Accra-appèl vraagt geloofskeuzen - Kerk in Actie

In augustus 2004 aanvaardde de 24ste
Assemblee van de Wereldbond van Hervormde/
Gereformeerde Kerken (WARC) in Accra (Ghana)
een verklaring over de economie in wereldverband.
Met de zogenaamde Accra Verklaring doen
de kerken in het Zuiden een dringend beroep op
de lidkerken van de WARC om op een structurele
wijze te werken aan de problemen van armoede,
aantasting van het milieu en van de menselijke
waardigheid. De Verklaring, die een belijdend
karakter heeft, kwam tot stand na uitvoerige consultaties
waaraan ook de Protestantse Kerk heeft
deelgenomen.
door zelfbeperking, eenvoud en door verzet
tegen het heersende consumentisme. De
regering moet worden opgeroepen zich in
te zetten voor een mondiale regelgeving, die
arme landen eerlijke kansen biedt op ontwikkeling,
een rechtvaardige prijsvorming
voor de boeren garandeert en de keuze voor
een ecologisch bewuste en milieuvriendelijke
bedrijfsvoering aantrekkelijk maakt.
Dit zijn de belangrijkste conclusies die de
generale synode van de Protestantse Kerk
op donderdag 24 november neerlegde in
haar besluitvorming over de nota ‘Zorgen
om de landbouw’.
geloven’. Op dit moment krijgt het thema
aandacht in de Veertigdagentijd-campagnes
van Kerkinactie en het Klimaatplan.
Kerkinactie heeft in samenwerking met
DISK het project Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen (MVO) opgezet. Rond
alle campagnes werd en wordt materiaal
ontwikkeld waarmee plaatselijke kerkelijke
gemeenten zelf aan de slag kunnen.
’Machteloos gevoel’
Dr. B. Plaisier zei in zijn inleiding op ‘Accra’s
Appèl’ dat de kerken met de discussies over
geloven en armoede staan in een lange
traditie. De kerken pleiten al jaren eensgezind
voor een andere wereldorde. Plaisier:
‘We leren met elkaar om door de ogen van
de armen naar onszelf en de economische
systemen te kijken.’ Hij vroeg om ‘concrete
antwoorden en om een moedige kerk’. Veel
synodeleden bleken geraakt door de woede
die uit de Accra Verklaring opstijgt en door
het feit dat de armen in de wereld er eerder
slechter aan toe zijn door de hulp van ontwikkelingsorganisaties
dan beter. Je voelt
je er machteloos onder, volgens ouderling
P.R. Meinders (Gouda): ‘De problemen zijn
al tientallen jaren bekend. Maar hebben we
er wel de juiste middelen voor? Is de kerk
wel het juiste podium? Moeten we dit niet
aan de economen overlaten?’ Maar, vond
ds. J.H. Schrijver uit Woerden: ‘Natuurlijk
is deze discussie “des kerks”! Vóór ons ligt
het Woord van God. Sluit dan deze vragen
maar eens uit!’ Of, zoals ouderling D.H.
den Blaauwen het formuleerde: ‘Onmacht
kun je ook omzetten in macht. We moeten
niet alleen de ander helpen, maar ook naar
onszelf kijken: je geloof van zondag ook op
maandag in praktijk brengen.’
Ouderling M. Burggraaf (Ede) pleitte voor
een soberder leven: ‘ Als je als kerk met
gezag wilt spreken, moet je er ook zelf
naar leven. Dit rapport is dus naar onszelf
gericht, niet naar de wereld.’ Hetgeen ds.
A. Haasnoot (Geldermalsen) deed verzuchten:
‘Hoe pak je dat aan in de gemeente?
Jongeren willen best van alles doen, maar
als je geen merkspijkerbroek draagt, val
je uit de boot!’ Ouderling H. Hoogenhout
(Baambrugge): ‘In mijn gemeente zijn
mensen die sober leven. Maar die worden
meewarig bekeken.’ Diaken J. de Graaf uit
Alphen aan den Rijn vertelde over haar ervaringen
in het werken met vluchtelingen. De
discussie over armoede moet in de kerk op
gang komen, vond zij: ‘Armoede is nu ook:
armoede dicht bij huis, in de eigen buurt.’
Ds. C. van Sliedregt uit Harderwijk vroeg
om ‘een woord-en-daadplan’, waarmee de
gemeente aan de gang kon.
Gaandeweg in de discussie kwamen de
synodeleden tot de slotsom dat de kerk er
niet onder uit kan te spreken over de economische
wereldproblematiek. Christenen uit
de arme landen vragen ons er immers om.
Diaken mevr. A. van Ommen: ‘We moeten
reageren. Anders zijn we niet meer authentiek.
De meeste synodeleden vonden dat
ondersteunend materiaal het gesprek in de
gemeente kan bevorderen. Er is al veel goed
materiaal van Kerkinactie, dat gebruikt kan
worden. Ook samenwerking zoeken met
gelijkgestemde organisaties kan de invloed
vergroten.
Nota ‘Zorgen om de landbouw’
Kerkenraden, predikanten en kerkelijk
werkers worden opgeroepen om nadrukkelijk
oog en oor te hebben voor de sociale
problemen, die boeren, tuinders en andere
werkers in de agrarische sector kunnen
ondervinden. Daarin speelt het pastoraat
een belangrijke rol. De kerk moet haar leden
wijzen op hun verantwoordelijkheid als consument
en hen oproepen tot een christelijke
levensstijl, waarin de zorg voor de aarde en
de ander richtinggevend is. Als kerk in een
rijke samenleving behoren we ons in te zetten
voor duurzame vormen van consumptie
en productie, met name door ons te wenden
tot een levenstijl, die zich kenmerkt
Dr. B. Plaisier stelde in zijn inleidende
woorden nog eens nadrukkelijk dat het niet
aanging om oorzaken van de problemen
eenzijdig bij de boeren te leggen. Ook de
consument draagt verantwoordelijkheid.
Het grote publiek vraagt om goedkope
producten, en duurzaam produceren kost
veel geld. Tijdens de discussie bleek hoe
betrokken een groot aantal synodeleden is
bij de agrarische sector. Ds. G. van Zeben
(Apeldoorn) meldde: ‘De boeren bij ons zijn
ongelukkig met wat de kerk zegt. Ze zijn
niet blij met het biologisch convenant dat
de kerk heeft ondertekend. Als het allemaal
biologisch moet, hebben we straks geen
Nota’s ‘Accra’s Appèl’ en ‘Zorgen om de
landbouw’ besproken
inkomen meer, zeggen ze. Daar zitten ook
gemeenteleden bij.‘ Hij benadrukte nog
eens het belang van pastoraat. Ouderling
J. Kapteyn (Leiderdorp) vond dat het
draaide om de betekenis van de kerk voor
de samenleving: ’We moeten veel meer netwerken
met niet-kerkelijke organisaties die
in dezelfde zaken geïnteresseerd zijn.’
Men vond elkaar in de vaststelling dat de
synode ook in dezen recht van spreken
heeft. Zoals dr. B. Plaisier het zei: ‘We zijn
als kerk in de loop van de tijd veel voorzichtiger
geworden. We denken langer na over
de vraag wat we in dit geval te melden hebben.
Het hoort bij het kerk-zijn om diepere
vragen te stellen. Het gaat over het geheel
van Gods schepping. Vanuit die gedachte
moeten we nadenken over de landbouw.
We moeten niet bang zijn, we zijn ertoe
geroepen. Het kan nog, het mag en het
moet.’ Het gehele besluit werd uiteindelijk
met drie stemmen tegen aangenomen.
Nelleke Slootweg is projectmedewerker
Communicatie.
5