, Kon. Wilhelminalaan 5, 3818
HN Amersfoort; (033) 463 38 44; en via de coördinator
van de projectgroep, Ans Brandsma (p/a
Postbus 456, 3500 AL Utrecht; (030) 880 19 01;
a.brandsma@pkn.nl)
Op internet vindt u veel informatie via de websites
van de Wereldraad van Kerken (www.wcc-coe.org
of: www.overcomingviolence.org) en van de Raad
van Kerken in Nederland: www.raadvankerken.nl
(daar kunt u ook het resultaat van de in het artikel
genoemde enquête raadplegen)
14